Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
A
પ્રા
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મ સંવત ૯૧ ( ચાલુ ) વીર સ’, ૨૫૧૨ વિક્રમ સવંત ૨૦૪૨ પાષ
૫૬ ૧૦૫
૫. પૃ. આનન્દઘનજી મ. સાહેબ
અવધુ વેરાગ બેટા જાયા યાને ખેાજ. કુટુંબ સબ ખાયા, જેણે મમતા માયા ખાઈ, સુખ દુઃખ દાનેા ભાઇ, કામ ક્રોધ દાનાકુ ખાઇ, ખાઇ તૃષ્ણા ખાઈ. (અવધુ૦)
પુસ્તક : ૮૩ ]
૬.ત દાદી મત્સર દાદા, મુખ દેખતહી મુઆ, મંગળ રૂપી વધાઇ. વાંચી, એ જબ બેટા હુઆ, (અવધુ૦)
(અવધુ॰)
પુણ્ય પાપ પાડેથી ખાયે, માન લેાભ દાઉ ગામા, માહ નગરકા રાજા ખાયા, પીછે હી પ્રેમ તે મામા. ભાવ નામ કર્યા. બેટા કે, મહિમા વણ્યો ન જાય, આનંદધન પ્રભુ ભાવ પ્રકટ કરે, ષટપટ રહ્યો સમાઇ. (અવધુ॰)
શ્રી આનન્દઘનજી મહારાજ સાહેબ કહે છે જે યાગી પુરૂષ છે તેને વૈરાગ્યરૂપી પુત્ર ઉત્પન્ન થાય છે. તે માડુરાજાનું કુટુ*બ ખેાળી ખેાળીને ખાય છે. પ્રથમ મમતા, પછી માયા, સુખ, દુઃખ, કામ અને કેધ, તૃષ્ણા, દુતિ, મસર ખાધાં.
(અનુસ ધાન ટાઈટલ પેજ ૩ ઉપર)
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર.
જાન્યુઆરી-૧૯૮૬
For Private And Personal Use Only
[ અર્ક : ૩
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અ નુ કે મ ણ કા
ક્રમ
લેખ
લેખક
પૃષ્ઠ
ડો, ભગવાનદાસ મહેતા ઉમાશ કર કૃત વિશ્વશાંતિ મોહનલાલ દેસાઈ ચારિત્ર રત્ન ગણિ.
રતિલાલ માણેકચંદ શાહ
(૧) જિનેશ્વરની વાણી (૨) અહિંસા. (૩) સુભાષિત દુહા
મેઘનદ રાજા (૫) પહલે સિદ્ધાંત ફિર સમાન
રાજકુમારી મુદશના
સાર્થકતા શેમાં (૮) પ. પૂ. આ. અભયદેવ સૂરિજી
બૂરામાં બૂરૂ' શુ'. (૧૦) બ્રહ્મચર્ય રક્ષાથે આપઘાત (૧૧) શ્રી અજારા તીર્થ યાત્રા
રડતો સંત (૧૩) - પરમાત્માની ભક્તિથી ક્રષાય-નાશ (૧૪) મોક્ષાઇક-સાર
પૂ. આ. દેવશ્રી મા નતુ 'ગસૂરીશ્વરજી મ. સા. ૪૪
આ સભાના નવા આજીવન સભ્યો (૧) શ્રી દલસુખરાય વિઠલરાય શાહ...ભાવનગર (૨) શ્રી આર. બી. શાહ–ભાવનગર (૩) શ્રી બટુકભાઈ કચરાલાલ શાહ ભાવનગર (૪) શ્રી ભાવસાર જશવ તરાય ચુનીલાલ—ભાવનગર (૫) શ્રી પ્રતા પરાએ દુલભદાસ શાહ–ભાવનગર (૩) શ્રી ભરતકુમાર કાળીદાસ વેજાણી—ભાવનગર | (૭) શ્રી નલીનકાન્ત હડીચદ દેશી—મુંબઇ
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
.. પાક
કા
*
[ અંક : ૩
તંત્રી : શ્રી પિપટલાલ રવજીભાઈ સત વર્ષ : ૮૩] વિ. સં. ૨૦૪૨ પપ: જાન્યુઆરી-૧૯૮૬
જિનેશ્વરની વાણી
લે. ડે. ભગવાનદાસ મહેતા સૂત્રો જેમાં અમલ જાલ છે અર્થ ગંભીર મીઠાં.
સિદ્ધાંતના પ્રબળ ઉછળે જ્યાં તરંગ ગરીડા; યુક્તિરૂપી સરસ સરિતા. સંગમ સ્થાન યુક્ત,
ચા એ શ્રુત જલનિધિ વણ વા કેણ શકત ? ધીમતિની પણ મતિ ગતિ તાગ ન લાવે, - બુદ્ધિ જેમાં બુધજન તણી. કયાંય નિદ્ધ થા; દેખીને જયાં ગુણગણ – મણિ ચિત્ત થાયે પ્રસા. ચારૂ એવા શ્રુતજલનિધિ વર્ણવા કેણ શકત ?
અહિંસા યુદ્ધ દાવાનળે દાઝયા તપેલા પૃથિવી તલે, અમી વર્ષાવતી શીળી કોની આ પગલી પડે.
કેના સૂણીને સુર આંસુ ભીના ગળી જતી વિશ્વની ધારે હિંસા ઉલેચવા પાપ યુગો-યુગોનાં શું ઉતર મૃતમ ત અહિંસા – ઉમાશંકર કૃત વિશ્વશાંતિ
અને જાણ કરાઈ m ,
છ,
જE •
+ + +
.
કે
આ 'R •ઉં
છd 8" id="c do i
t. We tag
on i!'
'
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુભાષિત દુહા
લે. મેહનલાલ દેસાઈ આબે અમૃત સાર, દુહવી દે નહી, મેટા ન ગિર્ણ માર, કેરી આપે કિસની ચા! (૧) મીઠે કી હદ જીભ હૈ, ઐકી હદ ગમ્મ, સુંધે જસ વાસના, ભૂખન કી હદ સર્મ. (૨) એક ઘરી આધી ઘરી, તાહી હી કુન આધ; સાધાં સેતી ગોઠડી, જીવ્યાં કે ફલ લા. (૩) કાન્હ કરે તૌ આજ કર, આજ કરે તૌ અબ્દ,
એક દિન આવેગી નીંદડી, પડયા રહેગા સબ્સ. (૪) વિદ્યા વનિતા વેલ નૃપ, નહિ જાને કુલ જાતિ, જાહી કે સંગ રહે તાહી સે લપટાતિ. (૫) જલમે વસે કમોદિની, ચંદે વસે આકાસ, જે જાહૂક મન વસે, સે તાડૂકે પાસ. (૬) મીઠે બોલ્યું બહુત ગુણ, જે કઈ જાણે બોલ, વિણ દા માંહે બાહિરે, માણસ લીજે મલિ. (૭) અહિ-મુખ પયો સુ વિષ ભય, કદલી કંદ કપૂર, સીપ પયી મતી ભય, સંગતિ ફે કુલ સૂર. (૮)
આભાર જૈન આગમ ગ્રન્થમાલા ગ્રન્થક ૧ (ભા. ૧)
પઈ પ્રણય સુત્તાઈ સંપાદકઃ પુણ્યવિજયજી મહારાજ સાહેબ અને પંડિત અમૃતલાલ મોહનલાલ ભોજક ઘણું જ ઉપગી તેમજ આત્મસાધના માટે જરૂરી પુસ્તક ભેટ મળતાં સંસ્થા આભાર વ્યક્ત કરે છે.
(ર) જૈન આગમ ગ્રન્થમાળા ગ્રન્થાંક ૩ ઠાણાંગ સુત્ત સમવાયંગ સુત્ત ચ સંપાદક : મુનિ જમ્બવિજયજી મ. સહાયક મુનિ ધર્મચન્દ્રવિજયજી ખૂબ જ આવશ્યક અને બહુજ ઉપયોગી પુસ્તકની ભેટ બદલ સંસ્થા આભાર વ્યક્ત કરે છે.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧
મે ઘ 61. ઉ ા. જા.
લેખક : ચારિગરત્ન ગણિ.
ભરત ક્ષેત્રમાં રંગાવતી નામે નગરી. લક્ષ્મીપતિ નામે રાજા. નામ પ્રમાણે ગુણા ધરાવનાર કમળા નામે રાણી, ઉજ્જવલ શીલ તેના રૂપને શોભિત કરતુ, તેમના પુત્રનું નામ મેઘનદ.
કુમાર ચૌદ મહાવિદ્યામાં પારંગત હતા. ધનુર્વિદ્યામાં અર્જુનને પણ હંફાવે તેવા. શબ્દ વેષીએમાં અગ્રેસર હતા, શિલ્પ વિદ્યામાં વિશ્વ કર્માને પણ જીતે તેવા હતા. અષ્ટાંગ નિમિત્ત શાસ્ત્રમાં પ્રવિણ હતા.
એક દિવસ તે પોતાના મિત્રો સાથે ઉદ્યાનમાં ગયા. ત્યાં તેણે એક મુસાફરને જોઈ ને પૃથ્યું, “હું પાંથ ! તું કયાંથી આવે છે? કયાં જવાના છે? અદ્ભુત નવીનતા તારા જાણવામાં હોય તા જણાવ.”
તેણે કહ્યું, “ હે પૃથ્વીપતિ ! ચ'પા નગરીમાં ધનદત્ત નામે શેઠ છે. તેના હું સુધન છું', શત્રુજય મહાતીર્થની યાત્રા માટે નીકળ્યે છું. હાલમાં ચંપામાં મદનસુંદર નામે રાજા છે. તે રાજાને શીલથી શે।ભતી પ્રિય'ગુમ'જરી નામે રાણી છે. તેને સંપૂર્ણ લાવણ્યવાળી મદનમાંજરી નામે પુત્રી છે. તે જાણે શાક્ષાત્ લક્ષ્મી હોય તેમ શોભે છે. તે કન્યાએ પ્રતિજ્ઞા કરી છે કે જે પુરૂષ વ્યાકરણ,જ્યાતિષ, શિલ્પશાસ્ત્ર તથા સર્વે ભાષાઓ અને ધનુર્વિદ્યા વગેરે જાણતા હોય તેને ' વરીશ. તે માટે રાજાએ સ્વયંવર રચ્યા છે. તેનુ મુહુર્ત આજથી એક માસે આવે છે,”
કુમારે કહ્યુ, “હે શ્રેષ્ઠ રાક્ષસ! તારા કુળને ઉચિત વાત કરી. તાર ક્ષુધા મારા દેહથી થતી હાય તે તેથી રૂડું શું? પણ અત્યારે તે હું ચંપાની રાજકુમારીની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરી તેને વરવાની ઉત્કંઠામાં છું. ત્યાંથી પાછા ફરતાં હું તારી પાસે આવીશ આ મારી પ્રતિજ્ઞા પ્રાણને 'તે નામે લેપીશ નહિ. પુત્ર
પણ
તે સાંભળી કુમાર આશ્ર્ચર્ય પામ્યા. તેણીએ વરની પરીક્ષા માટે અતિ વિષમ પ્રતિજ્ઞા કરી છે. પણ તેણીનુ પણ પેાતાનીજ કળાઓને તુલ્ય એવું જાણીને તેના પર આસકત થયા. ત્યાર
જાન્યુઆરી-૮૬૬
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પછી મહેલમાં આવ્યા. પણ રાત્રે કુમારને નિદ્રા આવી નહિ. પેાતાના ભાગ્યની સીટી કરવા, કોઈ ને કહ્યા વગર એકલે જ ચાલી નીકળ્યા.
