Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
પ્રશમ એટલે જ્યાં હૈધની આગ નહિ, માનના ઉધ્યમાન નહિ, માયાના ગુજળી નહિ,
લેભની વ્યાકુળતા નહિ.
વૈશાખ
પુસ્તક : ૮૯ અ ક : ૭ .
આમ સંવત ૯૬ વીર સં'ષત ૨૫૧૮ વીક્રમ સંવત ૨૦૪૮
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અ નુ ક મ ણિ કા
લેખ
લેખક
સ'કલન : શ્રી હીરાલાલ બી. શાહ
શ્રી નવકાર મંત્રનો જાપ ગણુનારાના સુ'દર આદર્શ જીવનનું ગીત નમસ્કાર મહામંત્ર” વૃદ્ધિચંદ્રજી જૈન પાઠશાળાના શતાબ્દી વર્ષ માં પ્રવેશ કસેટી
રતિલાલ માણેકચંદ શાહ
આ સભાના નવા આજીવન સભ્ય |_| ૧. શ્રી વિનયચંદ ગંભીરદાસ શાહુ-મુંબઈ
ચિત્ર માસની સામુદાયક શાશ્વતી દશમી ઓળીની
વિધી સહીત આરાધના પરમ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવત શ્રી મેરૂ પ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની પાવન નિશ્રામાં, શ્રી ભાવનગર જૈન વે યૂ . તપાસ'ઘના ઉપક્રમે, શ્રીમતી વિજયાલક્ષ્મી ચ'દ સેમચંદ સહે. પરિવાર તરફથી સંવત ૨૦૪૮ના ચૈત્ર માસની સામુદાવક શાશ્વતી દશમી એાળીની વિધિ સહીત આરાધના કરાવવા માં આવી હતી. લગભગ બે હજાર આરાધકે એ લાભ લીધા હતા. ચત્ર શદ પાંચમને દિવસે સાંજે ચાર વાગે શ્રીમતી વિજ્યાલક્ષમી ફતેચ'દ સામચદ સહ પરિવાર તરફથી બધા રાધિકાને અત્તરવાયણી કરાવવામાં આવ્યા હતd, તેમજ ચૈત્ર વદ એકમને સવારે પારણા કરાવવામાં આવ્યા હતા. આ શુભ પ્રસ'ગે બે દિવસ ઈનામી લે ખત જ્ઞાન સંપર્ધા રાખવામાં આવી હતી. પારણા પ્રસંગે શ્રીમતી વિજયાલક્ષ્મી ફતેહુચ'દ સેમિચંદ સહ પરિવાર તરફથી આરાધકોને ગરમ શાહ ન ગ ૧ અને બોલપેન એકની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી. તેમજ અન્ય સદ્ગૃહસ્થા તરફ થી પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી. ચૈત્ર વદ એકમને સવારના દશ વાગે આરાધકો તેમજ
સ્નેહિંજનો તરફથી શ્રીમતી વિજ્યાલક્ષ્મી ફતેચંદ સોમચંદ સ હું પરિવાર સભ્યોનું બહુમાન કરવા માં આવ્યું હતું.
શ્રીમતી વિજયાલક્ષ્મી ફતેચ'દ સોમચંદ સહ પરિવારને હાર્દિક અભિન‘દન, પરમ પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતને કીટી કેટી વ‘દના.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
માનહ તંત્રીશ્રી : પ્રદકાંત ખીમચંદ શાહ એમ. એ., બી. કેમ, એલ. એલ બી.
શ્રી નવકાર મંત્ર જાપ ગણનારાના જ ન્મ
સુંદર આદર્શ જીવનનું
જ
ગીત
નવકાર મંત્રની હો માળા છે હાથમાં સુખમાં છકાય નહિં દુઃખમાં રડાય નહિ
ભક્તિ ભુલાય નહિં. હે... માળા છે ! ધન સંઘરાય નહિં એકલા ખવાય નહિ
મમતા રખાય નહિં હેમાળ છે શા જુઠું બોલાય નહિં ચેરી કરાય નહિં
કોઈને ઠગાય નહિં હો... માળા છે પણ કોધ કરાય નહિં કેઈને દુભાય નહિં
કેઈને નિંદાય નહિં હો..માળા છે કા હું પદ ધરાય નહિ પરને પીડ નહિ
પાપને પોષાય નહિ હો... માળા છે પા કુદ્રષ્ટિ કરાય નહિં આળ દેવાય નહિ
ચાડી ખવાય નહિ હૈ.... માળા છે દા અભક્ષ્ય ખવાય નહિં ટી વી. જોવાય નહિ
તિલક લજવાય નહિં હો... માળા છે પણ રાત્રે ખવાય નહિં હોટલમાં જવાય નહિ
બરફ ખવાય નહિ હે..માળા છે ૮
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૭૦]
www.kobatirth.org
નીતિ છેડાય નહિં ફરજ ચુકાય નહિં
ભાગમાં ફસાય નહિ” હા...માળા છે
બેલ્યુ ફરાય નહિ. આકરૂ ખેલાય નહિ
કુળ લજવાય તેવુ ધમ નિદ્રાય તેવુ’
ઉદ્દભટ્ટ વેષ પહેરાય નહિ....માળા છે ડાબા
પૂજા ચુકાય ન·િ વ્યાખ્યાન મુકાય. નાંહું
કામ કરાય નહિં હો...માળા છે ॥૧॥
કર્માને તાડવા દાષાને ટાળવા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવકારસી કરાય સહિ હા...માળા છે શા
ધ વિસરાય નહિ નવકાર ભુલાય નહિ'
મા
નવકાર ગાય સહિ હૈ...માળા છે ાણા
નિશ્રા મુકાય નહિ વિધિ ભુલાય નહિ
ભવસાગર તરાય સહિ હા...માળા છે ।।૧૪।।
નવકાર મંત્રના પ્રભાવનું ગીત નવકાર મંત્રના મહિમા માટે સુણજો નરને નાર રે,
મુક્તિ પમાય સદ્ધિ હે....માળા છે ૫૧પપ્પા 安
હૃદયે રાખી રટણ કરો તા થાયે બેડો પાર રે. નમા અરિહંતાણં નમા ના, નમા નમા સિદ્ધાણં નમા ના, શેઠ સુદર્શન મત્ર જગ્યા અને મળ્યા મંત્રના લ્હાવ રે,
મુળી (સ હસન બની ગઇ ત્યાં કેવા અજબ પ્રભાવ રે
મહિમા માટા મ ́ત્ર તણા આ ઉતારે ભવ પાર રે...હૃદયે કમ પ્રભાવે થયા કાઢીયા રાય શ્રીપાળ સલુણા
ચમત્કાર નવકાર મંત્રના કીધા આંબેલ અલુણા
For Private And Personal Use Only
સુંદરતા પામ્યા પછી ત્યાં તે તેજ ક્ષણે તે વાર રે...હૃદયે નવકાર મંત્રનો મહિમા માટે સુણજો નરને નાર રે...હૃદયે જિનાજ્ઞા વિરૂદ્ધ લખાયું હોય તા . મિચ્છામિદુક્કડ
*
આત્માન‰ પ્રકાશ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“નમરકાર–મહામંત્ર"
સંકલન : શ્રી હીરાલાલ બી શાહ
