Book Title: Aalochana
Author(s): Padmanandi Acharya, 
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009233/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnazrIkuMdakuMda-kahAnajaina zAstramALA, puSpa-200 , zrI padmanaMdiAcAryaviracitA AlocanA : anuvAdaka : sva. zrI harilAla jIvarAjabhAI bhAyANI bhAvanagara (saurASTra) : prakAzaka : zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha (saurASTra) agIyAramI AvRtti I. sa. 2011 prataH 3000 1 . ( kiMmata : 4-00) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 arpaNa jemaNe A pAmara para apAra upakAra karyo che, jemanI samyakra anekAMtamaya tattvajJAnathI saghana zItaLa chAyAmAM aneka bhavya jIva sanAtana satya jaina mArga-kalyANa mArgane pAtra thayA che, thAya che ane thaze. jemanA pavitra guNonuM varNana karavAne huM asamartha chuM. jijJAsu jIvone apUrva jijJAsA jAgrata thavAmAM zuddhAtmabodhanI prApti thavAmAM mahAna upakArI, adhyAtmayogI parama pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmInA kara - kamaLamAM vinamrabhAve samarpaNa. a8 / naM 8. bhAdra su. 5 vIra nirvANa saM. 2487 sevaka harilAla bhAyANI zrI AlocanA (gujarAtI)nA * 2thAyI prajJAzana-puravaThadi # zrImatI sudhAbena ramaNikalAla zAha, laMDana Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya adhyAtmamUrti sadgurudeva zrI kAnajIsvAmI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 zrI padmanaMdi AcArya viracitA pavanaMdipaMcaviMzatikAmAMthI AlocanA adhikArano hindI parathI gujarAtI anuvAda zrI padmanaMdi AcAryadava AdimaMgaLathI AlocanA adhikAranI zarUAta kare che - 1. artha - jineza ! he prabho ! jo sajjanonuM mana, AMtara tathA bAhya maLarahita thaIne tattvasvarUpa tathA vAstavika AnaMdanA nidhAna evA Apano Azraya kare, jo temanA cittamAM ApanA nAmanA smaraNarUpa anaMta prabhAvazALI mahAmaMtra mojUda hoya ane Apa dvArA pragaTa thayela samyagdarzana, samyajJAna ane sammacAritrarUpa mokSamArgamAM jo temanuM AcaraNa hoya to te sajjanone icchita viSayanI prAptimAM vina zenuM hoya ? arthAt na hoya. bhAvArtha -jo sajjanonA manamAM ApanuM dhyAna hoya tathA ApanA nAma-smaraNarUpa mahAmaMtra mojUda hoya ane teo mokSamArgamAM gamana karavAvALA hoya to temane abhISTanI prAptimAM koI prakAranuM vidana AvI zakatuM nathI. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 2 ] have AcAryadeva stuti dvArA deva koNa hoI zake tathA kevaLajJAna prAptino krama kevo hoya' te varNave cheH- - 2. arthaH--hai jineMdradeva ! saMsAranA tyAga arthe parigraharahitapaNuM, rAgarahitapaNuM, samatA, sarvathA karmono nAza ane anaMta darzana, anaMta sukha, anaMta vIrya sahita samasta lokAlokane prakAzanAruM kevaLajJAna evo krama Apane ja prApta thayo hato, paraMtu ApathI anya koI devane e krama prApta thayo nathI, tethI Apa ja zuddha cho ane ApanA caraNonI sevA sajjana puruSoe karavI yogya che. bhA -- ja thavA arthe samasta parigrahano tyAga karyo nAgabhAvane tathA mukta choDyo che ane samatAne dhAraNa karI che tathA anaMta vijJAna, anaMta darzana, anaMta sukha ane anaMta vIrya Apane ja pragaTa thayAM che, tethI Apa ja zuddha ane sajjanonI sevAne pAtra cho. sevAno dRDha nizcaya ane prabhu-sevAnuM mAhAtmya - artha:--he trailokyapate ! ApanI sevAmAM jo mAro dRDha nizcaya che to mane atyaMta baLavAna saMsArarUpa vairIne jItavo kAMI muzkela nathI, kema ke je manuSyane jaLavRSTithI harSajanaka 1. vItarAga bhAva. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 3] uttama phuvArA sahita ghara prApta thAya to te puruSane jeTha mAsano prakhara madhyAhna-tApa zuM karI zake tema che ? arthAt kAMI karI zake nahi. | bhAvArtha -he traNa lokanA Iza ! jema zItaLa jaLa vaDe UDatA phuvArAthI suzobhita uttama gharamAM beThelA puruSane jeTha mAsanI baporanI atyaMta garamI paNa kAMI karI zake nahi tema huM nizcayapUrvaka ApanI sevAmAM daDhapaNe sthita chuM, to mane baLavAna saMsArarUpa vairI paNa jarAya trAsa ApI zake nahi. bhedajJAna dvArA sAdhakadazA : 4. artha A padArtha sArarUpa che ane A padArtha asArarUpa che. e prakAre sArAsAranI parIkSAmAM ekacitta thaI, je koI buddhimAna manuSya traNe lokanA samasta padArthono, abAdhita gaMbhIra dRSTithI vicAra kare che, to te puruSanI dRSTimAM he bhagavAna ! Apa ja eka sArabhUta padArtha cho ane ApathI bhinna samasta padArtho asArabhUta ja che. ataH ApanA AzrayathI ja mane parama saMtoSa thayo che. have AcAryadava "pUrNa sAdhya" varNave che : 5. artha -he jinezvara ! samasta lokAlokane eka sAthe jANanAruM ApanuM jJAna che, samasta lokAlokane eka sAthe dekhanAruM ApanuM darzana che, Apane anaMta sukha ane anaMta baLa che tathA ApanI prabhutA paNa nirmalatara che, vaLI Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 8 ]. ApanuM zarIra dedIpyamAna che; tethI jo yogIzvaroe samyaka yogarUpa netra dvArA Apane prApta karI lIdhA to teoe zuM na jANI lIdhuM? zuM na dekhI lIdhuM? tathA teoe zuM na prApta karI lIdhuM? arthAt sarva karI lIdhuM. bhAvArtha -jo yogIzvaroe potAnI utkRSTa yogadRSTithI anaMta guNasaMpana Apane joI lIdhA to teoe sarva dekhI lIdhuM, sarva jANI lIdhuM ane sarva prApta karI lIdhuM. pUrNanI prAptinuM prayojana : 6. arthaH-he jinendra ! Apane ja huM traNa lokanA svAmI mAnuM chuM, Apane ja jina arthAt aSTa karmonA vijetA tathA mArA svAmI mAnuM chuM, mAtra Apane ja bhaktipUrvaka namaskAra karuM chuM. sadA ApanuM ja dhyAna karuM chuM, ApanI ja sevA ane stuti karuM chuM ane kevaLa Apane ja mAruM zaraNa mAnuM chuM. adhika zuM kahevuM ? jo kaMI saMsAramAM prApta thAo to e thAo ke ApanA sivAya anya koI paNa sAthe mAre prayojana na rahe. bhAvArtha - he bhagavAna! Apa sAthe ja mAre prayojana rahe ane ApathI bhinna anyathI mAre koI prakAranuM prayojana na rahe, eTalI vinayapUrvaka prArthanA che. 1. zrI tIrthaMkara prabhunuM zarIra parama audArika ane sphaTika ratna jevuM nirmaLa hoIne dedIpyamAna hoya che. 2. zraddhA-jJAna. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [4] have AcAryadeva 'AlocanA'no AraMbha kare che H-- 7. arthaH--hai jinezvara ! meM bhrAMtithI mana, vacana ane kAyA dvArA bhUtakAlamAM anya pAse pApa karAvyAM che, svayaM karyAM che ane pApa karanArA anyone anumodyAM che tathA temAM mArI saMmati ApI che. vaLI vartamAnamAM huM mana, vacana ane kAyA dvArA anya pAse pApa karAvuM chuM, svayaM pApa karuM chuM ane pApa karanArA anyone anumoduM chuM, tema ja bhaviSyakAlamAM huM mana, vacana ane kAyA dvArA anya pAse pApa karAvIza, svayaM pApa karIza ane pApa karanArA anyone anumodIza--te samasta pApanI ApanI pAse besI jAte niMdA-garhA karanAra evo huM tenA sarva pApa sarvathA mithyA thAo. panI pAse badana bhAvArtha : --hai jinezvara ! bhUta, vartamAna, bhaviSyatraNe kALamAM je pApo meM mana-vacana-kAyA dvArA kArita, kRta ane anumodanathI upArjana karyAM che, huM karuM chuM ane karIza- e samasta pApono anubhava karI huM ApanI samakSa svaniMdA karuM chuM; mATe mArA te samasta pApo sarvathA mithyA thAo. AcAryadeva 'prabhunI anaMta jJAna-darzana zakti varNavatAM Atma-zuddhi arthe AtmaniMdA kare che H-- 8. arthaH--he jiveMdra! jo Apa bhUta, bhaviSya, vartamAna trikALagocara anaMta paryAyoyukta lokAlokane sarvatra Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 eka sAthe jANo cho tathA dekho cho, to te svAmin! mArA eka janmanA pApone zuM Apa nathI jANatA ? arthAt avazyameva Apa jANo cho; tethI huM AtmaniMdA karato karato ApanI pAse svadoSonuM kathana (Alocana) karuM chuM ane te kevaLa zuddhi arthe ja karuM chuM. bhAvArtha -he bhagavAna ! jo Apa anaMta bhedasahita loka tathA alokane ekasAthe jANo cho ane dekho cho to Apa mArA samasta doSone paNa sArI rIte jANatA ja ho. vaLI huM ApanI sAme nija doSonuM kathana (Alocana) karuM chuM. te kevaLa Apane saMbhaLAvavA mATe nahi, kiMtu zuddhi arthe ja karuM chuM. have AcAryadeva bhavya jIvone temanA AtmAne traNa zalya rahita rAkhavAno bodha Ape 9. artha -he prabho ! vyavahAra nayano Azraya karanAra athavA mUlaguNa tathA uttaraguNone dhAraNa karanAra mArA jevA munine je dUSaNonuM saMpUrNa rIte smaraNa che, te dUSaNanI zuddhiarthe AlocanA karavAne ApanI sAme sAvadhAnIpUrvaka beTho chuM, kema ke jJAnavAna bhavya jIvoe sadA potAnA hRdaya mAyAzalya, nidAnazalya ane mithyAtvazalya-e traNa zalya rahita ja rAkhavA joIe. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 svabhAvanI sAvadhAnI : 10. artha -he bhagavAna ! A saMsAramAM sarva jIva vAraMvAra asaMkhyAta lokapramANa pragaTa tathA apragaTa nAnA prakAranA vikalpo sahita hoya che. vaLI e jIva jeTalA prakAranA vikalpo sahita che. teTalA ja vividha prakAranA duHkho sahita paNa che, paraMtu jeTalA vikalpo che teTalA prAyazcitto zAstramAM nathI; tethI te samasta asaMkhyAta lokapramANa vikalponI zuddhi ApanI samIpe ja thAya che. bhAvArtha -yadyapi dUSaNonI zuddhi prAyazcitta karavAthI thAya che, kiMtu he jinapate ! jeTalAM dUSaNo che teTalAM prAyazcitto zAstramAM kahyAM nathI; tethI samasta dUSaNonI zuddhi ApanI samIpe ja thAya che. | PS ( 0 C * parathI parAg2amukha thaI svanI prApti : 11. artha -he deva ! sarva prakAranA parigraharahita, samasta zAstrono jJAtA, krodhAdi kaSAyarahita, zAMta, ekAMtavAsI bhavya jIva, badhA bAhya padArthothI mana tathA indriyone pAchA haThAvI ane akhaMDa nirmaLa samyajJAnanI mUrtirUpa ApamAM sthira thaI, Apane ja dekhe che te manuSya ApanA sAMnidhya (samIpatA) ne prApta kare che. bhAvArtha -jyAM sudhI mana tathA indriyanA vyApAra 1. vikalpo=zubha, azubha bhAvo. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ ] bAhya padArthomAM joDAyelA rahe che tyAM sudhI koIpaNa manuSya ApanA svarUpane prApta karI zakato nathI; paraMtu je manuSya mana tathA indriyone bAhya padArthothI pAchA haThAvI le che te vAstavikapaNe ApanA svarUpane dekhI ane jANI zake che, mATe je manuSya samasta prakAranA parigrahothI rahita thaI, zAstronA sArI rIte jJAtA thaI, zAMta ane ekAMtavAsI thaI, mana tathA indriyone bAhya padArthothI pAchA haThAvI laI ane temane ApanA svarUpamAM joDI daI Apane joI lIdhA che, te manuSya ApanA samIpapaNAne prApta karyuM che, ema sArI rIte nizcita che. svabhAvanI ekAgratAthI uttamapada-mokSanI prApti : C 12. artha -he ahaMtu prabhu ! pUrva bhavamAM kaSTathI saMcaya karela mahA puNyathI je manuSya, traNa lokanA pUjA (pUjAne yogya) Apane pAmyo che te manuSyane, brahmA, viSNu Adine paNa nizcayapUrvaka alabhya evuM uttama pada prApta thAya che. he nAtha ! huM zuM karuM ? ApanAmAM eka citta karyA chatAM mAruM mana prabaLapaNe bAhya padArtho pratye doDe che, e moTo kheda che. bhAvArtha - he bhagavAna ! je manuSya Apane prApta karyA che te manuSyane uttama padanI prApti thAya che. svayaM brahmA, viSNu paNa te prApta karI zakatA nathI, paraMtu he Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 9 ] jiteMdra ! A sarva vAta jANatAM chatAM ane mAruM citta ApanAmAM lagADatAM chatAM paNa bAhya padArthomAM doDI-doDI jAya che, e ja moTo kheda che. mokSArthe vIryano vega :-- 13. artha:--hai jineza ! A saMsAra nAnA prakAranA duHkho denAra che. jyAre vAstavika sukhano ApanAra to 'mokSa che, tethI te mokSanI prApti arthe ame samasta dhana, dhAnya Adi parigrahono tyAga karyo, tapovana (tapathI pavitra thayelI bhUmi)mAM vAsa karyo, sarva prakAranA saMzaya paNa choDyA ane atyaMta kaThina vrata paNa dhAraNa karyA, hajI sudhI tevAM duSkara vrato dhAraNa karyA chatAM paNa siddhi (mokSa)nI prApti na thaI, kema ke prabaLa pavanathI kaMpAyelA pAMdaDAnI mAphaka amAruM mana padArthomAM bhramaNa karatuM rahe che. manane saMsAranuM kAraNa jANI pazcAttApa H-- 14. artha:--he bhagavAna ! je mana, bAhya padArthone manohara mAnI temanI prApti mATe jyAM tyAM bhaTakyA kare che, je jJAnasvarUpI AtmAne vinA prayojane sadA atyaMta vyAkula karyA kare che, je indriyarUpa gAmane vasAve che (arthAt A mananI kRpAthI ja indriyonI viSayomAM sthiti thAya che) ane je saMsAra utpAdaka karmono parama mitra che, (arthAt mana 1. mokSa=AtmAnI saMpUrNa nirmaLa dazA. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 10 ] AtmArUpa gRhamAM karmone sadA lAve che), te mana, jyAM sudhI jIvita rahe che tyAM sudhI munione kyAMthI kalyANanI prApti hoI zake ! arthAt kalyANanI prApti hoI zake nahi. bhAvArtha:--jyAM sudhI AtmAmAM karmonuM AvAgamana rahyAM ja kare che tyAM sudhI AtmA sadA vyAkuLa ja thato rahe che. te karma AtmAmAM mana dvArA Ave che; kema ke mananA AzrayathI indriyo, rUpa Adi dekhavAmAM pravRtta thAya che ane rUpa Adine dekhI jIva rAga-dveSa Adi utpanna kare che, tyAre tene jJAnAvaraNa Adi dravyakarmonI utpatti thAya che; tethI te karmonA saMbaMdhathI AtmA sadA vyAkuLa ja rahe che ane jyAre AtmA ja vyAkuLa rahe tyAre munione kalyANanI prApti paNa kyAMthI hoI zake ? mATe mana ja kalyANane rokanAruM che. mohanA nAza mATe prArthanA : 15. artha:--mAruM mana, nirmaLa tathA zuddha akhaMDa jJAnasvarUpa ApamAM lagAvyAM chatAM paNa, mRtyu to AvavAnuM ja che evA vikalpa vaDe, ApathI anya bAhya samasta padArtho tarapha niraMtara ghUmyA kare che. he svAmin ! to zuM karavuM ? kema ke A jagatamAM, mohavazAt kone mRtyuno bhaya nathI ? sarvane che, mATe savinaya prArthanA che ke samasta prakAranA anartho karanAra tathA ahita karanAra mArA mohane naSTa karo. bhAvArtha:--jyAM sudhI mohano saMbaMdha AtmAnI sAthe Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 11 ]. raheze tyAM sudhI mAruM citta, bAhya padArthomAM ghUmyA karaze ane jyAM sudhI citta ghUmatuM raheze tyAM sudhI AtmAmAM sadA karmonuM AvAgamana paNa rahyA karaze. A prakAre to AtmA sadA vyAkuLa ja rahyA karaze, mATe he bhagavAna ! A nAnA prakAranA anartho karanAra mArA mohane sarvathA naSTa karo ke jethI mArA AtmAne zAMti thAya. sarva karmomAM moha ja baLavAna che, ema AcArya darzAve che :- | 16. artha-jJAnAvaraNa Adi samasta karmomAM mohakarma ja atyaMta baLavAna karma che. e mohanA prabhAvathI A mana jyAM tyAM caMcaLa banI bhramaNa kare che ane maraNathI Dare che. jo A moha na hoya to nizcayanaya pramANe na to koI jIve yA na to koI mare, kema ke Ape A jagatane je aneka prakAre dekhyuM che, te paryAyArthika nayanI apekSAe ja dekhyuM che. dravyArthika nayanI apekSAe nahi, tethI he jiseMdra ! A mArA mohane ja sarvathA naSTa karo. para saMyoga adhuva jANI tenAthI khasI, eka dhruva AtmasvabhAvamAM sthita thavAnI bhAvanA : 17. artha -vAyuthI vyApta samudranI kSaNika jaLalaharIonA samUha samAna, sarva kALe tathA sarva kSetre A jagata 1. moha=moha pratyenuM valaNa. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 12 ] kSaNa mAtramAM vinAzI che. evo samyak prakAre vicAra karI, A mAruM mana samasta saMsArane utpanna karanAra vyApAra (pravRtti)thI rahita thaI, he jineMdra ! ApanA nirvikAra paramAnaMdamaya parabrahmasvarUpamAM sthita thavAne icchA kare che. zubha, azubha upayogathI khasI zuddha upayogamAM nivAsanI bhAvanA : 18. arthaH--je samaye azubha upayoga varte samaye to pApanI utpatti thAya che ane te pApathI jIva nAnA prakAranA duHkhone anubhave che, je samaye zubha upayoga varte che te samaye puNyanI utpatti thAya che; ane te puNyathI jIvane sukha prApta thAya che. e baMne pApa-puNyarUpa te saMsAranuM ja kAraNa che. arthAt e baMnethI sadA saMsAra ja utpanna thAya che, kiMtu zuddhopayogathI avinAzI ane AnaMdasvarUpa padanI prApti thAya che. he arhata prabho ! Apa to te padamAM nivAsa karI rahyA cho, paNa huM e zuddhopayogarUpa padamAM nivAsa karavAne icchuM chuM. bhAvArtha :--upayoganA traNa bheda che, pahelo azubhopayoga, bIjo zubhopayoga ane trIjo zuddhopayoga. temAM pahelAM be upayogathI to saMsAramAM ja bhaTakavuM paDe che; kema ke je samaye jIvano upayoga azubha haze te samaye tene pApano baMdha thaze ane pApano baMdha thavAthI tene nAnA prakAranI mAThI gatiomAM 1. anukULa saMyoga. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 17 ] bhramaNa karavuM paDaze ane je samaye upayoga zubha haze te samaye te zubha yoganI kRpAthI tene rAjA, mahArAjA Adi padonI prApti thaze, tethI te paNa saMsArane vadhAranAra che. kiMtu, je samaye tene zuddhopayoganI prApti thaze te samaye saMsAranI prApti ja thaze nahi, paNa nirvANanI prApti ja thaze; mATe he bhagavAna! huM zuddhopayogamAM ja sthita rahevAne icchuM chuM. AtmasvarUpanuM nAstithI ane astithI varNana : 19. artha:-je AtmasvarUpa-jyoti, nathI to sthita aMdara ke nathI sthita bAhya, tathA nathI to sthita dizAmAM ke nathI sthita vidizAmAM; tema ja nathI sthUla ke nathI sUkSma; te Atmajyoti nathI to puliMga, nathI strIliMga ke nathI napuMsakaliMga paNa; vaLI te nathI bhAre ke nathI halako; te jyoti karma, sparza, zarIra, gaMdha, saMkhyA, vacana, varNathI rahita che, nirmaLa che ane samyajJAnadarzanasvarUpa mUrti che; te utkRSTa jyotisvarUpa huM chuM, kiMtu te utkRSTa AtmasvarUpa-jyotithI huM bhinna nathI. trikALI AtmAnI zakti : 20. artha - he bhagavAna ! caitanyanI unnatino nAza karanAra ane vinA kAraNe sadA vairI evA duSTa karme ApamAM ane mArAmAM bheda pADyo che, paraMtu karmazUnya avasthAmAM jevo Apano AtmA che tevo ja mAro AtmA che. A samaye te karma Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 14 ] ane huM ApanI sAme khaDA chIe, tethI te duSTa karmane haThAvI dUra karo; kema ke nItimAna prabhuono to e dharma che ke te sajjanonI rakSA kare ane duSTono nAza kare. bhAvArtha:--he bhagavAna ! jevo anaMtajJAna-darzanasukha-vIrya Adi guNasvarUpa Apano AtmA che tevo ja- te ja guNo sahita-mAro AtmA paNa che, paraMtu bheda eTalo ja che ke Apane te guNo--nirmaLa aMzo pragaTa thaI gayA che, jyAre mane te guNo prakaTyA nathI. A bheda pADanAra te ja karma che, kema ke te karmanI kRpAthI mArA A svabhAva para AvaraNa paDyuM che. have A samaye ame baMne ApanI samakSa hAjara chIe to te duSTa karmane dUra karo, kema ke Apa traNa lokanA svAmI cho che rakSA kare tathA duSTono nAza kare. AtmAnuM avikArI svarUpa H-- 21. arthaH--he bhagavAna ! vividha prakAranA AkAra ane vikAra karanAra vAdaLAM AkAzamAM hovA chatAM paNa, jema AkAzanA svarUpano kAMIpaNa pheraphAra karI zakatAM nathI, tema Adhi, vyAdhi, jarA, maraNa Adi paNa mArA svarUpano kAMIpaNa pheraphAra karI zake tema nathI, kema ke e sarva zarIranA vikAra che, jaDa che; jyAre mAro AtmA jJAnavAna ane zarIrathI bhinna che. bhAvArtha:--jema AkAza amUrta che, tethI raMgaberaMgI Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 15 ] vAdaLAM tenA para potAno kAMIpaNa prabhAva pADI zakatAM nathI tathA tenA svarUpanuM parivartana paNa karI zakatAM nathI, tema AtmA jJAna-darzanamaya amUrta padArtha che, tethI tenA para Adhi, vyAdhi, jarA, maraNa Adi potAnAM kAMIpaNa prabhAva pADI zakatA nathI (tathA tenA svarUpanuM parivartana paNa karI zakatAM nathI), kemake te mUrta zarIrano dharma che, jyAre AtmA zarIrathI sarvathA bhinna che. svamAM sukhane paramAM duHkha : 22. artha -jema mAchalI pANI vinAnI bhUmi para paDatAM taraphaDI duHkhI thAya che, tema huM paNa (ApanI zItala chAyA vinA), nAnA prakAranA duHkhothI bharapUra saMsAramAM sadA baLI jhaLI rahuM chuM. jema te mAchalI jyAre jaLamAM rahe che tyAre sukhI rahe che tema jyAM sudhI mAruM mana ApanA karuNArasapUrNa atyaMta zItala caraNomAM praviSTa (pravezeluM) rahe che tyAM sudhI huM paNa sukhI rahuM chuM, tethI he nAtha ! mAruM mana ApanA caraNa kamaLo choDI anya sthaLe ke jyAM huM duHkhI thAuM tyAM praveza na kare e prArthanA che. AtmA ane karmanI bhinnatA : 23. artha -he bhagavAna ! mAruM