ચાલતાં ચાતલાં એક ભય કર અટવીમાં આવી ચડયા. રાત્રિના સુંદર સ્થળ શેાધી આરાથી સૂતા. ત્યારે યમરાજ સમાન એક રાક્ષસ તેની સામે પ્રગટ થયા. · અરે માનવી ! તારા ષ્ટિદેવનું સ્મરણ કરી લે. મને ખૂબ ક્ષુધા લાગી છે. તેથી હમણાજ તારૂં ભક્ષણ કરી.”
કુમારના આવા વચનથી રાક્ષસ આશ્ચય પામ્યા. તેણે કહ્યુ, “હે કુમાર ! તૂ' ખુશીથી જા. તારી મા નિર્બિન હા. મારૂ સ્થાન અહી નજીકમાં છે. ત્યાં આગળ તારે આવવું.”
કુમારે પ્રયાણ કર્યું' અને ચા નગરીમાં પહોંચ્યા, ત્યાં હજારા રાજા જોયા. પૃથ્વી પર જાણે સ્વ
ના કટકા ડાય તેવા સ્વયંવર મ`ડપ જોચા. સ્વર્ગ પુરીની સ્પર્ધાકરનાર નગરી જોઈને મેઘનાદ વિસ્મય પામ્યા.
આ અવસરે, ગવાક્ષમાં બેઠેલી તે કન્યાને ચેન પક્ષીની જેમ પડીને કાઈ એ તેનું હરણ કર્યું; તે જોતાંજ દાસીએ ગાભરી બનીને માથુ કુટતી રાજા પાસે આવી નિવેદન કર્યું. તે સાંભળી રાજા વજ્રથી હણાયા હોય તેમ
[૩૧
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુખી થયો. પછી ખૂબ શોધ કરવી પણ તે વખતે રાક્ષસીના વચનને જે સાંભળે છે, કશો સમાચાર મળ્યાં નહિ. હવે શેકની સીમા તે માનવી મુખમાંથી રૂધિરનું વમન કરી, રહી નહિ તેનું આકંદ જેઈ પ્રધાને કહ્યું, “હે પૃથ્વી પર આળેટે છે અને તત્કાળ મૃત્યુ પામે દેવ ! સામાન્ય મનુષ્યની જેમ આપને શેક વડે છે. હવે જે કોઈ શબ્દવેધી તેના મુખને બાણોથી વિહળ થવું યોગ્ય નથી. હે રાજન ! આવી ભરી દે તો તેની શક્તિ હણવાથી તે તત્કાળ પડેલ કાર્યમાં યથાગ્ય તાત્પર્ય વિચાર નાશી જાય” કર. દિવ્ય શક્તિ સિવાય દિવસે આ પ્રમાણે આ સાંભળી રાજા વગેરે વિસ્મય પામ્યા. હરણ કરી શકે નહિ. તેથી આ રાજાઓમાંથી “અહો ! આ કુમારનું જ્ઞાન ! આની બુદ્ધિ કેવી જે કોઈ તેને લાવીને, તેની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરે તે છે?” એમ કહી પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. “હવે ૨ જવી કન્યાને મેળવશે-તેવું જાહેર કરે ” તમારા વિના તેણીને પાછી લાવી આપનાર કેઈ રાજાએ સંમત્તિ આપી. પ્રધાને રાજવીઓ સમક્ષ નથી. હવે આપજ અમને આનંદ આપે.” કન્યાની પ્રતિજ્ઞા જણાવી અને તેમને કુંવરી
તરતજ કુમારે શિલપકળા વડે આકાશગામી શોધી લાવી, તેની પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરવા નમ્ર
૧૧ - ઘણાં ગરૂડો બનાવ્યા. એક મુખ્ય ગડ પર તે વિનંતી કરી. આ સાંભળી અન્ય રાજાઓ નીચું આ ી દ્વાર
છે. આરૂઢ થયે. બીજા દ્ધાઓને વિવિધ પ્રકારના જઈ ગયા. પણ મેઘનાદે પડને સ્પર્શ કર્યા શસ્ત્રો ધારણ કરી અન્ય ગરુડ પર આરુઢ થવાનું અને જણાવ્યું, “તમારી સમક્ષ સેવે પણની કહ્યું. ઉત્તમ સુભટથી પરિવરેલો કુમાર આકાપૂર્ણતા હું લક્ષ્મીપતિ રાજાને પુત્ર કરી આપું છું” શમાં ઉ. ક્ષણવારમાં પર્વત પર જઈ પહોંચ્યો.
રાજાએ કહ્યું, “હે ભદ્ર! અમારી પુત્રીની ત્યાં તેણે રાજકુમારીને દીઠી, કસાઇખાને પડેલી વાર્તારૂપી અમૃત વૃષ્ટિવડે અમને આશ્વાસન કર. બેકરીની જેમ ભયને લીધે તેના નેત્રા કપતા તારા પિતા સાથે તે મારે ગાઢ મૈત્રી છે” હતા. તે અવસરે ગૃધીએ વિપરીત શબ્દ કે
તેના શ્રવણ સાથેજ સર્વ સુમટો મુચ્છ પામ્યા. ત્યારે રાજકુમારે કહ્યું, “હેમાનંદ નામનો
તરતજ શબ્દવેધીમાં ધુરંધર રાજકુમારે બાણો કઈ વિદ્યાધર આકાશ માર્ગે જતો હતો તેના
મકયા પક્ષીણીનું મુખ ભરી દીધું. કન્યાનું પણ હૃદયને કન્યાએ હરણ કર્યું. તેથી તેને હરી ગયો.
તા: પૂર્ણ કર્યું. મુખ ભરાઈ જવાથી પક્ષિણીને અહિંથી એક હજાર જળ દૂર રત્નસાનુ પ્રભાવ ક્ષીણ થયો અને તે નાસી ગઈ. હવે નામને પર્વત છે, ત્યાં દેવા પણ જઈ શકે નહિ. દુષ્ટ શબ્દના અભાવથી સુભટોની મુચ્છ વળી. ત્યાં તે લઈ ગયા છે તેણે રાજકુમારીને ખૂબ ચૈતન્ય પામી કુમાર પાસે આવ્યા. સુભટોએ પ્રાર્થના કરી, પણ તેણીએ પેડની પ્રતિજ્ઞા કન્યાને અથથી ઇતિ સુધી વાત કહી. “હે સુંદર જાહેર કરી” તેથી ક્રોધ પામીને ત્યાજ મૂકીને અંગવાળી ! જે આ રાજકુમાર સ્વયંવરમાં ન પિતાને સ્થાને ગયે છે, તેની રક્ષા માટે ગૃધ્રીના આવ્યા તો હાત આ સંકટમાંથી તારૂં રક્ષણ કર્યું રૂપને ધારણ કરનારી રાક્ષસી વિદ્યાને મૂકી છેકરત? તે ગૃધી નિરંતર વિવિધ પ્રકારના શબ્દ કરે છે આ સાંભળી કન્યા ખૂબ હર્ષ પામી. વિકસ્વર કઈ વખેડા જીભને સૂચવનારૂ બેલ છે. “તમારું નેત્રેવડે તેની સામે જોઈ, મનથી તેને પતિ તરીકે કુશળ છે” કઈ વખત બે લે છે, “અરે ! તમ વરી. કુમાર તેણીને લઈ, હર્ષિત થયેલ સુભટો અહીં કેમ આવ્યા ? તમારા પર યમરાજ કે પા- સહિત, ગરુડ પર આરૂઢ થયા. ચંપા નગરમાં યમાન છે. અડી થી નાશી જાઓ”
નિવિ દ પણે આવ્યું તે જોઈ રાજાનું મન
૩૨]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિસ્મય અને આન દના સમૂહથી પૂર્ણ થયું. તરત તે બે લી, “તે મારા જીવિનેશ્વર છે. પૃથ્વીના જ લગ્નની સામગ્રી તૈયાર કરાવી. પ્રજાએ પ્રશ: પાલક છે. આ મહાત્માને મૂકી દે અને મને સાને પુષ્પથી કુમારને વધાવ્યા. કુમારને રાજાએ ખાઈ જા.” રાક્ષસે કહ્યું, “અમારા માટે સ્ત્રી, મોટા ઉત્સવ પૂર્વક પરણાવ્યો. હસ્ત મેળાપ વખતે બાળક અને રોગી અવધ્ય છે.” ત્યારે તેણીએ ઘણી વસ્તુઓ અર્પણ કરી. થોડા દિવસ અલાયદા કહ્યું, “તેં આ સત્યજ કહ્યું છે. પરંતુ તેને મહેલમાં, પત્ની સાથે રહી રાજકુમાર પિતાના હણવાથી મારે મરણનું જ શરણ છે.” એમ કહી નગર તરફ ચાલ્યા. અનુક્રમે તે રાક્ષસની અટવીમાં તેણીએ રુદન શરૂ કર્યું. તેથી રાક્ષસનું હૃદય આવ્યા, રાવ થતા, શ્રમને લીધે સર્વે આરામ દયાર્દ થયું. તરતજ ભવનમાંથી દેવતાઈ કાળું કરવા લાગ્યા. પણ સપુએ શ્રમિત થયાં છતાં લાવીને તેણીને આપ્યું અને કહ્યું, માંસ સિવાય પણ આવશ્યક ક્રિયાને છોડતા નથી. નમસ્કાર મેતી વગેરે તે આપે છે. ઉધે મસ્તકે રહીને મહામંત્રનું સ્મરણ પૂર્ણ કર્યું. તેવામાં જ પિતાની ૧૨ વર્ષ મંત્રનો જાપ કર્યો છે તેથી નાગેન્દ્ર પ્રતિજ્ઞાનું સ્મરણ થયું. ગુણીજન પોતાની પ્રતિ- હર્ષથી આ કાળું આપ્યું છે. હવે તું મારા જ્ઞાને કદાપિ ત્યજતા નથી. ઘડીભર વિચાર માર્ગમાંથી ખસી જા” તત્કાળ બુદ્ધિવાળી તેણીએ આવ્યો. પરણેલી પ્રિયાની શી સ્થિતિ થશે? કહ્યું, “તેં મારું ઘણું હિત કર્યું છે. પણ હું પણ તેણે તે વિચાર દાબી દીધો. પિતાની પ્રતિ- સ્ત્રી જાત છું. તેથી પરીક્ષા કરીને ગ્રહણ કરવા જ્ઞાની માહિતી પત્નીને આપવી જ જોઈએ. તેમ ઈચ્છું છું. આ કળાની પરીક્ષા કરૂં ત્યાં સુધી નિર્ણય કરી, સર્વ હકીકત જણાવી. રાજકુમારીએ મારા પતિને તું મારતો નહિ.” ઘણી સમજાવટ કરી. ત્યારે કુમારે હરિશ્ચંદ્ર, પાંડના વચનની યાદી આપી. સજજનના વચન
રાક્ષસે હર્ષ પામી કહ્યું, “શીઘ્ર પરીક્ષા કર. પત્થર ઉપર કોતરેલ અક્ષર જેવાં છે. તેનાથી મારું વચન અન્યથા નહિ થાય.” ચલિત થવાય નહિ. એટલે રાજકુમારી, કુમાર જેનું મુખ હર્ષથી પુલકિત થયું છે એવી સાથે જવા તૈયાર થઈ પણ કુમારે તેને ખૂબ તેણીએ કચોળાની ભક્તિથી પૂજા કરી. પછી સમજાવી, ધીરજ આપી. અને ગુપ્ત રીતે એકલો બેલી, “ભક્તિથી નમ્ર થયેલ મનુષ્યોના હિત રવાના થશે.
