Book Title: $JES 904 Compendium of Jainism Part 02 Gujarati (Translation of Jain Academic Bowl Manual 4th Edition)
Author(s): JAINA India Foundation
Publisher: JAINA India Foundation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/000027/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E-4 Compendium of Jainism JAINA Educations JES Series 904 Jain Academic Bowl Manual of 2021 Gujarati Edition PART (II) Right Conduct... Leads t Liberation samyagdarzana samyagjJAna samyakacAritrANi mokSamArgaH Right Perception Right Knowledge JAINA Education Committee The Federation of Jain Associations in North America STL parasparopagraho jIvAnAm Compassionate Living Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compendium of Jainism Jain Academic Bowl Manual of 2021 JAINA Education Series - JES904 4" Edition - January 2021 che Compiled by Jain Academic Bowl Committee JAINA Education Committee Federation of Jain Associations in North America prathama gujarAtI AvRtti mukhya saMpAdaka - DaoN. bipina dozI sahayoga vimala zAha komala zAha mihitA zAha C.A. kavitA zAha nikitA mahetA JAINA INDIA PUNDATION JIF rAzi marcanTa This Project is Initated by JIF-Jaina India Foundation Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ List of JAINA Education Series books Serial # Level Age Name JES-101 Level-1 5-9 Jain Activity Book JES-102 Level-1 5-9 Jainism I - Basics of Jainism JES-103 JES-104 Level-1 JES-105 Level-1 Level-1 5-9 Jain Alphabet 5-9 Jain Moral Skits 5-9 Being a Jain 24/7 - Journey towards a Happy and Peaceful Life JES-106 Level-1 5-9 My Jain Values Journal JES-202 Level-2 10-12 Jain Story Book (English) JES-202G Level-2 10-12 Jain Story Book (Gujarati) JES-203 Level-2 10-12 First Step to Jainism JES-203Q Level-2 10-12 First Step in Jainism Workbook 13-15 Jain Philosophy and Practice I 16 up Jain Philosophy and Practice II JES-302 Level-3 JES-401 Level-4 JES-901 Reference All JES-902G Reference All JES-904 Reference All JES-906 Reference All JES-911 Reference All JES-921 Reference All JES-921G Reference All JES-921H Reference All JES-931 Reference All JES-933 Reference All JES-941 Reference All JES-981 Reference Jainism and Spiritual Awakening jaina darzana ane AcAranI saraLa samaja Compendium of Jainism for JAB JES 906 Jain Academic Bowl Past Q and A (Softcopy only) Essence of World Religions The Book of Compassion (English) The Book of Compassion (Gujarati) The Book of Compassion (Hindi) English Pratikraman Jain Puja Book Ashta Prakari Puja, Dreams, and Shanti Kalash Pratikraman Sutra Book All Ashtapad Maha-Tirth Book of New York Jain Center Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gujarati Translation Sponsor gujarAtI bhASAMtara kAryanA prAyojaka amRtalAla vakhatacaMda mahetA ane rUkSmaNIbena amRtalAla mahetA pitAzrI paryAya praveza : jUna 20, 1921 paryAya mukti : navembara 6, 2005 (kArataka suda 5, 2062) mAtuzrI paryAya praveza : me 21, 1926 paryAya mukti : eprila 26, 2009 (vaizAkha suda 1, 2065) prabhusevArata, prabhuzaraNArthI, dharmapracAraka, samadarzaka, karmayogI, evA amArA mAtA-pitAnA smaraNArthe A aMgrejI compendium of Jainism pustakanI gujarAtI AvRtti pragaTa karatA amone khUba AnaMda thAya che. jinazAsananI A sevAno Arthika lAbha amane je maLela che emAM jinezvaranA AzIrvAda ane amArA mAtA-pitAnA saMskAranI suvAsa prasarela che. - DaoN. dilIpabhAI mahetA ane diptIbena mahetA tathA mahetA parivAra (Tampa, USA) Three Cardinal Principles Of Jainism Ahimsa Aparigrah Anekantvad Non-Violence Minimum Use Of Resources Story Of Six Blind Men & Elephant Live & Let Live Non-attachment Truth Has Many Angles Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compendium of Jainism Jain Academic Bowl Manual of 2021 JAINA Education Series - JES904 4th Edition - January 2021 ISBN (10 digit): 1-59406-066-5 ISBN (13 digit): 978-1-59406-066-3 This book has No copyright for Personal and Private Use Please use the religious material respectfully Compiled by Jain Academic Bowl Committee JAINA Education Committee Federation of Jain Associations in North America We are interested in your comments. Email - jainaedu@gmail.org Tel. and Fax 919-8594994 Website https://jainelibrary.org/ Compiled by: - Jain Academic Bowl Committee Jaina Education Committee 509 Carriage Woods Circle Cary, NC 27513-6469 USA Published and Distributed by: 821E, Artesia Blvd Carson, CA 90746-1203 USA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dedicated To Young Jains of America (YJA) (www.yja.org) Young Jain Professionals (YJP) and (www.yjponline.org) Jain Pathashala Teachers of North America (https://jainelibrary.org/) For their continued efforts and commitment in promoting religious awareness, nonviolence, reverence for all life forms, protection of the environment, and a spirit of compassionate interdependence with nature and all living beings. As importantly, for their commitment to the practice of Jainism, consistent with our principles, including vegetarianism and an alcohol/drug free lifestyle. We especially appreciate the efforts of all the Pathashala Teachers in instilling the basic values of Jainism and promoting principles of non-violence and compassion to all youth and adults. Special thanks to all Jain Vegan and alcohol/drug free youths and adults for inspiring us to see the true connection between our beliefs and our choices. A vegan and alcohol/drug free lifestyle stems from a desire to minimize harm to all animals as well as to our own body, mind, and soul. As a result, one avoids the use of all animal products such as milk, cheese, butter, ghee, ice cream, silk, wool, pearls, leather, meat, fish, chicken, eggs and refrains from all types of addictive substances such as alcohols and drugs. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acknowledgements The project of compiling, revising, and editing of this book was accomplished by the dedicated group of Young Jains, Pathashala teachers, scholars, and individuals of North America. The devoted contribution of all these supporters is evident on every page of this book and is gratefully acknowledged. For Compiling, Revising, and Editing of the Compendium of Jainism Book Dallas, TX Los Angeles, CA Shweta Daftary Raj Salecha Harsh and Bhavisha Shroff Chicago, IL Megha Doshi Ashburn, VA Siddharth Shah Houston, TX Pradip and Darshana Shah Chicago, IL Mukesh Doshi Chicago, IL Hema Ojha Houston, TX Priti Doshi Hanover, NJ Chicago, IL Chicago, IL Anish Doshi Anjali Doshi Charmi Vakharia Chintav Shah Devang Dedhia Priti Shah Priyal Gandhi Rekha Banker Rekha Patel Shanti Mohnot Shibani Shah Shweta Shah Vinit Shah Pravin K. Shah, Chairperson JAINA Education Committee Monroe, NJ Somerset, NJ Los Angeles, CA Dallas, TX Ashburn, VA Raleigh, NC San Jose, CA Pittsburgh, PA Chicago, IL Raleigh, NC Detroit, MI Shweta Daftary, Chairperson JAB Committee Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jaya jinendra, jaina dharma e saMpUrNa paNe AcAra dharma che. jemAM mukhyatve ahiMsA, saMyama ane tapanuM AcaraNa che. cAra kaSAya-krodha, mAna, mAyA ane lobhathI nivRta thavAnuM vijJAna che. Ama chatAM eka sAdhaka mATe jaina dharmanA pAyAnA siddhAMto, tenI paraMparA, itihAsa, dharmakathA vagere viSayaka sAmAnya jJAna mahatvanA che. jJAna zraddhAne majabUta kare che ane zraddhA AcaraNane pIThabaLa Ape che. "Compendium of Jainism" eka adabhUta pustaka che jemAM jaina dharmanA aneka viSaya upara saMkSiptamAM suMdara ane spaSTa vivecana karavAmAM Avela che. AvA ananya sarjana mATe The Federation Of Jain Associations in North America (JAINA), JAINA Education Team nI jeTalI anumodanA karIe te apUrNa ja raheze. JAINA Education Committee Chairperson zrI pravINabhAI zAha ane JAB Committee nA Chairperson zvetAbena daphtarInA athAga parizramanI noMdha levI ja ghaTe. A uparAMta pratyakSa ke parokSa rIte je paNa vyaktioe A kAryamAM temano umadA phALo Apyo che te sahune paNa dhanyavAda. aMgrejI vizva bhASA che ane navI peDhInI khAsa bhASA che paNa Aje eka evo varga paNa che jene dharma viSayaka jJAna potAnI mAtRbhASAmAM hoya to vadhAre pasaMda che. khAsa karIne jemaNe mAtRbhASAmAM sAmAnya zikSaNa lIdhela che. A kAryamAM Arthika sahayoga mATe phloriDA USAmAM rahetA DaoN. dilIpabhAI mahetA ane diptIbena mahetAnA ame AbhArI che. A anuvAdamAM jemano khUba sahayoga maLyo che te sahunA A jJAnadAna yajJane mArA vaMdana che. A anuvAdamAM koIpaNa kSati jaNAya to dhyAna doravA vinaMtI jethI sudhAro karI zakAya. AbhAra DaoN. bipina dozI, muMbaI noMdha : A gujarAtI AvRtinI prathama kopI che to kSati mATe micchAmI dukkaDama. tamArA sUcana tame WhatsApp M : +91 88503 90455 athavA Email: rashi.merchant@gmail.com para mokalI zako cho. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A non-religious person when awaken would make others sleep. Therefore, his sleeping is good. A religious person when awaken will awaken others. Therefore, his awakening is good." Lord Mahavir Only the one who has transcended fear can experience equanimity -Sutrakritang The Arhats and Bhagavats (the worthy and venerable ones) of the past, present, and future, all say thus, speak thus, declare thus, explain thus: All breathing, existing, living, sentient creatures should not beslain, nor treated with violence, nor abused, nor tormented, nor driven away - Lord Mahavir Acharanga Sutra (Book 1, Lecture 4, Lesson 1) Translated by H. Jacobi Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga D. dhArmika vidhio D.1 jaina pratIko anukramaNikA - PART - || D.1.1 jaya jinedra : zubhecchA D.1.2 micchAmI dukkaDama : mAphI mAMgavI D.1.3 jaina maMdira : jinAlaya (derAsara) D.1.4 30 D.1.5 hIM D.1.6 arhama D.1.7 svastika D.1.8 tilaka D.1.9 vaizvika jaina pratIka D.1.10 jaina logo pheDarezana D.1.11 AratI D.1.12 maMgaLa dIvo D.1.13 aSTa maMgaLa 01 02 02 03 04 04 05 06 8 8 8 8 8 8 4 4 4 4 8 8 8 8 8 d_ nA___ ? 23 D.1.14 mAna-sthaMbha D.2 tIrthaMkara, cinha, svapna, pUjA vidhi 08 D.2.1 lAMchana 08 D.2.2 tIrthaMkara 08 D.2.3 tIrthaMkaranA mAtAe joyelA svapna D.2.4 aSTa prakArI pUjA / aSTa dravya pUjA D.3 maMdiramAM javuM (zvetAMbara ane digaMbara paraMparA) D.3.1 paricaya D.3.2 zvetAMbara ane digaMbara citro / mUrtio D.3.3 sUcano Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D.3.4 zvetAMbara paraMparAmAM pUjA 24 D.3.5 digaMbara paraMparAmAM pUjA D.3.6 pUjAnuM mahatva D.3.7 vizeSa pUjA - zvetAMbara paraMparA D.3.8 pUjana - zvetAMbara paraMparA 35 D.3.9 digaMbara paraMparAmAM karavAmAM AvatI vividha pUjAonI sUci 43 D.46 Avazyaka D.4.1 paricaya D.4.2 zvetAMbara paraMparAnA 6 Avazyaka D.4.3 digaMbara paraMparAnA 6 Avazyaka D.5 paryuSaNa ane dasa lakSaNA parva D.5.1 paryuSaNa mahAparva D.5.2 dasa lakSaNA parva D.5.3 kSamA divasa D.6 jaina parva ane ujavaNI D.6.1 klyANaka - zubha ghaTanAo D.6.2 paryuSaNa mahAparva D.6.3 dasa lakSaNA parva D.6.4 mahAvIra janma klyANaka (mahAvIra jayaMtI) D.6.5 divALI D.6.6 jJAna paMcamI (jJAnanI upAsanA mATeno pavitra divasa) D.6.7 deva divALI athavA kAratakI pUrNimA D.6.8 navapada oLI D.6.9 mauna agiyArasa D.6.10 poSa dasamI D.6.11 varSItapa 45 45 45 56 61 64 69 * OM OM OM OM_3_3_7 4 = = @ % % BAB 72 76 77 78 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D.6.12 akSaya tRtIyA ; (varSItapanA pAraNA) D.6.13 phAgaNa suda terasa D.6.14 12 tithI D.6.15 comAsI caudasa D.6.16 mastaka abhiSeka D.7 jaina maMdiro ane yAtrAdhAmo D.7.1 jaina yAtrAdhAmo (tIrtha) D.7.2 upasaMhAra D.8 yakSa ane yakSiNI D.8.1 cakezvarI devI D.8.2 aMbikA devI D.8.3 padmAvatI devI D.8.4 sarasvatI devI D.8.5 lakSmI devI D.8.6 mANibhadra deva D.8.7 ghaMTAkarNa vIra D.8.8 nAkoDA bhairava D.8.9 bhomiyAjI bhAga E. jaina sAhitya ane saMpradAyo E.1 jaina paraMparA ane saMpradAyono itihAsa E.1.1 paricaya E.1.2 prAaitihAsika samaya 78 80 80 89 91 o o o o o ______*_*_*_*_* * 8 o 106 94 E.1.3 aitihAsika samaya - jaina paraMparA ane purAtatvIya purAvA 96 E.1.4 kevaLajJAnI, zrutakevalI ane dasa pUrvI AcArya 98 E.1.5 jaina saMpradAya ane teno itihAsa 100 E.1.6 muzkela samayamAM jaina dharmanuM astitva Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E.1.7 bhAratanA vividha pradezomAM jaina dharma 107 E.1.8 bhAratIya saMskRtimAM jaina dharmano phALo 112 E.2 jaina zAstra ane sAhitya 114 E.2.1 jaina zAstra athavA Agama sAhitya 114 E.2.2 vAcanA (sudhArAo - zvetAMbara paraMparA mujaba AgamanA 115 vivecAtmaka sudhAraNA) E.2.3 jaina AgamanuM vargIkaraNa 118 E.2.4 pUrva 119 E.2.5 aMga - praviSTha Agama 120 E.2.6 aMga - bAhya Agama 121 E.2.7 Agama para TIppaNIo 129 E.2.8 digaMbara mAnyatA prApta sAhitya 130 E.2.9 Agama sivAyanuM sAhitya 132 E.2.10 keTalAka pavitra pustaka 133 E.2.11 upasaMhAra 139 E.2.12 jaina Agama sAhityanA nAmo 140 bhAga F. tIrthaMkaranI vArtAo 151 F.1. tIrthaMkara mahAvIra 152 F.1.1 pUrva bhavo 152 F.1.2 janama ane bALapaNa 152 F.1.3 tyAga 154 F.2 tIrthaMkara pArzvanAtha 161 F.3 tIrthaMkara neminAtha 164 F.4 tIrthaMkara mallinAtha 167 F.5 tIrthaMkara AdinAtha 171 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga G. gaNadhara ane AcAryonI vArtA G.1 gautama svAmI G.1.1 somIlano yajJa G.1.2 AnaMda zrAvakanuM UMDuM pAragAmI jJAna? G.1.3 1500 tApasone anna ApavuM 174 175 175 176 177 G.1.4 gautama svAmI - kevaLajJAna 178 G.2 gaNadhara sudharmAsvAmI G.3 kevalI jaMbusvAmI G.4 AcArya sthUlIbhadra G.5 AcArya kuMdakuMda 180 183 186 193 G.6 AcArya haribhadrasUrI 195 G.7 AcArya hemacandra 200 bhAga H. tIrthaMkara mahAvIra pahelAMnI vArtAo 203 H.1 bharata ane bAhubalI 204 H.2 rAjA megharatha 208 H.3 naMdIsena 210 H.4 rAjA zrIpALa ane mayaNAsuMdarI 212 H.5 ilAcIkumAra 216 H.6 sAdhu kuragaDu 220 bhAga 1. bhagavAna mahAvIranA jIvanakALanA samayanI vArtAo 223 1.1 mahAvIra svAmI ane govALa 224 1.2 caMDakauSika 226 1.3 caMdanabAlA 228 1.4 kAnamAM khIllA: bhagavAna mahAvIrano chello upasarga 231 1.5 meghakumAra 233 1.6 aimutA muni 236 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.7 AnaMda zrAvaka 240 1.8 puniyA zrAvaka 242 1.9 zAlIbhadra 244 1.10 rAjA zreNika ane rANI celaNA 247 1.11 rAjA zreNika ane anAthI muni 249 1.12 rAjA zreNikanuM bhAgya 251 1.13 sAdhu prasannacaMdra 253 1.14 abhayakumAra ane cora rohiNiyo 255 bhAga 3. bhagavAna mahAvIra pachInI vArtAo 259 J.1 vraja kumAra 260 J.2 rAjA saMprati 265 J.3 delavADAnA maMdiro 268 J.3.1 vimalazA 268 J.3.2 vastupAla ane tejapAla 271 J.4 udaya maMtrI ane temanA putro aMbADa ane bAhaDa 274 J.4.1 uddayana maMtrI 274 J.4.2 aMbADa ane bAhaDa 276 J.5 savAcaMda ane somacaMdanuM udAra cAritra 278 bhAga K. samakAlIna jaina vibhUtio 282 K.1 zrImada rAjacaMdra 283 K.1.1 paricaya 283 K.1.2 janma ane bALapaNa 283 K.1.3 parivAra 284 K.1.4 avadhAna K.1.5 zrImadanuM lakhANa 285 285 K.1.6 AdhyAtmika vikAsa 286 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K.1.7 anuyAyIo 287 K.1.8 zrImada rAjacaMdranuM zikSaNa ane yogadAna 288 K.1.9 upasaMhAra 289 K.2 viracaMda Ara. gAMdhI 