Atmanand Prakash Pustak 002 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531016/1

Page #1

- આત્માનંદ પ્રકાશ
દેહરે. આત્મવૃત્તિ નિર્મલ કરે, આપે તત્વ વિકાશ;
આત્માને આરામ દે, આત્માનંદ પ્રકાશ, પુસ્તક ૨ જું વિક્રમ સંવત ૧૯૬૧–કાર્તિક અંક જ છે
-
પ્રભુ સ્તુતિ. જયાં અંગાર કુકર્મ રૂપ ધગતાં આવી પડે અંગમાં, તેજસ્વી અતિકષ્ટ રૂપ તણખાં આવી ખરે સંગમાં છે જવાલા ભવ અગ્નિની વિષમ જયાં પ્રાણ પતંગ પડે, તે નિર્વાણ કરી જિનેશ્વર કરે નિર્વાણ સૌ તફડે. ૧
ગુરૂભક્તિને મહિમા. છે ભીતિકારી ભવ આ ભ્રમને ખજાન, તે વૃથા સરસ સ્વાદ મેલે મજાને; અંતે તથાપી જનને નહિં આંચ આવે, જ હોય ગુરૂ તણી બહુ ભક્તિ ભાવે, તે અંતરંગ રિપુ અંતરને દબાવે, ૧ કુકર્મરૂપી અંગારા ૨ બુઝાવી. ૩ મોક્ષ. ૪ ભયવાળો. ૫ કામ ક્રોધાદિ શત્રુઓ. ૬ ઉદય

Page #2

આમાનદ પ્રકાશ,
nd
&
i d &&& &&& માયા જરાપણ નહી મનમાંહિ ફાવે; આધિ ઉપાધિ નહિ ચિત્ત વિએજ આવે, જે હોય સદ્ગુરૂ તણી બહુ ભક્તિ ભાવે. પાપે જરા નવ કરે તનમાં ઉતાપો, આપે નહીં કદિ જને દુરાગ્ય શાપ; મિત્રી મહાશયને સુખથી નિભાવે
જો હેય સરૂ તણે બહુ ભક્તિ ભાવે. મિથ્યાત્વનું બેલ જરાય કરે ન જેર, સદબ્રહ્મને નવહરે કદિ કામ પાર; આ લેકમાં નહિ જનો અપકીર્તિ ગાવે. જે હોય સદગુરૂતણ બહુ ભક્તિ ભાવે.
બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ.
નર્મદા સુંદરી. ( ગત અંકના પૃષ્ઠ ૩પ થી શરૂ. ) રૂષભદત્તાનાં અનુપમ સિંદર્ભે રુદ્રદત્તના વિકારી હૃદયને આ કપ લીધું. તેની મેહમય વાસના વૃદ્ધિ પામવા લાગી. તત્કાલ પોતાના મિત્ર કુબેરદત્તને ગોખ ઉપર બોલાવી કહ્યું, મિત્ર, જે, આ નવરંગિત વસ્ત્ર ધારણ કરનારી અને ગદ્રના જેવી ગતિ કરનારી સુંદરી જાય છે તે કેણ છે ? તેણીના અનુપમ લાવણ્ય મને મૂઢ બનાવી દીધું છે. તે કુમારી છે? વિવાહિત છે ? મારા જેવા વિદેશીને આ કન્યારત્ન લભ્ય છે કે નહી ? કુબેરદત્ત બે -બંધુ,

Page #3

હ્મચર્ય પ્રભાવ motor testetiste teetene textureteretrtrtrtretendente et store testosteretstestersteetoetuste teretete આ રૂષભસેન શેઠની રૂષિદના નામે પુત્રી છે. તે શ્રેણી મારા પાડો. શમાં જ રહે છે. શ્રેષ્ઠી પાતે જૈન ધર્મ છે. વર્લૅમાન નગરમાં ખરેખર જૈન તે એકજ છે. તેનું આખું કુટુંબ આહંત ભકત ગણાય છે. પ્રાતઃ કાલમાં તેના સ્મર્ણય મંદિરમાં પ્રતિક્રમણ સામાયિક. અને સ્વાધ્યાયના વનિઓ થયા કરે છે. નિત્ય ત્રિકાલ જિનપૂજા કરે છે અને ગુરૂભક્તિની ભાવના તેની મને વૃત્તિમાં રમ્યા કરે છે. મિત્ર, વધારે શું કહું આ વિદ્ધમાનપુરમાં તેની જોડીને કેઈ આસ્તિક શ્રાવક નથી. રૂષભસેન શેઠની આ રૂષિદત્તા નામે પુત્રી છે. એ બાલા હજુ કુંવારી, છે. પણ તારા જેવાને લભ્ય થાય તેમ નથી. તેણીના ધર્મચુસ્ત પિતાએ એવી પ્રતિજ્ઞા કરી છે કે, આ સુંદર કન્યા કેઈ મિથ્યાત્વીને આપવી નહીં. કદિ યાજછવિત કુંવારી રહે તે પણ ભલે થાપિ તેને યોગ્ય વિક શિવાય ઈતર ધામના કોઈ યુવાનને આપવી નહીં. આ તેની દુ:સાધ્ય પ્રતિજ્ઞાથી વિદત્તા વૈવનવયમાં પણ કન્યાવ્રત અદ્યાપિ પાલે છે. ભદ્ર, આવા સમેલા કાણુથી તમારે એ બાલાની ઈચ્છા કરવી જ નહી. તમે ધનવાન, બુદ્ધિમાન અને ચતુર છે. રૂપમાં કામદેવ જેવા છે, પણ તમે શ્રાવક નથી તેથી એ કન્યારત્નની આશા જરાપણ રાખશો નહીં.
કુબેરદત્તના આવા વચન સાંભળી રૂદ્રદત્ત વિચારમાં પડયે. તે અશાતંતુ ઢીલ થઈ ગયે. એક સાથે ઉડેલી મનોરથની તરંગમાલા ઉછલીને બેસી ગઈ, તથાપિ ધન અને રૂપના ગર્વથી બોલી ઊડ–મિત્ર, તમારા વિષમય વચનના સિંચનથી મારી આચાલતા દગ્ધ થઈ ગઈ છે. તથાપિ એ બાલા સાધ્ય થાય તેવા અનેક ઉપાયે મારી મનોવૃત્તિમાં રફુરી આવ્યા છે. મારા-ચાતુર્થે