નવકાર મહિમા :- ચૌદ પૂર્વરૂપ વિશાળ ઉત્પાદક છે. અર્થાત્ સત્તાના આધ્ય પ્રકાશક શ્રતના સાર રૂ૫ નવકાર મંત્ર છે નવકારના દરેક અને ધર્મના સ્થાપક હોવાથી એ પ્રથમ પરમેષ્ટિ અને મંત્રવિદે મહાન મંત્રરૂપ માને છે. છે. શ્રી અરિહંત પમાત્મા, શ્રી જિનેશ્વરદેવ, આઠ સંપદા અને નવ પદમાં. નમસ્કાર પદના તીર્થંકરદેવ, વીતરાગ પરમાત્મા, સર્વજ્ઞ પરમાત્મા પાંત્રીશ અક્ષરો ચૂલિકાને ૩૩ અક્ષરો મળી અને જિનેન્દ્ર ભગવાન વગેરે નામથી પણ સં બેઅડસઠે અક્ષરોને સંપૂર્ણ પણે દેવાધિwત માનેલા ધાય છે. અરિહંત શબ્દથી બે ભાગ લેવાના છે. છે જેના સમ્યગુ આરાધનથી આરાધક અષ્ટ મહા એક પુણ્ય પ્રાપ્ત અષ્ટ મહાપ્રતિહાર્ય શોભાને સિદ્ધિ અને નવ મહાનિધિરૂપ બાહ્ય અને અત્યં- યોગ્ય છે તે અને બીજુ રાગદ્વેષાદિ મહાઆંતર તર બંને પ્રકારની સંપદા સ પ્રાપ્ત કરે છે. સુદેવ શત્રુને હણનારા છે તે અરિહંત. તેઓ છેલ્લેથી સગુરુ, અને સદુધર્મ રૂપ તત્વત્રી સાથે જેના પદે ત્રીજા ભવમાં આખા વિશ્વને તારવાની કરુણા ભાવ સદાકાળ સંકલિન છે. સમ્યગૂ દર્શન, સમ્યગૂ જ્ઞાન નાના બળ ઉપર અને વીઝ સ્થાનકની ઉગ્ર ઉપ અને સમ્યક ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયીના પરમ પૂનિત સેનાના પ્રતાપે તીર્થંકરના બનવાનું પુણ્ય ઉપાર્જન પ્રકાશથી જેના સર્વાગ અક્ષરો પ્રકાશિત છે. સર્વ કરે છે. એ પછી તીર્થકરના ભવમાં ઉત્તમ રાજ. તાથન તથ, સર્વ માત્રને મંત્ર, સર્વ નિધાનમાં કુલાદિમાં જન્મ પામતાં જ વિશિષ્ટ અવધિજ્ઞાન, શ્રેષ્ઠ નિધાન, એવા મહામંત્ર નવકારનું ત્રિકરણ અબીભત્સ ધાતુઓવાળું અલૌકિક શરીર, અપ્રતિમ શદ્ધિથી ધ્યાન કરવું તે સર્વ શ્રેય પ્રાપ્તિને રૂપ, સુગંધી શ્વાસોશ્વાસ, યાજજીવ નિરોગીતા શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે. જે સર્વમંગલ સમૂહની માંગ અને અદશ્ય અહાર નિહાર વિધિ વગેરે અતિશયોથી લિકતાના મહાલય રૂપ અજોડ અને શ્રેષ્ઠ ભાવ પરિવરેલા છે. દેવાંગનાના સૂતિક અને ઈન્દ્રો મંગલ છે જેમ કાળનું સ્વરૂપ અનાદિ અનંત છે. મહારાજાઓના અને દેવના જન્મભિષેકની પૂજા તેમ નવકાર મંત્રનું હોવું અનાદિ અનંત છે. પામેલા છે. માતાપિતાના બાદશાહી લાડકેડ પામતા
ઉછરે છે. છતાં હૃદયથી મહાવિરાગી હોય છે, શ્રી અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને એમને ગર્વ ઉત્કર્ષ હોતું નથી. રાજયના અધિ
મારાજ એ પાંચ પરમેષ્ટિ ભગવ તો અનુક્રમે પતિ સમ્રાટ રાજા થાય ત્યાં એમને આસક્તિ હેતી સાધુ માર્ક ખબર આઠ-છત્રીશ-પચીશ અને સત્યાવીશ ગુણેના નથી. અને સઘળું છોડી શ્રમણ બને ત્યાં એમનામાં ધારક છે. જેના સર્વ ગુણે ૧૦૮ થાય છે. એ કાયા પ્રત્યે સુખશીલતા હોતી નથી. સયમ પશે ૧૦૮ ગુના ગુણસમૂહ રૂપ નવકાર મંત્રનું તેમણે વિચરે છે ત્યારે એક માત્ર કમક્ષયનું લક્ષ્ય રાખી, મોક્ષદાયક બને છે.
કઠેર વ્રત પાલન, તીવ્ર તપસ્યા, તેજસ્વી ત્યાગ પાંચ પરછની ઓળખ :- પરમેષ્ઠિ એટલે પ્રબળ પ િસહ પર વિજય, ઘર ઉપસર્ગનું સમ. પરમ શ્રેષ્ઠ સ્થાને રહેલા, અર્થાત્ શ્રેષ્ઠ અવસ્થાને ભાવે વેદન, અને નિરંતર ધારાબદ્ધ ધ્યાન વગેરે પામેલા. એમાં પ્રથમ પરમેષ્ઠિ પદે બિરાજમાન આચરે છે. સાધનાને અંતે જ્ઞ નાવણીય અદિ ચાર પરમાત્મા શ્રી અરિહંત દેવ છે જૈન દર્શનના મૂળ ધનઘાતી કમને આત્મા પરથી દૂર કરી વીતકા
-
મે ૯૨
૩૧
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સીન બને છે. અને તદન, અનંતજ્ઞાન, અનંત- પોતાના રાગદ્વેષાદિ અપાયે પણ દૂર થયેલા છે. ચારિત્ર વીતરાગતા) અને અનંતવીર્ય એ ચાર આઠ પ્રાતિહાર્ય અને ચાર અતિશય મળી અરિ. અનંતા પ્રાપ્ત કરે છે.
હંત પરમાત્માના બાર ગુણો છે. અહિં પ્રવેશ ઉપાજેલ તીર્થકરપણાનું પુણ્ય શ્રી સિદ્ધ ભગવાન :- તેઓ આઠ પ્રકારના ઉદયમાં આવે છે. તેથી તેઓની સેવામાં આઠ કમ ન મળથી રહિત બન્યા હોવાથી અત્યંત નિર્મળ પ્રાતિહાર્ય નિરંતર સેવામાં હાજર રહે છે. આઠ ગુણવાળા બનેલ છે. ચાર ગાતીકર્મના નાશથી તે આ પ્રમાણે છે. રનમય સિંહાસન, વીંઝાતા અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંત વીતરાગતા અને ચામર, છત્ર, ભામંડલ. દુદુભિ દિવ્ય ઇવનિ, અને તવીર્ય વાળા ચાર ગુણો છે. પુષ્પવૃષ્ટિ અને અશોકવૃક્ષ આ આઠે પ્રહાયે બાકીના ચાર અઘાતી પૈકી વેદનીય કામના દેવરચિત હોય છે. પ્રભુની ભક્તિથી અને નાશથી અનંત અવ્યાબાધ સુખ, આયુઃ કર્મના પ્રભના અન્ય પ્રભાવના આકર્ષણે દેવે આ આઠ નાશથી અક્ષય, અજર-અમર સ્થિતિ, નામકર્મના પ્રતિહાર્યોની અને અન્ય દેવકૃત અતિશયેની રચના નાશથી અરૂપિપણું અને ગેત્ર કમને નાશથી કરી અતિ ઉલસિત ભાવે પ્રભુની સેવા-ભક્તિનો અગુરુલઘુતા પ્રાપ્ત થાય છે. આ આઠ ગુણો એ અપૂવ લાભ મેળવે છે. અરિહંત ભગવંતના ચાર આત્માના સહજ ગુણો છે. તે નવા ઉપજતા નથી અતિશયરૂપ ચાર ગુણો છે.
પણ કર્મ દ્વારા અવરાયેલાં હતાં, દબાયેલાં હતાં. ૧. જ્ઞાના અતિશય :- તેનાથી કાલેકના તે કમ આવરણે દૂર થતા સ્વસ્વરૂપે ઝળકી ઊઠે અર્થાત સમસ્ત ચરાચર પદાર્થોના ભૂત-ભવિષ્ય, છે, પ્રગટ થાય છે. એ રીતે સિદ્ધ ભગવંતે નિર વર્તમાનના સવ ભાવ જાણે છે.