292 K.2.1 temanA jIvana ane mizanano saMkSipta sAMrAza K.3 digaMbara ane zvetAMbara paraMparAnA mahAna AcAryo K.3.1 kAnajI svAmI 292 297 298 bhAga L. naitika vArtAo L.1 rAjA haMsa 299 300 L.2 kamalasena L.3 vipula ane vijana L.4 be deDakA 303 305 307 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) D.1 jaina pratIko Section D : dhArmika vidhio D.2 tIrthaMkara, lAMchana, sapanA(supana), pUjA vidhi D.3 maMdire ke derAsara javuM D.4 cha Avazyaka D.5 paryuSaNa ane dasa lakSaNA parva D.6 jaina parva ane tenI ujavaNI D.7 jaina maMdiro ane D.8 yakSa ane yakSiNI Page 1 of 307 Zhu ahiMsA parasparopagraho jIvAnAm II naya ninendranA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D.1. jaina pratIko Compodium of Jainism - Part (II) pratIko temanA AkAra ane sUcitArthathI dharmamAM mahatvanI bhUmikA bhajave che. te gUDha vicAradhArAne bAhya svarUpa Ape che. te dharma, saMskRti ane tenA mULabhUta siddhAMtonA AcAranI jhalaka Ape che. te dhArmika tatvajJAnanI saraLa samaja ApI zake che. sAmAnya bhASA karatA pratIkonI khuba ja gherI asara thAya che. pratIkanI madadathI dharmanI draSTie thoDo agharo viSaya sAmAnya mANasa mATe samajavo saraLa banI jAya che. D.1.1 jaya jinendra - abhivAdana jaya jinendrano artha thAya che ke "jina bhagavAna dvArA sthApita karelo dharma ApaNA hRdayamAM rahe." jayAre ApaNe bIjAne jaya jinendra kahevA dvArA abhivAdana karIe che tyAre ApaNe temanAmAM jinezvara bhagavAnanuM pratibiMba joIe che ke jemaNe aMtaranA zatruone jItyA che. A vicArIne ApaNe temanA AtmAne vaMdana karIe che. dareka AtmAmAM jina jevI eTale ke AMtarika zatruo jevA ke krodha, mAna, mAyA, lobha vagereno nAza karavAnI kSamatA rahelI che. jinane arihaMta ke tIrthaMkara paNa kahevAya che. D.1.2 micchAmi dukkaDama - mAphI mAMgavI micchAmi dukkaDama e bIjuM abhivAdana che jemAM bIjAnI mAphI mAMgavAmAM Ave che. A vArSika mAphI saMvatsarI pratikramaNa karyA bAda kahevAmAM Ave che. Adarza rIte jovA jaIe to jevI ApaNane ApaNI bhUla samajAya evI tarata ja mAphI mAMgavI joIe. micchAmi dukkaDamano sAco artha "mArAthI thayelI bhUlo mithyA thAvo" evo che. je prAyazcita mATe vaparAya paNa vyavahAramAM A vAkya mAphI mAMgavA pracalita thayela che. koI paraMparAmAM khamata khAmaNA" zabda vAparavAmAM Ave che. D.1.3 jinAlAya - jina maMdira (derAsara ke maMdira) jinAlAya, derAsara ke maMdira evI jagyA che jyAM badhA upAsanA karavA Ave che ane zAMti ane nIravatAno anubhava kare che. bhagavAnanI mUrti ane maMdiranuM vAtAvaraNa ApaNane AtmanirIkSaNa karavA mATe prere che ane ApaNe anubhavIe chIe ke bhagavAna ApaNA hRdayamAM ja rahe che. AthI vyakti Atma zuddhinA mArga para cAlI zake che ane krodha, mAna, mAyA, lobhane potAnA jIvanathI dUra rAkhI zake che. Page 2 of 307 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.1.4 30 bhAratanA dareka dharmamAM sAmAnya pratIka "OM" che. hindu darzanamAM OM traNa akSarano banelo che: a, u ane ma. jayAre A traNa akSaro bhegA maLe tyAre svaranA siddhAMta mujaba "OM" saMbhaLAya che. te sarjana, rakSaNa ane vinAzane sUcave che. jayAre 'a' bolIe tyAre gaLAmAMthI zvAsa nIkaLe che je sarjana sUcave che. jayAre 'u' bolIe tyAre zvAsa momAM rokAya che je saMrakSaNa sUcave che. jayAre ApaNe 'ma' bolIe tyAre zvAsa nAsikA dvArA bahAra nIkaLe che je aMta sUcave che. OM saMpUrNatA sUcave che. te anaMtatA, pUrNatA ane zAzvatatAnuM pratIka che. te saMpUrNa svara che je dareka vastunI saMpUrNatA sUcave che. jayAre saMpUrNa jJAna ke kevaLajJAna maLe tyAre arihaMta bhagavAnanA zarIramAMthI OM svara nIkaLe che (divya dhvani). A svayaMbhU ane sumadhura svara che je dezanAmAM Avela dareka manuSya, prANIo ane devatAo temanI bhASAmAM samajI zake che. OM e paMca parameSThI bhagavaMtonA smaraNa svarUpe paNa che je pAMca svaro, a,a,A,u,ma nA saMyojana svarUpe che. * prathama akSara 'a' sUcave che arihaMta(evA manuSya jemaNe AtmAno sAco svabhAva jANIne tenI sarvoccatama avasthA meLavI che ane jemaNe kaSAyone jItI lIdhA che) * bIjo akSara 'a' sUcave che - azarIrI (siddha, muktAtmA ke jenI pAse paudagalika zarIra nathI. arihaMta jIvita hoya che ane dhArmika guru tarIke varte che jayAre siddha mukta AtmA Bh * trIjo akSara 'A' sUcave che - AcArya (evA sAdhu je jaina saMghanA vaDA che. AcAra dharmanA custa pAlanahAra che) * cotho akSara 'u' sUcave che - upAdhyAya (evA sAdhu ke je jJAnI che ane bIjAne jJAna ApavAnuM kAma kare che) * pAMcamo akSara 'ma' sUcave che sAdhu ane sAdhvI) - muni (jaina siddhAMtonuM pAMca mahAvrata sAthe pAlana karatA OM e paMca parameSThI bhagavaMtonA namana svarUpe che ane te namaskAra mahAmaMtranuM saMkSipta svarUpa che. Page 3 of 307 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.1.5 hIma hIma zabda bIjamaMtra che. tene himakAra maMtra paNa kahe che. A gUDha pratIka, adrazya, avAja, anaMtatA ane 24 tIrthaMkaronI divya urjA sUcave che. hrIma maMtranuM dhyAna dharatA tIrthaMkaronI utkRSTa urjAno anubhava thAya che. D.1.6 arhama arhama zabda saMskRta bhASAmAM vaparAtA badhA ja svara ane vyaMjanone sUcave che. saMskRta bhASAno prathama akSara che 'a' ane aMtima akSara che 'ha'. A maMtranuM dhyAna dharatA vyakti brahmAMDanI zAMta dhvani para citta kendrita kare che. D.1.7 svastika svastikane pavitra pratIka mAnavAmAM Ave che. svastikanI cAra bAjuo cAra gatino nirdeza kare che: manuSya, devatA, nArakI ane tiryaMca. A cAra gatio uparanI DAbI bAjuthI laIne ghaDiyALanA kAMTAnI dizAmAM cAre bhAga dvArA sUcita thAya che. ApaNuM lakSya A janma-maraNanA cakramAMthI bahAra nIkaLavAnuM hovuM joIe. svastika ApaNane caturvidha saMghamAM pAyArUpa banavAnuM paNa yAda apAve che. eno artha che ke pahelA ApaNe sArA zrAvaka ke zrAvikA banavuM joIe ane pachI sAmAjika baMdhanothI upara uThIne saMsAra tyajIne sAdhu ke sAdhvInuM jIvana jIvavuM joIe. tenA cAra bhAga dAna, zIla, tapa ane bhAva paNa sUcave che. svastika uparanA traNa biMduo jaina darzananA traNa ratno - samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyaka caritra sUcave che je muktino mArga che. A traNa biMduonI upara eka bIjano caMdra AkAra che je siddha zIlA che. jenI upara siddha kSetra AveluM che. jyAM siddho eTale ke muktAtmA vase che. A bIjanA caMdranI uparanuM biMdu siddhone darzAve che. tyAM sudhI pahoMcavA mATe AtmAe badhA karmothI mukta thavuM paDe che. A sthAna dareka AtmAnuM lakSya che. D.1.8 tilaka judA judA dharmanA loko temanA kapALa para judA judA prakAranA nizAna kare che jene tilaka kahe che ane je judI judI mAnyatAo darzAve che. te amuka prakAranA sugaMdhI dravyanuM baneluM hoya che. jaino caMdananA lAkaDAne kesara sAthe ghoLIne mizraNa taiyAra kare che. tenAthI baMne bhramaronI vacce goLa ke badAma jevA AkArathI tilaka karavAmAM Ave che. zarIra zAstranI draSTie te cetAtaMtra ane Page 4 of 307 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) nADItaMtranuM madhyabiMdu che je nirNaya zakti ane nizaktino srona che, jayAre ApaNe naitika ane AdhyAtmika zistanA pATha bhaNIe che tyAre A jagyAethI ApaNe evI ghaNI vastuo joIe che je ApaNe sAmAnya AMkhathI joI zakatA nathI. jayAre ApaNe tilaka karIe che tyAre ApaNe tIrthaMkaranI AjJA mujaba jIvana jIvavAnuM nakkI karIe che. ApaNane e zakti joIe che jenI sahAyathI ApaNe sAcuM jJAna meLavI zakIe. D.1.9 vaizvika jaina pratIka vaizvika jaina pratIka ghaNA badhA pratIkono samanvaya che ane darekano gUDha artha che. te bhagavAna mahAvIranA 2500mAM nirvANa mahotsava vakhate svIkAravAmAM AvyuM hatuM. A pratIkamAM bahAranI lAIna lokAkAza batAve che. nIceno bhAga sAta narka batAve che. vaccenA bhAgamAM pRthvI ane bIjA graho eTale ke madholoka che ane uparanA bhAgamAM devaloka ke svarga che ane tenI paNa upara siddha kSetramAM siddho vase che. jaina darzana mAne che ke brahmAMDanuM koIe sarjana karyuM nathI ane teno aMta paNa nathI. te anAdi anaMta che. svastikano artha ApaNe AgaLa joI gayA. UMce rahelo hAtha kahe che 'aTako'. cakranI vacce lakheluM che 'ahiMsA'. A be pratIko ApaNane koI paNa kriyA karatA pahelA aTakavA ane thoDI kSaNo vicAravAnuM sUcave che. A ApaNane naka Ape che ke ApaNe koI paNa kArya karatA pahelA vicArIe ke ApaNe koIne ApaNI kriyA dvArA mana, vacana ke kAyAthI duHkha na pahoMcADIe. hAthamAM raheluM cakra sUcave che ke jo ApaNe nahi aTakIe ane dhyAna nahi rAkhIe to A cakranI jema ja janma ane maraNanA cakramAM pharatA rahIzu. tenA nIce lakhyuM che 'parasparopagraho jIvAnAma' eTale ke 'jIva mAtrano paraspara upakAra(sevA) che'. D.1.10 JAINA saMghanuM pratIka The Federation of Jain Associations in North America (JAINA) e A pratIka svIkAryuM che. jaina dharmanA mukhya pratIkamAM svastikanA badale OM mUkyuM che. pAzcAtya dezomAM svastikane pavitra mAnavAmAM AvatuM nathI. D.1.11 AratI AratImAM 5 dipaka hoya che. rU nA pUmaDAne ghImAM boLIne tene pragaTAvavAmAM Ave che. vartuLAkAre tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAnI sAme koI paNa dhArmika vidhi bAda ane sAMje derAsaramAM mAMgalika thAya tenI pahelA AratI utAravAmAM Ave che. aMdhakAra e nakArAtmakatA, bhaya ane ajJAna Page 5 of 307 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sUcave che jayAre prakAza e divyatA sUcave che. AratIno prakAza aMdhakAra dUra karI de che ane nakArAtmakatAne saddaguNothI, lacane hiMmmatathI ane ajJAnane nathI jItavAnuM sUcave che. pAMca dIpako nIce mujabanA pratIka che: * paMca parameSThi (arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu) * pAMca prakAranA jJAna (matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryava jJAna, kevaLajJAna) * pAMca mahAvrato (ahiMsA, acaurya, satya, brahmacarya, aparigraha) D.1.12 maMgaLa dIvo maMgaLa dIvAmAM eka ja dIvo hoya che je AratI bAda vartuLAkAre utAravAmAM Ave che. rU nA pUmaDAne ghImAM boLIne tene pragaTAvavAmAM Ave che. jayAre dIvo pragaTe che tyAre paramAtmAnuM mukha prakAzamAna thAya che. AvI rIte ApaNe paNa ApaNA hRdayamAMthI aMdhakAra dUra karI tene satya ane karuNAthI ujAgara karavA mAMgIe chIe. ekamAtra dIvo mukta AtmAonA kevaLa jJAnanuM paNa pratIka che. D.1.13 aSTamaMgaLa zubha vastuomAM zraddhA rAkhavI te bhAratIya samAjamAM khuba ja prAcIna che. evuM mAnavAmAM Ave che ke te gharamAM ane parivAramAM sad bhAgya ane khuzI laine Ave che. temane gharamAM pravezadvAra pAse mukavAmAM Ave che. aSTa maMgaLa jainomAM khuba junA samayathI pavitra ane pUjanIya mAnavAmAM Ave che. prathA mujaba A aSTa maMgaLane tIrthaMkaranI pratimA AgaLa akSatathI vadhAvavAmAM Ave che. tame AjanA samayamAM maMdiramAM temane lAkaDA ke dhAtumAM kaMDArelA joI zako cho. aSTamaMgaLanA pratIko : D.1.13.1 svastika te cAra gati sUcave che: manuSya, devatA, nArakI ane tiryaMca(bAkInA badhA jIvo). tenA mULamAM be zabdo che: su + usa. su eTale lAbhadAyI ane usa eTale astitva. AthI te yaza, vikAsa, samRddhi ane saphaLatA sUcave che. D.1.13.2 zrIvatsa jina bhagavAnanI chAtI para A suMdara nizAna hoya che kema ke te uttama jJAna jina bhagavAnanA hRdayamAMthI nIkaLe che. te janma-maraNanuM anaMta cakra sUcave che. Page 6 of 307 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.1.13.3 naMdAvrata A 9 khUNA vALuM moTuM svastika che. te nava prakAranA bhautika, zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika khajAnAno nirdeza kare che. D.1.13.4 vardhamAnaka vardhamAna eTale vadhavuM. vardhamAnaka saMpatti, svAsthya ane sauthI jarUrI to AdhyAtmikatAno vikAsa sUcave che. D.1.13.5 kaLaza te dhana-saMpatti, jJAnanI pUrNatA sUcave che. tenuM mukha zAzvatatA, kaMTha - jUnI sthitine choDavAnuM ane pArTI navI sthitine apanAvavAnuM sUcave che. D.1.13.6 bhadrAsana tene siMhAsana paNa kahe che. te zubha che kema ke te jina bhagavAnanA caraNothI pavitra thayela che. D.1.13.7 mIna yugala te saMsAra samudramAMthI taravAnuM sUcave che. D.1.13.8 darpaNa te ApaNuM sAcuM svarUpa sUcave che. ApaNuM sAcuM svarUpa AtmA che. D.1.14 mAnastaMbha digaMbara maMdiranA AgaLanA bhAgamAM mAnastaMbha hoya che. te abhimAnathI aTakavAnuM sUcave che. tenI uparanA bhAgamAM caturmukha jina bhagavAnanuM samosaraNa hoya che. te e vArtAnuM pIka che jayAre IMdrabhUti gautama bhagavAna mahAvIra sAme carcA karavA jAya che ane samavosaraNamAM A staMbhane jotA ja temanuM abhimAna ane mithyAtva ogaLI jAya che. Page 7 of 307 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.2.1 lAMchana D.2 tIrthaMkara, lAina, sarpanApanA, pUjA vidhi dareka tIrthaMkara bhagavAne AdhyAtmikatAnuM uccatama zikhara meLaveluM che tethI temanI mUrti uttama guNo darzAve che. tIrthaMkaranI pratimA temanA guNonI sUcaka che, temanA zarIranI nahi. AthI dareka tIrthaMkaranI pratimA sarakhI rIte ja kaMDArelI hoya che. jo ke tIrthaMkaranI pratimAne oLakhavA mATe phakta eka ja rasto che: temanI mUrtinA pAyAmAM vacce eka nizAna hoya che je eka tIrthaMkarane bIjAthI alaga kare che. jayAre tIrthaMkara janme che tyAre temanA jamaNA paganI jAMgha upara eka nizAna hoya che. A janmasamayanA cihanane lAMchana kahe che. A cihana tIrthaMkaranI mUrtimAM nIce jovA maLe che jenAthI kayA tIrthaMkara che te jANI zakAya che. jema ke mahAvIra svAmI bhagavAnanI mUrti nIce siMha ane pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti nIce sarpa kaMDArelo hoya che. zvetAmbara ane digaMbara mAnyatAmAM lAMchanamAM amuka pharaka hoya che je AgaLa koSTakamAM darzAvela che. digaMbara saMpradAyanA maMdiromAM tIrthaMkara bhagavAnanI zaNagAra vagaranI pratimA hoya che jemAM bhagavAnanI AMkho ardha baMdha, dhyAnanI mudrAmAM hoya che. te bhagavAna(jina)ne muktAtmA (rAga ane dveSathI mukta) tarIke darzAve che. zvetAmbara saMpradAyanA maMdiromAM tIrthaMkara bhagavAnanI pratimA khuba ja manohara rIte suzobhita karelI hoya che. AMkho khuba ja jIvaMta hoya che jemAMthI karuNA, zAMti ane prema varasatA hoya che. suzobhita urjA hakArAtmaka urjAno saMcAra thAya che. zvetAmbara maMdiromAM ghaNI vakhata pratimAne raMgaberaMgI sonerI ane rUperI dorAthI zaNagAravAmAM Ave che jene AMgI kahe che. A tIrthaMkara bhagavAnane AdhyAtmika rAjA tathA aMtarazatru ane pAMca indriyo para vijaya meLavanArA cakravartI tarIke darzAve che. ghaNI vakhata mUrtino raMga alaga hoya che je tIrthaMkara bhagavAnanA zarIranA raMga mujaba hoya che. (vadhu vigata mATe D.2.2.4 - tIrthaMkara, lAMchana ane raMganuM koSTaka juo.) D.2.2 tIrthaMkara caDhatA ane utaratA kramamAM kALa sAthe samaya vahyA ja kare che. utsarpiNI caDhato kALa che jyAM mAnavIya mUlyo ane kudaratI paristhiti samaya sAthe sudharatI jAya che. utsarpiNInA aMta sAthe ja teTalA ja samayano avasarpiNI kALa zaru thAya che jyAM utaratA pramANamAM mAnavIya mUlyo ane Page 8 of 307 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) kudaratI paristhiti dhIme dhIme kharAba thatA jAya che. dareka kALanA cha bhAga paDe che jene ArA kahe che. dareka utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA 3jA ane 4thA ArAmAM ApaNA kSetra eTale ke bharata ane airAvata kSetramAM 24 AtmA tIrthaMkara thAya che. teo ApaNA jevA ja manuSyo che ke je divyatAnA uccatama zikhare pahoMce che. teoe AgaLanA bhavamAM samyaga darzana pAmIne sArA karmo karIne dhIme dhIme potAnI AtmAne zuddha karyo hoya che ane tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM hoya che. A tIrthaMkara nAmakarma 20 prakAranA khAsa tapamAMthI eka ke vadhAre tapa karavAthI ane sAthe sAthe badhA jIvane zAsanamAM lAvavAnI - muktinA mArga para AgaLa vadhAravAnI bhAvanA karavAthI baMdhAya che, "savva jIva karuM zAsana rasI" tIrthaMkara nAmakarma chellA bhavamAM udayamAM Ave che ane jIva dIkSA laIne vividha tapa ane sAdhanA karIne badhA ghAtI karmono nAza karIne tIrthaMkara bane che. kevaLa jJAna maLyA bAda tIrthaMkara bhagavAna te samayanI paristhiti mujaba saMghanI sthApanA kare che. te caturvidha saMgha - sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAne jaina dharmamAM pharIthI sthApita kare che. tIrthaMkarane arihaMta, kevalI, jina ke vItarAgI paNa kahe che. arihaMtano artha thAya che : aMtaranA zatruono nAza karanAra. jinano artha thAya che aMtaranA zatruone jItanAra ane vItarAgI eTale ke jene koI paNa vastu ke vyakti pratye rAga ke dveSa nathI. eno artha ke teo saMsAranI vastuothI saMpUrNapaNe abhipta che. tIrthaMkara banyA bAda teo potAnuM bAkInuM jIvana dhyAnamAM ane bIjA jIvone muktino mArga batAvavAmAM pasAra kare che. D.2.2.1 tIrthaMkaronI saMkhyA ApaNe pahelA joI gayA tema jaMbudvIpanA bharata kSetramAM 3jA ane 4thA ArAmAM 24 tIrthaMkaro janme che. ApaNe atyAre pAMcamA ArAmAM chIe. AthI atyAre ApaNA kSetramAM koI tIrthaMkara nathI. A avasarpiNInA trIjA ane cothA ArAmAM thaIne ApaNA kSetramAM 24 tIrthaMkaro thai gayA. sAmAnya rIte ApaNe jayAre kahIe ke 24 tIrthaMkaro che tyAre ApaNe A avasarpiNI kALanA trIjA ne cothA ArAmAM thai gayelA tIrthaMkaro vize kahetA hoIe che. jaina darzana mujaba A brahmAMDamAM evA 15 kSetro che jyAM tIrthaMkaranA astitvanI saMbhAvanA rahelI che. A 15 mAMthI 10 kSetra - 5 bharata ane 5 airAvata kSetra evA che jyAM mAnavIya mUlyo ane kudaratI paristhatio satata badalAtI rahe che ane phakta 3jA ane 4thA ArAmAM ja tIrthaMkara janmI zake che. bAkInA 5 - mahAvideha kSetra evA che ke jyAMnI paristhiti tIrthaMkaranA hovA mATe haMmezA anukULa hoya che. vartamAna samayamAM A dareka 5 mahAvideha kSetramAM 4 tIrthaMkaro vicare che. Ama atyAre kula Page 9 of 307 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 20 tIrthaMkaro mahAvideha kSetramAM vicare che je lokone jaina dharma viSe samaja Ape che. ghaNA jaina maMdiromAM ApaNe sImaMdhara svAmI bhagavAnanI pratimA joIe che je ApaNane yAda apAve che ke vartamAna samayamAM paNa vizvanA koI bhAgamAM tIrthaMkara bhagavAna che je jaina dharma viSe badhAne samaja ApI rahyA che. A paNa mahatvanI mAhitI che kema ke bhale atyAre ApaNA bharata kSetramAMthI mokSe javuM zakya nathI paraMtu jIva atyAre mahAvideha kSetramAM manuSya bhava laIne tyAMthI mokSa meLavI zake che. D.2.2.2 bhUtapUrva ane bhaviSyanA tIrthaMkaro gayA utsarpiNI kALamAM 24 tIrthaMkaro - tIrthaMkara covIsI thai gaI ane AvatA utsarpiNI kALamAM paNa bIjA 24 tIrthaMkaro thaze. ApaNA zAstromAM bhUtakALanA ane bhaviSyakALanA A 24 tIrthaMkaronA nAmano spaSTapaNe ullekha maLe che. AvI anaMta covIsI bharata ane airAvata kSetramAM thai gaI. vAstavamAM anaMta tIrthaMkaro bhUtakALamAM thai gayA ane anaMta tIrthaMkaro bhaviSyamAM thaze. bharatakSetra 5 che, airAvata kSetra 5 che ane mahAvideha kSetra 5 jemAM darekamAM 32 vijaya che arthAta 160 vijaya che. A dareka kSetramAM jo eka tIrthaMkara hoya to 5+5+160 = 170 tIrthaMkara vadhAremAM vadhAre hoI zake. eka sAthe eka kSetra ke vijayamAM be tIrthaMkara na hoya. D.2.2.3 tIrthaMkaranI stuti jaina sAhityamAM tIrthaMkara bhagavAnanA guNonI prazaMsA karatI ghaNI stutio che. nIce amuka prakhyAta stutionI noMdha ApelI che. * logassa ujajoagare (caturvizAMti stava) - A sUtra 24 tIrthaMkara bhagavAnane namaskAra karavA bolAya che. temAM 24 tIrthaMkara bhagavAnanA nAma ane temanA guNo bolavAmAM Ave che. * namunthuNaM (zakrastava) - evuM kahevAmAM Ave che ke A sUtra devonA rAjA indra dvArA arihaMta bhagavAnanI bhakti mATe racavAmAM AvyuM che. temAM koI paNa nAmano ullekha karyA vagara mAtra arihaMta bhagavAnanA guNonuM varNana che. * bhaktAmara stotra prakhyAta stuti che. - A AcArya mAnatuMgasurI dvArA racAyelI bhagavAna RSabhadevanI sauthI * AnaMdaghana covIsI - jaina sAdhu AnaMdaghanajI khuba ja mahAna kavi hatA jemaNe dareka bhagavAnanI eka evI 24 suMdara stutionI racanA karI che. Page 10 of 307 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D.2.2.4 tIrthaMkaro, lAMchana ane varNanuM koSTaka: Compodium of Jainism - Part (II) kramAMka nAma zvetAmbara lAMchana digaMbara lAMchana varNa 1. RSabhadeva ke AdinAtha vRSabha vRSabha 2. ajitanAtha hAthI hAthI 3. saMbhavanAtha ghoDo ghoDo 4. abhinaMdana svAmI vAnara 5. samatinAtha phraoNnca pakSI .. padmaprabha svAmI 7. | supArzvanAtha lAla kamaLa svastika vAnara lAla haMsa(cakavA) svarNa lAla kamaLa svastika svIlo 8. caMdraprabha svAmI caMdra 9. suvidhinAtha ke puSpadaMta magara 10. zItalanAtha 11. zreyAMsanAtha 12. vAsupUjya svAmI 13. vimalanAtha 14. anaMtanAtha 15. dharmanAtha 16. zAMtinAtha 17. kuMthunAtha 18. aranAtha 19. mallinAtha 20. munisuvrata svAmI 21. namInAtha 22. neminAtha 23. pArzvanAtha * * * * * * * * naMdAvarta = = = = = = = = = = = = |*|*|*||*|*|||||||||| svarNa kAcabo nIla kamaLa nIla kamaLa zaMkha svarNa sva. nIsvargana zyAma svarNa zyAma sarpa nIlo lIlo* 24. mahAvIra svAmI siMha svarNa koSTaka D.2-A * zvetAmbara paraMparAthI alaga Page 11 of 307 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.2.2.5 tIrthaMkaro, temanA mAtA-pitA ane mahatvanI jagyAonuM koSTaka: kramAMka nAma pitA mAtA janmasthaLa dIkSAsthaLa nirvANa 1. RSabhadeva ke nAbhi mardanI ayodhyA ayodhyA aSTApada AdinAtha 2. ajitanAtha tizanuM vijayA ayodhyA ayodhyA sametazikhara 3. saMbhavanAtha jItArI senA zrAvastI zrAvastI sametazikhara 4. abhinaMdana saMvara siddhArthA ayodhyA ayodhyA sametazikhara 5. |sumatinAtha megharatha maMgalA devI | ayodhyA ayodhyA sametazikhara .. padmaprabha svAmI | zrIdhara susImAdevI | kauzAmbI kauzAmbI sametazikhara 7. supArthanAtha pratiSTha pRthvI devI vArANasI vArANasI sametazikhara 8. caMdraprabha svAmI mahAsena lakSmaNA caMdrapurI caMdrapurI sametazikhara 9. suvidhinAtha ke sugrIva rAmA rANI kAkaMdI kAkaMdI sametazikhara puSpadaMta ||7| zItalanAtha dRDharatha naMdA rANI bhadrIlapura bhadrIlapura sametazikhara zreyAMsanAtha viSNa viSNu denI simhApurI simhApurI sametazikhara vAsupUjya vAsupU jayA devI caMpApurI caMpApurI caMpApurI svAmI jya 13. vimalanAtha kRtavarmA | zyAmAdevI pIdhdhapura kAIdhdhapura sametazikhara 14. anaMtanAtha siMhAsana suyazA ayodhyA ayodhyA sametazikhara 15. dharmanAtha bhAnu suvratA ratnapura ratnapura sametazikhara 16. zAMtinAtha vizvasena acirA hastinApura jhastinApura sametazikhara 17. kuMthunAtha surasena zrI rANI hastinApura hastinApura sametazikhara 18. aranAtha sudarzana devI rANI hastinApura hastinApura sametazikhara 19. mallinAtha kumbha prabhAvatI mithilA mithilA sametazikhara 20. | munisuvrata sumitra padmAvatI rAjagRhI rAjagRhI sametazikhara svAmI 21. namInAtha vijaya viprA mithilA mithilA sametazikhara 22. neminAtha samudra zivA devI sUryapura giranAra giranAra vijaya saurIpura 23. pArzvanAtha azvasena vAmA devI vArANasI vArANasI sametazikhara 24. mahAvIra svAmI | siddhArtha trizalA kSatriyakuMDa kSatriyakuMDa pAvApurI Page 12 of 307 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) koSTaka D.2-B 1,22,6 tIrthaMkaro viSe mahatvanI mAhitI RSabhadeva bhagavAnanI mAtA marudevI hatA ane zvetAmbara mAnyatA mujaba A kALamAM teone sauthI prathama mokSa maLyo hato. tIrthaMkara RSabhadevane 100 putro hatA. temanA jyeSTha (sauthI moTA) putranuM nAma bharata (cakravartI rAjA) hatuM jemanA nAma parathI ApaNA dezanuM nAma bhArata paDyuM ema manAya che. bharatanA eka putranuM nAma marIci hatuM jemaNe bhagavAna mahAvIra tarIke janma lIdho ane A samayanA chellA tIrthaMkara banyA. RSabhadeva tIrthaMkaranA bIjA putranuM nAma bAhubalI hatuM ane digaMbara mAnyatA mujaba A kALamAM teone sauthI prathama mokSa maLyo hato. zvetAmbara paraMparA mujaba mallinAtha bhagavAna strI tIrthaMkara hatA jayAre digaMbara mAnyatA mujaba mallinAtha bhagavAna puruSa ja hatA. zvetAmbara mAnyatA mujaba phakta mallinAtha ane neminAtha bhagavAne ja lagna karyA na hatA jayAre digaMbara mAnyatA mujaba vAsupUjya svAmI, pArzvanAtha ane mahAvIra svAmI bhagavAnanA paNa lagna thayA na hatA. bhagavAna rAma(ke je hindu paurANika mAnyatA mujaba bhagavAna viSNunA avatAra che) ne muni-suvrata tIrthaMkara bhagavAnanA anuyAyI mAnavAmAM Ave che ane neminAtha bhagavAnane kRSNa bhagavAnanA (je paNa bhagavAna viSNunA avatAra che temanA) pitarAI bhAI mAnavAmAM Ave che. nema kumAraneminAtha tIrthaMkara) nA vaivizALa rAjakumArI rAjula sAthe nakkI thayA hatA. temanA lagnanA divase rastAmAM jatA temaNe pazuo ane pakSIono citkAra sAMbhaLyo jemano vadha temanA lagnanI mijabAnI mATe thavAno hato. nema kumAre A joIne saMsAra tyajI dIdho ane temane dIkSA lai lIdhI. rAjakumArI rAjule paNa temaNe anusaryA ane temane paNa dIkSA lIdhI. pArzvanAtha tIrthaMkarano janma I.sa.pUrve 877mAM thayo hato. teo 100 varSa jIvyA ane I.sa.pUrve 777 mAM tIrthaMkara mahAvIranA nirvANanA 250 varSa pahelA nirvANa pAmyA. mahAvIrasvAmI tIrthaMkarano janma I.sa. pUrve 599mAM thayo hato ane I.sa. pUrve 527mAM temano mokSa thayo hato. janma samaye temanuM nAma rAjakumAra vardhamAna hatuM. te divALInA divase nirvANa pAmyA hatA. teo A kALanA chellA 24mAM tIrthaMkara hatA. 23 tIrthaMkaro(neminAtha sivAyanA) je sthaLe janmyA te ja temaNe sthaLe dIkSA lIdhI. Page 13 of 307 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) digaMbara paraMparA mujaba eka strI tIrthaMkara na banI zake ke tene mokSa paNa na maLI zake kema ke dIkSA lIdhA pachI(sAdhvI banyA pachI) temaNe potAne vastrathI DhAMkavA paDe che. AthI teo pAMcamA mahAvrata aparigrahanuM saMpUrNapaNe pAlana karI prattA nathI. mokSa mATe pAMca mahAvratonuM saMpUrNapaNe pAlana karavuM Avazyaka che. zvetAmbara paraMparAmAM mAnavAmAM Ave che ke pAMcamuM mahAvrata aparigrahanuM pAlana karavA sAdhu-sAdhvI temanI rojiMdI kriyA jevI ke gocarI - (zrAvakanA ghare anna mATe javuM) karavA pUratA khuba ja sAdA vastro paherI zake che. jo ke temane potAnA vastro pratye rAga na hovo joIe. D.2.3 tIrthaMkaranI mAtAnA svapno prastAvanA jaina darzana muktinI saMbhAvanAne koI eka ja vyakti sudhI sImita rAkhatuM nathI. jo koI sAcA mArga upara cAle to koI paNa AtmA uccatama avasthAe pahoMcI zake che. jo satyano dipaka eka vakhata aMtaramAM prajvalita thai jAya to AtmA AdhyAtmikatAnA utAra-caDhAvamAMthI aneka janmomAM pasAra thaze paraMtu tenI saphara AgaLa tarapha cokkasa vadhatI jaze. bhagavAna mahAvIrano AtmA paNa mokSa meLavyA pahelA ApaNI jema ja eka janmathI bIjA janmamAM bhaTakato hato, narakamAM paNa gayo hato. ghaNA varSo pahelA bhagavAna mahAvIranA AtmAe nayasAranA bhavamAM je eka kaThiyAro hato, te bhavamAM temaNe samyaktva meLavyuM hatuM. enA 25 bhava bAda naMdana muninA bhavamAM ugra tapa ane dareka jIvane zAsana rasika karavAnA ugra bhAva dvArA temaNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. tyArabAda pachInA bhavamAM svargamAM devatAnuM AyuSya bhogavIne chevaTe 27mAM bhavamAM teo trizalA rANI ane siddhArtha rAjAne tyAM vardhamAna nAme rAjakumAra tarIke janmyA. A eka jANItI paraMparA che ke bananArA tIrthaMkaranI mAtA amuka zubha svapno juve che (zvetAmbara paraMparA mujaba 14 ane digaMbara paraMparA mujaba 16 svapno juve che). tIrthaMkara mahAvIrano AtmA rAjakumAra vardhamAna tarIke janmyo e pahelA 10mAM svargalokamAM devatA hato. yogya samaye jayAre bhagavAna mahAvIranA AtmAe trizalA mAtAnI kukSImAM praveza karyo tyAre trizalA mAtA e 14 suMdara, zubha ane bhAgyavaMtA svapno jovA mATe saubhAgyazALI banyA. A sapanA joyA bAda teo utsAhita thaIne potAnI zayyAmAMthI uThyA ane khuzIthI bharelA haiye potAnA pati pAse gayA. zAMta ane gaMbhIra evA trizAlA mAtA e potAnA be hAthathI aMjali joDIne tene mAthe lagADI ane rAjA siddhArthane potAne AvelA sapanAnI vAta karI. temanI Page 14 of 307 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pAsethI A zubha sapanAonI vAta sAMbhaLIne rAjA khuba ja khuza thayA ane A sapanAonuM phaLa samajavA keTalA vidvAnone bolAvyA. badhA ja tIrthaMkaronI mAtA dvArA jovAmAM AvatA 14 sapanAo (digaMbara mAnyatA pramANe 16 sapanAo) nIce vistArathI samajAvavAmAM AvyA che. maoNTe bhAge dareka mAtA A ja kramamAM sapanA juve che. emAM mAtra thoDA apavAda che jema ke mahAvIrasvAmI bhagavAnanI mAtA e pahelA siMhanuM ane Adizvara bhagavAnanI mAtA e pahelA vRSabhanuM svapna joyuM hatuM ane pachI bIjA svapna joyA hatA. D.2.3.1 gajavara(hAthI) te cAra daMtazULavALo, khuba ja moTo, UMco, ane zaktizALI hAthI hato. te zreSThatAnA badhA ja lakSaNo vALo khuba ja zubha hAthI hato. te ujaLA vAdaLa, ratnanA DhagalA ke kSIra samudra karatA paNa vadhAre zveta hato. A asAmAnya hAthI pAse vidhutanA avAja jevI garjanA karavAnI kSamatA hatI. A svapna e sUcavatuM hatuM ke te khuba ja UMcA cAritravALA putrane janma Apaze ane cAra daMtazULa e sUcavatA hatA ke te dharmanA ratha ke jenA cAra paiDAM: sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA che tene calAvaze. D.2.3.2 vRSabha te vRSabha ziSTa, puSTa skaMdhavALo, unnata ane jhaLahaLatA prakAza jevo ujjavaLa ane zveta kamaLanI pAMdaDIo karatA paNa vadhu zveta hato. tene prabhAvazALI ane suMdara khUMdha hatI. te zveta ane suMvALA vALathI AcchAdita hato. tenuM zarIra majabUta, puSTa ane sArA bAMdhAvALuM hatuM ane tenA zIMgaDA lAMbA ane tIkSNa tathA enA dAMta ekasamAna ane camakatA hatA. A svapna sUcave che ke teno putra eka mahAna AdyAtmika guru banaze ane lokonA jIvanamAM dharmanuM vAvetara karaze. D.2.3.3 siMha siMha bhavya, suMdara ane capaLa hato. te ratnarAzi karatA paNa vadhu ujjavaLa hato. tenA khabhA unnata hatA ane goLAkAra suMdara enuM mAthuM hatuM. suMdara dAMtathI bhareluM enuM mukha hatuM ane kamaLanI pAMkhaDI jevA narama tenA hoTha hatA. vidyuta jevI prakAzamaya ane suMdara enI AMkho hatI, enA skaMdha puSTa hatA ane khabhA bharAvadAra hatA. tenI zveta ane suMvALI kezavALI hatI. tenI dIrgha jihavA, susajja paMjA, uchaLatI puccha e siMhanI suMdaratAnA pratIka samAna hatI. rANIe A siMhane Page 15 of 307 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AkAzamAMthI utarIne potAnA mukhamAM praveza karatA joyo. A svapna ema sUcavatuM hatuM ke AvanAra putra siMha jevo ja zaktizALI ane prabhAvazALI haze. te nirbhaya, sarvazaktimAna ane vizva jItavA sakSama haze. D.2.3.4 lakSmI devI lakSmI devI samRddhi, saMpatti ane sattAnA devI che. himavAta parvatanA zikhara upara beThelA, padma sarovaramAM kamaLanI upara birAjamAna, gajendroe sUMDhamAM bharelA jaLathI jemano abhiSeka karyo che evA lakSmIdevI hatA. pUrNa caMdranI kAMti jevuM emanuM mukha hatuM. motI, mANeka ane bIjA suMdara ratnothI banelA AbhUSaNo temaNe paheryA hatA ke je temanA mukhanI zobhAne anusaratA hatA. temaNe suvarNanI mALA paherI hatI ane temanI kaNikAo temanA khabhA sudhI AvatI hatI ane temanI zobhAmAM abhivRddhi karatI hatI. poyaNAM jevI