Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
આમ સંવત ૮૯ (ચાલુ) વીર સ ૨૫૧ ૦
વિક સંવત ૨૦૪૦ ચૈત્ર
પરમપૂજય ન્યાયાભાનિધિ શ્રી ત્રિજ્યાનદસૂરિજીના
2555555555555555555
महात्माना र्कीतनं
f श्रेया निःश्रेयसास्पदम् -મહાપુરુષોનુ" ગુણકીર્તન
એજ : સાચા સુખનું', કલ્યાણનું ધામ છે. .
s
(પૂ. આત્મારામજી મ. સા.) જનમ જયંતિ, એક
પ્રકાશક : શ્રી જેન આત્માનદ સભા- ભાવનગર પુસ્તકે : ૮૧ ] એપીલ : ૧૯૮૪ [ અ કે : ૬
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મ
લેખ
પૃષ્ઠ
૨.
3.
- અ નુ કે મણિ કા
' લેખક શ્રી આત્મારામજીની જન્મશતાબ્દિ લે. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી સમયની સ્તુતિ શ્રદ્ધાંજલી
લે. શ્રી જ્ઞાનસુન્દર પૂ. ગુરુદેવની જીવન ઝરમર અમેરિકામાં પ્રભાવ એક જૈન વીર સત્ય ઘટના
લે. શ્રી કૃષ્ણલાલ વર્મા ઉપદેશ રત્નાકર
લે. સહસ્ત્રાવધાની આચાર્યદેવ
a શ્રી સુંદરસૂરીશ્વરજી મ. સાહેબ ચિતળિયા યાને ટપકાવાળા પટ્ટો લે. સર આર્થર કોનન ડાયલ
- ' અનુવાદક : પી. આર. સલોત
૭.
પરમ પૂજ્ય શ્રી આત્મારામજી મહારાજ સાહેબને જન્મદિન મહોત્સવ .
પરમ પૂજ્ય શ્રી આત્મારામજી (આચાર્યશ્રી વિજ્યાનંદ સૂરીશ્વરજી) મહારાજ સાહેબના ૧૪૮ મા જન્મદિન આ સભા તરફથી સંવત ૨૦૪૦ના ચૈત્ર સુદ ૧ તા. ૨-૪-૧૯૮૪ને સેમવારના રોજ રાંધનપુરનિવાસી શેઠ શ્રી સકરચંદ મે તીલાલ મુળજીભાઈના સહકારથી આ સભા તરફથી ઉજવવાનો હોવાથી દર વર્ષ મુજબ શ્રી સિદ્ધાચલજી ઉપર સવારના શ્રી * આદીશ્વર ભગવાનની મેટી ટુંકમાં જ્યાં આત્મારામજી મહારાજી સાહેબની પ્રતિમા બિરાજમાન છે. ત્યાં નવાંશુ' પ્રકારની પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. તથા તિર્થયાત્રા કરવામાં આવી હતી. શેઠશ્રી સકરચંદ મેતીલાલ મુળજીભાઈ અને શેઠશ્રી કપુરચંદ હરીચંદ માચીસવાળા તથા તેમના ધર્મ પત્ની અ. સ. અને એને અને શેઠશ્રી વૃજલાલ ભીખાભાઈ ત્યા શેઠશ્રી નાનચંદ તારાચંદ તરફથી ગુરુભક્તિ તેમજ સ્વામિભક્તિ કરવામાં આવી હતી. આ પ્રસંગે ભાવનગરથી સારી સંખ્યામાં સભાસદોએ પધારી આનંદપૂર્વક ભાગ લીધો હતો અને પૂ૦ સાધુ સાધ્વીજી મહારાજ સાહેબની ભક્તિને પણ સારો લાભ લીધા હતા. "
હે પુણ્યાત્મન્ ! અનાદિ કાળથી કર્માનુસાર આ સંસારમાં વિચરતાં તે કર્મોદયે દિવ્ય અને માનુષી બધી જ ઋદ્ધિ સમૃદ્ધિ મેળવી છે, તેમજ ભેગવી પણ છે. તે પણ તુ' તૃપ્ત તે ન જ થયા, સાચું સુખ તે ન જ મળ્યું ! પણ જો હવે તને આત્મિક અવિચલ સમૃદ્ધિ, મેળવવાની કામના થઈ હોય તો શ્રી જીનેશ્વર પરમાત્માની. સમ્યગૂ ઉપાસના કર !!! .
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રક
કરે
:
::
તંત્રી : શ્રી પિટલાલ રવજીભાઈ સત વર્ષ : ૮૧] વિ. સં. ૨૦૪૦ ચિત્ર : એપ્રિલ-૧૯૮૪ ( શ્રી વિજ્યાનંદ સૂરીશ્વરજી– છે શ્રી આત્મારામજીની જન્મશતાબ્દ સમયની સ્તુતિ
લે. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી
(રાગ-આશાવરી તાલ-ત્રિતાલ) આજ આનંદ મારે આંગણમેં, શ્રી વીર જિનેશ્વર સંઘનમેં , અમરામ આનંદ સુખધામ, દાસ ગણે કુલ મંડનમેં . (૧) રૂપાદે માતા સુખશાતા, પુત્ર તરીકે જન રંજનમેં પુત્ર પઢાવ્યો સુગુણ બનાવ્યું, જે સુધી ચંદનમે છે (૨) ૩૫ મનોહર સુરવર જાયો, કે કલા વિધિ રે જનમેં , વીર જનંદ કી વાણી માન, ગુગમ અખીયાં અજનમેં સે (૩) સંજમરાજ કીયો શેર ભૂપણ, મોહરાજ દલ ખંડનમેં કૃપા ભઈ સબ સદ્ ગુજનકી, ધર્મ ઉપદેશ દે છંદનમેં સે (૪) છે, સુમતિ સતી નિશદિન રહે મનમે, ન રહે કુલ કૃત બંધનમેં
વચનામૃત વરસે જલધારા, શાસન સુરાર સિચનમેં . (૫) આ વિષય વગી પરિગ્રહ ત્યાગી, પુલ પડી કહે કંચન
ની ના કરત હે નરપત ય પ , જનમ સ લ લહે વદનમેં . (૬) કાક | વિજયનંદ સૂરિ મહારાજા, જય જય રહો સદા નંદન મેં જ હર કાંતિવિજય ગુરુ ચરણ કમળમેં વદન હવે નમે છે (૭) કેરી
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લે. મુનિ શ્રી જ્ઞાનસુન્દર
સ્વર્ગસ્થ પૃજ્યાચાર્ય શ્રી આત્માનંદજીના આપે જૈનેતર ધર્મમાં જન્મ લીધો છતાં સર્વાશ જીવન તો તજ ભાગ્યશાળી કહી શકે કે, સત્યપ્રિય હતા જેથી બાળવયમાં માયાવી જેણે આચાર્યદેવના દર્શન કરીને ને પવિત્ર સંસાર ત્યાગ કરી જનધર્મ (સ્થાનક વિ. સ. કર્યા હો, ઉપદેશ શ્રવણ કરીને કાનને કૃતાર્થ ૧૧૦ )માં દિક્ષિત થયા. હે જ્ઞાનસાગર ! આપકર્યા હોય, ચરણના સ્પર્શ કરીને શરીરને સાર્થક શ્રીની તર્કશક્તિ અને સંશોધન શક્તિ જેટલી બનાવ્યું છે. કેમકે પરોક્ષ કરતાં પ્રત્યક્ષ અને અપાર હતી તેટલાજ આપ નિડર હતા. આપ અનુમાન કરતાં અનુભવ બલવાન છે. મોટા મોટા ગાડર પ્રવાહમાં રહ્યા છતાં એક સાચા સિંહ વિદ્વાન પાસે મારું કથન કેવળ સૂર્ય સામે હતા. આપ ગતાનુગતિના ઉપાસક ન હતા પણ દીપક બતાવવા જેવું ફક્ત હાંસી પાત્ર બન્યા જૈનશાસના પૂર્ણ મર્મજ્ઞ હતા. તેનું શુભ પરિસિવાય બીજું શું બની શકે ?
ણામ આવ્યું કે વીશ વર્ષોના સજજડ સંસ્કારોના છતાં પણ આતરિક ભક્તિ તેમજ શ્રદ્ધાની સંશાધન બાદ સ્થાનકવાસી મને ત્યાગ કરી, વિઘતું એટલી તેજીલી છે કે તેને મનુષ્ય તે શું આપના ૧૮ સાધુ સાથે સવેગ પક્ષી જન્મ દીક્ષા પશુ-પક્ષી પણ રોકી શકે નહિ. તેથી તોડી સ્વીકારી અને જતાને બતાવ્યું કે અન્ય આનું ભાષામાં ચૂ-જૂ કરીને પોતાના મનભાવ નામ, પ્રદર્શિત કરીને કૃતાર્થ બનું છું. તેથી જ પૂજન્ય હે ધર્મ પ્રસારક વીર ! આપ આપના ચરણઆચાદેવની પવિત્ર સેવામાં ફૂટે-તૂટે શબ્દોમાં કમળના સ્પર્શથી કેટલાય બાતેની ભૂમિને વિના-ભક્તિપૂર્વક શ્રદ્ધાંજલી અર્પણ કરવાની પવિત્ર કરી. અધ પ્રાણીઓનો ઉદ્ધાર કર્યો. હું મારી ફરજ સમજુ છું.
વિશેષ જનની-જન્મભૂમિનો ઉદ્ધાર કરી વિશેષ આજ સ્વર્ગસ્થ આચાર્ય પ્રવરને સ્થલ દેહ નામના હાંસલ કરી. પંજાબ જેવા વીર પ્રદેશમાં આપણી સમક્ષ નથી. પણ તેઓશ્રીએ આપણા ઋજિક જૈન સમાજને સૂર્ય અસ્તાચળ તરફ ઉપર કરેલા અસિમ અલૌકિક ઉપકં.રૂપી સુમ પ્રસ્થાન કરી રહ્યો હતો ત્યારે આપે અનેક દેહ આપણા હદયકમળને અવાર પ્રકાતિલત મુશ્કેલીઓ વેઠીને પ્રચંડ પ્રકાશના કિરશે ચાર કરે છે, એટલું જ નહિ એમ. નામ માત્રા મન પ્રસરાવ્યા. તેથી એ કહેવું અતિશયોક્તિ નહિ આલ્હાદ પામે છે અને નેત્રાની પુતળિયે નૃપ ગય–કે આ રઢિવાદના જમાના માં આપ એક કરવા લાગે છે.
સુધારક તેમજ ધર્મ પ્રસારક હતા. પૂવર ! આપે ક્ષય કુળમાં ( વિ. સં. હે કરુણા સિધુ! આપશ્રીએ અનેક સ્થાને માં ૧૮૯૦) અવતાર ધારણ કરી વીરતાનો પરિચય અને અનેક વાદિય સાથે શક્તિપૂર્વક શ સાથે આપ્યું. તે જ પ્રમાણે ધર્મવીર બનીને આપની કરીને જૈન ધર્મનો ઝંડો લહેરાવ્યું હતું. જેનુ વીરતાને સાર્થક કરી.
મિષ્ટ ફળ એ છે કે આજે પંજાબ પ્રાન્તમાં
--
-
-
| આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઊંચા ઊંચા શિખરવાળા જૈન મંદિર અને તેના અર્થાત્ જેટલું કરીએ તેટલું છે. હજારો ભક્તો વિદ્યમાન છે.
