Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કે આત્માનન્દ પ્રકાશ.
દેહરો. અંત્મવૃત્તિ નિર્મલ કરે, આપે તત્વ વિકાસ આત્માને આરામ દે, આત્માનન્દ પ્રકાશ
પુસ્તક ૬ ઠું. વિક્રમ સંવત ૧૯૬પ, વૈશાખ, અંક ૧૦મે.
પ્રભુ સ્તુતિ.
શાર્દૂલવિક્રીડિત. જે શેભે શમ શાંતિથી હદયમાં શાંતિસુધાને વહે, શાંતાકાર ધરી રહે જગતમાં શાંતિ પ્રભાવે કહે, જે આપે શિવશાંતિને સકલને શાંતિ ન છોડે કદા, તે શાંતિ- જિન શાંતમૂર્તિ જનને શાંતિ કરે સર્વદ. ૧
ગુરૂ સ્તુતિ.
| હરિગીત શુભ બેધથી શુભ સર્વનું કરવા પ્રવૃત્તિ જે કરે, ઉપદેશ આહંત ધર્મને આપી સદા હિત આચરે; જે ઉષર જેવા ક્ષેત્ર તે નવપદ્ધ વિચરી કરે,
તે સૂરિ વિજયાનંદને પરિવાર જયવંતે ફરે. રા ૧ શાંતિરૂપી અમૃતને. ૨ શાંત આકાર પ. ૩ મેક્ષરૂપ શાંતિ. ૪ શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન
૧ ખારી જમીન જેવા. ૨ નવપલ્લવિત બનાવે.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર૧૮
આત્માનન્દ પ્રકાશ ક્રોધ અને ક્ષમાનો સંવાદ:
(ગતાંક પાને ૨૦૫ થી શરૂ.)
ધ–ક્ષમા, એ ખરી વાત છે. હું જ્ઞાનના સ્વરૂપને એ લખતે નથી, પણ કેટલાએક મહાત્માઓના મુખથી હું જ્ઞાનના વખાણ સાંભળ્યા કરું છું.
ક્ષમા–અરે ક્રોધ, મહાત્માઓને પ્રસંગ તારે કયાંથી થાય?
કે –એમાં શું પુછે છે? આજકાલ તે એવા મહાત્મા કેઈકજ હશે કે, જેને મારે સંગ નહીં હોય. ઘણા મુનિઓ વિદ્વાન અને આચાર્ય, પંન્યાસ તથા ગણી પદના ધારક હશે તે પણ તેઓ કોઈ કોઈ વાર મારૂં સ્મરણ કરે છે. અર્થાત્ તેવાઓને પણ ફેધ થયા વિના રહેતું નથી. આથી કરીને મારે તે મહાત્માઓને ઘણીવાર સંગ થઈ જાય છે. જો કે કેટલાએક મહાભાએ પિતાના ચારિત્ર ધર્મની શુદ્ધિના પ્રભાવથી મને પિતાના હૃદયમાં અવકાશ આપતા નથી, પણ તેઓને ઘણે ભાગ કે કેઈ વાર મને સ્થાન આપનારે નીકલે છે. અને જ્યારે તેઓ મને બેલાવે, તે વખતે હું તેમની પાસે હાજર થાઉં છું. તે વખતે મારા સંગથી ધાતુર થયેલા તે મહાત્માને બીજા કોઈ શાંત અને સંયમધારી મુનિ મારે છેષ કરવા તૈયાર થાય છે. તે પ્રસંગે તેમના મુખમાંથી શાંતિ અને જ્ઞાનનું માહાસ્ય મારા માં ભળવામાં આવે છે. તેથી કરીને હું જાણું છું કે, જ્ઞાન એ કે મેટી વસ્તુ હશે.
ક્ષમા–અરે ક્રોધ, તું જ્ઞાન ને સાંભળેલા ગુણ જાણે છે, પણ તને તેનું અનુભવી જ્ઞાન ક્યાંથી હોય? જે જ્ઞાન વસ્તુનું સ્વરૂપ તાણ અનુભવમાં આવ્યું હોય તે તું તારા ક્રોધ સ્વરૂપને ભુલી જા. જ્યાં જ્ઞાનનું નિર્મલ જ્યોતિ પ્રકાશે છે, ત્યાં તારા સ્વરૂપનું અંધકાર ટી શકતું નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફોધ અને ક્ષમાને સંવાદ,
૨૧૯ –આઇ, તું કહે છે, તે ખરી વાત છે, પણ મારે કહેવાને આશય એ છે કે, તારાથી તે જ્ઞાન મેરજે ચડીઆતું છે. તેની આગલ તારી આત્મ પ્રશંસા પણ ચાલી શકે તેમ નથી. જો કે, હું તે જ્ઞાનના સ્વરૂપને જાણી શકતું નથી. તે પણ સાંભળવાથી એટલું તે જાણું છું કે, તે વસ્તુ તારાથી અધિક છે.
ક્ષમા–અરે મૂર્ખ, મને વારંવાર આત્મપ્રશંસા કરતાં શરમ લાગે છે, તથાપિ મારે કહેવું જોઈએ કે, જે જ્ઞાનના તુ વખાણ કરે છે, તે જ્ઞાનનું આભૂષણ હું પિતે ક્ષમા છું, એમ વિદ્વાને કહે છે.
ધ–અરે આત્મશ્લાઘા કરનારી, એ વાત તારા કહેવા ઉપરથી મારાથી શી રીતે મનાય? તેને માટે કાંઈ પ્રમાણુ હોય તે કહે.
ક્ષમા–અરે અજ્ઞાની, તારે તે વિષે પ્રમાણ જોઈતું હોય તે સાંભળ–
“નરમર u પામર ગુર गुणस्याभरणं ज्ञानं ज्ञानस्याभरणं क्षमा "॥१॥
પુરૂષનું આભૂષણ રૂપ છે; રૂપનું આભૂષણ ગુણ છે, ગુણનું આભૂષણ જ્ઞાન છે અને જ્ઞાનનું આભૂષણ ક્ષમા છે. ” ૧
આ લેક તાશ હદયને ગમશે નહીં, તથાપિ તારા હૃદયની ખાત્રીને માટે મેં આ વખતે કહે છે.
ક્ષમાદેવીના મુખમાંથી આ લોક સાંભળી કેધ નિસ્તેજ થઈ ગયે. તેના લલાટ ઉપર ચિંતાનું ચિન્હ દેખાઈ આવ્યું. તથાપિ તે પિતાના સ્વભાવને અનુસરી પાછે બેલ્યો.
ક્રોધ–ક્ષમા, એ એક કદિ સાચે હશે, પણ તે ઉપરથી કાંઈ તારે રાજી થવાનું નથી. વખતે કઈ વિદ્વાને તારી ખુશામત કરવાને માટે એ બ્લેક એ હેય, તેમ લાગે છે. તું તારા માનમાં બેટું લગાડીશ નહીં. તેમ મારી ઉપર ગુસ્સે થઈશ નહીં.
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માન પ્રકાશ
ક્ષમા–અરે અજ્ઞાની મૂર્ખ, જ્યારે મારામાં ગુસ્સો ઉત્પન્ન થાય તે પછી હું ક્ષમા શાની? અને તારામાં અને મારામાં ફેર શે? તું ગમે તેટલું કહે તે પણ મારા સ્વરૂપમાં કઈ જાતને વિકાર થવાને જ નહીં. હું સર્વદા શાંત સ્વરૂપે રહેનારી છું. તું મારા શુદ્ધ સ્વરૂપને જાણતા નથી, તેથી આવી શંકા કરે છે. જ્યારે મારામાં કોઈ જાતને વિકાર ઉત્પન્ન થાય તે પછી હું ક્ષમા જ ન કહેવાઉં. ક્ષમાનું શુદ્ધ સ્વરૂપ એલખવાને તારામાં જરા પણ શક્તિ નથી.
અપૂર્ણ
સિદ્ધ સારસ્વત ક્વીશ્વર ધનપાલ.
(ગતાંક છઠ્ઠાના પૃષ્ટ ૧ર૯ થી અનુસંધાન.)