Page #4

આત્માનંદ પ્રકાશ, ste beste beste betrete trebate testretesteteatertrietrete tettentes textestertestteste રૂપ અમૃતથી, મછિત થયેલી મારી આશાલતા હું સજીવન કરી શકીશ મિત્રવર્ય, મને નાઉમેદ કરશે નહીં. જ્યાં સુધી મારા સુંદર
તેની સાથે તારા મૈત્રક કર્યું નથી ત્યાંસુધી એ બાલા દુઃસાધ્ય છે. પણ જયારે તેના દ્રષ્ટિપથમાં હું એકવાર આવીશ એટલે એ બાલાના મુગ્ધ હૃદયમાં ઉચ્ચ અભિલાષા ઉપન્ન થશે. મને ખાત્રી છે કે યુવ તિઓના મન ચલાયમાન કરવાની મહા વિદ્યા અને તમારા મિત્રે સ
મ્યક પ્રકારે સાધી છે. કદિ કોઈ યુવતિ પતિવ્રતની દ્રઢપ્રતિજ્ઞા લઈ બેઠી હોય અને બ્રહ્મચર્યવ્રતને ધારણ કરી નિયમથી વર્તતી હોય તેવી પણ બાલાને વશ કરવાની મારામાં અલૈકિક શક્તિ છે. તે સિવાય મારી પાસે અતુલ્ય લક્ષ્મીબલ છે. આ જગતમાં લક્ષ્મીથી શું અસાધ્ય છે કે પૂર્વ ઘણાં દ્રઢ સંક૯પધારી પુરૂષે લક્ષ્મીના અત્ય બલથી પરાભવ પામી ગયા છે, તેથી ઉભય રીતે તે સુંદર કન્યા સંપાદન કરવા હું શક્તિવાન થઈશ.
આવા રૂદ્રદત્તના વચન સાંભળી કુબેરદત્ત ચાતુર્યથી ચમકતાં વચન બે –પ્રિય મિત્રતારી હિંમત જોઈ મને અપાર આનંદ ઉત્પન્ન થાય છે. તારી દ્રઢતાજ તારી ઈચ્છા પૂરી કરશે. તથાપિ મને એક ઉપાય સુઝી આવે છે, તે સાંભલ. તું આ નગરને રહેવાસી નથી તારૂકુલ ચંદ્રનગરમાં પ્રખ્યાત છે. તેને અહીં કેઈ જા
તું નથી માટે તારે શ્રાવક થવું. જેન ધર્મની પ્રવર્તમાન ક્રિયા કે મુનિ પાસેથી શીખી લેવી. હું પણ તને તે કાર્યમાં સહાય આપીશ. જયારે તું શ્રાવક જે બરાબર થઈશ એટલે રૂષભસેન શેઠ પિતા પિતાની પુત્રી રૂષિદત્તાને તારી સાથે પરણાવશે. તારૂંકુલ, રૂપ, ગુણ વિગેરે સર્વથી ચડીઆતા છે. એટલે તે બાબતમાં કોઈ પણ શંકા

Page #5

G૭
બ્રહ્મચર્ય પ્રભાવ. & Xbox CMS કરવા જેવું નથી. કુબેરદત્તની આ યુક્ત સાંભળી રૂદ્રદત્ત ઘણે ખુશી થશે. તે યુક્તિ પિતાનું કાર્ય સાધવામાં સંપૂર્ણ રીતે ઉપયેગી થશે અને તેને નિશ્ચય થશે. તત્કાળ રૂદ્રદત્ત કૃત્રિમ શ્રાવક થઈ કઈ જૈન મુનિની કપટ સેવા કરવા લાગે.
પ્રકરણ ૪ થું.
કપટીને વિજય. વદ્ધમાનપુરમાં જૈન પ્રજાને વર્ગ ઘણે રહેતે પણ તે દ્રવ્ય બલમાં શિથિલ હતો. જેના વર્ગની એક જ જ્ઞાતિમાં ઘણે ભાગ મિથ્યા ત્વના બલથી દબાયે હ. ઘણાં શ્રાવકની કન્યાઓ જ્ઞાતિના બંધનને લીધે મિથ્યાત્વીઓમાં અપાતી હતી. પિતૃગૃહમાં સામાયિક તથા જિન પૂજ કરનારી કન્યાઓ શ્વસુહમાં પતિ આગ્રહથી શિવાલયમાં જતી હતી. પચ્ચખાણ લઇ શુદ્ધ ઉપાવાસ કરનારી શ્રાવક બાલિકા મિથ્યાત્વીને ઘેર કંદમૂલને આહાર કરી મલિન વ્રત કરતી હતી. નવકાર મંત્રને શુદ્ધ પ કરી નિર્મલ થનારી જૈન રમણિ શંકર, વિષ્ણુ કે દેવી પ્રમુખના કલ્પિત મંત્રોની માલ જપતી હતી.
એ નગરની વચમાં એક ભવ્ય જિનાલય દેવતાના વિમાન જેવું, દીપતું હતું. તેની પાસે જૈનમુનિઓને એક વિશાલ ઉપાકય આવ્યો હતે. ઉપાશ્રયમાં જુદી જુદી ધર્મ ક્રિયા કરવાની

Page #6

આત્માનંદ પ્રાગા,
છ શાલાઓ બનાવવામાં આવી હતી. તેની વચમાં વ્યાખ્યાન શાલા અને પૈષધ શાલા હતી.
આજે જૈન પર્વશીને દિવસ છે. માનપુરના શ્રદ્ધાવંત શ્રાવકે એક પછી એક પૌષધ કરવા આવતા હતા. શ્રાવકના સમુદાયમાં એક તરૂણયને પુરૂષ પૈષધ લઇ બેઠા હતા. લલાટે કેશરનું તિલક કર્યું હતું ઉત્તરાસંગથી મધ્ય શરીર વીંટાળ્યું હતું. તેની ભવ્ય આકૃતિ ઊપર શ્રાવકાભાસ પ્રકાશી રહ્યા હતા. ત્રત ધારી થઈ બેઠે છે તથાપિ તેની ચેષ્ટાઓ ક્બર કપટની જાલ પથરાયેલી હતી. મુખે સ્વાધ્યાય કર પણ પિતાના ચપલને આસપાસ ફેરવતે હતે. માનપુરના શ્રાવકે તેની ઉપર પૂર્ણ પ્રેમ રાખતા હતા.
વાંચનારે પૂર્વના સંબંધથી જાણી લીધું હશે તથાપિ પુનઃ જણાવવું જોઈએ એ વ્રતધારી પુરૂષ ચંદ્રપુર નિવાસી રૂદ્ર દત્ત હતા. તે રૂષિદરા કન્યામેલાવાને કપટી શ્રાવક બને છે. કોઈ જૈન મુનિ પાસેથી જૈન ધર્મનો અભ્યાર તથા ક્રિયા શીખી પરમ શ્રાવક થઈ પડે છે. નગરના ભેલદિલના શ્રાવક શ્રાવિકાઓ તેને વિદેશી શ્રાવક તરીકે માન આપતા હતા. સવમાં ધનાઢય અને જૈન ધર્મના અસ્તિક રૂષભસેન શેઠ તેની ઉપર અધિક મમતા રાખતા હતા.
અપૂર્ણ..
ક:
છે
જ વાર
'S
. •
-
S.

Page #7

ચિંતામણી. site testostes test testratosten te tretention
Etretieteetesteteetiteste
artist
ચિંતામણિ.
એક ચમકારી વાર્તા. '(પૂર્વ અંકના પૃષ્ઠ ૩૦ થી ચાલુ.) અમૃતચંદ્રશેઠના અમૃતમય ઉદગાર સાંભલી મુનિ મહારાજના હૃદયમાં અપાર આનંદ થયે પિતાના શ્રાવકવર્યના હૃદયમાં ધર્મવાસ ના પ્રબલરીતે પ્રવર્તે છે એ જાણી ગુરૂશ્રીએ પ્રસંગને અનુસરતી અનિત્ય ભાવનામય દેશના નીચે પ્રમાણે આપવા માંડી–
શ્રાવકવર્થ, આ મોહમય સંસારના સર્વ પદાર્થો અનિત્ય છે. એ સ સારરૂપ મહાસાગરમાં પ્રત્યેક દ્રશ્ય પદાર્થો વહ્યા કરે છે. આ પણે પોતે પણ, એ મહાસાગરમાં હર્ષશોકના નિમિત્ત કારણરૂપ મિથ્યા માની લીધેલા પદાર્થોની પેઠેજ વહ્યા જઇશું. આપણું વહન કયે ક્ષણે થવાનું છે, તે આપણે જાણતા નથી પણ વહી જવાના એ વાત નિઃસંશય છે. પ્રાણીઓએ અજ્ઞાનતાવડે બાંધી લીધેલી મમતત્વની બેડી તેને દુઃખ ઉપજાવ્યા કરે છે. પદાર્થ માત્રને સામાન્ય સંબધે જયારે દુ:ખ દાયક છે, ત્યારે જેની સાથે આ સકિત વાલે સંબંધ જોડવામાં આવેલ છે તે અધિક દુઃખનું કારણ કેમ ન થાય ? શેઠજી, વિચાર કરે, જે ચિંતામણિરૂપ સચેત પદાર્થમાં તમારે આસક્તિવાલે સંબંધ છે, તે તમને કે દુઃખરૂપ થઈ પડે છે. જયારે એ મહામહની જાળમાંથી તમે તમારા ચપલ મનને દુર કરી આત્માનંદ તરફ વૃત્તિવાળી તે દુઃખસ્પ પ્રસંગને