mana, indriyonA samUhadvArA bAhya padArtho sAthe saMbaMdha kare che, tethI nAnA prakAranA karmo AvI mArA AtmA sAthe baMdhAya che; paraMtu vAstavikapaNe huM te karmothI sadAkAla sarva kSetre judo ja chuM Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 16 ] tathA te karmo ApanA caitanyathI judA ja che athavA to caitanyathI A karmone bhinna pADavAmAM Apa ja kAraNa cho; tethI he zuddhAtman ! he jiseMdra ! mArI sthiti nizcayapUrvaka ApamAM ja che. bhAvArtha -yadi nizcayathI jovAmAM Ave to te jineMdra ! Apa tathA huM samAna ja chIe, kema ke nizcayanayathI Apano AtmA karmabaMdha rahita che tema mArA AtmA sAthe paNa koI prakAranA karmonuM baMdhana rahetuM nathI; tethI he bhagavAna! mArI sthiti nizcayapUrvaka ApanA svarUpamAM ja che. dharmInI aMtarbhAvanA : 24. artha: he Atman ! tAre nathI to lokathI kAma, nathI to anyanA AzrayathI kAma; tAre nathI to dravyathI (lakSmIthI) prayojana, nathI to zarIrathI prayojana, tAre vacana tathA indriyothI paNa kAMI kAma nathI, tema ja 1(daza) prANothI paNa prayojana nathI; ane nAnA prakAranA vikalpothI paNa kAMI kAma nathI, kema ke te sarva pudgala dravyanA ja paryAyo che. vaLI tArAthI bhinna che topaNa, bahu khedanI vAta e che ke tuM temane potAnA mAnI temano Azraya kare che, tethI zuM tuM daDha baMdhanathI baMdhAIza nahi? avazya baMdhAIza. bhAvArtha -he Atman ! tuM to nirvikAra 1. dasa prANa=pAMca indriya, traNa bala (manabala, vacanabala, kAyabala) Ayu, zvAsocchavAsa. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 17 ]. caitanyasvarUpo cho, samasta loka tathA zarIra, indriya dravya, vacana Adi sarva padArtho pudgala dravyanA paryAya che ane tArAthI bhinna che, ema hovA chatAM paNa, jo tuM temane potAnA samajI temano Azraya karIza to tuM avazyameva baMdhAIza; tethI te sarva parapadArtho paranI mamatA choDI zuddhAnaMda caitanyasvarUpa AtmAnuM dhyAna kara ke jethI tuM karmothI na baMdhAya. bhedavijJAna dvArA AtmAmAMthI vikArano nAza - 25. artha -dharmadravya, adharmadravya, AkAzadravya, kAladravya--e cAre dravyo koI paNa prakAre mAruM ahita karatAM nathI; kiMtu e cAre dravyo, gati, sthiti Adi kAryomAM mane sahakArI che, tethI mArA sahAyaka thaIne ja rahe che, paraMtu nokarma (traNa zarIra, cha paryApti) ane karma jenuM svarUpa che, evuM tathA samIpe rahenAra ane baMdhane karanAra eka pudgala dravya ja mAruM verI che, tethI A samaye meM tenA bhedavijJAnarUpa talavArathI khaDakhaMDa UDAvI dIdhA che. (kharo varI to potAno azuddhabhAva che.) | bhAvArtha -dharma, adharma, AkAza, kAla ane pugala-e pAMca dravya mArAthI bhinna che, temAMthI dharma, adharma, AkAza ane kAla-e cAra dravya to mAruM koI prakAre ahita karatAM nathI, paraMtu mane sahAya kare che. arthAt dharmadravya to mArA gamanamAM Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 18 ] sahakArI che, adharma dravya sthiti karavAmAM sahakArI che, AkAzadravya avakAzadAna devAmAM paNa mane sahakArI che ane kAladravyathI parivartana thAya che, tethI te parivartana karavAmAM paNa sahakArI che, paraMtu eka pugaladravya ja mAruM bahu ahita karanAra che, kema ke pudgaladravya nokarma tathA karmasvarUpamAM pariNata thaI mArA AtmA sAthe saMbaMdha kare che ane tenI kRpAthI mAre nAnA prakAranI gatiomAM bhramaNa karavuM paDe che tema ja mane satyamArga paNa sUjhato nathI, tethI bhedavijJAnarUpa talavArathI meM tenA khaMDakhaMDa UDAvI dIdhA che. rAga-dveSano tyAga : 26. artha:-jIvonA nAnA prakAranA rAga-dveSa karanArA pariNAmothI je pramANe pugala dravya pariName che te pramANe dharma, adharma, AkAza ane kAla-e cAra amUrta dravyo rAga-dveSa karanArA pariNAmothI pariNamatA nathI, te rAga-dveSa dvArA prabaLa karmonI utpatti thAya che ane te karmothI saMsAra Ubho thAya che, tethI saMsAramAM aneka prakAranAM duHkho bhogavavA paDe che, mATe kalyANanI icchA rAkhanAra sajjanoe te rAga ane dveSa