કરવામાં તત્પર હે નાગેન્દ્ર! સ્નેહભરી દષ્ટિથી
મારી સામે જુએ. મને શીધ્રપણે પતિરૂપ ભિક્ષા હે રાક્ષસે દ્ર! મેં તારી પાસે પ્રતિજ્ઞા રૂપ સાપ રજજુથી મારી જાતને બાંધી હતી. તેથી તારી તેણીની વાણી સાંભળીને હું છેતરાયે છું - પાસે આવ્યો છું. તારી જ કૃપાથી હું તે સુંદરીને એમ માનતો, રાક્ષસ કેધ કરી કુમારને કટારીથી પરણ્યો છું. તારી ઈચ્છા પ્રમાણે કર.” | હણવા તૈયાર થયે, તેટલામાં બનેના પુણ્યથી
આકર્ષાયેલ નાગેન્દ્ર પ્રત્યક્ષ થઈ, રાક્ષસને તિરતેને જોઈ હર્ષ પામેલ રાક્ષસ કટારી સજજ કાર કર્યો. “આ વિચક્ષણ સ્ત્રીની વાણીથી તું કરી કમારનું શરીર છે દવા તૈયાર થયા કે તરત છેતરાય છે. હવે તારા પિતાના કરેલ પાપનું
મદનમંજરીએ કહ્યું, “હે પાપી ! મ કર, કળ ભગવ” એમ કહી લાત મારી યમરાજાના મ કર” એમ કહી તે બન્ને વચ્ચે ઉભી. તેના
મંદિરે પહોંચાડે. પરાક્રમથી હર્ષિત થયેલ રાક્ષસે કહ્યું, “તું કોણ * છે? મારા ભક્ષ્યની તૂ રક્ષા કામ કરે છે?
( અનુસંધાન પાના ૩૪ ઉપર )
રાક્ષસના ભવન પાસે પહોંચી શકે છે
ના ભવન પાસે પહાચી કુમા૨ ૩૭ આપે.
જાન્યુઆરી ૮૬]
[ 33
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પહલે સિ.
કત, ફિર સન્મા.6ી.
રામતનું લાડિહી નામના સુપ્રસિદ્ધ બંગાળી વિદ્વાનના જીવનની એક ઘટના.
એકવખત તેઓ કૃષ્ણનગરના કે લેજિયેટ સ્કૂલના પ્રિન્સીપાલ હતા. તે વખતે તે સમયના બંગાળના લેફટનન્ટ ગવર્નર શહેરની મુલાકાતે આવ્યા. કૃષ્ણનગરના રાજાએ તેમના માનમાં એક પાર્ટી રાખી. લાડિહી મહાશયને પણ ઉપસ્થિત રહેવા આમંત્રણ મળ્યું હતું. તેઓ ત્યાં ગયી ગવર્નર સાથેની આ પહેલી મુલાકાત હતી. ગવર્નરે લાડિહી મહાશયનું નામ સાંભળ્યું હતું. તેઓ તેમને મળવા ઉત્સુક હતા. તેમને જોતાંજ ગવર્નરે હરતધુને માટે પિતાને હાથ લંબાવ્યો. લાડિહી મહાશયે એક ક્ષણ ગવર્નરના ચહેરા સામે નજર નાખી. બીજી જ પળે તેમણે પિતાને જમણે હાથ પાછો ખેંચી લીધે. એમ પણ કહ્યું “જે વ્યક્તિએ ઈબર્ટ બીલ” તરફ મત આપ્યો હોય તેમની સાથે હું હાથ ન મિલાવી શકું કેમકે ઈબર્ટ બેલિમાં ભારતીય અને અંગ્રેજ વચ્ચે ન્યાયમાં ભેદભાવની છૂટ યોગ્ય માની છે.
તેથી તે સમયે ઈબર્ટ બીલને લઈને ભારતમાં ખૂબ ધમાલ મચી હતી. પરંતુ આ રીતે મોટા લાક સમક્ષ ગવર્નર જેવી વ્યક્તિને હાથ પાછો વાળ એ કાંઈ નાની સુની વાત ન હતી. એ તો ગવર્નનું સશસર અપમાન હતું.
વ્યક્તિ માન-સન્માન કે પ્રશ સા કે પ્રસિદ્ધિની બાબતમાં તેમણે હંમેશા પોતાના સિદ્ધાંતને મહત્વ આપ્યું છે તેમના મતે ભારતીયનું ગૌરવ વધારે મહત્વનું હતું.એક ગવર્નરની મીઠી નજર મેળવવાની કશી તમન્ના ન હતી.
તેઓશ્રી લેહિસંક૯૫-વ્યક્તિત્વના ખજાનચી હતા. આ બનાવ બન્યા બાદ રામતનું લાડિહી અને ગવર્નરનો સંબંધ ઘનિષ્ટ બને, છતાં પણ પોતાની નિષ્ઠાના મૃત્યેને કદી સોદો કર્યો નથી લોકો પાસે એ સમયમાં પણ વિરોધ વ્યક્ત કરવાને કેવા જબરદસ્ત તરીકા હતા !
અરિહંતના સૌજન્યથી
(અનુસંધાન પાના ડડનું ચાલુ ) પછી નાગેને કહ્યું, ખૂબ તપ કરવાથી મેં તારી બુદ્ધિ નિપુણતા ! જે તું મારી પાછળ ન તેને આ કચોળું આપ્યું હતું. પરંતુ પૂર્વ જન્મ- આવી હોત તે મારા પ્રાણ ક્યાંથી હોત! આ ના કરેલ અગણ્ય પૂણ્યના પ્રભાવથી ચક્રવતીના કહ્યું કે, મળત! હવે તે તૂજ મારી ચક જેમ તમને આ કાળું સ્વયં પ્રાપ્ત થયું પટરાણ છે ! પછી બને સૈન્યમાં આવી સુખે છે. આથી દરેક અર્થની સિદ્ધિ થશે, દિવ્ય ભેગે- સૂતા. પ્રાત:કાળે કળાને દેવતાના ગૃહમાં ની પ્રાપ્તિ થશે” એમ કહી અદય થયા. સ્થપી, મારે સભ્ય સહિત પોતાના ઘર તરફ
પ્રયાણ કર્યું
(ચાલુ) કુમારે મદનમજરીની પ્રશ શ કરી. “અહે! તારું પરાક્રમ અદ્દભુત છે. તારા વચનની ચતુરાઈ!
“શ્રી દીને પ્રદીપ’
૩૪]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
••. . ૨ાજકુમારી સુદર્શા. ••••
(ગતાંકથી ચાલુ)
તેણીનું અદ્ભુત સ્વરૂપ નિહાળી વિજયસેને એટલે મણિવકે કહ્યું, આપ આ રીતે ઉપેક્ષા કહ્યું, “શું આ વનદેવતા ફરવા નીકળી છે? કે કરે તે ઉચિત ન કહેવાય.” શું આ નાગ કન્યા છે? કૃત્રિમ માનભર્યા કેપને મણિચૂડા માર્મિક પણ યાબી. વચન વશ બની સ્વર માંથી ચાલી આવેલી ઈન્દ્રાણી સાંભળી વિજયસેન વિજળી પગે જઈ ડાબા છે?” તરત જ તે બાળાનો ઘંટડી જે મધુર હાથે તે બાલાને પકડી, જમણા હાથથી તલવારપણ દુઃખ-સંતાપથી મિશ્રિત અવાજ આવ્યો, ની ધારથી ફાંસાને કાપી નાખ્યો. પછી બાલાને હાય! હું કેવી મંદભાગ્યા દેના રૂપમદને ખોળામાં લઈ એક શિલા પર બેસી ગયો. કુમારે ચકચૂર કરનાર, ચંદ્ર જેવા નિર્મળ યશથી ત્રણ તેના અંગે પાંગોને મૃદુ હાથથી દબાવી શ્રમભુવનને ઉજજવલ કરનાર શ્રી વિજયસેન કુમાર, રહિત ર્યા. પરસેવાના બિંદુઓથી વ્યાપ્ત કપામારા પિતાએ મને વાગુદાનમાં આપેલી છતાં લને ધીમેથી લૂછયું. કેળના પાનથી પવન મારા હૃદયના લાડીલા સ્વામીનાથને જેવા પણ નાખ્યો. થોડી વારમાં બાલા સ્વસ્થ થઈ. કુંવરે ન પામી. અહીં દુષ્ટ સિંહરાજાને પંજામાં ફસાઈ કહ્યું, “હે બા ! કેણ સંતાપ દે છે તે કહે કે ગઈ છું. હવે મારે મરણ સિવાય બીજો કોઈ જેથી હું તેને નિગ્રહ કરું.” ઉપાય નથી. માટે આ આસે પાલવની ડાળ સાથે આ સુમધુર વચન સાંભળી, સુદર્શન રિંગાઈ, આ પધર્મ cરીકે ફ સે ખાઇ મારા વિચારમાં પડી. “આ મહાનુભાવના દર્શનથી શીલધર્મની રક્ષા કરું.”
મારું મન પ્રફુલ કેમ થાય છે? તેના પૂર્ણ આ સાંભળી મણિચડે વિજયસેન કુમારને ચંદ્ર જેવા મનહર મુખને નિરખવા મારાં કહ્યું, “આ તો આપના ઉપર દઢ રાગવાળી નયન-કમળ વારંવાર વિક્રસ્વર થઈ કેમ ઉસક કઈ રાજકન્યા છે.”
બને છે? આ પુણ્યશાલી પુરૂષ કેણ હશે?
