Book Title: Ashakya ne Shakya kari Batavano Padkar Zilti Patni
Author(s): Janak Dave
Publisher: Z_Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_Mahotsav_Granth_Part_1_012002.pdf and Mahavir_Jain_Vidyalay_Suvarna_
Catalog link: https://jainqq.org/explore/230015/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azakayane zakya karI batAvavAno paDakAra jhIlatI 5tnI : eka madhyakAlIna kathArUDhi janaka dave strInuM mAnI lIdheluM, ke vAstavika abhimAna toDavA mATe pati taraphathI strIne, potAnuM sAmarthya puravAra karI ApavAno paDakAra pheMkAya che; ane e paDakAra jhIlIne strI, mAgaNI pramANe, asAdhAraNa vastune potAnI caturAI ne dakSatAthI siddha karI Ape che, evI kathArUDhi lokavArtAomAM ThIkaThIka prayojAI che. AvI kathArUDhi prathama ApaNane bAramI zatAbdInI eka jaina prAkRtaracanAmAM maLe che. I. sa. 1143(vi. saM. 1199)mAM lakSmaNagaNie racelI "supAsanAhacaria"mAM "paradA rAgamanaviramaNavRtta viSaye anakrIDA-aticAre dhanakathA'nI vArtAmAM e kathArUDhi prayojAI che. enI vArtA nIce pramANe che : vikramapura nagaramAM vikrama nAme rAjA rAja karato hato. te nagaramAM siddhitilaka zeTha potAnI patnI lakSmI sAthe rahetA hatA. zeThane be dIkarA hatA. ekanuM nAma dhana ane bIjAnuM nAma dhanadeva. dhana svabhAve kAmI hato. dhanadeva dhArmika vRttino hato. eka parvane prasaMge e bannene koI kheDUta nagaranI pAsenA gAmanA khetaramAM laI gayo. tyAM AMbAnA vanamAM eka muni hatA. kheDUtanA kahevA pramANe te eka mAsathI khAdhApIdhA vinA ke nidrA vinA dhyAnastha beThA hatA. pelA banne bhAIoe munine yuvAvasthAmAM saMnyasta levAnuM kAraNa pUchatAM temaNe kahyuM ke khAsa kAraNa to temanI strI hatI. pilA bannenA AgrahathI temaNe potAnI vAta kahevA mAMDI : - zubhAvAsa nagaramAM ripumana rAjA rAja karato hato. vizALabuddhi teno maMtrI hato. maMtrInI patnInuM nAma hatuM ratisuMdarI. te nagaranA pUrva bhAgamAM eka udyAna hatuM. udyAnanA dvAra para eka AmravRkSa hatuM. te vRkSa para pArasika dezanA popaTanI joDI hatI. te joDuM sukhathI rahetuM hatuM. temane eka putra thayo. popaTIne ekavAra khabara paDI ke popaTa parakiyAsakta che. teNe popaTane potAnI saMga karavA devAnI nA pADI, ane pelI popaTInA mALAmAM javAnuM kahyuM. popaTe potAno guno kabUla karyo ane kSamA paNa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azakayane zakya karI batAvavAno paDakAra jhIlatI patnI : eka macakAlIna kathArUDhi : 197 mAgI, paraMtu popaTI have te popaTanuM moDhuM paNa jovA mAgatI na hatI. popaTe jatAM jatAM potAnA putranI mAgaNI karI. popaTI putra ApavA taiyAra na hatI. banne rAjA pAse nyAya karAvavA gayAM ane bannee potapotAnuM vRttAMta kahyuM. rAjAe zAstravAkaya kahyuM ke putra pitAno ane putrI mAtAnI; athavA to putrI paNa pitAnI. vAvanAranuM ja khIja hoya. kheDUta khetaramAM vAve tenuM ja sarva utpAdana hoya che. popaTIe nyAya svIkAryAM, paNa rAjAnI vahImAM e niyama lakhAvyo. popaTIe popaTane putra soMpI dIdho. vRkSa nIce eka muni hatA. popaTIe tene potAnuM AyuSya pUchyuM. munie kahyuM ke trIje divase tuM mRtyu pAmIza, ane pradhAnane ghera putrI tarIke janmIza, kAraNake te manuSyadeha mATe karmo bAMdhyAM che. A vAta sAMbhaLI popaTI jinamaMdiramAM gaI ane jitane namaskAra karIne koInI pAse maMdiranA uparanA bhAgamAM pUrvokata akSaro (muninA zabdo) lakhAvyA----evA vicArathI ke kadAca AvatA bhavamAM pharatAM