Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
श्री
પુસ્તક ૬.
આત્માનંદ પ્રકાશ.
દોહરા.
આત્મવૃત્તિ નિર્મલ કરે, આપે તત્ત્વ વિકાસ, આત્માને આરામ દે, આત્માનઃ પ્રકાશ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિક્રમ સંવત્ ૧૯૬૫ અષાઢ અ ક ૧૨ મે
પ્રભુ સ્તુતિ.
શાર્દૂલવિક્રીડિત.
૧ધર્માનંદ ધરી રધરા તલવિષે ધીરા થતા ધર્મમાં, આત્માનંદ અપાર અંગે રિતે રહેતા સદા શમાં; ધ્યાતા ધ્યાન અખંડ વિશ્વહિતનુ' જે વીતરાગી અને, તે પામેા જય જગત્માં જિનપતિ ઋતૅવેન્દ્ર જેને નમે. ૧
સાતમી જૈન કોન્ફરન્સનું વિનય ગીત.
“ આનંદકંદ પૂજતાં જિનેદ્ર ચંદ ુ ” એ દેશી. વિજય આજ વિજયર'ગ અગમાં ધરા, વિનાદથી વિશેષ વિજય ગર્જના કરી; જૈન કેન્સ તણા વિજય આદ.
( કૈંક ).
૧ ધર્મને આનંદ. ૨ પૃથ્વીને વિષે. ૩ સુખમાં, ૪ ઈંદ્રા.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ,
પુણ્યનો પ્રભાવ પુણ્ય પત્તને થયે, વિશ્વને સમસ્તસંઘ તે સ્થલે ગયે; સંપ પ્રવાહ પૂર્ણતાથી ત્યાં વહ્યો. વિજય. ૧ સાતમે સમાજ ગોરથી ગાજીએ, વીરધર્મ વીરતાથી ત્યાં વિરાજિઓ; ફાવિએ નહીં કુસંપ આપ પાજિએ. વિ. ૨ દક્ષતા બતાવી દક્ષિણે ઉમંગથી, ભાવી સેમ્ય ભાવના અભંગ રંગથી; વધાવી કોન્ફરન્સ શુદ્ધ પ્રેમ સંગથી. : વિ. ૩ અમર વિજય પઅમરવાણી બેધને ધરી, પુણ્ય નગર સંઘ પુણ્ય ઉગ્ર આચરી; વિશ્વ સંઘ દર્શનેથી તે ગમે તરી. વિજય. ૪ શ્રાવિકા સમાજ તે પ્રસંગમાં મલ્ય, કુધાર હાનિકાર સઘ ભાષણે ટલે, ધર્મ કલ્પ વૃક્ષ સદ્ય તે સ્થલે ફ. વિ. ૫ ધન્ય ભારતીય જૈનના સમાજને, ધન્ય પુણ્ય નગર સંઘના ૯ સુકાને, ધન્ય પુણ્ય કર્મના સુશોભિ સાજને. વિજય. ૬
સાતમી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
સભા પતિ આગમન મહત્સવ.
જયેષ્ટ માસની દ્વિતીયાને દિવસે પુણ્ય પાન-પુના આ
૧ પુનામાં. ૨ નઠા. ૩ ડહાપણુ. ૪ અખંડ આનંદથી. ૫ મુનિરાજ અમરવિછની સંસ્કૃત વાણીના બેધને ધારણ કરી. ૬ પુનાને સંધ. ૭ હાનિકારક કુધારે. ૮ ભરતખંડના. ૯ સારા કામને.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાતમી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
૨૩૭
'
ધર્મ
નંદ ઉત્સવથી ગાજી રહ્યું હતું. ભારત વર્ષની જૈન પ્રજાના અશ્રેણી પુરૂષાથી તે અલંકૃત થયું હતું. દક્ષિણી વીરા વિશ્વના સઘનું દર્શન કરવાને ઉત્સહિત અન્યા હતા. વિવિધ દેશના સ ઘના પ્રતિનિધિએ પુણ્યનગરના અતિથિ અન્યા હતા, તે દિવસે પ્રાતઃકાલે ધર્મનિષ્ઠ શેઠ .નથમલજી ઝુલેચ્છા સાતમી જૈન મહા પરિષનુ પ્રમુખ પદ લેવાને પધાર્યા હતા, પુણ્યનગરનુ` સત્કાર · મઢેલ ખીજા પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થાને અને સ્વયંસેવકની એક સેનાને સાથે લઇ માનવતા પ્રમુખને આવકાર આપવાને સ્ટેશન ઉપર હાજર રહ્યા હતા. જ્યારે પ્રમુખ અગ્નિરથમાંથી ઉતર્યા, ત્યારે ત્રય સેવકાની સેનાએ જિનશાસનની જયને મહાન્ ધ્વનિ કર્યાં હતા અને કેન્ફરન્સના પ્રમુખને સવિનય સલામી આપી હતી.
For Private And Personal Use Only
.
આ સમયે હાજર રાખેલા બેન્ડે નમન ગીત ગાઇ સ’ભલોબ્યુ હતુ. તે પછી સ્વાગત મડલના પ્રમુખ શેઠ શિવદાનજી પ્રેમાજી ગોટીવાળાએ માનવતા પ્રમુખની પુષ્પહારથી પૂજા કરી હતી. અને પ્રમુખની સાથે આવેલા બીજા ગૃહસ્થાની પરસ્પર આલખ કરવામાં આવી હતી. આ વખતે અગ્નિસ્થના વિશ્રાંતિ સ્થાન ( સ્ટેશન ) ઉપર ગાઠવેલી સુોભિત બેઠક ઉપર તે સ્થાન માટે નિર્માણ કરેલા સત્કાર મડલના અગ્રણી મી. મગનલાલ દીપચ દે પ્રમુખ સાહેબને સત્કાર પૂર્વક અગ્રાસન ઉપર બેસાર્યાં હતા. ક્ષણુવાર વિશ્રાંતિ લીધા પછી પ્રમુખ સાહેમને ચાર ઘેાડાની ગાડીમાં બેસારી મેાટા સરઘસને આકારે પુણ્યનગરના રાજમાર્ગમાં લઈ જવામાં આવ્યા હતા. આ વખતને દેખાવ ઘણેા રમણીય હતેા. સ્વયંસેવકેાની સેના અને તેના સેનાપતિ ઘણા દબદબાથી સાથે ચાલતા હતા- આર્હુત ધર્મના ઉદ્યોત પ્રત્યક્ષ દેખાઇ આવતા હતા. જૈન પ્રજામાં પાયમાલી કરવાને પેશી ગયેલા દુષ્ટ રીવાજો રૂપી શત્રુઓને સહાર કરવાને જાણે આ સ્વારી સજ્જ થયેલી હાય, તેવે દેખાવ થઈ રહેલા હતા, પુણ્ય નગરની પુણ્યવંત પ્રજા વિશ્વ સ’ઘના માનનીય પુરૂષના દર્શન કરવાને ઉલટભેર ઉછળતી હતી.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
~~
~-~~
આ સમયે મંગલ ગાયક મંડલીના બાળકોના મુખનું મધુર ગાવન વિશેષ આનંદદાયક લાગતું હતું. આ પ્રમાણે દબદબા સાથે પ્રસાર થતી પ્રમુખ સાહેબની સ્વારી રવિવારપેઠ, મોતીક, શરાફીકજાર, કાપડબજાર, વેરાબજાર, વેતાલપેઠ, ઝુલતીપરી, કુલવાલીનીક, ભાજીપાલાનેચક, શીતલદેવીને રસ્તે, ઝવેરી મેતિ ચંદની ધર્મશાલા, હેથ ઓફીસ, રામેશ્વરચોક, શુક્રવાર પેઠ, નેટીવ જનરલ લાયબ્રેરી, અને બુધવાર પેઠ, વગેરે પ્રખ્યાત સ્થલોમાંથી પસાર થઈ ચોરાશી ગચ્છના મંદિર આગલ સ્વારી આવી પહોંચી હતી. ઉપરના સ્થલે ઉપર આવેલી જૈન ગૃહસ્થાની દુકાને ઉ. તમ પ્રકારે શણગારવામાં આવી હતી. સ્થાને સ્થાને ગેપુરની ૨ ચના કરી તેમાં સુધારા, વિજય, મંગલ અને આશીર્વાદના અર્થને સૂચવનારા વાકયે ગોઠવેલા હતા. સત્કારની શ્રેણને ગ્રહણ કરતાં અને વિનય વૃત્તિને જણાવતાં કેન્ફરન્સના પ્રમુખ સાહેબ શેઠ મોતીચંદ ઝવેરીની ધર્મશાલા પાસે આવી પહોંચ્યા. તે વખતે હાજર રહેલી શ્રાવકબાલાઓએ પ્રમુખશ્રીને મંગલ તિલક કર્યું હતું. પછી બાલાઓએ મધુર ગાયન કરી ભારતવર્ષના સં. ઘના પ્રમુખને વધાવી લીધા હતા. ત્યારબાદ મહામુનિ શ્રી અમર વિજયજી મહારાજ વિગેરે મુનિરાજોને પ્રમુખ અને રીસેશન કમીટીના પ્રમુખ વિગેરે સર્વ વંદન કરવા આવ્યા, ત્યાં વંદન કર્યા બાદ મુનિ મહારાજ શ્રીઅમરવિજયજી મહારાજે સર્વ પર્ષદાની સમક્ષ એક ધાર્મિક વ્યાખ્યાન આપ્યું હતું, જેમના ઉપદેશની વાણું સાંભળી સર્વ શ્રાદ્ધસમાજ આનંદમય બની ગયે હતે.
વ્યાખ્યાન સમાપ્ત થયા પછી સત્કાર મંડળના પ્રમુખે સત્કારના શબ્દથી સુશોભિત એવું એક ભાષણ કર્યું હતું, જેને પ્રત્યુત્તર માન્યવર પ્રમુખે ઘણી નમ્ર ભાષામાં આપ્યું હતું. એ કાર્ય વિસર્જન થયા પછી પ્રમુખ સાહેબની સ્વારી ત્યાંથી આગળ ચાલી પોતાના ઉતારા તરફ આવી હતી. ત્યાં ઉતારી કમીટીના અધ્યક્ષે સ્વયંસેવકોની મંડલી દ્વારા પ્રમુખ સાહેબને ઉત્તમ પ્રકારને આ વકાર આયે હતો.
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહીલા પરીષદના પ્રમુખ, મહિલા પરિષદના પ્રમુખ
સિ. શેઠાણી મીડાબાઇને આવકાર * જૈન પુરૂ પરિષદના પ્રમુખની પધરામણી થયા પછી ચેથી જેને મહિલા પરિષદના પ્રમુખની પધરામણ થઈ હતી. આ સમયને દેખાવ પણ અલૌકિક હતે. ચતુર્વિધ સંઘના ત્રીજા પ્રકારમાં માં આવેલી શ્રાવિકાઓની જાણે પ્રત્યક્ષ ઉન્નતિ હેય તેવા સે. મીઠાબાઈ મેઘજી ખેતશીના પત્નીને શ્રાવકેએ અને શ્રાવિકાઓએ ભારે માન આપ્યું હતું. જ્યારે એ પવિત્ર પ્રમુખ શ્રાવિકા સ્ટે. . શન ઉપર ઉતર્યા ત્યારે મહિલા પરિષદની સ્વાગત કમીટીના પ્રમુખ સે. તારાબાઈ છગનલાલ ગણપતદાસ તથા બહેન ગંગાબાઈ મગનલાલ પ્રેમચંદ–એ અને શ્રાવિકાઓએ પ્રેમપૂર્વક પ્રમુખની પુ૫ પુજા કરી હતી. તે પછી શ્રાવિકાઓ એક સ્વારી કાઢી પ્રમુખ મીઠાબાઈને વાજતે ગાજતે તેમને ઉતારે લઈ ગઈ હતી. આ વખતે આહંત અંગનાઓને ઘણે મને રંજક દેખાવ થયો હતે. વિ. વિધ પ્રકારના શૃંગારને ધારણ કરનારી શ્રાવિકાઓના સમાજ વચ્ચે સિમીઠાબાઈએ જે માન મેળવ્યું છે, તે શ્રાવિકા જીવનની સાર્થકતાને માટે અદ્વિતીય હતું,
આ
પછી વિરાર લઈ ગ
પ્રથમ દિનકાર્ચ
દક્ષિણી જૈન વીએ કેન્દ્રના મંડપને ઉત્તમ પ્રકારે શણગાર્યો હતે. મંડપની શોભા ઘણીજ રમણીય હતી. કોન્ફરન્સના કાર્યને સમારંભ મધ્યાન્હ કાલે નિયમિત કર્યો હતે. બરાબર બે વાગ્યાના સમય થયે એટલે ભારતવર્ષના જન સમાજના મંડપમાં પ્રમુખ શેઠ નથમલજી ગુલેચ્છા, પિતાના કુમાર શ્રી બાગમલજી
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ.
ની સાથે પધાર્યા હતા તેમની સાથે કેન્ફરન્સના આધ ઉત્પાદક મી. ગુલાબચંદજી ઢઢા અને બાબુ રાયકુમારસિંહજી આવ્યા હતા. મંડપની ચારે તરફ હિંદના મેટા મેટા શહેરના પ્રતિનિધિઓ આવી હાજર થયા હતા. મંડપની અંદર છ હજાર ત્રાસને ગેઠવવામાં આવ્યા હતા. તેમાં એક હજારથી વધારે શ્રાવિકાઓની સંખ્યા હતી. પ્રમુખને આસનની પાસે જન શિવાયના બીજા પ્રતિષ્ઠિત ગૃહસ્થાએ પણ સારી સંખ્યામાં હાજરી આપી હતી.