મારા પ્રાણ વેલભ વિજયસેન મહારાજ સિવાય આ બાજુ પિતાના શરીરને ડાલ સાથે બીજા કેઈસ ભવી શકે નહિ”. લટકાવી કહ્યું, “હે વન દેવતાઓ ! આ મંદ- ત્યારે વિજયસેન કુમારે કહ્યું, “શા માટે ભાગિણી મને જન્માંતરમાં પણ વિજયસેન નાહક સંકલ્પ-વિકલ્પના ઝેલે ચઢી, નાહક મહારાજ જ ભર્તાર તરીકે પ્રાપ્ત થશે” તરતજ માનસિક સંતા૫ અનુભવે છે? હું પિતેજ પિતાના શરીરને લટકાવી રાંધું.
વિજયસેન છું.”
"ક્ષમા યાચના આ માસિક અંકમાં કોઈ અશુદ્ધિ રહી ગઈ હોય અથવા કોઈ ક્ષતિ મુદ્રણ દોષ હોય તો તે માટે મનસા, વસા, મિચ્છામિ દુક્કડમ
-તંત્રી.
જાન્યુઆરી-૮૬
૩૫
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાર્થકતા. શેમાં ?
લેખક: રતિલાલ માણેકચંદ શાહ
જે જમે છે તે જરૂર મરે છે. જમે છે દેહ. સમયે આ દેહ આત્માથી છુટા પડવાને છે તે આત્મા તે અજર-અમર છે, તે તે કાયમ માટે પડવાનો જ છે. પરંતુ આવા દેહમાં પણ વિશેટકનારું દ્રવ્ય છે એટલે તેને મરવાનું હેતુ નથી. જતા રહેલી છે તે એ છે કે જીવાત્માને આ દેહ નાશ થાય છે. આ સંગે આત્માને મળેલ સાથે સંબંધ છે તે દરમ્યાન જીવે નિર્મોહીપણીશરીરને. આત્માને મૂળ ગુણ તે પોતાનું શુદ્ધ ને તેમજ અસંગપણને આવિષ્કાર કરીને સ્વરૂપ જ છે. એટલે આપણે આવા અતિ ઉત્તમ પિતાના સ્વરૂપનો અનુભવ કરી લેવું જોઈએ. મળેલા મનુષ્ય જન્મને સાર્થક કરવા માટે એવો મનુષ્ય જન્મની સાચી સાર્થકતા આજ છે. પુરૂષાર્થ આચરીએ કે ફરી ફરીને દેહ ધારણ ન “કાગડાને ઉડાડવા પારસમણિને ફેકી દે તે કરે પડે મનુષ્ય જન્મ મળ અતિ દુર્લભ છે, નરી મૂર્ખતા ગણાય” તેજ પ્રમાણે અનંત પુણ્ય અનતી પુણ્યાશી એકઠી થઈ હોય ત્યારે તે રાશીને કારણે મળેલ આ ઉત્કટ મનુષ્ય જન્મને મલે છે અને તેમાં પણ આ આર્યદેશ મલે એશ-આરામ, અમનચમન, ચમક-દમક, લાડીશ્રેિષ્ઠ કુલ મળવું સુદેવ, મુગુરુ, સુધર્મ અને સુ- વાડી-ગાડી, કુટુંબ-કબીલા, આપ્તજનો તેમજ શાસ્ત્રોનો સંગ સાંપડે તે અતિ દુર્લભ દ્રવ્ય એકઠું કરવા પાછળ વેડફી દઈએ તે આ છે. જે આજે આપણને તે મળી ચૂકેલ છે બાકી ચરર્મોત્કર્ષ જન્મ એળે ગૂમાવી દીધેલ ગણાય. તો આપણે અન તો કાળ નારકી, નિગોદ, માટે પાછળથી પસ્તાવું ન પડે તે માટે વિષયતીય ચ અને દેવગતિમાં વ્યતીત થાય છે, જ્યારે કષા આદિને ત્યાગીને સાચા પુરુષાર્થને આચઅનંતી પુણ્યાશી એકઠી થાય છે ત્યારેજ રીએ જેથી જન્મ-મરણના વિષ ચક્રથી અલિપ્ત મનુષ્ય જન્મ અને આ બધે સહયોગ આ જીવને થઈ શકાય અને સત્યપંથના રાહી બની શકાય. સાંપડે છે તે ન ભૂલીએ; માટે આવા ચમત્કર્ષ આત્મા શરીરના સંયોગથી જ્યારે મુક્ત મનુષ્ય જન્મને તેમજ સાંપડેલા શુભ નિમિત્તો ના થાય, ત્યારે જેટલા પ્રમાણમાં અસંગતા, નિર્મોહિ સપગ કરી પોતાના શુદ્ધ સ્વરૂપનું પ્રગટીકરણ પણ સમરસતાદિ રહે છે. તેટલા પ્રમાણમાં કરીએ. ફરી ફરીને અવો સુઅવસર તો પડવા મોક્ષપદ સમીપ અને સમીપ સરકતું રહે છે. અતિ કઠિન છે.
એમ સત્ પુરૂષ કહી ગયા છે. જીવ શરીરથી ભગવાન તીર્થકર દે પણ પોતાના જન્મો
આ છૂટો પડે છે ત્યારે પર્યાય અવસ્થા પલટાય છે, માં દેહને અમર રાખી શક્યા નહિ. કારણ કે
' પર તુ આમા તો આત્માકારે અખંડ રહે છે, દેહ વિનાશી છે, જ્યારે આત્મા અમર છે.”
૪ આત્માને કાંઈજ ગૂમાવવું પડતું નથી. જે જાય આત્માને સગે મળેલ આ શરીર એક સમયે તે આત્માનું નથી. એવા પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન-સ્વાનભવ છોડવું જ પડે છે. “સંગ તેને વિશે નિશ્ચિત થાય નહીં ત્યાં સુધી મૃત્યુને ડર દૂર થાય નહિ. જ છે, તેમાં શંકાને કયાંય સ્થાન જ નથી. આ આપણું માંહેના પ્રત્યેક આ વાત તે સારી કુદરતી કાનુન છે જે “અનીવાર્ય છે તેને નિવારી રીતે જાણીએ છીએ કે, જમ લીધે છે તો હું શકાતું જ નથી કરડે ઉપાય જે તે પણ જે કે હું અહીંથી વિદાય થવાનું જ છે, કે
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પણ જીવને અવિનાશી દેહની પ્રાપ્તિ થઈ નથી લોભ-લાલચમાં આપણે એટલા ગળાડૂબ રહેએ એમ પ્રત્યક્ષ અનુભવવા તેમજ જાણવા દેખવા છીએ કે, આત્માને તદ્દન ભૂલી જઈએ જેથી ન છતાં પણ આપણે આ વાતને વિસારી મૂકીએ કરવાના કામ કરી બેસીએ છીએ અને જે કરછીએ તેનું કારણ એ છે કે, મહામહની પકડમાં વાનું છે તે સહેજે કરતા નથી. જેથી જન્મઆપણે એવા જકડાઈ જઈએ છીએ કે, આ વાત મરણ રૂપી વિષચક્રથી આપણે વેગળા બનતા આપણને યાદ આવતી જ નથી.
નથી અને ચોર્યાસી લાખ યોનિમાં આવન-જાવન જ્ઞાની મહાપુરુષોએ સ્વજ્ઞાનમાં આ શરીરને
5 કરી અનંતા દુઃખ ભોગવીએ છીએ, ડાં અનિત્ય, વિનાશી, અસ્થિર, ચલાયમાન અને
માનેલા કલ્પિત સુખ પાછળ આપણે અનંતે પરિવર્તનશીલ જોયું. તે પછી અન્ય જીવ કઈ
- સંસાર વૃદ્ધિને પામે છે. રીતે પિતાના દેહને નિત્ય રાખી શકશે? જે જે માટે આપણે આ વિચારવું અત્યંત આવપ્રાણીઓ દેહ ધારણ કરે છે, તે તે પ્રાણીઓ શ્યક છે કે આપણને આ ચરર્મોત્કર્ષ મનુષ્ય દેહનો ત્યાગ કરે છે તે આપણે નજરોનજર દેશ શાથી પ્રાપ્ત થયા છે ? શા માટે પ્રાપ્ત થયો નિહાળીએ છીએ, તેમ છતાં પણ આપણે શરીરનું છે ? એને મૂળભૂત ઉશ શું છે? આપણે કોણ અનિત્યપણું સંભાળી નિત્ય દ્રવ્યની આરાધના છીએ ? ક્યાં જઈ રહ્યા છીએ ? આ પણ શું કરી કરતા નથી, એટલે કે આમાની અંશે પણ રહ્યા છીએ ? કયાંથી આવ્યા છીએ ? કયાં અનુભૂતિ કરતાં નથી. જેને ચોથું ગુણસ્થાનક જવાનું છે? આવી કલ્યાણમઈ ભાવના, જિજ્ઞાસા કહેવામાં આવે છે. સમકિતને આવિષ્કાર કહે. કેળવીએ. વામાં આવે છે. અહિંથી જ ધર્મની શરૂઆત
માનવદેહ મલ્યા છતાં અજ્ઞાનમાં આળોટી થાય છે. ત્યારબાદ પુરૂષાર્થમાં આગળ વધતા
આપણે કેવળ ભૌતિક પદાર્થો અને ભૌતિક સુખ પાંચમે સાચું શ્રાવકપણુ, છઠે ગુણસ્થાનકે ચારિ
-સગવડને જ ઉન્નતિ અને સફળતાનું ચિહ. ત્રાદિનું પ્રગટીકરણ થાય છે અને તે પ્રમાણે
માની લીધું છે. પરંતુ મનુષ્ય શરીર, બળ, ચૌદમાં ગુણસ્થાનકે પહોંચતા પૂર્ણતાએ પહો.
બુદ્ધિ, ધન, વૈભવ, યશ-કીર્તિ, સાધન-સંપત્તિ ચાય છે. માટે આપણે સત્ય પંથના રાહી બની
અને ખુરસી મહાન મનાતે હોય છતાં પણ જ્યાં પ્રભુએ ચીંધ્યા માર્ગે આગળ વધીએ અને દેહનું
1 સુધી આપણામાં આત્મ-સંપત્તિ અને આધ્યાઅનિત્ય પણ વિચારી, નિત્ય પદાર્થની આરાધના,
ત્મિક ચેતનાને અભાવ છે ત્યાં સુધી તદ્દન ઉપાસના કરીએ, તેમજ મેહ મૂઢતાને વિવેક નિધન અને નીચ ચેનિના ગણાઈએ છીએ. અને વિચારવડે દૂર કરવા પ્રયત્ન કરીએ, આ
આ આત્મોન્નતિ અને આધ્યાત્મિક ચેતના જ સાચી
છે આપણું આવશ્યક કર્તવ્ય છે. સનિષ્ઠપણે કર્તવ્ય
- પ્રગતિ અને વિકાસ ગણાય છે. માટે તે મેળવનું પાલન કરીએ.