pharatAM ahIM AvuM ane A akSaro mArI daSTie paDe to mane mArA pUrvajanmanuM smaraNa thAya. pachI teNe vizALabuddhinI zrI ratisuMdarIne peTe bahu suMdara kanyA tarIke janma lIdho. bhuvanAnandA nAma dhAraNa karyuM. thoDA samayamAM bhaNIgaNI hoziyAra thaI. eka divasa udyAnanA jinamaMdire AvI tyAM pelA akSaro joIne tene pUrvavRttAMta yAda Avyo, ane jinabhaktine prabhAve potAne manuSyadeha maLyo tethI jina pratye vizeSa bhaktizALI thaI. pradhAna pAse eka uttama dhoDo hato. rAjAnI dhoDIne tenAthI dhaNA vacherA thayA. rAjAe te potAne tyAM magAvyA. bhuvanAnandAe te ApavA na dIdhA. teNe kahyuM : " mArA pitAnA dhoDA dvArA e utpanna thayA che mATe tenI mAlikI mArA pitAnI gaNAya, rAjAnI nahi. popaTa-popaTInA vivAda vakhate Apelo nyAya rAjAe lakhyo che." vahI vAMcI rAjA vismaya pAmyo. rAjAne thayuM : A koI khAlapaMDitA che. rAjAe pradhAna pAse tenuM mAguM karyuM ane pote lagna karyAM. lagna pachI rAjAe kahyuM : " he khAlA, tuM to moTI paMDitA cho, to jyAM sudhI sarvottama guNavALo putra tuM utpanna nahi kare tyAM sudhI tAre mArA gharamAM paga mUkavAno nathI.'" bhuvanAnandAe javAba Apyo : "priyatama, jarUra evo putra janmyA pachI ja huM tAre tyAM AvIza. ne tuM mArI pratijJA paNa sAMbhaLI le. huM kharekharI paMDitA houM to tAre hAthe mArA paga dhovarAvIza ane tArI pAse mArI mojaDI UMcakAvIza." Ama banne vacce ekAMtamAM vAtacIta thaI. bhuvanAnandA piyara pAchI AvI. pitAne ekAMtamAM badho vRttAMta kahyo. pradhAne kahyuM : " dIkarI, A to bahu durghaTa che.'' dIkarIe javAba Apyo : " buddhi mATe kazuM durghaTa nathI. rAjAnA mahelanA pAchaLanA bhAgamAM RSabhadevanuM eka maMdira karAvo, tyAM traNe samaya hamezAM nRtyano utsava thato rahe tevI vyavasthA karo ane tyAM nartakIonA AvAsa vacce mAruM paNa eka dhara baMdhAvo." e rIte maMdira vagerenuM nirmANa thayuM ane tyAM keTalIka suMdara, saMgItakuzaLa, nRtyakuzaLa, vAdanakuzaLa gaNikAo rAkhavAmAM AvI. eka paNa puruSa tyAM nahoto rAkhyo. bhuvanAnandA pote paNa nRtyamAM bhAga letI. eka vAra rAtrI pUrI thavA AvI hatI tyAre rAjAe gIta sAMbhaLyuM. pAchale bAraNethI te nIkaLyo ane jinamaMdiramAM gayo. teNe tyAM apsarAonuM vRMda nRtya karatuM hoya tevuM dRzya joyuM. bhuvanAnandA paNa tyAM nRtya karatI hatI. rAjA enA pratye AkarSAya. rAjA dAsano veSa laI ne tyAM gayo. nRtya pUruM thatAM bhuvanAnandA pAlakhImAM besI potAne AvAse gaI. rAjA paNa tene tyAM gayo. bannee sAthe rAta gALI. Ama dararoja rAjA nRtya joto ane bhuvanAnandAne tyAM rAtrI gALato. rAjA bhuvanAnandAne A daramiyAna je je kaMI kaheto te bhuvanAnandA potAnA pitAne jaNAvatI ane pradhAna paNa te badhuM eka vahImAM lakhI leto, eka divase bhuvanAnandA jANI joI ne potAnI mojaDI bhUlI jaI ne pAlakhImAM besI gaI. rAjAne kahyuM : "mArI mojaDIo rahI gaI che, to tame lAvajo." pelo rAjA mojaDIo mAthe caDAvIne lAvyo. te rAtre paNa rAjA tyAM Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198H zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava grantha ja sUto. adha rAtre bhuvanAnandA tene kahe, "Aja mArA paga bahu baLe che, to jarA dAsIne jagADo ke mArA paga taLAse." paNa dAsIne bolAvavAne badale rAjA pote ja paga taLAMsavA mAMDyo. bhuvanAnandAe tene khUba vAya to paNa te taLAMsavA mAMDyo. pachI te nirAMte sUI gaI. svamAmAM teNe pUrNa candrane potAnA mukhamAM pravezato joyo. te jAgI gaI. paga taLAMsatA rAjAne