sarvathA choDavA joIe. artha -pugalanA aneka pariNAma thAya che temAM je rAga-dveSa, pulanA pariNAma che tenAthI AtmAmAM karma sadA AvI baMdhAyA kare ane te karmone lIdhe AtmAne saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che tathA tyAM tene vividha prakAranA du;kho Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 18 ] sahana karavo paDe che, mATe bhavya jIvoe evA parama ahita karanAra rAga-dveSano tyAga avazyameva karI devo joIe. AnaMdasvarUpa zuddhAtmAnuM dhyAna ane mananaH ra7. artha -he mana ! bAhya tathA tArAthI bhinna je strI, putra Adi padArtho che temanAmAM rAga-dveSasvarUpa aneka prakAranA vikalpo karI tuM zA mATe duHkhada azubha karmo phokaTa bAMdhe che ? jo tuM AnaMdarUpa jaLanA samudramAM zuddhAtmAne pAmI temAM nivAsa karIza, to tuM nirvANarUpa vistIrNa sukhane avazya prApta karIza. eTalA mATe, tAre AnaMdasvarUpa zuddha AtmAmAM ja nivAsa karavo joIe ane tenuM ja dhyAna tathA manana karavuM joIe. AtmA madhyaratha sAkSI che da. 28. artha: he jinendra ! ApanA caraNakamaLanI kRpAthI pUrvokta vAtone samyakjhakAre manamAM vicArI je samaye A jIva zuddhi mATe adhyAtmarUpa trAjavAmAM paga mUke che te ja samaye, tene doSita banAvavAne bhayaMkara vairI sAmA pallAmAM hAjara che. he bhagavAna ! tevA prasaMge Apa ja madhyastha sAkSI cho. bhAvArtha -kAMTAne be chAbaDA hoya che. temAM eka adhyAtmarUpa chAbaDAmAM jIva zuddhi arthe caDe che, te samaye bIjA chAbaDAmAM karmarUpa vairI te prANIne doSI banAvavA sAme hAjara ja che, AvA prasaMge he bhagavAna ! Apa A banne vacce sAkSI cho; tethI Ape nItipUrvaka nyAya karavo paDaze. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 20 ] have 1vikalpasvarUpa dhyAna to saMsArasvarUpa che ane nirvikalpa dhyAna mokSasvarUpa che ema AcArya darzAve che H-- 29. artha :--dvaita (savikalpaka dhyAna) to vAstavika rIte saMsArasvarUpa che ane advaita (nirvikalpaka dhyAna) mokSasvarUpa che. saMsAra tathA mokSamAM prApta thatI aMta (utkRSTa) dazAnuM A saMkSepathI kathana che. je manuSya, pUrvokta bemAMthI prathama dvaitapadathI dhIre dhIre pAcho haThI advaitapadanuM AlaMbana svIkAre che, te puruSa nizcayanayathI nAmarahita thaI jAya che ane te puruSa vyavahAranayathI brahmA, vidhAtA Adi nAmothI saMbodhAya che. bhAvArtha:--je puruSa savikalpaka dhyAna kare che te to saMsAramAM ja bhaTakyA kare che, kiMtu je puruSa mAvA ja tmaka dhyAna vikalpika A Acare che te mokSamAM jaI siddhipadane prApta kare che; siddhonuM nizcayanayathI koI nAma nahi hoIne te nAma rahita thaI jAya che ane vyavahAranayathI tene brahmA Adi nAmathI saMbodhavAmAM Ave che. dhyAna dRDha zraddhAnI mahimA :-- 30. artha:--he kevaLajJAnarUpa netronA dhAraka jinezvara ! mokSa prApta karavA arthe Ape je cAritranuM varNana karyuM che te cAritra to A viSama kalikAlamAM (duSama paMcamakAlamAM) mArA jevA 1. vikalparUpa=rAga-dveSa yukta, vikAra yukta, 2. nirvikArI AtmAnuM Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 21 ]. manuSya ghaNI kaThinatAthI dhAraNa karI zake tema che, paraMtu pUrvopArjita puNyothI ApamAM mArI je daDha bhakti che te bhakti ja, he jina ! mane saMsArarUpa samudrathI pAra utAravAmAM naukA samAna thAo. arthAt mane saMsArasamudrathI A bhakti ja pAra utArI zakaze. bhAvArtha -karmono nAza karyA vinA mokSa-prApti thaI zakatI nathI ane karmono nAza to Apa dvArA varNita cAritra (tapa)thI thAya che. he bhagavAna ! zaktinA abhAvathI A paMcamakAlamAM mArA jevo manuSya te tapa karI zakato nathI; tethI he paramAtmA ! mArI e prArthanA che ke sadbhAgye ApamAM mArI je deDha bhakti che, tenAthI mArA karma naSTa thaI jAo ane mane mokSanI prApti thAo. ja sada) ne I. mokSapadanI prApti arthe prArthanA : 31. artha:-A saMsAramAM bhramaNa karI meM indrapaNuM, nigodapaNuM ane baMne vaccenI anya samasta prakAranI yonio paNa anaMtavAra prApta karI che, tethI e padavIomAMthI