હે પૂજ્યપાદ ! આપશ્રીએ પંજાબના ઉદ્ધાર હે કૃપાનિધિ ! આપશ્રીએ અમ જેવા પામર કરી પંજાબકેશરી પદ મેળવ્યું. તે જ પ્રમાણે પ્રાણીઓ માટે અનેક ગ્રંથોનું નિર્માણ કર્યું. મધરને પણ ઉદ્ધાર કર્યો. આપશ્રી મારવાડમાં કેટલીયે મૂર્તિની અંજનશલાકા વિધિ. પ્રતિષ્ઠા. પદાર્પણ કર્યું તે પહેલાં ત્યાં મૂર્તિપૂજક સમાજ એ કરાવી. જ્ઞાન ભંડાર અને વિદ્યા પ્રચાર નામ માત્ર જ રહ્યો હતો. ૧૯૩૪માં મારવાડમાં કરાવી ઓછા ઉપકાર નથી કર્યો કે જે અમે ભૂલી ચાતુર્માસ કર્યું અને ૧૦૦ ઘરમાંથી ૫૦૦ ઘર જઈએ. એટલું જ નહી પણ ભારતમાં રહીને અમે મૃતિપૂજક બન્યા. તે આપના ઉપદેશને પ્રભાવ. રિક સુધી જન ધર્મનો સંદેશો પહોંચાડ્યું. આજે હે ધર્ણોદ્ધારક ! જે જન મંદિરમાં ઘેર યૂરોપ, અમેરિકા અને અમેરિકા જેવા પ્રદેશમાં આશાતને થઈ રહી હતી, જેને જ્ઞાનભંડાર ચાર જે વિદ્વાને જન ધર્મ વિષય પર અનેક કલ્પના દીવાલમાં સડી રહ્યા હતા ત્યાં આપના પ્રયત્નોથી કરી બ્રમિત બનેલ તેઓ જન ધર્મનું સત્ય સ્વરૂપ આશાતના દૂર થઈ જ્ઞાન ભંડાર પ્રકાશમાં આવ્યા. જાણી જન ધર્મ તરફ અહોભાવ દર્શાવતા બન્યા. જીર્ણ મંદિરના ઉદ્ધાર થયા. નવા મંદિર કેટલાય યૂરોપિયને જૈન ધર્મ સ્વીકારી નિયમ રચાયા. અનેક પુસ્તકાલય અને પુસ્તક પ્રચાર વતનું પણ પાલન કરવા લાગ્યા. ચિકાગો શહેરમાં મંડળ શરૂ થયા. તેથી મારવાડી જૈન સમાજ ગાંધી સોસાયટીએ જે જૈન ધર્મને પ્રચાર કર્યો આપને મધર કહે છે તેમાં અધિકતા નથી. છે તે આપની અસીમ કૃપાનું પરિણામ છે. આ આપના ચરણ કમળમાં વિનય, ભક્તિ અને મહાન ઉપકારના બદલામાં અમે શું કરી શકીએ શ્રદ્ધાપૂર્વક શ્રદ્ધાંજલી અર્પણ કરું છું.
Any P
t
5, પાન ,
;
,
, ,
ન છે
BAR BAR
k
શકર
A
પ્રગટ થઈ ચૂકેલ છે સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ લે તથા શ્રી સુમાંનાથ ચરિવ ભાગ-૨ જે
જેની મદીત નકલે હોવાથી તે કાલક મંગાવી લેવા વિનંતી છે. અને તે બન્ને આ ભાગે મૂળ કીમત આપવાના છે.
શ્રી સુમનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ લેટ (પૃષ્ઠ સં૫-૨૪) ક મત રૂપિયા પંદર. શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-: જે (કૃષ્ટ રાખ:-૮૮૦) રમત રૂપિયા પાંત્રીશ.
શ્રી જૈન સમાનદ સમ કે. બારગેટ : ભાવનગર : (સૌરા..)
તા. ક. : બહારગામ ગ્રાહકોને પેજ ખર્ચ અલગ આપવાનો રહેશે.
:
, l
9
/
કે.
આ
, ના
મ ક ન
કે તારે છે, ત te s I
- છે 1
ક છે, અR છે તે છે કે કઈ છે મા Pિ છે
કે કેમ
કે
,
મે,
.
.
'પદ ઍ ઍક :
એપ્રીલ-૮૪.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
PAPE
10
૧
જ ૫ ગવળી. જીવ6, ઝષ્ટમ૨
• Tોન 5 AA
D
, કે
૧૨ X નું થ અ
"
= ' "
-
આ મહાન પ્રભાવશાળી આમાને જન્મ નક્ષત્ર છૂટું પડી પૃથ્વી ઉપર આવી પડ્યું હોય વિક્રમ સંવત ૧૮૯૨ ચિત્ર સુદ પ્રતિપદાના જ તેમ અત્તરસિઘને લાગતું. એ સત્તાધારી સત્તાના થયે હતે.
મદમાં મર્યાદા ચૂક્યો. ગણેશચંદ્ર ઉપર તહોમત પંજાબ શહીદે અને પરાક્રમશાલ પુછે માટે મૂકી બંદીવાન બનાવ્ય, કહેવરાવ્યું, “દિત્તા ઇતિહાસમાં સુપ્રસિદ્ધ છે. ત્યાં ઝેલ નદીના કિનારા સીપે તેજ કારાવાસમાં મુક્ત થવાશે.” પર કલશ નામનું નાનકડું ગામ. કલશ કુટુંબના ગણેશચંદ્ર બાવડાના બળે બેડીઓ તેડી દીવાન કુળમાં ગણેશચંદ્રને જન્મ થયો હતો. નાખી. કેદખાનાનું પાંજર તેડી બહાર આવ્યું. કુળ હતું ચૌદહરા કપૂર--પ્રહ્મક્ષત્રીય. માતા- તેરાત પત્ની અને બાળકને લઈ રૂડીવાળા પિતાની ગેદન લાભ બહુ મહેતા સાંપડ્યા. ગામમાં પહોંચ્યા. આઠેક સાથીદાર સાથે કાકાએ સ્ફોટ કર્યો. ખાન-પાનને જરાયે અભાવ બહારવટું ખેડ્યું. બહારવટિયા તરિકે પકડાયે ન હતો. પણ યુવાનના હૃદયમાં આકાંક્ષાઓ ૧૦ વર્ષની કેદની સજા પૂરી થાય તે પહેલાં જ ઉછળતી. પરિણામે એક દિવસ કોઈને કહ્યા આગ્રાના કિલ્લામાં કંઈક તેફાનને લીધે બહાર વગર ઘર બહાર ચાલી નીકળ્યો.
થયા. તેમાં તે ગેળીને લેગ બન્ય. કેટલાક દિવસ બાદ રામનગર પાસે આવેલ ફલિયા ગામના થાણેદાર તરિકે નિમાયે. ત્યાંજ
દિત્તાની કાળજી રાખનાર કે ઈ ન હતું. રૂપાદેવી સાથે લગ્ન થયાં. મહારાજા રણજીતના જીરામાં ધમલ એસવાસ ના મને ગૃહસ્થ એક શરા સેનિક બનવાનું માન મેળવી શકયા. દિનાને પિષક પિતા બન્ય. એમણે આસપાસના ગામડામાં ધાડ પાડ
જેધમલનું કુટુંબ સંસ્કારી હતું. દિત્તાન વાને પ્રારંભ કર્યો, પણ સ્વપ્ન સિદ્ધ ન થયું.
હદયરૂપ નિર્મળ કાગળ ઉપર સંસ્કારના અક્ષર લેહરા ગામને જાગીરદાર અત્તરસિંઘ હતે.
ઉપસવા લાગ્યા. તેનું ઘર એજ દિત્તાની નિશાળ ગણેશચંદ્રને પુત્ર દિત્તા તેને ત્યાં જ રમવા બની. અહીં દિન ને સ્થાનકવાસી સાધુઓને જતે. તેના બાલ-લલાટ પર અત્તરસિંઘે અતિ સહવાસ સાંપડે. પરિણામે સમક, પ્રતિઉજજવળ ભાવીને ગૂઢાક્ષ ઉકેલા. અસાધારણ કમણ, નવતત્વ. છવીસ કેરના કેટલાક પાઠ બુદ્ધિમત્તા અને સ્વભાવસિદ્ધ પ્રાભાવિકતા બાળ- ભા. મુખ પાસે ઉભરાતી નિહાળી.
જે ધમલ દિત્તાના લગ્ન માટે ઉતાવળ કરી - અત્તરસિંઘ એક ધર્મગુરુ હતું. તેના માત રહ્યા હતા. પણ ભાવી જુદું જ હતું. દિત્તાના પિતા પાસેથી દિલ્તાની માગણી કરી. પણ રૂપ- જીવન પટ પર “ગંગારામ અને જીવણરામ” દેવી અને ગણેશચ, સાફ સાફ ઈનકાર ડચ, નામના બે સ્થાનકવાસી સાધુના તેજ પથરાખી, ( દિત્તા કઈ વનરાજનું સંતાન ભૂલું પડી દિશા તરફ ખેંચાણ વધતું ચાલ્યું. મેઘમલને બકરાના હાથમાં આવી પડ્યું હોય અથવા કંઈ ખબર પડતાં આંસુભરી સમજાવટ આપી પણ
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મારામજીએ સલાહ ન માની. નાગર મુકામે શ્રી રત્નચંદ્રજીથી વિખૂટા પડતા તેમને બહુ ફકીરચંદજી નામના સાધુએ, વ્યાકરણ શીખવાની દુઃખ થયું. આત્મારામજીને વિદાય આપતાં, ભલામણ કરી. પણ ગુરુ-આજ્ઞા વિના, તેમ કરવા રત્નચંદ્રજીએ સ્નેહમધુર શબ્દોમાં કહ્યું, “મારી હમ ન ભીડી. મુ ઝવણમાં એક દિવસે ગુરુજી સલાહ માને તે જિનપ્રતિમાની જરા સરખી પાસે વ્યાકરણ શીખવા અનુજ્ઞા માગી. પણ નિંદા કરવાનું માંડી વાળજે. ગમે તેવા ગંદા જવાબ–“નહિ
હાથે શાસ્ત્રોને સ્પર્શ કરે ઠીક નથી. જેના ગુજરાતમાં સારા વિદ્વાન સાધુઓ છે સાધુએ હંમેશ પિતાની પાસે દાંડે રાખ તેમની પાસે જઈ શકું ?” જવાબ–“નહિ. જોઈ એ.” મુહપત્તી તેમજ શાસ્ત્ર સંબંધમાં આત્મારામજીને જણાયું કે આ વાડે કેઈ લીધા.