teNe kAma choDAvI svamananI vAta kahI. "sundarI, tane uttama putra thaze." rAjAe kahyuM. savAra sUcavato zaMkha vAgatAM rAjA potAne mahele gayo. bhuvanAnandA potAne piyara gaI. pitAne badhI vAta kahI ane garbhanuM rakSaNa karatI sukhe rahevA lAgI. bIje divase rAjA gaNikAvAsamAM gayo. tyAM bhuvanAnandAne na jotAM tenI paDozaNane pUchayuM : "pelI lIlAvatI kyAM gaI?" paDozaNe ajJAna batAvyuM. rAjA duHkhI thaI ghera gayo. vaLate divase teNe pradhAnane pUchayuM : "tArA maMdiranI mukhya gAyikA lIlAvatI kayAM gaI?" pradhAna kahe: "mahArAja, meM ja ene kAla parANe kADhI mUkI. e koI ThAkoranA putrane haLI gaI hatI. niyamita maMdiramAM AvatI na hatI, sarakhuM kAma karatI na hatI ane zikhAmaNa ApatAM raDavA besatI ane takarAra karatI, eTale meM kADhI mUkI ane ene sthAne bIjIne niyukta karI." rAjA mUgo thaI gayo. bhuvanAnandAne yogya samaye uttama lakSaNavALo putra thayo. samaya jatAM te paNa vidyAkaLAmAM pAraMgata thayo. eka divase maMtrI bhuvanAnandAne tenA putra sahita rAja pAse laI gayo. rAjAe pUchayuM : "A mahilA koNa che?" maMtrIe kahyuM: "mahArAja, tamArI patnI ane mArI putrI che, A tamAro putra ane mAro dohitra che." rAjA kaMI e viSayamAM bole e pahelAM pradhAne tenA hAthamAM vahI soMpI dIdhI. e vahImAM rAjAe je kaMI kahyuM hatuM te badhuM vivaraNa sAthe lakhI lIdhuM hatuM. rAjAe harSa-viSAda sAthe kumArane bheTIne potAnA khoLAmAM lIdho ane bhuvanAnandAne kahyuM: "te mane jItyo che, ane huM tArAthI prasanna chuM--tArI pratijJA pUrI karI tethI ane putra prAptithI prasanna chuM. AjathI A rAjaya tAruM ane tAro putra rAjA. huM have mAruM ISTa kartavya karIza. A badhA bhogane dhikkAra che. puruSazvAna evA mane dhikakAra che. rAjayane paNa dhikkAra che." maMtrInA vAravA chatAM rAjAe kumArano abhiSeka karyo, ane pote dIkSA lIdhI. muni kahe che ke A mAruM vRttAMta che. aMta: A vArtAmAM bhuvanAnandA patinI upekSA pAme che. rAjA-ke je teno pati che-tene moTI paMDitA' kahI potAnI zakita puravAra karI ApavAno paDakAra pheMke che. bhuvanAnandA Akhare e ja rA pAse potAnA paga dhovaDAve che. mojaDI UcakAve che ane tenA dvArA ja putra prApta kare che. bhuvanAnandA potAnuM buddhicAturya puravAra karI Ape che. pati taraphathI pheMkAyelA paDakArano hiMmatathI sAmano kare che. A kRti 1199mAM racAI che, paNa te kartAnI potAnI ja kRti lAgatI nathI. koI pracalita lokakathAno upayoga kartAe karyo lAge che. AraMbha ane aMtamAM jainatatva goThavI dIdhuM lAge che. - I. sa. 1443(vi. saM. 1499)mAM racAyela paMDita zrI zubhazIlagaNita "vikramacaritrama mAM saubhAgyasuMdarInI vArtA Ave che. A vArtAmAM strI pote baDAza hAMke che ane pachI e baDAza puravAra karI AvavAnuM potAne mAthe Ave che tyAre patino paDakAra jhIlI laI baDAza pramANe vartana karI batAve che. vArtA A pramANe che : . ekavAra vikrama nagaracaryA jevA nIkaLyo hato. teNe be bALAone vAta karatI sAMbhALI. eke kahyuMH "huM paraNIne sAsu-sasarAnI sevA karIza ane patinI bhakti karIza." bIjIe kahyuM "huM to paraNIne patinI sAthe sAsare jaI patine chetarIza, ane parapuruSa sAthe majhA karIza." rAjAe A bIjI bAlA saubhAgyasuMdarI sAthe lagna karyuM. rAjAe tene ekadaMDiyA mahelamAM kedI jevI sthitimAM rAkhI. rAjAe tene tenI bahenapaNI sAthe hAMkelI baDAza pramANe karI batAvavA kahyuM. thoDA samaya pachI ekavAra avaMtImAM gaganali nAme vepArI vepAra karavA Avyo. te