જન નિરાકાર છે. સર્વજ્ઞ-સર્વદશી છે શુદ્ધ જ્ઞાતા
દષ્ટા છે. શાશ્વત જ્યોતિ છે, વતંત્ર છે. સ્વરમણમાં - ૨. વચના અતિશય:- તેનાથી દેવ, મનુષ્ય, મઝા છે. જ્ઞાનથી સર્વવ્યાપી છે, અનંત સુખભોક્તા તિય ચ સર્વેને સમજાય એવી અને એકી સાથે છે. સર્વ શત્રુના ક્ષયથી, સર્વ રોગના નાશથી, સવા હજાર સંદેહને દૂર કરતા સે વ વૈરાગ્ય ના પદાર્થના સબંધથી અને સર્વ ઈચછાની પૂર્તિથી જે પાંત્રીસ અતિશયવાળી તત્વ વાણી પ્રકાશે છે. જે
જે સુખ થાય તેના કરતા અનંત ગુણ સુખ સિદ્ધ સાંભળતા ન લાગે થાક, ન લાગે ભૂખ, કે ન લાગે
ભાગવતનું છે. તરસ, એટલી બધી અમૃત કરતા ય અધિકી મીઠી
શ્રી આચાર્ય ભગવંત:- ત્રીજુ પરમેષ્ઠિપદ હોય છે.
આચાર્ય ભગવંતથી અલંકૃત છે. શ્રી અરિહંત ૩. પૂજા અતિશય :- તેનાથી નરેન્દ્ર દેવેન્દ્રો
પરમાત્માની ગેરહાજરીમાં શ્રી જિનશાસનનું સુકાન થી પૂજાય છે. દેશના ભૂમી માટે સમવસરણ દેવો
સંભાળી શકે તેવા ગુણો અને એવું સામર્થ્ય તઓ રચે છે. જેમાં રજત, સુવર્ણ અને રનના ત્રણ
ધરાવે છે શ્રી જિન પ્રવચનની પ્રભાવકતા, સ્વગઢ ઉપર દેવ મનુષ્યની બાર પર્વાદાની વચમાં
પર શાસ્ત્ર કુશલતાસુગ્ય શિષ્ય સમૂહનું તીર્થંકર પરમાત્મા દેશના આપે છે
નેતૃત્વ, અપ્રમત્તતા વિગેરે અનેક વિશેષતાઓને અપાયાપગમાતિશય - તેનાથી શ્રી અરિ ધરનારા છે. અનંત કાળથી ભવાટવીમાં ભમતાં હત પરમાત્માની આસપાસના સવાસ યોજના રખડતા છને આચાર્ય ભગવાન માનવ જીવના જેટલા ક્ષેત્રમાંથી જનતાને મારી મરકી જેવા મૂલ્ય અને કર્તવ્ય પંથ સૂઝાડી ઉન્નતિના માગે ઉપદ્રરૂપી વ્યાપાયે દૂર થઈ જાય છે. તેમજ ચઢાવે છે.
૭૨
{ આમાનંદ-પ્રકાશ,
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સ’કુચિ...મતિ, ભાતિક દૃષ્ટિ, વાસના અને વિકાર ઇર્ષ્યા અને કલેશ, ગવ અને વા, મમતા અને માયા, ભય અને હાયવાય વગેરે અનેક ક્રોંને શાંત કરી અચાર્યું ભગાન જીવાને સુંદર સમાધિનુ આરાગ્ય આપે છે. આચાર્ય ભગવાનના ૩૬ ગુણા છે. તેઓ ૫ ઈન્દ્રિયેાના નિગ્રાહક છે. હું વિશ્વપ્રાચ ધારક છે. ૪ પ્રકારના કષાયથી મુક્ત છે ૫રેધક, મહાવ્રતધારક છે. ૫ ૫'ચાચારને પાળનાર છે. ૫ સમિતિ અને ૩ ગુપ્તિનું પાલન કરનારા છે.
'
શ્રી સધુ ભગવત્તા :- ગૃહસ્થપણાના ત્યાગ કરી લે।ક સંજ્ઞા મૂકી સ` પાય વ્યાપારને પ્રતિજ્ઞા પૂર્વક છેડીને અલોકિક સાધુતાને અ ગીકાર કરનારા હાય છે.
શ્રી ઉપાધ્યાય ભગવંત :- ઉપાધ્યાય ભગ
વંત સધુ મ、ારાજાએને સૂત્ર સિદ્ધાન્તાના પાકનલે હાય છે. તે એના પચીસ ગુણુ છે. ૧૬ અંગનામના આગમ, ૧૨ ઉપાંગ, ૧ ચરણુ સત્તરી, ૧ કરણ સિત્તરીના વાચક છે. એથી ૨૫ ગુણેને ધરનારા કહેવાય છે વર્તમાન યુગમાં અંગ, ઉપાંગ, પયન્ના, છેઠસૂત્ર, મૂળસૂત્ર વગેરે સૂત્રેાને નિયુ*ક્તિ, ભાષ્ય, ચૂર્ણિ, ટીકા સાથે ભગ઼ાવે છે. એ રીતે શ્રુત પ્રવાહને વહેતા રાખનાર આ જિન પ્રવચનના સ્તંભ છે. તેઓશ્રી શાંત, સમતા અને ઉત્સાહથી શિષ્યાને તૈયાર કરતા હાય શ્રી સંઘના મહાન ઉપકારક છે.
પાંચ મહાવ્રતની ભીષ્મ પ્રતિક્ષા સ્વીકારી એ સૂક્ષ્મ જીત્રની પણ હિંસા મનથી પણ જાતે કરતા નથી, ખીજા પાસે કરાવતા નથી, અને કરનારને સારા માનતા નથી. એવી રીતે સૂક્ષ્મ જૂઠ, ચેરી, વિષય સેવન અને પરિગ્રહ ધારણના નવ ડૅાટિએ ત્યાગી હૈાય છે. નવાટિ ત્યાગ એટલે મન, વચન, અને કાયાએ ન કરવું, ન કરાવવુ' અને ન અનુ મેદન આપવુ., જીવન આખુ ય રાસ્રધ્યયન, ચિંતન - અધ્યાપન, ધ્યાન, ત્યાગ, તપસ્યા, ઇન્દ્રિય નિગ્રહ, મનશુદ્ધિ, ક્ષુધાષામાન તપમનહિઁ પરીસહન વગેરે. માં પસાર કરે છે. તેઓશ્રીના ૨૭ ગુણા છે.
મે-૯૨ |
૧
૧
૫ પાંચમહાવ્રતધારક,
કાય જીક્ષક
લેભનિગ્રહ
નિમ ળચિત્ત
સયમ યુગપ્રવૃત ૩ ત્રણ, અશ્રુગાગના ૧ પરિષદ્ધ સહન કરનાર, ૧ મરણાંત ઉપસર્ગ સહન કરનાર, સત્યાવીશ ગુણાને ઉજમાળ રીતે ધારણ કરીને સાધુ ભગવત ચારિત્ર ધર્માંનુ પાલન કરે છે. સાધુ ભગવડતાને દશપ્રકારે યતિધર્માં પાળવાના છે, તે આ :- શ્રમા, મૃદુતા, સરળતા,
ભતા, તપ, સયમ, સત્ય, શૌચ (મનની પવિત્રતા), બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ, શ્રી નમસ્કાર મડામંત્ર એ નવપદેનુ' બનેલુ' મહામ'ગદ્યસૂત્ર છે એના પ્રારંભનાં પાંચ પઢામાં પાંચ પરમેષ્ટિને નમસ્કાર કરેલ છે. પછીના એ પહેાથી આ પાંચને કરેલે નમસ્કાર સ` પાપના નાશ કરે છે. અને છેવટના એ પહેોમાં સર્વાં કરતાં શ્રેષ્ઠ મંગળ કરીને તેને મહીમા ગાવામાં આવ્યે છે,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧ રાત્રિભોજન ત્યાગ
૫
પાંચ ઇન્દ્રિયનિગ્રહ
૧
For Private And Personal Use Only
૧
ક્ષમા સુધારક
પડિલેહણ વિશુદ્ધિ
નમસ્કાર મહામત્ર આપણને ઘણી વાતે શીખવી જાય છે. આ પચપ મેષ્ઠિ નમસ્કારમાં કેઇના પણ વ્યક્તિગત ઉલ્લેખ નથી, પરંતુ તે તે ગુણીને નિર્દેશ છે, શ્રી જિનશાસનની આ સર્વમાન્ય નિષ્પક્ષપાત પ્રરૂપણા છે. જગતમાં સાચા પૂજય સાચા ધ્યેય, અને સાચા શરણ્ય કાણુ હાય શકે અનેા સાચા નિર્દેશ છે.
