Book Title: Acharya Gruddhapiccha Author(s): Darbarilal Kothiya Publisher: Z_Darbarilal_Kothiya_Abhinandan_Granth_012020.pdf Catalog link: https://jainqq.org/explore/210186/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya gRddhapiccha saMskRta-bhASAmeM jaina siddhAntoMko gadya-sUtroMmeM nibaddha karane vAle prathama AcArya gRddhapiccha hai| inheM umAsvAmI aura umAsvAti bhI kahA jAtA hai / purAtanAcArya vIrasena aura AcArya vidyAnandane 'gRddhapicchAcArya' nAmase hI inakA ullekha kiyA hai / inhoMne apane kisI bhI granthameM unake umAsvAmI aura umAsvatinAmoMkA ullekha nahIM kiyaa| abhayacandrane bhI unakA gaddhapicchake nAmase ho ullekha kiyA hai| nirvivAdarUpameM inakI eka hI kRti mAnI jAtI hai / vaha hai 'tattvArthasUtra' / yaha jaina paramparAkA vizruta aura adhika mAnya grantha-ratna hai| yaha samagra zrutakA AloDana kara nikAlA gayA zrutAmRta hai| jaina sAhitya aura zilAlekhoMmeM isakA ullekha tattvArtha, tattvArthazAstra, mokSazAstra, niHzreyasazAstra, tattvArthAdhigama jaise nAmoMse kiyA gayA hai| __ isake sUtra nape-tule. arthagarbha, gambhIra aura vizada haiN| isa para digambara aura zvetAmbara donoM paramparAoMke AcAryoMne TIkAe~, vyAkhyAe~, TippaNa, bhASya, vAtika Adi likhe haiM aura ise bahu mAna diyA hai / ina TIkAdimeM kaI to itanI vizAla aura gambhIra hai ki ve svataMtra granthakI yogyatA rakhatI haiN| inameM AcArya akalaMkadevakA tattvArthavAtika aura vArtikoMpara likhA unakA bhASya tathA AcArya vidyAnandakA tattvArthazlokavAtika aura usapara likhA gayA unhIMkA svopajJa bhASya aisI TIkAe~ haiM, jinameM anekoM viSayoMkA vizada evaM vistRta vivecana hai| AcArya gRddhapicchako unake akele isa tattvArthasUtra ne amara evaM yazasvI banA diyA hai / tattvArthasUtrake sUkSma aura gahare adhyayanase unake vyaktitvakA usake adhyetApara amiTa prabhAva par3atA hai| ve siddhAntanirUpaNameM to kuzala haiM hI, darzana aura tarkazAstrake bho mahApaNDita haiM / tattvArthasUtrakA AThavAM, navAM aura dazavAM ye tIna adhyAya siddhAntake nirUpaka haiN| zeSa adhyAyoMmeM siddhAnta, darzana aura nyAyazAstrakA mizrita vivecana hai| yadyapi darzana aura nyAyakA vivecana ina adhyAyoMmeM bhI kama hI hai kintu jahA~ jitanA unakA pratipAdana Avazyaka samajhA, unhoMne vaha vizadatAke sAtha kiyA hai| vaha yuga mukhyatayA siddhAntoMke pratipAdanakA thaa| unake samarthanake lie darzana aura nyAyakI jitanI AvazyakatA pratIta haI utanA unakA Alambana liyA gayA hai| udAharaNa ke lie kaNAdakA vaizeSikasUtra aura jaiminikA bhImAMsAsUtra le sakate haiN| inameM apane siddhAntoMkA mukhyatayA pratipAdana hai aura darzana evaM nyAyakA nirUpaNa AvazyakatAnusAra huA hai| AcArya gRddhapicchane isa tattvArthasUtrameM bhI vahI zailI apanAyI hai| tattvArthasUtrake pahale adhyAyake 5, 7, va 8 saMkhyaka sUtroMmeM AgamAnusAra siddhAntakA aura isI adhyAyake 6, 10, 11, 12 saMkhyA sUtroMmeM darzanakA tathA isI adhyAyake 31 va 32 sUtroM evaM dazaveM adhyAyake 5, 6, 7, 8 sUtroMmeM nyAya (taka) kA vivecana isa bAtako batalAtA hai ki tattvArthasUtrameM siddhAntoMke pratipAdanake sAtha darzana aura nyAyakA bhI pratipAdana upalabdha hai, jo adhyetAoMke lie samayAnusAra Avazyaka - 416 - Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvArthasUtrakArako isa saMskRta gadya-sUtraracanAke samaya aneka sthitiyoMkA sAmanA karanA par3A hogA, kyoMki unake pUrva zramaNaparamparAmeM prAkRta-bhASAmeM hI gadya yA padya granthoMke racanekI apanI paramparA thI / sambhava hai unake isa prayatnakA ArambhameM virodha bhI kiyA gayA ho aura isIse isa gadyasUtra saMskRtagrantha tattvArthasUtrako kaI zatAbdiyoM taka kisI AcAryane chuA nahIM-usa para kisIne koI vRtti, TIkA, vArtika, bhASya Adike rUpameM kucha nahIM likhA / devanandi-pUjyapAda (chaThI zatAbdI) hI eka aise AcArya haiM, jinhoMne usapara tattvArthavRtti-sarvArthasiddhi likhI aura usake chipe mahattvako prakaTa kiyA / phira to Age akalaMkadeva, vidyAnanda, siddhasena gaNI Adike lie mArga prazasta ho gyaa| isa sUtra-granyameM vaizeSikasUtrakI taraha 10 adhyAya haiM aura Adi tathA antameM eka-eka padya hai / AdikA padya maGgalAcaraNake rUpameM hai aura antakA padya granthasamApti evaM laghutA sUcaka hai / ve ye haiMAdi padya mokSamArgasya netAraM bhettAraM karmabhUbhRtAm / jJAtAraM vizvatatvAnAM vande tadguNalabdhaye / / antima padya akSara-mAtra-pada-svarahInaM vyaMjana-saMdhi-vivarjitarepham / sAdhubhiratra mama kSamitavyaM ko na vimuhyati zAstra-samudre // vastutaH AcArya gRddhapiccha aura unake tattvArthastrakA samagra jaina vAGmayameM sammAnapUrNa evaM viziSTa sthAna hai|