Page #8

આત્માનદ પ્રકાશ,
૨૦
Antate
tatatatatate
Cetate tate
સુખરૂપ જોવાનો યત્ન કરશો ત્યારેજ તમારી મનેાવૃત્તિમાં ગાઢ ખુચી ગયેલા શેકરુપ શંકુ તત્કાલ નિકળી જશે. સંચાગ અને વિયેાગ એ કર્મ રચનાનું ફૂલ છે, એમ સમજી મનને વ્યાકુલ થવા દેશે નહીં. કર્મયોગે પ્રાપ્ત થતાં સુખદુઃખના પ્રસંગે ને ભોગવવાાગ્ય મહા ધૈર્ય ધારણ કરવા, એ સમ્યકત્વવાનનું ખરૂ સ્વરૂપ છે. મહા પુરૂષોને છદ્મસ્થ અવસ્થાની જેમ સામાન્ય ગૃહસ્થને વ્યવહારદા ચિત્તના વિક્ષે પનું કારણ થયા કરે છે. એ ચપલ ચિત્તને સહુનશિલ અને શાંત બનાવવા અભ્યાસ રાખવાયી ગૃહસ્થ શ્રત્રક પણ વિરતિ ધર્મને કેટલેક અંશે અધિકારી ખનેછે. જ્યાંસુધી સમ્યગ્ જ્ઞાન તથા બાધિ ઔજ પ્રાપ્ત થયા નથી ત્યાંસુધી બીજા અનેક ઉપાય કયાં છતાં પણ અજ્ઞાનતાના આવરણેા આડા આવ્યાજ કરવાના. તેથી સત્ય જ્ઞાનથી દુર રહેલા મનુષ્યને સત્યનાર્ગની સૂજ પડતી નથી. માણીઆની મનેવૃત્તિ આ મેહપ્રપંચનાં શા માટે રચીપચી રહે છે ! પોતે પ્રિયમાનેલા પદાર્થને એનેવૃત્તિ શા માટે છેડી દેવા માગતી નથી ! વિચારી જોશેા તા જણાશે કે મેાહપ્રપંચના યથાર્થ સ્વરૂપને તે એલખતી નથી માટેજ, તે કારણથી અનિત્ય સુખની અભિલાષામાં ઉછરેલી એ વૃત્તિને મનુષ્યએ તત્વવિચારથી શાંત અને અંકુશિત બનાવવી જોઇએ.
શ્રાજી, તમારે મનન કરી એટલુ ંજ નિશ્ચય કરવાનું છે કે માહથી મુકત થવુ એજ સંસારી મનુષ્યાનુ અચલ અને સુખકારક કર્ત્તવ્ય છે. પ્રાણી પદ્માર્થ સાથે થતા સંયેાગ ત્રિયેાગના પ્રસંગે જે હર્ષ શાકાપ્તિ થાય છે, એ પણ માડુનીજ સત્તા છે. એ સત્તાને દુર્બલ બનાવવામાંજ સાચું સુખ રહેલુ છે. જે પદાર્થ માહરૂપ

Page #9

ચિંતામણી. Udhaskayu- S
& મહ સ્તંભને આધારે અચલ માને છે તે પદાર્થ જલના તરંગની જેમ ક્ષણમાત્રમાં લય પામતો આપણા જોવામાં આવે છે. કોઈ આજ, કોઈ કાલ, એમ લય ભાવને પામ્યા વિના રહેવાનું નથી. જીવનની મર્યાદામાંથી એવા ચાલી જતાં સ્થલ સૂક્ષ્મ પદાર્થો માટે જ્યારે કોઈને ઉપાય ચાલતું નથી, ત્યારે તે વિષે શોક કરે આદરણય કેમ ગણાય. ?
ચિંતામણિ તમારે આ ભવે પુત્ર, પૂર્વ ભવે કોણ હતું તે તો જ્ઞાની મહારાજ જાણે. તથાપિ આપણા પરમોપકારી ભગવંતના વચનથી એટલું તે જાણીએ છીએ કે અનેકવાર પિતા, પુત્ર થાય છે પુત્ર, પિતા થાય છે. જે ચિંતામણિના અપકાલના વિયોગથી તમે મહાદુઃખ પામે છે તે પછીના ચિરકાલના વિયોગથી કેટલું દુઃખ થશે એ અનુમાનથી જાણી , તમારી આસ્તિક મનોવૃતિ ' ઉપરક્ષણવાર અનિત્ય ભાવનાની સ્થાપના કરી વિચારી જુ. પ્રત્યક્ષ જણાય છે કે, આવિકરાળ કાલચક્રમાં કોઈ અનિત્યતાથી ઉગરતું નથી. શીતકાલની શીતતાને, ઉbણ કાલની ઉષ્ણતાને અને શરકાલની શરદીને કયાં સ્થિરતા છે ? તે જન્મ જન્માંતરને પ્રાપ્ત થતાં પ્રાણીઓના જીવનને સ્થિરતા કયાંથી હોય ? જેની થિરતા નથી તેને મોહ રાખવે એ મૂર્ખતા છે. આ સંસાર એ વેગથી દોડતે ઉડો પ્રવાહ છે. તેને તરી ઉતરવાની સાવધાની નહીં રાખનાર પુરૂષ તેમાં તણાઇને ડુબે છે, તેથી જ્ઞાનમય ધર્મના અતુલ્ય બલે કરીને સાવધાન રહી તે તણાવા અને ડુબવાપણાથી બચવું, એજ જીવનની સાથુંકતા છે.
શ્રાવક રત્ન, તમારે ચિંતામણિ સંસારની કઈ દુષ્ટ વાસનાથી ગ હોય તે તમને વિશેષ ખેદ થવાનું કારણ થાત પણ