koI paNa padavI mArA mATe apUrva nathI; kiMtu mokSapadane ApanAra samyagdarzana, samyajJAna, samyakracAritranA aikyanI padavI je apUrva che te hajI sudhI maLI nathI, tethI he deva ! mArI savinaya prArthanA che ke samyagdarzana, samyajJAna, samyakacAritranI padavI ja pUrNa karo. bhAvArtha -yadyapi, saMsAramAM indra Adi padavIo che te, Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 22 ] samasta padavIo paNa meM prApta karI lIdhI che; kiMtu he bhagavAna ! je samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa padavI sarvotkRSTa mokSarUpa sukha ApanAra che te meM hajI sudhI prApta karI nathI; tethI vinayapUrvaka prArthanA che ke kRpA karI mane samyakdarzana, samyajJAna ane samyakjhAritrarUpe padavInuM pUrNatayA pradAna karo. mumukSunI mokSaprApti mATe dRDhatA : 32. artha -bAhya (atizaya Adi) tathA atyaMtara (kevalajJAna, kevaladarzana Adi) lakSmIthI zobhita zrI vIranAtha bhagavAne (-vIranaMdI gurue) potAnA prasannacittathI sarvocca padavInI prApti arthe mArA cittamAM upadezanI je jamAvaTa karI che arthAt upadeza dIdho che, te upadeza pAse kSaNamAtramAM vinAzI evuM pRthvInuM rAjya mane priya nathI. te vAta to dUra rahI, paraMtu he prabho ! he jineza ! te upadeza pAse traNa lokanuM rAjya paNa mane priya nathI. bhAvArtha yadyapi saMsAramAM pRthvInuM rAjya ane traNe lokanA rAjyanI prApti eka uttama vAta gaNAya che, paraMtu he prabho ! zrI vIranAtha bhagavAne (-vIranaMdI gurue) prasannacitte mane je upadeza Apyo che te upadeza pratyenA prema pAse A baMne vAto mane ISTa lAgatI nathI, tethI huM AvA upadezano ja premI chuM. 33. artha:-zraddhAthI jenuM zarIra namrIbhUta (nameluM) che evo je manuSya, zrI padmanaMdi AcAryaracita AlocanA nAmanI Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 23 ] kRtine traNe (prAtaH, madhyAhna, sAya) kAla, zrI at prabhu sAme bhaNe te buddhimAna manuSya evA ucca padane prApta thAya che ke je pada moTA moTA munio cirakAlaparyata tapa dvArA ghora prayatna pAmI zake che. bhAvArtha -je manuSya (svabhAvanA bhAna sahita) prAta:kALa, madhyAhnakALa ane sAyaMkALa-traNe kAla zrI arahaMtadeva sAme AlocanAno pATha kare che te zIdhra mokSa prApta kare che, tethI mokSAbhilASIoe zrI arahaMtadeva sAme zrI padmanaMdi AcArya dvArA racAyelI AlocanA nAmanI kRtino pATha traNe kALa avazyameva karavo joIe. iti AlocanA adhikAra samApta. / C ( I ja va ba da ra da . AlocanA saMbhaLAvanAra paramakRpALu zrI sadgurudeva-upakAradarzana aho! aho! zrI sadaguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho! aho! upakAra. zuM prabhu caraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, varte caraNAdhIna. A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna; dAsa dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna. Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI digaMbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa, sonagaDha - 364250 [ 24 ] SaTuM sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAnathakI talavAravatuM, e upakAra amApa. je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadaguru bhagavaMta. parama puruSa, prabhu saguru, paramajJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho! vaMdana agaNita. ') / praNipAta-stuti he paramakRpALu deva! janma, jarA, maraNAdi sarva duHkhono atyaMta kSaya karanAro evo vItarAga puruSano mULadharma anaMtakRpA karI Apa zrImade mane Apyo, te anaMta upakArano pratyupakAra vALavA huM sarvathA asamartha chuM; vaLI Apa zrImad kaMI paNa levAne sarvathA niHspRha cho; jethI huM mana, vacana, kAyAnI ekAgratAthI ApanA caraNAviMdamAM namaskAra karuM chuM. ApanI paramabhakti ane vItarAga puruSanA mULa dharmanI upAsanA mArA hRdayane viSe bhavaparyata akhaMDa jAgrata raho, eTaluM mAMgu chuM te saphaLa thAo. 3OM zAntiH zAntiH zAntiH Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250