- પણ આત્મારામજીએ કેટલાક ખુલાસા મેળવી યથાર્થ જૈન દર્શન ન હોઈ શકે. શત્રુંજય ગિરનાર, અનેક ભવ્ય તીર્થોની,
તેમણે વચન આપ્યું, “મારા મનના નિશ્ચયને
વન અર્થે શાસ્ત્રોના અર્થ વિચારી જઈશ. મારી કીર્તિ તેમના કાન પર પહોંચી. વાડાના બંધને
મન શક્તિ અનુસાર ભવ્ય જીવોને સત્યને જ બેધ
રિ સાલવા લાગ્યા. સંપ્રદાયના નિધની પરવા કર્યા આપીશ. સત્ય કઈને રૂચે ચા ન રૂચે હું એની વિગર, પાપડ નામના ગામમાં એક જ પરવા નહીં કરું.” સારસ્વત વ્યાકરણનો અભ્યાસ શરૂ કર્યો. થોડા જ સમયમાં સંપૂર્ણ સમજાઈ ગયું. પૂર્ણ વ્યા
આત્મારામજી આગ્રાથી વિહાર કરી દિલ્હી કરણું નણલ માણસ શાસ્ત્રના મનફાવતા અર્થ આવ્યા. કેટલાક સાથીઓને તેમની શ્રદ્ધા વિષે માન્ય ન કરી શક. વ્યાકરણ સપ્ત પ્રતિબંધ આશંકા ઉપજી. હજુ તેમને પિતાના સંપ્રદાયમાં શા માટે છે તે બરાબર સમજાય ગયું. પછી રહીને કેટલીક તૈયારીઓ કરવાની હતી. પૂર્વાચાર્યોએ નિમેલી નિર્યુક્તિ, ભાખ્ય, ચૂર્ણિ, આગ ઉપર વસ્ત્ર ઓઢાડવાથી આગ છૂપાતી ટીકા વગેરે વાંચવાનો નિર્ણય કર્યો. પછીના નથી તેમણે ગમે તેટલી સાવધાની રાખી પણ માર્ગને પણ નિર્ણય કર્યો. વૃદ્ધ પડિત રત્ન- તેમના અંતરંગના અનુયાયીઓ તેમને હૃદય ચંદ્રજીના સાધુના સહવાસે એ બીજને પાણી પાઈ પટ જોઈ ગયા. ઉછેર્યું. સંવત ૧૯૨૦નું ચોમાસું આત્મારામજી મહારાજે આગ્રામાં કર્યું, વૃદ્ધ પંડિત સરળ વિક્ષચંદજી આત્મારામ પાસે રહી અભ્યાસ સ્વભાવી રત્નચંદ્રજી પણ ત્યાજ ચોમાસુ રહ્યા કરતા હતા. એક દિવસ માતરૂં કર્યા પછી, હાથ હતા. તેમણે પિતાની પાસેની બધી શાસ્ત્ર-મુડી ધોયા વગરજ શાસ્ત્ર ભણવા બેઠા. આત્મારામજીઆત્મારામજીને અર્પવા તૈયાર થયા. તેમણે શા થી તે સહી શકાયું નહિ. કનીરામને ખાત્રી થઈ પુનરાવૃત્તિ માંડી. બીજા શાસ્ત્ર પણ વાંચ્યા. કે પહેલાને આત્મારામજી અને આજને આત્મા
આજ સમયે ગુરુ જીવણચંદ્રજીએ પૂરાયેલ રામ એક નથી. તેણે કહ્યું. દાદા ગુરુના વ્યવહારમાં પિપટને પાંખ આવતી હોય અને પાંજરની
. અને વચનેમાં પણ તમે હવે શંકા રાખતા બારી હેજ પણ ઉઘાડી રહી જાય તે પિપટ ૧
થઈ ગયા છે. ઉડી જાય તેવી ભીતિ લાગી. આત્મારામજીને આત્મારામજીએ કહ્યું, મેં કોઈ ગુરુને દાદા પિતાની પાસે બેલાવી લેવામાં પિતાના ટેળાની ગુરુને ગુલામીખત નથી લખી આપ્યું. આ વેષ સહીસલામતી સમજાઈ.
બૂડવા માટે નથી લીધે. બાપ કે દાદાના ઊંડા એપ્રીલ-૮૪]
[૮૫
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કૂવામાં ઉતર્યા હાય તો શુ એમના સતાનેએ પણ એ કૂવામાં ડૂબી મરવું ? કનીરામ દિગ્મૂઢ બન્યા.
ત્યાગદશા સ્વીકાર્યા પછી, પાતાની આસપાસ કરોળિયાની જાળ જેવું જે પ્રતિષ્ઠાન-ભક્તિભાવનું જાળું બંધાય છે તે તાડી શકવાનું સામર્થ્ય કોઈ વીરામાં જ હોય છે, એ શકય અને તે ' ણ અખૂટ ધૈય અને શાંતિથી રાહ જોતા બેસવું, પેાતાની સાથે બની શકે તેટલા પ`ખીઓને મુક્ત કરતા જવું એમાં ઠંડી તાકાતની જરૂર પડે છે,
14
અમૃતસરમાં એક દિવસ તેઓશ્રીની વ્યાખ્યાન સભામાં શ્રોતાઓની ઠેઠ જામી હતી. તે ભગવતી–સૂત્ર સકીટ વાંચતા. શ્રોતાજના મહારાજજીની વકતૃત્વ શક્તિ અને યુક્તિ ઉપર યુક્તિ અવતારવાની શક્તિ ઉપર મુગધ હતા,‘ક્ષ`પ્રદાયના પૂજ્ય અમરસિંહજીને પણ તેમના પર માહ ઉપજતા. તેથી જ આત્મારામજીની સલાહ પ્રમાણે પોતાના શિષ્યાને વ્યાકરણ ભણવાની અનુકૂળતા કરી આપી હતી.
એક વખત તેઓ બેલી ઉઠ્યા, “ પૂર્વાચાર્યાના
બરાબર આજ દિવસેામાં તેમને એક પ્રતિ કહેલા અર્થના ત્યાગ કરી, જેઓ શાસ્ત્રવાકયના ગ્રંથ સં ગ્રહમાંથી “શ્રી શીલાંકાચાય વિરચિત શ્રી મન ફાવતા અર્થ કરે છે તેમની આ લોકમાં આચારાંગ સૂત્ર વૃત્તિ ” મળી આવી. તે વખતના નહીં પણ પરલોકમાં જરૂર દુર્ગતિ થવાના એ યાદ રાખજો.” તેમના આનંદ વર્ણનાતીત છે. તેમને પેાતાના આચાર, અને શાસ્ત્રમાં વર્ણવેલા આચારાંગ વચ્ચે જમીન-આસમાન જેટલુ અંતર દેખાયું. જિજ્ઞાસાભાવે ચર્ચા કરવાથી વિશ્વચંદજીને જણાયું કે ઘેટાના ટોળામાં એક સિંહ-સંતાન છે.
ને
એક દિવસ ચ'પાલાલજીએ, ગુર્ વિશ્વચંદજી-દિલમાં ખુલ્લા શબ્દોમાં કહ્યુ', પછી આત્મારામજી પાસે ગયા. આત્મારામજીના સત્યશોધનના શાંતપ્રકાશ ચ’પાલાલજીના દિલમાં અનાયાસે પથરાઈ ગયા. ત્રણેએ સહકાર સાધી, સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયમાં સનાતન જૈન દર્શનની પ્રરૂપણા શરૂ કરી દીધી. ભાષ્યયેાગે કેટલાક જિજ્ઞાસુ શ્રાવકે તેમના ઝડા નીચે આવી ઊભા રહ્યા.
સગવડ પ્રમાણે શાસ્રાના મનઃકલ્પિત કરી ‘અનુરાગી ઉપર ભૂરકી નાખનારા પૂછ્યાના એ જમાના હતા. યુક્તિ કે સ'ગતિ શોધવા જેટલા અવકાશ અને આવડત ભાગ્યેજ ક્યાંય દેખાતા. અંધશ્રદ્ધાનું એક છગી સામ્રાજ્ય પ્રવર્તતુ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મારામજીએ ખાવાનો વાવટો ફરકાવવાને બદલે પોતાની કિલ્લેબ’ધી શરૂ કરી
છ-ચાક
૮૬]
હવામાં છેડેલુ તીર અમરસીંઘની છાતીમાં વાગ્યુ.. અજાણતા આત્મારામજીએ એક વિધી ઉભા કર્યા. સત્ય શોધના જે પવિત્ર હુતાશન મહેનિશ પ્રજળતા હતા તેની જ આ એક સામાન્ય ચીનગારી હતી. પણ અમરસીંઘના વિરોધની આગ સળગાવી.
પણ તેમને શ્યાલકોટના સોદાગરમલ્લઆસવાળે સાચી સલાહ આપી પછી તે જ્યારે જ્યારે પ્રસંગ પડે ત્યારે આત્મારામજી ઉપર અર્થપ્રશંસાના પુષ્પમાં વેરતા. વ્હાલથી વશ કરવા કહેતા, “તુ એક રત્ન રૂપ છે. આપણે એક મત રહીએ તેમાં બન્નેની શોભા છે.”
“ આજ કાલ આત્મારામજીને ખૂબ અભિમાન
આવી ગયું છે. હું ધારૂ હતા એ અભિમાનના ભુક્કા ઉડાવી કઉં, એ મારી પાસે શી ગણતરીમાં છે ? એમ ભક્તામાં ઉભરો ઠાલવવા લાગ્યા.
તે વખતે આત્મારામજીએ કહ્યુ, “ ભલે, આપ મારા પૂજ્ય રહ્યા. પણ શાસ્ત્રકારાની આજ્ઞાને હું સૌ કરતાં વધારે પૂજ્ય માનુ છું. કે.ઈના સ્નેહથી કે કોઈની ધાકધમકીથી હું ઉલ્ટી પ્રરૂપણા નહિ કરૂ
[આત્માનદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક પછી એક દીવાલે જમીનદોસ્ત થતી બાજુ વાઘ અને એક બાજુ નદી જેવી હતી. જોઈ, અમરસીંઘજીએ કમ્મર કસી, તેણે “મેજર- પણ આત્મારામજીએ ખુલ્લી રીતે પોતાના સિદ્ધાંનામું” તૈયાર કર્યું.
તનો પ્રકાશ પર્વદાઓમાં પાથરવા માંડે. જે કઈ જિનપ્રતિમાને માને. પ્રતિમાની અંબાલા, પતિયાળા નાભા. માલેર, કેટલા, પૂજા કરવી એ ઉપદેશ આપે મહપતિ બાંધ- લુધીયાના વગેરે સ્થળોમાં થોડા દિવસ સ્થિરતા નારને વખોડે, બાવીશ અભણ્યની બાધાં કરાવે કરી, સનાતન શુદ્ધ જૈન ધર્મની રૂચીવાળા શ્રાવકે તેને આપણા સમુદાયમાંથી બહિષ્કાર કર.” આત્મારામજીને અનુયાયી બન્યા. વાણી અને
નાની દ્વારા ધર્મ પ્રચારના નિર્મળ જળ પંજાપન્નાલાલજી આત્મારામજીની સહી લેવા બની ભૂમિ ઉપર વહેતા મૂક્યાં, વિશ્વચંદ્રજી, ગયા. આત્મારામજીએ કહ્યું. “અને હું સહી ન હકમીચંદજી વગેરે તેમાં સુર પૂરતા હતા. કરૂં તો!” “સહી ન કરો તે સમુદાયમાંથી બહાર
એકવાર આજ અરસામાં આત્મારામજી અને નીકળવું પડશે” પન્નાલાલજી બોલી ઉઠયા.
અમરસીંઘજી પૃજ્યનો ભેટો થયે-તે પણ છરાથી
જગરાવાના માર્ગમાં, કિશનપુરા પાસે બન્નેની હું તમને નથી પૂછતે. હું મારા ગુરુ આંખ મળી. અમરસીંઘજીને શેષ આંખ વાટે મુખે એમની સલાડ સંભળવા માંગુ છું”—મર્યા- બહાર આવવા મથત હતો. હોં પરની દરેક રેખા દિત શબ્દોમાં જે તેમને અંભાર ભર્યો હતો તે રેષ ને તિરસ્કાર વ્યક્ત કરતી હતી. તે રસ્તા જીરવ પન્નાલાલજી માટે મુશ્કેલ બન્યો. આફત છાડી એક બાજુ ઉભા-આત્મારામજીનો પડછાયો માત્ર સામે ઝઝુમવાની સિંહવૃત્તિ તેમના ચહેરા પણ લેવા રાજી ન હતા. એ જોતાં જ આત્માપર મૂર્તિમંત બની હતી.