કવીશ્વર ધનપાલ મહારાજા ભેજપાલની નગરીને છેડી ચાહે ગયે હતું. તે પછી કેટલેક દિવસે રાજા ભેજના જાણવામાં આવ્યું કે, કવીશ્વર ધનપાલ પિતાની નગરીમાંથી ચાલ્યા ગયે છે. આથી રાજા ભેજને ઘણો પશ્ચાત્તાપ થયે. તેણે પિતાના હૃદયમાં ચિંતવ્યું કે, “મેં ખરેખર મૂર્ખતા કરી છે. કવીશ્વર ધનપાલ મારી રાજસભાનું તેજ હતું. મેં પોતાની મેળે જ મારી સભાને નિસ્તેજ કરી. આ મારું કામ અતિશય સાહસ ભરેલું થયું.” આ પ્રમાણે રાજાજ હંમેશા ચિંતવતે અને હૃદયમાં પશ્રાત્તાપ કરતે હતે. એક વખતે સિદ્ધ સારસ્વત કવીશ્વર ધનપાળ કવીની ચિંતા કરતાં રાજાને આવી તેના મંત્રીએ જણાવ્યું
કે, “મહારાજ, એક ધર્મ નામને કઈ કવિ આપણી નગરોમાં આવ્યું છે. તેની કવિત્વ શક્તિ અસાધારણ છે. " આથી રાજાએ તે કવિને પિતાની પાસે બોલાવ્યો. સમર્થ કવિ ધર્મ ભેજરાજાની પાસે આવી ફ રયે, જે તેને પ્રણામ ક
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૧
સિદ્ધ સારસ્વત કવીશ્વર ધનપાલ, રીને કહ્યું, “તમે કેમ છે ? અને જ્યાં રહે છે ?” કવીશ્વર ધમ ગર્વ લાવીને બે -“ રાજેદ્ર, હું ભૂગપુર–ભરૂચ નગરને રહેવાસી બ્રાહ્મણ છું. મારામાં એવી કવિત્વ શકિત છે કે જેથી હું ક્ષણમાં સર્વ કવિઓને પરાભવ કરી શકું છું.” રાજા ભેજે હાસ્ય - રીને કહ્યું, “કવિરાજ, સારા કવિએ એવાજ હોય છે. તમારામાં કાંઈ વિશેષ નહીં હોય. કુદતી પ્રતિભા શક્તિ જેનામાં પ્રગટી હાય તે એવાજ કવિઓ હોય છે,
ધર્મ કવિએ સાભિમાન થઈ જણાવ્યું, “રાજે, હું વિચિત્ર રીતે કવિ થયેલ છું. મારામાં જે કવિત્વ શક્તિ કુરી છે, તેવી કેઇનામાં ભાગ્યે જ કુરી હશે.” રાજા ભોજે ઈતિજારીથી કહ્યું – “કવિરાજ, તમે વળી કેવી રીતે કવિ થયા છે તે જાણવાની મારી ઈચ્છા છે.”
રાજા ભેજના આવા વચન સાંભળી તે ધર્મકવિએ પિતાને વૃત્તાંત આ પ્રમાણે કહેવા માંડ–“ મહારાજા, ભૂગકચ્છ નગરમાં મારા પિતા રહેતા હતા, મારા પિતાનું નામ શૂરદેવ અને માતાનું નામ સાવિત્રી હતું. તેમને હું ધર્મ નામે પુત્ર છુ. મારે શર્મ નામે બીજો ભાઈ છે. અને ગોમતી નામે એક બહેન છે. હું ધવન વયમાં આવતાં દુરાચારી થયે હતે. મારાથી મારા પિતા કંટાળી ગયા હતા. એક વખતે પિતાએ મને કહ્યું કે, “અરે દુરાચારી પુત્ર, હવે તું કાંઈક દ્રવ્ય કમાવા શીખ. અમે હવે તારું પિષણ કરીશું નહીં, તારા જેવા યુવાન પુત્ર કમાવું જોઈએ.” પિતાના આવા વચન સાંભળી મને મનમાં લાગી આવ્યું, હ તત્કાલ ઘરમાંથી ચાલી નીકળ્યું અને માર્ગમાં આવેલા કઈ શેરડીના વાઢમાં રક્ષક તરીકે કર રહ્યા. તે ક્ષેત્રની પાસે એક ક્ષેત્રપાળની મૂર્તિ હતી, હું હમેશાં તેની પૂજા કરતે હતો. એક વખતે કઈ ગિની તે ક્ષેત્રપાળની પાસે આવી. તેણી એ મારી પાસે શેરડી માગી. મેં પસન્ન થઈને તેને શેરડીના બે સાંઠ આપ્યા. તેથી તે હદયમાં આનંદ પામી, પછી તે શેરડી
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માત્માન પ્રકાર
ને રસ ચુશી, તેને એક કે ગળે ભરીતેણે મારા મુખમાં નાખ્યો. અને તે પછી અંતર્ધાન થઈ ગઈ
હે રાજેદ્ર, તેજ વખતે ચમત્કારી રીતે મારા હૃદયમાં અકસ્માત કવિત્વ બુદ્ધિ પ્રગટ થઈ આવી. હું મહાન દિવ્ય કવિ થઈ ગયે. તેથી હું તે કવિત્વ શક્તિને ધારણ કરી જગના કવિઓ, ને પરાભવ કરવાને બાહર નીકળ્યો છું. પ્રથમ મારા સાંભળવામાં આવ્યું કે, ધારાનગરીના મહારાજા ભેજની પાસે સારા સારા કવિઓ છે. તેમાં કવીશ્વર ધનપાળ ઘણોજ પ્રખ્યાત છે. આ સાંભળી હું તેમને જય કરવાને આપની રાજધાનીમાં આવ્યું છું.” ધર્મકવિના આ વચનો સાંભળી રાજા ભેજને ધનપાળનું વિશેષ સ્મરણ થયું અને તેને માટે તેણે મનમાં પશ્ચાતાપ કર્યો અને તે વખતે તે ધમકવિને તેણે જણાવ્યું કે, “ તમે થોડા દિવસ રાહ જુઓ.. અમારે કવીશ્વર ધનપાળ બાહેરગામ ગયા છે, તેઓ આવશે એટલે તમારી ઈચ્છા હું પૂર્ણ કરીશ, ” આ પ્રમાણે કહી ધમકવિને સારા સ્થાનમાં રાખી રાજા ભેજે ધનપાળ કવિની શોધ કરવાને અનેક માણસે મેકલ્યા હતા. તપાસ કરતાં ભેજરાજાના જાણવામાં આવ્યું કે, “ ધનપાલ કવીશ્વર અમુક દેશ માં રહે છે. તે ઉપરથી તેણે પિતાના એક વિચક્ષણ મંત્રી દ્વારા નમ્રતાથી કહેવરાવ્યું કે, “કવીશ્વર ધનપાળ, તમે અમારા અપરાધ તરફ જોશે નહીં. તમારે હૃદયમાં સ્વદેશાભિમાન ધારણ કરી અદ્ધિ આવવું જોઈએ. તમારા આગમનથી મારા દેશની પ્રતિષ્ઠામાં વધારો થશે.” રાજાના આવા સંદેશાથી કવીશ્વર ધનપાળ ધારાનગરીમાં આવ્યો હતો. ભેજરાજાએ મોટા આડંબરથી તેને નગર પ્રવેશ કરાવ્યું અને મોટી જાહેર સભા મેળવી ધર્મકવિની સાથે તેને વાદ કરાવે. કવિતાશાસ્ત્રના પારંગત એવા ધનપાલે ક્ષણવારમાં ધર્મ કવિને પરાજય કર્યો અને ભેજરાજાની સભામાં તેનો જયધ્વનિ પ્રસરી રહ્યા કવીશ્વર ધનપાળનું સર્વોત્તમ કાવ્ય ચાતુર્ય જોઈ ધર્મ પંડિત ખુશ થઈ ગયા અને તે સમયે તેણે ધનપાલની પ્રશંસારૂપ નીચેને લેક કહ્યું હતું–
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સિદ્ધ સારસ્વત કવીશ્વર ધનપાલ, રર૩ " सचाह कविरकोसि धनपाल धियां निधि । इति प्रतीतं मच्चित्ते बुधो नास्ति तु निश्चितम् ॥१॥
તેણે કહ્યું કે, “હે ધનપાલ, બુદ્ધિઓના ભંડાર રૂપ તમે એક જ કવિ છે; એમ મને મારા હૃદયમાં ખાત્રી થઈ છે. અને તમારા જે કોઈ વિદ્વાન નથી, એ મને નિશ્ચય થાય છે.”
ધર્મ પંડિતના મુખથી આવી પ્રશંસા સાંભળી કવીશ્વર ધનપાળે પિતાના હૃદયમાં ગર્વ નહીં લાવતા આ પ્રમાણે કહ્યું હતું, “ભદ્ર, તમે મને સર્વોત્તમ વિદ્વાન કહે છે, પણ આ સમયે અણહિલપુર પાટણમાં રહેલા વાદિવેતાલ શ્રી શાંતિસૂરિ સમાન કેઈપણ વિદ્વાન આ ભરતખંડમાં નથી. ” ધનપાલના આવા નિરભિમાની વચને સાંભળી સર્વ સભા ઘણી જ ખુશી થઈ હતી અને તેથી તે કવીશ્વરની ભારે પ્રશંસા સકળ સભામાં થઈ હતી.
કવીશ્વર ધનપાલના બંધુ શેભનાચાર્યે શેભનસ્તુતિ નામને ચમત્કારી કાવ્ય ગ્રંથ રચેલે છે. તે ઉપર પિતાના બંધુના પ્રેમને લઈ કવીશ્વર ધનપાલે ટીકા કરેલી છે. જે ટીકામાં તે ચતુર કવિએ પિતાની ખરી વિદ્વત્તા દર્શાવી આપી છે.