પ્રમુખસાહેબ શેઠ નથમલજી જ્યારે મંડપની અંદર આવી આસન ઉપર બેઠા, તે વખતે પુનાના જૈન સંગીતમંડળે ગાયનરૂપે મંગલા ચરણ શરૂ કર્યું હતું. તે પછી ચીફસેક્રેટરી મી. છગનલાલ ગણપતદાસે આમંત્રણ પત્રિકા વાંચી સંભળાવી, બાદ સ્વાગત કમીટીના પ્રમુખ શેઠ શિવદાનજી પ્રેમાજી ગોટીવાલાની પ્રેરણાથી મી. અમરચંદ પી. પરમારે સત્કાર કરનારું ભાષણ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. તે ભાષણની અંદર પુનાના સંઘને છાજે તેવા વિનીત વચ. નેનો ઉદ્દગાર દર્શાવ્યા હતા. આ પ્રસંગે મુનિરાજ શ્રી અમરવિજયજી મહારાજ પોતાના શિષ્ય પરિવાર સાથે પધારતાં ગુરૂભ
ક્ત શ્રાવકેએ જયધ્વનિથી તેમને વધાવી લીધા હતા. બાદ પુનાવાલા શેઠ મોતીચંદ ભગવાનદાસે પ્રમુખ પદને માટે દરખાસ્ત કરી હતી અને તે પ્રસંગે એકસારું ભાષણ વાંચી સંભલાયું હતું. યવલાવાલા શેઠ દામોદર બાપુશાએ તેને વિવેચન સહિત અનુમોદન આપ્યું હતું. તે સિવાય બીજા પુનાના અગ્રણી ગૃહસ્થાએ તે પ્રસંગે પ્રમુખની ઉત્તમ પ્રકારે પ્રશંસા કરી હતી. ત્યાર પછી પ્રમુખ સાહેબે સર્વની હર્ષ ગર્જના સાથે પ્રમુખાસન સ્વીકાર્યું હતું. તે વખતે મી. મકનજી જુઠાભાઈએ બહેરથી આવેલા દિલજીના સંદેશાઓ ઉંચે સ્વરે વાંચી સંભલાવ્યા હતા. જે નામદાર ગાયકવાડ સરકાર, ભાવનગરના નામદાર મહારાજા સાહેબ અને બીજા ગૃહસ્થા તરફથી આવેલા હતા. તે પછી ભારતવર્ષની સાતમી જૈન મહા પરિષદના માનવંતા પ્રમુખે પિતાનું ભાષણ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રથમ દિનકા.
૨૦૧
વાંચી સ’ભલાવ્યું હતુ. જેને પાછલને! ભાગ તેમના કુમાર શ્રીએ વાંચ્યા હતા.
પ્રમુખનું ભાષણ.
આપણા માનવંતા પ્રમુખના ભાષણમાંથી કેટલા એક સારગ્ર હણીય અને આદરણીય છે તે મહુાશયે પેાતાના ભાષણમાં જ્ઞાનના શિક્ષણ ઉપર સારા ઉદ્દગાર દર્શાવ્યાછે. આર્હુત ધર્મના સર્વ સાધનાનું મુળ જ્ઞાનછે, એ વાત ભાષણ કર્તાએ સારી રીતે સિદ્ધ કરી બતાવીછે. તે પછી ધાર્મિક અને સસારિક કેળવણી સ‘બધી કેટલા એક ઉત્તમ વિચારો પ્રગટ કરી સ્ત્રી કેળવણી વિષે પ્રમુખે સારો એધ આપ્યા હતા. જૈન વર્ગની ધાર્મિક અને સાંસારિક ઉન્નતિનું મૂળ કારણ સ્ત્રી શિક્ષણ છે એ વાત વકતાએ સારી રીતે સિદ્ધ કરી બતાવી હતી. તે પછી જીવયા, અનાથાલય છઠ્ઠું મદિર, તથા પુસ્તકોદ્ધાર અને કુરીવાજ, વિષે પ્રમુખ સાહેબના ઇસારા આદર કરવા ચેાગ્ય હતા. વલી તેમના ભવ્ય ભાષણની અંદર ત્રણ ચાર નવીન સૂચનાઓ દર્શાવવામાં આવેલી છે કે, જે સર્વ જૈન વર્ગને ઘણીજ મનન કરવા ચેગ્ય અને સત્તર અમલમાં મુકવા ચેાગ્ય છે. વિશ્વ વિદ્યાલય (યુનીવર્સિટી) માં જૈન ભાષાને પ્રચલિત કરવી, ન્યાયની અદાલતમાં જૈન કાયદા પસાર કરવા, જૈન સેન્ટ્રલ બેન્ક સ્થાપવી અને સંપ રાખવે-આ વિષયે ઘણાં ગંભીર અને સર્વ જૈન પ્રજાની ઉન્નતિના હેતુરૂપ છે તે વિશે પ્રમુખના પ્રતાપી વચના ભારતવર્ષની જૈન પ્રજાના પૂર્ણ રીતે હિતકારક છે. એ નિઃસદેહુ વાર્તા છે.
સાતમી કેાન્ફરન્સના માનવતા પ્રમુખના ભાષણમાંથી નવનીત રૂપે ઊગારો પ્રગટ થયા છે, તે સર્વ રીતે અભિનંદનીય છે. અને આશા રાખવામાં આવે છે કે, જૈન અએ પેાતાના ધર્મ અને વ્યવહાર માર્ગમાં ઊપયેગી એવા તે વચના ને
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૭૨
આત્માનંદ પ્રકાશ.
થવા દેશે નહીં, પણ તન, મન અને ધનથી તેને સાર્થક કરવા પ્રયત્ન કરશે.
પ્રમુખ સાહેબનું ભાષણ સમાપ્ત થયા પછી સબજે કમીટી નીમવામાં આવી હતી. તે પછી મુંબાપુરીના જૈન મંડલ ગાયન સમાજે એક સ્તુતિનું ગીત ગાઈ પ્રથમ દિવસનું કાર્ય સમાપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું.
- દ્વિતીય દિન કૃત્ય.
બીજે દિવસે મધ્યાન્હ કાલે પ્રમુખે આવી કોન્ફરન્સના કાર્ય નો આરંભ કર્યો હતો. પ્રથમ બાલાઓએ અને પછી બલકેએ મંગલ ગીત ગાયા પછી પ્રથમ ચાર ઠરાવે માનવતા પ્રમુખ તરફથી રજુ કરવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમના ઠરાવમાં ભારત વર્ષના સાર્વભૌમ મહારાજા એડવર્ડ ધિ સેવનને ઉપકાર માનવામાં આવ્યું હતું. બીજા ઠરાવમાં શેઠ વીરચંદ દીપચંદ સી. આઈ. જે. પી. ના તથા શેઠ ચીમલાલ નગીનદાસના સ્વર્ગવાસને ખેદ જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. ત્રીજા ઠરાવમાં મુંબઈના લેકપ્રિય ગવર્નર મી. કલાર્કના પત્ની અને પુત્રીના ખેદ કારક મરણ વિષે જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. અને તે નામદારે કરેલ જૈન પ્રજા ઉપર ઉપકારનું મરણ કરી તે ઠરાવ તેમની ઉપર મેકલી આપવાને નિશ્ચય કર્યો હતે.
ચ ઠરાવ ગઈ છઠ્ઠી કોન્ફરન્સ વખતે થએલા ઠરાવ ધ્યાનમાં લઈ જૈન ગ્રેજ્યુએટસ એશોસીયેસને લોકપ્રીય નામદાર ગવરનર સાહેબ સર જ્યોર્જ સીડનહામ કલાકને વધારાની ધારા સભામાં આપણા તરફથી પ્રતિનિધિની બેઠક મેળવવા જે અરજ કરી હતી, તેને માટે તે નામદારે જે સંતોષકારક જવાબ આપે છે તે માટે તે નામદારને અંત:કરણ પૂર્વક સમસ્ત જૈન કેમ આભાર માને છે અને તેને અમલ થવા પૂર્ણ આશા
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાતમી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ. ૨૭૩ રાખે છે.
' તે પછી મી. લખમશી હીરજી મઈસરીએ કેળવણીને લગતે એક ઠરાવ રજુ કર્યો હતો અને તેમાં એક જૈન શ્વેતાંબર બોર્ડની નીમણુક કરવાને જણાવ્યું હતું, જેમાં કેટલાક વિદ્વાન અને સંભાવિત ગૃહસ્થાના નામ આપવામાં આવ્યાં હતાં. તે પછી તે ગૃહસ્થ તે વિષયને સારી રીતે પલવિત કર્યો હતે. તેમાં જૈન વાંચનમાલા, અને માગધી શબ્દકેષ તૈયાર કરવાને માટે ખાસ સૂચના આપવામાં આવી હતી. તે પ્રસંગે મી. મણીલાલ નથુભાઈ દેશી, મી. ઝવેરી, મી. ઉપાધ્યાય, મી. નાણાવટી, શા. નારણજી અમરશી, મી. સાકલચંદ ઘડીયાલી, પંડિત લાલન વિગેરે વક્તાઓએ એ વિષયને સારી પુષ્ટિ આપી હતી. તે પછી મી. અમરચંદ પી. પરમારે હાનિકારક રીવાજો દૂર કરવાને ઈ ઠરાવ રજુ કર્યો હતો. તેમાં કન્યાવિક્રયના નઠારા રીવાજ વિષે મી. શિવજી દેવશીએ અસર કારક ભાષણ કર્યું હતું અને મુનિ મહારાજ શ્રી અમરવિજયજી મહારાજે કન્યા વિક્ય ન કરવાના પચ્ચખાણ આપ્યા હતા. આ વખતે શ્રેણીબંધ શ્રાવકોએ ઉત્સાહથી તે નિયમ સ્વીકાર્યો હતે.
તૃતીય દિન કૃત્ય. ત્રીજે દિવસે મધ્યાહકાલે કેન્ફરન્સની બેઠક થઈ હતી. મંગલાચરણ થયા પછી જૈન ચૈત્ય, પુસ્તકે અને શિલાલેખેના ઊદ્ધાર કરવાને માટે સાતમે ઠરાવ મી. દોલતચંદ પુરૂષોત્તમ બરેડીઆએ રજુ કર્યો હતો. અને તેની વ્યવસ્થા કરવાને માટે એક કમીટી નીમવામાં આવી હતી. તેના અનમેદનમાં શેઠ માણેકલાલ ઘેલાભાઈએ અને મી. પરમારે સારું વિવેચન કર્યું હતું. તે પછી નવમે તીર્થ સંરક્ષાણ, અને દશમે જેનેને સહાય કરવાને એમ બે ઠરાવ રજુ કરવામાં આવતાં તે સર્વાનુમતે પ્રસાર કરવામાં આવ્યા હતા. તે ઠરાવને અંતે મુનિરાજ શ્રી અમરવિજયજી મહારાજે કેટલે એક ઉત્તમ ઉપદેશ આવ્યું હતું. પછી અગીયારમે જૈન સોળ સંસ્કારે પ્રચાર કરવાને ઠરાવ પ્રસાર કર્યા પછી પંડિતલાલને જીવહિંસાના અટકાવ વિષે સારું વ્યાખ્યાન આપી તે ઠરાવ પ્રસાર કરાવ્યું હતું. ત્યાર બાદ તેરમે દેસી
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૪
આત્માનંદ પ્રકાશ
વસ્તુઓ વિષે, દમે સમેતશિખર બાબત, પનર જૈન બેંક, સેળ ધાર્મિક ખાતાના હિસાબે ચોખ્ખા રાખવા વિશે અને સત્તર કોન્ફરન્સ મારફત કેળવણી ખાતાના ખર્ચ વિધે–એમ જુદા જુદા કરા સારા અનુમોદન સાથે પ્રસાર કરવામાં આવ્યા હતા. તે પછી બાબુ રાયકુમારસિંહજી અને પંડિતલાલન તરફી કેટલું એક વિવેચન થયા પછી શેઠ કુંવરજી આણંદજીએ આ પ્રિસંગે થયેલી સખાવત જાહેર કરી હતી. જેમાં એકંદર વીશ હજાર ઉપરની રકમ એકઠી થયેલી જણાવી હતી. જે રકમ બેડીગના આશ્રયને માટે ઉભી થયેલી હતી. તેની અંદર શેઠ ગગલભાઈ હાથીભાઈએ રૂા. ૧૬૧૦૦) શેઠ મોતીવાલા રૂ. ૩૦૦૧ બીજા એક ગ્રહસ્થ રૂ. ૧૦૦૦) શેઠ હીરાચંદ માણેકચંદે રૂા. પ૦૦) શેઠ કેશવલાલ ખીમચંદે તથા ધનજી પ્રેમચંદે રૂા. ૫૦૦) અને શેઠ માણેકચંદ કપૂરચંદના પુત્રે રૂા. ૨૦૦૦)ની કબુલાત આપી સારી ઉદારતા દર્શાવી હતી સિવાય પૂનાની પાઠશાલા માટે શેઠ કસ્તુરચંદ અમરચંદે રૂા. પ૦૦) શેઠ કીશનદાસ પ્રેમચંદ તથા ધનજી પ્રેમચંદ રૂા. પ૦૦) તથા રાય બદરીદાસજીએ કેળવણીમાં રૂા. ૨૦૧) અને પેલા દિવસે પ્રમુખ સાહેબે કોન્ફરન્સ નિભાવ ફંડમાં રૂ. ૧૦૦૦) તથા કેળવણી ફંડમાં રૂા. ૧૦૦૧) આપ્યા છે. ઉપરાંત અમદાવાદવાળા શેઠ મનસુખભાઈ ભગુભાઈ તથા શેઠ લાલભાઈ દલપતભાઈએ નિભાવ ફંડમાં અનુક્રમે રૂ. ૭૫૦) તથા પ૦૦) આપ્યા છે. આ પ્રમાણે બંને દિવસની મળી સારી રકમની સખાવત થઈ હતી. અને તે પછી આ સાતમી કેન્ફરન્સનું કાર્ય સમાપ્ત થયું હતું.