Page #10

૨૨
આત્માનંદ પ્રકાશ,
tenteste tretieteetite tretetet ettertieteeteeteistatoritetet e testeretetetretetrete સાંભળવા પ્રમાણે એ તરુણ શ્રાવક ચારિત્ર લેવાગચા હોય તો તમારા જેવા શ્રાવક રત્નને વધારે આનંદ માનવાનો છે. શેઠજી તમે અનેક બેધક ગ્રંથના વ્યાખ્યાન સાંભળ્યાં હશે. પણ જો કાઈ આચાર્યને ગથનું શ્રવણ, મનન પૂર્વક કરેલું હતું, તે આ ચિંતામણિને મહા મેહ તમને પરાભવ કરી શકતે નહીં. ઉપમિતિભવ પ્રપંચના પીઠ બંધમાં એક વિદ્વાન આચાર્ય કહેલું છે કે, “જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની ત્રિપુટી કે જે સર્વ કલેશ રાશિરૂપ મહા અજીર્ણને નાશ કરનારી છે અને પરમશાંતિનું કારણ છે, તેના તરફ શ્રાવક પુત્ર અનાદરની દ્રષ્ટિએ જોવું નહીં. ” મહેપકારી મુનિએ વદે છે કે,
જે પ્રાણીઓ તે રત્નત્રયી તરફ આદરવાળા હોય, જેઓ વિરૂદ્ધ કર્મનો ત્યાગ કરતા હોય, અને જેઓ જ્ઞાનદર્શન અને દેશ વિરતિ ચારિત્રને ઊપગ કરતા હોય, તેઓના વિકારનું નિવારણ થાય તે બસ છે. આદર વગરના પ્રાણીઓના વિકારોનું નિવારણ કરવાની અમારે જરૂર નથી.” માટે તમારા પુત્રનો વિયાગ ચારિત્ર માટે હોય છે તે તમારે પૂર્ણ રીતે આદરણીય છે.
શેઠજી, સક્ષેપમાં એટલું જ કહેવાનું કે, જો ભાવિ સુખવિષે જ્ઞાનપૂર્વક વિચાર કરવામાં આવે, જે સુખ દુઃખાદિ મનોવિકારને સમજી સમાન વૃતિ ધારણ કરવાનો અભ્યાસ અને નિશ્ચય કરવામાં આવે, જો આ અશાશ્વત–અનિત્ય જગતમાં ઉત્પન્ન થયેલા શાશ્વત-નિત્ય નથી, એમ સમજી સંયોગસમયેજ વિયોગને માની લેવામાં આવે, અને જે ભેગ્ય અને ભોક્તા અખંડ નહી રહેવાની ખાત્રી હૃદયમાં કરવામાં આવે તે કેઈ મનુષ્ય સુખ દુઃખનું ભાજન થવા પામે નહીં. પછી તેવા પુરૂષ સમચિત દશાને પ્રાપ્ત થઈ મૂકિતના મહામાર્ગને સરળ બનાવી શકે છે. અપૂર્ણ.
.
•

Page #11

શ્રી વિમલચંદ્રસૂરી અને પ્રશ્નોત્તર રત્નમાલા.
૩
શ્રી વિમલચંદ્રસૂરિ અને પ્રશ્નોત્તર રત્નમાલા
(ગત અંક પૃષ્ટ ૨૨ થી શરૂ.) ઉપરના ચારે પ્રશ્ન ઊપર વિવેચન કરતાં સૂરિશ્રીએ જણાવ્યું કે, શિષ્ય, આજના તમારા ચારે પ્રશ્ન ત્યાગી તેમ ગૃહસ્થને પોત પિતાના ઉચત વ્યવહારમાં સ્મરણ રાખવા જેવ્ય છે. પ્રથમ પ્રકનોત્તરમાં કહ્યું કે, “આ જગતમાં સ્ત્રીઓનું ચરિત્ર ગહન વસ્તુ છે.” એ વાક્યના પ્રત્યેક અક્ષર પ્રત્યેક જને સર્વદા મનવૃત્તિમાં રાખવા ગ્ય છે. સ્ત્રીઓ કોમલ છતાં કઠોર કર્મ કરનારી, સુંદર છતાં અસુંદર કાર્યની જનારી, મધુર છતાં કટુતાને આપનારી, અધરામૃતધરનારી છતાં વિષવલીના જેવી, શૃંગારરૂપ છતાં કપટની ભંગાર થનારી, અને ભાગ્ય થઈ ભકતાને ભરખનારી છે. તેના પ્રત્યેક ચરિત્રમાં નિર્દોષ પ્રાણીઓને ઘાત, અકાર્યની યોજના પ્રેમની નીંચતા, અસત્ય, ધિક્કાર, ગુણી જનની નિંદા, પાપ ઉપર પ્રીતિ, મર્યાદાને ભગ, કામ, ક્રોધ, નિર્દયતા, અપવિત્રતા, અનાચાર, અવિવેક, અનીતિ, કઠોરતા, દંભ, દુરાગ્રહ, લેભ, સ્વાર્થ, કુતર્ક અને ચિંતા વિગેરે દુર્ગુણો આવી વસેલા છે. એવું સ્ત્રી ચરિત્ર અતિ ગહન છે. સ્ત્રીઓના કપટ ભરેલા ચરિત્રમાં લિપ્ત થયેલા ચતુર પુરૂષે પણ પિતાના આત્માને અધપાત કરાવે છે. તેના મલી ન સંસર્ગથી ચારિત્રધારીઓનું ચારિત્ર ક્ષણવારમાં કલંકિત થઈ. જાય છે. પૂર્વના કુકર્મથી કદિ સજજન પુરૂષ પણ જો તેના માલિન સહવાસમાં આવે તો તેની લજજાને પ્રલય થઈ જાય છે. બ્રહ્મવતનો

Page #12

આત્માનંદ પ્રકાશ.
૮૪
tate
ભ્રંશ થઇ જાયછે. અને જ્ઞાન સકાચ પામી જાયછે. એથી સ્ત્રીએનુ
ચરિત્ર અતિગહન જાણી ગૃહસ્થ
ત્યાગીએ તેનાથી સર્વદા દૂર
રહેવુ.
બીજા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહ્યું કે, “ જે પુરૂષ તેવા સ્ત્રીના ચરિત્રથી ખંડિત થતા નથી તેજ પુરૂષ ચતુર છે. '' આ મહા વાક્ય ખરેખર હૃદયમંદિરમાં સ્થાપિત કરવા ચેાગ્ય છે. જૈનશાસ પાકાર કરી કહેછે. કે, “ જે સુંદર સ્ત્રીઓના વિલાસમય ચરિત્ર જોઇ અન્યમતના બ્રહ્માદિક દેવતાએ. કે જેએ જગતના મિથ્યાત્વ માંડલમાં ઇશ્વરપણાને પૃથા દાવા ધરાવે છે, તે પણ પેાતાના આત્મસ્વરૂપને ભુલી ગયા છે, તેવા ચરિત્રથી જેમનુ મન સર્વથા ખધિત થયું નથી, તેવા જૈન મુનિના નાથાને ધન્ય છે.’’ બીજાપણ જે કાઇ તે મલિન ચરિત્રના મહામામાં મગ્ન થયા નથી તે ખરેખરા ચતુર છે વિધાના ઊત્તમ અભ્યાસથી, સતત સ્વાધ્યાય ધ્યાન કરવાથી, નિરંતર જિનભક્તિમાં ઉજમાલ રહેવાથી અને સર્વદા ગુરૂ ભક્તિમાં તત્પર થવાથી જેટલુ ચાતુર્ય ગણાય છે, તેથી વિશેષ ચાતુર્ય સ્ત્રીઓના મલિન અને ગહન ચરિત્રથી અખ ંડિત રહેવામાં છે. તે અખંડિત રહેલા પુરૂષજ ખરેખરા ચતુરશિરામિણ છે.
ત્રીજા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહ્યું કે, “ સતષ રાખવા નહીં, એજ દારિદ્ર છે. ’’ એ ખરેખરૂ વાક્ય છે. કર્દિ લક્ષ્મીનાવિલાસના સાધન મલ્યા હાય, દૈવી સંપત્તિના તરંગ ઊછલી રહ્યા હાય અને અનેક અભ્યુદયના કારણે સ ંપાદિત હોય પણ જો માણસને સ ંતોષ ન હાય તે તે બધુ વૃથા છે. સતાષ વિના દારિદ્ર તેવું ને તેવું ઊપસ્થિત છે. સાહિત્યકારા સતેષની પ્રશંસા કરે છે કે, સતાષી સા