પંચ પરમેષ્ઠિને નમસ્કાર કરવાથી આત્મામાં પ્રશસ્ત કેટિના શુભ અધ્યવસાય પ્રગટે છે, એથી મહાન અંતરાયે તુટે છે અને કર્માંના 'ધને કપાય છે તેનાથી આત્મા અને મન પવિત્ર બને ઇં અન્ય મત્રે.થી થી ખ્રુ સિદ્ધિ કરતાં ઘણી ઉંચી ઇષ્ટ સિદ્ધિ ખા મઠ્ઠામ થી થાય છે. મેાક્ષનુ અનંત સુખ આ મહામ ત્ર અપાવે છે. જીવનના અંત કાલે પણ આ મહામ'ત્રનું આલ અન કરવાથી જીવનભરના પણ પાપી આત્મા એકવાર સદ્ગતિ પામે છે. કષ્ટાય કે દી' સાધના કર્યા વિના પણ
૭૩
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નમસકાર મહામંત્રના પ્રભાવથી સામન્ય મનુષ્યને શ્રી પંચ પરમેષ્ટિ નમસ્કારમાં ત્રણ વસ્તુઓ પણ મહાન કાર્ય સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત થાય છે, વિદ્યા રહેલી છે. મત્રના પારંગત મહાપુરૂષે પણ અંતે નમસ્કાર
મનથી નમવાનો ભાવ મહામંત્રનું હરણ કરે છે.
વચનથી નમવાનો શબ્દ નમસ્કાર મહામંત્ર એ અખિલ શ્રુતનો સાર છે.
કાયાથી નમવાનો જ્યા એના ધ્યાનમાં મહાજ્ઞની મહર્ષિઓ પણ જીનના અંતિમ કાલ વિતાવે છે એમાં કલ્યાણ સ્વરૂપ
એ રીતે ભાવ, શબ્દ અને ક્રિયારૂપ ત્રિવિધ અનંત અર્થો ભર્યા છે એ સુખ અને દુઃખની વયિા યુકત " પંચ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર” પાપ સવ સ્થિતિમાં સ્મરણીય છે. સર્વ શ્રેષ ધ્યેય, ૧૪
જૈયેય વંસ અને કર્મ ક્ષયના અનન્ય કારણરૂપ બની ધ્યાતા અને પ્રધાનને દર્શક છે. આપણે બધાએ :
જાય છે. તેથી તે સર્વોત્કૃષ્ટ મંગળ સ્વરૂપ છે.
' તેથી શ્રી પંચ પરમેષ્ટિ નમસ્કારની ચૂલિકામાં નમસ્કાર મહામંત્રને આપણા જીવનમાં ઓતપ્રેત
ફરમાવેલ છે કે પાંચે પરમેષ્ઠિઓને કરેલ નમસ્કાર કરવાનો છે.
સર્વ પાપોનો નાશ કરનારો છે. તથા સર્વ મંગશ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ભાવ મગલ સ્વરૂપ માં પ્રથમ પ્રધાન સર્વોત્કૃષ્ટ મંગલ સ્વરૂપ છે. છે જન શાસ્ત્રોમાં સર્વ પ્રકારનાં ભાવ મ ગલીમાં મંત્રાધિરાજ શ્રી નવકારની પ્રથમ વિશેષતા
કઇ ભાવ મંગલ “શ્રી પંચપરમેષ્ટિ નમસ્કાર' એ છે કે તેના અક્ષરનો સોગ અને પદની > . પ ચ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર એ સ્વય રચના સ ળ અને સ્પષ્ટ છે. સહ કેઈ સહેલાઈથી ગુણ સ્વરૂપ છે. અને બીજું એ ક 1 ગુણના અને સરળતાથી તેને પાઠ અને ઉચ્ચાર કરી શકે બદમાન સ્વરૂપ છે. ' શ્રી પંચ પરમેષ્ટિ નમસ્કાર છે અને તેને અર્થ સમજી શકે છે. જે સર્વ સદ્ગુણોમાં શિરોમણિ જે “વિનય' સદ્દગુણ છે તેના આદર અને પાલન સ્વરૂપ છે. શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની બીજી વિશેષના એ
છે કે તેના દ્વારા જે પુરુષની આરાધના કરવામાં મોક્ષનું મૂળ વિનય છે. વિનય વિના જ્ઞાન આવે છે તે બધા વીતરાગ અને નિ સહ મહા. નથી જ્ઞાન વિના દર્શન નથી. દર્શન વિના ચારિત્ર ભાઓ છે જ્યારે બીજા અન્ય મિત્રોના આરાધ નથી ચારિત્ર વિના મોક્ષ નથી મતલબ કે મોક્ષને દેવ સંસારી, અને સરાગી આત્માઓ છે.
ડિઝની જરૂર છે. ચારિત્ર માટે દર્શન શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની ત્રીજી વિશેષતા એ શ્રદ્ધા ની જરૂર છે દર્શન માટે જ્ઞાન ? જરૂર છે કે જ્યાં અન્ય માત્રામાં “દેવતા” અધિષ્ઠાતા છે જ્ઞાન માટે વિનયની જરૂર છે.
તરીકે છે. ત્યારે આ મહામત્રમાં દેવતા સેવક રૂપે
રહે છે. જે આ મહામ ત્રની આરાધના કરે છે ગને વિનય એ સવિનય છે. શ્રી પંચ
તેઓની મંત્ર પ્રત્યેની શકિતને વશ થઈને રે પરમેષ્ઠિ નમસ્કારમાં તાવિક ગુણોને ધારણ કરવાવાળા વિનયને પાત્ર, ત્રિકાળ અને ત્રિલેકવતી તે આરાધકોના પણ સેવક બનીને રહે છે સવ વ્યક્તિઓને નમસ્કાર કરવામાં આવે છે. શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની ચાથી વિશેષતા રહો શ્રી પંચ પરમેષ્ઠિ નમસ્કારમાં નમસ્કારને યોગ્ય છે કે અન્ય મંત્રી જ્યારે અત્યંત ગૂઢાર્થક અને વ્યકિતઓ સર્વ પ્રધાન હોવાથી તેમને તે નમઃ ઉચ્ચારણમાં અતિ કલિષ્ઠર હોય છે, ત્યારે શ્રી સ્કાર એ સર્વ મ ગલેમાં પ્રથમ મ ગલ સવરૂપ છે નમસ્કાર મહામંત્ર શબ્દથી અતિ સ્પષ્ટ અને અર્થ થી
૭૪ ]
[અ પાં-: પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અત્યંત સરળ છે. બુદ્ધિમાનથી માંડી બાળક નથી, પણ તે કેવળ લાભમાં જ હેતુ બને છે. પર્વત સહ કેઈ તેને પાઠ સરળતાથી અને તેનું શ્રી નમરકાર મહામંત્રમાં અનેક વિશેષતાઓ ઉચારણ શુદ્ધ રીતે કરી શકે છે અને તેના છે રશી,
ના છે જેથી અધમ છે પણ આ મહામંત્રના શબ્દ અર્થનું જ્ઞાન પણ સહેલાઈથી મેળવી શકે છે. તે
કાનમાં પડવા માત્રથી દુર્ગતિરૂપી ગહન-ગર્તામાં મેક્ષાભિલાષી પ્રત્યેક જીવ, પછી તે બાળક હો કે
ગબડતા ઉગરી ગયા છે અને સદ્ગતિને પામ્યા છે. વૃદ્ધ. સ્ત્રી છે કે પુરૂષ, પંકિત છે કે નિરક્ષર,
આટલી અદૂભુત શકિત અને છતાં આટલી અનુપમ સવને એક સરખી રીતે ઉપયોગી થાય તેવી તેની સરળતા બીજા કોઈ મંત્રમાં સંભવી શકતી નથી. અનુરૂપ રચના છે.