ekadaMDiyA mahela pAsethI pasAra thato hato. saubhAgya Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azakyane zakya karI batAvavAno paDakAra jhIlatI patnI : eka madhyakAlIna kathADhi : 199 suMdarI tene joI vyAkuLa thaI gaI. teNe kAgaLanI kaTakI para akSara pADI, pAnanA khIDAmAM mUkI, te khaDuM vepArI para nAkhyuM. uparathI kaMI paDeluM joI vepArIe upara joyuM. apsarA jevI strI teNe joI, bIDuM kholyuM. aMdaranI ciThThI vAMcI. strI AvavAnuM nimaMtraNa ApatI hatI ane na Ave to deha pADavAnuM kahetI hatI. bIje divase madhyarAtrIe kAmadevanuM pUjana karI, pachI pATalAdyonI madadathI te saubhAgyasuMdarI pAse pahoMcyo. khAnapAna tathA bhoga bhogavI gaganadhUli cothA pahore cAlyo gayo, vagere...vagere. ahIM joI zakAya che ke game tevI vikaTa paristhitimAM mUkelI strI paNa hiMmata ane dhIraja rAkhI Akhare pheMkAyelA paDakAra pramANe karI batAve che. A ja kathArUDhimAM madhyakAlIna vArtAkAra zAmaLanI 'strIcaritranI vArtA' nAmanI vArtA, je 'siMhAsana- atrIzI'mAMnI 29mI vArtA che, tene mukI zakAya. A vArtAmAM eka vaNikakanyA rAjA vikramane evo paDakAra pheMke che ke vikramacaritra kAMI duniyAmAM sauthI zreSTha nathI; sauthI zreSTha to che strIcaritra. rAjA A kanyAne pATha zIkhavavA icche che. enI sAthe potAnA putra vikramacaritrane paraNAve che. varavahune maLavA detA nathI. vahune ekAMtavAsamAM goMdhI rAkhe che. vaNikakanyA dAsI mAraphata potAnA pitAne vIMTI mokale che. vIMTInA hIrAnI nIcenI ciThThI vAMcI pitA, putrI rahe che tyAM sudhI bhoMyaruM khodAve che te e vATe putrI bahAra Ave che. eka vAra sAbaliyaNu banI vikramacaritrane mohAMdha kare che ane eno saMga karI putra meLave che. AbhUSaNavao paNa meLave che. vaLI pAchI jogaNI khanI saMjIvana-vidyAnA lobhI vikramacaritrane chetare che. pAcho teno saMga karI tenI dhanadolata paDAvI le che ane putra paNa meLave che. pachI jANe kazuM ja jANatI nathI evo dekhAva karI ekAMtavAsamAM rahe che. putrone pAraNe jhulAvatI hAlaraDAM gAya che. rAjAne ane rANIne kautuka thAya che. putra vikramacaritrane te putravadhU pAse gayo hato ke nahi te pUchI jue che. putre spaSTa nA pADatAM vaNikakanyAnI vale karavA taiyAra thAya che. kanyAnAM mA-bApane bolAvI tenAM caritra dekhADavA garva kare che. kanyA je banyuM hatuM te badhuM varNave che. kuMvaranAM vastra, AbhUSaNa, ratno, hathiyAra badhuM hAjara kare che. putra zaramiMdo banI, banI gayelA prasaMgono svIkAra kare che. rAjA vikrama, sauthI vaDuM strIcaritra ema svIkArI putravadhUno Adara kare che. ahIM sasarAe pheMkelo paDakAra putravadhUe jhIlI lIdho che. te A ja kathArUDhine maLatI eka vArtA siMdhanI prAcIna kathAomAM jovA maLe che. * birasiMga ane suMdaraAI nI vArtAmAM sundaraAI kevI rIte patino paDakAra jhIlI le che ane potAnI baDAzanA zabdone kevI rIte kharA pADe che te nIcenI vArtA vAMcatAM jaNAya che : sAyalAnA rAjA kesarIsiMgane sundarabAI nAmanI ati svarUpavAna kanyA che. te eka vAra potAnI sakhIo sAthe udyAnamAM ramatI hatI. nRtya ane gIta pUrAM thatAM sAhelIo mAMhomAMhe vAto karavA mAMDI. sundarabAI kahe : " huM valabhInA rAjakumAra birasiMgane paraNIza, ane ene premathI evo jItI laIza, ke e bIjA koI ne jue ja nahi. ane jo e mane huM kahuM tema rAkhaze nahi to huM tene mArI zakti ane hiMmatathI batAvI ApIza, ke strIo paNa sarva rIte puruSasamovaDI hoya che. pachI e potAnAthI ja zaramAI ne mane cAhaze ane mAna Apaze, te huM kahuM te pramANe karaze.'