' વાને પુરૂષાર્થ ફેરવીએ અને માનવ જીવનને વિષય વાસનાઓ, કામનાઓ, તૃષ્ણા ભેગ- સાર્થક બનાવીએ.
હે પુણ્યાત્મન્ ! આ સંસાર કે વિચિત્ર છે કે જ્યાં એક સમયે જે આત્મા મા બને તેજ આત્મા કરેલ કર્માનુસાર ભવાતરમાં સ્ત્રી પણ બને, પુત્ર પણ બને, પિતા પણ બને, મિત્ર પણ બને અને લાગ આવે તે દુશ્મન થઈને પણ ઉભું રહે ! માટે જ શ્રી જિનેશ્વર પ્રભુ કહે છે સંસારના રંગ રાગને તજીને સદાચારના માર્ગે ચાલ, પરોપકાર કરી અક્ષય સુખ મેળવ!!!
જાન્યુઆરી-૮૬
૩૭
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ. પૂ. આચાર્ય. અભયદેવસૂરિજી
એ હતા આચાર્ય ભગવંત શ્રી જિનેશ્વર- વ્યાખ્યાનમાં અભયદેવ મુનિએ એવું જોરદાર વીર સુરિજીના સુવિનીત શિષ્ય. ધારાનગરીના કઈ રસનું વર્ણન કર્યું કે શ્રત્રિય શ્રોતાજને તલવાર ધનાઢય જેનના પુત્ર રૂ૫, લાવણ્ય અને મેઘા ખેંચી કાઢીને ત્યાંજ ઉભા થઈ ગયા. ત્રણેયને હતે સંગમ. અને તે પણ વિશિષ્ટ આ બે પ્રસંગેથી ગુરૂદેવ ચિંતાતુર બન્યા. સ્વરૂપે.
તેમને આ મુનિના સંયમી જીવન ઉપર જોખમ ગુરુદેવની વૈરાગ્ય નીતરતી દેશના સાંભળીને તળાતું દેખાયું. એ નવયુવાને દીક્ષા લીધી- ગુરૂભક્તિને જીવનને
એક દિવસે તેમણે ઉરની આ વ્યથા શિષ્યને ગુરુમંત્ર બનાવ્યો તપ, જપ, અને સ્વાધ્યાયની સાધનામાં પલાંઠી મારીને બેસી ગયા. પરિણામે જણાવી. મેઘા ઘટાડી નાખવા માટે જુવાર અને ટૂંક સમયમાં જ બેજોડ વિદ્વાનોની હરોળમાં દંહી સિવાય કશું જ ન લેવાની પ્રેરણા કરી. આવી ગયા તેમની વ્યાખ્યાન શક્તિના દિગંતે માં બીજી જ પળે સુવિનીત શિષ્ય એ પ્રેરણાને વખાણ થવા લાગ્યાં.
આજીવન પ્રતિજ્ઞામાં પલટી નાંખી. ગુરૂદેવને અનેક મુનિઓને તેઓ પાઠ આપવા લાગ્યા.
ખૂબ સંતોષ થયા. તેમને આચાર્યપદ આ રૂઢ એક રાત્રિની વાત છે. પ્રતિકમણની ક્રિયા કરવામાં આવ્યા. બાદ મુનિઓને તેઓ અજિત-શાન્તિ સ્તવનનો થોડા સમયબાદ ગુરૂદેવ દેવલોક થયા આ અર્થ સંભળ વતા હતા. ગાનુગ શૃંગાર બાજુ જુવાર અને દહીંના સેવનથી આચાર્યદેવ રસનું વર્ણન કરવાને પ્રસંગ આવે. બાજુમાં શ્રી અભયદેવ સૂરિજીને આખા શરીરે કઢ જ અંત:પુર હતું. રાજરાણીઓ અને રાજકુમારી વ્યાખ્યું. એટલું જ નહીં પણ શારીરિક સ્થિતિ તેમાં હતાં. આ વાતનો વિશેષ ખ્યાલ ન રહ્યો. વિષમ બની. બેચેની વધતી ચાલી. મુનિવર અભયદેવે તો શૃંગાર રસનું અદ્દભુત એક દિવસ તેમણે વિચાર્યું કે જ્યારે કાયા વર્ણન શરૂ કર્યું. તેની સાથે અદ્ભુત સૂરોથી તે કામ આપતી જ નથી તે તેને ટકાવી રાખીને સ્તવન ગાયું. અંતઃપુરમાં રહેતી રાજકુમારી શું કરવું ? વૈદ્ય તે ઔષધ અને અન્ય વસ્તુ. એકદમ આકર્ષિત થઈ તે ઉપાશ્રયમાં આવીને એનું સેવન કરવાનું કહે છે, જેથી આ રાગ શાન્ત બેસી ગઈ.
થાય. પણ મારી પ્રતિજ્ઞાનું શું? ગુરુ-આજ્ઞાનું ગાર રસના અચ્છા જાણકાર એ માનવને શુ ? આ બધા કરતાં તે અનશન કરીને દેહજ પિતાના ભાવિ વર તરિકે તેણે મનથી માની ત્યાગ કરવો–એજ ઉચિત છે. લીધા. તેણીના આગમન આદિની ખબર પડતા, અને તે ખંભાતના અખાતને મળતી શેઢી અભયદેવ મુનિ સફાળા સાવધ બની ગયા. પછી નદીના કિનારે અનશન કરવા માટે જવા નીકળ્યાં. કાયાના બિભત્સ રસનું એવું વર્ણન કર્યું કે ત્યાં પહોંચી, જ્યાં અનશનની પ્રતિજ્ઞા કરે છે રાજકુમારી ત્યાંથી ઉઠીને ચાલી ગઈ. બેલા ટળી ત્યાં જ પદ્માવતીજી પ્રગટ થયાં અને તેમને ગયાને સહુ મુનિએને સંતોષ થયા. એક વાર ( અનુસધાન પાની ૪૦ ઉપર )
[૩૮]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બૂરામાં બૂરૂં શું ?
સૌદર્ય જાણે ઘરમાં ઉતરી આવ્યું !
રાજકાજથી પરવારી કવિશ્રી સાંજ પડતાં મહાકવિ કાલિદાસ શૂન્ય મનસ્ક બનીને ઘેર આવ્યા. કલીબને પણ પાણી ચઢાવે તેવાં સાંજનું વાળું કરી રહ્યાં છે. યૌવનના ઉંબરે પગ માદક દ્રવ્યનું ભરપેટ ભોજન કર્યું. કસુંબાના મૂકીને ઊભેલી તેમની અઢાર વર્ષની પુત્રી પિતા. બે ત્રણ ગ્લાસ માંએ ચઢાવી દીધા. કવિનું મન જીની સામે બેઠી છે. પિતાજીની ચિંતાપૂર્ણ ગજબની માદકતામાં ઢળી પડયું. લગભગ અંધારૂં મુખમુદ્રા જોઈને એ પણ ઉદાસ બની ગઈ છે. થવા લાગ્યું. કાલિદાસ ઉઠીને શયનખંડમાં જાય શું વધુ હશે આજે રાજસભામાં?” રાજા છે. સામેજ સોળે શણગાર સજીને પિતાની એ પિતાજીનું અપમાન Cli નહિ કર્યો હોય! દીકરી એકલી ઉભી છે. અંગેઅંગમાં નશો ભર્યો દીકરીને કાંઈ જડતું નથી. છેવટે અકળાઈને છે. ઉર્વશીની પ્રતિકૃતિ જ જોઈ લો. કાલિદાસ પૂછયું, “પિતાજી! આટલી બધી ચિંતા કેમ? ભાન ભૂલે છે. એની સામે છેડે છે એજ વખતે વિચારના કેઈ ઉંડાણમાં ઉતરી ગયા છે? કે એકાએક દીપક બુઝાઈ જાય છે. રાત છાનીમાની રાજનીતિના કાવાદાવા એ તમારા પર પિતાને પસાર થઈ જાય છે. પંજે લંબાવ્ય છે? શું છે?
પ્રભાત થયું. કાલિદાસના મુખ ઉપર આજે સૂકું સ્મિત વેરતા કાલિદાસે કહ્યું, “બેટા! એકલી કાલિમાં વ્યાપી ગઈ છે. અંતર શોકથી કાંઈ જ નથી આજે રાજા ભોજે વિદ્વાન સભાને ઉભરાઈ રહ્યું છે. અંગેઅંગમાં વીતી ગયેલી પૂછયું, “જગતમાં બૂરામાં બૂરું શું? ” રાતની પા૫ કથાના શૂળ ભેંકાઈ રહ્યાં છે.
રાજાજીને કેઈના જવાબથી સંતોષ ન થયા. નિસાસા નાખતાં કાલિદાસ પાસે દીકરી આવે હંમેશના શિરસ્તા મુજબ, એને ઉત્તર શોધી છે. હથેલીમાં માથું સંતાડી દઈને ધ્રુસકે ધ્રુસકે કાઢવાનું મારે શિર આવ્યું. પંદરમાં દિવસે કવિ રુદન કરે છે. તેને સાચે જવાબ આપવાનો છે.”
ખભા ઉપર હાથ ફેરવતી દીકરી કહે છે, બૂરું શું? સ્ત્રી? સત્તા ? સંપત્તિ ? શું? “પિતાજી ! કહે, બૂરામાં બૂરૂં શું? એકાંતજને ? કયાંય મન માનતું નથી બેટી! તું શું કરીશ? આ વાત સમજાવવા માટે જ મેં આ તેફાન મારી ચિંતા તારાથી દૂર થશે ? નાહક, તૂ ય ઉભું કર્યું હતું. કયાં ચિંતામાં પડે છે? સળગવા દે મને એકલાને પણ...આ...શું થઈ? “કાલિદાસે સંધાતા જ આ ચિંતામાં” કાલિદાસે નિસાસો નાંખ્યો. તૂટતા અવાજે કહ્યું.”