તેથી જ જ્ઞાનીઓની દષ્ટિએ આ મ ત્રાધિરાજને શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની પાંચમી વિશેષતા મહિમા અતિ મહાન ગવાયેલા છે. એ છે કે કંઈક મત્રો અનુગ્રહ નિગ્રહ, લાભ હાની નાના વિરૂદ્ધ લખાયું હોય તો મિચ્છામિ ઉભય માટે ઉપયોગમાં આવે છે, જ્યારે શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રથી કેઈને હાનિ કરી શકાતી જ
શો ક જ લિ શ્રી જયંતીલાલ મગનલાલ શાહ (ઉ. વર્ષ ૬૮ તા. ૧૪ ૪-૯૨ ના રોજ ભાવનગર મુકામે સ્વર્ગવાસી થયેલ છે, તેઓ શ્રી ભાવનગર જૈન વે. મૂ તપ સંઘના ઉપ પ્રમુખશ્રી હતા. તે પહેલા તેઓશ્રી અશરે ૧૫ વર્ષ સુધી શ્રી જૈન સંઘના માનદ્ મંત્રી હતા. તેઓશ્રી જૈન સમા જના અગ્રેસર કાર્યકર હતા શ્રી ભાવનગર જૈન સ થે એક સંનિષ્ઠ કાર્યકર ગુમાવ્યા છે, અને તેઓશ્રીની ખોટ પૂરી શકાય તેમ નથી. તેઓશ્રી ભાવનગરની ઘણું જૈન સંસ્થાના ટ્રસ્ટી પણ હતા અને બધી સંસ્થાઓની તન, મન અને ધનથી સેવા કરેલ છે તેઓશ્રી ઉદાર દિલના અને ધાર્મિક વૃત્તિવાળા હતા તેમના કુટુંબીજને ઉપર આવી પડેલ દુ:ખમાં અમો સમવેદના પ્રગટ કરીએ છીએ, તેઓશ્રીના આત્માને પરમ શાંતિ મળે તેવી પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.'
શ્રી જૈન આમાનંદ સભા, ભાવનગર
શો કાં જ લિ શેઠશ્રી, જ્યસુખલાલ લાલચંદભાઈ શાહ (કેલીયાકવાળા) ઉ. વર્ષ ૬૩ તા. ૫-૫૯૨ ને મંગળવારનાં રોજ ભાવગર મુકામે સવર્ગવાસી થયેલ છે તેઓશ્રી આ સભાના આજીવન સભ્યશ્રી. હતા. તેઓશ્રી ધામીક વૃત્તિવાળા અને મિલનસાર સ્વભાવના હતા તેમના કુટુંબીજને પર આવી પડેલ દુ:ખમાં અમે સવેદના પ્રગટ કરીએ છીએ. તેઓશ્રીના આત્માને પરમ શક્તિ મળે એવી પરમ તમા પાસે પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
શ્રી જૈન આમાનંદ સભા, ભાવનગર
મે-૯૨]
(૭૫
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“શ્રી વૃધિચંદ્રજી જૈન પાઠશાળાને શતાબ્દી વર્ષમાં પ્રવેશ 總總靈驗顯灣黨黨國鐵藝圈磁鐵磁變
શ્રી ભાવનગર જેન વે. મૂ તપ સંધે, શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી જૈન પાઠશાળાના જ મકાનને તદન નવેસરથી સમારકામ કરીને અનેક સુવિધાયુક્ત નવું સ્વરૂપ આપેલ છે. આ મકાનનું શુભ ઉદ્દઘાટન ઉદારદિલ શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી ચીનુભાઈ હરિલાલ શાહ (ઘેથાવાળા)ના વરદ્ હસ્તે તાપ-પ૧૯૯૨ ના મંગળવારના સવારના ૮ ૦૦ કલાકે કરવામાં આવેલ છે, તેમજ શ્રી આદિશ્વર ભગવાન, શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજ સાહેબ, અને શુકદેવી શ્રી સરસ્વતીદેવી એ ત્રણે ફટાની અનાવરણવિધિ શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી મોહનભાઈ કુલચંદ તબેલી અને શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી ખાંતીલાલ ફતેચંદ શાહના વરદ હસ્તે કરવામાં આવેલ છે.
શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજ સાહેબ શ્રી ભાવનગર શ્રી સંઘના ઈતિહાસની ગૌરવ ગાથાઓ કંડારવામાં અગણિત અને અસિમ ઉપકાર કર્યા છે, મહારાજ શ્રીએ જન્મ તે પજાબ દેશમાં ધારણ કર્યો. પરંતુ ત્યાં તે દિક્ષા બાદ માત્ર ત્રણ વર્ષ રહ્યા. સંવત ૧૯૧૧ મે ગુજરાત દેશમાં આવ્યા ગુજરાતમાં આવ્યા પછી પંજાબમાં પધાર્યા જ નથી. ગુજરાતમાં, ૩૮ ચોમાસા કર્યા તેમાં અરધે અરધ ૧૯ ચોમાસા ભાવનગરમાં કર્યા છે. શ્રી ભ પનગર શ્રી સંઘના હિતને માટે જ જન્મ ધારણ કર્યો હોય એમ જણાય છે. શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજ સાહેબની પુણ્યસ્મૃતિ સદા ચર"જીવ બની રહે તે માટે, મહારાજશ્રીની અમૃતદષ્ટિની હાજરીમાં સંવત ૧૯૪૯ ના વૈશાખ શુદિ તેને દિવસે મટી ધામધુમ સાથે ભચ વરઘોડે ચડાવીને ચતુર્વિધ સંઘની સમક્ષ વૃદ્ધિચંદ્રજી જૈન પાઠશાળા સ્થાપવામાં આવી તેના ૯૯ વર્ષ પૂર્ણ કરીને વૈશાખ સુદ ૩ ને દિવસે ૧૦૦ વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. ત્યારે ગચ્છાધિપતિ શાસન પ્રભાવક પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રી વિજય રૂપ્રભસૂરીશ્વરજી મ.સા. ની શુભ નિશ્રામાં, પ્રસ્તુત પુણ્યપુરુષ તથા પાઠશાળાનું શતાબ્દી વર્ષ અનેક વિધ શુભ પ્રવૃત્તિઓથી ધામધુમપુર્વક ઉજવાય એવું અનોખું આયોજન શ્રી ભાવનગર શ્રી સંઘના ઉપક્રમે કરવામાં આવેલ છે. જેનું ઉદ્દઘાટન શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી શશીકાંત રતીલાલ વાઘરના વરદ હસ્તે કરવામાં આવેલ છે
“જે જયતિ શાસન.”
આ માનદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કસોટી
લેખક : રતિલાલ માણેકચંદ શાહ-નડીઆદ
ભવ એળે ગૂમાવી દઈશું. તે પછી ઉગરવાને અહી એક એવા યુગલની જીવન કથા આર-વારા કયાં અને કયારે ? કયા ભવમાં? ? આલેખવામાં આવી છે કે, પ્રત્યેક સુપ્રભાતે ઉઠીને સાચું સુખ, શાંતિ અને આનંદ બહારના કેઈ નામ લેતાં પણ આપણો આત્મા પવિત્ર બને. પણ પઢા બક્ષી શકે તેમ નથી. અન્ય પદાર્થોમાં
એક શ્રીમંત, ધર્મિ અને સંસ્કારી શ્રેલિયન માનેલું સુખ તે સાચું સુખ નથી. કારણ કે તે ત્યાં વિજય જ હતું. તે બચપણથી જ પ્રગ૯ભ
1 પરાધીન છે, કલ્પિત છે, તે અક્ષય નથી, તેની હતે એટલે સુવિધા તેને સહેજે પ્રાપ્ય બની હતી.