Page #13

શ્રી વિમલચદ્રસૂરિ અને પ્રમાત્તર રત્નમાલા.
extertextsteet
testretesta
વનનું ભક્ષણ કરી પરમપુષ્ટિ સંપાદન કરે છે. વનના ગજેંદ્રા માત્ર શુષ્ક ધાસ ખાઇ સંતોષથી બલવાન્ થાય છે. નિર્વાણુ સાધક તાપસા નિરસ આહાર લઇ પેાતાના કાલ સુખેથી નિર્ગમન કરે છે. તેથી સિદ્ધ થાય છેકે સતેષ એજ પુરૂષને પરમ ભંડાર છે. એ મહા ભડાર કુબેરના ભંડારથી ચડીઆતા છે. તેથી જ્યાં સુધી સતાષ ન થાય ત્યાં સુધી તેનામાં સ ંપૂર્ણ દારિદ્ર છે, એમ સમજવું.
પ્રિય શિષ્યા, ચૌથા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહ્યું કે, યાચના કરવાથી લઘુતા થાય છે. ” એ વાકય સારો સત્ય છે. તે વિષે પૂર્વના પ્રશ્ન ત્તરમાં વિવેચન થઇ ગયુ` છે, તેથી વિશેષ વિવેચન કરવું ચાગ્ય નથી. તથાપિ એટલું તેા કહેવું પડશે કે, ગૃહસ્થ કે સાધુએ કાઇપણ જાતની યાચના કરવી તે સર્વ રીતે અયાગ્ય છે. દરેક પ્રાણી સર્વ પદાર્થ ઊપર મમતા ધરી રાખે છે. તેવા મમતાવાળા માણસ પાસેથી કાઇ તેના અપેક્ષિત પદાર્થની યાચના કરવી, તે દાતાર મનુષ્યની વૃત્તિમાં તત્કાળ લઘુતા ઊત્પન્ન કરે છે. જ્યાં સુધી કાઈ જાતની અપેક્ષા દરશાવાય નહીં, ત્યાં સુધી ગૈારવતા, પૂજ્જતા અને
પરમ માન્યતા ટકી રહી છે. જ્યારે યાચના કરવામાં આવે એટલે તે યાચક તરફ તેની માન્ય દ્રષ્ટિમાં તત્કાળ વિકૃતિ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી, “ યાચના કરવાથી લધુતા થાય છે ' એ મહાવાકય તમારે સર્વદા સ્મૃતિમાર્ગમાં રાખવાનુ છે.
આ પ્રમાણે ચાર પ્રશ્નાત્તર ઊપર વિવેચન થઈ રહ્યા પછી સૂરિ શ્રીના પ્રશ્નેત્તર રૂપે નીચેની ગાથા તેમના સદ્ગુણી શિષ્યાએ ઘણાં આનદ સાથે પેાતાના ભકિત ભાવિત નિર્મલ હૃદયમાં ધારણ
કરી લીધી.
પ્રથમ અંકમાં બ્લેક (૯) માં ખીજેણે તે પ્રશ્નાત્તર કહેલુ છે.

Page #14

આત્માન પ્રકાશ,
etetetet tet tettet tatatatatetetutetet tetetsratetetstetut taste
कि गहनं स्त्रीचरितं कश्चनुरो यो न खंडितस्तेन । किं दारिद्यमसंतोप एव किं लाघवं याज्ञा ॥ १० ॥ શિષ્ય-ગહન વસ્તુ શું છે ?
ગુરૂ–સ્ત્રીઓનું ચરિત્ર ગહન વસ્તુ છે. શિષ્ય–ચતુર પુરૂષ કણ
ગુરૂ જે સ્ત્રીના ચરિત્રથી ખંડિત થતો નથી તે. શિષ્ય-દારિદ્ર કોનું નામ ? ગુરૂ-સંતોષ રાખે નહીં તે. શિષ્ય-લઘુતા શાથી થાય છે ? ગુરૂવાચના કરવાથી.
વ્યવહાર શુદ્ધિ. ( અનુસંધાન ગતાંક પાને ૭૦ થી ) રાજા-શું તમે નીતિપૂર્વકજ વેપાર કરે છે. કોઈની પાસેથી ગેરવાજબી રીતે લાભ મેળવતા નથી તેમજ કોઈને ગેરવાજબી નુકશાન કરતા નથી. ?
શેઠ–હા કૃપાનાથે ! અમારા પૂર્વ નિરંતર પિતાની સંત-- તિને નીતિથી વર્તવું એવી જ શિખામણ આપતા વળી અમારા પૂજ્ય પિતાશ્રીએ કહેલું કે નીતિપૂર્વક દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરવાથી વંશની તથા કીર્તિની વૃદ્ધિ થાય છે અને અમારા સાંભળવામાં પણ આવ્યું છે કે અન્યાય-અનીતિથી ઉપાર્જન કરેલું દ્રવ્ય વધા

Page #15

વ્યહવાર શુદ્ધિ. stattetetétititetet tetet tetetetrtetetattetetztetetetetetett રેમાં વધારે કાલ સુધી ટકે તો દસ વર્ષ સુધી ટકે છે પરંતુ તેવું દ્રવ્ય સેળ વર્ષ તો સંપૂર્ણ નાશ પામે છે. એવા નીતિના વચને ઉપર તથા અમારી ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધા છે તેથી ધર્મશાસ્ત્રોના વચન ઉપર વિશ્વાસ હોવાથી અને જગતના વ્યવહારમાં પણ અનીતિથી દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરનારાઓ પાયમાલ તથા નાદાર થતા જાય છે એ અનુભવ થવાથી કોઇની પાસેથી ગેરવાજબી લાભ મેળવતા નથી તેમજ કોઈને ગેરવાજબી નુકશાન કરતા નથી.
રાજા–ત્યારે ક્રય, વિક્રયના પ્રસંગમાં કેવી રીતે વત્તા છે ?
શેઠ–હાલત અમે માલ લેવા, વેચવાનો વેપાર કરતા જ નથી. પરંતુ જ્યારે તે વેપાર કરતા ત્યારે માલ લેતી વખતે ગેરવાજબી રીતે માલ લેતાજ નહીં, તેલમાં કે માપમાં લેશ માત્ર દગો કરતાજ નહીં, તેમજ હિસાબ ચૂકવવામાં પણ ઠગાઈ કે વિશ્વાસઘાત કરતા નહીં; વલી માલ વેચતી વખતે નમુના પ્રમાણેજ માલ આપતા, તોલ, માપ કે ભારતમાં કોઈપણ ખરીદનારને લેશ માત્ર નુકશાન કરતા નહીં. માલની કિંમતનો હિસાબ લેવામાં અગ્ય વર્તન ચલાવતા નહોતા. અમે તથા અમારા પુત્રો શુદ્ધ વ્યવહાર પાળતા એટલું જ નહીં પરંતુ મહેતા વિગેરેને આજ્ઞા કરેલી કે જે કોઈપણ, આ પેઢીમાં ગેરવાજબી રીતે બીજાને નુકશાન કરી દ્રવ્યનો લાભ મેળવી આપશે તેને નેકરીથી બરતરફ કરવામાં આવશે. તેથી અમારી પેઢીના મહેતાઓ પણ પેઢીમાં ગેરવાજબી રીતે લાભ અપાવી શેઠની નીતિ યુકત પ્રીતિ સંપાદન કરવાને ટેવાયેલા નથી. અમારા પૂજ્ય પિતા નિરંતર અમને એ જ બોધ આપતા કે હે પુત્ર! જેનું દ્રવ્ય ઊત્તમ છે, તેનું અન્ન ઊત્તમ છે, જે ઉત્તમ અને ગ્રહણ કરે છે, તેનું