મહાનુભાવ શેભનાચાર્યને એક વખતે ગોચરીએ જતાં મામાં એ ગ્રંથની રચના કરવાનો વિચાર ઉદભવેલે તે વખતે તેઓનું ચિત્ત તે ગ્રંથની રચનામાં એટલું બધું વ્યગ્ર થયેલું કે, તેઓ એક શ્રાવિકા ને ઘેર ફરી ફરીને ત્રણવાર ગેચરીએ ગયેલા હતા. આસ્તિક શ્રાવિકાએ તેમ થવાનું કારણ પૂછતાં શેભનાચાર્યે પિતાના ચિત્તની વ્યગ્રતા જણાવી હતી. શ્રાવિકાઓ પછી એ વાત તેમનાં પૂજ્ય મહેંદ્રસૂરિને જણાવતાં તેમણે શેભનાચાર્યને પૂછ્યું એટલે, તેમણે તેનું યથાસ્થિત કારણુ કહી સંભળાવ્યું. પછી તેમના ચમત્કારી કાવ્યની રચના જોઈ ગુરૂ મહારાજ હૃદયમાં અતિશય પ્રસન્ન થયા હતા.
કવીશ્વર ધનપાળ, ગૃહસ્થ ધર્મનાજ ઉપાસક રહ્યા હતા, તેઓએ અતિચારરહિત રહસ્થ ધર્મ પાળી અને ઉત્તમ પ્રકારે
પાતાની ખરી ની ટીકા કરેલી ઉપર પોતાના પતિ
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪
આત્માનેન્દ્ર પ્રકાર,
ધર્મધ્યાન કરી પેાતાનેા સમય પ્રસાર કર્યાં હતા. તેએ પાતાની ચમત્કારિક કવિત્વશક્તિવાળી પ્રતિભાથી “ સિદ્ધ સારસ્વત કવીશ્વર” એવી પદ્મવીને પ્રાપ્ત થયા હતા, તે મહાનુભાવ પાતાના શ્રાવક જીવનમાં અનેક ઉપકારના કાર્યો કરી અંતે શુદ્ધ શુભ ધ્યાનમાં લીન થઈ મરણુ ધર્મને પામ્યા હતા. જ્ઞાની પુરૂષ કહે છે કે, તે કવીશ્વરના આત્મા ધર્મધ્યાનના ધર્મધ્યાનના પ્રભાવથી સાધર્મદેવલાકે ગ ચેલે છે. તેમણે પેાતાના જીવનના છેલ્લા ભાગમાં “પાયલચ્છી. નાલમાલા ” નામે એક ગ્રંથ રચેલેા હતા. અને તે ગ્રંથની રચના વિક્રમ સંવત્ ૧૨૨૯ ના વર્ષમાં કરવામાં આવેલી છે.
tr
પ્રિય વાંચનાર, આ મહાનુભાવ કવીશ્વરના જીવનનું મનન કરજો. અને તેમના જીવનમાંથી ઉત્તમ બેધ ગ્રહણ કરો. પૂર્વ કાલે જૈન પડિતાએ આપણાં આર્હુત ધર્મના ઉદ્યાતમાં કેવા પ્રયત્ન કરેલા છે? તે સાથે નિઃસ્પૃહવૃત્તિ ધારણ કરી કેવુ' ધર્મભિમાન રાખેલુ' છે? ભેાજ જેવા સમર્થ રાજાએ તિલકમાંજરી ગ્રંથમાં ફેરફાર કરવાની આજ્ઞા કરી, તથાપિ મહાનુભાવ કવીશ્વરે તે માન્ય કરી નહીં. તેએ સ્વદેશ છેડી દુઃખ વેઠવા તત્પર થયા, પણ તેમણે પોતાના ધર્માભિમાનને શિથિલ કર્યું નહીં. ધન્ય છે, તે ધર્મવીર કવીશ્વરને, જ્યારે ભારત ભૂમિ ઉપર આવા ધર્માભિ માની વીરનરે પ્રગટ થશે, ત્યારે જ આત્યંત ધર્મના પૂર્ણ ઉદ્દાત થશે.
For Private And Personal Use Only
અદ્ભુત ઊપનચ.
( અનુસધાન ગત અંક ૨-૩ થી શરૂ. )
તે પછી બીજા પક્ષીઓના મધુર નનિથી આકર્ષાઈ તે તરૂણ તેને શ્રવણ કરવામાં, તે પછી કસ્તુરીના જેવા સુગધને લેવામાં તે ઘણાજ આસક્ત બને છે. તે ઉપરથી તરૂણ મુનિજો શ્રાવકાના મહુ માનમાં લલચાઈ આગળ ચાલે છે, તે તેને શ્રવણેદ્રિય તથા ઘ્રાણે દ્રિયના મુખને મેળવવાની ઈચ્છા થાય છે.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અદ્ભુત ઉપનય
રસ
જે તરૂણ પુરૂષને આગલ જતાં મખમલના જેવી કામલ ભૂમિને આનંદ મળે છે, તે સ‘સારી ગ્રહસ્થાના અતિ પરિચયથી તરૂણુ મુનિ સ્પર્શેન્દ્રિયની આતિમાં આવી પડે એ વાત જાણવાની છે. મુનિએને બેસવામાં અને કુવામાં જે ઉપકરણા કહેલા છે, તે ઉપકરણના અનુક્રમે ભેગ થતા જાય છે. અજ્ઞાની શ્રાવકે મુનિને તિદ્વારા ચલાવે છે. જેમ જેમ શ્રાવકે ભકિત અને બહુ માન કરતાં જાય છે, તેમ તેમ તરૂણ મુનિ સુખની ઈચ્છાવાળા થતા જાય છે. શ્રવણ, ઘ્રાણુ, નેત્ર અને સ્પર્શ ઇંદ્રિયોના વિષચે. તેને પ્રિય થતા જાય છે. આવા ઉત્તમ સુખમાં તે તરૂણ મુનિ પેાતાના પાંચ કલ્પવૃક્ષરૂપ પાંચ મહાવ્રતાને ભુલી જાય છે. વળી ફાઇવાર પાછું' તેમનું સ્મરણ થાય છે; પણ ધ્રુવના શુદ્ધ સ્વરૂપને તે મેળવી શકતા નથી.
જ્યારે તે તરૂણ પુરૂષ કામ ભૂમિ ઉપર સૂતા હતા, તે વખતે જે વિકરાળ પુરૂષ આવ્યે અને તેની ઉપર જે તે તરૂણને સ્નેહ ઉત્પન્ન થઇ આવ્યેા અને તેને બહુ માન આપી પોતાની પાસે બેસાડયે, તે પ્રમાદ સમજવે. જ્યારે તરૂણ મુનિ સુખના સાધનની સામગ્રીને પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે તેનામાં પ્રમાદ આવે છે. તે પ્રેમથી પ્રમાદને માન આપે છે. તે વખતે પ્રમાદે તે તરૂણ પુરૂષને જે વચના કહ્યાં છે, તે સ્વરૂપને ઘટતા છે. પછી તે તરૂણ મુનિ પ્રમાદની સાથે રહે છે એટલે પ્રમાદી થાય છે અને પેાતાની ખુશામત કરનારા પક્ષિરૂપી શ્રાવનું બહુ માન મેળવી હૃદયમાં ખુી થાય છે. પ્રમાદી પુરૂષ પછી કાંઇપણ કરી શકતા નથી. પ્રમાદને વશ થઈ ધર્મ, વ્રત તથા તપની દરકાર રાખતા નથી.
પ્રમાદના
તે તરૂણ પુરૂષની પાસે મદ ભરેલી આકૃતિવાલે જે પુરૂષ આવ્યા હતા, તે અહુકાર હતા. તે પુરૂષન! મુખમાંથી જે શબ્દ નીકળ્યા છે, તે મઢ ભરેલા વચને છે. તે અહુકારને પણ તે તરૂણ મુનિ આશ્રય આપે છે. હવે તે તરૂણ મુનિના શરીરમાં પ્ર
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નો પર ર રહેવા લાગ્યા પર શો
આમાનદ પ્રફારા માટ અને હુંકાર બનેને યેગ થઈ આવ્યો. હવે તેનાથી ચારિત્ર ધર્મ દુર થતું જાય છે. તે તરૂણ મુનિ પક્ષિરૂપી શ્રાવકોના ખુશામતના શબ્દથી આકર્ષાઈને આવી સ્થિતિએ આવી જાય છે. તે તદન પિતાના કર્તવ્યથી ભ્રષ્ટ બની જાય છે. પ્રમાદ અને અહુંકારને લઈ મુનિ હૃદયમાં તામસી વૃત્તિને પ્રાપ્ત કરે છે એટલે તે ઘણેજ કેવી બની જાય છે.