રામના મુખ કમળ પર આછું સ્મિત ફરકયું. કંઈ હરકત નહીં આપ એ વિષે નિશ્ચિત સીધા અમરસીંઘજી પાસે પહોંચ્યા. કડુ પકડી, રહેશે. હું મારે માગ કરી લઈશ એમ આગ્રહપૂર્વક બેસાર્યાઃ “બિરાજ, મારે આપને જીવનલાલજીને ધીરજ આપી.
વંદના કરવી છે.” ગુરુ સાથે આત્મારામજી દિલ્હી તરફ વિહાર
આ મારામજીએ વિધિપૂર્વક વંદના કરી, કરી ગયા. અહીં તેમણે ઉત્તરાધ્યાયનું ૨૮ સુખશાતા પુછી. અમરસીંઘજીને લાગ્યું કે આ વ્યાખ્યાન સટીક વાંચવા માંડયું. શ્રોતા ઓ માટે પ્રકારની મધુરતા અને અસાધારણ વિકતાને આ તદ્દન નવીન વાત હતી. સને લાગ્યું કે લીધે તે શાસ્ત્રાર્થનો જંગ જીતી જતા હશે. આ મારામજીની વિઇ તે પાર પતે નવા નિશા જ્યજી મહારાજ ! મેં આપનું શું બગાળીયા છે. દિલહીથી અંબાલા તરફ ગુરુ સાથે ડયું છે? મારા ઉપર શું કામ ગુસ્સો કરો છો ?” વિહાર કર્યા.
કમળ શબ્દોમાં આત્મારામજીએ કહ્યું. આ ' આત્મારામ ! તારા જે વિનયી શિપ વિવેકથી અમરઘ આશ્ચર્ય સ્તબ્ધ બન્યા, કઈ ભાગ્યશાળી ગુરુને જ સાંપડે” એમ કહી પછી છૂટા પડયા. • : જીવનલાલ એક રાત્રે રડી પડ્યા. મેજરનામામાં જીરામાં અમરસિંઘજી આત્મારામજી સામે સહી કરવા બદલ પશ્ચાતાપ કરવા લાગ્યા. ગઢ બાંધતા બની, પણ તમારામજીના પગલા - આત્મારામજીને સપડાવવા જીવણલાલજી થતાંજ ગાઢ જમીનદોસ્ત બ ા. તેમણે થોડા ઉપર ખૂભ દબાણ આવ્યું. તેમની સ્થિતિ એક પ્રશ્નો તવાર કર્તા અને જવાબ મેળવી લાવવા
એપ્રીલ ૮૪]
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવકેને કહ્યું પણ કોઈ પાસેથી જવાબ ન મળ્યા વિજયની અનેકવિધ કલગી ધારણ કરનાર ત્યારે આત્મારામજીનું કથન યથાર્થ છે. તેમ કહી આત્મારામજીના મુકુટમાં શાંતિસાગર સાથેની વિધીઓ આત્મારામજીના પક્ષમાં ભળી ગયા. ચર્ચામાં એક નવોજ હીરો ઉમેર્યો, વળી હકુમ - તેઓશ્રી ઉતાવળની તરફેણમાં ન હતા. મુનિના પુસ્તકને જડબાતોડ જવાબ વાળે. વિશ્મચંદ્રજીને એક વખત કહેલું ખબરદાર, સુરતના જૈન સંઘને નિશ્ચિત બનાવ્યો. પૂજપશ્રી જ્યાં સુધી હૈયાત છે ત્યાં સુધી તેમને ગુજરાતમાં તેમની શક્તિનું વહેણ, તીર્થ. દુઃખ થાય તેવું કાંઈ ન કરશે. આપણું ચાલ્યા યાત્રામાં, નિર્મળ ઉપદેશ વાણીમાં વાદવિવાદમાં, જવાથી તેમનું હૈયું કેટલું લેવાય?” ગ્રંથ રચનામાં, ખળખળ નાદ કરતું વહેતુ બન્યું.
એક સાંજે સાધુઓની મંડળીને કહ્યું “તમારા અમદાવાદથી તેઓશ્રી શત્રુંજય પધાર્યા. ઉલ્લાસ સૌની ઈચ્છા હોય તે મહાવીર દેવના શાસનનું
; અને ભક્તિપૂર્વક ગિરિરાજને ભેટયા. યાત્રા પછી સાચું પ્રતિક્રમણ વિધિપૂર્વક કરાવું. સૌની સંમત્તિ પુનઃ અમદાવાદ આવ્યા. શ્રી બુરાયજીને ગુરુદેવ લઈ વિધિપૂર્વક પ્રતિક્રમણ કર્યું. સહુએ અકપ્ય
ન તરીકે સ્વીકાર્યા. એમની સાથેના ૧૫ શિષ્યોએ ઉલ્લાસ અનુભવ્યો.
આત્મારામજીનું શિષ્યત્વ સ્વીકાર્યું. અમરસિંધે સરકારી મદદ લઈ, આત્મારામજી. ગુજરાત, સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિને તરળ બનાવી, ને પકડાવવા પેરવી કરી. પણ કામયાબ ન નીવડી. પંજાબ તરફ વિહાર કર્યો, પંજાબમાં શ્રાવકનું ત્યારબાદ વિચંદ્રજી વગેરે ૧૨ સાધુઓ :
- શ્રદ્ધાન ટકાવી રાખવા મંદિરે, પ્રતિમાઓ,
પ્રતિષ્ઠા આદિની જરૂર હતી. અમરસિંઘથી જુદા પડ્યાં. આત્મારામજીએ તેમની ઉતાવળ માટે પ્રેમપૂર્વક ઠપકો આપે. હવે પુનઃ અમદાવાદ પધાર્યા. ૧૯૪૩માં સકળસંઘ પ્રચાર કાર્યમાં લાગી જાઓ. ૨૦ સાધુઓએ કાર્તિકી પૂર્ણિમાને દિવસે તેમના મસ્તક પર આ કામ આદર્યું. ૧૯૭૧માં ચોમાસુ હશીયાર- સૂરિપદને મુકુટ મૂકે છે. શ્રીસંઘે આત્મારામજી પુરમાં વીતાવ્યું, ત્યારબાદ ગુજરાત તરફ વિહાર જેવા એક સમર્થ યુગપ્રભાવકને જે સૂરિપદના કરવાનું નક્કી થયું. આત્મારામજીનું આ હતું સિહાસને બેસારી પોતાનું જ ગૌરવ વધાર્યું. મહાન પ્રસ્થાન,
તે વખતે ૩૮૦૦૦ શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને સમુદાય તેમની સુવાસ ચોમેર ફેલાઈ ગઈ હતી.
જામ્યો હતો. છતાં હુંપદને સ્પર્શ જ થયો
નહિ. માણસ પદવીને શોભાવે છે, તેથી જ અમદાવાદમાં શ્રી બુટેરાયજીને જાણ થઈ ત્યારે
- આચાર્ય શ્રી વિજયાનંદસૂરિ બનવાનું ગ્ય ધાર્યું. એમને ખૂબ આનંદ થયો, અમદાવાદમાં તેમનું સ્વાગત એ પુણ્ય સ્મરણ છે. નગરશેઠ પ્રેમાભાઈ યથાર્થ આત્મારામજી તેમના ગ્રંથમાં મળશે શેઠ દલપતભાઈની આગેવાની નીચે લગભગ નહીં કે શિષ્યોની સંખ્યામાં કે વિહાર ક્ષેત્રમાં ૩૦૦૦ શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ ત્રણ કે શ દૂર સ્વાગત આ ગ્રંથે જ એ પુરુષના આત્માના તેજને માટે ગયા. સ્વાગતમાં. અંતરંગ ભક્તિ શ્રદ્ધા આજે પણ અક્ષરરૂપે સંઘરી રહ્યાં છે. અને બહુમાન હિલોળે ચઢયાં હતાં.
અજ્ઞાન તિમિર ભાસ્કર તત્વનિર્ણય તું યે હવે આવી જા, શાંતિસાગર! પ્રાસાદ, જૈન તત્ત્વદર્શન, ચિકા પ્રશ્નોત્તર, આત્મા આવી પહોંચે છે.” બુટેરાયજીએ સમ્યકત્વ શલ્ય દ્વાર, જૈન પ્રશ્નોત્તર વગેરે તેમની આત્મારામને પડખામાં રાખી, પડકાર કર્યો. પ્રકૃતિઓ છે.
૨૮]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ. પૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી આત્માનંદ મહારાજ સાહેબને અનેરો પ્રભાવ અમેરિંકા.માં. પ્રભાવ ચીકા, યુ. એસ. એ.
૧૨-૬-૧૮૮૩
લી. હું છું,
મહારાજ સાહેબ,
જેથી જનધર્મની ક્રિયાવિધિની જાણ થઈ શકે. રેવન્ડ ડે. બેરસિ સાહેબની ઈચ્છાનુસાર હું એ માટે આપને પ્રાર્થના છે કે તે ચિત્રો આપ આપના ૧૩-મેના પત્રની પહોંચ લખું છું. જલ્દીથી મોકલવાની કૃપા કરે.
આ ધર્મ પરિષદમાં જનો તરફથી એક વિદ્વાન પ્રતિનિધિની હાજરી આવશ્યક છે. અમને
આપને દુખ થાય છે કે પૂ. મુનિ મહારાજ આત્મા- - વિલિયમ પાઈપ, પ્રાઈવેટ મંત્રી. રામજીની પધારવાની કેઈ આશા રહી નથી. છતાં અમને વિશ્વાસ છે કે જે સમાજના આપશ્રી
એક યુરોપિયન વિદ્વાન ડોકટર એ. એફ. અગ્રગણ્ય છે તે સમાજના કેઈ વિદ્વાન પ્રતિ
રુડોલ્ફ ફાર્નલ સાહેબ જે સંસ્કૃત-પ્રાકૃતના નિધિ રૂ૫ કઈ વિદ્વાનને આપ મોકલશે. અને
પંડિત હતા, તેમણે પૂ. ગુરુદેવ શ્રી આત્માતે કહેવાની કોઈ આવશ્યકતા નથી. કે અમે
રામજીની સ્તુતિ સંસ્કૃતમાં કરી હતી. તેમને આપના પ્રતિનિધિના પૂર્ણ રૂપસે ચિકાગોમાં
એક લેક :– આતિથ્ય સત્કાર કરશું. જે આપ આપના દુરાગ્રહ ધ્વાન્ત વિભેદ માને ! પ્રતિનિધિ મોકલવાનો નિર્ણય કરે તો કૃપા કરી
હિતોપદેશામૃત સિંધુ ચિત્ત ! અમને તારથી સૂચના આપશે. જે નિબંધ આપ
સહ સન્દહ નિરાકારિન ! તૈયાર કરી રહ્યા છે તે અમને સંપૂર્ણ યથાર્થ
છિક્ત ધર્મસ્ય ધુરંધરેડસિ ! તયા આનંદ આપશે, અને તેને કાર્યક્રમમાં એટલું જ ઊંચુ સ્થાન અપાશે જેટલું લેખકનું
| વેદામતાનુયાયી એક પંડિત, રાજા મહાઊચુ સ્થાન છે. જે કે અમે શિકાગોમાં આપનાથી આ
રાજાઓની સભામાં વિજય પતાકા ફરકાવ ઘણા દૂર છીએ છતાં પૂ. મહારાજ સાહેબ નાર, યોગજીવાનંદસ્વામી પરમહંસ સંન્યાસી આતમરામજીનું નામ ઘણું કરીને ધાર્મિક વિવા. સાધુએ પૂ૦ આત્મારામજી મહારાજ સાહેબ પર દમાં આવે છે. આ ધાર્મિક પરિષદમાં જે કાર્યવાહી લખેલ પત્ર : જશે તે માટે કેટલાક ચિત્રની આવશ્યકતા છે; “રિપક્ષ બુદ્ધિ દ્વારા વિચારપૂર્વક જોયું
જૈન સંઘના હિત અને શ્રેયમાં પિતાનું સંતસંઘને કેઈ સીતાર, જૈન સંઘમાં આવી વ્યકિતત્વ વિસરી જનાર, એની સાથે એકતાર પડ હોય અને પિતાનું જીવનકાર્ય પૂરું થતાં બનનાર આ પુરુષ, વર્તમાન જન સમાજે આ કર્તવ્યના મેદાનમાંથી ચુપચાપ ચાલી નીકળ્યો પહેલી અને છેલ્લીવાર જે જૈન સંઘના પુણેજ હોય એમ લાગે છે. એમને આકર્ષ્યા હતા. આત્મારામજીની જીવન
ન્યાયનિધિ શ્રી વિજયાનંદસૂરિ ઘટનાઓ જોતાં જાણે કે કોઈ દેવદૂત, ભાંગ્યાના
(લે, સુશીલ) ભેરૂ જે કઈ મહારથી, અદશ્ય પણે વિચરતા.