- ત્યાર બાદ આઠમી કેન્ફરન્સ કયાં લઈ જવી તે વિશે અને નેક વિચારે થયા બાદ કોન્ફરન્સના આદ્ય પિતા મી. ગુલાબચં. દજી ઠઠ્ઠાએ આઠમી કેન્ફરન્સને માટે કે તીર્થસ્થલમાં લઈ જવાની ઇચ્છા દર્શાવી હતી. અને તેથી શ્રી મલલીનાથજીના ચરણમાં કોન્ફરન્સ ભરાવાનો નિશ્ચય થયું હતું. ત્યારબાદ પ્રમુખ સાહેબને આભાર માની અને તે આભાર માટે પ્રમુખ સાહેબના પ્રતિ વચન સાંભળી સાતમી વિજયવતી કોન્ફરન્સ જયજિનેન્દ્રના નાદ સાથે વિસર્જન કરવામાં આવી હતી.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચેથી જેને મહિલા પરિષદુ,
૨૭A
ચોથી જેન માહિલા પરિષ૬
ના મોત થયા અને માત્ર મુજબ અને
----- ૦૦ —– કેન્ફરન્સનું કાર્ય ત્રણ દિવસમાં નિવને પુરૂ થતાં, ચાશે દિવસે એટલે તા. રપ-પ-૦૯હ્ના રેજ કોન્ફરન્સના મંડપમાં - હિલા પરિષદુને મેળાવડે દરવર્ષ મુજબ પુનામાં થયેલ હતું. આ વખતે કે ઉત્સાહ અને આનંદ વ્યાપી રહ્યો હતો તે શુમારે બે હજાર મહિલાઓની હાજરી જ કહી બતાવે છે. આ પરિષમાં ભાગ લેવા ઘણું દૂર દેશાવરથી જૈન બાનુઓએ મેટી સંખ્યામાં હાજરી આપી હતી. પ્રમુખ સા. શેઠાણી મીઠાબાઈ તે શેઠ મેઘજી ખેતશીના. પત્ની છે કે આપણી કોમમાં એક વિદુષી બાનુ તરીકે જાણીતા હોવાથી તેમની થયેલ નમકથી આ મહિલા પરિષદ્ અસાધારણ ફતેહવાળી અને પ્રશંસા પાત્ર ગણાઈ છે. આ મહિલા પરિષદમાં જૈન બાનુએ સિવાય મીસીસ કીંગ તથા ડી દેશી અને પ્રીસ્તી બાનુઓ તથા મરાઠા બાનુઓએ પણ હાજરી આપી હતી. ત્રીશેક જૈન બાનુઓએ કંટીયર તરીકે સ્તુતી પાત્ર કામ બજાવ્યું હતું.
* પરિષદનું કામ એક વાગે શરૂ થયું હતું. બરાબર ૧૨ કલાકને પપ મિનિટે પ્રમુખ શેઠાણું મીઠાબાઈ મંડપમાં ધારતાં હાજર રહેલા તમામ સ્ત્રીઓએ આનંદદાયક શબ્દવડે આવકાર આપે હતે. એ પિત પિતાની બેઠક લીધા બાદ મંગળાચરણનાં ૪ (ચાર) ગાયને શરૂ થયાં હતાં.
સ્વાગત કમીટીના પ્રમુખ સા. પાર્વતીબાઈએ પ્રથમ આવકાર આપનારૂં ભાષણ શરૂ કર્યું હતું. ત્યારબાદ
મહિલા પરિષદના પ્રમુખ સે. શેડાણ મીઠાબાઈએ પિતાનું પ્રમુખ તરીકેનું ભાષણ શરૂ કર્યું હતું. તેમના ભાષણમાં સ્ત્રી કેળવણી કેવા પ્રકારની હોવી જોઈએ, બાલ લગ્ન, કન્યાવિક્રય, વૃદ્ધ વિવાહ, નાતારા, લેતી દેતીના રિવાજો, રડવા કુટવાના રિવાજે, વિધવાઓ અને નિરાશ્રીત બહેને–દયા–સત્સંગ-સંપ–પતિ પ્રતિની ફરે વિગેરે વિષયે ઉપર બહુ સારી રીતે વિવેચન કર્યું હતું. ત્યારબાદ નીચે મુજબના ઠરાવે રજુ થતાં તે આનંદ સાથે વધાવી લેવામાં આવ્યા હતા.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૪B
આત્માનંદ પ્રકાશ.
ઠરાવ ૧ લા.
કેળવણી. . સ્ત્રી જાતીની સંપૂર્ણ ઉન્નતિ અર્થે આપણી બાળાઓને ધામિક, નૈતિક, માનસિક અને શારીરિક કેળવણી ઉત્તમ પ્રકારની મળે, તથા મેટી વયની સ્ત્રીઓને ઍગ્ય એગિક અને ધાર્મિક શિક્ષણ અપાય તેવી સંસ્થાઓ સ્થાપવાની આ પરિષદે આવશ્યક્તા સ્વીકારે છે અને શહેર શહેરના ધનાઢય જૈન બંધુઓ તથા . બહેનોને તેવી સંસ્થાઓ સ્થાપવા માટે ખાસ આગ્રહ કરે છે.
ઠરાવ ર જે.
સ્ત્રીનાં કર્તવ્ય. પતિ, વડીલો, બાળકે, નેહી બંધુઓ અને દાસજન પ્રતિ પિતના કર્તવ્ય, ફરજો સ્ત્રી સમજતી થાય એવા પ્રકારને ઉતમ. બાધ અપાય તેવી ગેઠવણ કરવાની આવશ્યકતા આ પરિષદ, સ્વીકારે છે.'
ઠરાવ ૩ જે.
હાનીકારક રીવાજ, બાળલગ્ન, રડવું કુટવું વગેરે હાનીકારક રીવાજેથી આપણી સાંસારિક સ્થીતિ ઘણી શાંચનીય થઈ છે. તે રીવાજની અયોગ્યતા દર્શાવી, તેને જડમુળથી દુર કરવાને આ પરિષદ આગ્રહ કરે છે.
ઠરાવ ૪ થે.
વિધવાશ્રમની આવશ્યકતા આપણી અનાથ વિધવાઓ સુખી થાય તે માટે વિધવાશ્રમ ખોલવાની, તેમજ નિરાશ્રિત બહેનેને નિર્વાહનાં સાધનો પુરાં પાડવાની આ પરિષદ અત્યંત જરૂર ધારે છે.
- ત્યારબાદ મુંબઈ સરકારના કેળવણ ખાતાના ડેપ્યુટી એજ્યુ. કેશનલ ઈન્સ્પેકટર મી. કાશીરામ પ્રાગજી ઉપાધ્યાય બી. એ. વ ગેરે વિદ્વાન વક્તાઓએ સ્ત્રી ધર્મ સમજાવ્યા હતા અને સ્ત્રી વક્તા તરીકે એન પુરી બહેન, બહેન સેનબાઈ, વાલી વીરચંદ, તારાબાઈ છગલાલ ગણપતદાસ, મણીબેન કેશવલાલ, બેન તારાબાઈ ચુનીલાલ પનાલાલ, બેન ચંચલ સારાભાઈ વરચંદ, મસીસ માણેકબાઈ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચાથી જેને મહિલા પરિષ,
હિરાલાલ, તથા બેન હીરાવની અમરચંદ પી. પરમાર વગેરે બહેનેએ પિત પિતાના ધર્મ માટે લંબાણથી વિવેચન કરવા પછી પ્રમુખ તેમજ આવેલ બાનુઓનો ઉપકાર માની પરિષદ બરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી.
ખુશી થવા જેવું એ છે કે આ વખતે સ્ત્રી પરિષદમાં ધનવાન નહિ પણ વિદ્વાન પ્રમુખની ચુંટણી કરવા માટે ખાસ સંભાળ રાખવામાં આવી હતી. અને લટીઅર તરીકે પણ સ્ત્રી વર્ગ બહાર આવ્યું હતું. તથા તે ઉપરાંત બોલો ને ને બેસી રહેતાં સ્ત્રી કેળવણીના ઉત્તેજન અર્થે એક ફંડ ખોલ્યું હતું કે જેમાં રૂા. ૧૦૦૧ બેન તારાબાઈ ચુનીલાલ પનાલાલ, ૨૫૧ પ્રમુખ બાઈ મીઠાબાઈ ૧૦૧ મીસીસ અમરચંદ તલકચંદ, ૧૨૫ મીસીસ મેતીચંદ ભગવાનદાસ, ૫૦ મીસીસ માણેકચંદ ૧૦૧ મીસીસ છગનલાલ ગણપતદાસ, ૨૫ મીસીસ મગનલાલ કંકુચંદ અને બીજી પરચુરણ સખાવત મળી સારો સરવાળે થયો હતે.
આ વખતે કોન્ફરન્સમાં ૧૩૦૦ ડેલીગેટે રપ૦૦) વીઝીટો અને લગભગ ૮૦૦) બાનુઓએ હાજરી આપી હતી. આ પ્રસંગે કેન્ફરન્સના બંધારણને માટે જનરલ સેક્રેટરીઓ, મદદગાર સેક્રેટરીઓ, પ્રાંતિક સેક્રેટરી અને એડીટરની યોજના કરવામાં આવી હતી. આ પ્રમાણે સાતમી કેન્ફરન્સે પિતાનું કાર્ય બજાવ્યું છે, પણ અમારે કહેવું જોઈએ કે, કેન્ફરન્સનું જે સ્વરૂપ પ્રથમ જોવામાં આવતું હતું, તેવું સ્વરૂપ તે મેલવી શકી નથી. દક્ષિણના જૈન બંધુઓએ પિતાથી બને તેટલા પ્રયત્ન કર્યો છે, ઉત્સાહ રાખી આગતા સ્વાગતા કરી છે, પણ કોન્ફરન્સના નાયકના અને હિમાયતીઓના હદયમાં ઉત્સાહને પ્રવાહ ગમે તે પ્રકારે શિથિલ થઈ ગયે છે, એમ કહેવું જોઈશે. ,
- જ્યારે આપણે જૈન કેન્ફરન્સ ઊદિત થઈ તેના આછા આછા કિરણે ભારતના જૈન મંડલમાં પ્રસરતા હતા, અને નેતાએના હૃદયમાંથી ઊત્સાહના અંકુરો પ્રગટ થતા હતા. તે વખતે આપણું હૃદયમાં જે ઉંડી આશા બંધાણી હતી, તે આશાઓ હાલનું પ્રવર્તન જોતાં વેળાસર પૂર્ણ થાય તેમ દેખાતું નથી. વારંવાર તેના તે ઠરાનું આવર્તન થયા કરે છે, તે જોઈએ તેવી
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૭૪D
આત્માનંદ પ્રકાશ,
તે રીતે અને જોઈએ તેટલા સમયમાં અમલમાં મકાએલા જોવામાં આવતા નથી. કોન્ફરન્સના કેટલાક હિમાયતીઆ પ્રસંગે કેટલાક ઠરાવનું ઉલંઘન પણ કરે છે. - કેન્ફરન્સના હિમાયતીઓ, આગેવાને, સ્થભે, અને વક્તાછે અને લાગણીવાળાએ તે એવા દ્રઢ મનવાળા રેહેવું અને થવું જોઈએ કે, કોન્ફરન્સમાં ચર્ચાતા વિષયે તેઓ દ્રઢ પણે પાળવા બંધાયેલા છે, એટલું જ નહીં પણ તેઓનાથી બને તેટલા લાંબા સરકલમાં તેમણે પિતાથી બનતા પ્રયત્ન કરી પળાવવા હમેશાં તૈયાર રેહેવું જોઈએ. અને જ્યાં સુધી તેવા દઢતાવાળા અનેક માણસે નહીં નીકળે ત્યાં સુધી આપણે જોયું તેમ સાત વર્ષ થયા કેન્ફરન્સ જોઈએ તે લાભ મેળવી શકી નથી. તેણે લક્ષ્મીના મેટા ફંડ કયો છે, પણ તે માત્ર આંકડા જોઈને રાજી થવાનું છે. તેને જોઈએ તે સમુદાયને લાભ થયો નથી. પ્રાચીન પુસ્તકોના ઉદ્ધારની, જૈન વાંચનમાલા પ્રગટ કરવાની અને બીન ઉગી અને કેલવાએલા જૈનેને મદદ આપવાની (માત્ર વાતે) દર વર્ષે વિચારે થયા જ કરે છે. શ્રીમંતે કીર્તિ અને શરમથી, વ્યાપારીએ વ્યાપાર કરવાના સાધનો મેલવવાની ઈચ્છાથી, વિદ્વાને વક્તા તરીકે બાહેર પડવાની ઈચ્છાથી, અને ગ્રંથકારે હેન્ડબલે વેહેચવાના ઇરાદાથી, અને આસ્તિકે યાત્રાની વાંછાથી કેન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા આવતા હોય તેમ દેખાય છે. કેન્ફર
ન્સના કાર્યને વહન કરનારા, સાધર્મિ બંધુઓની ધાર્મિક અને સાંસારિક ઉન્નતિ જોવાની અભિલાષા રાખનારા વિરલા પુરૂજ તેમાં ભાગ લેતા હશે. ”
અમે ક્ષમા માગી સત્ય કહીએ છીએ કે, ભારત વર્ષના સર્વ ધર્મ બંધુઓ કેન્ફરન્સનું મહાન કાર્ય ત્રિકરણ શુદ્ધિથી જે ચલાવશે, તે જૈન કન્ફરસ ભારતની સર્વ પ્રજાઓમાં સારો વિ. જય મેલવશે અને જૈન પ્રજાની સર્વ પ્રકારની ઉન્નતિ સાધી શકશે. શ્રી વીર શાસનના પ્રભાવિક દેવતા સર્વના હૃદયમાં તેવી પ્રેરણા કરે.