પછવાડે દુ:ખ ડેકીયા કરતું જ હોય છે. તેને શીલ અને સદાચાર તેના સાથી હતા
સુખ માની જ કેમ સકાય? આવા કપેલા સુખની
પાછળ પાગલ બનીને માણસ વિવેક ગુમાવી બેસે સમય સરકી રહ્યો હતો અને વિજયકુમાર છે અને વિષયો સેવી આમાને પાપના ઘેર થવાની તરફ પદાર્પણ કરી રહ્યો હતો. પિતાની ગતીમાં ધકેલી દે છે. જેના પરિણામે નક્કકમનીય ક્રાંતિથી પ્રત્યેકને પ્રિય પાત્ર બન્યા હતા. નિશાદની ઉત્કટ વેદનાઓ, યાતનાઓ અને ઘોર વાણી માધુર્ય નમ્રતા અને ઉત્કૃષ્ટ સંસ્કારોને પીડાઓ ભેગવવી પડે છે અને તે પણ અનંતા અવિષ્કાર થવાથી તેણે મિત્રે, ચાહકે અને વર્ષો સુધી એ સુધી, જે સાચું સુખ અક્ષય) સ બધીઓને મોટો વર્ગ ઉભે કર્યો હતો પ્રાદુર્ભૂત કરવું હોય તે, બહારના પ્રત્યેક પદાર્થો
એક સમયે તેના મનફલક પર વિચાર આળો પરથી દષ્ટિને ખસેડી લઈ, સ્વ સ્વભાવ તરફ રાઈને ટવા લાગ્યો કે, અનાદિકાળથી આ આત્મા વિષયે સ્થિર કરી, આમાથી આત્માની અનુભૂતિ કરી ભાગવત આવ્યો હોવા છતાં, તેનાથી તે તૃપ્તિ તે જે તે પ્રાપ્ય બને કેમ અનુભવતે નથી? એવ, તુછ વિષય પછવાડે વિષય વિષ જેવા ભયંકર છે. વિષ તે પાગલ બને અનાદિકાળથી આ ભવ સાગરમાં ભટકી માણસને એક જ વખત મારે છે પણ વષયે તે રહ્યો છે અને અનંતા દુઃખે જન્મ-મરણના ભેના ભ સુધી ભાવ મરણે કરાવે છે માટે ભોગવી રહ્યો છે. હવે જ્યારે આ સર્વોત્કૃષ્ટ તેનાથી બચવું આવશ્યક છે. તેથી વિજ્યકુમારે મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ય બન્યું છે, ત્યારે જો વિષય- નિષ્કર્ષ કર્યો કે, આ ભયંકર ભેગેથી જેટલું કષને નહીં છોડીએ અને મુકત પય પર પદા- અલિપ્ત રહી શકાય તેટલું રહેવું જોઈએ; એમ પણ નહીં કરીએ, તે પછી તે પુરુષ ર્થ કયા વિચારી તુરત જ નિશ્ચય કર્યો કે આજથી મારે ભવમાં કરી શકશે? જો આ ઉત્તમ મહા પુણયના છંદગી પર્વત કૃષ્ણ પક્ષમાં (અંધ બની આ માં) વષયા થાગ મહેલ અને દેવને પણ દુર્લભ એ મનુષ્ય ભેગને ત્યાગ છે
મે -૨ |
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આજ શહેરમાં બીજા એક ધર્મિષ્ઠ, પ્રગલજા સાધ્વીજીના વૈરાગ્યમય ઉદેશથી વિજય અને શ્રીમંત સદગૃહસ્થ વસતા હતા. તેમને કુમારીનું હદય પણ વૈરાગ્ય રંગથી રંગાઈ ગયું એક પુત્રી હતી, જેનું નામ વિજયા રાખ. તેણે વિચાર્યું કે, સાધ્વીજીએ આપેલ ઉપદેશ વામાં આવ્યું હતું. વિજ્યા સુશીલ, સંસ્કારી તદ્ન સત્ય છે. ખરેખર ! આત્મા સાથે રાહ યુવતી હતી, દેખાવમાં પણ તે લાવણ્યમયી, ચૂકીને વિષયભેગમાં ચકચૂર બનીને અધોગતિની શૌષ્ઠવાન અને સૌંદર્યવતી હતી, રૂપ સાથે ગુણોને ભયંકરગતિમાં ધકેલાઈ જાય છે અને ઉર્વ ગતિ તેનામાં સહયોગ હતો.
જે આત્માનો મૂળ ગુણ છે, તે પુયપથને ભૂલી સમયના વ્યતીત થવા સાથે, એક દિવસે આજ જાય છે. ખરેખર ! ભેગે છેડવા જેવાજ છેહું ગામમાં આહત ધમની ઉપાસના કરનારા સાધ્વીજી
પણ વિષયભેગોને વિલીન કરીને ઉર્ધ્વગતિ તરફ પધાર્યા. અનેક બહેનો તેમની પાસે ધર્મદેશના
પદાર્પણ કરૂં તે કેવું સારૂ ? આવી અમૂલ તક સાંભળવા જવા લાગી, તેમાં વિન્યાકુમારી પણ હતી શા માટે ગુમાવવી જોઈએ? એટલે તેણે સાધ્વીજીને સાધ્વીજીએ ઉપદેશ આપતાં કહ્યું કે, હે પુણ્ય
શું કહ્યું કે, ગુરુણીજી મહારાજ! મારાથી કદાચ શાળીની બહેને! જન્મો-જન્મમાં આ આમાં
જીવન પર્યંત તે બ્રહ્મચર્ય ન પાળી શકાય પરંતુ વિષય-કષાયમાં આસક્ત બનીને મહામૂલે એવો
માસમાં પંદર દિવસ તે જરૂર પડી શકું, મનુષ્ય જન્મ વેડફી નાખે છે, કાઈ પણ એવું
આજથી જીવન પર્યંત શુકલ પક્ષમાં (શુદમાં) સ્થાન નથી, કોઈ એવી નિ નથી. કે એવુ.
બ્રહ્મચર્ય પાળવાની ઉત્કટ ઉત્કંઠા ધરાવું છું તેથી
મન તેવી પ્રતિજ્ઞા કરાવે. સાધ્વીજીએ બાધા આપી, કુળ નથી કે જ્યાં આ આત્માએ જન્મ ન લીધે હાથ ! અનંતા ભવ સુધી ભેગો ભેગા છતાં અને વિજયાએ તે અંગીકાર કરી. પણ આ આત્મા તેનાથી પાછા ફરતા નથી, તૃપ્ત થોડો સમય મરી ગયે, અને વિજયકુમારના બનતો નથી. અને જાણે ન જ અનુભવ કરતે વિવાહ કરવાની તૈયારીઓ થવા લાગી. એટલે હોય તેમ તેને ભેગની લાલસા પાગલ બનાવી દે સારા સારા કુટુંબમાં થી માંગા આવવા લાગ્યાં; છે. તે તેમાં રમમાણ બની જાય છે, વિષયને કી તેમાં સુશીલ, સંસ્કારી, સો વતી અને મિઠ બની જાય છે અને પરિણામે દેવને પણ દુર્લભ કન્યા તરીકે વિજ્યાકુમારી પસંદ કરવામાં આવી, એવા મનુષ્ય ભવને એળે ગૂમાવી દે છે. માટે અને ઉભયને સંબંધ પણ નકકી થયે. લગ્ન વિષય-કલાનો ત્યાગ કરી આત્માઓનું ઉદ્ધકરણ પણ લેવાયાં. વિજ્યાએ વસુરના ઘરે પદાર્પણ કર્યું. કરવા જોઈએ. શાસ્ત્રોમાં શિયળનો પ્રભાવ અલૌકિક રાત્રિનો સમય થયો. સયનગૃહમાં પતિ-પતિન બતાવ્યું છે.
મળ્યાં. બને આનંદવિભોર બની વાતમાં મગ્ન જે દેઈ કણય કઠિ અહવા કાઈ કશુય બની ગયા. વાતવાતમાં વિજયે કહ્યું કે, કૃષ્ણપક્ષમાં
બ્રહ્મચર્ય પાળવાને મેં નિયમ ગ્રહણ કર્યો છે, જિણભણતરૂન તત્તિ અપુણ
અને સમય પૂરો થવાને હજુ ત્રણ દિવસે ખૂટે છે. જત્તિય બંએ ધારિયે.”
આ શબ્દો કાને અથડાતાંજ વિજયા વિચારમાં કોઈ ભાવિક આમા કેડે સોના મહોરનું ખોવાઈ ગઈ, પણક્ષણાર્ધ માંજ તેણે મન પર કાબૂ દાન કરે, અથવા સુર્વણનું જિનમંદિર બનાવે, મેળવી લીધે, પતિદેવ દુઃખ ન અનુભવે તેટલા તેનાથી પણ અધિક ફળ બ્રહ્મચર્ય અંગીકાર માટે મુખ પરના ભ વ પરિવર્તિત કર્યા સિવાય કરવાથી મળે છે.