માંથી ઉદ્ધત. એપ્રીલ-૮૪]
[2
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખતે આપને એટલે સત્ય, નિષ્પક્ષપાતી લક્ષ્મણ રધુનાથ ભીડે–પૂનાસિટી મને જણ કે જાણે જગત્ છેડ, બીજા જગતમાં પિતાના લેખમાં જણાવે છે કે – આવીને ઉભે રહ્યા. બાલ્યકાળથી માંડીને આજ અહંમત અનાદિ અનન્ત હોવાથી તેને ૭૦ વર્ષ સુધી જે કાંઈ અધ્યયન કર્યું અને કદી નાશ થતો નથી. તે પણ સમકિતના અભાવૈદિક ધર્મ બાંધીને ફર્યો તે વ્યર્થ સમું માલૂમ વથી કાલના પ્રભાવ અનુસાર ભવ્ય જીવોમાં પડયું. “જન તત્ત્વદર્શ” અને “અજ્ઞાનતિમિર મતમતાન્તર થઈ જાય છે. મિથ્યા અભિપ્રાયને ભાસ્કર” – અને ગ્રંથનું રાત્રિ-દિન મન લઈને. અહંમતને જ્યારે લે કે વિપરિત પ્રકારથી કરો અને લેખકની પ્રશંસા કરતા બેઠકમાં માનવા લાગે છે ત્યારે મને દ્ધારકની જરૂરત ઉભી બેસી રહું છું. આજ હું આપની પાસે એટલે થાય છે. તે માટે, મત સંસ્થાપક તીર્થકર જેવા જ સ્વીકાર કરી શકું છું કે પ્રાચીન ધર્મ, પરમ ભૂતકાળમાં થયા છે, વર્તમાનકાળમાં થઈ ચૂક્યા ધર્મ અગર કઈ સત્યધર્મ હોય તે તે જનધર્મી. છે અને ભવિષ્યમાં થનાર છે અને મત પ્રચારક જેની પ્રભા નાશ કરવાને વિદિકધર્મ, અને ષશાસ્ત્ર સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય તથા સર્વ સાધુઓ. અને ગ્રંથકારે ખડા થયા હતા. પરંતુ પક્ષપાત વણે કાળમાં હોય છે તેવી રીતે મોદ્ધારક પણ શુન્ય બની જે કઈ વૈદિક શાસ્ત્રાપર દષ્ટિ નાખે થતા રહે છે. પ્રસિદ્ધ ન્યાયમ્ભાનિધિ જૈનાચાર્ય તે સ્પષ્ટ પ્રતીત થશે કે વૈદિક વાતો કયાંયથી શ્રીમદ્ વિજ્યાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ લેવામાં આવી હોય તે તે જૈન શાસ્ત્રોમાંથી.” એવા મતે દ્વારકમાંના એક છે. યોગજીવાનંદ સ્વામી
લે. લક્ષ્મણ રઘુનાથ ભીડે
શ્રી શત્રુંજય ગિરિરાજ દર્શન શાશ્વતા તીર્થની ઉપાસના આવા પુનિત પુસ્તકના વાચન દ્વારા વિશેષ રીતે થઈ શકે છે. તેથી આ પુસ્તક દરેક ઘરે વસાવવા જેવું છે. - નવ્વાણું યાત્રા કરનાર ભાગ્યવંતને, વર્ષીતપ કરનાર તપસ્વીઓને, તેમજ શ્રી જૈન સંઘના શ્રાવકે અને શ્રાવિકાઓને પ્રભાવનામાં આપવા લાયક પુસ્તક છે. આ પુસ્તકમાં પુનિત તીર્થના પંદર ફોટાઓ છે કિંમત ફક્ત ૬-૦૦ રૂપિયા જે વ્યક્તિ સે કે તેથી વધારે પુસ્તક મંગાવશે તેમને દશ ટકા કમિશન આપવામાં આવશે.
શ્રી જૈન આમાનંદ સભા ખારગેઇટ
ભાવનગર (સૌરાષ્ટ્ર)
ક્ષમા યાચના આ માસિક અંકમાં કોઈ અશુદ્ધિ રહી ગઈ હોય અથવા કtઈ ક્ષતિ મુદ્રણ દોષ હોય તો તે માટે મનસા, વસા, મિચ્છામિ દુક્કડમ્.
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક જૈન, વી૨ સત્ય ઘટના
લેખક : શ્રી કૃષ્ણલાલ વર્મા
ધર્મલાભનો ગંભીર ધ્વનિ સારાયે ઘરમાં છે? ” જોરાવરસિંહજી હાથ જોડીને નમ્રતાપૂર્વક ગુંજી ઉઠશે. બાળક, બાળિકાઓ, યુવક, યુવા વિનંતી કરી, “ગુરુદેવ, આપ ડું કેટ વેઠીને તિઓ, શ્રેષ્ઠ અને વૃદ્ધાએ સહુ આવ્યા અને ઉપર આવે તો સર્વ વાત વિજ્ઞપ્તિ સાથે કરૂં ગુરુચરણમાં વંદના કરી, ઉભા રહ્યા. ગુરુના ભવ્ય અને આપના ઉપદેશની ખૂબ જરૂર છે.” ચહેરામાંથી શાંતિ ટપકી રહી હતી. બ્રહ્મચર્યના
ગુરુદેવ હસ્યા અને કહ્યું, “સારું, ચાલે.” તેજથી ચહેરે ચમકતો હતો. વિશાળ નેત્રમાંથી જ્ઞાનની જ્યોત પ્રકાશિત બની રહી હતી. વદન મણ્ડલ પર હાસ્ય રમી રહ્યું હતું.
ગુરુદેવ! આપ જાણે છે કે આજસુધીમાં સર્વે આવ્યા પણ ઘરમાલિક જોરાવરસિંહજી
- મેં અનેક સંગ્રામે ખેલ્યા છે. હરેક વખત ન આવ્યા. ગુરુદેવની ચક્ષુઓ ચારે બાજુ તેમને
વિજયપતાકા લહેરાવી છે. રાજયના તમામ શત્રુના શધી રહી હતી. મકાન માલકણે વિનય પૂર્વક
- દાંત ખાટા કરી દીધા છે. રાજાધિરાજે મારું વિનંતી કરી, “આહારપાણી દોષ રહિત શુદ્ધ છે.
સન્માન કર્યું છે. દરેક લડાઈ બાદ, મને બક્ષિસે
આપી, મારે માન મરતબ વધાર્યો છે. લાભ આપી અમને કૃતાર્થ કરે.”
રિયાસતમાં એક સ્થળના જાગીરદાર, કઈ ગુરુ મહારાજ આવ્યા અને રસેડાના દરવાજા પર ઉભા રહ્યા, ગૃહસ્વામિનીએ ધીમેથી હલવાની ?
કારણથી મહારાજ પાછળ પડયો છે. ત્રણ વર્ષથી
તેમને કટ્ટર વિરોધી બને છે. તે મહારાજાની કટોરી ઉઠાવી, ધીમેથી પાત્રામાં વહેરાવવા
આજ્ઞા માનતા નથી. બે વખત મહારાજાએ તેને લાગી. ગુરુજીએ કહ્યું. “નહીં, રોટી લાવો” ગૃહસ્વામિની આ કહ કરી રહી હતી, પણ ગુરુજી.
હરાવવા અને પકડી લાવવા ફેજ મોકલી. પણ
૨ બન્ને વખત જાગીરદારે કે જેને હરાવી, અને ના” કહેતા હતા. નાનું બાળક બેલી ઉઠ, “ગુરુજીને હું વહોરાવીશ. મને કટોરી આપે
:; સેનાપતિઓને શરમીંદા બની પાછા ફરવું પડયું.
તે કટોરી બાળકે લઈ લીધી. ગુરુજી મના કરતા જાગીરદાર મારો મિત્ર છે, હું તેની સાથે રહ્યાં. અને બાળકે હલ પાત્રમાં વહેરાવી દીધા. લડવા જવા માગતા નથી. કાલે મહારાજાએ ગુરુજી હસી પડ્યા, અને કહ્યું, “ધર્મલાભ” ફરમાન કર્યું.” બાળકે અભિમાન પૂર્વક માતા સામે જોયું અને જોરાવરસિંહ. તમારે રાજ્યની આબરૂ બચાકહ્યું, “જોયું ! ગુરુજીએ કેવી રીતે વહયું ?” વવા જવું પડશે. અને જાગીરદારને પકડી લાવો
એ સમયે ગૃહસ્વામી ઉપરથી નીચે આવ્યા. પડશે. જો તમે નહીં જાઓ તે મારે માનવું ચહેરા પર ઉદાસીનતા હતી. ગુરુ મહારાજને પડશે કે તમે રાજદ્રોહી જાગીરદાર સાથે મળી જોઈ વંદના કરી. ગુરુ મહારાજે “ધર્મલાભ” ગયા છે. અને રાજદ્રોહની શિક્ષા તમારે આપ્યો અને પૂછયું, “આજ આપ કેમ ઉદાસ ભોગવવી પડી.
'
. . એપ્રીલ-૮૪]
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
“ગુરુદેવ! ફરમાવે મારે શું કરવું? એક આપ, આત્મ-વિચાર તમને યેગ્ય રસ્તા પર તરફ રાજ્ય પ્રત્યે મારી ફરજ છે. બીજી તરફ ચલાવશે.” મિત્રપ્રેમ છે. કર્તવ્ય પુકારે છે કે મિત્ર સામે જોરાવરસિંહે જ્યાં સુધી ઘરે હોય ત્યાં સુધી હથિયાર ઉડાવે. પ્રેમ પુકારે છે કે મિત્રને બનતી હંમેશ સામાયિક કરવાને નિવમ લીધું. ત્યારમદદ કરે. જે હથિયાર ઉઠાવું તો મિત્રદ્વાહ
૧ બાદ ગુરુદેવ ચાલ્યા ગયા.
આ થાય છે; મિત્ર અને તેનું કુટુંબ સંકટમાં આવે. જે મિત્રને મદદ કરે તે કર્તવ્યભ્રષ્ટ અને રાજદ્રાહી બનું છું. સાથે સાથે મારા કુટુંબની જાન- રાજા સિંહાસન શેલાવી રહ્યા હતા. દરબારી માલનો ખતરે ઉભે થાય છે. ગરદેવ રસ્તે લેકે ચૂપચાપ નતમસ્તકે બેઠા થા, રાજાએ કહ્યું,
તો આ ચાયવાથી સ્થધન “શું તમારામાંથી કોઈ પણ તે જાગીરદારને પાલન યથાગ્ય થયું ગણાય?”