moTI ane suMdara temanI AMkho hatI, padma sarovaranI vacce beThelA samRddhi, saMpatti ane sattAnA e devI jAjaramAna lAgatA hatA. A svapna sUcavatuM hatuM ke teno putra akhaMDa vaibhava ane samRddhino svAmI banaze ane darekano AzrayadAtA banaze. D.2.3.5 puSpa mALA suMdara phUlothI gUMthelI be suMdara puSpamALA temaNe AkAzamAMthI utaratI joI. te judAjudA phUlonI mizra khuzbathI sugaMdhita hatI. te badhI RtunA raMgaberaMgI phUlonA zaNagArathI suzobhita hatI. AkhuM vizva tenI manohara sugaMdhathI mahekatuM hatuM. A svapna sUcavatuM hatuM ke teNInA putranA prema ane karuNAnA upadezathI AkhuM jagata mahekI uThaze ane badhA teno Adara karaze. D.2.3.6 caMdra te khuba ja zubha drazya hatuM. cAMdInA pAtra jevo, prakAzamAM arIsAnI sapATI jevo e pUrNa caMdra hato. te caMdra thakI pANImAM poyaNAM pUrNa rIte khIlyA hatA ane samudranA pANInI sapATI UMce AvI hatI. caMdra pUrNa kAntithI prakAzamAna hato. te eka tArA jevo tejasvI hato. te gADha aMdhakArane ane durgamatAne dUra karIne hRdaya ane AMkhone AnaMda Apato hato. A svapna sUcavatuM hatuM ke thanAra bALakanuM sauMdarya adabhuta haze ane te vizvanA dareka mANasa mATe AnaMdarUpa banI raheze. te dareka mANasanA duHkha darda ochA karIne vizvamAM zAMti lAvaze. Page 16 of 307 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.2.3.7 sUrya te sUrya vizALa, azoka vRkSa jevo rAto kamaLanA phUlone suzorita karanAro, grahonA samudAyano prabhAvazALI AgevAna, aMdhakArano nAzaka, aMdhakAramAM vicaratA duSTa tatvone dUra karanAra, meru parvatanuM haMmezA paribhramaNa karanAra hato. tenA hajAro kiraNo bIjA prakAzanA nUrane haNanAra hatA. te sUrya aMdhakArano nAza karavA prakAzato hato. te dAvAnaLanA agni jevo prakAzamAna hato. A svapna sUcavatuM hatuM ke teNIno putra uttama jJAnano svAmI haze ane te aMdhakAra rUpI mithyAtvano nAza karaze. teno upadeza darekanA jIvanamAMthI krodha, mAna, mAyA, lobhano nAza karaze. D.2.3.8 dhvaja eka suMdara vizALa dhvaja sonerI dhruva para laherAto hato. ema lAgatuM hatuM jANe e vizALa avakAzane bhedI rahyo hoya. te dhvaja maMda maMda pavanamAM zAMta ane pavitra rIte laherAto hato ane darekanuM dhyAna kheMcato hato. A svapna sUcavatuM hatuM ke teNIno putra dharmano jhaMDo pharakAvaze. te AkhA vizvamAM dharmane pharIthI sthApita karaze. D.2.3.9 kumbha te sonerI kaLaza zuddha pANIthI bharelo, ghaNI zubha nizAnIothI aMkita, suMdara, bhavya, ane kamaLa AkAranA pAyA para sthita hato. te uttama koTInA suvarNathI banelo hato ane ghaNA zubha bhAgyanuM nivAsasthAna hato. te sugaMdhI phUlo ane uttama ratnothI zaNagArelo hato je tenI zobhA ane kAMtimAM vadhAro karI rahyA hatA. A svapna evuM sUcavatuM hatuM ke thanAra putra uttama guNonA bhaMDArarUpa ane badhA jIvo pratye karuNA rAkhanAra haze. te eka uttama AdhyAtmika vyaktitva dharAvato haze. D.2.3.10 padma sarovara te vizALa sarovara hatuM jemAM hajAro kamaLo ane poyaNAMnA phUlo tarI rahyA hatA ane tenA para savAranA sUryanA kiraNono sparza thavAthI te khIlI uThyA hatA ane tenI mIThI sugaMdhathI bhamarAonA jhuMDa tyAM AkarSAIne AvyA hatA. A sarovara jaLacara prANIothI samRddha hatuM ane bagalA, bataka ane haMsa jevA pakSIonA yugalo te sarovaramAM vasatA hatA. kamaLanA parNo para rahelA pANInA biMduo hajAro motIonA samUhanI jema jhaLahaLatA hatA. Page 17 of 307 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A svapna sUcavatuM hatuM ke teNIno putra saMsAranA baMdhanothI para haze ane janma maraNanA cakramAM phasAyelA jIvone mukta karavAmAM temanI madada karaze. D.2.3.11 sAgara ne zIra samudra hato jenuM jaLa caMdranA kiraNonA samUhanI krAMti jevuM ujjavaLa hatuM ane tenuM pANI cAre dizAmAM uchALA mAratuM hatuM. tenA mojA uMcA uchaLatA ane caMcaLa hatA. pavanathI AvatI- jatI lahero, UMcA uchaLatA ane taTa sAthe aphaDAtA adabhuta ane pAradarzaka mojAo AhalAdaka drazya ubhuM karatA hatA. tenAthI moTI mAchalIo, vhelo ane bIjA jaLacara prANIonI pUMcha aphaLAvavAthI sapheda phINa ubhuM thatuM hatuM. judI judI nadIonA dhasArA ane vamaLonI tIvratAnA lIdhe tenuM pANI khuba ja UMcuM uchaLatuM ane tophAnI hatuM. A svapna ema sUcavatuM hatuM ke thanAra putranuM zAMta ane khuzanumA vyaktitva haze. te anaMta jJAna meLavaze ane janma, maraNa ane duHkhathI bharelA A saMsArathI pAra utaraze. te enA zreSTha lakSyane meLavaze je mokSa che. D.2.3.12 deva vimAna te deva vimAna divya dhvani saMbhaLAvatuM hatuM, tenA sukhada kaMpano hatA ane temAMthI dhUpanI alaukika sugaMdha AvatI hatI. te savAranA sUryanI jema camakatuM hatuM ane tenI anupama suMdaratA hatI. tenA eka hajArane ATha sthaMbho suvarNanA ane ratnojaDita hatA ane temAMthI svarganA prakAza jevo ujjavaLa prakAza temAMthI phelAto hato. te vimAna divya puSpothI suzobhita hatuM ane tenA paDadA camakatA motIthI sajAvelA hatA. temAM saMgItakAro divya prakAranuM saMgIta vagADatA hatA ane nagArAM vAgatA hatA je vizALa vAdaLanI garjanA jevA avAjanI anubhUti karAvatA hatA. te vimAna jANe AkhI pRthvI para chavAI gayuM hatuM. A svapna sUcavatuM hatuM ke thanAra putranA dhArmika upadezonuM devatAo paNa mAna ane sanmAna karaze ane temane namana karaze. D.2.3.13 ratna rAzi te khuba ja kiMmatI ane amUlya ratnono bhavya Dhagalo hato. A Dhagalo jamIna para mukelo hato paraMtu teno prakAza eTalo adabhuta hato ke te AkAzane sparzato hato ane meru pravatanI jhAMkhI karAvato hato. A svapna sUcavatuM hatuM ke thanAra putra anaMta saddaguNo ane jJAnathI yukta haze ane te sarvoccatama Page 18 of 307 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AdhyAtmika avasthAne prApta karaze. D.2.3.14 nirdhama agni dhumADA vagarano agni eka advitIya sapanuM hatuM kema ke te agni khuba ja tIvratAthI baLI rahyo hato paraMtu temAMthI dhumADo nIkaLato na hato. khuba ja suMdara saLagatI jvALAomAMthI khuba ja jozavALo agni pragaTato hato. tenI jvALAo ekanI upara bIjI uparAchAparI AvatI hatI ane jANe ekabIjAmAM praveza karatI hoya evI lAgatI hatI. A svapna sUcavatuM hatuM thanAra putra dhArmika saMghane pharIthI sthApita karaze. te aMdhazraddhA ane junA rItirIvAjone dUra karaze. vadhArAmAM te potAnA badhA karmone bALI nAkhaze ane mokSa meLavaze. D.2.3.15 mInayugala A svapna sUcavatuM hatuM ke teNIno putra khuba ja suMdara haze. D.2.3.16 siMhAsana A svapna sUcavatuM hatuM ke thanAra putrano dhArmika darajjo khuba ja UMco haze. A badhA svapnono niSkarSa e hato ke thanAra putra khuba ja zaktizALI, nIDara ane saddaguNothI yukta haze. te khuba ja dhArmika haze ane rAjA athavA to dhArmika AgevAna banaze. te tIrthanI sthApanA karIne dharmane pharIthI sthApita karaze ane vizvanA badhA jIvone muktino mArga dekhADaze ane te pote paNa mokSa meLavaze. D.2.4 aSTa prakArI pUjA / aSTa dravya pUjA jaino vividha dhArmika ane sAmAjika samArohamAM vividha dhArmika draSTikoNane samajAvavA pratIkAtmaka rUpe judI judI pUjA kare che. dareke karavAmAM AvatI kriyAno artha ane dhyeya samajIne tenA viSe ciMtana karavuM joIe. jaina pUjAmAM vaparAtI vividha sAmagrI kazuka pAmavAnI IcchAthI bhagavAnane caDhAvavavAmAM AvatI nathI paraMtu te koI saddaguNa keLavavA mATe ane potAnI jAtanI AdhyAtmika unnati mATe pratIkAtmaka rUpe vaparAya che. D.2.4.1 dravya pUjA ane bhAva pUjA bhagavAnane namaskAra, bhakti ane pUjA vividha prakAranI sAmagrIthI AdhyAtmika hetu sAthe karAya che. Page 19 of 307 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A sAmagrIno upayoga ane sUtra vagere bolavuM e dravya pUjA che. jayAre tIrthaMkara bhagavAnanA guNo vize ciMtana manana karavuM eTale bhAva pUjA. dravya pUjA karatI vakhate bolavAmAM AvelA sUtro bhAvapUjA mATenA bIja samAna che. bhAvapUjA thakI ja teno saMpUrNa lAbha AtmAne maLe che. 'aSTa' eTale ATha, 'prakAra' eTale rIta ane 'dravya' eTale sAmagrI. vividha jaina pUjAmAM ATha prakAranI sAmagrI vaparAya che. D.2.4.2 pUjAmAM vaparAtI vividha sAmagrI jaLa, caMdana, puSpa, dhUpa, dipaka, akSata, nevaidya ane phaLa. baMne paraMparAmAM A ja ATha dravyo dvArA pUjA karavAmAM Ave che. zvetAMmbaramAM tene aSTa prakArI pUjA ane digambaramAM tene aSTa dravya pUjA kahevAmAM Ave che. amuka digaMbara saMpradAyamAM phaLa ane puSpa pUjAmAM vaparAtA nathI paraMtu tenI jagyAe laviMga, zrIphaLa ke pachI raMgIna cokhAno upayoga karavAmAM Ave che. D.2.4.3 zvetAmbara paraMparAmAM aSTa prakArI pUjA prathama traNa pUjA ne aMga pUjA kahe che. te pratimAno abhiSeka karavA dvArA ane tene caMdanano lepa ane puSpa caDhAvavA dvArA karavAmAM Ave che. A traNa pUjAmAM bhakta bhagavAnanI pratimAne sparza kare che AthI prathama te mukhane kapaDAthI DhAMke che ane tyAra bAda ja pratimAne sparza kare che. bAkInI pAMca pUjAne agra pUjA kahe che. te pratimAnI AgaLa dhUpa, dipaka, akSata, navaidya ane phaLa dvArA karavAmAM Ave che. ahIM pratimAne sparza karavAno hoto nathI AthI mukhane DhAMkavAnI jarUra nathI. strI ane puruSa baMne A ATha prakAranI pUjA karI zake che. D.2.4.4 digaMbara paraMparAmAM aSTa dravya pUjA digaMbara saMpradAyamAM mAtra jaLa pUjA(abhiSeka) pratimAne sparza karIne karavAmAM Ave che. mAtra puruSo ja A pUjA karI zake che. ahIM zvetAmbara paraMparAnI jema mukha DhAMkavAnI jarUra nathI. bAkInI sAta pUjA pratimAnI sAme karavAmAM Ave che. strI ane puruSa baMne A prakAranI pUjA karI zake che. digaMbara saMpradAyamAM A pUjA karavAno krama zvetAmbara saMpradAyathI alaga che. vadhu vigata mATe D.3.6 - pUjA karavAnuM mahatva juo. Page 20 of 307 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3 maMdira ke derAsare javuM jaina maMdira ke derAsara khUba ja zAMta ane suMdara jagyA che jyAM ApaNe ApaNA AtmA vize manana karI zakIe che. jaina maMdiramAM bhakto UMDI zAMti ane nIravatAno anubhava karI zake ane pUjA karI zake te mATe banAvavAmAM AvelI jagyA che. tirthaMkaronI pratimA maMdiranA vAtAvaraNamAM AtmanirIkSaNanA bhAva jagAve che ane evo anubhava karAve che ke bhagavAna ApaNI potAnI AtmAnI aMdara ja rahe che. AthI dareka mANasa potAnA aMtaranI zuddhino mArga anusarI zake. krodha- mAna-mAyA-lobha thI dUra rahI zake. ghaNA jaino dararoja derAsara jAya che jyAre keTalAka jaino upAzraya ke sthAnakamAM jaIne dhyAna kare che. upAzraya paNa sAdhu ane sAdhvIone rahevA mATenI jagyA che. ApaNe derAsara zuddha ane sAdA vastromAM javuM joIe. ApaNe motI, rezama ke cAmaDuM vagere na paheravuM joIe. kemake te prANIo, kIDA ke chIpalAo ne mArIne banAvAya che. maMdiramAM praveza karatAM pahelAM ApaNe ApaNA jUtA-caMpala bahAra utAravA joIe. jyAre ApaNe maMdiramAM praveza karIe tyAre ApaNe 'nissihI' bolIe che arthAta pAchaLa choDavuM. teno artha che ke ApaNe mana vacana ane kAyAthI duniyAnA saMbaMdho ane vastuone pAchaLa choDIe che ane te e paNa sUcave che ke ApaNe ApaNA durguNo ane krodha, mAna, mAyA, lobha vagere jevA kaSAyone paNa pAchaLa choDIe. derAsaramAM ApaNe kaMI paNa khAvuM-pIvuM na joIe. tenI sAthe ApaNe doDAdoDI karavI, bumo pADatI, bIjAnI sAthe vAto ke carcA karavI vagere jevI kriyAo paNa na karavI joIe. manuSya jAta mATe mUrtipUjA e ghaNI sadIothI jANItI che. ghaNA dharmomAM khAsa karIne pUrvanA dharmomAM mUrtipUjA vaNAyelI che. baMne saMpradAyamAM te eka mahatvano bhAga che. bhakti mananI e dazA che jyAre mananI badhI ja urjA, jJAnanA badhA ja aMgo ane badhI ja kriyAo paramAtmA tarapha vaLelI hoya. pUjA ke prArthanA tyAre ja arthapUrNa bane che jyAre te mana, vacana ane kAyAno bhAga hoya. evuM icchanIya che ke pUjA e svayaMbhU ane hRdayamAMthI jharatI hoya paraMtu ghaNA loko mATe vidhisara ane aupacArika pUjA paNa khUba jarUrI ane phAyadAkAraka che. vyakti game te samaye game te sthaLe prArthanA karI zake che paraMtu evI pavitra jagyA che je phakta pUjA mATe ja banAvavAmAM AvI hoya te jagyA maMdira che. bhAratIya bhASAmAM tene maMdira kahe che paNa jaina paraMparAmAM tene derAsara kahe che. jaina derAsarane samavasaraNanI pratikRti rUpe jovAmAM Ave che. bhagavAnanI pratimAo AvA sarvajJa ane pavitra AtmAonI kalpanAne eka bhautika svarUpa Ape che. Page 21 of 307 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) nIkaranI mUrti ke pratimA tIrthaMkaronA guNone darzAve che temanA zarIrane nahi. AthI dareka tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAo samAna hoya che. dareka tIrthaMkara bhagavAnane eka lAMchana hoya che je eka tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAne bIjA tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAthI alaga kare che. A nizAna mUrtinA pAyAmAM vacce hoya che. tIrthaMkara bhagavAnanI zAMta ane gaMbhIra mudrA ApaNane temanA karuNA ane vItarAgatAnA guNonI yAda apAve che. jaina bhagavAnanI pratimAne phakta eka Adarza tarIke jovAmAM Ave che. te evI avasthA che ke jyAM dareka saMsArI jIva pahoMcI zake che. temanI zuddha avasthA ApaNane paNa yAda apAve che ke ApaNe paNa temanI samAna avasthAmAM pahoMcI zakIe che. derAsara dararoja thavAthI te ApaNA vicAro ane kriyAomAM sajAgatA lAvI zake che. derAsara e pavitra jagyA che ane dareke derAsara jatI vakhate amuka niyamonuM pAlana karavuM joIe. derAsaramAM rAkhelI dAnapeTI guptadAnane pau sAhana Ape che. D.3.2 digambara ane zvetAMbara mUrtio ke pratimAo sAmAnya rIte mUrti ArasapahANa ke koI dhAtumAMthI kaMDAravAmAM Ave che. zvetAMbara saMpradAyamAM tIrthaMkaranI pratimA khUba ja suMdara rIte zaNagAravAmAM Ave che ane temanI AMkho khullI hoya che. zvetAMbaro tIrthaMkaranI pratimAno khUba ja vaibhavI rIte zaNagAra kare che. e evuM sUcave che ke tIrthaMkara rAjA hatA, temanI pAse khUba ja rAjavI saMpatti hatI te chatAM temane bhautika sAdhanomAM sukha na joyuM. temaNe temanI badhI ja saMpattino tyAga karyo ane samAjanA uddhAra mATe teo saMpUrNa aparigrahI banyA. digaMbara saMpradAyamAM tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAne koI zaNagAra karavAmAM AvatA nathI ane temanI AMkho dhyAnanI mudrAmAM aDadhI baMdha hoya che. tIrthaMkara bhagavAnanI mUrti padmAsana mudrAmAM beThelI athavA sIdhA ubhA rahelI mudrAmAM umadA dhyAnanI avasthA sUcave che. temanuM mukha ane AMkho bhakta upara karuNA ane AMtarika zAMti varasAve che. pratimA e tIrthaMkaronA guNadharma darzAve che na ke temanA dehanI vizeSatAo. dareka tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAo samAna hoya che. digambara ane zvetAMbara baMne saMpradAyanA derAsaro temanI kuzaLa kArIgarI ane sthApatya mATe jANItA che. Page 22 of 307 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.3 sUcano ahIM pUjA karatI vakhate dhyAnamAM rAkhavAnA keTalAka sUcano ApelA che. koipaNa dhArmika vidhi karatI vakhate ahiMsAnA siddhAMtano bhaMga na thavo joIe. ApaNe samaya, sthaLa ane saMjogo pramANe dharmane vyavahAramAM lAvavo joIe. koIe paNa dUdha, ghI ke dUdhanI mIThAIo pUjA mATe na vAparavI joIe. ane dIvo karavA mATe ghIno paNa vaparAza na karavo joIe. kemake Adhunika samayamAM badhI ja DerI utpAdano gAya ane bIjA pazuonuM atyAcAra ane zoSaNa karavAthI maLe che. 01. pUjA karatA pahelA nahAvuM joIe. cAmaDAnA ke rezamI vastro ke motIno upayoga pUjA daramiyAna na karavo joIe. rezama e lAkho rezamanA kIDAone mAravAthI maLe che. motI e chIpalAone mAravAthI maLe che. pUjA mATe alagathI vastra rAkhavA joIe ane zuddha vastro paheryA pachI kaMI khAvuM na joIe ke bAtharUma javuM na joIe. 02. tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAno evI rIte Adara karavo joIe jANe ke te jIvaMta hoya. AgaLanA divasanA caMdananA nizAna bhInA kapaDAMthI khuba ja zAMtithI ane naramAza pUrvaka dUra karavA joIe. pratimAne sApha karavA mATe khUba ja narama vastrono upayoga karI zakAya. koI saMjogomAM pratimAne eka jagyAethI bIjI jagyAe laI javI hoya to te khUba ja AdarapUrvaka sIdhI pakaDIne baMne hAtha nIce rAkhIne laI jaI zakAya. 