મુળ વાતમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, પછી જ્યારે તે તરૂણ એવી સ્થિતિમાં આવ્યું, એટલે પેલા મધુર શબ્દ બેલનારા ૫ક્ષીઓ તેનાથી દૂર રહેવા લાગ્યા અને વિવિધ જાતના વનના આ નો પણ તેનાથી દૂર થયા. તે ઉપરથી સમજવાનું કે, જ્યારે તરૂણ મુનિ પ્રમાદ અહંકાર અને કેને વશ થાય છે, એટલે તે નામાં રાત્રિના ગુણે રહેતા નથી. આથી તે મુનિ તરફ પલા મુરતિયાં શ્રાવક અભાવ દર્શાવે છે. પ્રપંચી વણિકે તદન બદલાઈ જાય છે અને તેના તે પિતાના તે ગુરૂની નિંદા કરવામાં સામેલ થાય છે. અને તેનું અપમાન પણ કરે છે. આ વખતે તે તરણ મુનિ જાણવામાં આવે છે કે, હું પ્રમાદ, અહંકાર અને ક્રોધને વશ થયે, તેથી લોકમાં મારું અપમાન થાય છે. પછી તે રાત્રે પિતાના દુરાચારને માટે પશ્ચાત્તાપ કરે છે. અને જેમાં તને પેલા મહાત્મા આચાર્ય મહારાજને એગ થાય છે. પિતાના શિષ્યના હૃદયમાં સવિચાર પ્રગટ થયેલા જોઈ તે આચાર્ય મહારાજ તેને ઉપદેશ આપે છે જે ઉપદેશની અસર તે તરૂણ મુનિના હદયમાં સારી રીતે જાગ્રત થાય છે અને તત્કાલ તેના સર્વ આચારમાં માટે ફેરફાર થઈ જાય છે.
આ અદ્ભુત ઉપજ્યની ચેજના માત્ર યતિધર્મને શુદ્ધ વરૂપને દશવાને કહેલી છે, જે મહા મુનિઓ ચારિત્ર ધર્મના શુદ્ધ સ્વરૂપને સમજે છે અને હૃદયની શુદ્ધિથી તે પ્રમાણે પ્રવર્તી વાને તત્પર રહે છે, તેમને પૂર્ણ ધન્યવાદ ઘટે છે અને તેઓ સવિદા વંદનીય અને માનનીય છે.
સમાસ,
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હસ્થાવાસમાં કેવળ જ્ઞાની,
૨૨૭
ગહસ્થાવાસમાં કેવળજ્ઞાની.
ઘાતાંક નવમાના દર ૧-૦થી શાક.
કવિ તેમાય
પર તે
જ! હા! અગર બનનું નામ રાક છે. અમારા દર્શનના મૂળ પ્રણેતા વૃહસ્પતિ છે. અમારા દર્શનનું બીજું નામ
કાયિત છે. કાપાલિક ભસ્મ લગાડનારા, યોગી, બ્રાહ્મણ વિગેરે તમામ , તેમજ નીચ જાતિના આ દશનને આશ્રય ગ્રહણ કરે છે.
અમારા દર્શનિ પુણ્ય, પાપ આદિ માનતા નથી. અમારા દર્શનમાં પંચભૂત પૈકી આકાશ સિવાય ચાર ભૂતોથી જગત બનેલું છે, અને તે ભૂત થકી મદ શક્તિ પેઠે જૈતન્ય પેદા થાય છે. એમ માનીએ છીએ. આ જીવ જળને પરપોટા જેવું છે, અમ ચૈતન્ય વિશિષ્ટ કાયા તેજ પુરૂષ છે એમ અમારા દર્શનમાં કહેલું છે; વળી અમારે મઘ માંસ ખાવામાં પણ બાધ નથી. ધર્મને કામ થકી ભિન્ન અમે માનતા નથી. વળી જીવ નથી. નિવૃત્તિ નથી. ધર્મ અધર્મ નમી. પુણ્ય પાપનું ફળ પણ નથી. કારણકે તે પ્રત્યક્ષ નથી. માત્ર ઇંદ્રિય ગોચર છે તેટલું જ જગત્ છે. ભૂતમાંથી અદ્દભૂત એવા ચૈતન્યથી જુદે ચૈતન્યના હેતુરૂપ કપાયેલ અને પરલોકમાં જનારે જીવ પદાર્થ પ્રત્યક્ષ અનુભવાતું નથી. જેથી જીવના સુખ દુઃખના કારણ ધર્મ, અધર્મ, સ્વર્ગ, નાક, પુષ્ય, પાપ, અને કર્મ તેમજ તેના ક્ષયથી થતા મે જે વિવિધ રીતે વર્ણવવામાં આવે છે, તે બધું આકાશ રચનાની જેવું છે તેથી તે હાસ્યાસ્પદ છે. - મારા દર્શનમાં માત્ર એક પ્રત્યક્ષ પ્રમાણે છે. હેય ઉપાદેય એવું કાંઈ છે જ નહીં, અને વિષય સુખ, ખાવું-પીવું વિગેરે સિવાય બીજે ધર્મ છે જ નહીં. પ્રત્યક્ષ ઈહલેકિક સુખ તજી સ્વર્ગાપવગાદિ સુખ માટે તપ, જપ, ધ્યાન વિગેરે કરવું તે અજ્ઞાન છે. આ પ્રમાણે પિતાના દર્શનનું ટુંક સ્વરૂપ ચાવક દર્શનના પંડિત કાબાદ રાણી જોયા.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૮
આત્માન પ્રકાશ, શ–પંડિતજી ! જ્યારે તમે કાયાકારે પરિણામ પામેલા ચિતન્યના પણ કારણ એવા ભૂત માત્રની ઉપલબ્ધિ થાય છે, પણ તેમનાથી જૂદ ભવાંતરગામી કે ઉકત લક્ષણવાળો કંઈ જીવ અથવા આત્મા જ નથી તેથી તે શરીર તે પિતેજ અહં પ્રત્યય થાય છે એમ કહે છે કે, તેનું અસ્તિત્વ પ્રમાણ સિધ્ધ નથી. કારણ કે ચેતનાના રોગથી જે ચિંતન્યવાળું છે તેને, હુ ઘટને જાણું છું. એમાં જે અહી પ્રત્યય છે તે પ્રત્યક્ષ કે એગ્ય નથી. તેનાથી જુદી જે ચેતના તેને છે. કારણ કે અહં પ્રત્યય છે તેમાં જ્ઞાનની કતા છે ને તે આત્મા છે. જેમ હજાર દીપના પ્રકાશથી પણ જે પિતે જ અપ્રકાશ સ્વરૂપ છે તેવા ઘડાનું પ્રકાશપણું કદિ પણ થતું નથી, પણ પ્રકાશ દીપકને રહે છે, તેમ ચેતનાને
ગથી પણ સ્વતઃ ચેતન એવા દેહને જ્ઞાતાપણું થવાનું નથી, પણ ચેતન તેજ રહેશે જેથી રમહં પ્રત્યય પણ તેને જ છે. હ. સ્થૂલ છું, હું છુશ છું ઈત્યાદી જે પ્રત્યય છે તે આત્માને થાય છે જેથી આત્મા અને દેહ તે જૂદાજ છે.
વળી તેઓ કહે છે કે અશ્વી, જળ, તેજ, વાયુ એ ચાર ભૂતના સમુદાયથી ચૈતન્ય થાય છે. તે તેવા આમને સાધવામાં પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે કે અનુમાન ? તમારું પ્રત્યક્ષ તે ઘટતું નથી. કેમકે તેને પ્રતિ નિયન ઇંદ્રિયને સંબધ્ધ રૂપાદિને જ પિતાને વિ. ષય કરી શકે છે, અને ઉકત આત્મા તે નથી. એટલે જીવને સાધવામાં તે પ્રમાણુની પ્રવૃત્તિ નહીં થાય અને અનુમાન પ્રમાણ તે તમારું દર્શન છે કે માનતું જ નથી, પણ તકરારની ખાતર અનુમાન પ્રમાણ માને તોપણ તેથી તેના ઈટ અર્થની સિધ્ધિ થવાની નથી.
વળી તમે કહે છે કે “કાયારૂપે પરિણામ પામેલા ભૂત માની જ ઉપલબ્ધિ થાય છે, તેનાની જાદે અમા નથી કેમકે તે બાબતમાં કશું મોણ નથી એ કથન તમારૂ વાસ્તવિક નથી. કેમકે પ્રાણ પ્રમાણ પિજ આત્માનું અસ્તિત્વ પ્રતિપાદન કરે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગૃહસ્થાવાસમાં કેવળ જ્ઞાની..
૨૨૯ જુઓ–બહુ સુખ અનુભવું છું " એ અન્ય વિવિક્ત જ્ઞાતા સાય અને જ્ઞાનને ઉંલલેખ કરનાર પ્રતિ પ્રાણીને જાતે પ્રત્યય થાય છે. માટે શરીરથી જૂદે કે ઈ એ પ્રત્યયને જ્ઞાનવાન આશ્રય છે એમ માનવું જોઈએ, કારણ કે તેને જ જ્ઞાતપણું સંભવે છે તેથી તેજ જીવ છે અને દેહથી જૂદ છે એમ સંભવે છે.