ઠેકાણે લાવવાનું કાર્ય કે સાહસ નહીં કરી શકે?” ગુરુદેવ ઠીક સમય વિચારતા રહ્યા. પછી કહ્યું, કેઈએ માથું ઊંચું ન કર્યું. રાજાએ કહ્યું, “જાગીરદારને દ્રા ન્યાયયુક્ત છે કે અન્યાયયુક્ત “ત્યારે હું એમ માની લઊ ને કે આપ બધા તે કહો. જે દ્રાહ ન્યાયયુક્ત હોઈ તે મિત્રને નકામા છે ? મારા રાજ્યમાં એવા કેઈ શુરવીર સાથ આપે. અન્યાયપૂર્ણ હોય તે મિત્રને સજા નથી કે જે જાગીરદારને પકડી લાવે?” કરવા રાજ્યને મદદ કરે. ગૃહસ્થના ધર્મ છે.
ચારે બાજુ શાંતિ છવાઈ ગઈ તેજ સમયે ન્યાયની રક્ષા કરવાને- ન્યાય ખાતર, કુટુંબ, બહારથી અવાજ આવ્યે, “અન્નદાતાને ઘણી પરિવાર, મિત્ર, સંપત્તિ સર્વને ત્યાગ કરો. જો ખમ્મા. હજારનો સેવક જોરાવરસિંહ હજુ જીવતે જરૂર પડે તે ન્યાયની વેદી પર સર્વેનું બલિદાન છે. જ્યાં સુધી તેના દેહમાં પ્રાણ છે ત્યાં સુધી આપે. આપના પ્રાણનું પણ બલિદાન આપે, રાજ્યમાં કેઈ દ્રાહી નહિ રહી શકે. જેવી રીતે અને ન્યાયને જય પામવા દે. ન્યાયને વિજય એક ગુફામાં એક જ સિંહ રહી શકે છે તેમ અપાવવા આપની માનસિક, શારીરિક શક્તિઓને રાજ્યમાં હજુરના તપ-તેજ રહેશે. કોઈ વિદ્રાહી પૂર્ણ ઉપયોગ કરે.
ફાલીફૂલી ન શકે.” જોરાવરસિંહ બોલ્યા, “ગુરુદેવ! ન્યાય તે
“આઓ, જોરાવરસિંહજી! આઓ. તમારા રાજ્યના પક્ષમાં છે, તે આપ એ ઉપદેશ આપે
જેવા વીર રાજ્યભક્ત પામીને મારું રાજ્ય ધન્ય છે કે હું મિત્રદ્વાહ કરું? મિત્રના પ્રાણ લઉં?
બન્યું છે. એમ કહીને, રાજા ઉભા થયા. હાથ મિત્રના કુટુમ્બને દુઃખમાં નાખું?”
જેડી, નતમસ્તકે ખડા રહ્યા અને જોરાવરસિંહને ગુરુદેવે ગંભીર બનીને કહ્યું, “હું તો ફક્ત શાબાશી આપી.” એટલું જ કહું છું કે ન્યાયને પક્ષ લે, તેથી વિશેષ હું કહેતા નથી.”
જોરાવરસિંહે પાંચ હજાર ફેજ સાથે દુશમનડીવાર રાહ જોઈને ગુરૂદેવે કહ્યું, “આપ
આ ના કિલ્લાને ઘેરે ઘાલ્યો. કિલ્લામાં જતી મદદ નિયમિત સામાયિક અને પ્રતિક્રમણ કરી છે. આ બંધ કરી, અને જાગીરદારને કહેવરાવ્યું, “આપ જોરાવરસિંહે કહ્યું, “નહીં.”
મારા મિત્ર છે. તેથી હું આપને આગ્રહ કરૂં “તમે આજથી નિયમિત સામાયિક કરે. છું કે આપની વિદ્રાહી ભાવના ત્યજીને મહા સામાયિકમાં મુખ્યત્વે આત્મ-વિચારને સ્થાન રાજાના શરણે આઓ. હું આપને વચન આપું ૯૨]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છું કે આપના અગાઉના બધા ગુન્હા, મહા- જોરાવરસિંહ જાગીરદારની આબરૂ અનુસાર રાજાને વિનંતી કરી માફ કરાવી દઈશ.” અગ્નિસંસ્કાર કરાવ્યા. જાગીરદારની પત્ની, પતિની
જાગીરદારે ઉત્તરમાં જણાવ્યું, જ્યાં સુધી સાથે અનિપ્રવેશ કરી પૃથ્વીને છોડી ગઈ રાજપૂતના હાથમાં તલવાર છે ત્યાંસુધી તે કેઈની જ્યારે સિપાઈ લોકેએ કિલ્લામાં લૂંટ ચલાપરવાર કરતો નથી. શરણે જવાની કે ક્ષમા વવા પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા ત્યારે જોરાવરસિંહે માગવાની વાત તે તેજ વિચારે જેને શાન ફરમાન કર્યું, “જે કઈ લૂંટફાટ કરશે તે તેને કરતા જાન વધારે વ્હાલી હોય છે. હું જાન જાનથી મારવામાં આવશે.” આપણે વિદ્રોહીને આપીશ પણ “શાન” નહિં આપું.” શિક્ષા કરવા આવ્યા હતા નહિ કે તેની પ્રજાને
હું જાણું છું કે તમે વીર છે, રણુપટુ લૂંટવા.” લૂંટવાનું કાર્ય લુટેરાનું છે, વીરેનું પણ છે. અને ચાલબાજ પણ છે. તેથી સંભવ નહિં.” છે કે તમારી મટી સેના અને ચાલબાજીથી હું આ ફરમાનથી અનેક નાના અમલદારે અને પરાસ્ત બનું અને રણસ્થળ પર જાન ગુમાવું. સિપાઈઓ નારાજ થયા; પણ લાચાર બનીને જે એવું બને તો હું મારા કુટુંબની સન્માન- હુકમ માનવે પડો. રક્ષાને ભાર તમને સેપું છું. આશા છે કે જોરાવરસિંહ રાજાની આજ્ઞા ફરમાવી. કિલ્લાનું મિત્રના દાવે અને નાતે તમે મારા કુટુંબની રક્ષણ કરવા માટે વ્યવસ્થા કરી. જાગીરદારના આબરૂ પર આંચ નહિં આવવા દે.” બાળ બચ્ચાને સાથે લીધા. - જોરાવરસિંહે એ વાત સ્વીકારી. કેટલાય રાજાએ જોરાવરસિંહનું બહુમાન કર્યું. ઈનામ દિવસ સુધી કિલ્લેદાર કિલ્લામાંથી બહાર ન બક્ષીસે અચ્યું. કહેવાય છે કે હજુ તેના વંશ આવ્યો. અંતે જ્યારે ખાવા પીવાનું સમાપ્ત વારસે જાગીરના કેટલાક ભાગના ઉપભોગ કરી થઈ ગયું ત્યારે ચાર કે પાંચ બહાદુર પુછે રહ્યા છે. સાથે બહાર આવ્યા. રાજ્યની સેના પર તૂટી
ક્રમશ: પડો. ધમસાણ યુદ્ધ થયું. તેના પાંચ માણસો [ તા, ક, : ઈર્ષાની આગ અનેક શિખાઓ મટી સેના સામે કયાં સુધી ટકી શકે ? છેવટે વાળી છે. તેમજ ઈર્ષાળુ લોકોની કમીના નથી. તલવાર ચલાવતા ચલાવતા સહુ રણભૂમિ પર તેઓ કેવા કાવાદાવા વાપરે છે, વીરનર કેવી સૂતા. જાગીરદાર પણ અનેકને મૃત્યુને ઘાટ ઉતારી રીતે મૃત્યુને ભેટે છે તે મને માસિકમાં વીરગતિ પામે.
વાંચો...]
અનુમોદના પરમ પૂજયે શાશન પ્રભાવક આચાર્ય વિજય મેરુપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની શુભ નિશ્રામાં શ્રી નવપદ ઉપાસક મંડળ પ્રેરીત તથા ભાવનગર જૈન મૂ. તપાસંઘના ઉપક્રમે પાંચમી સામુદાયિક શાશ્વ ની ચિરી એળીની આરાધના ભાવનગર દાદાસાહેબમાં શ્રી અનોપચંદ માનચંદ શાહ (જશપરાવાળા) સપરિવારના આયોજન પૂર્વક ખૂબ ભાવપૂર્વક અને ઉલ્લાસ પૂર્વક થઈ ગઈ છે
શ્રી અનોપચંદ માનચંદ શાહ આ સભાના પેટ્રન છે. તેમની ભાવના સાકાર અને કૃતિવંત બની અને તેમની લહમી પુણ્યાનુબંધી પુણવાળી બની. તે માટે અમે તેમની ભૂરિ ભૂરિ અનુમોદના કરીએ છીએ. શ્રીમાન ધરણીધરભાઈ (કોળિયાકવાળા) શ્રીમાન કાન્તિભાઈ (કુંડલાવાળા), શ્રીમાન શાહ વિનુભાઈ (કેળિયાકવાળા), વગેરેની સેવાની મુકત કંઠે પ્રશંસા થઈ છે. તે માટે તેમને પણ અભિનંદન.
શ્રી જૈન આમાનદ સભા,
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
...
ઉપદેશ કર
લેખક : સહસ્રાવધાની આચાય દેવ શ્રી સુ ંદરસૂરીશ્વરજી મ. સાહેબ વ્યાખ્યાનકાર : આચાર્ય દેવશ્રી વિજયરામચ`દ્રસૂરીશ્વરજી મ. સાહેબ
---------འང---་F་
સ્વપર ઉભયમાં રહેલ અનિષ્ટના હરણમાં ધર્મ નૃપનું ઉદાહરણ :--
શ્રી કમલપુર નામે નગર, કમલસેન નામના નૃપતિ પ્રજાવત્સલ હતા. કોઈ એક દિવસ રાજા પાસે એક નૈમિત્તક આવ્યેા. વાતચીત દરમિયાન નૈમિત્તકે કહ્યું, “ બાર વર્ષના દુષ્કાળ પડશે. ” આ પ્રકારના ભાવિ શ્રવણથી રાજા ચિંતાતુર
અની ગયા.
ચામાચુ આવી લાગ્યું. અષાઢ માસની નવીમીના દિવસે, રાજા સભામાં બેઠા હતા. એ સમયે માખીની પાંખ જેટલું વાદળુ આકાશમાં ઉત્પન્ન થયું. સહુની નજર તેના પર પડી. સહુના મનેરથા સાથે તે વૃદ્ધિ પામ્યું. વધતાં વધતાં એવુ વધ્યુ` કે જોતજોતામાં આકાશ મેઘ મંડળથી થાઈ ગયું. એકદમ વૃષ્ટિ થઈ. વૃષ્ટિ પણ એવી થઈ કે જળવષ્ટની ધારાથી જળ અને સ્થળનું એકપણુ થઈ ગયું. તેના યાગે લેાકાના પાપાની સાથે દુર્ભિક્ષ નાશ પામ્યું.
સુકાળ થવાથી પ્રજા આનંદમાં આવી ગઇ. કેટલાક લોકો હાંસી કરવા લાગ્યા, “અહીં જ્ઞાની નૈમિત્તક ! અહા જ્ઞાની!”