ત્યાં તે ખડખડાટ હસતી દીકરી બેલી પિતાજી, પિતાજી! કાંઈજ થયું નથી. એજ ઊઠી, “ઓહ! એમાં શી મોટી વાત છે? જાઓ, વખતે મારા સ્થાને મેં મારા માતાજીને હાજર ખાઈ-પીને મોજ કરો. ચૌદમા દિવસની સાંજે કરી દીધાં હતાં ! આપ નિશ્ચિત થઈ જાઓ, આ પ્રશ્નનો ઉત્તર હું જ તમને આપી દઈશ.” નિષ્પા૫ પિતાજી, બૂરામાં બૂરૂ. એકાંત છે. એ
આ સાંભળીને કાલિદાસ પ્રસન્ન થઈ ગયા. વાત કહી દેવાથી કઈ સમજે નહિ. માટેજ મારે દિવસ પર દિવસ જવા લાગ્યા. વાત વિસારે આ તફાન કરવું પડયું.” પડી. ચૌદમો દિવસ રમતા રમતા આવી લાગે. કાલિદાસ જેવા ધીર, બુદ્ધિમાન પુરૂષની સવારથી જ કઢાયાં દૂધ ઉકળવા લાગ્યાં. ષડૂસ બુદ્ધિને ધૂળ ચાટતી કરી દેવા માટે એકાતે ભરપૂર પકવાને તૈયાર થવા લાગ્યાં. ઉત્તમોત્તમ કેટલી જમ્બર થપ્પડ ઝીંકી દીધી. માદક ઔષધે ઘૂ ટાઈને તૈયાર થવા લાગ્યા. માદક ભોજન, વિગઈઓના ભેજન પણ આ આખુંય આંગ માદક સુંગધથી મહેકી ઉઠયું. રીતે એકાંત દ્વારા પાપ વિકારને જન્મ આપવા સાંજ સુધીમાં સ્વર્ગનું સઘળુંય સૌભાગ્ય અને સમર્થ બને છે-એ વાત અહીં ફલિત થાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રતિશ્રી, પ્રમુખશ્રીમંત્રીશ્રી,
પાર્શ્વનાથ જીવદયા કલ્યાણ કેન્દ્ર, ભાવનગર. શુભ મ ગલમ સાથ, હું નશાબંધી મંડળને કાર્યકર છું, અને છલામાં નશાબંધીને પ્રચાર કરું છું. તેથી જીવદયાની હિ સા ના થાય તે પણ ખાસ જરૂરી હોઈ ગ્રામ્ય પ્રદેશમાં જી કતલખાને ન જાય તેનું સતત ધ્યાન આપું છું. ગ્રામ્ય સ્તરે અહિંસાને પ્રચાર કરું છું. જેમાં યુવક મંડળ દ્વારા ખાસ સારું કામ થાય છે. જેની વિગત નીચે પ્રમાણે છે.
(૧) અમરેલીથી મુંબઈ ખાટકી દ્વારા ખટારામાં જતાં જી. ૭૦ જીવે, બકરા, ઘેટાં ૭૦ જીવોને છોડાવેલ, ૨ ઘળા યુવક મંડળ, અને જૈન યુવાનો દ્વારા ઢસા અને ઉમરાળા વચ્ચે રંઘોળા રોડ ઉપર તે જીવોને પાંજરાપોળમાં સેંપવામાં આવેલ.
(૨) ધોળા રેલ્વે સ્ટેશન પાસે ફાટક પાસે. ધળા તેમજ ટીંબીના યુવક મંડળ ગ્રામ્ય રક્ષક દ્વારા, પંચાયતના સભ્યો દ્વારા ટીંબી પેટ્રોલ પંપ પાસે મગનદાદા ધળાના જૈન વૃદ્ધ દાદા છે તેમાં સાક્ષી છે. ૪૦ ગાયે અને બળદ બચાવ્યા.
(૩) વભીપુર જૈન યુવક મંડળ, માંય મંડળ, પ્રમુખશ્રી ચંદ્રકાન્તભાઈ બધેકા દ્વારા અને પે શી છે. તે ૬૬ ૩૫ ગામે બળદ છેડાવ્યા.
(૪) વંડા સાવરકુંડલા તાલુકે ઃ વાઘરી પાસેથી, સરપંચો, યુવક મંડળ, મસરાણીભાઈ, રસિકભાઈ સોનપાલ, દડુભાઈ વગેરે મળીને ૭૦ જીવ. ગાય, બળદ, બકરા ઘેટા.-૭૦ કુલ ૨૧૫ જીવોને બચાવેલ છે.
–હરિપ્રસાદ શંભુશ કર ત્રિવેદી–ભાવનગર
(અનુસંધાન પાના ૩૮નું ચાલુ) પ્રતિજ્ઞા કરતાં રોકીને કહ્યું, “સૂરિજી! આ રીતે અનુપાન લેવું ય નહી પડે. ગુરૂ-આજ્ઞા અબાદેહ ત્યાગ ન કરો. તમારી તીક્ષણ મેઘાશક્તિ છે. ધિત રીતે સાચવવાની તમારી ભાવના જરા પણ પૂજય શીલગુણસૂરિજી રચિત ૧૧ અંગોની ટીકા- ખંડિત નહિ થાય.” માંથી હાલ બેજ ઉપલબ્ધ છે-તમે રચો. જયો દેવી અંતર્બાન થયા. તેમના કહ્યા મુજબ ન સમજાય ત્યાં મારું સ્મરણ કરજો, હું તમારી જ બધું થયું, ગુરુ આજ્ઞા અખંડ રાતે પાળી મદદે આવીશ.”
શકયાના આનંદ તેમના ઉરમાં સમાતા ન હતા. પણ આ કાયિક તીવ્ર બેચેની મને ગ્રન્થ- પ્રચંડ મઘા શક્તિનું વલોણું કરીને તેમણે નવે રચના શું કરવા દેશે?” આચાર્યદેવે પ્રશ્ન કર્યો, અંગ ઉપર અદ્દભુત ટીકાઓ રચી. દેવીએ કહ્યું, “એ ચિંતા તમે ન કરે. પરમાત્મા છે તેમણે ગુરુ-આજ્ઞાને અંખડ રીતે પાળી
પાશ્વનાથના પ્રક્ષાલ જલના છંટકાવથી તે ન હોત તો ? ટકા રચવાની તાકાત અને દેવબેચેની દૂર થઈ જશે. તમારે કોઈ ઔષધ કે સાનિધ્ય માન જ કયાંથી ?
૪૦]
(આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
બ્રહ્મચર્ય ક્ષાર્થે આપઘાત
--5-5-5-5-5+5+5+5+5+55
એક નગર હતું. તેમાં સુદર્શન નામે શેઠ રહે. તેને બે પુત્રા જયસુ ંદર અને સામદત્ત,
બન્નેનાં લગ્ન જયવન શેઠની બે દીકરીએ સેમશ્રી અને વિજયશ્રી સાથે થયાં, બન્ને ઘર
જમાઈ બનીને રહેવા લાગ્યા.
તેવામાં એક દિવસ પોતાના પિતા સુદર્શન શેઠની ગભીર માંદગીના સમાચાર જાણી, જયસુંદર અને સોમદત્ત સસરાના ઘેરથી તાબડતાબ નીકળ્યા, પરંતુ ઘરે પહોંચતા પહેલાજ પિતા જીનું મૃત્યુ થઇ ગયું.. તેથી બન્ને પુત્રાને આઘાત લાગ્યા. દિવસો સુધી કલ્પાંત કર્યું. તેમને આવા તકલાંદી સસાર પ્રત્યે ભાગસુખા પ્રત્યે, નફરત
થઈ ગઈ.
યોગાનુયોગ તેજ વખતે કોઈ જ્ઞાની ગુરૂદેવ તે નગરમાં પધાર્યા. બન્ને પુત્રાએ દીક્ષા આપવા તેમને વિનંતી કરી. જ્ઞાનીએ જણાવ્યું, “દીક્ષા તે આપું પણ તમને બન્નેને સ્ત્રી તરફથી ભારે
ઉપદ્રવ થવાના છે, તમે તેમાંથી પાર ઉતરી જશા ? ” બન્નેએ કહ્યુ, “ ગુરુદેવ ! આપની આશિષથી ચેાક્કસ એ ઉપદ્રવમાંથી પાર ઉતરી જશું.”
અને શુભ મુહૂતે બન્નેની દીક્ષા થઇ ગઈ. બન્ને મહાસત્ત્વશાળી બન્યા, મહાજ્ઞાની થયા.
ગુરૂ-આજ્ઞાથી એક વખત જયસુ ંદર મુનિ એકાકી બનીને અપ્રમત્ત ભાવે વિહાર કરતાં કરતાં પેાતાના સસારી અવસ્થાના સાસરીઆના નગરે અને ભીક્ષાર્થે તેમના ઘેર જઈ ચડયા.
કામવાસનાથી પીડાતી પોતાની સ ંસારી પત્ની તેજ માસમાં ગર્ભવતી બની ચૂકી હતી પેતાનું પાપ ન કળાય તે માટે તેણીએ પતિ
જાન્યુઆરી ૮૬]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાધુ પાસે ભાગની યાચના કરી. ભારે કાલાવાલા કર્યા, મુનિએ ખૂબ સમજાવવા છતાં, જ્યારે તે લીધો. આ અંગે વિચાર કરવાના સમય માગી, ન માની ત્યારે મુનિએ પેાતાના માગ નક્કી કરી ત્યાંથી નીકળી ગયા. અન્યત્ર કોઈ શૂન્ય ઘરમાં જઇને ગળે ફાંસો ખાઇ લીધા. કાળધર્મ પામીને મુનિ બારમા દેવલાકે દેવાત્મા થયા.
ગમે તે રીતે સેામશ્રી પકડાઈ. તેના ઉપર
મુનિહત્યાના આરોપ મૂકીને તેના માત-પિતાએ
તેને ઘરમાંથી કાઢી મૂકી, રખડતી રખડતી જ તે મૃત્યુ પામી.
નાની બેન પણ તેની પાછળ ઘરમાંથી નીકળી ગઇ. કયાંક રસ્તામાં તેને પેાતાના સ’સારી પતિ થઇ, મુનિ પાસે કામયાચના કરી રડવા-ઝૂરવા સામદત્ત મુનિ મળી ગયા. તેને જોતાંજ કામાત્ત માની મુનિને ગુરુએ તેની દીક્ષા વખતે કહેલ લાગી, મુનિએ ખૂબ સમજાવ્યું પણ તે નજ શબ્દો યાદ આવ્યા. “સ્ત્રી તરફથી ભયંકર ઉપદ્રવ
થવાના છે.”
હવે શું કરવું? મુનિએ આસપાસ નજર કરી ઘેાડે દૂર ગીધના ટોળાંને મડદા એની મિજબાની ઊડાવતાં જોયાં, તેમણે અનુમાન કર્યું, ' તેજ જગ્યાએ તાજી જ ખૂનખાર યુદ્ધ ખેલાયું લાગે છે. લાવ ત્યારે હું તે મૂડદાઓ વચ્ચે જઈને અનશન કરવા પૂર્વક સૂઈ જાઉ.' મારા આત્માને બ્રહ્મચર્ય -ખંડનમાંથી બચાવું.'
તે સ્થાને પહેાંચી મુડદાઓ વચ્ચે સૂઈ ગયા. બીજી જ પળે ગીધ તેના પર તૂટી પડયા, કાળ ધર્મ પામી તે મુનિ અનુત્તર વિમાનમાં દેવ બન્યા.