. birasiMga A vakhate e ja udyAnamAM hato. te mRgayA karavA nIkaLyA hato. sAthIothI vikhUTo paDI gayo hato. teNe sundarabhAInI bAzanA A zabdo sAMbhaLyA. tenuM rUpa joI ne to e AkarSAyo ja hato. pitA pAse sundarAbAI mATe mAguM karAvI tene ekAntavAsa Apyo. besatA varSane divase mandiramAM chupAI rahyo. sundarabhAI pArvatI pAse AzIrvAda mAgatI hatI tyAre pragaTa thaI, pelA udyAnamAM uccArelA zabdo pramANe pharI batAvavA 1. Tales of old Sind, page 107-115. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava carthI kahyuM. sundarabAI lAcAra hatI. eka vAra teNe dAsI mAraphata potAnA pitAne vIMTI samarAvavA mokalI ApI. pitAe vIMTInA hIrA nIcenI ciThThI vAMcI. putrIne duHkhe duHkhI thayA. putrIne sahAyarUpa thavA puruSano pozAka, ghoDo ane bakhtara mokalI ApyAM. pachI putrInA mahela sudhI bhoMyaruM khodAvyuM. putrI e bhoMyarAnA mArge ekAMtavAsamAMthI bahAra AvI. sundarabAI puruSano veSa dhAraNa karI, ratanasiMha nAma rAkhI, birasiMganA pitA pAse darabAramAM nokarI meLavavA AvI. tene nokarI maLI. suMdarabAIe thoDA dahADamAM yukti karI prajAne raMjADatA siMhane mAryo. rAjAe tene e badala mAna ane InAma ApyAM. ekAda varasa bAda te rAjA sAthe zikAre gaI rAjAnI gerahAjarIno lAbha laI paDozI rAjAe valabhIpura para AkramaNa karyuM ane . birasiMga paNa pakaDAI gayo. suMdarabAIe potAnA pitA pAsethI sahAya laI bhoMyarA mAraphata valabhIpuramAM praveza karIne te pAchuM meLavyuM ane birasiMgane paNa choDAvyo. ekavAra ratanasiMha rUpe suMdarabAI potAnA mahela tarapha gaI. birasiMga potAnA mitra ratanasiMhane maLavA icchato hato. loko pAsethI jANyuM ke te sundarabAInA AvAsa tarapha gayo che eTale e vahemAyo. suMdarabAIe tene satkAra karyo, paNa krodhita birasiMge tene ratanasiMhanA samAcAra pUchyA. sundarabAIe potAnA tarapha vadhAre dhyAnathI jovAnuM birasiMgane kahyuM ane bheda kaLAI gayo. ratanasiMha bIjo koI nahi, paNa puruSanA veSamAM sundarabAI ja hatI. suMdarabAIe potAnI baDAza puravAra karI ApI. patie patnIno satkAra karyo. - A vArtAmAM strInI baDAza, lagna pachI sajAnA rUpamAM maLelo ekAMtavAsa, strI taraphathI pitAne vIMTI tArA ciThThI mokalavI, bhoMyarAnI racanA ane e dvArA bahAra AvI potAnI zaktio batAvavI, khoTA bhraSTAcAranA ALamAMthI mukata thavuM, vagere aMzo zAmaLanI "strIcaritra"nI vArtAne maLatA Ave che. ane A ja kathArUDhi pUrvamAMthI pazcimamAM jatAM tyAMnA lokasAhityamAM kevuM sthAna pAme che te nIce darzAvelI bokeziyonA "DekAmeronI"nI trIjA divasanI navamI vArtA jotAM samajAze. phrAnsano kAunTa oNpha rojhIglIonA nAme sadagRhasthano putra banDa potAnA pitanA vaidyanI dIkarI TA joDe uryo hato. pitAnA mRtyu bAda banDa pirisa gayo. gIleTA paNa pitAnA mRtyu bAda perisa javA icchatI hatI ane banDane maLavA icchatI hatI. paNa sagAMsaMbaMdhIo tene tema karavA detAM na hatAM. ekavAra gIleTAe sAMbhaLyuM ke phrAnsanA rAjAne chAtI para gUmaDuM thayuM che ane koI vaidha maTADI zakato nathI. teNe pitA pAsethI sAMbhaLelI vastuomAMthI davA taiyAra karI ane e bahAne perisa gaI rAjAne ATha divasamAM sAjA karavAnuM bIDuM jhaDapyuM ane tenA badalAmAM pote pasaMda kare te yuvAna paraNAvavAnuM rAja pAsethI vacana lIdhuM. teno upacAra saphaLa thayo. rAjAe tene pasaMda hoya te yuvAna sAthe paraNAvavAnuM vacana pALyuM. gIleTAe banDane pasaMda karyo