એમ પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી સિદ્ધ થયું. વળી બીજા અનુમાન પ્રમાણથી પણ આત્મા અને દેહ જુદા છે એમ સિદ્ધ થાય છે. એ અનુમાન આ પ્રમાણે છે.
૧ જીવતું શરીર પ્રયત્નવાનથી અધિષ્ઠિત છે. કેમકે ઈછાને અનુકૂળ ક્રિયાને આશ્રય છે. શ્રેતાદિ જે જ્ઞાન સાધન છે તે કેઈ કૉંથી પ્રયુક્ત છે. કેમકે તે કરણ છે, દેહને ઇંદ્ધિ ને અધિષ્ઠાતા છે કેમકે તે પણ કરણ છે, શરીર વિદ્યમાન ભકતાવાળું છે. કેમકે મેં ગ્ય છે જેથી બેંકતા તેજ જીવ છે, વિગેરે અનુમાન પ્રમાણથી પણ આમાં દેહથી જૂદે છે એમ સિદ્ધ થાય છે. વળી સ્વર્ગ, નરક, પરલોકગમન, પુણ્ય, પાપ વિગેરે નથી એમ જે તમે કહે છે તે પણ એગ્ય નથી. કારણ કે આ તમાં પરલેક મી છે અને તે પ કગમન (સ્વર્ગ, નરક, મનુબ, તિર્યંચ વિગેરે) પુણ્ય પાપથીજ થાય છે. તેનું સાધક અનુમાન એ પ્રમાણે છે કે તે દિવસ તરતજના જન્મેલા બાળકને પ્રથમ સ્તના ભિલાષા થઈ તેનું કારણ પૂર્વની અભિલાષા છે. કારણ કે તરતના જન્મેલા બાળકને પૂર્વને અભિલાષ હોવા જોઈએ, કેમકે આ જન્મમાં તરતજ તેને બોજ અભિલાષ થયેલ હોવાનું સંભવ નથી. જેથી પરલોકગામિત્વ સિદ્ધ થાય છે.
વળી જગના જેમાં એક રંક, એક રાજા, એક સુખી, એક દુઃખી, એક રેગી, એક નિરોગી, પિગેરે દેખાય છે તે પણ પુણ્ય, પાપનું ફળ છે. જેથી પુણ, પાપ પણ સિદ્ધ થાય છે.
રાઈના આવા બુદ્ધિ બળ અને તર્ક શક્તિ છે કે ગર્ભમાં આવેલ ઉત્તમ જીવનો પ્રભાવ છે એમ માની રાજા અત્યંત હર્ષ પામવા લાગ્યું. અને તેને પૂર્ણ સંતોષ થયે.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩
આત્માન પ્રકાશ, આવી રીતે ઉપર જણાવેલા દર્શનના પંડિત પાસેથી તેને એન. શનિના કાર કયો છે ? રાખીને ચિત્તમાં તેમને વેરાન રૂપ ના બને તેવા : પ ન પડે. ત્યારે રાજા
બને એ સબ ? પ મ ન દન કjજ પણ ક બાકી રહ્યું છે, ન મુનિ મહારાજ પધારે અને તેમના મુખદ્વારા મન દર્શનનું શ્રવણપાન કરવાથી રાણની ઈચ્છા નિચે પુરી થશે, એમ મારી ખાત્રી છે. એવા પ્રધાનના વચન સૂર્ણ રાજ જૈનમુનિ મહારાજ શી રીતે પધારે તે વિચાર કરે છે, દરમ્યાન તેજ વખતે વિચરતા તેજ નગરના ઉદ્યાનમાં પંચ મહાવ્રત ધારક જીન શાસનના જાણુ જીનપમ અધિકારી મહાગુણવંતા એવા પરમ કૃપાળુ પવિત્ર એક આચાર્ય મહારાજ [ જૈન મુનિ પધાર્યા તેમના પધારવાની વધામણી સેવક પુરૂષે આપી, જેથી તેને ઇનામ આપી રાજા અને રાણી પરિવાર સહિત આચાર્ય મહારાજને વાંદવા ગયા. મુનિ મહારાજને વિદ્યા બાદ આસન લીધું ત્યાર બાદ રાજાએ રાણને ઉત્પન્ન થયેલ દેહદ અને તે પૂર્ણ થવા અન્ય દર્શનીયેના ધર્મશાસ્ત્રનું શ્રવણ કરાવ્યા છતાં તે પૂર્ણ ન થયે, તે હકીક્ત નિવેદન કરી રાણેને દેહદ્ પુર્ણ થવા આચાર્ય ભગવાનને જૈનદર્શનના ધર્મશાસ્ત્રનું શ્રવણ કરાવવા નમ્રતા પૂ વક વિનંતિ કરી, પ્રથમ આ મહાન જન દર્શનના આચાર્ય - હારાજ ઉપર તેઓની દષ્ટિ પડતાંજ હૃદયમાં આનંદ માળા પ્રગટ થઈ આવી, દષ્ટિ સુધામય થઈ, અને તમામ રેમરાય વિકસ્વર થવા લાગ્યાં. આ સમર્થ પવિત્ર દર્શનની યથાર્થ પ્રશંસા
અને ધર્મ શાસ્ત્રનું શ્રવણ કરવાને પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયેલ જાળી પિતાના આત્માને રાણી ક્વાર્થ માનવા લાગી. જે મહાન દર્શને પિતાના દયા ધર્મની ધારાથી ભારત વર્ષને પવિત્ર કર્યું છે, જેનું યશગાન આર્ય દેશમાં આર્ય પ્રજા સર્વદા કયાં કરે છે. અને જ્યારે ભારત ક્ષેત્ર ઉપર અજ્ઞાન એવી યુગલીયા પ્રજા વિદ્યમાન
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રહસ્થાવાસમાં કેવળ જ્ઞાની
૨૩૧ હતી, કોઈ ધર્મ મયદા કે વ્યવહાર મયાંદા તે કાળમાં જાણતું નહોતું, તેવા સમયે આ પવિત્ર દર્શનની ધર્મ ભાવના તેમજ ધર્મ અને વ્યવહાર મર્યાદા પ્રગટ થઈ છે, જે દર્શન સર્વ દર્શનમાં સાથી પુરાણું છે. સર્વ દર્શરૂપી તટિની આ મહાન (જૈન) દર્શનરૂપી સમુદ્રમાં ભળેલી છે, આર્ય દેશની પ્રજાને જે દર્શને ધર્મ શબ્દનું ભાન કરાવ્યું છે, તેવા સર્વોત્તમ અને પવિત્ર દર્શન નના મહાન આચાર્ય પાસે ધર્મશાસ્ત્ર સાંભળવા જેના મરાય સંપૂર્ણ વિસ્વર થયા છે એવી માં રાણી સ્વસ્થ થઈ સાનંદ વદને ધર્મ ધુરંધર આચાર્ય ભગવાનના મુખની પવિત્ર વાણી શ્રવણ કરવા લાગી.
અપૂર્ણ.
પરમા ધાર્મિકોની વાતો.
( એક સ્વપ્ન ) ચિત્ર માસની પ્રતિપદાન દિવસ હતો. મહા સમર્થ શાલિ વાહન રાજાના શકને આરંભ દિવસ હતે. નવીન વર્ષના પ્રવે. શથી હદયમાં નવી નવી ભાવના થતી હતી. સ્વદેશ, સ્વજ્ઞાતિ અને સાધમ બંધુઓના ઉદયના ઉપાયે શોધવાને હૃદય નવા નવા સંકલ્પ કરતું હતું. “ગત વર્ષમાં શું નવું થયું અને આ નવા વર્ષમાં શું નવું થશે, તેને માટે હૃદયની અંદર અનેક ભાવનાઓ પ્રગટ થતી હતી. આવા વિચારમાં જ આખો દિવસ - સાર કરી રાત્રે એક પહોર પછી સુવાની ઈચ્છા થઈ. એ ઈચ્છા નિદ્રાના બલથી તત્કાલ સાર્થક થઈ. મારી માનસિક શક્તિને ઇબાવી નિદ્રાએ મને પરવશ કરી દીધે. નિદ્રાનું રાજ્ય ચાલ્યા પછી ક્ષણવારે એક સ્વપ્નાને મને પ્રાદુભૉવ થયે–“ જાણે હું આ લેકમાંથી મૃત્યુ પામી ગયે. મૃત્યુ પામ્યા પછી મારા જીવને એક ભયંકર ભૂમિમાં લઇ જવામાં આવ્યું તે ભૂમિમાં કેટલાક ભયંકર અને પૂર દેખાવ વાળા પુરૂષે મારા જેવામાં આવ્યા.