03. jaLa pUjA (abhiSeka) mATe phakta zuddha pANIno ja temAM dUdha meLavyA vagara upayoga karavo joIe. jo koI kSIra samudranA pANIne pratIkAtmaka svarUpe vAparavA mAge to badAmano bhUko karIne tene pANImAM meLavIne vAparI zakAya. 04. pUjAmAM koIpaNa prakAranA DerI utpAdano jevA ke dUdha, DerImAM banelI mIThAIo vagereno upayoga na karavo joIe. Adhunika samayamAM DerI ane tenI sAthe saMkaLAyelA dhaMdhAmAM gAya ane vAcharaDA pratye mahattama krUratA AcaravAmAM Ave che. dIvo karavA mATe ghInA badale vanaspatijanya telano upayoga karI zakAya. lagabhaga 100 varSa pahelA dareka jaina maMdiro ane derAsaromAM dIvo karavA mATe divelano upayoga thato hato. 05. hiMsAne ochI karavA mATe phUlone paNa toDavA na joIe paraMtu teo kudaratI rIte paDelA hovA joIe (eka zuddha vastra AgalI rAte badhA ja choDanI nIce bichAvI zakAya). phUlonI kaLIone na toDavI joie. phUlonI mALA banAvatI vakhate temane bhegA rAkhavA mATe soyano upayoga na karavo joIe ane phulone dhovA na joIe. Page 23 of 307 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 06. mUrtine zaNagAravA mATe sonA ke cAMdInI varakhano upayoga na karavo joIe. varakhanA utpAdana mATe moTAbhAge gAyanA AMtaraDAno upayoga thAya che. mUrtinA zaNagAra mATe evI ghaNI krUratA mukta vastuo che je jaina maMdiromAM upalabdha che. phUlo, zaNagAra ke caMdananA lepane eka zuddha vAsaNamAM rAkhavA joIe ane tene nIce paDavA devI na joIe. jo koi kAraNosara te nIce paDI jAya to teno pUjAmAM upayoga na karavo joIe. 07. caMdanano lepa banAvatI vakhate tamArA nAka ane moM ne rumAlathI DhAMkelo rAkhavo joIe. jaLa, caMdana ke puSpa pUjA karatI vakhate paNa te rUmAlathI DhAMkelA rAkhavA joIe. rUmAlane cAra vakhata evI rIte vALavo joIe ke jethI temAM 8 stara bane. 08. caityavaMdana karatI vakhate bIjA zraddhALuonA dhyAnamAM khalela na paDe tenuM khAsa dhyAna rAkhavuM joIe. 09. derAsaramAMthI nIkaLatI vakhate tamAre arihaMta bhagavAnanI mUrti tarapha pITha karIne na nIkaLavuM joIe. tamAre keTalAka pagalA pAchaLa cAlIne ane pachI nIkaLavuM joIe.jo pUjAmAM vaparAtI sAmagrInA utpAdanamAM trasa jIvo (eTale ke be thI pAMca indriya jIvo)nI hiMsA saMkaLAyelI hoya to jaina zAstro AvI koIpaNa sAmagrI vAparavAno niSedha kare che. D.3.4 zvetAmbara paraMparAmAM pUjA jyAre tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAnA prathama vakhata darzana thAya tyAre tamAre namana karIne be hAtha joDIne 'namo jiNANaM' eTale ke huM tIrthaMkara bhagavAnane namana karuM chuM ema bolavuM joIe. derAsaramAM praveza karatI vakhate tamAre dhIrethI ghaMTa vagADIne nIce darzAvyA mujaba dasa kriyAo jene dAsa-trika kahevAya che te karavI joIe. D.3.4.1 10 jintrika - derAsaramAM karavAnI 10 kriyAo 1 nissihI tyAga 2 pakSa. jaina pratimAnI AsapAsa pharavuM 3 praNAma 4 pUjA 5 avasthA ciMtana S dizA tyAga w paramArjana namana karavuM bhakti karavI tIrthaMkara bhagavAnanI vividha avasthAo para manana karavuM phakta jina pratimA upara dhyAna kendrita karavuM besatA pahelA jamInane sApha karavI 8 AlaMbana mAnasika sahAya Page 24 of 307 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 mudrA dhyAnanI mudrA 10 praNidhAna dhyAna Compodium of Jainism - Part (II) koSTaka D.3-A D.3.4.1.1 nissihI (tyAga) nissihI eTale tyAga karavo, te derAsaramAM traNa vakhata bolAya che. prathama vakhata nissihI jyAre derAsaramAM praveza karIe tyAre saMsAranA badhA vicAro ane vastuone pAchaLa choDavA mATe bolAya che. derAsaramAM praveza karyA bAda zrAvaka ke zrAvikAnI pharaja che ke te derAsaranA prabaMdhamAM sahAyaka bane. te mATe te derAsarane sApha karavAmAM madada karI zake che. AvI pharajane pUrNa karyA bAda jyAre te gabhArAmAM jyAM pratimA rAkhavAmAM AvI che tyAM praveza karIne bolavAmAM Ave che. te maMdiranA prabaMdha ane sApha-saphAI vagere jevI pharajone pAchaLa choDavA mATe bolAvAmAM Ave che. trIjI vAra nissihI jyAre dravya pUjA pUrNa karIne bhAva pUjA zarU karIe eTale ke caityavaMdana karIe tyAre potAnI jAtane paNa bhUlI javA mATe bolAya che. D.3.4.1.2 pradakSiNA tIrthaMkaranI pratimAnI pharate traNa vakhata pradakSiNA karavI joIe. pratimAne jamaNI bAjue rAkhIne DAbI bAjuthI dArU karIne jamaNI tarapha ema traNa pradakSiNA karavI joIe. A pradakSiNA ApaNane yAda apAve che ke rAga ane dveSathI upara uThavA mATe ane mokSa meLavavA mATe traNa auSadhio che: samyaga darzana, samyaga jJAna, samyak cAritra anAdIkALathI ApaNo AtmA janma ane maraNanA cakramAM phasAyelo che. jyAre ApaNe bhagavAnanA upadezanA A traNa ratnone pUrNa zraddhAthI svIkArIe chIe, temaNe anubhavelA ane samajAvelA jJAnane meLavIe chIe ane temanA upadezane ApaNA rojiMdA jIvanamAM lAvIe chIe tyAre ApaNo mokSa nakkI che. jyAre ApaNe pradakSiNA karIe tyAre ApaNe A vAkyo para manana karavAnuM hoya che. D.3.4.1.3 praNAma ApaNe tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAne traNa vakhata namana karIe che: prathama vakhata jyAre ApaNe derAsaranuM zikhara joIe tyAre namana karIe che athavA to jyAre Page 25 of 307 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAne prathama vakhata joIe che eTale ke derAsaramAM praveza karatI vakhate ApaNA baMne hAtha joDIne kapALane saheja namAvIne 'namo jiNANuM' kahIe che. tene aMjalI praNAma B. bIju praNAma jyAre gabhArAmAM praveza karIe tyAre be hAtha joDIne zarIrane namAvIne praNAma karIe chIe tene ardhavarta praNAma kahe che. trIjuM praNAma ApaNe ApaNA pAMca aMga (be DhIcaNa, be hAtha ane kapALa) jamInane sparze tevI rIte caityavaMdana ke bhAva pUjA karatA pahelA vaMdana karIe chIe tene paMcAMga praNAma ke khamAsamaNu B D.3.4.1.4 pUjA tIrthaMkara bhagavAnanI pUjA vividha sAmagrI dvArA ane AdhyAtmika ciMtana sAthe karavAmAM Ave che. pUjA traNa rIte thAya che. pahelA prakAranI pUjAne aMga pUjA kahe che. te arihaMta bhagavAnanI pratimAnA judA judA bhAgane pANIno abhiSeka dvArA, caMdana dvArA ane puSpa dvArA karavAmAM Ave che. bIjA prakAranI pUjAne agra pUjA kahe che. jemAM bhagavAnanI pratimAnI AgaLa dhUpa, dipaka, akSata, phaLa ane naivedha dharAvavAmAM Ave che. prathama ane bIjA prakAranI pUjA bhegI thaIne aSTaprakArI pUjA kahevAya che. A baMne pUjAne dravya pUjA kahe che. vividha sAmagrIono upayoga ane dhArmika sutrone bolavuM te dravya pUjAno bhAga che, jyAre tIrthaMkara bhagavAnanA guNone yAda karI ane tenA upara ciMtana karavuM te bhAva pUjA che. trIjA prakAranI pUjA bhAva pUjA che te caitya vaMdana dvArA thAya che. dravya pUjA karatI vakhate bolavAmAM AvatA sUtro e bhAva pUjAnuM bIja che. bAhya prakAre thatI kriyA aMdaranI bhakti ane vicAranI prakriyAne majabUta banAvavA mATe che. bhAva pUjA thakI ja teno saMpUrNa phAyado AtmAne maLe che. D.3.4.1.4.1 pujAnI sAmagrI pUjA mATe vaparAtI sAmagrI jevI ke puSpa, pANI, dipaka, phaLa vageremAM ekendriya jIvonI hiMsA samAyelI che. AthI jaina sAdhuo ke jeo saMpUrNapaNe ahiMsAnuM pAlana kare che teo AvI koIpaNa sAmagrI vAparIne pUjA karatA nathI. AthI teo dravya pUjA karatA nathI teo mAtra bhAva pUjA dvArA AtmaciMtana ja kare che. Page 26 of 307 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jo ke dravya pUjA zrAvako mATe che. sAmAnya rIte zrAvako temano moTA bhAgano samaya sAmAjika javAbadArIone pUrNa karavAmAM, vyaktigata manoraMjana mATe, sattA ane saMpattine bhegI karavA mATe ane sAro sAmAjika darajjo prApta karavA mATe vAparatA hoya che, pUjA ane bIjI derAsaranI vidhio zrAvakone temanA rojiMdA jIvanathI dUra karIne AdhyAtmika jIvana tarapha vALe che. AdhyAtmika vikAsanA prathama tabakkAmAM vyaktie dhArmika pratIko jevA ke tIrthaMkaranI pratimAne vividha pUjAnI sAmagrI dvArA pUjA karavAnI hoya che. AthI zrAvakonA AdhyAtmika vikAsa mATe ekendriya jIvonI laghutama hiMsA svIkAravAmAM AvI che. paraMtu dareke potAnI vivekabuddhi vAparIne puSpa, jaLa, dipaka, dhUpa, phaLa ane naivedhanA vaparAzamAM saMyama rAkhavo joIe. pUjA karatI vakhate ane tamArA rojiMdA jIvanamAM paNa ekendriya jIvonI hiMsA ochAmAM ochI karavI joIe. puSpone arpaNa karavAmAM mATe eka zuddha pahoLuM vastra phUlonA choDanI nIce rAtre pAtharI devuM joIe ane phakta kudaratI rIte paDelA puSpone ja pUjA vakhate arpaNa karavA joIe. A prakriyAthI puSpa pUjA karatI vakhate thatI hiMsA ochI karI zakAya che. jo pUjAmAM vaparAza karavAmAM AvatI sAmagrI mATe trasa jIvo eTale ke be thI laIne pAMca indriya sudhInA jIvonI hiMsA karavAmAM AvatI hoya to jaina zAstro AvI koIpaNa sAmagrI vAparavAnI zrAvakone paNa nA pADe che. jaina darzana e eka tArkika dharma che. tenA zAstro satyanA mULabhUta siddhAMtone darzAve che. A siddhAMtonuM vyavahAramAM pAlana e samaya, kSetra ane saMjogo pramANe badalAI zake che. ApaNe ApaNA bhUtakALanI paraMparA ane kriyAone vartamAna paristhiti ane vAtAvaraNa jemAM ApaNe rahIe che tenI sAthe mUlavavA joIe. D.3.4.1.4.2 aSTaprakArI pUjA 'aSTa' eTale ATha. 'prakAra' eTale rIta ane 'dravya' eTale sAmagrI. Ama aSTa prakArI pUjA ATha vividha prakAranA dravyone vAparIne karavAmAM AvatI pUjA che. dareka sAmagrI bhaktanI vicAra prakriyAne darzAve che. aMtaranI bhaktinuM temAM pratibiMba paDe che. jaina pUjAmAM ApaNe tIrthaMkara bhagavAnane kazuMka meLavavAnI AzAe kaMI arpaNa karatAM nathI. je sAmagrI vAparavAmAM Ave che te koI sadaguNa meLavavA mATe pratikAtmaka rUpe che ane te AtmAnA AdhyAtmika vikAsa mATe che. dareke pUjA karatI vakhate tenA A draSTikoNa para vicAra karavo joIe. vividha dhArmika ane sAmAjika samArohamAM A prakAranI pUjA karavAmAM Ave che. A pUjA dararoja karavAmAM Ave che ane bIjI pUjAmAM paNa teno samAveza thAya che. nIce mujabanI 8 sAmagrIo pUjA karatI vakhate vaparAya che: D.3.4.1.4.2.1 jaLa pUjA * mAro AtmA jJAnano banelo kaLaza che Page 27 of 307 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tene huM samatAnA pANIthI bharuM chuM Compodium of Jainism - Part (II) * jema jema tIrthaMkara bhagavAnane snAna karAvuM chuM tema tema mArA karmo dhovAI jAya che mAro AtmA e jJAnano kaLaza che je samatAnA pANIthI bharelo che. jema jema bhagavAnane snAna karAvuM chuM, huM prArthanA karuM chuM ke mArI karmanI azuddhio mArI AtmA uparathI dhovAI jAya. jaLa samudranuM pratIka che. dareka jIvAtmA e janma, jarA ane mRtyunA samudramAM phasAyelA che. A pUjA ApaNane yAda apAve che ApaNe pANInI jema prAmANikatA, satya, prema ane dareka jIvo pratye karuNA rAkhIne jIvavuM joIe. A rIte ApaNe saMsAra samudra tarIne mokSane pAmI zakIe che. D.3.4.1.4.2.2 caMdana pUjA jeonA mukha aMtaranI zAMtithI prakAzita che. . * jemanA svabhAvamAM ja zAMti che. * te arihaMta bhagavAnanI huM pUjA karuM chu. . jethI mAro AtmA paNa zAMta thAya ApaNA AtmAne zAMta karavA mATe ApaNe arihaMta bhagavAnane caMdananAM lepathI pUjA karIe chIe kAraNa ke arihaMta bhagavAna zAMtinuM sarvottama udAharaNa che ane temanI mukhamudrA paNa zAMtipUrNa hoya che. ke caMdana e zAMta prakRtine darzAve che, caMdanane pANI sAthe meLavIne arpaNa karavAthI duniyAnA duHkhanA aMta Ave che. pUjA karatI vakhate dareke samyaga jJAna vize ciMtana karavuM joIe. samyaga jJAna eTale AtmA karma ane tenA saMbaMdha vizenI yogya jANakArI. jaina darzana mAne che ke jJAnano mArga e mukti meLavavA mATe mukhya che. pUjAnI jagyA bolavAnA maMtra 1 jamaNA pagano aMgUTho ane DAbA pagano aMgUTho namo arihaMtANaM ra jamaNo ane DAbo DhIMcaNa namo siddhANaM 3 jamaNo ane DAbo hAtha 4 jamaNo khabho ane DAbo khabho 5 mastiSkano madhya bhAga S kapALanuM madhyabiMdu namo AyariyANaM namo uvvajhAyANaM namo loe savvasAhUNaM esI paMca namukkAro 7 gaLA ke kaMThano madhya bhAga savva pAva paNAsaNo Page 28 of 307 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) chAtIno madhyabhAga nAbhi koSTaka D.3-C noMdha * maMgalANaM ca savvusiM paDharma havAI maMgalama ahIM darzAvavAmAM AvelI DAbI ane jamaNI bAju te mUrtinI jamaNI ane kyabI bAju che, je vyakti pUjA kare che tenI nahIM jamaNA pagano aMgUTho ane mUrtinA jamaNA paganA DhIMcaNa, khabhA ane hAthathI virodhI kAko Avelo che * caMdanane hatheLI ke bIjA koIpaNa mUrtinA aMga para lagADavuM joIe nahIM * jamaNA hAthanI anAmikA AMgaLIno upayoga caMdana pUjA karavA mATe karavo joIe.AMgaLInA nakha pratimAne aDavA joIe nahIM navaaMga pUjAnuM mahatva paganA aMgUThA DhIMcaNa hAtha khabhA Page 29 of 307 arihaMta bhagavAna, tame ajJAnI AtmAonA uddhAra mATe ane temane sAco rasto batAvavA mATe tamArA caraNothI khUba ja lAMbA aMtara kApyA che. A mATe huM tamArA caraNanI pUjA karuM chuM. huM evuM IcchuM chuM ke tamArA jevI zakti mane maLe jethI huM paNa mArA mATe ane bIjA loko mATe sAcuM cAritra apanAvI zaku. tamArA DhIMcaNanI madadathI tame dhyAnanI avasthAmAM divaso sudhI sthira ubhA rahyA ane kevaLajJAna pAmyA. tamArA DhIMcaNanI pUjA dvArA huM evuM mAguM chuM ke mane paNa dhyAna karavAnI zakti maLe. tamArI pAse dareka prakArano vaibhava ane saMpatti hovA chatAM tame tamArA hAthe saghaLuM tyAgI dIdhuM, tamArA AtmAnI sAcI oLakha karI ane mAnavajAtane sAco rasto batAvyo. duniyAnA dareka jIva tamArA hAthamAM surakSita che kemake tame badhAne abhayadAna ApeluM che. tamArA hAthanI pUjA karavA thakI huM evuM IcchuM chuM ke huM paNa bhautika saMpattinA rAgamAM na phasAu ane dareka jIva pratye ahiMsA dAkhavuM. tamArI pAse asIma tAkAta hovA chatAM tame kyAreya teno durupayoga nathI karyo ke kyAreya tenA para abhimAna nathI karyuM. tamArA upara dareka jIvonI surakSAno paNa bhAra hato. tevI ja rIte huM paNa icchuM chuM ke huM paNa kyAreya Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mastiSka kapALa |.S hRdaya nAbhi koSTaka D.3.D D.3.4.1.4.2.3 you you abhimAna na karuM ane mArI javAbadArIone sArI peThe nibhAvuM. ke he bhagavAna tame AtmAnI anubhUti karI ane dareka jIvonA kalyANa mATe kAma karyuM. huM paNa icchuM chuM ke huM paNa bIjAnA kalyANa mATe vicArI zakuM. siddhakSetra e brahmAMDanA agrabhAge birAje che. tamArI mastiSkanI pUjA karavA thakI huM paNa siddhakSetra javA mAMgu chu. tIrthaMkara nAma karmanA lIdhe tame traNe lokamAM pUjanIya hatA. traNe lokanA mukuTanA ratna samAna hatA ane sukha ane duHkhane ekasarakhI samatAthI sahana karatA hatA. tamArA kapALanI pUjA karavA thakI huM IcchuM chuM ke tevA sadaguNo mArAmAM paNa Ave. tamArI mIThI ane madhura vANI thakI tame keTalAya lokonA jIvanane sparza karyo ane temane AtmAnI anubhUti karavAmAM madada karI. mAruM vacana paNa bIjAnA kalyANa mATe thAo. he vItarAga bhagavAna! tamAruM hRdaya maitrI, karuNA ane dayAthI bhareluM che tevI ja rIte huM AzA rAkhuM chuM ke mAruM hRdaya paNa A saddaguNothI bhareluM rahe. nAbhi dhyAna karatI vakhate mana kendrasthAne hoya che. huM AzA rAkhuM ke huM paNa AvI dhyAnanI uccatama avasthA prApta karIne mArA AtmAnI anubhUti karI zakuM. tamArI nAbhi pUjA thakI huM paNa