Page #16

આત્માનંદ પ્રકાશ, Booksus,SatgSxUSAugusb,gpssb, શરીર ઊત્તમ છે; જેનું શરીર ઉત્તમ છે તેનું મન ઊત્તમ છે જેનું મન ઊત્તમ છે તે ઊત્તમ ધમેને સંપાદન કરે છે અને જયારે ઊત્તમ ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે ત્યારે જ આત્માની મુક્તિ થાય છે. એવા અમારા પૂજય પિતાના ઉપદેશનું અને નિરંતર મનન કરીએ છીએ અને લાલાને પ્રસ ગે ફસાતા નથી; એવી રીતે વર્તમાન કાળમાં અમારા વડીલોની આજ્ઞાનુસાર અમારે વહીવટ ચાલે છે.
એવી રીતના શેઠના ઉત્તમ વિચારો શ્રવણ કરતા રાજાનું અંતઃકરણ હર્ષથી ગણદિત થઈ ગયું. તત્કાલ પ્રધાનજીને કહ્યું–પ્રઘાનજી જયાં સુધી આપણા રાજ્યમાં નીતિથી રાજય કારભાર ચાલે છે તથા જયાં સુધી આવા ઉત્તમ વ્યાપારીઓ આપણા રાજયમાં વસે છે ત્યાં સુધી આ રાજયની તથા પ્રજાની નિરતર આબાદી જ રહેવાની એમ હું માનું છું.
પ્રધાનજીએ કહ્યું –મહારાજ ! આપનું વચન અક્ષરશઃ સત્ય છે. અનંતર પ્રધાનની સૂચનાથી રાજાએ દ્રવ્યની પરિક્ષા કરવા સારૂ શેઠની પાસેથી એક રૂપીઓ લઈ પોતાના વિશ્વાસ પાત્ર હજુરી માણસને, શેઠને રૂપીયે તેના ડાબા હાથમાં આપે અને પિતાને એક રૂપીઓ તેના જમણા હાથમાં આવે. હજુરી માણસને આજ્ઞા કરી કે જમણા હાથવાળા રૂપીયાનું ઈસુપાત્રને દાન કરવું અને ડાબા હાથવાળા રૂપીયાનું કેઈ કુપાત્રને દાન કરવું અને પછી તે દાનનું શું પરિણામ થાય છે તેને ધારિત તપાસ કરી સર્વ હકીકત અમારી રૂબરૂમાં નિવેદન કરવી.
હજુરી માણસ આજ્ઞાનુસાર કાર્ય કરવાનું રાજ્ય મહેલમાંથી વિદાય થશે. જે નગરના મુખ્ય દ્વાર પાસે આવે છે તે તેની

Page #17

વ્યહવાર શુદ્ધિ
સન્મુખ આ તો એક યુવાન ભગવા વસ્ત્ર ધારણ કરેલે સન્યાસી દ્રષ્ટિએ પડે. તેને જોતાંજ હજુરી માણસે વિચાર કર્યો કે આ યુવાન સન્યાસી ખરેખર સુપાત્ર છે, તેથી તે વિચાર કરી તત્સણ તેની પાસે જઈ તેના હાથમાં, પોતાના જમણા હાથે (રાજા) ને રૂપીઓ આપો. રૂપિયે મળતાં જ સન્યાસી બહુજ આનંદ પામે. રૂપિીઓ લઈ આગળ ચાલ્યો એટલે તેના મનમાં એ વિચાર સુરાયમાન છે કે આજે દુધપાક પ્રમુખનું અતિમાપૂર્ય રસમય ભોજન આરોગ્યું છે જેથી હું તૃપ્ત થઈ ગયો છું અને તે ઉપર આ રૂપી ઘણાં કાળથી નહી મળેલ એ પ્રાપ્ત થયે તેથી આજનો દિવરા તો મારે અતિ ઉત્તમ ઉો. આ યુવાવસ્થામાં સન્યાસી થયો છું તેથી મનોજ્ઞ ભેજન તે વારંવાર પ્રાપ્ત થાય છે અને શરીર નિરોગી રહે છે પરંતુ જયારે જયારે મૈથુન વિકાર ઉદ્ધવે છે ત્યારે ત્યારે એ વિકારનું દુઃખ સહન થઈ શકતું નથી, તોપણ સસંગના પ્રસંગથી કામાગ્નિની ઉપશાંતિ થઈ જાય છે,
જે તે તીવ્ર કામોદય થયો છે અને ભૂખ્યાને ભોજન મળવાની જેમ અનાયાસે આ રુપીયે પણ પ્રાપ્ત થયો છે તેથી કોઈ સુંદર વારાંગનાને ત્યાં જઈ કામાગ્નિને શાંત કરૂં.
એ વિચાર કરતો કરતો સન્યાસી ચાલ્યા જાય છે. તેની પૂઠે કેટલેક દૂર રહી હજુરી માણસ પણ આવા સુપાત્ર દાનનું પરિણામ શું આવે છે તેને તપાસ કરવા ચાલ્યો જાય છે. રસ્તામાં સન્યાસીને મઠ આવે, સન્યાસીએ તેમાં પ્રવેશ કર્યો નહીં. આગળ ચાલ્યું. કેટલેક દૂર જતાં બીજો મઠ આવ્યું તેમાં પણ સન્યાસી દાખલ થયે નહી; આડે માગે વળી એક વેશ્યાનું ઘર

Page #18

આમાનદ પ્રકાશ
ગુપ્ત પ્રદેશમાં હતું. તેની નજીક જઈ ઉભે રહ્યા. વેશ્યાના ઘરમાં bઇપણ મનુષ્યની રસ્તા ઉપરની ગેર હાજરીને પ્રસંગે દાખલ થઈ જવું. એમ વાટ જેતે હતો. તે પ્રસંગ મળતાં વેશ્યાના ઘરમાં દાખલ થશે. સન્યાસીની ચા લીલા, પૂઠે આવતે હજારી જોઈ રહ્યા. ગુપ્ત રીતે વેશ્યાના ઘરની નજીક સંતાઈ રહ્યું. થોડે એક કાળ વ્યતીત થતાં સન્યાસી વેશ્યાના ઘરમાં પિતાની વિષ મય વાસના તૃપ્ત કરી બહાર નિકળી મઠ તરફ વિદાય થયા. તત્કાલ હજુરી માણસ વેશ્યાના ઘરમાં દાખલ થે. સન્યાસીના આવાગમન સંબંધી હકીકત પૂછતાં વેશ્યાએ રૂપીઓ લઈ વ્યભિચાર કર્યા સંબંધીની સર્વ હકીકત યથાસ્થિત નિવેદન કરી. જે સાંભળી હજુરી માણસ પોતાને ઘેર આવ્યો.
બીજે દિવસે પ્રાતઃકાળમાં ઉડી રાજાની આજ્ઞાનુસાર ડાબા હાથમાં રાખેલા શેઠના રૂપીયાનું પાત્રને દાન કરવા સારૂ ચાલ્યો તેણે રસ્તામાં વિચાર કર્યો કે માંડી અને વાઘરી પ્રમુખ નીચજાતિના લેકે બહુજ દરિદ્રી હોય છે તેઓ હિંસાનાજ કાર્ય કરી મહા મહેનતે પિતાને નિર્વાહ કરે છે અને એવી હિંસક જાતિ કદિ દ્રવ્ય મેળવે છે તો પણ તેનાથી સારા કામ થતાં જ નથી બલકે વિષને વધારીને ખાવા જેવા તેઓ કામ કરે છે તેઓ પાસે દ્રવ્ય પ્રાપ્ત થતાં જ દારૂ પીવામાં કે વ્યભિચાર કરવામાં તે દ્રવ્યને ઉપયોગ કરે છે. તેથી આ (શેઠન ) રૂપો કઈમાંછી કે વાઘરી મળી જાય તેને આપું. એ વિચાર કરતો ચાલ્યા જાય છે તેવામાં તકાળ એક માંછી જેણે પોતાની ખાંધ ઉપર જાળ નાંખેલી છે એ તેની દષ્ટિએ પડે. ખરેખર આ માંડી છે, માંછલાને પક
તક