hato. barTrAnDa A lagnathI rAjI na hato, paNa rAjAnI AjJA avagaNI zake tema na hatuM. lagna bAda gIleTA ane benDa potAne vatana jatAM hatAM, paNa baTTenDa vatana jaI gIleTA sAthe rahevA taiyAra na hato. e to phalorenTAInTanA lazkaramAM joDAyo. gIleTa ekalI vatana gaI. teNe patine saMdezo kahevarAvyo ke jo tuM mArA khAtara ja vatana na jato ho to huM game tyAM cAlI jaIza. teno javAba baDe e Apyo ke tane sUjhe te karI zake che. paNa huM to tAro tyAre ja svIkAra karuM ke jyAre tArI AMgaLI para mArI vIMTI hoya ane khoLAmAM mAro putra hoya. pachI gIleTA dAsI sAthe jAtrAe nIkaLI ane phalorensa AvI. tyAM eka vidhavAnA gharamAM mukAma karyo. tyAM teNe potAnA patine joyo. te bAjumAM rahetI garIba strI, je garIbAIne kAraNe potAnI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azakyane zakya karI batAvavAno paDakAra jhIlatI patnI : eka sacakAlIna kathArUDhi : 201 putrInAM lagna karI zakatI na hatI, te putrInA premamAM hato. gIleTAe te strIne potAnI putrInA lagna kyAMka bIje karavA puSkaLa dhana ApyuM ane potAne tenI dIkarI tarIke khapAvI devA vinaMti karI. pahelAM to baoNnDanI vIMTI meLavI pachI teno samAgama karyAM. tene be putra janmyA tyAM sudhI te phalorensamAM ja rahI. barlaeNnDa potAnI prajAnI icchAne mAna ApI vatana gayo. tyAM teNe 'pArTI' goThavI hatI. badhAM AmaMtrito Tebala para goThavAtAM hatAM tyAM ja gIleTA potAnA be putro sAthe AvI pahoMcI. baoNnDane potAnA vacananI yAda ApI vIMTI ane putro batAvyA. barTrAnDa gIleTAnI caturAInI vAta sAMbhaLI khuza thayo ane patnI tarIke teno svIkAra karyo. zAmaLanI " strIcaritranI vArtA "mAM paNa vaNikakanyA potAnA ja pati sAthe parakiyAno saMbaMdha AMdhI putro meLave che. putro ane rAjakumAre ApelI bheTasogAdo hAjara karI potAnI caturAIthI saune mugdha kare che ane mAnabharyuM sthAna prApta kare che. A rIte bokeziyonI vArtAnA keTalAka aMzo sAthe strIcaritra 'nI vArtAnA keTalAka aMzonuM sAmya che, A ja kathArUDha arvAcIna vArtAkArone paNa AkarSe che. * strIcaritranI navIna vArtAo' mAM nanubhaTa tathA tenI strI guNasuMdarI 'nI vArtA che. ahIM paNa guNasuMdarI patie pheMkelA paDakArane jhIlI le che ane pati samakSa potAnuM cAritrya puravAra karI Ape che. * kuMtalapura nagaramAM premabhaTa nAme brAhmaNa hato. tenI strInuM nAma kesara hatuM. teno putra nanubhaTa hato. nanubhaTa bAra varSano thatAM tenA pitA mRtyu pAmyA. nanu kaMI bhaNyo na hato. saunA kahevAthI UmayApuramAM paMDita somezvarane tyAM bhaNavA gayo. paMDite nAmaThAma pUchatAM vidyArthI teno jamAI nIkaLyo. paNa teNe te vAta pragaTa karI nahi ane jamAI ne nAmaThAma badalIne rahe to bhaNAvavAnuM kabUla karyuM. garaju nanue paMDitanI vAta svIkArI. vakhata jatAM navu moTo paMDita thayo. eka vAra gurune bahAragAma javAnuM thayuM, paNa potAnI gerahAjarImAM rAjAne tyAM kathA koNa vAMce te prazna thayo. pachI teNe nanune kathA vAMcavA mokalavAnuM nakkI karyuM. guru bahAragAma jatAM nanu rAjAne tyAM kathA vAMcavA gayo. nanunI vANI sAMbhaLI somezvaranI putrI guNasuMdarI mohI paDI. rAjA guNasuMdarInA hAvabhAva nihALavA lAgyo. yuvAna ane suMdara guNasuMdarI para rAjA mohI paDyo. rAjAe dAsI mAraphata tene kholAvavAnI tajavIja karI. rAjAnuM teDuM sAMbhaLI guNasuMdarI gUMcavAI gaI. teNe tenI benapaNI caMcaLamatinI salAha lIdhI. caMcaLamatie tene eka prakAranI davA ApI. pachI guNasuMdarI rAjA pAse javA