તથાસ્તુ.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચી કેળવણીની આવશ્યકતા
ર૭૫
ત્રી કેળવણીની આવશ્યક્તા.
(ગતાંક પૃષ્ટ ૨૫૪ થી ૨૩)
બંધુ? આટલા ઉપરથી સમજવામાં આવ્યું હશે કે સ્ત્રોએને કેળવી આપવાની આવશ્યકતા છે. અને તે અનાદિ કાળથી અપાતી આવેલી હોવાથી અત્યારે આ કાળમાં તેની શરૂઆત થાય છે તેમ નથી પરંતુ દરેક કાળમાં દરેક સ્ત્રીને આપવી તે એમ્ય છે.
હવે જયારે સ્ત્રીઓને કેળવણી આપવી તે વ્યાજબી છે તે તે કેવા પ્રકારની કેળવણ આપવી જોઈએ તેના સંબંધમાં જણાવવું અગત્યનું છે. જ્યારે છોકરાઓને સામાન્ય કેળવણી અને ધાર્મિક કેળવણી ઉપરાંત કોઈપણ હુન્નર, કળા કે આગિક કેળવણું આપવાની જરૂર છે ત્યારે સ્ત્રીઓને પણ સામાન્ય કેળવણી અને ધાર્મિક કેળવણી સાથે તેઓ ઘરમાં રહીને કરી શકે તેવા હજૂર,
ગ, કળા વિગેરેની કેળવણી આપવાની આવશ્યકતા છે. . કેટલાક મનુષ્ય કહે છે કે સ્ત્રીઓને પ્રાચીન અર્વાચીન ઈતિહાસ અને ભૂગોળ વિગેરેનું જ્ઞાન આપવાની જરૂર નથી પરંતુ વિચારવું જોઈએ કે જે સ્ત્રીઓ ઈતિહાસ ભૂગોળ વિગેરેની જાણીતી હોતે પિતે કયા દેશમાં રહે છે, પિતાને શું ધર્મ છે તે, તેમજ પ્રાચીન અર્વાચીન કળાના મહા પુરૂષ અને મહા સતીઓને ચરિત્ર, તેમજ તેનેએ પાળેલો ધર્મ, તેઓનું ચારિત્ર, તેઓની ધાર્મિકવૃત્તિ અને શીયળ જેવા મહાન વૃતે જે અનેક મરણાંત કષ્ટ સહન કરી સાચવી રાખી કાઢેલી નામના, તેમજ તેઓમાં રહેલ પશકમ, વૈર્ય, પવિત્રતા, સદ્દગુણે વિગેરે પિતે જાણું આદરીને પોતાના બાળકોમાં તેનું આજે પણ કરી શકશે. માટે તેની પણ જરૂર છે.'
વળી તે સાથે સ્ત્રીઓને શારિરીક કેળવણીની પણ અગત્ય તા છે. કારણ કે પિતાનું અને પિતાના બાળકનું આરોગ્ય પૂર્ણ જાળવવાને તેની પણ જરૂર પડે છે. જે સ્ત્રી પોતે આરગ્ય હશે, કે તેનું જ્ઞાન હશે તે તેના બાળકે નિરોગી રહેશે. પિતાને તેમજ બાળકને કયે કર્યો ખરાક, હવા, જલ વિગેરે
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૬
આત્માનંદ પ્રકાશ
મા' છે, તેમજ કયા કયા ઉપચાર કયે કયે વખતે કરવાના છે, તે વિગેરેના જ્ઞાનના અભાવે ( શારીરિક કેળવણીના અભાવે) અને મેદરકારીએ કેટલીક સ્ત્રીએ અને તેના બાળકે અનેક જાતના વ્યાધિશ્માથી પીડાયછે, અને છેવટે ખેાડ ખાપણવાળા થતાં કદાચ અંત પણ આવી જાય છે તેવું આપણા જોવામાં આવે છે.
પોતાના ઘરની આવક કરતાં ઓછે ખર્ચ કરી પૈસાના અચાવ કરી કુટુંબને આબાદ કરવા, ગ્રહુવ્યવસ્થા સારી રીતે કરી ઉપજ નો હિસાબ રાખી ખર્ચ ઉપર ખરાખર અંકુશ રાખવા વિગેરે કાર્યો માટે પણ સાધારણ ગણિતના જ્ઞાનની પણુ સીએને જરૂરીઆત છે.
સાધારણ વાંચવા લખવા પુરતુંજ જ્ઞાન કે જે જ્ઞાન માત્ર મેઢ પોપટની જેમ મીઠુ' મીઠું' બેલી કે લખી, પેાતાના પતિના મનર'જન કરવા, તેમજ પુરૂષના હાથનુ એક રમકડું ખની કે પુરૂષને પેાતાનું રમકડું બનાવી માત્ર લેગ વિલાસના સાધન રૂપે, અલકાર રૂપે, કે પુતલા તિરકે અને કે અનાવે તેવી કેળવણી આપવાની ખીલકુલ જરૂર નથી; પરંતુ સારા સારા પુસ્તકા વાંચી ધાર્મિક કે નૈતિક જ્ઞાનમાં વધારો કરવા, તેમજ પેાતાના કુટુંબની કે શેરીની, તેમજ સગા સબધી મિત્ર કે કોમની સીએને તેવુ જ્ઞાન સંપાદન કરાવી તેએને ઉન્નત બનાવવા, તેઓના દુખા દુર કરવા, તેમજ વ્યહવાર અને ધર્મ કુશળ વિગેરે થવા માટે માનસિક અને અધ્યાત્મિક કેળવણી પણ આપવાની ખાસ અગત્યતા છે.
ઘરનું કામકાજ આટોપ્યા બાદ નવરાશના વખતમાં શીવવા, ગ્રંથવા-ભરવા વિગેરે ખાખતની કેળવણી આપવાની પણ જરૂર છે; કારણ કે તેવી કેળવણી આપવાથી નવરાશના વખતે થતી કુથલી, નીંદા કે કલેશ મટે છે, તેટલુંજ નહીં પરંતુ ગરીબ અવસ્થાના પ્રસંગે ઘરના ખર્ચ ખૂંટણ વિગેરેની ખાખતમાં પણ પોતાના પતિને ભરણ પાષણમાં મદદ કરનારી કે કુટુબને નિભાવવાના કામમાં ભાગીદાર ખતે છે તેથી તેની પણ જરૂર છે.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્ત્રી કેળવણીની આવશ્યકતા
૨૭૭
પિતાના પતિને પરમેશ્વર તુલ્ય માની તેની આજ્ઞા મુજબ વર્તન કરનારી, મીષ્ટ વાને બેલી પતિને શાંતિ આપનારી, તેમજ પતિની આવક ઉપર નજર રાખી ઘસૂત્ર ચલાવનારી, તેમજ પતિભક્તિ પરાયણ, સહધર્મચારિણી, સુખ દુઃખની ભાગીયણ, ઉત્તમ સલાહકાર, પૂણે સંતેલી, વિગેરે બને તેવી જ કેળવણી સ્ત્રીએને આપવાની ખાશ અગત્યતા છે.
જે કેળવણીથી સ્ત્રીની લાગણી તીવ્ર બનેતેમજ તે અસલી બને, નાજુકાઈ--તકલાદીપણું, બીજા કરતાં વધારે સુંદર અને વસ્ત્રાભૂષણ અને અલંકારથી લાકે ઉપર વધારે અસર કે ખેંચાણ કરનારી બને, કે બેટે ડેળ, ઠઠેરે કરનારી-ઉડાઉ–બેદરકારી-રસાળસ્વાથ, અને અપવિત્ર બને તેવી, તેમજ ધર્મની શ્રધ્ધા ઓછી થતી જાય તેવી કેળવણી તે ખરી કેળવણી નથી, પરંતુ ટુંકામાં જે કેળવણીથી સ્ત્રીઓની નાજુકાઈ તકલાદીપણું કે નિર્બળપણને બદલે નિરોગી શરીર અને બળવાન, બીકને બદલે નિર્ભય, હિંમતવાન, ધીરજવાળી, અપવિત્રને બદલે પવિત્ર, અસંતોષીને બદલે તેષી, ઉડાઉને બદલે કરકસર કરનારી, બેદરકારીને બદલે ઉપગવાળી, રસાળને બદલે શહનશીલ, સ્વાથને બદલે પરમાર્થી, વૈભવી અને ભેગવિલાસી થવાને બદલે ગૃહસંસાર (વ્યવહાર) શુદ્ધ ચલાવનારી, બને તેમજ પૂર્વકૃત કર્મોને લઈને અને કજાતની તંગીના સબબે ખોટા વહેમમાં ઘેરાવા ફસાવાને બદલે સદ્દ ધર્મ અને પ્રભુ ભકિતમાં શ્રદ્ધાવાન બને, તેવી માનસિક અને અધ્યાત્મિક કેળવણી આપવાની આવશ્યકતા છે. એવી કેળવણી આપવાથી જ સ્ત્રીઓમાં સદગુણો પ્રાપ્ત થતાં પિતાની કુટુમ્બ ની–કોમની કે દેશની, અને તે સાથે ભવિષ્યની પ્રજાની પણ ઉનતિ તેઓ કરી શકશે.
- જેમ ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે શારીરિક માનસિક કેળવણી ઉપયોગી છે, તેવી જ રીતે કે તેથી પણ વધારે અધ્યાત્મિક કે ળવણી પણ ઉપયોગી છે. અને તે નાનપણમાં શરૂઆતથી જ અપાવવી
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૮
આત્માનંદ પ્રકાશ,
જોઈએ. તેને માટે પશ્ચિમાત્ય વિદ્વાન નર-હકસલી કહે છે કે – “વિદ્યા અને ધર્મ એડીઆઈ બેને છે, તેમને એકબીજાથી છુટા પાડવાથી બંનેને કાળ આવે છે. વિદ્યામાં જેમ ધર્મ વધારે તેમ તેની વૃદ્ધિ થતી જાય છે.”
વળી હરબર્ટ સ્પેન્સર જેવા વિદ્વાન કહે છે કે “ખરી વિદ્યા તે. નું નામ કે તે વાસ્તવિક રીતે છેવટ ધામિઁક થાય છે. અને તેને લઈને જ યુરપાદિ દેશોમાં ધર્મની કેળવણે શરૂઆતથી સાથે અપાય છે. જેથી આપણે આપણી શાળાઓમાં પણ ધાર્મિક (અધ્યાત્મિક કેલવણ) કેળવણીને માનસીક અને શારીરિક કેળવણી સાથેજ દા ખલ કરવાની ખાસ જરૂર છે.
સ્ત્રીઓને આપવામાં આવતી કેળવણીની સાથે ઉપર બતાવેલી હકીક્તનું સંમેલન કરતાં માત્ર તે ચાર પ્રકારની છે.
૧–ગ્રહશિક્ષણ, ૨ વ્યવહારિક શિક્ષણ, ૩ ગૃહકાર્ય કમશિક્ષણ અને ૪ અધ્યાત્મિક શિક્ષણ, આ ચારે શિક્ષણમાં તમામ શિક્ષણને સમાવેશ થાય છે. વળી તે વય પ્રમાણે કુમારી અવસ્થા, થાવને વસ્થા અને પ્રૌઢાવસ્થા મળી ત્રણ અવસ્થા એ વ્યવહારિક અને ધાર્મિક કયા ર્ત કરવાના છે, તેનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન તેને વ્યવહારિક શિક્ષણ (ગહશિક્ષણ, ગૃહસત્તા, ગૃહકાર્યક્રમ, વ્યવહરકુશળપણું વગેરે) અને બીજું અધ્યાત્મિક શિક્ષણ કહેવામાં આવે છે.
ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે કુટુંબને, કેમને, દેશને જે ઉદય કરવા માગતા હોઈએ, ભવિષ્યની પ્રજાની ઉન્નતિ ઈચ્છતા હોઈએ, કેમમાં જનસમાજમાં કે દેશમાં સંખ્યાબંધ ધાર્મિક સ્ત્રીએ સીતાચંદનબાળા-સુભદ્રા વિગેરે જેવી પવિત્ર સ્ત્રીઓ ઉત્પન્ન કરવા માંગતા હોઈએ, આપણે ગૃહસંસાર (વ્યવહાર) સુધારવા કે ઉન્નત કરવા જરૂરીઆત જોતા હોઈએ, હાલની સ્ત્રીઓ કે જે ભવિષ્યની માતાઓ થવાની છે તેને વીર પુરૂષની માતાઓ બનાવવા માંગતા હોઈએ તે તેઓને ખાસ ઉપર મુજબની બન્ને પ્રકારની કેળવણી આપવાની આવશ્યકતા છે. અને જ્યારે તે બાબતમાં પુરેપુરે યત્ન કરવામાં આવશે ત્યારે-કુટુમ્બકેમ કે દેશ ઉપર લટકતાં અજ્ઞાન રૂપી અંધકાર, ગરીબાઈ, દુઃખ, કલેશ, અશાં
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચું સુખ શેમાં સમાયેલું છે ?
(રા
)
તિ, ઉગ, અધર્મ, વિગેરે દુર થઈ સર્વત્ર સુખ, સંપત્તિ, જ્ઞાન પ્રકાશ, સામર્થ્ય, આનંદ, શાંતિ વિગેરે પ્રાપ્ત થશે. જ્યારે આવો વખત આવશે ત્યારે કુટુમ્બ કેમ કે દેશને પિતાની પ્રતિષ્ઠા. ગોરવ, સર્વોત્કૃઇપદ, કીર્તિ વિગેરે મેળવવાને કઈપણ જાતની અડચણે ભેગવવી પડશે નહીં.
જે કાળમાં કે જે દેશમાં આવી ઉચી જાતની સ્ત્રી કેળવણી આપવામાં આવતી હશે, તે કાળમાં કે તે દેશમાં વસનારી પ્રજા કેવી સુખી હશે તેનું ભાન આપણે તેમાં પછાત હોવાથી શીરીતે થઈ શકે? કેળવણી એ કલ્પવૃક્ષ હોવાથી તે દરેક કાળમાં, દરેક કામમાં, દરેક દેશમાં, દરેક વય અને સ્થિતીમાં, સ્ત્રી અને પુરૂષ બંનેને સરખી રીતે લાભદાયી અને ફળદાયી છે, તેથી દરેક સ્ત્રી પુરૂષે પિતે પિતાનાં બાળક બાલિકા, કે કુટુમ્બ સગા સંબંધી જ્ઞાતિ કે દેશમાં તે દાખલ કરવા અને મેળવવાની ખાસ અગત્યતા છે.
સાચું સુખ શેમાં સમાયેલું છે ?
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૫ થી શરૂ.) આ પ્રમાણે બાહા ઇંદ્રિારા મળતું સુખ ક્ષણિક હેવાથી તેને બાહા પદાર્થોમાં શેધ કરે તે આકાશ કુસુમવત્ નિષ્ફળ છે, કારણ કે બાહ્ય દેખાતા પુદ્ગલિક પદાર્થો સ્થીર નથી. પરંતુ તેમાં અનેક પલટન ભાવ ક્ષણે ક્ષણે થયા કરતે હેવાથી તેમાંથી શાશ્વત સુખ કદાપિ મળી શકે જ નહીં. શાશ્વત સુખ જેમાંથી મળી શકે તેની પિતાની સ્થીતિ શાશ્વત અને અચળ ગુણ સ્વભાવવાળી હેવી જોઈએ. જેથી તેની બાહા શોધન ન કરતાં આપણે આત્મામાં જ તે કરવાની છે. અને જ્યારે આત્મધર્મની સેવા કરવામાં આવશે ત્યારે જ તે અનંત શાશ્વત સુખ પ્રાપ્ત થશે. જેથી આત્મામાંથી તે મેળવવા માટે અધ્યાત્મ જ્ઞાનની જરૂર છે. અધ્યાત્મ જ્ઞાની આત્માના અનંત સુખને, દેહ છતાં પણ અનુભવ કરી શકે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૦
આત્માનંદ પ્રકાશ,
અધ્યાત્મ જ્ઞાનના અંજનવડે આત્મા પિતાને લાગેલા કર્મો સૂર્ય જેમ અંધકાર દુર કરી પિતાને પ્રકાશ બહાર ફેકે છે તેમ કર્મ રૂપ અંધકારને ફેંકી દઈ પિતાની અનંતી શક્તિ અને રિદ્ધિને પ્રગટ કરે છે. તે
જેમ જેમ આત્મા પુદ્ગલ પરમાણુઓથી છુટ થઈ પિતાના સ્વરૂપમાં રમણતા કરે છે, તેમ તેમ અનંત સુખ પ્રાપ્ત થતું જાય છે. જેમ જેમ જડ અને પરવસ્તુમાં પિતાપણું મટી સ્વવસ્તુમાં પિતાપણું થતું જાય છે, તેમ તેમ સાચું સુખ પ્રાપ્ત થતું જાય છે. આવું શાશ્વતું અને અચળ સુખની સિદ્ધિ કાંઈ તત્કાળ થતી નથી. પ્રતિદિન ઉત્સાહથી આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવામાં મંડયા રહેવાથીજ તેવા નિત્ય અને સાચા સુખને અનુભવ થશે. આવા અત્યુત્તમ કાર્ય કરવા માટે જ્યારે ઘણે જ ભોગ આપવામાં આવશે ત્યારે કર્મ રૂપ શત્રુને છેદી, આત્મા પોતાની અનંત અખૂટ રિદ્ધિ યાને સાચું સુખ પ્રાપ્ત કરી શકશે. આમાની પિતાની જ તે વસ્તુ હોવાથી અને શેષનાર પણ તેજ હવાથી પિતે પ્રયત્નવડે તે મે ળવી શકે એમાં આશ્ચર્ય નથી. જેમ ભૂપે મનુષ્ય આહારને, તૃષાતર પાણીને, વૈભવી ભેગવિલાસને પ્રાપ્ત કરવા મેહેનત કરી મેળવે છે, તેમ દરેક મનુષ્ય જે પિતાનું સાચું સુખ મેળવવા યત્ન કરે છે તે પણ તેઓ મેળવી શકે.
સાચું સુખ જે નિર્વિકલ્પ દશાનું સુખ છે તે વાણીથી અને ગોચર છે, અને જ્ઞાની મહારાજાએ પણ તેનું વર્ણન કરી શકતા નથી. અતિન્દ્રિય એવું આ આત્મિક સુખ તેને અનુભવ આમાજ કરી શકે છે, પરંતુ ઈદ્રિયે કરી શકતી નથી. આવા શાશ્વત સુખના ભક્તા પુરૂને રાજા, શેઠ ઇંદ્રની પણ દરકાર હોતી નથી. તેથી જે પુરૂષેએ પિતાના આત્મામાં રહેલા સત્ય સુખમાં શ્રધ્ધાધારી છે તેને જ તે સાચું સુખ મળી શકે છે. આત્મશ્રદ્ધા અને આત્મબલથી અંતરમાં ઉતરી આત્મ સુખને શોધી તેને અનુભવ કર એ જ શ્રેષ્ઠ કર્તવ્ય છે. આવું સાચું સુખ પ્રાપ્ત કરવા માટે અધ્યાત્મ જ્ઞાનની જરૂર છે. અને તેના સિવાય બીજો કે ઉપાય નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચું સુખ માં સમાયેલું છે ? ૨૧ આત્માથી ભિન્ન એવા દેહ, વિષયાદિથી સુખની ઈચ્છા જે રાખતું નથી અને આ સંસારમાં દેખાતું સુખ જેને ભયરૂપ અગ્નિની ભસ્મ જેવું લાગે છે તે જ ખરૂં સુખ મેળવી શકે છે.
જ્ઞાન, દર્શન વગેરે જે આત્માની લક્ષ્મી છે તેથી જે સુખ ઉપજે છે તે જ સાચું સુખ છે. અને તેવા સુખમય થવાની દરેક આત્માને જરૂર છે.
ઇંદ્રિય દ્વારા બાહ્ય મળતું પુદ્ગલિક સુખ, કે તેની પૂર્ણ તા, આત્માની પિતાની ન હોવાથી અને તે પર ઉપાધિથી થયેલ હવાથી માગી લાવેલા દાગીના જેવું છે. જેમ એક માણસ પિતાને ત્યાં શુભ પ્રસંગે પારકી ચીજો લાવી પિતાની શોભા અને પૂર્ણતા બતાવી સુખ માને છે, પરંતુ તે પ્રસંગ વ્યતિત થતાં તે શેભા અને તેનાથી મનાતું સુખ જેમ મટી જાય છે, તેમજ બાહ્ય દેખાતા સુખે પણ પર વસ્તુમાંથી થયેલ હોવાથી તે સાચા કેહેવાતા નથી.
આવું સાચું સુખ કે જે બાહ્ય પદાર્થોમાં નહિ પરંતુ આ ત્મામાં જ રહેલું છે. જેથી આત્માના સ્વરૂપમાં રમણ કરવાથી તે સુખ પુરેપુરૂં પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી સાચું સુખ મેળવવા પ્રયાસ કરનાર સજજન પુરૂએ આઠ પ્રકારનો મદ તજી, આત્મામાંથી મેળવવા માટે ધન, ધાન્ય, સ્ત્રી, પુત્ર, પરિવાર વિગેરે બાહા પદાર્થો જે કે પર વસ્તુ છે, તેમાંથી થતી સુખની ભ્રાંતિ કે જે ભવોભવ ભટકાવનારી છે, તેને ત્યાગ કરી જ્ઞાનાદિ રૂપ આભાની લમીથી થતાં સુખમાં મગ્ન થવું. બાહ્ય પદાર્થોમાં મનાતું હું અને મારું પણું મૂકી દઈ જેણે શાક્ષીપણું ધારણ કરેલું છે તેઓએજ સાચું સુખ મેળવેલું છે. અને તેને જ સાચું સુખ કહી શકાય છે. અને તે માત્ર આત્મામાં સમાયેલું એમ મહાત્મા એનું કથન છે,
સંપૂર્ણ.
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૨
આત્માનન્દ પ્રકાશ.
પ્રબંધમાલ.
જાવડશાહનું ચરિત્ર.
(ગતાંગ પૃષ્ટ ૨૫૮ થી ચાલુ) આ અરસામાં વિકમ રાજાનું મૃત્યુ થયું અને તેના રાજ્યાસન ઉપર તેને પુત્ર વિકમસેન આવ્યું. તેણે પૂર્વની જેમ જિનદત્ત ની પાસે હાથીની માગણી કરી. જિનદત્ત તેવો હાથી આપી શ. કર્યો નહીં, એટલે તે માટે ગ્રામપતિ મટીને વ્યાપારી થયે હતે.
કેટલોક સમય ગયા પછી જિનદત્ત પિતાના પુત્ર ભાવડ ઉપર ગ્રહ ભાર મૂકી દીક્ષા લઇ ચાલી નીકળ્યું અને પછી અમુક સમય ચારિત્ર પાલી તે મૃત્યુ પામી દેવલોકમાં ગયો હતો..
ભાવડે સારો વ્યાપાર કરી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવા માંડ્યું. અને પિતાના પિતાથી તે વિશેષ ઉદ્યાગી થયો હતો. અનુક્રમે ભાવડની સ્ત્રી સુલલિતા સગભી થઈ. ગર્ભના વેગથી તેણીને દુષ્ટ દેહદ ઉત્પન્ન થયા. નઠારા રવાથી અને અપશુકનથી એ ગ
માં આવેલા પુત્રને દુષ્ટ જાણી ભાવડે તે જન્મેલા બાળકનો દાસીની પાસે ત્યાગ કરાવ્યું. મૃત્યુગમાં ઉત્પન્ન થયેલા તે બાલકને લઈ દાસી માહણી નદીના તીર ઉપર આવેલા એક શુકા વૃક્ષ નીચે મુકી દૂર ચાલવા લાગી. દાસીને ચાલતી વખતે તે બલકે ક્ષણવાર રૂદન કરીને કહ્યું કે, “એક લાખ સુવણુ મારૂં લહેણું છે, તે આપ્યા વિના મને કેમ છેડે છે ? જે મને તે મારૂં હેણું નહીં આપે તે તમને અતિ ભયંકર અનર્થ ઉત્પન્ન થશે.” દાસીં આ વચન સાંભળી તેને લઈ પાછી ઘેર આવી અને તેણીએ વાર્તા ભાવડ શેઠને કહી સંભળાવી. તત્કાલ શ્રેષ્ટી ભાવડે તેની વધામણુને પ્રસંગે ઘણું ધન ખર્ચી નાખ્યું. ષષ્ટી સુધીમાં એક લક્ષ દ્રવ્યને વ્યય થઈ ગયે એટલે તેજ દિવસે તે બાલક મૃત્યુ પામી ગયે હતે.
અનુક્રમે સુલલિતાને બીજો પુત્ર ઉત્પન્ન થયે હતા. જ્યારે
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રબંધમાલા.