શ્રી
એક દિવસ ચાર જ્ઞાનના ધરનારા યુગન્ધર નામના ગુરુદેવ પધાર્યા. સમાચાર મળતાં જ રાજા અને પ્રજા ગુરુવંદન માટે ગયા. વંદન કરી, લેાકાએ વિનય પૂર્વક પૃયુ', '
નૈમિત્તિકાકત' કથં વિઘટિત
44
હે ભગવન્ ! નૈમિત્તિકનું` કહેલું કેમ પલટાઇ ગયું ? ત્યારે ગુરુદેવે ક્રમાવ્યું, ગ્રહાચારના યોગે કરીને થવાવાળું પણ ખાર વર્ષ સુધીનુ
૯૪]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દુર્ભિક્ષ, કોઈક પુણ્યવાનના મોટા પુણ્યાર્ચ ફૂંકી દીધુ છે. તે પુણ્યશાલીનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે : જેમકે શ્રી ધર્મ નૃપના પૂર્વભવ :
પુરિમતલપુર નામનું નગર, તેમાં વસે પ્રવરદેવ નામના માણસ તેનું સર્વાં કુલ નષ્ટ થઇ ગયેલું. સદાય અવિરતિપણાના પ્રતાપે સર્વ ભક્ષી બની ગયેલ. એજ કારણે અજી ના ભાગ બન્યા. પિરણામે કાઢીએ બન્યા. પાપના ઉદયે-શું શુ અને છે તે જેવું,
કાઢિયા બન્યા. એટલે લેાકેાદ્વારા ધિક્કાર પામાં લાગ્યા. પાપના ઉદયથી ચારે બાજુથી આપત્તિ આવે છે તેમાં કશું આશ્ચર્ય નથી.
પણ પુઘ્નના પ્રતાપે મુનિઓનુ` દન થયું. મુનિએ પ્રત્યે પ્રશ્ન કર્યો ઃ કથં મે કુષ્મરોગઃ
કથં ચાપશખ્યદ્વેષઃ ? મને આ કુષ્ઠ રોગ કેમ થયા ? આ રાગ કેવી રીતે શમે ?
તેણે
મુનિવરાએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ફરમાવ્યું, “ હું ભદ્રે ! ખરેખર અવિરતિના સ્વામી આત્મા, અસ તે!ષથી જ્યાં ત્યાં, જે તે અને જ્યારે ત્યારે ખાય છે-તે કારણથી અજીર્ણ નુ પ્રાખશ્ય થાય છે. તેથી કુરિદ રાગોની ઉત્તપત્તિ થાય છે, માટે જો તુ વિરતિધર થઇને ચારે પ્રકારના આહારનું પિરમાણથી ભજન કરે તો રાગના ક્ષય પ થાય અને કલ્યાણ પણ થાય.
કેવુ... વિરતિરૂપ નિરવદ્ય ઔષધ ! પરમતારક મુનિવો પાસેથી રાગનુ નિદાન
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અને ઔષધ ઉભયને જાણ પ્રવરદેવે તેને સ્વિકાર વસતા “શદાબોધ નામના શેઠની વ્યોમલા કર્યો અને આરોગ્ય પણ મેળવ્યું,
નામની પત્નીને વિષે પુત્ર તરીકે થયે. તેના પ્રવદેવે માત્ર એક અન્ન, એક શાક, એક પુણ્યોદયે કરીને “ગ્રહચાર” આદિના ગો ઉત્પન્ન વિગઈ અને પ્રાસુક પાણી – આટલી જ વસ્તુ થયેલું દુભિક્ષ સંપૂર્ણ રીતે નાશ પામી ગયું છે. ખુલી રાખીને પરિમિત ભેજી થયા. ક્રમે કરીને સમ્યગુષ્ટિ દેવે પણ ધર્મ વિશિષ્ટ મનુષ્યનિરોગી બન્યા. તેની અવિરતિ ભાગી અને તેના ભવને માટે કેટલા તલસે છે- તે આ પરથી આત્મામાં અપૂર્વ સંતોષ થયે. તે સંતેષના સમજી શકાય છે. સાચે ધર્મને આરાધક સ્વયં યોગે તેણ મુનિવર પાસેથી ઔષધરૂપ અભિગ્રહનો સુખી થાય છે અને અન્યને સુખી કરે છે-અન્યના સ્વીકાર કર્યો. અને પિતાના આત્મા ઉપર ખૂબજ અનિષ્ટને પણ હરે છે. અંકુશ મૂક્યા.
આ વાત રાજા કમલસેને, ચાર જ્ઞાનને ધરનારા ધર્મના માહાસ્યના જાણનાર હવે નિપાપ ગુના વચનથી જાણી, વિરમય પામ્યો. તરતજ વૃત્તિથી વ્યવહાર કરતા. કેમે કરી એક કોડ પ્રમાણ
ગ્ય પરિવરેલે રાજા, શ્રેષ્ઠીવરને ઘેર ગયે. ત્યાં ધનને પામે. ધન સંપન્ન દશા પામવા છતાં,
નો સર્વ લક્ષણોથી શોભતા બાળકને જોઈને, એકદમ ભેગ ઉપભેગથી તે પરાડમુખ રહેતો. નિયમિત રાજાએ પોતાના ખોળામાં લીધું અને કહ્યું, આહારને ભોગ. ઉત્તમ પ્રકારના પાત્ર તથા ભે! પુણ્યશાલિન્! જગદાધાર! દુભિક્ષ દાન આદિ લેકેને દાન દેવામાં તત્પર રહે. ભંજક ! નમે ભવતે. વમેવાત્ર તાત્વિકે રાજા, કેઇ એક સમયે દુષ્કાળ પડે. એવા દક્ષિ અહમ તલાક્ષ સ્તવામિ ! . . સમયે તે પુણ્યાત્માએ એક લાખ મહર્ષિઓને હે પુણ્યશાલી ! હે જગતના આધાર, અને પ્રાસુક ઘી આદિથી પ્રતિલાલ્યા ગુપ્ત દાન આદિ દુભિશના ભંજક ! તને નમસ્કાર હો. તો દ્વારા લાખો સાધર્મિક બંધુઓને ઉર્યા. તારે તલાકક્ષ છું. તું જ સાચા રાજા છે. ખરેખર આ દશા પુણ્યાત્માઓને જ અપ્રાપ્ય
આ પ્રમાણે સ્તવીને કમલસેને બાળકને હોઈ શકે છે. નહિ કે પાપામાએને. ખરેખર
ધર્મનુ૫ ઈતિ નામ તસ્ય દત્તવાન્ ધર્મતૃપ
નામ આપ્યું. આવી દશા પામવા માટે સૌએ મળવા જેવું છે.
ગુણીના ગુણશ્રવણથી ગુણગ્રાહી આત્માઓ આ પ્રમાણ જિંદગી સુધી અખંડિત વ્રતવાળા કેવા બની જાય છે- તે વિચારવા ગ્ય છે. તે પ્રવરદેવ મરીને સૌધર્મ નામના પ્રથમ દેવ
ગુણ સંપન્ન બનવું જેમ કઠિન છે તેમ લેકમાં શકના સામાનિક ગુર થયા.
ગુણાનુરાગી બનવું પણ કઠીન જ છે. ઉત્તમ પ્રકારે આધારેલું શ્રાવક જીવન દેવ પરમ પુશાલી ધર્મનુપ વનવયમાં અનેક ભવમાં પણ ન ભૂલાવું યવન વખતે શ્રી પ્રવર- રાજકન્યાઓને પરણ્યા. પ્રજામાં આનંદ આનંદ દેવ ભાવના ભાવી. “સમ્યકજ્ઞાન અને સમ્યક પ્રત્યે. સદાચ તે રાજયમાં પ્રમોદનું જ સામ્રાજ્ય દર્શનથી સહિત એ શા હું શ્રાવક કુલમાં દાસ છવાયું. તરીકે ઉત્પન્ન થાઊં તે સારું. પણ મિથ્યાત્વથી સમ્યકત્વ મૂલ બાર તેના આરાધક તે શ્રી મોહિત મતિવાળો થયે થંકા મોટો ચક્રવતિ ધર્મનુપ ભક્ત ભેગી બન્યા બાદ ક્રમપૂર્વક દીક્ષાને રાજા થાઉં તે પણ સારું નહિ.”
અંગીકાર કરીને, તે ભવમાં જ કેવળજ્ઞાનને પ્રાપ્ત ઇત્યાદિ ઉત્તમ ભાવનાઓને વિશેષ પ્રકાર પ્રાપ્ત કર્યું અને મુક્તિપદને પામ્યા. ભાવતે થક, ત્યાંથી ચાલે તે આજ નગરમાં
જિનવાણીના સૌજન્યથી એપ્રીલ-૮૪]
[૫
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચિતળિયો. યાને ટપકાવાળો પટ્ટો
લેખક સર આર્થર કોનન ડેયલ
અનુવાદક : પી. આર. સલત
મનુષ્યને મહાન શત્રુ ધ.
નથી. ” ધનની લાલસા એટલે ખતરનાક વિનાશ.
ત્યારે ? બદલે અહીં ને અહીં જ,
એ છે ભય અને ત્રાસ.” એમ કહી તેણે
બુરખો હઠાવ્ય ખરેખર ભયની કરણાજનક છાપ '૮૩ની સાલની એપ્રીલ માસની સવાર.
; ચહેરા પર પ્રસરી ગઈ હતી. આરામ વિહિન જાગતાં જ મારી પથારી પાસે જ સંપૂર્ણ ષિાકમાં સજજ મારામિત્ર શેર લેક હેમને જે.
* ભયગ્રસ્ત આંખો વાળું મુખ લેવાઈ ગયું હતું
જાણે શિકાર બનેલું પ્રાણી ! આકૃતિ અને ચહે તેણે કહ્યું, “તને જગાડવા માટે ખૂબ દિલગીર
દિલગાર રાની મુદ્રા ત્રીશ આસપાસ વય બતાવતી હતી. શ્રીમતી હડસનને જગાડવામાં આવેલ. તેણે મારા જ્યારે વાળ સફેદ બનવાની તૈયારી સૂચવતા હતા. પર બદલો વાળ્યો અને મેં તારા પર.”
ચહેરા પર થકાવટ અને ચિંતાને ભાર તળાઈ પણ છે શું ? આગ?
રહ્યો હતો, શેરલોક હોમ્સની દષ્ટિ શરીર પર અરે, ના. એ તો અસીલ. ખૂબ ગભરાયેલ નખશીખ સુધી ફરી વળી. મીઠાશ પૂર્વક અને સ્થિતિમાં આવેલ એક યુવતીએ મને મળવાનો આશ્વાશન સાથે કહ્યું, “ડર રાખવાની જરૂર આગ્રહ રાખે. તે અત્યારે દિવાનખાનામાં બેઠી નથી, પરિસ્થિતિને સંભાળી લેશું. આ૫ રેલગાડી છે. જ્યારે યુવાન સ્ત્રીઓ રાજનગરની શેરીઓ દ્વારા આવ્યા છે ને ? વટાવી ઉંઘતા લોકોને જોડે ત્યારે હું માનું “ આપ મને ઓળખો છો.? ” છું કે તેમને કંઈક અગત્યનું કહેવાનું હોય. “ના, પણ આપના હાથમાં રીર્ટન ટિકીટને
જે તે રસપ્રદ ઘટના હોય તે તારે શરૂઆત- અર્ધોભાગ દેખાય છે. આપ વહેલા જ નીકળ્યા થી જ તે જાણવી જરૂરી છે. તેથી જ તક હશે. શ્વાન-ગાડીમાં ખરી મુસાફરી બેડી લાગે આપવા મેં તને અત્યારે જગાડે.