taiyAra thaI. enA paMDita pitA bahAragAmathI AvI gayA hatA. teNe tene kahyuM : " pitAjI, mAre mahAlakSmInI pUjA karavA javuM che to sAthe koI vidyArthIne mokalo." paMDitajI samaju hatA. dIkarI juvAna che mATe bIjA koI vidyArthI karatAM nanubhaTane sAthe mokalavo sAro ke jethI kaMI bane to vAMdho nahi. Ama mAnI paMDite nanune guNasuMdarI sAthe mokalyo. guNasuMdarI to maMdire javAne badale UMdhI ja dizAmAM cAlI. nanubhaTa vicAra karato sAthe cAlyo. guNusuMdarI to rAjAnA mahelamAM gaI. nanubhaTane dAdara para besI je ane te jovA kahyuM. rAha jotA kAmAtura rAjAne teNe davAvALuM bIDuM ApyuM. rAjA tenA tarapha dhasI Avyo. guNasuMdarIe bahAnAM kADhyAM. thoDI vAramAM rAjAne nazo caDyo ane gabaDI paDyo. paMDitanI putrI nIce AvI. UMghatA nanune uThADyo ane ghera cAlI, nanue mAnyuM ke chokarIe kALuM kAma karyuM che. paNa pote kazuM ja bolyo nahi. pachI paMDite teno abhyAsakALa pUro thayo gaNI ghera javA AjJA ApI. nanu dhera gayo. tenI paMDitAIthI sau khuza thayAM. pachI saunA kahevAthI te potAnI bALapaNamAM paraNelI strIne teDavA gayo. paNa Azcarya ! je gAmamAM te bhaNavA k 1 strIcaritranI navIna vArtAo' mahamada enDa mahamadabhAI kAgadI (saM0 19856 I. sa0 1929). Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 : zrI mahAvIra jana vidyAlaya suvarNamahotsava grantha gayo hato tyAM ja te gayo. ane vadhAre Azcarya to e thayuM ke enA guru ja enA sasarA nIkahyA. tene guNasuMdarIno rAjA sAtheno vyavahAra yAda Avyo ane duHkhI thayo. gurunA moDhAnI zarame patnIne sAthe teDI gayo. patnI tenI sevApUjA karatI, paraMtu tene to cIDa ja caDatI. teNe patnInuM nAma guNasuMdarIne badale zuddhasuMdarI rAkhyuM ane e nAme ja bolAvato. guNasuMdarI pattinA AcaraNano bheda pAmI gaI. tene lAgyuM ke huM mArI pavitratA mATe samajAvavAno prayatna karIza to paNa pati mAnaze nahi, mATe koI bIjI yuktithI kAma sAdhavuM paDaze. pachI eka vAra teNe patine kahyuM : " piyarathI patra Avyo che ane mane teDAve che, rajA Apo to jAuM. " patine to tenuM moDhuMya gamatuM na hatuM eTale teNe turata rajA ApI. strI thoDAM lUgaDAM laI cAlI nIkaLI ane gAmane khIje daravAjethI zaheramAM pAchI AvI. vANiyAne tyAM dhareNAM mUkI rUpiyA pacAsa upADyA. eka dhara bhADe ra.khyuM. e dAsIo rAkhI. brAhmaNane tyAMthI zrImad bhAgavatanuM pustaka lIdhuM. bhasma lagAvI. rudrAkSanI mALA paherI, sapheda vastra dhAraNa karIne jogaNI banI kathA vAMcavA lAgI. dhIme dhIme karatAM hajAro mANaso tenI kathA sAMbhaLavA AvavA lAgyAM. teno pati paNa eka vAra kathA sAMbhaLavA gayo. jogaNInA prabhAvathI prabhAvita thayo ane eka vAra tene maLyo paNa kharo. maLIne kahyuM : " huM brAhmaNa chuM, vidvAna chuM. Apa jo vivAda karavA ekAMtamAM kholAvazo to upakAra thaze." jogaNIe kahyuM : "huM koI parapuruSane ekAMtamAM maLatI nathA." nanubhaTe bahu vinati karI tyAre khIje divase AvavA kahyuM. bIje divase nanubhaTa jogaNIne tyAM gayo tyAre dAsIe tene aMdara AvavA dIdho. guNasuMdarIe kahyuM : "mAre nitya eka brAhmaNa jamADavAno niyama che, to Aja Apa prasAda lezo? " brAhmaNe turata ja hA kahI, eTale tene cokhA ApyA ane thoDI vAramAM ja dUdha ane sAkara paNa ApyAM. rasoI taiyAra thaI eTale jogaNIe kahyuM : "mahArAja, prathama mArA hAthanA e koLiyA jamo." brAhmaNa camakyo. teNe kahyuM : " brAhmaNa jogaNInA hAthanuM kema jame? '' jogaNIe uttara Apyo : " tame vidvAna ja nathI. vedamAM