૨૮૩ તે પુત્ર પ્રસબે, તે વખતે તેને દુનિમિત્ત પ્રગટેલા, તેથી તે ને પણ દુર કરવામાં આવતાં, તેણે ત્રણ લાખની માગણી કરી હતી. પૂર્વની પ્રમાણે તેટલું દ્રવ્ય તે નિમિત્તે ખચવાથી તે બાલક પણ મૃત્યુને પ્રાપ્ત થયે હતો.
આ પ્રમાણે બે પુત્રે નષ્ટ થયા, તથાપિ સદબુદ્ધિવાલા એવા ભાવડ અને સુલલિતાને જરા પણ શેક થ ન હતું. તેમ તે ગુહ્ય વાત કેઈના જાણવામાં પણ ન આવી કે જેથી કોઈ કોઈને તે વાત કહે.
લેકે તે વિશે અનેક વાતો કરવા લાગ્યા. “ભાવડ શેઠની ઉપર કોઈ દેવ છું થયું છે, કે જેથી તેના પુત્ર છઠીના દિવસમાં જ મૃત્યુ પામી જાય છે.' ' અનુક્રમે સુલલિતાને ત્રીજે ગર્ભ રહ્યા હતા. તે ગર્ભ વખતે સારા સ્વપને અને શુભ શુકન થવાથી તે દંપતી હૃદયમાં આ નંદ પામ્યા હતા. તેને પણ પ્રથમની માફક મુકવામાં આવતાં તેણે કહ્યું કે, એગણુશ લાખ સુવર્ણના દાનને અર્થે તમારે ઘેર મારે સમાગમ થયે છે. મને છોડી દો કે રાખે તો પણ એટલા દાન પછીજ મારે તમારી સાથે વિરોગ છે. તેને માટે તમારી મારી ઉપર જે અધિક સ્પૃહ છે, તે જ પ્રમાણ રૂપ છે. તે વખતે ભાવડના સ્વજનેએ આવીને કહ્યું કે, “આ બાલકનું નામ અમે જાવડ પાડીએ છીએ. તે મૃત્યુ પામે અથવા છે, પણ તેની ષષ્ટીની કિયા અમે જ કરીશું અને તેનું પાલન પણ અમે જ કરીશું.” સ્વજનેના આ વચન સાંભળી ભાવડ અને અલલિતાએ તે વાત, માન્ય કરી, તથાપિ તે પુત્ર તરફની પ્રીતિને લઈને તેમણે તે પુત્રનું પાલન-પોષણ કરવા માંડ્યું. અનુક્રમે પાલન પોષણ કરેલ જાવડિ મહેટ થયે. માતા પિતાએ તેને સારી રીતે ભણજો. જાવડિ જ્યારે વન વયમાં આપે, ત્યારે સીતા નામની એક કન્યાની સાથે તેને વિવાહ કરવામાં આવે હતે. . એક વખતે પણીને દિવસ આવતાં ભાવડ પિોતાના કુટુંબ સાથે સિદ્ધાચલની યાત્રા કરવાને ગયે તે વખતે સ્નાનાદિકના અ
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮૪
આત્માન પ્રકાશ.
ભાવથી અશ્રપાત કરતાં એવા પિતાના પિતા ભાવને જોઈ જાવ ડિએ તેનું કારણ પૂછયું, એટલે ભાવકે તે કારણ યથાર્થ રીતે કહી સંભળાવ્યું હતું. જેમાં સિદ્ધાચલ તીર્થમાં જે આવશ્યક્તા હતી, તે દર્શાવી હતી. પિતાની ઈચ્છા જાણી જાવડિઓ ત્યાં પ્રતિજ્ઞા કરી કે, “મારે આ સિદ્ધગિરિ ઉપર શિલામય બિંબની સ્થાપના કરવી” પિતાના પુત્રના આ વિચાર સાંભળી ભાવડ હદયમાં ખુશી થયે હતું. તે વખતે ભાવડના જાણવામાં આવ્યું કે, હવે મારી આયુષ્ય અપ છે, તેથી તેણે પિતાના વીરમ નામના મિત્રને બેલાવીને જાવાડિની ભલામણ કરી. તે પછી ભાવડ અનશન વ્રત લઈ સત્યાવીશ દિવસે મૃત્યુ પામ્યું હતું. અને તેની સ્ત્રી સુલલિતા પણ તકાલ તેની પાછળ મૃત્યુ પામી હતી.
પિતાના માતપિતા મૃત્યુ પામવાથી જાડિ શકાતુર થયો હતું. તેણે તેમના મરણ પાછળ એગણીશ લાખ સુવર્ણ વ્યય કરવાને નિશ્ચય કર્યો હતો. અનુક્રમે જાવડિ માતપિતાના શોકથી રહિત થયે અને અનેક સુકૃત કરવાને તે તત્પર થયે હતે.
એક વખતે પિતાના વચનનું સ્મરણ કરી જાવડિ પિતાના પિતાના મિત્ર વિરમને બેલાવી ઘરને સર્વ ભાર તેની ઉપર આરેપિત કરી પિતે ઉત્તર દિશામાં ચાલી નીકળે હતે. દેવતાના તે કાશ્મીર દેશમાં આવ્યું અને ત્યાં આવેલા નવપલ્લી નામના એક શેહેરમાં સારા ઉતારામાં ઉતર્યો હતે. ત્યાં તેને સાંભળવામાં આવ્યું કે, એક સૂત્રધાર (કારીગર) ને ત્યાં શ્રી ઋષભદેવ ભગવાન, ચદેશ્વરી અને પુંડરિકજીની ઘણું સુંદર ત્રણ મૂતિઓ છે. આ સાંભળી જાવડિતે કારીગરને ઘેર ગયે અને નવલાખ સુવર્ણની કીંમતે તેણે તે ત્રણ પ્રતિમાની માગણી કરી. કારીગરે તે આપવાની કબુલાત આપી અને તેના સાટાને માટે અમુક દ્રવ્ય આપી કરાર કરી આવ્યું. પછવાડે જ્યારે તે કારીગરોના જાણવામાં આવ્યું કે, તે ત્રણ પ્રતિમાની કીંમત કેટી દ્રવ્યની છે, ત્યારે તેઓએ પિ
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રબંધમાલા,
૨૮૫
તાને કરાર તેઓ અને તેમણે આવી જાવડિને કહ્યું છે કે, “અમારા વડીલેને આ વાત રૂચિકર લાગતી નથી, તેથી અમે તે ત્રણે પ્રતિમાને તમને તેટલા મૂલ્યથી આપી શકીશું નહીં.” કારીગરોના આ વચન સાંભળી જાવડિઓ કરાર પ્રમાણે પ્રથમ આપેલું દ્રવ્ય માગ્યું, ત્યારે તેઓએ તે દ્રવ્ય આપવાની ના કહી, આથી જાવડિના મનમાં રોષ ઉત્પન્ન થઈ આવ્યું. પછી નાવડિએ તે નગરના રાજાને એક ઉત્તમ જાતને અધભેટ કર્યો અને રાજાની પૂર્ણ પ્રીતિ સંપાદન કરી લીધી. પછી જાવડિઓ તે કારીગરોએ તેડેલા કરારની વાત રાજાની પાસે નિવેદન કરી એટલે રાજાએ તે કારીગરોને બેલાવી ટપકે આપે. તેથી ભય પામી કારીગરોએ માફી માગી અને તે ત્રણે પ્રતિમાઓ જાવાડિને આપી.
જાવડની આવી ધાર્મિક વૃત્તિ જોઈ રાજા તેની ઉપર સંતુષ્ટ છે અને તેણે પડ્યા નામની પિતાની પુત્રી જાડિને આપી. જાવડિ રાજપુત્રી પદ્માને પરણી રાજાની આજ્ઞા લઈ પિતાના નગરમાં પાછો આવ્યો હતો. જવડિએ દશલાખ સુવર્ણ દ્રવ્યને વ્યય કરી તે પ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવી અને તે પ્રસંગે સ્વજનોને અને યાચકોને અગણિત દાન આપ્યા હતા.
જાવડિઓ જ્યારે એ પ્રતિમાની સ્થાપના કરી તે વખતે સિગિરિપર તે પ્રતિમાને ચડાવતાં મુખ નામને કઈ પૂર્વના અધિષ્ઠાયક દેવની સાથે જાવાડિને વર થયું હતું. શુભ મુહૂર્તે સંઘની સાથે જ્યારે તે પ્રતિમા રથ ઉપર બેસારી ચલાવવા માંડી. ત્યારે તે દેવતાએ તેને તંભી રાખી હતી. સૂર્યને અસ્ત થયો અને સર્વ સંઘ શાંત થઈ ગયે, તે વખતે મુખ દેવતા સૂઈ જવાને સમય લઈ તે પ્રતિમાને તેના સ્થાનમાં સ્થાપિત કરી હતી. તે પાછે તે પ્રતિમાને સ્થાનથી ચલિત કરતે હતે. આસ્તિક જાવડિ ફરીવાર મુહૂર્ત લઈ અને ઘણું દ્રવ્ય ખર્ચ પાછે તેની પ્રતિષ્ઠા કરાવતો હતે. એવી રીતે આઠ વર્ષ સુધી બનવાથી જાવડિ તદન નિર્ધન થઈ ગયા હતા.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૮
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનન્દ પ્રકાશ.
આ અરસામાં રાજપુત્રો પદ્મા મૃત્યુ પામી ગઇ. રામની જેમ જાવિડને તે એકજ પત્ની હતી. એક વખતે તેણે વિચાર્યું કે, “ ઘણું દ્રવ્ય મેળવ્યા શિવાય કોઇની સાથે યુદ્ધ થઈ શકતુ નથી, તે આ ગોમુખ દેવની સાથે શી રીતે યુદ્ધ થઈ શકે ” આ પ્રમાણે વિચાર કરી અઢાર વહુાણના એશ્વર્ય ઉપર પેાતાના હિતકારી વીરમને સાથે રાખી પોતે મધુપુર માં આવ્યે, ત્યાંથી અનુક્રમે કેટલેક દિવસે સિંહલદ્વિપમાં ગયો. ત્યાં તેણે ઘણું દ્રવ્ય મેળ
ન્યુ પછી ત્યાંથી ખીજે વર્ષે પોતાના દેશ તરફ આવવાને વાહણ ઉપર બેઠા, તેવામાં પેલા બૈરી ગોમુખ દેવતાએ એવે ખરાબ ૫વન પ્રસાો કે, જેથી તેનુ વાહાણુ ખીજા કેાઈ બેટ તરફ ઘસડાઈ ગયું. પણ જાવિડના પુણ્ય પ્રભાવથી તે દ્વીપમાં તેને વ્યાપાર કરવાથી ચાર ગણા લાભ મળ્યેા. તે સ્થાને તેને અગીયાર વર્ષો વીતી ગયાં. જે બેટમાં તેણે એવે મહાન લાભ મેળવ્યા હતેા, તે રત્નદ્વીપ હતે. ગારમે વર્ષે જાવિડે તે દ્વીપમાંથી મેાટા વ્હાણા ભરી તે આગળ ચાલ્યે. આગળ જતાં એક સુવર્ણદ્વીપ તેના જોવામાં આવ્યો, તે સ્થળે આવતાં સર્વ વાહાણના લોકોને મીઠું જલ મેળવવાની ઇચ્છા થઇ મીડા જલ વિના તે અતિ વિલ બની ગયા. આથી તે વાહણેને મીઠું જલ મેળવવાની ઇચ્છાથી એક સ્થળે ઉભા રાખ્યાં. તે સમયે રાત્રિ પડી ગઇ હતી. સવે ઉત્સુક થઈ મીઠું જલ લેવા લાગ્યા, તેવામાં કેટલાએક લેકેએ ત્યાં રસાઈ પણ કરી લીધી. આ વખતે વડના હિતકારી વીરમ તે સ્થલે નીચે ઉતરી સારી પૃથ્વી શેાધવા લાગ્યા. તેવામાં તેના પગમાં એક કિઠન ખીલે વાગ્યા અને તેથી તેના પગમાંથી રૂધિર ના પ્રવાહુ વેહેવા લાગ્યા. તે ખાર ાણી જાવિડએ વીરમને કહ્યુ કે, ભદ્ર, તમે આ પાસેના અરણ્યમાં જઈ અણુના વૃક્ષના અ ગારા કરો તે વડે પગનું આષધ કરી પાછા વાહાણુ ઉપર સત્વર ચડી જાએ. જાવિડના કહેવાથી વીરમ તે સ્થલે ગયે, ત્યાં કેટલા એક સુવર્ણના પિંડ તેના જોવામાં આવ્યા. તે જોઈ વીરમે -
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રબંધમાલા,
૧
-
-
-
- -
તાની સાથે રહેલા માલિમને તે વિષે કહ્યું. પછી પિતાને પગે પાટે બાંધી તેણે માલિમને પુછ્યું કે આ શું હશે, તે રજ મારા ઘવાએલા પગની સાથે અડેલી છે, તે પણ સુવર્ણના જેવી દેખાય છે. માલિમે કહ્યું, મિત્ર, આ સુવર્ણદ્વીપ છે. જે આ વહાણને બીજો બધે ભાર દૂર કરી આ રજથી તે વાહાણેને આપણે ભરીએ, તે ઘણો લાભ થાય, માલિમના આ વિચારને અનુસરી વીરમે તેમ કર્યું હતું. તે સુવર્ણ રજથી વાહાણને ભરી વીરમ પિતાના નગર તરફ ચાલ્યો હતો. આ સમયે જાવડિને વરી ગેમુખ દેવે અવધિજ્ઞાનથી તે વૃત્તાંત જાણું કેધથી તેને બધા વહાણોને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધાં આ વખતે કપદ નામે નેવે યશ જાવડના પુણ્યથી પ્રગટ થયે. તે સિદ્ધગિરિ ઉપર આ રૂઢ થવાની ઈચ્છા રાખતું હતું, પણ મુખ તેને પ્રતિકૂલ રહેતા હતા. પણ ગેમુખ તેને પરાભવ કરી શકે નહીં. પછી જાડિન વહાણની સ્થિતિ પદ યક્ષના નણવામાં આવી
એટલે તેણે પ્રગટ થઈ શ્રેષ્ઠી જાવાડિને આશ્વાસન આપ્યું અને પિતે જઈને ગેમુખે ફેંકી દીધેલા વહાણોને ઉદ્ધાર કર્યો પદી યક્ષની સહાયથી વીરમ બધા વહાણ લઈ સહીસલામતે આવ્યું હતું. વહાણમાં આવેલી રજને અગ્નિના સંગથી સુવર્ણ બનાવવામાં આવ્યું અને તેથી જાવડિ એક મહાન ધનાઢય થઈ ગયા હતા.