સાવધાનતા પૂર્વક વર્તવાનું નકકી કર્યું. ७८
[આત્માન - તા.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજયકુમાર સામે સંપૂણ શણગાર સજીને સ્ત્રીને પામીને, આપણે બેઉને બ્રહ્મચર્ય પાળવાને પિતાની પ્રીયતમા ઊભી છે. જે સોદય, લાવણ્ય આવો શુભ અવસર પ્રાપ્ત થયે વિષયે તે ઝેર અને યોહાનાથી પરિપૂર્ણ છે, પ્રથણ સહાગ રાત જેવા છે. જેમ કે કિપાકના ફળ દેખાવમાં સુંદર છે, અને યુવાનીમાં થનગની રહ્યાં હોવા છતાં, હોવા છતાં અને ખાવામાં મીઠાં હોવા છક્ક પણ લીધેલી પ્રતિજ્ઞામાં ભંગ ન પડે તે માટે મન પર પરિણામે પ્રાણ હરી લેનાર છેતે પ્રમાણે ભેગ કાબૂ રાખી, સંયમ રૂપી સરિતામાં સનાન કરી કહે વિલાસે ભેગવવા સારા લાગે છે, પણ પરિણામે છે કે હજુ ત્રણ દિવસે થેલી જવું પડશે મન ચેર્યાસી લાખ યોનિ અને ચાર ગતિમાં ભટકાવી પર કેટલે કાબૂ ? સંયમ પાળવા માટેની કેટલી મારે છે. જે અંનતાદુઃખનું કારણ છે માટે. ઉત્કટ ઉત્કૃષ્ટ ઉત્કંઠા ? અને બીજી બાજુ પત્ની આપણે શીલવ્રત પાળવું જ જોઈએ પિતાની સાથે રંગ-રાગ, આન દ-પ્રમોદ વિષય
માત-પિતા આ વાત જાણી દુ:ખી ન બને ભેગ, ભેગવવા આમંત્રણ આપી રહી હોય, છતાં તેટલા માટે તેઓ એકજ ઓરડામાં, એકજ સૈયામાં પણ તેના અસ્વીકાર થતું હોવા છતાં પણ પિતાના
વચ્ચે તલવાર મૂકી સૂતા હતા આ રીતે ઉભય પતી પ્રત્યે સહેજે પણ રોશ ન આણવો બને દ ૫ તીમાં કેટલો સંયમ, વૈરાગ્ય અને કેટલું મનોબળ?
પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરી રહ્યા હતા. | વિજયની વાત સાંભળીને, વિજ્યાને એટલું જ
સમય સરી રહ્યો હતો, તે દરમ્યાન વિમલ.
- સ્વામી નામના કેવળી ભગવંત પિચર વિચરતા દુઃખ થયું કે, મારા કારણે મારા નાથની પરિસ્થિતિ કેટલી વિકટ બની ! એમને જિવન પર્યત કૃણ
ચોરાસી હજાર સાધુના વિશાળ પરિવાર સાથે ચંપા
પુરી નગરીને પિતાના પુનિત પગલાથી પાવન કરી. પક્ષને બ્રહ્મચર્યના નિયમ છે અને મારે શુકલ તેમની અમીરસ ઝરતી વાણી સાંભળવા (દેશના) પક્ષને; તેથી તેમના માટે હું હવે કેઈ ઉપગી
માનવ મહેરામણ ઉભરાયે. કેવળી ભગવ તે દેશના ન રહી. એ પિતાનો વિચાર તે કરતી જ નથી,
નથી આપી તે સાંભળી અનેક આત્માઓના હૃદયપટ પર પનની મુશ્કેલીનો જ વિચાર કરે છે. જે સ્ત્રી છે
વૈરાગ્ય અળવા લાગ્યો, કઈક આત્મા ના પાતના દુઃખે, દુઃખી છે તેને જ સાચી પત્ની કહી શકાય!” એણે નિષ્કર્ષ કર્યો છે, જે થયું તે
5 જીવન જ પલટાઈ ગયા. વૈરાગ્યની પુનિત સરિતામાં સારા માટે, જે તેમ ન થયું હોત તે, મારા માટે
સહુ સ્નાન કરવા મચી પડયા દેશના પૂર્ણ થયા સંયમને રસ્તે કાયમ માટે કયાથી ખુલે થાત?
9 બ દ જિનદાસ નામના ગૃહસ્થ ભગવંતને વંદના
કરી વિનંતી કરી કે, હે પ્રભે! ચેરાસી હજાર તેગે વાત કરતાં પતિને કહ્યું કે, હે પ્રાણ- સાધુ પારણા કરવા મારે ત્યાં પધારે એવી મારી નાથ ! મારાથી પણું સવિશેષ સો દવેંતાન, પ્રગ૯ભ ઉ. કટ ઉઠા છે, માટે પારસ્થાને લાભ આપવા અને મનને આનંદ આપે તેવી નવયુવના સાથે મારા પર કૃપા કરો ફરાથી લગ્ન કરો જેથી આપની કામના પૂર્ણ થાય,
- જિનદાસ શેઠની વિનંતી સાંભળી, પ્રતિઉત્તર કારણ કે મારે શુકલ પક્ષમ બ્રહ્મચર્ય પાળવાની
આપતાં ભગતે જણાવ્યું કે, તમારી ભાવના પ્રજ્ઞા હાઈ હુ આપના માટે યોગ્ય નથી,
અતિઉત્તમ છે, પરંતુ તેમ બની શકે નહિ. પત્નીની વાત સાંભળી વિજયકુમારે કહ્યું કે, કારણ કે સાધુઓ ફકત પિતાના દેહને ટકાવવા હે દેવાનું પ્રિયે ! મને વિષયે પ્રત્યે હેજ પણ માટે જ નિર્દોષ ગોચરી હેરે છે, પોતાના નિમિત્તે રુચિ નથી, એટલે બીજા લગ્ન કરવાનો પ્રશ્ન જ બનેલી હાઈ કે ભેજન તેમને માટે દોષિત ઉપસ્થિત થતું નથી. સારું થયું કે તારા જેવી સુશીલ ગગાન છે, જેમ ભમરો ફૂલનો રસ ચૂસી લેતા
--
!
[૯
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હોવા છતાં ફુલને જરીય કલામણ થતી નથી, શિયળના વખાણું ખુદ કેવળી ભગવંત કરે છે ! તેવી જ રીતે સાધુઓ ગૃહસ્થને ત્યાં બનાવેલી એ વાત સાંભળતા જ તેના પિતાના હદય તટ પર રસોઈમાંથી થોડું થોડું હારી લાવી આરોગે છે, હર્ષ હિલેળાં લેવા લાગ્યું. આન વિભોર બની તેથી ગૃહસ્થને ત્યાં ફરી રસોઈ કરવી પડતી નથી ગયા આવા ઉત્તમ માનવ રને પિતાના ઘરમાં અને કોઈ મુશ્કેલીઓ નડતી નથી, તેવી રીતે નિર્દોષ અને તે પણ પુત્ર પુત્રવધુ રૂપે હોવા કયે અભાગી ગોચરી હારનાર સાધુઓ એકજ ઘરની અને તે પિતા એ હોય કે જેને આનંદ ન થાય? પણ ચોરાશી હજાર સાધુઓની તે બને જ કેમ ?
- જિનદાસ શ્રાવકે જણાવ્યું કે, શેઠશ્રી ! આ
. તેમના નિમિત્તે પ્રત્યેક વસ્તુ બનાવવામાં આવે
પવિત્ર યુગલનેજ માડવાથી તેમની ભક્તિ કરવાથી તે તેમને ખપે નહિ કેવળી ભગવંતની વાત
ચોર્યાસી હજાર સાધુઓને પાર કરાવ્યા એટલે સાંભળી, જિનદાસ શ્રાવક આશ્ચર્યચક્તિ બની
લાભ મળશે, આ વાત ખુદ કેવળી ભગવંતના ગયો, પણ પુનઃ વિનંતી કરતાં કહેવા લાગ્યું કે,
મુખેથી સાંભળી હું અહીંયા એ પુણ્યશાળી હે પ્રભુ! તે પછી મારે કઈ રીતે લાભ લેવો?
યુગલની ભક્તિ કરવા આવ્યો છું, તેઓ કયાં છે મારી ઉત્કટ ભાવના તે પ્રત્યેક સાધુઓને પારણા
પુણ્યશાળી આત્માઓ એ પવિત્ર પુણ્યશાળી યુગલ કરાવવાની જ છે.