evI zakti mAMgu chu. saMpUrNapaNe khIleluM sugaMdhita puSpa huM pADuM chuM. A phUlo janmonI jALane kApe che. jevI rIte bhamarAo puSpanI AsapAsa maMDarAya che tevI rIte huM paNa tamArI AsapAsa rahevA mAMgu chuM. huM mAMgu chuM ke samyakatva mArA para aMkita thaI jAya. akhaMDa ane sugaMdhita puSpa arihaMtane arpaNa karavAthI ApaNe ApaNA jIvanane eka puSpa tarIke joIe che. puSpo AcAranuM pratIka che. ApaNA AcAra puSpa jevA hovA joIe ke je darekane koI paNa bhedabhAva vagara phakta suMdaratA ane sugaMdha Ape che. Page 30 of 307 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.4.1.4.2.4 dhUpa pUjA dhUpathI gADha aMdhakAramAM paNa prakAza phelAya che. jyAre huM jaina bhagavAnanI suMdara AMkho samakSa dhUpa rAkhuM chu. tyAre mArI mithyA zraddhA dUra thAya che ane AtmAno sAco svabhAva pragaTe che dhupane pratimAjInI DAbI bAju rAkhavAthI ApaNe upara caDhavA taraphanuM dhyAna zarU karIne mithyAtvanI durgaMdhano nAza karIe chIe ane AtmAno sAco svabhAva pragaTe che. dhUpano sugaMdhI dhumADo upara tarapha jAya che tema ApaNe paNa haMmezA pragatizIla evI AdhyAtmika saphara karavAnI che ane brahmAMDanA TocanA bhAge jyAM siddhakSetra AveluM che tyAM vasavAnuM che. jema dhUpa kharAba vAsane dUra kare che tema ApaNe paNa mithyAtvane dUra karavuM joIe. dhUpa sAdhu jIvanane paNa darzAve che. dhUpa saLagatI rahIne bIjAne sugaMdha Ape che .tevI ja rIte sAdhu ane sAdhvIjIo paNa ni:svArtha bhAve bIjAnA kalyANa mATe kArya kare che. dhUpa ApaNane sAdhu jIvana anusaravAnuM yAda karAve che je chevaTe mokSa tarapha laI jAya che. D.3.4.1.4.2.5 dipaka pUjA jema dipaka ApaNane sArA ane kharAba vacce bheda pArakhavAmAM madada kare che tema AkhI duniyAnuM duHkha dUra karavA eka divasa jJAnanuM dipaka AkhA brahmAMDane prakAzita karaze. dipakanI jyota zuddhAtmAnuM athavA to mukta AtmAnuM pratika che. jyAre ApaNe yogya rIte dipaka prajvalita karIe che tyAre ApaNA duHkha dUra thAya che. tenA pariNAmarUpe ApaNane kevaLa jJAnanA svarUpamAM jJAna maLe che je AkhA brahmAMDane prakAzita kare che. dipaka jJAnanA prakAzanuM pratIka che dipaka pUjA e mUrtinI jamaNI bAjue karavAmAM Ave che je ajJAna ane mithyAtvanA aMdhakArane dUra kare che. dareka jIvanuM aMtima lakSya karmothI mukta thavAnuM che. karmothI mukta thavA mATe dareke badhA ja durguNo jevA ke krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa ane icchAothI mukta thavAnuM che. A pUjA karavAthI ApaNe pAMca mahAvrato: ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha pAlana karavA mATe prerita thaIe che. chevaTe samyaga darzana ane samyaga jJAnathI prApta thayela samyaka cAritra e mokSa tarapha laI jAya che. D.3.4.1.4.2.6 akSata pUjA zuddha ane pUrNa cokhA hAthamAM pakaDuM chuM ane vizALa naMdAvarta karU chu ane mArA prabhunI hAjarImAM mAMgu chu ke mAro saMsAra kAyama mATe nAza pAme. zuddha ane pUrNa cokhA naMdAvartanA svarUpamAM arpaNa karavAthI ane arihaMta bhagavAnanI sAme dhyAna karavAthI ApaNe ApaNA saMsAranA badhA ja Page 31 of 307 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) baMdhanone dUra rAkhIe chIe. photarA vagaranA cokhAne akSata kahevAya che. A eka evA prakAranuM dhAnya che je aMkurita thatuM nathI. koI cokhAnA bIjane vAvIne temAMthI choDa ugADI zakatuM nathI. te chello janma sUcave che. A pUjA karavAthI vyakti evo janma meLavavA prayatnazIla bane che ke tyAra bAda bIjo janma na hoya ane mokSa maLe. D.3.4.1.4.2.7 naivedya pUjA huM ghaNI vakhata bhUkhyo thayo chuM. he zuddha AtmA! koI paNa icchA vagara have mane haMmeza mATe tRpta karI de. janma ane maraNanA cakramAM ghaNI vakhata bhUkhyo thayo chuM paNa te kSaNika hatuM. hai arIhaMta prabhu ! mane evI kAyamI avasthA Apo ke jyAM khorAkanI koi paNa icchA na hoya. naivedhya e svAdiSTa bhojanane sUcave che. A pUjA karavAthI ApaNe svAdiSTa bhojana pratyeno ApaNo rAga ocho karIe chIe. astitva TakAvI rAkhavA mATe pauSTIka khorAka khAvo jarUrI che. paraMtu phakta svAdiSTa bhojana khAvA mATe ja ApaNe jIvavuM na joIe. ane mukta AtmAnI evI avasthAe pahoMcavuM joIe ke jyAM mokSamAM kAyamI AnaMda che. D.3.4.1.4.2.8 phaLa pUjA jema Indra ane bIjA devatAo pUjA karavA mATe phaLa lAve che, tema tamane maLyA bAda he paramAtmA huM saMsAranI IcchAno tyAga karuM chuM ane phakta mokSanA phaLanI AzA rAkhuM chuM. arihaMta bhagavAnanI pUjA karavA mATe devatAo bhaktithI prerAIne mokSanuM phaLa meLavavA mATe svarganA phaLo laIne Ave che. phaLa mokSa ke muktinuM pratika che. jo ApaNe saMsAra pratyenA rAga vagara jIvIe ane ApaNI pharajone koIpaNa prakAranA phaLanI AzA vagara pUrI karIe, satyathI sAdhu jIvana anusarIe ane dareka jIvo pratye prema ane karuNA rAkhIe to ApaNane mokSanuM phaLa avazya maLaze. A chellI pUjA jIvananA aMtima lakSyane sucave che. A pUjAno mukhya hetu tIrthaMkara bhagavAnanA sadaguNo yAda karavAno che ane te ApaNane yAda apAve che ke ApaNAmAM paNa te ja sadaguNa che. tIrthaMkaroe apanAvela mArga para cAlIne ApaNe paNa nirvANa pAmI zakIe chIe. D.3.4.1.5 avasthA ciMtana (arihaMta bhagavAnanI judI judI avasthA para manana karavuM) bAhya pUjAne pUrNa karyA bAda ApaNe ciMtana karavuM joIe. puruSoe arihaMta bhagavAnanI jamaNI bAju eTale ke mUrtinI sAme DAbI bAjue ane strIoe DAbI bAju eTale ke mUrtinI sAme jamaNI Page 32 of 307 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bAju UbhA rahevuM joIe. have ApaNe nIcenI traNa avasthA jemAMthI arihaMta bhagavAna pasAra thayA hatA tenA vize ciMtana karavuM joIe: piMDastha avasthA sAmAnya dehadhArI avasthA padastha avasthA kevaLajJAnI bhagavAnanI zarIradhArI avasthA rUpAtIta avasthA muktAtmA koSTakanI D.3.E D.3.4.1.4.5.1 piMDastha avasthA piMDastha avasthAmAM arihaMta bhagavAnanI nIce mujabanI avasthAnuM ciMtana karavuM joIe: D.3.4.1.4.5.1.1 janma avasthA (bALaka svarUpe) he prabhu, jyAre tame A janmathI pUrve trIjA bhavamAM karuNA ane dareka jIvanA AdhyAtmika vikAsanI tIvra IcchA sAthe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. jyAre tame janmyA tyAre 56 dIkakumArIo ane cosaTha indroe tamAro janma mahotsava karyo hato .tamArI AsapAsa thatI AvI mahAna ghaTanAthI paNa tame abhimAna anubhavyuM nahi e tamArI mahAnatA ane namratA hatI. D.3.4.1.4.5.1.2 rAjya vyavasthA he bhagavAna tame rAjakumAra hatA, tamArI pAse rAjavI sattA ane vaibhava hatA. te chatAM tame tenA pratye rAga ke dveSa na anubhavyo. tame eka yogInI jema alipta hatAM. tamArA tyAgano jaya ho. D.3.4.1.4.5.1.3 zramaNa avasthA he mahAna prabhu! tame saMsAranI sattA ane ArAmane koipaNa khacakATa vagara choDI dIdhA ane tame sAdhu banyA. khUba ja kaDavA anubhavo ane upasargonI vacce tame khuba ja sAhasI ane nIDara rahIne AdhyAtmika vikAsa karyo. ghaNI vakhata tame khUba ja kaThina evA tapa karyA. tame UMDA dhyAnamAM keTalAya divaso sudhI ubhA rahyA. AvuM karavAthI tame tamArA ghAtI karmono nAza karyo. tamArA tapano jaya ho. tamArI vIratAno jaya ho. tamArI sahanazIlatAno jaya ho. D.3.4.1.4.5.2 padastha avasthA A avasthA mATe tamAre tIrthaMkaranI jema jIvana vyavasthA upara ciMtana karavuM joIe. Page 33 of 307 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) he tIrthaMkara! tame 34 atizayo eTale ke advitIya guNadharmothI yukta cho. he tIrthaMkara! tame tIrthanI ane caturvidha saMghanI sthApanA karI che. he tIrthaMkara! tame A brahmAMDanA jIva tatvanA uttama siddhAMto samajAvyA che. tame samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyak cAritrathI banelo muktino mArga samajAvyo che. tame anekAMtavAda, syAdavAda ane nayavAda jevA tatvajJAnanA siddhAMto samajAvyA che. ahiMsA dharmanA sthApaka evA tIrthaMkara paramAtmAne mArA vaMdana. D.3.4.1.4.5.3 rUpAtIta avasthA ahIM tamAre jinanA zuddha svarUpa viSe ciMtana karavuM joIe. he paramAtmA! tame tamArA karmono saMpUrNapaNe nAza karyo che ane tame azarIrI, zuddha, buddha ane saMpUrNa banyA cho. A avasthA prApta karavAthI tame anaMta jJAna, anaMta sukha ane anaMta vIryane prApta karyuM che. tamArI pAse asaMkhya sadaguNo che. tamArI avasthA azuddhatA, vikRti, ane AkrozathI mukta che. A avasthA janma jarA, taNAva ke garIbI badhA duHkhothI para che. D.3.4.1.6 dizA tyAga (jina pratimA upara ja dhyAna kendrita karavuM) have tamAre potAne bhAva pUjA mATe taiyAra karavAnuM che jene caityavaMdana kahe che. tamAre koIpaNa vastuthI vicalita thavAnuM nathI. tamArI AMkho ane mana pratimA para ja kendrita hovA joIe ane tamAre upara, nIce, AjubAju, pAchaLa kyAMya paNa jovAnuM nathI. D.3.4.1.7 parimArjana jamIna para besatA pahelAM sApha karavI) caityavaMdana mATe nIce besatA pahelA tamAre jamInane traNa vakhata tamArA uparI vastrathI sApha karavI joIe. AthI nAnAmAM nAnA jIvanI paNa tamArA besavAthI hiMsA na thAya. D.3.4.1.8 AlaMbana (sahAya) besyA bAda tame tamArA manane traNa vastu para kendrita karatA rahevAnuM che. bhagavAnanI mUrti, bolavAmAM AvatA sUtro ane tenA artha. D.3.4.1.9 mudrA caityavaMdana karatI vakhate dhyAna kendrita karavA mATe amuka mudrAo zAstramAM darzAvavAmAM AvI che. D.3.4.1.9.1 yogamudrA caityavaMdana karatI vakhate ane tenA sUtro bolatI vakhate tamAre TaTTAra besavuM joie, baMne hatheLIo Page 34 of 307 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAthe rAkhIne eka hAthanI AMgaLIone bIjA hAthanI AMgaLIo vaccenI jagyAmAM rAkhavI joIe ane tamArI koNIne peTanI bAjumAM rAkhavI joIe. D.3.4.1.9.2 mukatA zakti mudrA tamAre tamArA baMne hAthane eka chIpalA jevI mudrAmAM rAkhavA joIe tamArA baMne hAtha evI rIte sAthe hovA joIe jethI tamArA baMne hAthanI hatheLI ane AMgaLIo vacce jagyA rahe. jAvaMtI ceI ANaM, jAvaMtI kevI sAhu, jaya vIyarAya vagere sUtro A mudrAmAM bolavAmAM Ave che. D.3.4.1.9.3 jina mudrA. kAyotsarga vakhate tamAre evI rIte ubhA rahevAnuM che ke jethI tamArA banne paganA aMgUThA vacce cAra iMcanuM aMtara ane tamArA baMne paganI eDI vacce cAra iMca karatA ochuM aMtara rahe. tamArA hAtha nIcenI bAju laTakatA rahevA joie. tamArI AMkho tamArI nAkanA agra bhAga para sthira rahevI joIe. jina bhagavAna kAyotsarga karatI vakhate A mudrAmAM ubhA rahe che. D.3.4.1.10 praNidhAna (dhyAnamAM rahevuM) tamAre mana, vacana ane kAyAthI caityavaMdanamAM tallIna thavAnuM che. sAcI mudrAthI, bhAva pUjAmAM indriyone kendrita karavAthI, sAcI rIte sUtro bolavAthI, tamArA manane caityavaMdanamAM lagAvavAthI ane tene kaze bhaTakavA na devAthI tame praNidhAna je aMtima prakriyA che te paNa pUrNa karazo. amuka jaina saMpradAya jevA ke sthAnakavAsI ane terApaMthInA sabhyo maMdiramAM pUjA karatA nathI. D.3.5 digaMbara paraMparAmAM pUjA dareka mUrtipUjaka dharmamAM pratimAnI pUjA ane tenI sAthe saMkaLAyelA vidhi karavAnuM khUba ja mahatva che jyAre koI vyakti e pratimA ke jenI te pUjA ane bhakti kare che tenI eka jhalaka pAmatA ja anupama AnaMda ane prasannatAnI lAgaNI anubhave che. D.3.5.1 devapUjA devapUjA jainonuM prathama Avazyaka che. digaMbara paraMparA mujaba eka zrAvaka mATe devapUjA cha AvazyakamAM prathama Ave che. pUjA sAmAnya rIte mUrtinI samakSa ane amuka dravya arpaNa karavAthI (dravya pUjA) karavAmAM Ave che paraMtu te pratimAnI gerahAjarImAM ane koIpaNa dravya vagara paNa (bhAva pUjA) thaI zake che. pUjA derAsaramAM arihaMta bhagavAnanI pratimAnI samakSa karavAmAM Ave che paraMtu ghare pratimA hoya to paNa karI zakAya che. Page 35 of 307 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) derAsaramAM jatA pahelA tamAre nAhIne zuddha vastro paheravA joie je sAmAnya rIte derAsaramAM A hetu mATe rAkhavAmAM Ave che. derAsara jatI vakhate khUba ja kALajI rAkhavI joIe ke ApaNI bekALajIthI koipaNa jIvane hAnI na pahoMce. derAsaramAM praveza karatAM pahelAM ApaNe ApaNA hAtha ane paga dhoI levA joIe. derAsaranA parisaramAM tamAre praveza karatI vakhate dhIrethI ghaMTa vagADavo joIe jethI tamArA aMtarane jAgRta karI zako. derAsaramAM pravezatI vakhate ApaNe bolavuM joIe * nissihI nissihI nissihI * oma jaya jaya namostu namostu namostu ATaluM karyA bAda ApaNe traNa vAra navakAra maMtra bolavo joIe ane pratimAne namana karavuM joIe. tyArabAda vedI pharate ghaDiyALanA kAMTAnI pharatI dizAmAM traNa vakhata pradakSiNA karavI joIe. tyArabAda pratimAnI samakSa besIne akSatanI madadathI svastika banAvavo joIe je cAra gatine sUcave che. traNa TapakA karavA joIe je cAra gatimAMthI mukta thavAnA rastA sUcave che. ane tenI upara bIjano caMdra karavo joIe je mukta AtmAnuM aMtima sthAna sUcave che ATaluM karavAthI vyakti samaje che ke pUjAnuM aMtima lakSya mokSa meLavavAnuM che. A karyA bAda te gabhArAmAM pUjA mATe praveza kare che. D.3.5.2 digaMbara pUjA vidhi * abhiSeka ke pakSAla (bhagavAnanI pratimAne navaDAvIne zubha vastrathI tene sApha karavI - prakSAlana) * pUjA prAraMbha * AhavAnana ke sthApanA - mukhya pUjA (8 dravyathI) * jaya mAlA * zAMtipATha * visarjana * AratI D.3.5.2.1 abhiSeka paramAtmAnI pratimAne navaDAvavAnI kriyAne abhiSeka kahe che je sAmAnya rIte zuddha pANIthI karavAmAM Ave che. amuka khAsa prasaMgomAM loko paMcAmRta abhiSeka paNa kare che jemAM pAMca dravyo: Page 36 of 307 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pANI, dUdha, dahIM, caMdana ane ghIno upayoga thAya che. joke vartamAna paristhitimAM je rIte dUdhanuM utpAdana karavAmAM Ave che te rIte jotA pUjAmAM dUdha ane tenI koIpaNa banAvaTono vaparAza karavo joie nahIM. abhiSekano mukhya hetu AtmA ane manane zuddha karavAno che. te pratimAne sApha rAkhavAnA hetuthI paNa karavAmAM Ave che. arihaMta bhagavAnanA guNone darzAvatI keTalIka prArthanAo A pUjA daramiyAna karavAmAM Ave che. A pUjA ApaNane indrano anupama utsAha ane khuzI darzAve che ke jyAre te navA janmelA tIrthaMkara bhagavAnano meru parvata para abhiSeka kare che. ApaNe bhagavAnane kharAba vicAro, icchAo, kaSAyo ane saMsAranA rAgamAMthI dUra rahevA mATe prArthanA karIe che. A pachI ApaNI pAse je bace che te zuddhAtmA che. abhiSekamAM pratimAne sUkA ane zuddha vastrathI sApha karavAmAM Ave che jene prakSAlana kahe che. A vakhate 'prabhu patita pAvana' prArthanA bolavAmAM Ave che. D.3.5.2.2 pUjA prAraMbha A kriyAmAM maMgala stotra bolavAmAM Ave che. D.3.5.3 AhavAnana ane sthApanA A kriyAmAM je bhagavAnanI pUjA karavAnI hoya temane vinaMtI karIne bolAvavAmAM Ave che ane temanI sthApanA karavAmAM Ave che. D.3.5.2.4 mukhya pUjA mukhya pUjA ATha prakAranA dravyathI karavAmAM Ave che. ghaNA digaMbara saMpradAyamAM dipaka, phulo ke phaLane badale zrIphaLa, raMgIna cokhA ane laviMga vAparavAmAM Ave che. D.3.5.2.4.1 jaLa pUjA A pUjAmAM zuddha jaLa arpaNa karavAmAM Ave che jethI janma jarA ane mRtyuno vinAza karI zakAya (janma jarA mRtyu vinAzanAya). dareka jIvAtmA satata janma, jarA ane mRtyunI du:khadAyI paristhitimAMthI pasAra thato hoya che. jaLa ApaNane zuddha pANI jevuM jIvana jIvavAnuM ane chevaTe mokSa prApta karavAnuM yAda apAve che. D.3.5.2.4.2 caMdana pUjA A pUjA caMdananA pAuDaramAM kesara ane pANI bheLavIne saMsAranA tApamAthI mukta thavA karavAmAM Ave che (saMsAra tApa vinAzanAya). caMdanano svabhAva zAMta che AthI tenA ane dharma dvArA ApaNe Page 37 of 307 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ApaNI pIDAomAMthI bahAra AvI zakIe che. D.3.5.2.4.3 akSata pUjA