Page #19

વ્યહવાર શુદ્ધિ.
દે.
ડવા સારૂ જાળ નાંખવા જાય છે એવી ખાત્રી કરી. કુપાત્ર જાણું તેના હાથમાં રૂપીયા આ. રૂપી હાથમાં પ્રાપ્ત થતાંજ માંછીના મનમાં સંકલ્પ થયે. આજે હવે જાળ નાંખવાની જરૂર નથી. કોઈ દિવસ નહીં મળે એવો રુપીયે આજે પ્રભાતમાં મળી જવાથી પ્રથમ મારી ઓરતને આ વધામણીના સમાચાર આપુ. એવે વિચાર આવતાં તત્કાલ પાછો ફર્યો, પિતાની ઝુંપડીએ આ પોતાની ઓરતને બોલાવી રૂપીયે મળવાના સમાચાર કહ્યા તે પણ રૂપિયે મળવાથી અત્યંત હર્ષ પામી. માંછીની પૂઠે આવેલ હજુરી માણસ તેની ઝુંપડીની પાછળ ઉભો રહી મછી અને તેની ઓરત વચ્ચે થતી વાતચિત સાંભળવા લાગે.
માંછી–કેમ હવે તારો વિચાર શું છે? મારે વિચાર તે એ છે કે આ રૂપીયામાંથી અડધા રૂપિઆની પાંચ માણા જુવાર લાવવી અને માંછીવાડમાંથી નિકળી કળીવાડમાં જઈ. આપણું જુના પાડોશીની સાથે રહેવું. હવે આપણે માંડીને બંધ જીવ મારવાને કરવો નથી. તું લાકડાના ભારા વેચવાની મજુરીને ધંધે કરજે અને હું જે કડી ખેચવાને ધંધે કરીશ. મારા વિચાર તને ગમે છે ?
માંડીની સ્ત્રી–હા મને તમારો વિચાર બહુજ ગમે. તમારે વિચાર એજ મારે વિચાર છે. આપણે આ માંછીના ધંધામાં કઈ દિવસ સુખી થયા જ નથી. મહા મહેનતે, બે ત્રણ આના રેજ કમાઈએ છીએ, પણ રૂપિયાનું તો મોજ દીઠું નથી. તેથી આજે કઈ સારા માણસને રૂપીઓ મળી ગએ તે હવે તમે કહે. છે. ત્યાંજ જઈ રહીએ અને તમે કહુ તેજ ધ ધે કરીએ.

Page #20

ર
આત્માનંદ પ્રકાશ,
ettetett betet bet
અનંતર માંછી અને તેની આરત કાળીવાડમાં જઈ રહ્યા, માંછીના ધંધા પડતા મુકી મજુરીનેા ધંધા કરવા માંડયા અને પ્રાપ્ત થયેલા મજુરીના દ્રવ્યથી સતેષ પામી સુખ ભોગવવા લાગ્યા.
હજુરી માણસે આ સર્વ હકીકત મહારાજાધિરાજને અથથી તે ઇતિ સુધીની નિવેદન કરી. જે સાંભળી રાજા તથા પ્રધાન સાનદાચર્ય પામ્યા. નીતિ માર્ગની પ્રશ ંસા કરવા લાગ્યા. અપૂર્ણ.
તૃતીય જૈન શ્વેતાંમ્બર કોન્ફરન્સ.
ચાલતી સાલના કારતક વદી ૫-૬-૭ ના રાજ વડાદરા મુકામે અખિલ ભારતવર્ષના શ્વેતાંમ્બર જૈન સમુદાયની ત્રીજી }ાન્ફરન્સની એડકા થઇ હતી. જેને જણવા યોગ્ય હેવાલ અમારા વાંચક વર્ગને ધ્યાનમાં લેત્રા સારૂં સક્ષિપ્ત રૂપે આવતાં અ કમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે. કેટલાએક અજ્ઞ, અર્ધદગ્ધ લોકા (જૈન) બીજી કેન્ફરન્સ મુંબઇ સ્થળે ભરાઇ ત્યારથી તે અત્યાર સુધી એવા ઉદ્ગારો કાઢે છે તથા કાઢયા કરે છે કે આવી રીતે કાન્ફરન્સ ભરાનાથી જૈનોના પૈસાના ધુમાડા થાય છે-પૈસા ઊપર પાણી ફ છે વિગેરે વિગેરે તેને નમ્રતા પુર્વક વિનતિ કરીએ છીએ કે દૂર રહી ગેળા ગગડાવવાને બદલે તેએએ પોતાની માનવતી પધરામણી કાન્ફરન્સની બેઠકાને પ્રસગે કરવા તસ્દી લેવી; અને જે કાન્ફરન્સની બેઠકેા વખતે હાજર હોવા છતાં જૈનોના પૈસાના ધુમાડા થાય છે ’” વિગેરે મતલબના / ઉદ્ગારા કાઢે છે. તેને માટે તા ફક્ત એટલું જ કહી શકાશે કે તે કઠણ અંતઃકરણના

Page #21

તૃતીય જેન વેતાંબર કેન્સરન્સ,
૯૩.
etor tretetetortor to tortor teeter tieteetation de cetime te tietectie tortes de ce fortretretieteesta માત્ર લક્ષ્મી દેવીના ઉપાસક છે. જૈનોની ઐક્યતા–સંપ–પરસ્પર પ્રેમ કેવી રીતે વધે તે બાબતના સાધનોની યોગ્યતા સંબંધી વિચારણાથી તેઓ રહિત છે. જૈન સાસનની ઉન્નતિની શરૂઆત કેવી રીતે થાય તે સંબંધી વિચાર શક્તિની બાદબાકીવાળા છે. મુંબઈની કોન્ફરન્સને વખતે જૈન ધર્મઓ નહીં એવા અન્ય પ્રતિતિ ધનવાન, બુદ્ધિવાન, વિદ્વાન અને સત્તાવાન મનુષ્યની હાજરી બેઠકમાં થઈ હતી અને તે વખતે જે જે જૈન ધર્મના અનુમોદનના શબ્દ વિવિધ મુખમાંથી નિકળતા હતા તેનો ધન્યવાદ કાને ઘટે છે? કોન્ફરન્સને, કેન્ફરન્સના ભ્રષ્ટાને અને તેના સહાયકોને. એ આપણી કોન્ફરન્સની મહત્વતાને શ્રવણ કરી મુંબઈની હાઈકોર્ટના નામદાર ચીફ જસ્ટીસ જેન્કીન્સ સાહેબે કોન્ફર
ન્સની બેઠકમાં પોતાની ઉલટથી હાજરી આપવાની નોટ પણ લખી મેકલી હતી. અને તેઓ સાહેબને અમુક અડચણ ન આવી હોટ તે તેઓ આપણી કોન્ફરન્સમાં પધારી, બિરાજી, કોન્ફરન્સની મહત્વતામાં વિશેષ વૃદ્ધિ કરત. તેથી પણ વિશેષ આ ત્રીજી વખતની કોન્ફરન્સમાં જૈન દર્શનની ઉન્નતિ –મહત્વતા સૂચક બનાવો બન્યા છે. સેના ખાસ ખેલ શમશેર બહાદુર શ્રીમંત સરકાર ગાયકવાડ શિયાજીરાવ મહારાજા સાહેબ તથા તેમના યુવરાજ શ્રીમંત ફત્તેસિંહરાવે આ કોન્ફરન્સની બેઠકોમાં પધારી તથા ભાષણ આપી જૈન શાસનની ઉન્નતિમાં–પ્રકાશમાં વિશેષ વૃદ્ધિ કરાવી છે અનુભવ વાંચવા ભણવાથી મળતો જ નથી. વડોદરા કોન્ફ રસની ત્રીજી બેઠકને દિવસે હાનિકારક રિવાજના વિષયની ભાષા ણની શરૂઆતથી તે શ્રીમંત યુવરાજ ફતેસિંહરાવ મહારા