ઓરડામાંથી બહાર આવ્યું, જિનદાસ તેઓને સર્વજ્ઞ પરમાત્માએ જણાવ્યું કે, હે મહા જેતાજ, તેઓના ચરણમાં ઢળી પડયો, તેમને નુભાવ! જે તારી ઉત્કંઠા લાભજ લેવાની હોય જોતાંજ તે હર્ષાવિત બની ને, તેનું હૃદય તે તું અહીથી ક૨૭ જા, કે જ્યાં વિજય શેઠ અને પુલકિત બની ઉઠયું, તેને આનદ અસીમ બની વિજ્યા શેઠાણુ જેવા નર રને વસે છે, તેમનુ ગયે. તે હદયની અપૂર્વઉમિથી, ભાવથી અને શિયળ અખંડ, નિમળ અને નિષ્કલંક છે, એ આનંદલાસ સાથે ભક્તિ કરવા મચી પડ. પવિત્ર ૬ પતીને જમાડવાથી, તેમને પારણુ વિજ્ય શેઠના માત-પિતાએ આજે જ એ વાત કરાવવાથી તેને ચોર્યાસી હજાર સાધુઓને પારણું જાણું કે, અમારા ઘરમાં આવા અતિ ઉત્તમ નર (ભજન) કરાવ્યા એટલે જ લાભ થશે. પત્નોને વાસ છે ! કે જેઓ અખંડ શિયળત્રત
વિમલ પ્રભુ ની વાણી સાંભળી જિનદાસ શેઠ પાળે છે અહોકેટલા તેઓ ગંભીર, નિર્મળ આશ્ચર્યચક્તિ બની ગયે, અને વિચારવા લાગ્યા અને સંયમી કે ખુદ કેવળી ભગવંત જેના વખાણ કે, એક દ પતીને જમાડવાથી ચોરાશી હજાર કરી, તેમાં કઈ અપુર્ણતા હોય? સાધુઓને પારણા કરાવવા જેટલો જ લાભ? એ તો માતા-પિતાએ આ વાત જાણી, ત્યાર બાદ તુર સિદ્ધ બની ગયો. તેને થયું કે, એમનું શીલ તજ ઉભય યુગલ વિજય શેઠ અને વિજ્યા શેઠાણીએ કેટલું પવિત્ર અને ચમેક હશે? કે જેની ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું નિમળ ચારિત્ર પાળતાં ખૂદ્ર કેવળી ભગવંત પ્રશંસા કરી રહ્યા છે ખરેખર! પ્રાતિક લક્ષ થયા, અને કેવળજ્ઞાન પ્રાદભૂત થય' બહરના વસુ ધરા” એકીવદંતી સાચી ઠરે છે. ત્યારબાદ વર્ષો સુધી આર્યભૂમિના પિતાના પુનિત
પગલાથી પાવન કરતાં કરતા જગતના જીનો અને તેણે તુરતજ કચ્છ દેશ જવા પ્રયાણ પામ્યું.
- ઉદ્ધાર કરતાં કરતાં અઘતિક વિલીન કરી - તે વિજય શેઠના ઘરે આવી લાગ્યા. અને સિદ્ધસિલા પર બિરાજ્યા લાખ વંદન હો આ વિજય શેઠના પિતાશ્રીને મલી કહેવા લાગ્યું કે, બને પુર્ણ આત્માઓને.... કયાં છે એ ભાગ્યશાળી આત્માઓ, કે જેમના
[બ માન ઇ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ મા ચા ૨
“શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાથીઓની એક સભા તા. ૨૬-૩-૧૯૯૨ના રોજ શ્રી દિપચ'દભાઈ ગાડીના પ્રમુખસ્થાને મળી હતી. જેમાં શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય એલમ્ની એ સોસીએશનની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. શ્રી સી. એન. સંઘવીને આ સંસ્થાના પ્રમુખ નીમવામાં આવ્યા છે, સંસ્થાના સર્વ ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓને વિંન’તિ છે કે તેઓ એલ મ્ની એસોસીએશનના સભ્ય બને સભ્યપદ માટેના ફ્રેમ સંસ્થાની ઓફીસ : શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય ઓગસ્ટ ક્રાંતિ માગ", મુંબઈ ૪૦૦૦૩૬ ( ફ્રેન ન’બર : ૩૮૬ ૪૪ ૧૭ માંથી મલશે.”
શ્રી કાંતિલાલ સુખલાલ શાહ શ્રેષ્ઠ પત્રકાર એવોર્ડ
મુંબઈમાંથી પ્રગટ થતા ગુજરાતી જૈન સાપ્તાહિંક, પાક્ષિક કે માસીક પત્રોમાં જૈન ધર્મ અંગે પ્રગટ થતા તંત્રી લેખ, વૈચારિક લેખે અને અહેવાલ પૈકી શ્રેષ્ઠ કૃતિઓને દર વર્ષે”. માર ખી નિવાસી શ્રી કાંતિલાલ સુખેલ લ શાહ શ્રેષ્ઠ પત્રકાર એવોર્ડ એનાયત કરવાનો નિર્ણય લેવાયો છે. તે મુજબ આ વર્ષે સન ૧૯૯૧ દરમ્યાન પ્રગટ થયેલી ઉપર મુજમની કૃતિઓમાંથી વિદ્વાન નિર્ણાયકા દ્વારા ઘેાષિત થનારા આ એવોર્ડ માં પ્રથમ રૂ. ૫૦૦, દ્વિતિય રૂા. ૩૦૦ અને તૃતિય રા ૨ ૦૦ આપવામાં આવશે,
માં સપર્ધામાં ભ.ગ લેનારે પોતાના લેખની ત્રણ નકલ અને સાથે જે સામાયિકમાં કૃતિ પ્રગટ થઈ હોય તે સા.યિકની નકલ તા. ૩૧ મે ૧૯૯૨ સુધીમાં શ્રી મુંબઈ જૈન પત્રક ૨ સંઘના મંત્રી શ્રી નગીનદાસ વાવડીકર, ગોડીજી બિડી'ગ, બીજે માળે, ૨ ૧૯-એ કિકા સ્ટ્રીટ મુ બઈ૪૦૦ ૦૯૨ ફ્રેન નં. : ૮૫૧ ૬૨ ૭૩) અગર શ્રી ચીમનલાલ કલાધર, ૩૮૫, સરદાર વી. પી. રોડ બીજે માળે, મુંબઈ ૪૦ ૦ ૦૦૪ (ાન ન’. ૩૫૦ ૨૯૬) મોકલી આપવી. | વિજેતાઓને પારિતોષિક અને પ્રમાણ પત્ર સમારંભ આયોજિત કરીને અર્પણ કર માં આવશે.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atamnand Prakash Ragd. No. GBV. 31 શ્રી નવસમરણાદિ સ્તોત્ર સબ્દોનું પ્રકાશન શ્રી નવસ્મરણll૪ સ્તોત્ર સહનુ’ મુનિશ્રી ચરણવિજયજી મહારાજ સાહેબ દ્વારા સંપાદન કરાવી વિ. સં', ૧૯૯૨માં આ સભા તરફથી પ્રકાશન કરવામાં આવ્યું હતુ'. સુ'દર- સુઘડ પણ દેવનાગરી લિપિમાં પ્રિન્ટ હોવાથી સમગ્ર ભારતમાંથી તેની માંગણી આવતા તેનું પુનઃમુદ્રણ કરીને પ્રગટ ફરેલ છે. મજબુત પ્લાસ્ટીક કવર સહીતની આ સુંદર પુસ્તિકા દરેક જૈનના ઘરમાં વસાવવા જેવી છે. કિંમત રૂ. 7-00 છે. પચાસ કે વધારે પુસ્તિકા ખરીદનારને 20 ટકા કમીશન આપવામાં આવશે. આ પુસ્તિકા દેવનાગરી લિપિમાં પ્રિન્ટ કરેલ હોવાથી પૂ. સાધુ ભગવ, પૂ. સાધ્વીજી મહારાજે તથા રાજસ્થાન, મારવાડ, તેમજ દક્ષિણ વગેરે દેશોમાં નિવાસ કરનારા સાધર્મિક ભાઈઓ અને બહેનો માટે ખૂબ જ ઉપયોગી છે. ધર્મા પ્રભાવના કરવા માટે ઉત્તમ પુસ્તિકા છે, ---: વધુ વિગત માટે લખે :- શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખા૨ગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ પ્રકાશક : શ્રી જેન મામાનંદ સા, ભાવનગર, મળ : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ, માનદ પ્રી. પ્રેસ, સુતારાહ, ભાવનગર, For Private And Personal Use Only