For Private And Personal Use Only
[૪૧
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અ.જા. તીર્થ યાત્રા
તા. ૨૮-૧૨-૮૫ શનિવારના સૂર્યના બાલ રણક, સહુ મંદિરે દર્શનાર્થે પહોંચ્યા બીજા કિરણો પ્રસર્યા ને શ્રી આત્માનંદ સભા, યાત્રિકોની સંખ્યા પણ સારી હતી. પ્રક્ષાલની (ભાવનગર ના સભ્યોના હૈયે પરમ પાવનકારી ઉછામણીમાં ઉમંગે સાથ આપ્યું. પ્રભુજીની પાર્શ્વનાથની યાત્રાની ભાવનાની હેલી ચઢી, પૂર્વ પ્રક્ષાલ કરતા, પૂર્વ સંચિત પાપનું પણ ધોવાણ તૈયારીમાં આવનાર સભ્ય ગુંથાયા. સવા- થઈ ગયું. બરાસ પૂજા, કેસર પૂજા, કુલ પૂજા, રના પૂજા આદિનો લાભ લઈ, બપોરના દેઢ મુગટ પૂજા, આરતી ને મંગલ દીપકની ઉછામણી વાગે સભાના મકાન પાસે એક પછી એક સહુને ઉત્સાહ અર્પતી અને ધનના સદ્વ્યયની આવવા લાગ્યા. સહુના દિલમાં અને આનંદ આંતરિક પ્રેરણા કરતી હતી. પ્રવર્તી રહ્યો હતો.
ત્યારબાદ સ્નાત્ર અને મહાપૂજાની તૈયારી નિશ્ચિત સમયે બસ આવી પહોંચી શકેઈ
મા મંડપમાં થઈ. સહુએ ખૂબ ઉલ્લાસ પૂવક પૂજા પિતાપિતાને સ્થાને ગોઠવાયા. પ્રેક્ષકોને પણ
ને ભણાવો. દિવસ તે ધન્ય બન્યા અને સોના આનંદ આવેતે હતો. તેથી કેટલાક જગા હે ય જીવન પણ ધન્ય બન્યાં. સ્મૃતિપટ ઉપર ચિર.
સ્થાયી રૂપે અંકિત થયે. ભેજાબાદ, દેલવાડા તે આવવા તલપાપડ થઈ ગયા. પણ કેઈ અવ. કાશ ન હતો.
અને દીવ તીર્થ દર્શન કરી અમૂલ્ય લાભ લી.
અંત:પ્રેરણાથી સભ્યશ્રી અજારા પાર્શ્વનાથ સમયસર તળાજા પહોંચી તાલધ્વજગિરિમાં યાત્રાને લાભ લે છે. સ્તુતિ, ભક્તિ, ચૈિત્યવંદન
પેઢીમાં રકમ ભરાવી આત્મ સંતોષ અનુભવ્યા. આદિથી આત્માને પાવન કરી બસમાં સ્થાન સાંસારિક જીવન – જાળમાંથી મુક્ત બનવું લીધું. મહુવામાં જિવીત સ્વામીના દર્શન કરી, અને જીવનની અનેરી પુનિત પળો મહાણવી એ. પુનિત પળાને ધન્ય માનતા, આમાની ઉજજવ- પણ પૂર્વ પુન્યની કમાણી હોય તે જ બને છે. ળતા ઝંખતા સહુ પિતાને સ્થાને ગોઠવાયા. અત્યારે જે સુકૃત્યનું વપન થાય છે તેના ફલ
પાવનકારી શ્રી અારા પાર્શ્વનાથના મંદિર સ્વરૂપે ભાવી જન્મમાં સુકૃત્ય માટે સંગે અને પહોંચતા વાતાવરણ પ્રભુના જયનાદથી ગુંજી
- સાનુકુળતા સાંપડે છે, માટે “અવસર ચૂક્યા ઉઠયું. પ્રભુજીની અલૌકિક પ્રતિમાના દર્શન કરી
મહુલા” એવી સ્થિતિ ન થાય તે માટે શ્રી આનંદ વિભેર બન્યા. જિંદગીની અમૂલ્ય ક્ષણો!
આત્માનંદ સભાના સભ્યો સજાગ બને અને
SS સભાના ઉપક્રમે ગોઠવાતી યાત્રામાં વિપુd રવિવારના પ્રાત: સમયે મોઢરના ઘ કે સંખ્યામાં ભાગ લે તેવી નમ્ર વિજ્ઞપ્ત.
હે જીવ! આ વિશ્વમાં એવું કેઈસાન નથી, એવી કઈ જાતિ નથી, એવું કે કુળ નથી અને એવી કઈ ચેન નથી કે જ્યાં તું અનેકવાર ઉત્પન્ન ન થયો હોય ! અર્થાત્ સર્વત્ર અનેકવાર જન્મ-મરણ કરતા તુ વર્તમાન કાળે મનુષ્ય થયેલ છે, તે હવે જે હાર પરમ પદ મેળવવું હોય તે અત્યારે પૂર્વ પુણ્યોદયે હુને શુભ અવસર મળેલ છે તે તે તકને સાધી લે !!!
૪૨ |
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે હું ૨ડતો સંત છે ?
તે આત્માએ પિતાની કિશોર વયમાં સગી બહેન સાથે પાપ સેવ્યું. પરંતુ ત્યારબાદ તેને ભારે આઘાત લાગ્યા. તે ઘેરથી ચાલી નીકળ્યો. દિવસ અને રાત રડતું જાય છે. જે મળે તેને * કહે છે, “મને માફ કરે, મારી ભુલ થઈ છે, જે વૃક્ષ! નદી! તળાવ! રે કુદરત! તું મને માફ કર. તારા અનુશાસન વિરુદ્ધ મેં ભયંકર પાપ કર્યું છે.”
આ પ્રમાણે રડતા-બોલતે તે એક ટેકરી પર ચઢે છે. ત્યાં બાર વર્ષ સુધી રહે છે. ફળાદ ખાઈને જીવન ટકાવે છે. રડી રડીને આખે સૂઝી જાય છે. માં સદા લાલચાળ રહે છે.
ટેકરીની તળેટીમાં આવેલ ગામમાં તેની પ્રસિદ્ધિ થાય છે. સહુ તેને “રડત-સંત કહે છે.
બાર વર્ષના અંતે એક કુષ્ટ-રોગી તેની પાસે આવે છે અને ચરણને સ્પર્શે છે. તેથી તેનો કોઢ નિર્મૂળ થાય છે. પવનવેગે વાત પ્રસરે છે.
ટેકરી તીર્થધામ બને છે. હજારો ગિષ્ટ લોકે આવે છે અને નીરોગી બને છે.
પાપગહ કરતાં અગણિત આત્માઓ એવી શુદ્ધિ પામી ગયા છે કે જેમાંથી તેમને વીતરાગ દશા અને દૈવલ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
શુદ્ધિ વિનાને પુણ્યવાન ભલે જગતનું હિત કરવામાં નિમિત્તભાવ પામતા હોય પરંતુ તેઓ અંતરં ગ રીતે તો ખૂબ ભુંડી વાસનાને ભોગ બનેલા હોય છે એમનું ભીતરી જીવન ખૂબજ ભયંકર હોય છે કે જે એમના પુણ્ય દ્વારા ઢંકાઈ ગયેલું હોય છે. મેહનીય કર્મના નાશ માટે (ગહ ) ધિક્કાર જેવું બીજું કઈ અમોઘ શસ્ત્ર નથી.
પરમાત્માની ભક્તિથી કષાય-નાશ બજ આ જન્મ સંગીતકાર હતા. પિતા પણ સંગીતકાર, મૃત્યુ સમયે બિજુએ વચન આપેલું કે તેમને પ્રતિસ્પધી તાનસેનને મારી, કરેલ અપમાનનો બદલે લેશે. બજી પોતાની ધૂનમાં મસ્ત રહેતા. વચ્ચે વચ્ચે પિતાજીને આપેલ વચનની યાદથી અંગેઅંગમાં કષષની જવાળા પ્રદીપ્ત થઈ જતી. તાનસેનને મારવા ઘણુ પ્રયત્નો કર્યા. એક-બે વખત તાનસેનના ખંડમાં પણ જઈ આવ્યો. જ્યાં તાનસેન તેની સંગીત સાધનામાં મસ્ત હતો, પણ દરેક વખતે તે પાછા ફરી ગયે. - તાનસેનને મારવાની ધૂનમાં તેજ નગરમાં રાત-દી બૈજુ રહેવા લાગ્યા. એક વખત સંધ્યાના સમયે એક મંદિરમાં બૈજુ પરમાત્માની સાથે એકાકાર થઈ ગયે. ત્યારથી તે પ્રભુ ભક્ત બની ગયા. એકવાર મંદિરમાં તેની ધૂન, તેનું ગીત, આંખમાંથી વહી જતાં આંસૂ જોઇને
અચાનક આ દુર આબી ચડેલ તાનસેન બૈજુને ભેટી પડયો. બૈજુએ પિતાની તમયતામાંથી મુક્ત થઈ જોયું કે, “આ તે પિતાને વેરી તાનસેન છે. પણ હવે ક્યાં શત્રુ છે? તેની શત્રુતા મેં પરમાતમ ભક્તિથી ખલાસ કરી નાખી. શત્રુ મરી ગયે, પિતાજીની ઈચ્છા પૂર્ણ થઈ
પરમાત્મ ભક્તિથી સંકલેશે, કષાયેના ચૂરેચૂરા થાય છે. વળી કામવાસના પણ પીગળી જાય છે.
જાન્યુઆરી-૮૬૩
૪૩
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
* F * F BF%EF * * * F = H = He મા,ક્ષા,ખક-૫. ૨ *
* * * * *
૧. સંપૂર્ણ કર્મના ક્ષયથી મોક્ષ થાય, તે મેહને ઉદય જ નથી. એથી વિષયની ઈછારૂ જન્મ, મૃત્યુ, જરા, આદિથી રહિત શરીર, અને ખણજનો લેશમાત્ર નથી. એવા પરમસુખમાં મનની પીડાથી યુક્ત અને સર્વથા સુખમય છે. રકત રહેલા સિદ્ધભગવંતોને વિષયનું સુખ
૨. જ દુઃખથી મિશ્ર ન હોય, અને આવા કોઈપણ કામનું નથી. એમને જરૂર છે જ નહિ. પછી જાય નહિ, એવું હોય, કેઈપણ વાંછાવ
૭. સિદ્ધના સુખનું સ્વરૂપ કેવું છે? સ્વાધીન, ગરનું હોય, તે પરમપદ કહેવાય.