ધનાઢયતાને ધારણ કરી જાવડિ માટે સંઘ કાઢી મહાતીર્થ સિદ્ધગિરિની યાત્રાએ ગયે હતું. તે વખતે કપદી યક્ષે તેના સાંનિધ્યમાં વાસ કર્યો હતે. સિદ્ધગિરિ પાસે રાત્રિ પડતાં જાવડિજિનબિંબના રથના ચક નીચે અષ્ટમ તપ કરીને રહ્યા હતા. આ વખતે મુખ દેવ તેને ઉપદ્રવ કરવાને આ પણ કપદ યક્ષે યુદ્ધ કરી તેને જીતી લીધું હતું. પ્રાતઃકાલે મુખ દેવને જીતવાને જય ધ્વનિ થયું હતું. તે વખતે જાણે પર્વત ફાટયો હોય, તેમ ગેમુખ દેવે આકુંદ દવનિ કર્યો હતે. પછી જાવડિએ શુભ મુ મહત્સવ પૂર્વક જિનબિંબોની સ્થાપના કરી હતી. તે પ્રતિ
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૮
ઓમાનન્દે પ્રકાશ
માની યથાવિધિ પુણ્યકારી પૂજા કરી જાવડેએ પોતાના આત્માને યશ અને પુણ્યતા પાત્ર બનાવ્યા હતા. સુરાષ્ટ્ર દેશમાં પ્રાગ્વાટ ( પારવાડ ) જાતિની અંદર ઉત્પન્ન થયેલા જાવિડએ પેાતાના પુÀાથી તથા યશથી આ વિશ્વને ભરપૂર કરેલુ છે.
સંપૂર્ણ.
વર્તમાન સમાચાર.
અમારી સભાના કરવામાં આવેલા ચાદમે વાર્ષિક મહાત્સવ.
આ સભાને સ્થાપન થયા તેર વર્ષ પુરા થવાથી અને ચાદમું વર્ષ શરૂ થવાથી જેઠ સુદ ના રાજ દર વર્સ મુજબ વાર્ષિક મહાત્સવ કરવામાં આવ્યેા હતેા. પ્રથમ સવારના સાત વાગે
આ સભાનુ` મકાન ( આત્માનંદ ભુવન ) માં પ્રભુજી પધરાવવામાં આવ્યા હતા. મકાનને સુંદર ધ્વજા પતાકા અને તારણાથી વિવિધ રીતે શણગારવામાં આવ્યું હતું, અપારના બે વાગે દરબારી ગવૈયા અને સુંદર વાજીંત્ર સાથે વિવિધ રાગ રાગણીથી મહારાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજકૃત વીશ સ્થાનકની પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. પૂજામાં આ સભાના સભાસદો ઉપરાંત અન્ય ગૃહસ્થે એ પણ હાજરી આપી હતી. પૂજામાં અપૂર્વ આહ્લાદ ઉત્પન્ન થયેા હતેા, સાંજના વારા હડીસ'ગભાઈ ઝવેરચ'દના તરફથી સ્વામી વાત્સલ્ય કરવામાં આવ્યું હતું. રાત્રિના આંગી, લાઇંટ (રાશની ) વીગેરેની અપૂર્વ રચના જેવા સાથે પ્રભુના દર્શનને અમૂલ્ય લાભ લેવા અનેક જૈન મધુએ આવ્યા હતા, અને છેવટે આ સભાના સભાસદો એકઠા થઇ સભાની ઉન્નતિના વિચારા ચલાવી ચર્ચી અને આ સભા વધારે ઉન્નતિ પર કેમ આવે તે મામતના કેટલાક નિર્ણયા કરવામાં આવ્યા હતા. આ રીતે આ સભાના વાર્ષિક મહત્સવ ઉજવવામાં આન્યા હતા.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાલણપુર શ્રી જૈન સંઘની એકસંપી. (ર૮૯) મુનિરાજ શ્રી વલ્લભવિજયજી મહારાજના પ્રયાસથી પાલણપુર જૈન સંઘમાં થયેલ એકસંપી અને ઉન્નતિ.
પાલણપુર વેતામ્બરી જન સંઘના પુન્યના ઉદયથી પરમ પૂજય મહર્ષિ કલીકલ સર્વજ્ઞ સમાન ન્યાયનિધિ જનાચાર્ય શ્રી ૧૦૦૮ સ્વર્ગવાસી શ્રીમાન વજ્યાનંદ સૂરિશ્વર પ્રસીદ્ધ નામ આત્મારામજી મહારાજના શિષ્ય માહાત્માશ્રી માન શ્રી ૧૦૮ વલ્લભવિજયજી મહારાજ પંજાબથી વિહાર કરતાં અને જેઠ સુદી ૩ વાર શનેઊના રેજ સવારમાં પધાર્યા હતા. જેઓ સાહેબની પધરામણી વખતે શેહેરમાંથી સામયું કરવામાં આવ્યું હતું. ભારે ઠાઠમાઠથી માહારાજ સાહેબને શહેરમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. વરઘેડામાં શેઠ મહેતા ચમનલાલ ગાંગજી ભાઈ તથા કેડારી ચંદુલાલભાઈ સેભાગચંદ, પારેખ અમુલખભાઈ ખુબચંદ, પારેખ નગીનદાસ લલુભાઈ વગેરે શહેરના તમામ છેતાંબરી જન કોમના આગેવાનો અને તમામ પુરૂષ તથા સ્ત્રી
એ ઘણું ઉમંગ અને ઠાઠ માઠથી ભાગ લીધો હતો. અને વરડે ઉપાશ્રયમાં આવ્યા બાદ માહારાજ સાહેબે દેશના આપી શ્રાતાજનેના મન ઉપર ધર્મની ભારે લાગણી ફેલાવી હતી. વ્યાખ્યાન સમાપ્ત થતાં અહીંના કે ઠારી મુળચંદ દલજી તરફથી નાલીયેરની પ્રભાવના કરી હતી.
અમારા નેકનામદાર દરબાર સાહેબ શ્રી સર શેરમહમદખાનજી સાહેબ બહાદર કે-જી–સી-આઈ–ઈ હજુરથી વરઘોડાને ઘણે ખરે સામાન મળ્યું હતું. જેથી જેન સંઘ ઉપર ભારે ઉપકાર થયેલ છે. અમારા નામદાર દરબાર સાહેબ હજુરની જૈન ધર્મ પ્રત્યે ઘણુંજ સારી લાગણી છે. અને તેઓ નામદાર હજુરથી દરેક વખતે દરેક બાબતમાં જોઈએ તે કરતાં પણ વિશેષ અહીંના શ્વેતાંબરી જૈન સંઘને મદદ મળે છે. એટલું જ નહીં પણ તેઓ સા
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૯૦
આત્માનંદ પ્રકાશ,
હેબની દરેક ધર્મ અને કામ પ્રતે તેવીજ લાગણું છે. અહીંની પચરંગી કેમમાં ધર્મ સંબંધી તમામ જન સમુદાય એક બીજાની તરફ ઘણી મીઠી નજરથી જુએ છે, અને કોઈપણ વખત ધર્મના સમુદાયના જુદા જુદા જથાઓ વચ્ચેની એક સંપીમાં ખામી આવી નથી તેમ ભવિષ્યમાં આવશે નહીં. તે સઘળી બાબતનું માન અને મારા નેક નામદાર હજુર સાહેબને છે. દુનિઆમાં એક સાધારણું કહેવત છે કે “યથા રાજા તથા પ્રજા” મતલબ રાજાના ગુણનું અનુકરણ પ્રજા કરે છે તે પ્રસિદ્ધ વાત છે. અને તેજ આ શહેરમાં ઉઘાડી રીતે જણાઈ આવે છે.
અહીંના વેતારી મૂર્તિપૂજક મહાજનમાં અંદર અંદર કઈ બાબતમાં એક બીજાઓનાં મન ઘણા દીવસથી વીગ્રહ થયેલાં હતાં સમજ શક્તિને લઈને કદાગ્રહે બહુ ભયંકર રૂપ પકડયું હતું, પરંતુ તેવા કારણથી અહીં જે કંઈ સુધારા દાખલ કરવા, તથા ધર્મના કાર્યોમાં સુધરેલા જમાના મુજબ જોઈએ તે પ્રમાણે આગળ વધી શકાતું નહોતું. તે વિષેની ખબર માહારાજ સાહેબશ્રી વલભવિજયજી મહારાજને થતાં અહીંના માહાજને ઘણું સરલ સ્વભાવથી તે વિષેને નિવેડો લાવવા માહારાજ સાહેબને અરજ કરી અને તે બાબતને દસ્તાવેજ તમામ સમુદાયની સહાય સહીત માહારાજ સાહેબને અર્પણ કર્યો હતે. જ્યાં આગળ ૫૦૦ ઘરોને સમુદાય વેતાંબરી મૂર્તિપૂજક મહાજનને છે. તેમાં આટલા નિર્ણય ઉપર આવવાનું જે ઝડપથી થયું હતું, અને તમામ ગ્રહનાં મન કેમળ જે જલદી થયા તેનું માન મહારાજ સાહેબને પિતાને જ હતું. કારણ કે ફક્ત બેજ દીવસના વ્યાખ્યાનથી તેઓ સાહેબે શ્રેતાઓને હૃદય તદનજ કોમળ બનાવી દીધાં હતાં.
મહારાજ સાહેબને ફેસલે આપવાની વિનંતી થતાં તેઓ સાહેબે બેજ દીવસ બંને પક્ષની હકીકત સાંભળી લઈને, જેઠ સુદી
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાલણપુર શ્રી જેન સંધની એક્સપી. ર૦૧ ૮ વાર ગુરૂના રેજ સવારે પિતાને લેગી ફેંસલે બહાર પાડયે હતે. જે ફેંસલે વાંચવાની સાથે સર્વ કેમના દરેક પુરૂષ અને સ્ત્રીઓએ તેને હર્ષના પિકાર અને તાળીઓ સાથે વધાવી લીધું હતું. અને તમામ પક્ષે ઘણી ખુશી બતાવી હતી. આ પ્રમાણે આજ ૨૦ વરસના ઘણા લાંબા અરસાથી અહીંના તારી મૂર્તિપૂજક મહાજનમાં જે કદાગ્રહ દાખલ થયેલ હતું તેને અંત લાવી તમામને ટુંકા વખતમાં એકત્ર કરવાનું સઘળું માન પરમ પૂજ્ય માહારાજ સાહેબ શ્રી વલભવિયજી મહારાજને છે. તેઓ સાહેબે આ ફેસ કરવા માત્ર ધર્મની ઉન્નતિની ખાતરજ તકલીફ ઉઠાવી હતી. ને જે ઠરાવ કર્યો છે તેને માટે અત્રેને શ્રાવક સમુદાય મહારાજશ્રીને આભારી છે. આ વખતની ખુશાલીમાં અહીના તળાટી ઉજમ ડુંગરની માલીકીની એક ઘરથાર કે જે ઉપાશ્રયની સાથે જોડવામાં ઘણું ઉપયેગી હતી તે તેમના દીકરા ચુનીલાલ ઉજમે શ્વેતામ્બરી મૂર્તિપૂજક માહાજનને અર્પણ કરી હતી અને તે માહાજને ખુશીથી સ્વીકારી હતી.
મહારાજ સાહેબ તથા તેમના શીષ્યને ઇરાદો પંજાબથી વીહાર કરતી વખતે જ ઘણે દૂર અંતરે શ્રી સિદ્ધગિરિ તીર્થની યિાત્રાએ પધારવાનું હતું. તેમના લાંબા રસ્તાની મુસાફરીમાં બીજા શહેરમાં માહારાજ સાહેબને રેકવા માટે ઘણે આગ્રહ થયે હતે છતાં અહીંના માહાજનની અહીં ચોમાસું કરવાની માગણને સ્વીકારીને અહીંના શ્રી સંઘ ઉપર ઘણેજ ભારે ઉપકાર કીધે છે.