Page #22

૪
આત્માના પ્રકાશ.
betetet et tetet
tatto
જના ભાષણની સ’પૂર્ણતા થયા પછી કેન્ફરન્સની બેઠકની સમાપ્તિ થતાં સુંધી અને ત્યારબાદ પણ તે વખતે હાજર રહેલા સર્વે મનુયેાના અંતઃકરણમાં આનંદના તથા જૈન દર્શનની અનુમાદનાનાધન્યવાદના જે તરંગા ઉછળતા હતા તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ પ્રદર્શિત કરવું તે મહાન શિઘ્ર કવિની કસાયેલી ત્રિત્વ શક્તિથી પણ દૂર છેઅશકય છે. તે વખતે ભવ્ય આત્માએ જિતેંદ્ર શાસનની ઉન્નતિ માટે સંપ્રતિ મહારાજા અને કુમારપાળ મહારાજાનુ ચશે ગાન કરતા હતા. ધર્મના અગ્રેસરા રાજ્યાધિપતિ હોય તો ધર્મની કેવી ઊન્નતિ થાય તેવું કાંઇક દિગ્દર્શન થતું હતું.
સારાંશ કે આવી રીતના કાન્ફરન્સના મેળાવડાથી જૈનેના પૈસાની ખરાબી થતી નથી, ખકે જૈન શાસનની ઉન્નતિ–જૈનામાં સપ–પરસ્પર પ્રેમ અને અન્ય ગતિને જૈન ધર્મ તરફ અભિરૂચિ થાય છે.
આવતી ક્રાન્ફરન્સ ક્યાં ભરાશે
સબંધી, જૈન ધર્મની ઉન્નતિ ઈચ્છક અનેક જૈનાના મન શક, શીલ હતા પરંતુ જણાવવાને અતિ હર્ષ થાય છે કે શ્રી મન્ સૂરિ શ્રી કમલવિજયજી મહારાજની સમક્ષ અણહિલપુર પાટણના જૈન સમુદાયના અગ્રેસરાએ આવતી કેાન્સ પાટણ મુકામે ભરવાનું આમત્રણ કર્યું છે. જે તે વખતે હાજર રએલા આપણી કાન્સના અગ્રેસર પિતા. મી॰ ઢા સાહેબે અત્યંત માન સહિત આદીશ્વર ભગવાનની જય બોલાવવા સાથે સ્વિકારી લીધુ છે.

Page #23

પાલીતાણામાં ઊદ્યાપન મહોત્સવ. ટા de testarteretetrteetsetertretest testetstesteste tretestostertestostesterte torte પાલીતાણામાં ઊધાપન મહેસવ.
પ્રસિદ્ધ મુનિરત્ન શ્રી હંસવિજયજી મહારાજના ઉપદેશામૃતને વરસાદ ગયા ચાતુમાસમાં અખલિત પણે પડવાથી અનેક ધર્મના કાર્યો થયા છે. શ્રી જૈન શ્રેયસ્કરમંડળનું સ્થાપન, રેહસાળા પાંજ. રાપોળનું ફંડ અને કર્તક માસમાં ઊદ્યાપન મહોત્સવ ઈત્યાદિ આ ઊજમણું બુરાનપુરવાળા શેઠ શિરચંદ ઠાકોરદાસની વિધવા બાઈ શિવકોરબાઈના તરફથી કરવામાં આવ્યું હતું. મંડપની રચના ઘારીની ધર્મશાળામાં કરવામાં આવી હતી. કારતક સુદી ૧૦ ના રેજથી અફાઈ મહોત્રાવ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. દરરોજ વિવિધ રાગ રાગમાં વાજિંત્ર સહિત પૂજાઓ ભણાવવામાં આવતી હતી. આ વખતે કારતકી પુનમના સંઘમેળાવડામાં પ્લેગની અડચણ નહી હેવાથી સુમારે પંદર હજાર યાત્રાળુઓ એકઠા થયા હતા જેથી રાત્રિને સમયે ભાવનામાં બહુજ ઠ8 જામતી હતી. જળયાત્રાના વરઘોડામાં ગોઘા બંદરેથી રૂપાનો રથ મંગાવવામાં આવ્યું હતું એવી રીતે જિનશાસનની પ્રભાવના દર્શાવનારો આ મહોત્સવ રંગે ચંગે ઉત્તમ રીતે પ્રવર્યો છે.
કારતક વદી ૬ ના રોજ શ્રીમદ્ મહારાજ ગણી શ્રી સંપતવિજયજી મહારાજે મુનિરાજ શ્રી સુંદરવિજયજીને આજ મંડપમાં ગણી પદવી આપી છે. તે વખતનો દેખાવ યાત્રાળુઓના મનને રંજન કરનારે થઈ પડયા હતા.
- કારતકી પુનમ ઉપર આ વખતે યાત્રાળુઓ મેટી સંખ્યામાં એકઠા થએલા હોવાથી પાલીતાણામાં ધર્મશાળાઓ સંખ્યાબંધ હોવા

Page #24
આત્માનંદ પ્રકાશ, siteste teretitetit te tretetreteteateretertreteet testertitietetet.etetitetetstest છતાં ગરીબ યાત્રાળુઓને અનહદ વિડંબના ભોગવવી પડી હતી. ધર્મશાળાઓની વ્યવસ્થા વર્તમાનમાં એટલી તો બગડી ગઈ છે કે તેનું વર્ણન કરતાં સંપૂર્ણ ખેદ થાય છે. પરંતુ આ વખતે કપડવંજ વાળા શ્રાવક શેઠ બાલાભાઈ દલસુખભાઇને ખરેખર ધન્યવાદ ઘટે છે. તેઓએ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજના વ્યાખ્યાનને અવાર પરિશ્રમ લઈ ગરીબ યાત્રાળુઓને ઊતરવા સારૂ મકાન ભાડે રાખવા સંબંધી ફંડ કર્યું હતું. જેથી સંખ્યાબંધ યાત્રાળુઓ આ વખતે આવા ભાડે રાખેલા મકાનોમાં આશ્રય પામ્યા હતા. આ બાબત ધર્મશાબાના મેનેજરોએ પોતાની તરફથી રાખેલા ધર્મશાળા રસાચવનારા મુનીને પોતાની કીર્તિ વિશેષ કેવી રીતે વધે અને અપ કીર્તિ તથા અપ યશ કેવી રીતે ઘટે તે સંબંધી સૂચના કરવાની છે. બીજા વર્ગના માનવંતા વિશેષ લાઇફ મેમ્બો. 50) શા. ઉજમશી પરશોતમ રાણપુર. 50) પારેખ. છગુમલજી નાગપુર. ત્રીજા વર્ગના માનવંતા લાઈફ મેમ્બરો. 25) શા. છોટાલાલ લહેરચંદ મુંબઈ. 25) શા. કોરશી કેશવજી સીયાગંજ. 25) દેશી શંકરલાલ વીરચંદ કપડવંજ. 25) કોઠારી જમનાદાસ રામદાસ વડોદરા. For Private And Personal Use Only