વિષયાકાંક્ષા વગરનું, દુખના પ્રતિકારકરૂપ ૩. ખાવાપીવા આદિના સુખવગરનું સુખ, તે નહિ, પણ સાચા સુખ સ્વરૂપ, સ્વાભાવિક સુખ ન કહેવાય, એમ માનનાર કહે છે, કે આત્માનું પિતાનું નિત્ય, આદિ અનંત જેમાંથી સિધ્ધને ખાવાનું નહિ, પીવાનું નહિ. ભેગના પડવાને ભય નથી, એવું એ મોક્ષસુખ છે. સાધનાને ઉપભોગ નહિ. તે પછી એમને સુખ
૮. અન્યમતવાળા વિચક્ષણ પંડિત મહાત્મા કેવું? એવું બોલનારને આ પ્રમાણે 53 • એ એને પરમાનંદરૂપ કહે છે. તે આ રીતે
૪. ખાવા-પીવા-આદિ ભેગોનું ફળ શું? સકલ કલ્યાણરૂપ હોવાથી પરમાનંદ સ્વરૂપ ભૂખ તરસના શાતિ, ભૂખ તરસની શાતિથી શું કહેવાય, એ બરાબર ઉચિત છે. લાભ ? સ્વાસ્થવ-એટલે સર્વથા પીડાને અભાવ, એ પીડાનો અભાવ તેમને હંમેશા હોય છે. ભુખ એ ગીઓ એટલે કેવલી ભગવ તેને અન-તરસ વગેરે હોતા નથી, સવાસ્થય અખંડ ભવમાં હોય છે. બીજાઓને માટે શ્રવણનો વિષય હોય છે. એ જ પરમ સુખ છે.
છે. શ્રવણ પણ એ જેવું છે એવું તો થાય નહિ,
કારણ કે – એ સુખની ઉપમા નહિ હોવાથી જેને રોગ આદિથી શરીર અસ્વસ્થ હોય,
કેવલી ભગવંતેથી પણ જાણન છતાં, કહી શકાય તેને ઔષધ અપાય છે. સ્વસ્થ શરીરવાળાન
નહિ. એવું હબ છે. આવા મોક્ષસુખની વાંછા ઔષધ આપવા પડતા નથી. ભૂખ, તરસ, ટાઢ,
• ભાવિક આત્માઓ સદાય રાખે છે. અને એનાજ ગરમી આદિ કોઈપણ પીડા, જેમને શરીરના
લક્ષ્ય શુદ્ધ જીવન જીવવા પ્રયત્ન કરે છે. એમનું અભાવ હોતી નથી. એવી. સ્વસ્થાની પ્રાપ્તિને
જ જીવતર ધન્ય કહેવાય છે. ટોચે પહોંચેલા સિદ્ધભગવ તાન માટે અન્નપાન આદિના ભેગે જરૂરત છે જ નહિ ઈત હરિભદ્રસૂરી કૃત અષ્ટક પ્રકરણમાંથી ઇ. એવી રીતે મિથુન સંજ્ઞાને સમાવવા માટે
બત્રીશન અષ્ટકને કાંઇક સાર...સ પૂર્ણ... સેવવામાં આવતું વિષયનું મુખ પણ મહિના
–પૂ. આ. દેવશ્રી માનતુંગસુરીશ્વરજી અભાવવાળાએ પરમ ઉચ્ચ દશાવ ત આત્માઓને કોઈ પણ જરૂરનું હોતું નથી. શરીરમાં ખ૪
મહારાજ સાહેબ આવતી હોય, અને ખણવાની જરૂર પડે. જેમને
૪૪]
{ આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
gબાળો, પાત,ળો, સંન્યાસી.
ભારતના દક્ષિણ રાજ્યના કેાઈ પહાડની પાસે વહી જતી નદીના તટે એક યુવાન વિદ્યાથી બેઠા હતા. ‘પાંતજલ યોગ સૂત્ર’ પુસ્તક વાંચતા વાંચતા “બ્રહ્મચય પ્રતિષ્ઠામાં વીયલાભ:/? આ સૂત્ર તેની નજરે આવ્યું.
ત્યાં સામેથી એક દુબળા સંન્યાસી આવતો હતો. તેમને જોઇને યુવાન હસી પડયા. પેલા સૂત્રને માટેથી પાઠ કરવા લાગ્યા. ધીરે ધીરે હસવા લાગ્યા. આ માટે બ્રહ્મચારી ! કયાંય દેખાય છે વીય લાભ ? આ ના કરતાં દુરાચારીએ પણ પટ્ટા હોય છે હટ્ર ! ૫ તજલ યોગ out of date. - પણ યુવાનને ખબર નહતી કે શરીરની હૃષ્ટપુષ્ટતા એ કાંઈ વીય લાભ નથી. શબ્દમાં તાકાત, આત્મામાં તેજ અને મુખ પર એજ સ- એ સાચો વીર્ય લાભ છે.
નજીક આવતા સંન્યાસી યુવાનના મનભાવ પામી ગયા. તેથી યુવાન પાસે આવીને સત્તાવાહી સૂર સન્યાસીએ કહ્યું, “ અય ! ઉઠ, ચલ મૈરી સાથ ” _
કેઈ અણુ પ્રીછયા આકર્ષણે ખેંચાતો યુવાન તેની પાછળ ચાલવા લાગ્યા. જેવા સંન્યાસીએ ગુફા માં પ્રવેશ કર્યો કે ત્રણ બાજુથી ત્રણ સિંહ તેની પાસે દોડી આવ્યા. પૂ છડી પટપટાવતા ઉભા રહ્યા. જાણે પાળેલા કૂતરા.
પેલા યુવાન તો ઇ જી ઉઠા. સંન્યાસીના બે પગ વચ્ચે ભરાઈ ગયે. સન્યાસીએ ત્રણે સિંહને ઉદ્દેશીને કહ્યુ, “ અય ! ચલે જાએ યહાંસે ! શ્રમજતે નહિ હા ? અતિથિ કાંપ રહા હે ! ” અને પૂછડી પટપટાવતા સિંહો ચાલ્યા ગયા.
પગમાંથી બહાર નીકળેલા યુવાનને પોતાની સામે ખડો કરી દઈને સંન્યાસી બોલ્યા, * કયાં અબ ન ને જ ગયા ન’’ ‘બ્રહ્મચર્ય પ્રતિષ્ઠીયાં વીય લાભ” કા મતલબ કયા છે ?
યુવાન શરમિંદો બની ગયા, અને સંન્યાસીના ચરણ માં નમી પડયા.
( અનુસંધાન ટાઈટલ પેજ ૧નું ચાલુ ) - જ્ઞાનગર્ભિત વૈરાગ્ય પુત્રનો જનમ થતાં, આત્માએ મંગળ રૂપ વધાઈ વાંચી અને મનમાં હર્ષ પામ્યા, વૈરાગ્યે પુણ્ય; પાપ બે પડોસીને પણ ખાધાં, માહનું ભક્ષણ કર્યું, માન અને લોભરૂ ૫ મામાનું પણ ભક્ષણ કર્યું', મોહનગરના રાજાનો પણ નાશ કર્યો. પછી પ્રેમ રૂપી ગામનું પણ ભક્ષણ કર્યું. આ પુત્રે મોટા થતાં, “ ભાવ” નામ ધારણ કર્યું , ઉપશમ ભાવ, ક્ષમા પશમ ભાવ, શ્રાચિક ભાવની વૃદ્ધિ થતાં, તેના મહિમા વર્ણવી શકાતા નથી. આનન્દના સમૂહભૂત એવા હે મનુષ્યો ! પરમાત્માના ભાવ પ્રકટ કરો, તેવા પ્રકારના ભાવ સર્વ આત્મામાં સત્તા એ રહ્યો છે. માટે તેવા પ્રકારનો ભાવ પ્રકટ કરો.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2-00 2-50 3 0 - 00 20 -00 8-00 Atmanand Prakash Regd. No. G. BV. 31. દરેક લાયબ્રેરી તથા ઘરમાં વસાવવા જેવા અલભ્ય ગ્રંથ સ'સ્કૃત ગ્રંથો e કીંમત ગુજરાતી 2 થે કીમત ત્રીશછી શ્લોકાપુરુષ ચરિતમ શ્રી શત્રુંજય ગિરિરા જ દર્શન મહાકાવ્યમ્ ૨-પૂર્વ 3-4 વૈરાગ્ય ઝરણા પુસ્તકાકારે ( મૂળ સ કૃત ) e 20 -0 0 ઉપદેશ માળા ભાષાંતર ત્રિશષ્ટિ ક્લાકા પુરુષચરિતમ્ ધમ કૌશલ્ય 3-00 મહાકાવ્યમ્ પવ 2-3-4 નમસ્કાર મહામંત્ર 3-00 પ્રતાકારે ( મૂળ સંસ્કૃત ), પૂ૦ આગમ પ્રભા કર પણ યવિજય છે. દ્વાદશાર નચક્રમ ભાગ 1 40- 10 શ્રદ્ધાંજલી વિશેષાંકઃ પાકુ બાઈન્ડીંગ 8-00 દ્વાદશાર’ નયચક્રમ ભાગ 2 40-00 સ્ત્રી નિર્વાણુ કેવલી ભક્તી પ્રકરણ-મૂળ 10-00 ધર્મ બીન્દુ ગ્રંથ 10-0 0 જિનદતા આખ્યાન સુક્ત રત્નાવલી 0 -50 શ્રી સાધુ-સા દેવી યોગ્ય આવશ્યક સુક્ત મુક્તાવલી ક્રિયાસૂત્ર પ્રતાકારે પ-૦૦ જૈન દર્શન મીમાંસા પ્રકૃિત વ્યાકરણમ્ | શ્રી શત્રુંજય તીર્થને પંદરમા ઉદ્ધાર 1-00 ગુજરાતી પ્રથા આ હેતુ ધર્મ પ્રકાશ 1-0 0 શ્રી શ્રીપાળરાજાના રાસ આ માનદ ચોવીશી 1-0 0 શ્રી જાણ્યું અને જોયું બ્રહ્મચર્ય ચારિત્ર પ્રજાદિત્રયી સ' પ્રહ 3-00 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 2 જે આત્મવલ્લભ પૂજા 10-00 શ્રી કથા રત્ન કેાષ ભાગ ૧લો ચૌદ રાજલક પૃન્ત 1-00 શ્રી અસ્મિકાતિ પ્રક્રાશ નવપઢજીની પૂજા 3-00 શ્રી જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ 1-2-3 સાથે ગુરૂભક્તિ ગહુ લી સગ્રહ 2 -00 લે. સ્વ. પૂ.આ. શ્રીવિ. કસ્તુરસૂરીશ્વરજી 20-00 ભક્તિ ભાવના 1-00 શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ 15 00 હું અને મારી બા પ-૦ 0 '; by ભાગ -2 ૩પ-૦૦ | જૈન શારદા પૂજનવિધિ 0-50 લખે. :- શ્રી જૈન સમાનદ સભા ખારગેઈટ, ભાવનગર ( સૌરાષ્ટ્ર ) 0-50 2 પ-૦૦ 2 0 0 0 3-00 18-0 0 2-00 તંત્રી : શ્રી પોપટભાઈ રવજીભાઇ સલાત શ્રી આમાનદ પ્રક્રાશ તત્રી મંડળ વતી પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર. સુદ્રઢ : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ, આનદ પ્રી. પ્રેસ, સુતારવાઢ, ભાવનગર. For Private And Personal Use Only