photarAM vinAnA cokhAne akSata kahe che. akSata pUjA janma, jarA ane mRtyuno aMta sUcave che(akSaya pada prAptAya). jema cokhA pharIthI aMkurita thatA nathI tema ApaNe paNa akSaya padane pAmIe. D.3.5.2.4.4 puSpa pUjA A pUjAmAM kesarI raMganA cokhA athavA puSpa arpaNa karavAmAM Ave che. puSpa kaSAya ane Indriyone sUcave che. puSpa arpaNa karavAthI ApaNe badhA kaSAyo ke je karma baMdhanuM kAraNa che tenAthI dUra thavAnuM mAMgIe che (kAma vAsanA vinAzanAya). D.3.5.2.4.5 naivaidya pUjA naivaidya svAdiSTa bhojana darzAve che. A pUjAmAM koparAno sapheda nAno TukaDo je svAdiSTa bhojana darzAve che tene arpaNa karavAmAM Ave che. te darzAve che ke A pUjA karato vyakti bhojananI IcchAmAMthI upara uThe che tene ochI kare che (kSudhA roga vinAzanAya). jIvananuM aMtima dhyeya nirvANa prApta karavA thakI koipaNa prakAranA khorAkanI jarUrIyAta upara uThavAnuM che. D.3.5.2.4.6 dipaka pUjA A pUjAmAM dipaka (diyA) ne arpaNa karavAmAM Ave che jethI ApaNA jJAna ane mithyA thavAno aMdhakAra dura thAya (mohAMdhakAra vinAzanAya). ghaNI vakhata kesarI raMganA koparAno TukaDo dipakane darzAve che. D.3.5.2.4.7 dhUpa pUjA A pUjAmAM laviMga athavA caMdananA pAvaDarano bhUko je dhUpa darzAve che tene ATha karmanA nAza mATe (aSTakarma vinAzanAya) arpaNa karavAmAM Ave che. D.3.5.2.4.8 phaLa pUjA A pUjAmAM AkhI badAma athavA koparuM je phaLane darzAve che tene arpaNa karavAmAM Ave che. phaLa nirvANa ke mokSane darzAve che je dareka AtmAnuM aMtima lakSya che (mokSa phaLa prAptAya). Page 38 of 307 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.5.2.4.9 ardhya/ AzikA pUjA A pUjA ATha prakAranA dravyathI pUjA karyA bAda siddha padanI prApti mATe karavAmAM Ave che (anardha pada prAptAya). tene AzikA pUjA paNa kahe che. AzikA nAnI thALI che jemAM vyakti AhavAnana samaye laviMga, puSpa ke pILA cokhA rAkhe che. 9 AkhA laviMga ke 9 AkhA cokhAnA dANA DAbA hAthamAM levAmAM Ave che dareka vakhate sthApanAno maMtra bolavAmAM Ave che. AhavAnana ke saMnidhikaraNa bolavAmAM Ave che. mAthuM sIdhuM rAkhIne traNa puSpa ke laviMga jamaNA hAthanI anAmikA AMgaLI ane aMguThAnI vacce rAkhavAmAM Ave che ane dareka vakhate AzikAmAM mukavAmAM Ave che. D.3.5.2.5 jaya mAlA (prazaMsA) A vidhimAM tIrthaMkara bhagavAnanA guNone yAda karavAmAM Ave che. jaya mAlA - vijayanI mALA - jemAM tIrthaMkara bhagavAnanA nAmane eka pachI eka bolavAmAM Ave che. mauna sAthe thoDIkavAra besavAmAM Ave che ane tyArabAda namaskAranA pATha karavAmAM Ave che. temanA guNone bolatI vakhate dareke vicAravAnuM che ke ApaNo AtmA paNa AvA ja guNo dharAve che ane ApaNe paNa karmothI mukta thaIne mokSa meLavavA mATe sakSama chIe. D.3.5.2.6 zAMti pATha dareka jIvonI zAMti ane temanA sukha mATe zAMtipATha nAmanI prArthanA karavAmAM Ave che. D.3.5.2.7 visarjana A vidhithI pUjAnuM samApana karavAmAM Ave che. ahIM pUjAmAM AvelA devatAo ke jemane AhavAnanI kriyAmAM bolAvelA hatA temane temanA sthaLe javA mATe pUchavAmAM Ave che ane vidhi daramiyAna karavAmAM AvelI bhUla badala mAphI mAMgavAmAM Ave che. D.3.5.2.8 AratI paMca parameSThI athavA tIrthaMkaronI AratIne dIvo pragaTAvIne pUjA karyA bAda karavAmAM Ave che. AratI karyA bAda zAstro vAMcavAmAM Ave che athavA to dhyAna karavAmAM Ave che. pUjA vakhate paNa zAstronI vAcanA karavAmAM Ave che. jo sajAgatA pUrvaka pUjA karavAmAM Ave to te jaina tatvajJAnanA siddhAMtonI vadhu sArI samaja Ape che. sAmAnya rIte pUjA tIrthaMkarone anulakSIne karavAmAM Ave che paraMtu jaina zAstro (deva zAstra guru samuccaya pUjA) nI pUjA paNa rojanI pUjAno ja bhAga che. amuka khAsa prasaMgo tahevAro sAthe Page 39 of 307 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) saMkaLAyelI pUjA ApaNA dharma viSenI mAnyatAne majabUta banAve che. pUjAno mukhya dhyeya tIrthaMkaranA guNagAna gAtI vakhate ApaNe ApaNI jAtane yAda karAvavAnuM che ApaNe paNa tevA ja guNo dharAvIe che ane tIrthaMkaroe apanAvelo mArga pasaMda karIne ApaNe paNa mukti meLavI zakIe che. D.3.6 pUjAmAM arpaNa karAtI vastuo ane tenuM mahatva: nIceno cArTa zvetAMbara ane digaMbara pUjAmAM vaparAtI sAmagrI ane temanuM mahatva batAve che. di | sAmagrI | sAmagrIno vikalpa | mahatva zve* 1 1 jaLa samAna 2 2 caMdana samAna 3 3 puSpa 7 ta zuddhatA jJAna/zAMti pILA cokhA (kesara | sAruM caritra thI raMga karelA) phAyado IcchAo, ciMtA hatAzA ane duHkhothI mukti krodha jevA kaSAyamAMthI mukti mAyAnA kaSAyamAMthI mukti 4 * dhUpa samAna sAdhujIvana janma ane maraNanA cakrano aMta - 5 dipaka pILuM kopara (Isara zuddha cetanA ajJAna ane aMtaranA thI raMga karAyeluM) 9 akSata samAna janma ane maraNanA cakra no aMta n naivedya sapheda korTa paramAtmA thavuM(digaMbara) svAdiSTa bhojana pratye aMdhakArano nAza evI rIte jIvo ke te aMtima jIvana hoya lobha nA kaSAyamAMthI mukti nirlepatAthenA barA 8 phaLa sukAmevA mokSa mokSa C ardhya ardhya pUjA samyaga darzana samyaga | pUjA (AzikA) A jJAna ane saMpUrNa ATheya sAmagrI nuM sukhanI zAzvata (mizraNa) avasthA digaMbara saMpradAyamAM laviMga ane caMdananA pAvaDarano bhUko dhUpa darzAve che. tene ATha karmanA nAza mATe arpaNa karavAmAM Ave che. AzikA pUjA phakta digaMbara paraMparAmAM ja karavAmAM Ave che. Page 40 of 307 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.7 zvetAMbara saMpradAyanAnI vizeSa pUjAo viziSTa prasaMgamAM karavAmAM AvatI pUjAmAM upara mujaba darzAvelA 8 sAmagrI je roja pUjAmAM vaparAya che teno ja upayoga thAya che. zvetAmbara paraMparAmAM karavAmAM AvatI amuka vizeSa pUjA nIce mujaba che: D.3.7.1 snAtra pUjA te tIrthaMkara bhagavAnano devo ane devIo dvArA meruparvata upara thayelo janma mahotsava sUcave che. koIpaNa pUjA, pUjana, janma mahotsava, navA vyavasAyane zarU karatA pahelA, navA gharamAM praveza karatA pahelA ke koI paNa khAsa prasaMganI pahelA karavAmAM Ave che. D.3.7.2 paMcakalyANaka pUjA A pUjA tIrthaMkara bhagavAnanA pAMca kalyANako jevA ke janma, garbha, dIkSA, kevaLa jJAna ane mokSa kalyANaka ne sUcave che. ghaNI paMcakalyANaka pUjA bhagavAna pArzvanAtha, AdinAtha, zAMtinAtha ke mahAvIra svAmInI bhaktirUpe hoya che. A pUjA koI paNa sArA prasaMga daramiyAna karavAmAM Ave che. D.3.7.3 aMtarAya karma pUjA A pUjAmAM aSTaprakArI pUjA jevI ja ATha pUjAo hoya che. A pUjAmAM judA judA lokoe kevI rIte aMtarAya karma bAMdhyA ane A pUjA karavAthI te kevI rIte dura thayA te darzAvavAmAM Ave che. A pUjA 8 karmone dUra karavA mATenI 64 pUjAno eka prakAra che. D.3.7.4 99 prakArI pUjA A pUjAmAM siddhAcala mahAtIrthanA guNane yAda karavA karavAmAM Ave che. A eka evI jagyA che jyAM ApaNA prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva 99 vakhata pUjA karavA AvyA hatA. D.3.7.5 sattarabhedI pUjA ApaNA zAstro kahe che ke jinezvara bhagavAnanI pUjA karavAthI ApaNane puNya karmano baMdha thAya che. A pUjAmAM indrano ullekha che jemaNe 17 prakAranI judI-judI sAmagrI dvArA bhagavAna pArzvanAthanI pUjA karI hatI. sAmAnya rIte A pUjA koIpaNa derAsaranI pratiSThA vakhate ke derAsaranA zikhara upara navI dhajA lagAvatI vakhate karavAmAM Ave che. Page 41 of 307 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.7.6 vAstupUjA A pUjA jyAre koI navA gharamAM praveza kare tyAre tene AzIrvAda ApavA karavAmAM Ave che. A pUjAnI racanA karanAre zarIrane AtmAnuM kSaNika gharanuM rUpaka ApeluM che. ApaNuM aMtima lakSya zarIra sAthe rAga rAkhavo nahI paraMtu AtmAnA kAyamI ghara eTale ke mokSamAM javAnuM che. D.3.7.7 navapada pujA A pUjA nava AdaraNIya vastuo: paMcaparameSThi, samyaga darzana, samyaga jJAna, samyaka caritra ane samyaka tapanI pUjA karavA mATe thAya che. D.3.7.8 bAra vrata pUjA A pUjA zrAvakanA bAra vratane darzAve che. A pUjA ApaNane zrAvakanA bAra vratone anusaravAnuM yAda karAve che tathA zrAvaka ane zrAvikA jeo A vrata apanAvyA ane tenA phAyadA vizenI kathAo kahe che. D.3.8 zvetAmbara paraMparAmAM pUjana pUjana vividha kriyAono samanvaya ane lAMbo samAroha che. dareka pUjana mATe vizeSa prakriyA che. te pUjana vizeSatA dharAvatA paMDita pAse ja karAvavAmAM Ave che. A pUjana vizeSa prasaMgo jevA ke derAsaranI pratiSThA, derAsaranI varSagAMTha ke koInA vizeSa prasaMgane ujavavA mATe karavAmAM Ave che. tenA udAharaNo nIce mujaba che: * siddhacakra pUjana: A pUjA vizeSa prakAranA phaLa ane naivedya dvArA navapadano Adara karavA mATenI lAMbI pUjA che. te zrIpALarAjA ane mayaNAsuMdarIne eka AcArya dvArA ApavAmAM AvyuM hatuM. * bhaktAmara pUjana: A pUjana bhagavAna AdinAthane Adara ApavA mATe 44 ke 48 gAthAno bhaktAmara stotra bolavA dvArA ane vizeSa prakAranA naivedya ane phaLa arpaNa karavA dvArA karavAmAM Ave che. * zAMti snAtra pUjana: sAmAnya rIte A pUjana koIpaNa derAsaranI pratiSThA ke koIpaNa moTA dhArmika samArohanI pahelA vighnone dUra karavA mATe ane zAMtinI sthApanA mATe karavAmAM Ave che. Page 42 of 307 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.3.9 digaMbara paraMparAmAM karavAmAM AvatI vividha pUjAo * deva zAstra gurU pUjA: A pUjAmAM deva - vItarAga bhagavAna, zAstra - temaNe ApelA upadezonA pustako ane guru - je temanA upadezonI ApaNane samaja Ape che ane je che - ApaNane mArgadarzana Ape che temanI pUjA karavAmAM Ave che. muktinI saphara deva, zAstra ke gurunA Adara vagara zarU thaI zakatI nathI. * paMcakalyANaka pUjA: tIrthaMkara bhagavAnanA kalyANakonI ahIM pUjA karavAmAM Ave che. paMcakalyANaka pUjA tIrthaMkaronA pAMca kalyANakonI prazaMsA kare che. * * paMcaparameSThi pUjA: A pUjAmAM arihaMto, sidhdho, AcAryo, upAdhyAya ane sAdhuonI pUjA karavAmAM Ave che. temAM arihaMta, siddha, deva, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e guru che. sAcA arthamAM A pUjA ApaNe AtmAmAM zaraNa levAthI ane paMca parameSThI batAvelo mArga anusaravAthI karI zakAya che. nava devatA pUjA: A pUjAmAM 9 uttama vastuonI prazaMsA karavAmAM Ave che A 9 vastuo paMcaparameSThi, jaina dharma, jaina Agama, jinabiMba ane jaina caitya che. dasa lakSaNA pUjA: A pUjA sAdhuonA 10 mahAna guNonI prazaMsA kare che. Adarza guNo jevA ke uttama kSamA vagere dharmano ane zuddha AtmAno svabhAva che jema ke anaMta sukha. . ratnatraya pUjA: samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyaka cAritrane ratnatrayI kahevAmAM Ave che .ratnatraya e muktinuM kAraNa ane tenuM pariNAma mokSa che. A ratnatrayanI ahIM pUjA karavAmAM Ave che. * divALI pUjA: te bhagavAna mahAvIranA nirvANa kalyANakane ujavavA mATe karavAmAM Ave che. * solaha karaNa pUjA: solaha karaNa pUjAmAM tIrthaMkara nAmakarma meLavavA mATenA kAraNo para UMDA vicAro ke tenI upara manana karavAnuM hoya che. * nirvANa kSetra pUjA: je jagyAe bhagavAna mahAvIrane nirvANa maLyuM hatuM te jagyA khUba ja pavitra che ane tenI pUjA ahIM karavAmAM Ave che. * dhUpa dasamI pUjA Page 43 of 307 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * rakSAbaMdhana pUjA * jaina dharma jaina Agama jaina caitya ane jaina caityAlaya pUjA * digaMbara parva pUjA A dareka pUjAno hetu tIrthaMkara bhagavAnanA guNone yAda karIne ApaNe potAnI jAtane yAda apAvavAnuM che ke ApaNe paNa A badhA ja guNo dharAvIe che ane tIrthaMkara prabhue lIdhelA mArga apanAvIne ApaNe paNa mukti meLavI zakIe chIe. maMdiramAM bhagavAnanA caraNomAM puSpa caDhAvavAM na jazo pahelA potAnA gharane prema ane suvAsathI bharI do. bhagavAnanI samakSa derAsaramAM dIvo pragaTAvavA na jazo pahelA tamArA hRdayamAMthI pApanA aMdhakArane dUra karo maMdiramAM prArthanA karavA mATe tamAruM mastaka na namAvo pahelA tamArA bAMdhavo joDe namratAthI vartavAnuM zIkho maMdiramAM ghUMTaNiye paDIne prArthanA na karo pahelA je loko nIce paDI gayA che temane uThAvavA mATe namo maMdira jaIne potAnA pAponI mAphI na mAMgo pahelA jemane tamArI sAthe pApa bharyuM vartana karyuM che temane dilathI mAphI Apo ravIndranAtha TAgora Page 44 of 307 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D.4 6 Avazyaka Compodium of Jainism - Part (II) D.4.1 prastAvanA jaina dharma khuba ja vyavahArika dharma che, je ApaNane rojiMdA jIvanamAM khuba ja upayogI che. jaina dharmane vyavahAramAM lAvIne jIvI jANavAno che. jaina mUlyo dareka vyakti mATe jIvananA dareka tabakke upayogI che. AtmAnuM ciMtana karavuM jaina dharmano agatyano bhAga che. AtmAnuM ciMtana karavuM, temAM vicaravuM, tenuM manana karavuM, vitteSaNa karavuM vagere sAcA AcaraNano bhAga che. A kriyAo eka pavitra jainanA jIvanamAM vaNAyelI hoya che. derAsare javuM, gune sAMbhaLavuM, vata niyamo levA, sAdhuna gocarI khAparI, mamatA mATe sAmayika karavI, AtmanirIkSaNa mATe pratikramaNa karavuM, ahiMsAnuM pAlana karavuM, dAna karavuM, prAmANika jIvana jIvavuM ane AvI bIjI amuka kriyAo eka jainanA rojiMdA jIvanano bhAga hoya che. jaina darzana mAne che ke anAdi kALathI AtmA azuddhiothI bharelo che. AtmA pAse tenA zuddha svarUpamAM anaMta darzana, anaMta vIrya, anaMta jJAna ane anaMta sukha hoya che. eka saMsArI AtmA tenA A svabhAvane samajI zakato nathI kema ke te karmathI ladAyelo che. A karma mukhyatve mithyAtva(mithyA darzana ane ajJAna) ane kaSAyo(krodha,mAna, mAyA ane lobha) nA kAraNe hoya che. tIrthaMkaroe ApaNane ghaNA mArga batAvyA che jenAthI ApaNe A kaSAyothI mukta thaIne mokSa meLavI zakIe. eka rasto che 6 Avazyakone roja vyavahAramAM anusarIe. 