છે. પછી ગાડીમાં મુસાફરી કરી.” વ્હાલા મિત્ર, કઈ પણ ભેગે તે તક હેલન પ્રથમ ચમકી અને તેના તરફ દિગજતી કરવા ઈચ્છતા નથી.”
મૂઢ બની જોઈ રહી. અમે ઓરડામાં પ્રવેશ્યા કે તરતજ કાળા હસતાં હસતાં તેણે કહ્યું. “ બેન તેમાં કશું પિષકધારી અને બુરખવાળી જે તરુણી બારી રહસ્ય નથી. તમારા ડાબા હાથની બાંય ઉપર પાસે બેઠી હતી તે ઉભી થઈ.
કાદવના સાત ડાઘા છે. તે પણ તાજા જ છે. આનંદપૂર્વક હોસે કહ્યું, “શુભ સવાર. શ્વાન ગાડીની મુસાફરી વગર આમ બનવું શકય મારું નામ શેરલોક હોમ. આ મારા નજિકના નથી અને તે પણ તમે હાંકનારની ડાબી બાજુએ સાથીદાર છે. વોટસન. હું જોઈ શકું છું કે બેસે તેજ. આપ ધ્રુજી રહ્યાં છે. તેથી સગડી નજીક બેસે. હેલને કહ્યું. “ સાચું. હવે મારાથી આ હમણાં જ કેફી મંગાવું છું.” સ્થાન બદલતાં, બેજો-ચિતોને વહી શકાય તેમ નથી. જે પરિમંદ સ્વરે યુવતીએ કહ્યું “ઠંડી મને ધ્રુજાવતી સ્થિતિ ચાલુ રહેશે તે હું ગાંડી બની જઈશ.
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મારે કોઈ સંબધી નથી. જેની પાસે ધા નાખુ દારને અનુરૂપ વિલાસ મહાણી જીવન ઘસી નાખ્યું. કે મદદ માગું'. એક છે પણ તે કશું કરી શકે મારા પિતા તેમના એકના એક પુત્ર પરિસ્થિતિને તેમ નથી. શ્રીમતી ફારીન્ટીશ પાસેથી આપ વિષે અનુકુળ બનવા વિચાર્યું'. સંબંધી પાસેથી સાંભળ્યું. સરનામું પણ તેની પાસેથી મેળવ્યું. એડવાન્સ રકમ મેળવી દાકતર બન્યા. કલકત્તા આપે તેને જેમ સહાય કરી તેમ મને સહાયરૂપ પહોંચ્યા. હોશિયારી ચારિત્ર્યના બળે નામના બનો. અત્યારે આપની મદદનું વળતર હું આપી જમાવી. પણ ક્રોધ તેમને મહાન રિપુ બન્યા. શકું તેમ નથી પણ લગ્ન બાદ ધનનું માલિક પણ એક વખત ક્રોધના આવેશમાં ચોરી કે લૂંટના મળતાંજ હું વળતર ચૂકવી આપીશ, અને એક દેશી માણસને ઢોર માર માર્યો. તે
હાલમ મેજ તરફ ફર્યા; ખાતું ખોલ્યું, નાની મૃત્યુ પામ્યા. મહી મહેનતે મોતની સજામાંથી કેસ-બુક કાઢી અને મળવી લીધુ. “ આ બાબત બચી ગયા. ડે. વેટેસન અહીં આવ્યા તે પહેલાંની છે. e પણ લાંબા સમય જેલયાત્રા ભોગવવી પડી. જરૂર આપને મદદ મળશે. મારા વ્યવસાય એજ જેલ મુક્તિબાદ ઇંગ્લેન્ડ આવ્યા-ખૂબ હતાશ અને મારૂ' વળતર. પણ તલાશ વખતે જે ખર્ચ થાય નખાઈ ગયેલ સ્થિતિમાં જયારે તે ભારતમાં હતા તે આપની સગવડતાએ આપવા આપ સ્વતંત્ર ત્યારે મેજર જનરલ સ્ટેનરની વિધવા સાથે લગ્ન છે, હવે આપ ખુલ્લે દીલે, જરા પણ ભય કે કર્યા. તે જ મારી માતા. હું અને મારી બેન ક્ષોભ વગર આપની વાત જણાવો.”
જુલિયા સાથે જ જન્મેલ. તે વખતે મારી | હેલને કા', “ અફસોસ ! કમનશીબી તો ઊંમર. ફકત બે વર્ષા, મારી માતા પાસે પુષ્કળ એ છે કે મારે ભયઅસ્પષ્ટ છે. મારી પરિસ્થિતિ મિલ્કત, એક વર્ષમાં ૧૦૦૦ પાઉન્ડની આવક. નાના શા મુદ્દાઓ પર જ આધારિત છે - જે મારી માતાએ તે બધી. ડે. રાયલટને સોંપી. કદાચ આ પન તુચ્છ લાગે. જે કોઈ જાણે તે શરત એટલીજ કે દરેક દીકરીને લગ્ન વખતે 3 એમજ કહે છે કે ભીરૂ થયેલ સ્ત્રીની ખાલી ભ્રમણા મિલ્કત આપવાની. ઇંગ્લેન્ડ આવ્યા બાદ મારી જ છે. પણ આપ માનવીની અનેક અને વિવિધ માતા મૃત્યુ પામી. રેલ્વે અકસમાત જીવલેણ દુષ્ટતા માં ઉંડા ઉતરેલ છે. ત્રાસ ને ભયથી ઘેરા-- નિવડયા. હવે મારા ઓરમાન પિતાએ પ્રેકટીસ યેલી એવી મારે કઈ રીતે માર્ગ કાઢવા તેની કરવાનું માંડી વાળ્યું; અને બા પદાદાના જૂના આપ મને સલાહ આપે.”
‘ડેર મકાનમાં રહેવા આવ્યા, માતાની મુડી | “ બેન ! હું ધ્યાનપૂર્વક સાંગળું છું', કહો.” અમારી બધીજ જરૂરિયાતને પહોંચી વળતી.
“ મારૂ' નામ હેલન સ્ટોનર ” મારા આ ર. અમારા સુખમાં કશોજ અવરોધ ન હતો. માન પિતા સાથે રહે છે'. સેકસન કુટુંબના અહીં મારા પિતાના જીવને કરવટ બદલી. છેલ્લા વારસદારમાંના એક, સ્ટોક મારન કુટુંબને સુખ. ચેન અને આળસુ ચિંતારહિત જીવને તેને ડા, રાયલેટ, “ નામ મને પરિચિત છે.” વધુ એકાંતમાં ઘસડયા. તેણે પડોશીઓ સાથેના - ઇંગ્લેન્ડમાં તે એક વખતનું સમૃદ્ધ કુટુંબ, સુમેળ બગાડચા, કોઈ સાથે વાતચીત નહિ. જો મિલ્કત પણ ખૂબ વિશાળ. છેલ્લી સદીમાં ચાર કે તેના માર્ગમાં આવે તેની સાથે ભારે પેઢીઓના દરેક વારસદાર ચારિત્ર્યહીન અને ઉડાઉ કજિયા કરે. વારસાગત ક્રોધની સીમા ન રહે, બે નિવડયા. છેલ્લા એ જુગારની લતમાં ફસાઈ કજિયામાં કોર્ટ થઈ. છેવટે તે ગામને ત્રાસરૂપ કુટું’ અને સર્વ વિનાશ નેતર્યો. હવે રહી છે. બન્યા. તેનું નામ સાંભળતાજ લા કે નાસે. તેના માં થાડા એકર જમીન અને બસો વર્ષ જુનું મકાન. અતૂલ બળ છે અને નિર' કુશ અને અમાપ ક્રોધ મારા પિતાના પિતાએ ગરીબ સ્થિતિમાં જમીન- વસે છે. '
(ક્રમશઃ )
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanand Prakash Regd. G. BV. 31 : અમૂલ્ય પ્રકાશન : અનેક વરસની મહેનત અને સંશોધન પૂર્વ કે પરમપૂજ્ય વિદ્વાન મુનિરાજશ્રી જખુ વિજયુજી મહારાજના ' વરહને 'પાદિત થયેલ અડ્રેડ અને અમૂર્તય યુથ હાઉII.૨ 61,યુચ,૪૫, પ્રથમ અને દ્વિતીય, II.ગ, આ અમૂલ્ય ગ્રંથ જેમાં નાનું અદ્ભુત વણ નું છે તે દરેક સાધુ મુનિરાજે તથા સાધ્વીજી મહરાજ માટે અતિ ઉપયોગી ગ્રંથ છે. દરેક ગૃહસ્થા એ અને સમાજની દરેક લાયબ્રેરી માટે વસાવવા જોઈ એ, આ ગ્રંથ માટે પરમપૂજય આચાર્ય શ્રી વિજયમસુરીશ્વરજી મહારાજ જણાવે છે કેe ભાવનગર શ્રી જેન, આ માનદ સભા મુ. પુસ્તકનું પ્રકાશન કર્યું તે એક મોટા ગૌરવની વાત છે. જે વિદ્વાન મુનિ મહારાજે, સાસ્ત્રીજી મહારાજે, તથા શ્રાવ કે તેમજ શ્રાવિક્રાઓને જન દર્શનના અભ્યાસ માટે ખૂબ જ ઉપયોગી નીવડશે. ભા૨તભ૨માં અનેક જન સંસ્થાઓ છે. તેઓ એ પ્રગટ કરેલા પુસ્તકો માં આ * * દ્વાદશાાર’ નર્મચક્રમ’ને શ્રેષ્ઠ સ્થાને મૂકી શકાય તેમ છે. માટે શ્રી જેન આ માનદ સભાને ધન્યવાદ ઘટે છે. ( કમિત રૂ. 40-00 પેસ્ટ ખર્ચ અલગે ) S8BB8% છે બહાર પડી ચુકેલ છે. જિનદત્તકથાનકેમ ( અમા' નવું પ્રકાશન ) - પ્રસ્તુત જિનદત્તકથાનક સજેસ્કૃત ભાષાના અહયા સીઓ માટે ખાસ ઉપયોગી એવા કયા ગ્રંથ છે. a સ્વ, પૂજય પાદ આગમપ્રભાકર ધ્રુત-શિલવારિધિ શ્રી પુણવિજ૫ જી મહારાજની છત્રછાનુસાર આ ગ્રંથ પ્રકાશન કરવા માં સફળ થતા ખુબ આનદં અને સ તાપ અનુભવાય છે. - અમારી વિનંતિને ધ્યાનમાં લઈને પરમ પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજ શ્રી એકા૨શ્રીજી મહારાજે આ ગ્રંથનું સંપાદન-સંશોધનનું કાર્ય કરી આપવાની કૃપા કરી છે. આ કથાનકને ગુજરાતી ભાષામાં પણ સંક્ષિપ્ત સાર આપવા માં આવ્યું છે. આ ગ્રંથ | દરેક લાયબ્રેરીમાં વસાવવા ચાન્ય છે. ( કિંમત રૂા. 8-00 ) લખે થી જેન આ માનદ સભા ; ખારગેટ, ભાવનગર, ત'બી : શ્રી પોપટભાઇ રવજીભાઇ સાત શ્રી અંતમાનદ પ્રકાશ તત્રી મંડળ વતી પ્રકાશક : શ્રી જેનું આમા 6 સભા, ભાવનગર, મદ્રક : શેઠ હૈ મેન્ડ, હરિલાલ. અનઃ પ્રી, ગેસ, મૃતારવાડ, ભાવનગર, For Private And Personal Use Only