sarve jagata sarakhuM gaNyuM che, te tame jANatA nathI ? '' brAhmaNa tenA hAvabhAvathI mohI paDyo. te jogaNInA hAthanuM jamyo. kAmanI lAlace bhraSTa thayo. jogaNIe dAsIne kahI rAkhyuM ke brAhmaNa jamI rahe eTale ene dakSiNA ApI kADhI mUkaje. brAhmaNa jamIne vastro paherI khesavA jato hato tyAM dAsIe eka rUpiyo tathA pAnasopArI ApyAM ane javAnuM kahyuM. mahArAjanI ekadama javAnI icchA na hatI, paNa dAsIe jogaNIno sUvAno samaya thayo che mATe jAva, kahI dhakko mArI bahAra kADhyA. vaTalAyA paNa kAma thayuM nahi, tethI brAhmaNu pastAvA lAgyo. . e divasa pachI jogaNe joga choDI dIdho ane potAnAM mULa vastra paherI gAmane khIje daravAjethI potAne ghera gaI. brAhmaNa tene AvatI joI cIDAyo ane kaTAkSamAM kahyuM : " Avo zuddhasuMdarI."' bhAI to kAMI bolI ja nahi, khIje divase pANI bharI AvI ane uMbarA para kheDuM pachADI pati sAthe laDavA mAMDI. kahevA mAMDI: "mArA gayA pachI tame AcAravicAra choDI kevuM vartana karyuM tenI gAmamAM hohA thAya che ane have tamane koI bhikSA mATe gharamAM paga mUkavA devAnuM nathI." ane vadhumAM kahevA lAgI: "tame koNa jANe kevIya jAtanI jogaNanA hAthanuM khAdhuM tenI AkhA gAmane jANu che ane nAtapaTela to tamane nAtabahAra mUkavAnI vAta kare che." gabharAI ne nanubhaTe tene vizvAsamAM levA prayatna karyo. tene pacAsa rUpiyA ApI nAtapaTelane samajAvI AvavA mokalI. guNasuMdarI rUpiyA laI potAnAM kaDalAM (dhareNAM) laI AvI ane patine kahevA mAMDI : " badhuM samuM karI AvI chuM. nAtapaTela pacAsa rUpiyAmAM nahotA mAnatA paNa mArA piyaranA nIkaLyA te mAnavI lIdhA che. have ApaNuM nAma nahi de." thoDA divasa to guNasuMdarIe potAnAM rasoIpANI judAM rAkhyAM. pachI brAhmaNa AgaLa paDado kholyo. pote ja jogaNI hatI te kahyuM, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azakyane zakya karI batAvavAno paDakAra jhIlatI patnIH eka madhyakAlIna kathArUDhi : 203 ane samajAvyuM ke Ama ja rAjA kIrtisiMhane pote chetaryo hato ane pavitratA jALavI hatI. je potAne bagaDyuM hota to dAdara para besI badhuM jovAnuM zA mATe kaheta? ahIM strI vahemI patie pheMkelo jIvanane paDakAra jhIlI le che ane potAnI buddhicAturI vAparI potAnI pavitratA puravAra karI Ape che. koI paNa dezanuM paraMparAprApta vArtAsAhitya aitihAsika ane tulanAtmaka dRSTie joIe to temAM ThIka ThIka samAna ane vAraMvAra Avartana pAmatA rahetA hoya tevA aMzo ApaNane mAlUma paDaze. te ja pramANe koI eka prajAnAM AvAM paraMparAgata vArtAsAhityanI bIjI prajAonAM tevAM ja vArtAsAhitya sAthe tulanA karatAM vAraMvAra kaMIka vigatabhede ke kaMIka rUpAMtara sAthe aneka sthaLe maLatA hoya tevA ghaNe aMzo dekhAze. ahIM ApaNe joyelI lakSmaNagaNinI bAramI zatAbdInI jaina prAkRtaracanA ane tyArabAda paMdaramI zatAbdInI zabhazIlanI racanA ane te pachInI zAmaLanI aDhAramI zatAbdInI racanAmAM eka ja kathArUDhi keTalAMka Avartano sAthe jaLavAi rahelI jovA maLe che. vaLI A ja kathArUDhi siMdha dezanI lokavArtAmAM najare caDe che. pazcimanI caudamI sadInI "kAmerona nI vArtAmAM paNa A ja kathArUDhi prayojAyelI ApaNe joI zakIe chIe. saMbhava che ke jema jema A prakAranuM kathArUDhinA tulanAtmaka abhyAsanuM kSetra vistaratuM jAya tema tema ApaNane saMskRta, prAkata, jUnI gujarAtI tathA lokavArtAmAMthI tema ja anya bhASAonAM tevA ja sAhityamAMthI aneka vArtAo maLatI jAya. ahIM darzAvAyelo abhyAsa mAtra A dizAmAM prAraMbha pUrato che.