૧ તટિની–નદી.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૨
આત્માન પ્રકાશ,
તે પુરૂષેની માટી એક સભા એકઠી થઈ હતી. તેઓની વચ્ચે એક ઉગ્ર આકૃતિવાળે પુરૂષ ઉચ્ચાસન પર બેઠો હતો, ભયંકર આકૃતિઓ અને બીભત્ર દેખાવ ઉપરથી મને - સ્મરણ થયું કે, આ પરમધામિક દેવતાઓ હશે. મેં જૈન શાસ્ત્રમાં તેમના રૂપ ગુણ વિષે વાંચેલું હતું, તે મને તે ક્ષણે પુરી આવ્યું. જ્યારે મારા હૃદયમાં “આ પરમધામિ કે છે” એવી એલખ થઈ એટલે હું અતિશય કંપવા લાગ્યું. પણ બૈર્ય રાખીને ઉભે રહે. ક્ષણવારે તેમાંથી એક પુરૂષ ગજને કરીને બે-“ભાઈઓ, આજે આપણે શું વિચાર કરવાને એકઠા થયા છીએ ? તે વિષે ચર્ચા કરશે. એટલે એક બીજો પુરૂષ બે -ભાઈઓ, હાલમાં મનુષ્ય લાકને વિષે પાંચમે આ પ્ર. વત છે. જોકે અધર્મ, દંભ, દુરાચાર, છલ-કપટ અને અનીતિથી વર્તે છે, તથાપિ કે ઈ કોઈ વાર લેકેનું એવું પ્રવર્તન જોવામાં આવે છે કે, તેઓ અધર્મ છતાં ધર્મમાં પ્રવર્તતા હોય, છલ-કપટ સાથે સદાચાર સેવતા હોય અને કીર્તિની ઇચ્છા સાથે દાન, તપ અને વ્રત કરતાં હોય, તેવાઓને માટે શું કરવું ? એ કાંઈ સૂઝતું નથી. એક તરફ ધર્મ અને બીજી તરફ અધર્મ આવી પ્રવૃત્તિથી તેમને કેવી શિક્ષા કરવી ? તેને માટે આપણને મુઝવણ થઈ પડે છે. આપણે બધા તેમને તેમના કર્મની શિક્ષાના ફલ આપવાને નિર્મિત થયા છીયે. કહે, તેમાં શી રીતે કરવું ?
પછી કઈ ત્રીજો પુરૂષ બે -એ વાતને આપણે વિચાર કરવાનું નથી. આપણે તે આપણે પ્રવૃત્તિ તેને નઠારા કર્મને અનુસરીને કરવાની છે. સર્વ જગત્ના નાયક શ્રી અરિહંત પ્રભુએ આગમ દ્વારા યતિઓ અને ગૃહસ્થને પ્રવર્તવાના જે નિયમ દર્શાવ્યા છે, તે નિયમને અનુસરીને જ આપણે વર્તવાનું છે.
ચેથા પરમધામિકે ગર્જનાથી કહયું,” પ્રિય બંધુઓ, એ વાત યથાર્થ છે, તથાપિ મારે કહેવું જોઈએ કે, કેટલાક ગૃહસ્થ આહંત ધર્મના ઉપાસક દેખાય છે, પરંતુ અંદર
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરમધાર્મિકેની વાતો.
૨૩૩ તેઓની પ્રવૃત્તિ જુદા જ પ્રકારની હોય છે. તેવાઓને માટે કર્મને અનુસરી શિક્ષા કરવામાં આપણે બહુ ધ્યાન રાખવાનું હોય છે.
આ વખતે કઈ બે પરમા ધાર્મિક હસીને બોલ્યા–“બંધુઓ, આજકાલ તે મનુષ્ય માંથી જુદા જુદા સ્વભાવના અને જુદી જ રીતે વર્તનારા ઘણા જ આપણી શિક્ષણ શાળામાં આવે છે. તેનું શું કારણ હશે? એ કાંઈ સમજાતું નથી.'
આ વખતે પેલે સભાને મુખ્ય નાયક બેચે–ભાઈઓ તમે શા માટે મુંઝાઓ છેમર્ચ લેકમાં લેકે ગમે તેવી રીતે પ્રવર્તે તે પણ તેમના કર્મો તેઓને આપણું હાથની વેદનાનો અનુભવ કરાવવા દોરી લાવશે. આપણે તે જે જીવ આ પણી સમક્ષ આવે તેમને તેમના કમાનુસાર શિક્ષા કરવાની છે.
એક ઉગ્ર રૂપ વાળે પરમા ધાર્મિક બેલી ઉઠ-બંધુઓ, આ આપણા સભાપતિએ જે વાત કહી છે, તે યથાર્થ છે. મારી પાસે કેટલાક એવા જ આવે છે કે, જેઓ પૃથ્વી ઉપર પિતાના સમુદાયના આગેવાને બન્યા હોય, ધર્મના ઘણું કાર્યોમાં તેઓ અગ્રેસર થઈ કામ કરતા હોય અને વિવિધ પ્રકારના નિયમે કરી ધર્મનું કાર્ય કરતાં હોય તેવા દેખાતા હોય, પણ તેઓ તે બધા કામમાં છળ-કપટથી રમતા હોય છે. ઉપરથી સારા વચને એલતા, પ્રમાણિકતાને આડંબર રાખતા અને મુનિ મહારાજાઓની વયાવચ્ચ કરતા દેખાતા હોય છે, પણ તેમના હૃદયમાં એટલા બધા છળ-કપટ ભરેલા હોય છે કે, તેઓ સર્વદા બીજાનું અશુભ ચિતવતા, અને લેકમાં વિક્ષેપ કરાવતા હોય છે. કદિ સંસારી ગૃહસ્થવર્ગને માટે તેવી પ્રવૃત્તિ હોય તે જરા ઠાક પણ પવિત્ર મુનિ મહારાજાઓના મંડળમાં પણ પરસ્પરસપર રાગ દ્વેષ અને ઈર્ષ્યા ઉત્પન્ન કરાવનારા થાય છે. આવા કેટલાએક છે મારા હાથની વેદના ભેગવવાને માટે આવે છે. આ વખતે એક વિકરાળ પરમાધર્મિક બેલી ઉ. ભાઈએ આ વાત સત્ય છે, મારા હાથમાં પણ તેવા કેટલાએક જ આવે છે કે, જેઓની
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૪
આત્માન પ્રકાશ
ધર્મની પ્રવૃત્તિ પણ અધર્મનું કારણ થઈ પડે છે. ધર્મના અંધરાગથી બીજાને મોટી હાનિ કરવા ઉભા થાય છે. દયાને અર્થ સ્વાર્થ કરે છે. પિતાના માનેલા જીને પાળવા અને બીજા જીને દુઃખ આપવું-–એજ એમનો દયા ધર્મ છે. અને તેઓ બીજાની વંચના કરી હૃદયમાં ઉલ્લાસ પામે છે.
ઉગ્ર આકૃતિને ધારણ કરનાર એક પરમાધાર્મિક ઉચે સ્વરે બે —“ અરે ભાઈ, કઈ કઈ એવા જીવ આવે છે કે, તેમની વૃત્તિ જાણવામાંજ આવતી નથી. ઘર્મની અનેક બાબતમાં ભાગ લેનારા, બીજાના વિશ્વાસપાત્ર (ટ્રસ્ટ) ની અંદર નામથી અંકિત થનારા અને જાણે જગતના હિતકારક હોય, એવા માત્ર ઉપરથી દેખાતા ડેળ ઘાલુ પુરૂષે કેટલાક મારી પાસે આવે છે. તેમને હું ઉગ્ર શિક્ષા કરું છું. મને તે વિષે ઘણું આશ્ચર્ય થાય છે.” - બીજા પરમધાર્મિએ તેનો ઉત્તર આપ્યું. એમાં તું શું આશ્ચર્ય પામે છે ? તેઓ માત્ર કાત્તિની ખાતરજ પ્રવૃત્તિ કરનારા છે. ધર્મની અનેક બાબતે માં જે તેઓ ભાગ લે છે તે પણ માત્ર પિતાની મહત્વતા વધારવા ખાતર જ છે. અને તેને અંગે ધર્મને ઉત કે લેકનું હિત કરવું, એ તેમનો ઉદ્દેશ હેતે નથી. તેઓ કીર્તિને અથવા ધનનો સ્વાર્થ સાધવાને માટે જ તેમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે તેમની એવી પ્રવૃતિ ઈ મુગ્ધ હૃદયના લેકે તેમને પિતાના વિશ્વાસ પત્રમાં સામિલ કરે છે અને પછી તેઓ તેની અંદર પિતાનું સ્વામિત્વ સ્થાપે છે. ”
આ વખતે એક વિરૂપ પરમાધાર્મિક બોલી ઉઠયે– “બંધુઓ, મારી પાસે તે કઈ એવા જીવ આવે છે કે, તેમણે સારા કામ કરેલા હોય, દ્રવ્યને માટે ભાગ સત્કાર્યમાં ખર હોય, તથાપિ કે દેષને લઈને તેઓને મારા દ્ધાથની વેદના ભે ગવવાને આવવું પડે છે. તે વખતે પેલા નાયકે ઉત્તર આપે. ભાઈ, એમાં આશ્ચર્ય પામવાનું નથી. કેટલાએક મનુષ્ય સારા કામ કરતાં દેખાતા હોય, પણ તેમના હૃદયમાં બીજાને હાનિ કરવાની ધારણા હોય છે. મૃગને સીકારી મૃગને સપડાવવાને સુંદર ગાયન કરે છે અને પાંપી ઢીમર મએને ખાવા કાંટાની સાથે મધુર
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરમાધામિકેની વાત
૨૩૫ પદાર્થ રાખે છે. તેથી કાંઈ તે સારા કામ કરનાર ગણાતું નથી. તેવી રીતે તેઓ દ્રવ્યને મોટે ભાગ મચી સારા કરતાં દેખાય છે, પણ તેના હૃદયની ધારણા એવી હોય છે કે, બીજાને હાનિ કરવી. બીજાને પરાભવ કરે, બીજાની પ્રતિષ્ઠાને લાંછન આપવું, બીજાને દુનિયામાં વાવવા અને આપણી ઉન્નતિ કરવી. આવી બુદ્ધિથી સારું કામ કરનારા પુરૂ છેવટે આપણા તાબામાં જ આવે છે. અને મને તેને ખરેખ અનુભવ છે.