પરમ પૂજ્ય મુનિ મહારાજશ્રી વલ્લભવિજયજી માહારાજના પરમ ગુરૂ શ્રી વિજ્યાનંદ સૂરિશ્વર શ્રી આત્મારામજી મહારાજ સાહેબના નિવણની વારસીક તીથી જેઠ સુદી ૮ ને દીવસે આ સઘલે બનાવ બન્યાથી તે દીવસે અહીંના મહાઝને ભારે ઉમંગથી પૂજા ભણાવી છે. અને દરેક વરસને તે દિવસે પૂજા ભણાવવાનું નક્કી કરવામાં આવેલ છે. ખરેખાતે
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૯૨.
આત્માનંદ પ્રકાશ
આ સમય પાલણપુરના શ્વેતાંબરી મૂર્તિપૂજક જેને માટે આ વખત સેનાના અક્ષરેથી કતરી રાખવા સમાન થઈ શકે છે. અને તે દીવસથી તે કેમની દીવસે દિવસે શુદપક્ષના ચંદ્રમાની માફક ચડતી થશે. તથાસ્તુ.
અહીંના જૈન શ્વેતાંબરીના બાળકો તથા બાળકીઓ માટે કેળવણી આપવાના સંબંધમાં બીજા સુધરેલા શહેરમાં જે સુધારાઓ વધવા પામ્યા છે. તે પ્રમાણે બંદોબસ્ત કરવાને સ્વાલ તથા બીજા સંસારિક અને ધાર્મિક સુધારાઓ કરવાના સ્વાલે ઘણું દીવસથી ચારચાઈ રહ્યા છે. તેને માટે અહીંના આગેવાને વેળાસર ધ્યાન આપવાનું છે. કેળવણીના સંબંધમાં કંઈ પગલું ભરાએલ છે ખરું, પણ હજુ સુધી તે સ્તુતિપાત્ર જોઈએ તેટલે દરજે થઈ શક્યું નથી. હજુ તે સંબંધમાં ઘણું વિશેષ કરવાનું છે, અને માહારાજ સાહેબની મદદથી તે સઘળી બાબતેને આરંભ વેળાસર કરશે, અને માહારાજ સાહેબ ચેમાસું અહીં બીરાજવાના છે જેથી તેને ખાસ લાભ લેશે તેવી અમારી ઈચ્છા છે. કદાગ્રહ દૂર કરે તે ઉન્નતિ થવાનું મૂળ છે. આપણે જેનપ્લેતામ્બરી કેન્ફરન્સ લાખના ખરચથી જે કામ દીવસેના દીવસથી બબ્બે વરસના વરસેથી કરી શકી નથી તે કામ આવા માહાત્મા એના એક દિવસના પધારવાથી થાય છે. તે જોઈ અમને ઘણે ઉત્સાહ અને આનંદ પેદા થાય છે.
(મળેલું.)
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર,
૨૬૩ ન્યાયનિધિ વિજયાનંદસૂરિના સ્વર્ગવાસને વાર્ષિક
તોથીને વડોદરામાં મહત્સવ.
પૂજ્યપાદ શ્રી આત્મારામજી મહારાજ સંવત ૧૯૫ર ના જેઠ સુદ ૭ની રાત્રે દેવલોક પામેલા હોવાથી આચાર્ય મુનિરાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજની સ્વર્ગવાસ વાર્ષિક તીથી, વડોદરા ખાતે જેઠ ગુદ ૮ ના રોજ મુનિરાજ શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજના પ્રમુખપણું હેઠળ શ્રી આદિજીન મંડળ તરફથી ઘણી ધામધુમ સાથે ઉજવવામાં આવી હતી. હમેંશ તે પ્રમાણે વાર્ષિક તીથી ઉજવવામાં આવે તે નિમીત્તે શેઠ ગોકળભાઈ દુલભદાસે રૂ. ૨૦૦, તથા શેઠ અભેચંદ હરખચંદની વિધવા બે ઈવીજળીબાઈએ રૂ. ૨૦૦ આપ્યા છે.
મુનિરાજ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજ તથા પન્યાસજી શ્રી સંપત્તવિજયજી મહારાજ નડે યાત્રા કરી અમદાવાદ
પધારતાં તેના પ્રયાસથી થયેલ ધર્મોન્નત્તિ.
નરેડેથી યાત્રા કરી અમદાવાદમાં પધારતાં શ્રીમાન મુનિ મહારાજ હંસવિજ્યજી સાહેબનું સામૈયું ઘાંચીની પિળવાળા શ્રાવકેએ કર્યું હતું. તે દિવસે આ પિળને વાવટા વિગેરેથી સુશોભિત બનાવવામાં આવી હતી. મહારાજશ્રીએ શેઠ વીરચંદ દીપચંદ બી. આઈ. ઈ. ના હાલમાં ઉતારી લીધું હતું. તે પ્રસંગને અનુસરતી કવીતાઓ ગાઈ બાળ વર્ગે ગુરૂ ભક્તિ બજાવી હતી.
જેઠ શુદિ ૧૨ ના દિવસે મહારાજ શ્રી હંસવિજ્યજી સાહેબના શિષ્ય પન્યાસ શ્રી સંપત્તવિજયજી ગણિ મહારાજે શા. જેસંગભાઈ વિગેરે ૧૫ જણાને ચોથું વ્રત તથા બીજા કેટલાક ને વશ રથાન તપની શુભ કિયા કરાવી હતી. દરમ્યાન ધર્મ
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ.
દેશના પ્રસંગે હાલમાં જોશભેર ચાલતો હોટલમાં ચા પાણી વિગેરે ઊડાવવાનો રીવાજ નાબુદ થવા ભાર મૂકીને કહેવામાં આવ્યું હતું. તેથી ઘણું લેકેને સારી અસર થઈ હતી. તેજ ગંજાવર સભામાં કવી સાંકળચંદભાઈએ બનાવેલી એક રસીલી કવિતા હારમેનીયમમાં ગવડાવવાથી સંખ્યાબંધ માણસોએ હોટલમાં જવાને ત્યાગ કર્યો હતે–તે વિતા દરેક દ્વર્ગુણ ત્યાગવાની ઈચ્છાવાળાને ઉપયોગી હોવાથી અત્રે આપવામાં આવી છે.
બેડે બાઈ બુડતે તારે અથવા રાગ સઈદાને.
અરે આ કળીયુગ કુરે, થાય ઉ*ચ નચથી ભુડે રે, એ ટેક. કળીયુગ રાજાની રાજધાનીમાં, સુધારે કુધારે કીધ; નામ સુધારાને પવન ફુકાયે, જાણે સુધારે ન સીદ્ધ અરે. ૧ પુર્વે યવનેએ આ વટાળ્યા, ચલવી મુગલાઈ દોર, તે પણ ધર્મ ચુસ્ત પુરૂષોએ, રાખે ટેક ને તેર. અરે. ૨ અધુના નામ સુધારા એ વા, દુનીયા મધ્યે દાટ, દેખીને ધમી પુરુષ દીલ કપ, ઊપજે અંગ ઉચાટ, અરે. ૩ જોર જુલમ વીણું નામ સુધારાએ, લલચાવ્યા લેકને ફેક; જી હા સ્વાદથી ઘસડાઈ આર્યો, જાય હોટલમાં શેક, અરે. ૪ આર્ય ધર્મથી વિપ્રીત ચાલે, હોટલમાં વેહેવાર; ધર્મ કમ સચવાય ન કેઈના, જઈને જુએ નીરધાર. અરે. ૫ માટીનું વાસણ યવનને અડકે તે, આભડછેટ ગણાય; માટીને રેતીથી મીશ્રીત વાસણ, કડો કેમ નહી અભડાય. અરે. ૬ તે વાસણમાં યવનને આર્યો, ખાય પીવે એક ઠામ, એકજ પાણીમાં વાસણ બાળે, રૂઠે નહી કેમ રામ. અરે. ૭ ભક્ષાભક્ષ વિવેક રહે નહી, વાશી વિડલ ન વિચાર, રસના રસના લાલચે લેકે, થાય હોટલે ખુવાર, અરે. ૮
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર
અરે,
અરે. ૧૦
શમ તજે ને ધરમ તજે - વળી, કર્મ કઠાર ખંધાય; વાળુ કર્યાં પછી રાત્રીએ જમવાથી, રાગ અજીરણુ થાય. જીભના સ્વાદથી પૈસામાં પુળે, છુટી રીતે મુકે છેક; પૈસા મળે નહી તે ચારી કરે જઇ, મુકી દે નીજકુળ ટેક, રસના સ્વાદથી સાતે વ્યસને, આવી અડે છે અંગ; આચાર તે ન વીચાર રહે કાંઇ, થાય છે નીતીના ભંગ, અરે. ૧૧ માળ યુવાન જતા હાટલમાં, બુઢા પણ કાઈ જાય; ખાટા સુધારાને પવન પુકાયે, દેખીને દીલ દુઃખાય. અરે. ૧૨ હેટલમાં ઉંચ વરણને જમતાં, લાજ ન આવે લેશ; ચાહુ પાણી સેાડા લેમનેટાદીકે, વટલાવ્યે સારે દેશ. કંદમુળના ભજીયા બટાટાની, કાતરીએ વાળ્યા કેર; હા ! હાટલે ઉંચ વરણપર, વાળ્યુ. પુરાતન વેર. શ્રી ગુરૂ હુ સવિજ્યજીના શિષ્ય શ્રી, સપતવિજય પન્યાસ; તાસ હુકમથી લેાક હીતાર્થે, કવિતા રચી આ ખાસ. નામ સુધારા તજી સા કરજયે!, સાચે! સુધારે સ્વીકાર; શીખ સુગુરૂની સ્વીકારી હાટલમાં, કરશેા નહી સ’ચાર. અરે ૧૬ સદાચાર ને કુળ મરજાદા, સાચવો શુભ પેર;
અરે. ૧૩
અરે. ૧૪
અરે. ૧૫
આ ભવ પરભવ સુધરે જેથી, સાકળચઢ લીલા લહેર. અરે. ૧૭
For Private And Personal Use Only
૨૯૫
મહારાજ શ્રીના પધારવાથી ઘાંચીની પાળના ઘણા લેાકાએ સારા લાભ મેળવ્યેા છે. પૂજા પ્રભાવનાના ઠાઠમાઠ પશુ સારા કરવામાં આવ્યેા હતેા; એટલુ'જ નહિ બલ્કે સ્ત્રીવગે પણ પાંચ તીથી રાવા કુટવાના તથા હાળી રમવા વિગેરેના નિયમે લીધા હતા. ન્યાયાંલેનિધિ શ્રીમદ્ વિજયાનંદ સૂરિશ્વરજી ( આત્મારામજી મહારાજ ) નો સ્વર્ગવાસ તીથી જે શુદ ૮ ના રાજ રાંધનપુરમાં કરવામાં આવેલા મહાત્સવ. મુનિરાજ શ્રી લબ્ધિવિજયજી તથા મુનિરાજ શ્રી રત્નવિજ
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 296 આત્માનંદ પ્રકાશ યજી મહારાજની આજ્ઞાથી રાધનપુરના શ્રી સંઘે ઉપર મુજબને મહત્સવ શ્રી શાંતિનાથજી મહારાજના મંદિરમાં સ્નાત્ર પૂજા આંગી વિગેરેથી બહુ સારી રીતે કરવામાં આવ્યું હતું અને વધારામાં પાર્શ્વનાથજી મહારાજના દેરાસરની ટેળીની તે દીવસની ગેરહાજરી હેવાને લઈને જેઠ સુદ 13 ના રોજ ઉપરના પ્રસંગ નીમિત્તે વિવિધ જાતના વાજી સાથે અને ગવૈયાઓ સહીત બહુજ ઠાઠ માઠથી મુનિ મહારાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજ કૃત વીશ સ્થાનકની પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. તેમજ દેરાસરજીમાં સર્વ પ્રતિમાજીઓને બહુજ સુંદર આંગીઓ રચવામાં આવી હતી. અને દેરાસરમાં લાઈટ બહુ સરસ કરવામાં આવી હતી. જેથી શ્રી સંધને અપૂર્વ આનંદ ઉત્પન્ન થયા હતે. પુસ્તકોની પહોંચ. નીચે લખેલા પુસ્તકે અમને ભેટ દાખલ મળેલાં છે, તે ઉપકાર સહિત સ્વીકારીએ છીએ. શ્રી જૈન તિર્થાવજી પ્રવાસ–શ. અમીચંદ દીપચંદ ૐ ભાવનગર તરફથી. ધી હેરલ્ડ ઓફ ધી શેલ્ડન એજ ત્રમાસિક-મી. છે. - ગનલાલ લફિમદાસ બુચ–જુનાગઢ તરફથી શ્રી પાંચેરા જૈન પાઠશાળાને સંવત 164 ની સાલને રીપોર્ટ–આ શાળાને સ્થાપન થયાં શુમારે દશ વર્ષ થયાં છે, શાળાને ઉદ્દેશ અને કાર્ય ક્રમ જોતાં તે દશ વર્ષમાં બહુ સારું કાર્ય કરી શકી છે. મુખ્ય ઉદ્દેશ કેળવણીની વૃદ્ધિ કરવાને હવાથી, અને વળી તે તપગચ્છ, વિધિપક્ષગચ્છ, અને સ્થાનકવાસીગ૭ મળી ત્રણે ગચ્છની એકત્રતા અને એકસપીથી ચાલતી હોવાથી વધારે ખુશી થવા જેવું છે. અમે તેને અભ્યદય ઇચ્છીએ છીયે. For Private And Personal Use Only