આ વખતે એક વૃદ્ધ પરમાધાર્મિક બે-ભાઈઓ, તમારા બધાનું વિવેચન સાંભળી હું ખુશી થયે છું. પણ મારે કહેવું જોઈએ કે, જે પુરૂ શુદ્ધ હૃદયથી સત્કર્મ કરે છે. સ્વાર્થ બુધિ, છળ-કપટ અને અહં ભાવને ત્યાગ કરી સારા કામમાં પ્રવર્તે છે, તે પુરૂષે કદિપણ આપણા હાથમાં આવવાના નથી. આત્મભેગ આપી પરહિતને આચરનારા, બીજાના હિતમાંજ પિતાનું હિત સમજનારા અને પિતાના શ્રાવક જીવનને કૃતાર્થ કરનારા જ કદિપણ આપણી સત્તાને આધીન થવાના નથી. જો કે, હાલ પાંચમા આરાને વિષમ કાળ પ્રવર્તે છે, તથાપિ હજુ એવા પણ આત્માઓ પૃથ્વી ઉપર રહેલા છે કે, જેઓ મન, વચન અને કાયાની ફરિયી પ્રવર્તન કરી પિતાના માનવ જીવનને કૃતાર્થ કરે છે. ઘણાં આત્માઓ હજુ દયા દાન કરનાર, ધર્મના અનેક કાર્યોમાં નિસ્વાર્થ બુદ્ધિથી વર્તનારા અને સાધમ બંધુઓની સેવા કરવામાંજ આ મહિત સમજનારા છે, તેઓ કદિપણ આપણી પાસે આવવાના નથી.”
આ વૃદ્ધ પદમાધાર્મિકના આ વચને સાંભળી બધા પરમાધાર્મિક વિચારમાં પડી ગયા અને કેટલાએક તે વૃધ્ધના વચનેને અભિનંદન આપવા લાગ્યા. છેવટે તેઓ ગર્જના કરી પિતપિતાના કામ ઉપર હાજર થઈ ગયા. અને તે ગર્જનાની સાથે હું નિદ્રામાંથી જાગ્રત થઈ ગયે.
પ્રિય વાંચનાર, જ્યારે હું જાગ્રત થયે; ત્યારે ઘણીવાર સુધી મને તે સ્વપ્નાનો દેખાવ નજરે આવવા લાગ્યું. પરમધામિકે
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૨
માનદ પ્રકાશ.
અવસ્થામાં
ના ભયંકર રૂપે અને દેખાવે મારા મનને જાગ્રત પણ કપાવા લાગ્યા. પછી હું સાવધાન થઈ ગીચ કરી અને સ્નાન કરી પ્રભુની વૃન્ન કરવાને ચૈત્યમાં ગયેા. તે વખતે પ્રભુની સમક્ષ મે ભાવનાપૂર્વક જણાવ્યું—“ હું ત્રણલેાકના નાથ, હે દયાસાગર, અરિહંત ભગવાન, મને કાઇ વાર આ પરમાધાર્મિ કાના દર્શન થશે નહીં, હું આ લેકમાં શુધ્ધ દેવ ગુરૂની ભક્તિ કરી મારા શ્રાવક જન્મને સાર્થક કરીશ અને આત્મભાગ આપી ત્રિકરણ શુદ્ધિથી સર્વના હિતમાં ભાગ લઈશ.” આવી ભાવના ભાવ્યા પછી મે મારા મનમાં નિશ્ચય કર્યો કે, ૮ હવેથી મારે કોઈપણ પ્રાણી ઉપર રાગ દ્વેષ રાખવા નહીં, સમભાવમાં વી સાધી એની સેવામાંજ જીવન ગાળવુ. ઉત્તમ પ્રકારના ધર્મ ના દરેક કાર્થીમાં નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિથી ભાગ લેવેા અને સદા સદાચાર સવવે.”
>>
પ્રિય વાંચનાર, તમે પણ મારી જેમ સવિચાર ધારણ કરી સત્કર્મમાં પ્રવૃત્તિ કરો, નહીંતા પરમા ધાર્મિકાની શિક્ષાના પાત્ર
થશે.
લી. એક આત્માનંદ સભાના અવલખી,
સ્ત્રી કેળવણીની આવશ્યકતા.
( ગનાં મુખ્ય ð થી શરૂ છે.
પોતાના સેકટ, પોતાની અડચણે, પોતાની જરૂરીયાત, પાતાનુ' વાજબીપણુ' અને પેાતાનું કર્તવ્ય શું છે, અને તેને ખા મા કર્યા છે, ખરા ઉપાય શુ છે તેજ ન સમજતાં સ્ત્રીએ આજે પોતાના સમયતા અને દ્રવ્યના ઉપયેગ પોતાની સતતી વિગેરેને માટે તેમજ પોતાના પિત અને વિદ્યાના જોઇએ તેટલા પ્રેમના
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્ત્રી કેળવણીની આવશ્યકતા. ર૩૭ અભાવે વૃથા વેહેમ અને મંત્ર જંત્રમાં કરે છે, તેનું કારણ પણ કેળવણીની ખામી તેજ છે.
પિતાના પતિ અને સાસુ સસરાની કેમ સેવા કરવી. તેને કેમ પ્રેમ મેળવવા અને પિતાના ઘરમાં સૂલેહ શાંતિ અને સંપ કેમ રાખવો તેની આવડતની ખામીને લીધે, અત્યારે અનેક ઘર અને કુટુંબમાં કુસંપ, સાસુ વહુની લડાઈ, પતિ પત્નીમાં કલેશ અને તેવા બીજા કારણોને લઈને કેટલાક કુટુંબની સ્ત્રીઓ અધમ દશા ભેગવે છે તે આપણે સાંભળીયે છીયે અને નજરે જોઈએ છીએ આવી દશા થવાનું મુખય કારણ સ્ત્રીને કેળવણીની ખામી તેજ છે.
સુધરેલા દેશમાં યાને જે દેશને ઉદયકાળ બળવાન હોય તે દેશમાં જ્યારે લોકો એકત્ર થઈ સંપ કરી, દેશ, કુટુંબ, કોમને ઉદ્ધાર કરવા મથ્યા રહે છે, ત્યારે આપણું દેશમાં સ્ત્રી પરસ્પર ઈર્ષા અને અસૂયા વૃત્તિ રાખી વૈર બુદ્ધિથી કુટુંબમાં, કોમમાં, આડેસી પાડેસીમાં, શેરીમાં કુસંપના બીજ નિરંતર વાવે છે, ભાઈઓ ભાઈઓમાં, પતિ પત્નીમાં, મા દિકરામાં, બાપ દિકરામાં, સાસુ વહુમાં, વહુ નણંદમાં અને સમગ્ર રીતે કુટુંબમાં અને સગા સંબંધમાં તકરાર કરાવે છે, અને સંપ તેમજ એક્યતાને ભંગ કરાવી સર્વત્ર વિરેાધ, ઉદ્વેગ, નિરાશા વિગેરે ફેલાવે છે તેનું કા રણ પણ જોઈશું તે કેળવણીની ખામી તેજ છે.
સ્ત્રીઓની કેળવણી (શારિરીક કેળવણી) ની ખામીને લીધે હજારો બાળક આજે સારી સંભાળ, અને માવજતના અભાવે તેમજ યંગ્ય ષધને બદલે વહેમ અને બેદરકારીથી મરણને શરણ થાય છે. અને તેવાજ કારણેથી અનેક બચ્ચાએ તેવી જ રીતે જન્મ પર્યત વિવિધ પ્રકારની છેડે, શારિરીક અશક્તિ અને ક્ષિીણતાને આધીન થાય છે. સ્ત્રીઓ અજ્ઞાન હેઈને અને તેમાં કેળવણીની ખામી હોવાથી પિતાનું તેમજ પોતાના બાળકનું આરોગ્યનું જોઈએ તેવું રક્ષણ કરી શકતિ નથી. આપણી સંતતિ
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનદ પ્રકાશ દિન પ્રતિદિન નિમાય. વહિન, બીકણ, નિરૂત્સાહી, વિગેરે થતી જાય છે, તેનું કારણ પણ તેજ છે.
પિતાનું અને અચાનું આરોગ્ય અને મજબૂતી એજ શા રિરીક સંદર્યની અભિવૃદ્ધિના મુખ્ય સાધન છે. અને આપણે જૂની કહેવત “પહેલું સુખ તે જાતે નર્યા” (એટલે શરીરે સુ
કારી અને આરોગ્યપાનું તે બીજા સુખથી પ્રથમ અને મે સુખ) એ સમજવાને બદલે નાજુકાઈ તકલાદીપણું, નિબળાતા વસ્ત્રાભૂષણનો ઠાઠ એજ શરીરનો ઠાર્ડ અને શારીરિક સિાદને શોભા આપનાર છે એવી જે માન્યતા અત્યારે થઈ છે, તે પડ્યું કેળવણીની કમી છે.
પિતાના દરની શિતિ. પિતાના ઘરનો ખર્ચ, પિતાના પ તિની આવક, તેના ઉપર નજર ન રાખતાં કરકસરના નિયમને ધ્યાનમાં ન લેતાં બીજા જ્ઞાતિના કે શહેરના આગેવાન અને ની સા પાત્ર ઘરના બેરાની રીતભાત, પહેરવેશ શણગાર, ઘરેણી દાગીના. કપડા ૯ત્તા અને ડેરી જોઈ તેનું અનુકરણ કરી તેને વેષ, શણગાર અને રીતભાત પિતાનામાં પિતાના ઘરમાં અને પિતાના શરીરમાં દાખલ કરવા પતિ સાથે અને સાસુ સસરા અને કુટુંબ સાથેના કલેશ અને કંકારામાં ઉતરે છે, તેનું કારણ પણ ઈશું ના કેળવણીની મમી તેજ છે.
પિતાના પતિને ' વક છે. અને ઘરનો ખર્ચ તે કેવી રીતે ચલાવતા હશે. તેમજ દી આવક અને વધારે ખર્ચ ઘટે હાય તો તેવા પ્રસંગની વાણી અને દુઃખ વખતે દિલાસે, આ યંત સાફ અને વિક છે તેવા ના બતાવવાનું કે પ્રણ કરવા કરાવવાનું કે રકી પોતાના શરીર સન્દર્ય માટે અને વતુ કાવવાને કહેવા કરે પતિને રંઝાડવા ચુકતી નથી, વાળ બહારથી મહેનત કરી, નોકરી કરી, ગુલામી કરી થાકી પાકી લે થઈ ગયેલ છે.નાના સ્વામિને આવાસન ન આપતાં તેને શાંત ન કરતાં, મીવચનથી લાવી, સારી રીતે જમાડી, તેને શોધી
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાતમી કે ફરસની યારી. ર૩૯ ન કરતાં અનેક જાતનાં ચે વચનો કહી પિતાના પતિના ચિત્તને અવ્યવસ્થિત કરી સંતાપ ઉત્પન્ન કરે છે. અને તેવા કારણોથી - તેવી સ્ત્રીઓના પતિને પોતાના ધંધામાં કે નોકરીમાં કે
તાના શેઠની દુકાને કે વ્યવહારમાં અપ્રમાણિકપણે કરવાના બધા દાખલાઓ બને છે તે તમામ કાર્યોને નહીં કેળવણી આકે પવાથી બનતા બનાવ રૂપે છે. વળી તે સાથે પુરૂષોને તેમના કે કાવ્યમાં અનુકુળ થવાને બદલે અનેક પ્રકારના અવિચાર અને
હેમથી તેમના કર્તવ્યમાં પ્રતિકુળતા અને વિના નાંખે છે, અને છે તેવા અનેક કારણોથી સ્ત્રી પુરૂષના એકત્ર જીવનમાં આજે જે કલેશ, કંકાસ અને પ્રેમની નિરસતા જોવામાં આવે છે તેમજ સ્ત્રી કધારણામાં પિતાનો કઈ જાતનો હિસ્સો આપી શક્તિ નથી જેનું પકારણ પણ કેળવણીને અભાવ તેજ છે. ને આપણી ઉન્નતિનો મુખ્ય આધાર આપણી સ્ત્રીઓના સુશિતિપશ્નપર રહેલું છે, આપણે આપણી સર્વ રીતે ઉન્નતિ કેવી છે. હાય, આપણે આપણા ઘર સ્વચ્છ, સુંદર, આનંદ જનક જેવાં હિય, આપણે આપણા બાળકો સ્વરૂપવાન, બળવાન, વૈર્યવાન, મહાદર, નરેગી, નીતિમાન અને ધાર્મિક કરવાં હોય, દેશમાં, કેમમાં, સગા સંબંધીઓમાં, કુટુંબમાં, કેષ, પ, વૈર, કુસંપ અને કલેશને બદલે પ્રમ, રીતિ, સંપ અને સુખની અભિવૃદ્ધિ જેવી હોય, વહેમ, અધર્મ, અનીતિને બદલે, સુધા, ધર્મ અને નીતિ જોવા ઈછા રાખતા હોઈએ અને તેમ થતાં તેના મીણ Bળે આ સંસારમાં ચાખવા હોય તે, કન્યાઓ અને સ્ત્રીઓને કેળવણી આપવાની આવશ્યક્તા છે. . (અપૂર્ણ).
ભાવનગરમાં અઠ્ઠાઈમહોત્સવ.
આ વર્ષ અત્રે વષ તપની તપશ્ચર્યા તેસઠ સ્ત્રીઓએ કરેલ હતી તેથી તેમના મત્સવ પ્રસંગને લઇ અત્રે ચૈત્ર વદી. ૧૦ થી અરૂાઈ હેવ શરૂ કરવામાં આવ્યે હતું કે જે પ્રસંગે
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir આત્માનન્દ પ્રકાશ, મોટા દેરાસરમાં શ્રી સિદ્ધાચલ ગિરિરાજની રચના કરવામાં આવી હતી. અને વૈશાક શુદી. 3 ના રોજ ઘડા પીવા પછી મહોત્સવની સમાપ્તિ કરવામાં આવી હતી. સાતમી કોન્સની તૈયારી. ભાવનગરની છઠ્ઠી કેન્ફરન્સ પ્રસંગે આમંત્રણ કરવા પ્રમાણે સાતમી કેન્ફરન્સ પૂના ખાતે ભરવાની તૈયારી લેગ સબબ અને સુરીપણું સતત શરૂ થઈ ગએલ છે. અને પ્રથમ ફેબ્રુઆરી માસમાં જે રીસેપ્શન કમિટિ ચુંટી કાઢવામાં આવી હતી તેની જનરલ સભા ગઈ તા. 12 મી એપ્રીલે મળી હતી અને નીચેના કરો સાથે કમિટિએ ચુંટી કામ શરૂ કરેલ છે. કંડની સગવડ–ખર્ચ માંટે ફંડ શરૂ કરેલ છે કે જેમાં કુલ રૂા. દશ હજાર ઉપરાંત ભરાઈ ચુક્યા છે અને ફંડ કમિટિને આવક ખર્ચના અડસટાનું બજેટ કરવાને સોંપવામાં આવેલ છે. મળવાને દિવસ-કોન્ફરન્સ ભરવાને માટે તા. 22. 23. 24 મી. મેર્ડ જેઠ સુદી. 3-4 5 ને વાર શની રવિ તેમ ના દિવસ મુકરર કરવામાં આવ્યા છે. અને તે પ્રસંગે મહિલા પરિષદ પણ ભરવાને ઠરાવ કરવામાં આવ્યો છે. મંડપનું સ્થળ-બેઠક માટે શુક્રવાર પેઠમાં જગા પસંદ કરી છે. ફને દર–ડેલીગેટ તથા વીઝીટરની ફી રૂા. 2 બે અને સ્ત્રીઓને માટે એક વખતના આઠ આના તથા સીઝન ટીકીટ રૂા. એક લેવા ઠરાવ્યું છે. પ્રમુખ–પ્રમુખની જગ્યા માટે કેમના જાણીતા જુદા જુદા વિદ્વાન અને ધનવાન ગ્રહસ્થાન પસંદ કરી તેમને અનુક્રમે પ્રમુખ પદ લેવા માગણી કરવામાં આવે છે અને તેને નિશ્વય થયે નામ બહાર પાડવામાં આવશે. રીસેપશન કમિટી-મુકરર કરવામાં આવેલ છે તે ઉપરાંત તેમાં નવા નામે ઉમેરવાં શરું છે અને પુના આસપાસદક્ષિણના જાણીતાં ગામના વગવાળા પ્રતિષ્ઠિત ગ્રહસ્થાને ચુંટવાના ખબર આપવાનું શરૂ કરેલ છે. For Private And Personal Use Only