6 avazyakone roja zraddhAthI karIe to ApaNe AdhyAtmika vikAsa karI zakIe chIe. A 6 Avazyako dareka jaine roja karavA joIe. A Avazyako anusaravAmAM Ave to vyakti nakArAtmaka vicArothI tathA rAga ane dveSathI dUra rahe che, AtmAno vikAsa kare che ane chevaTe mokSa meLave che. prAcIna jaina zAstro AvA 6 Avazyako sUcave che. jaina darzana A 6 Avazyakone roja anusaravAnuM kahe che. digaMbara ane zvetAmbara baMne paraMparAmAM 6 Avazyako che paraMtu temAM thoDA ghaNA pharaka che. D.4.2 zvetAmbara paraMparA mujabanA 6 Avazyako 48 miniTa sudhI zAMtithI sthiratAmAM besavuM ane ahiMsApUrvaka pApapravRtti rahita samatApUrvaka rehavuM sAmAyika caSvisantho vaMdanA sAdhu mahArAjonI upAsanA ane vaMdana Adi karavA covIsa tIrthaMkaronA guNane yAda karavA ane temanI stuti karavI Page 45 of 307 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pratikramaNa kAyotsarga ke pratyAkhyAna ke paccakhANa AkhA divasamAM karavAmAM Avela pApakriyAo ane azubha vicArono pazcAtApa karavo ane te pharIthI na thAya tenA mATe prayatna karavo lAMbA samaya sudhI sthira rahIne dhyAnamAM rahevuM ane ciMtana karavuM ke pharIthI AvA azubha vicAro nahi karuM. thoDA samaya mATe sArI pravRtio karavAnI pratijJA levI ane amuka prakAranA khorAkano tyAga karavo ane vrata-niyamathI tyAgamaya jIvana jIvavAno prayatna karavo koSTaka D.4.A dareka AvazyakanI vidhimAM ardha-mAgadhI ane saMskRta bhASAmAM lakhAyelA amuka sUtro hoya che. A sUtro tIrthaMkara bhagavAnanI prazaMsAmAM lakhAyelI amuka stutio ane pazcAtApa, bhUlanI kabUlAta ane tenI mAphI mAMgatA ghaNA pado lakhAyelA che. D.4.2.1 sAmAyika - samatAnI avasthA samatAnI avasthAmAM rAga ane dveSa vagara rahevuM ane dareka jIvane potAnA jevo ja mAnavo eTale sAmAyika. sAmAyika eka prakriyA che je samatAnA guNane khIlave che. te mANasane AtmAnI najIka lai jaine tene zAMta ane sthira prakRtino banAve che. samatA zAMta rahevAnI kriyA che. te mana ane svabhAvanI taTasthatA zIkhave che. te mithyAtva ane kaSAya dUra karavA ane ahiMsAnA pAlana mATe khuba ja jarUrI che ane tenA dvArA chevaTe badhA karmo dUra thAya che. A kriyA karavAno udeza e che ke ApaNe dareka jIvane samAnatAthI joIe, sukha ane dukhamAM samatAbhAva rAkhIe ane rAga ane dveSathI para rahIe. sAmAyika daramyAna sAdhaka dunyavI baMdhanone tyajI daIne, tenA mana, vacana ane kAyAnI kriyAone niyaMtraNamAM rAkhIne eka sAdhu jevuM jIve che. zAMta rahevuM, dhyAna karavuM, zAstro vAMcavA, pratikramaNa karavuM ane potAnA pApa mATe mAphI mAMgavI e khuba jarUrI che. dareke AtmAnA nIcenA guNo tarapha dhyAna sevavuM joIe: * dareka jIva pratye samatAbhAva * zuddha IrAdA sAtheno sva para niyaMtraNa * Icchao ane napharatanA kAraNe udabhavatA dareka vicArano bahiSkAra sAmAyika karatI vakhate ApaNe dunyavI sukho, parivAra, mitro, sabaMdho vagere viSe na vicAravuM joIe kema ke te AtmAno sAco svabhAva nathI. enA badale nIcenA sUtra para dhyAna kendrita karavuM Page 46 of 307 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe: * nA-ahama - huM e nathI Compodium of Jainism - Part (II) AtmAnI sAcI oLakha ke jemAM anaMta darzana, jJAna, vIrya ane sukha che tenI sAthe ekarUpa thavA nIcenA sUtra para dhyAna kendrita karavuM joIe: * so-ahama - huM e chu AtmAnA sAcA svabhAva para dhyAna kendrita karavAthI kharAba karmo(pApa) kharI jAya che. AthI evuM mAnavAmAM Ave che ke jainoe divasanA koI paNa samaye thAya teTalI vadhu sAmAyika karavI joIe. sAmAyika karyA sivAya koIne mokSa maLyo nathI ane koIne maLaze paNa nahi. sAmAyika eka sAco AcAra che. sAmAyika tIrthaMkara bhagavAnanA upadezano sAra che. samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyaka cAritra meLavavA mATe sAmAyika karavuM jarUrI che. jaina sAdhu ane sAdhvIo dIkSA letI vakhate vrata le che ke teo kAyama sAmAyikamAM ja raheze ane AthI ja teo haMmezA samatAmAM ja rahe che. jayAre eka zrAvaka ke zrAvikA sAmAyika le che tyAre e eTalo samaya sAdhunI jema gALe che. zrAvaka/zrAvikA e divasamAM ochAmAM ochuM eka sAmAyika karavAno prayatna karavo joIe. sAmAyika viSenI vistRta samaja keTalIka jaina pustakomAM maLe che. D.4.2.1.1 sAmAyikanA prakAra: * AMzika * pUrNa jIvana paryaMta pUrNa sAmAyika sAdhu ane sAdhvIone lAgu paDe che kema ke teo haMmezA samatAmAM rahe che. AMzika sAmAyika zrAvaka ane zrAvikA mATe che jethI te dareka bAhya vastuothI potAne alipta rAkhatA zIkhI zake. sAmAyika karavA mATeno ochAmAM ocho samaya 48 miniTano che. D.4.2.1.2 sAmAyika karatI vakhate nIcenA 32 prakAranA doSothI dUra rahevuM joIe. jaina zAstro mana, vacana ane kAyAnA 32 doSo batAve che jenAthI ApaNe bacIne rahevuM joIe. D.4.2.1.2.1 mananA 10 doSo * tenA dhyeya ke kriyA pratye sanmAna rAkhyA vinA sAmAyika karavI. . yaza ke kIrti mATe sAmAyika karavI. * lAbhanI IcchAthI sAmAyika karavI. Page 47 of 307 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * ahaMkAra sahita sAmAyika karavI. . rAjya Adi aparAdhanA bhayathI sAmAyika karavI. * sAmAyikanA phaLa mATe niyANuM bAMdhavuM. * sAmAyikanA phaLamAM zaMkA sAthe sAmAyika karavI. * gussA sAthe sAmAyika karavI. * deva, guru ane dharma pratyenA Adara vagara sAmAyika karavI. * bIjA koInA kahevAthI ane bahumAna vagara sAmAyika karavI. D.4.2.1.2.2 vAcananA 10 doSa * sAmAyikamAM kuvacana bolavA. * vagara vicArye bolavuM. * sAmAyikamAM rAga utpanna kare tevA gIta vagere gAvA. * potAnI sagavaDatA ke samaya bacAvavA mATe sUtro saMkSiptamAM bolavA. * kalaha upajAve tevI vANI bolavI. * vikathA karavI. * hasI majAka karavA. * azuddha uccAro karavA. * kAraNa vagaranuM bolavuM. * aspaSTa uccAraNavALuM bolavuM. D.4.2.1.2.3 kAyAnA 12 doSo * eka para bIjo paga caDhAvIne besavuM. * asthira AsAna sAthe besavuM. * asthira draSTi rAkhavI. * gharanA ke anya kAmo mATe sAmAyikamAMthI vicalita thavuM. * koI vastuno Teko levo. * koI kAraNa vagara hAtha-paga ke zarIrane saMkocavA ke phelAvavA. * ALasa maraDavI ke suI javuM. hAtha ke paganI AMgaLIone maroDIne TacAkA phoDavA. * zarIra parathI dhULa khaMkheravI. Page 48 of 307 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * mAthe ke kapALe hAtha daIne duHkhabharI mudrAmAM besavuM ke pachI barAbara jamIna sApha karyA vagara tenI para cAlavuM. * suI javuM ke niSkriya rahevuM. * kAraNa vagara bIjA pAsethI koI prakAranI sevA levI. sAmAyika Avazyaka vakhate bolavAmAM AvatA amuka sUtro A pramANe che: paMciMdiya sUtra athavA guru sthApanA sUtra, iriyAvahiyaM sUtra ke mAphI mAMgavA mATenuM sUtra, karemi saMte sUtra athavA sAmAyikanuM vrata levuM vagere. D.4.2.2 cavisano tIrthaMkaranI bhakti bharelI prArthanA - caSvisanthono artha che covIsa tIrthaMkara paramAtmAonA guNonI bhakti karavI. A AdaraNIya prArthanA 24 tIrthaMkara bhagavAnanA guNo jevA ke rAga ane dveSathI mukti eTale ke vItarAgatvane yAda karavA thAya che. A guNo meLavavA prayatna karavAthI ApaNe kaSAyothI dUra thaI zakIe che. logassa sUtrano jApa karavAthI ApaNe covIsa tIrthaMkara bhagavAnanone namaskAra karI zakIe chIe, AthI tene caturvizAMti stava kahe che. logassa sUtrano zraddhAthI jApa karavAthI ApaNe paNa tIrthaMkara bhagavAna jevA guNone meLavIe chIe, ApaNI zraddhAne zuddha karIe chIe ane samyaga darzana meLavIe chIe. jemanI pAse samyaga darzana hoya te chevaTe mokSa meLave che. bhaktibharI prArthanAnA prakAro: bhakti bharI prArthanAnA paNa be prakAro che . dravya bhAva tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAnA zuddha dravyo jevA ke cokhA ane puSpathI pUjA karavI te bAhya stuti ke dravya stuti che ane tIrthaMkara bhagavAnanA AMtarika guNadharmonI prazaMsA karavI AMtarika bhakti ke bhAva stuti che. caSvisantho athavA caturvizAMti stavamAM bolavAmAM AvatuM mukhya sUtra logassa sUtra che jemAM 24 tIrthaMkaranA nAmathI temanI bhakti karavAmAM Ave che. D.4.2.3 vaMdanA - sAdhuono Adara jaina zAstromAM traNa prakAranI vaMdanAno ullekha maLe che . jo ApaNe koI sAdhune rastAmAM athavA bIjI koI jagyAe maLIe to ApaNe mAthuM namAvIne kahIe chIe ke 'manthaeNa vaMdAmi' athavA 'namAmasAmI vaMdAmi' jeno artha thAya che ke huM tamane namana karuM chuM Page 49 of 307 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * jo ApaNe sAdhune upAzrayamAM maLIe to ApaNe temanI sukhazAtAnI pRcchA karavI joIe ane ApaNe karelA koIpaNa avinaya vartana mATe mAphI mAgavI joIe. * pratikramaNanI kriyAo sAdhunI hAjarImAM karavI joIe. pAraMparika pratikramaNanI kriyAmAM guruvaMdanA sUtra bolavAmAM Ave che je eka sAdhunI saMpUrNa vaMdanA che. aMgrejI pratikramaNa mATe ApaNe bIjA vikalpano upayoga karIe che kema ke koI aMgrejI bolato vyakti jyAre upAzrayanI mulAkAta le tyAre te sauthI vadhu upayogI che. vaMdanA AvazyakamAM bolavAmAM AvatA keTalAka sUtro nIce mujaba che: - icchAmi mAsamaNoM sUtra tIkhutto sUtra baMneno artha che sAdhu sAdhvIne vaMdana karavuM, utkRSTa vaMdanA ke Adarza dvAdazavarta vaMdanA ke je namananuM zreSTha svarUpa che. D.4.2.4 pratikramaNa - karelA pAponuM prAyazcita ke tenI kabUlAta pratikramaNa te sauthI agatyanuM Avazyaka che. 'prati' eTale pAchA ane 'kramaNa' eTale ke javuM eTale ke pAchA javuM. teno artha thAya che ke manana karavuM, AlocanA karavI, pazcAtApa karavo, potAnI bhUlanI kabUlAta karavI, potAnA mana vacana ane kAyAthI rojanI kriyAomAM thayelA doSonI bIjA pAse mAphI mAgavI, bIjAne mAphI ApavI ane saunI sAthe maitrIpUrNa vyavahAra karavo, roja ApaNA dvArA thatI kriyAonI samIkSA karavI ane thatA pApamAMthI pAchA haThavuM. pratikramaNa eTale eka evuM darpaNa jemAM ApaNe potAnI jAtane jevI che tevI joIe che. AthI ja pratikramaNa karelA pApa kAryo athavA vicArono pazcAtApa ane tenI niSThA bharI kabUlAta sUcave che. ane te bIjAne mAphI khApavAnuM paNa sucave che. AtmazistathI bharelI A prakriyA ApaNane vartamAnamAM pApa karatAM roke che ane bhaviSyamAM paNa pApa karatAM aTakAve che. te AtmAnA guNone DhAMkI detA karmone AvatA aTakAve che. ApaNe tapa 12 prakAranA karI zakIe chIe - cha prakAranA bAhya tapa ane cha prakAranA AMtarika tapa. A prakAranA bAhya tapa ApaNane bhautika duniyAnA sukho jevA ke pAMca prakAranA indriyanA sukho tathA mana ane zarIranA sukhothI alipta banAvIne ApaNane AdhyAtmika vikAsa mATe taiyAra kare che. AMtarika tapa ApaNane AtmAnA sAcA svabhAvane oLakhavAmAM madada kare che. ApaNe ApaNI bhUlonI samIkSA karyA vagara tenA mATe mAphI mAgyA vagara athavA bhaviSyamAM te bhUlo na karavAnI taiyArI batAvyA vagara AdhyAtmika vikAsa sAdhI zakatA nathI A pratikramaNano Page 50 of 307 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) niSkarSa che. pratikramaNanA prakAro: jaina sAdhu ane sAdhvIjIo paraMparA mujaba A prakriyA kare che. jaina zrAvaka ane zrAvikA nizcitapaNe A prakriyA kare che. jyAre bIjA temanI anukULatA mujaba zakya hoya tyAre A prakriyA kare che. pratikramaNa divasamAM be vakhata karavAnuM sUcavyuM che. eka savAre jene rAiyaM pratikramaNa kahe che ane bIjuM sAjanuM pratikramaNa jene divasarca pratikramaNa kahe che. savAranuM pratikramaNa rAta daramyAna karavAmAM AvatI bhUlonA prAyazcita rUpe hoya che ane sAMjanuM pratikramaNa divasa daramyAna karelI bhUlo ke vratane bhAMgavAnA pazcAtApa rUpe hoya che. jo koI roja pratikramaNa na karI zake to keTalAka vizeSa prakAranA pratikramaNa paNa che jema ke dareka pakhavADiye karavAmAM AvatuM pratikramaNa(pakhkhI), cAra mahine karavAmAM khAvanuM pratikramaNAyomAsI) ane vArSika ke saMvatsarI pratikramaNa varSanA aMte karavAmAM AvatuM pratikramaNa dareka jainoe karavuM joIe jene saMvatsarI pratikramaNa kahe che. te paryuSaNanA chellA divase karavAmAM Ave che ane tyAra bAda kSamApanA ujavAya che. eTale ke dareka jIvone pote karelA duSkRtyo badala mAphI mAMgavAmAM Ave che ane darekane mAphI ApavAmAM paNa Ave che. te dareka pratye prema ane maitrInI bhAvanA utpanna kare che. pratikramaNa ApaNA jIvanane sukha ane zAMtibharyuM banAve che ane susaMgata samAjanI paNa racanA kare che. dravya ane bhAva pratikramaNa jaina darzanamAM sAdhu ane sAdhvI jemaNe A saMsAra choDI dIdho che temanA mATe pAMca mahAvrato batAvyA che. temaja zrAvaka ane zrAvikA mATe maryAdita svabhAvanA bAra aNuvrato batAvyA che. je sAdhu ane sAdhvI dvArA pALavAmAM AvatA mahAvrato karatA ochA kaThina che. jaina darzanamAM kahe che ke dareke potAnI kSamatA ane paristhiti mujaba A bAra aNuvratonuM pAlana karavuM joIe. ApaNuM aMtima dhyeya temanuM saMpUrNa pAlana karavAnuM hovuM joIe. pApa bharelI kriyAothI dUra rahevA mATe ApaNe khoTI zraddhAthI (mithyAtva), vrata niyama na hoya tevA jIvana (aviratI)thI, sajAga na hoIe tevI kriyAthI ke ALasa (pramAda)thI, kaSAyothI tathA mana, vacana ane kAyAnI amula kriyAo (aprazasta yoga)thI dUra rahevuM joIe. sAcA darzanane apanAvavuM, AtmasaMyama keLavavo, AdhyAtmika vikAsa karavo, karuNA, ahiMsA jevA sArA guNo vikasAvavA, duniyAnI kriyAone aTakAvIne AtmAnA sAcA svabhAvane oLakhavuM te pranikramaNano niSkarSa che. Page 51 of 307 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bIjA zabdomAM te satya, ahiMsA ane vItarAgatAnA mArga upara pAchA pharavAnuM ane tyAM rahevAnuM sUcave che. eka zrAvaka pratikramaNa daramiyAna jANatA ke ajANatA potAnA dvArA thayelA pApo jene aticAra paNa kahe che tenI mAphI mAMge che. dareka prakAranA aticAra ke pratijJA upara ciMtana karavAmAM Ave che jethI ApaNe vadhu sajAga banIne bhaviSyamAM te karatAM aTakI zakIe. pranikramaNa daramiyAna bhUnakALamAM karelI bhUlonI mAphI mAgavAmAM Ave ane bhaviSyamAM bhulone na karavAnI khAtarI ApavAmAM Ave che. te chatAM jo koI te bhUla kare to A prakAranA pratikramaNane dravya ke bAhya pratikramaNa kahe che. dravya pratikramaNa upayogI nathI paraMtu hAnikAraka che. dravya pratikramaNamAM vyakti potAne chetare che ane bIjAnI sAthe paNa chetarAmaNI kare che. jo pratikramaNa karyA bAda koI vyakti potAnA pApane ochA kare ane temAMthI aTake to tene sAcA arthamAM bhAva pratikramaNa ke AMtarika pratikramaNa kahe che je AtmAnI zuddhi mATe khUba ja upayogI che. D.4.2.4.2 pratikramaNa karavAnI yogyatA jaina zAstro spaSTapaNe kahe che ke pratikramaNa eTale jANatA ke ajANatA bhUtakALamAM thayelI bhUlo ke vratanA bhaMga badala mAMgavAmAM AvatI mAphI ke tenA mATe pazcAtApa. ApaNe AgaLa joi gayA tema sAdhu ane sAdhvIjIo pAMca mahAvratonuM pAlana kare che ane zrAvaka ane zrAvizva mATe maryAdita bAra aNuvano hoya che, AthI pratikramaNanI kriyA sAdhu-sAdhvI ane phakta zrAvaka ane zrAvikA mATe che jeo A niyamanuM pAlana karatA hoya. tArkika rIte jo koI e vrata ke niyamanuM pAlana na karatuM hoya to tenA bhaMga badala mAphI mAgavAno ke pazcAttApa karavAno savAla ja Ubho thato nathI. ghaNA jaino A bAra vratonuM pAlana karatA nathI. AthI A mahAna kriyAno dhyeya ane artha samajyA pachI dareka jainoe 12 vratonuM potAnI paristhiti ane kSamatA mujaba pAlana karavuM joIe. saMvatsarI pUrve temaNe AlocanA karIne dara varSe potAnA niyamonI sImA vistAravI joIe ane chevaTe evA tabakke pahoMcavuM joIe ke teo A mahAvratonuM saMpUrNapaNe pAlana karIne sAdhu jIvana jIvI zake. D.4.2.4.3 prAcIna pratikramaNamAM che Avazyano samAveza chellI keTalIka sadIothI jaina zAstra sUcave che ke pratikramaNa cha Avazyaka mATe sAmAnya nAma tarIke vaparAya che. A arthapUrNa che kema ke pratikramaNa kriyAno vistAra karIne temAM cha AvazyakanA sutrono samAveza karavAmAM Avyo che. A rIte zrAvaka ane zrAvikA cha Avazyaka saraLatAthI 48 miniTamAM karI zake che. Page 52 of 307 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) cha AvazyakamAM pratikramaNa sauthI agatyanuM che. tenI kriyAmAM bAkInA pAMca Avazyakano paNa nIce mujaba samAveza thAya che: pratikramaNa zarU karatA pahelA ApaNe sAmAyikano niyama laie chIe. pratikramaNa karatI vakhate logassa ane namunthuNaM sUtra bolavA dvArA ApaNe covIsa tIrthaMkaro ane temanA guNone namana karIe che. paMcendriya ane khamAsamaNo sUtra dvArA ApaNe sAdhu bhagavaMto ane temanA guNone namana karIe chIe. Ama pratikramaNa, caSvisantho ane vaMdanA Avazyakano samAveza kare che. pratikramaNa ubhA ubhA ke beThA beThA dhyAnanI mudrAmAM karavAmAM Ave che je kAyotsarga che. pratikramaNa daramyAna ApaNe ApaNI kSamatA mujaba paccakhANa paNa levAnA hoya che je pratyAkhyAna Avazyaka che. pratikramaNanI kriyAmAM ghaNA sUtro Ave che. e sUtro ardhamAgadhI bhASAmAM lakhavAmAM AvyA hatA. je mahAvIra svAmI bhagavAnanA samayamAM sAmAnya lokonI bhASA hatI ane ghaNA sUtro saMskRtamAM paNa lakhavAmAM AvyA che jemAM bhagavAnanI stuti, pazcAtApa ane kabUlAtanA pado paNa che. pratikramaNa Avazyaka daramiyAna bolavAmAM AvatA keTalAka sutro: sAta lAkha sUtra (brahmAMDanA dareka jIva pAse potAnA pAponI mAphI mAgavI), aDhAra pApasthAnaka sUtra (18 pApanI AlocanA), vaMditu sUtra, aticAra sUtra (zrAvakanA vrata ke niyamonA bhaMganA sUtrono anuvAda) ane bIjA sUtro D.4.2.4.4 sAmAyika ane pratikramaNamAM vAparavAmAM AvatA upakaraNonA dhArmika artha D.4.2.4.4.1 caravaLo caravaLo e lAkaDAnI ThaMDI sAthe seMkaDo sutaranA dorA bAMdhIne banAvavAmAM Ave che. lAkaDAno hAtho 24 AMgaLA lAMbo ane tenI dorIo 8 AMgaLA lAMbI hoya che je satata ApaNane yAda apAve che ke ApaNe ATha prakAranA karmonI jaMjALamAM phasAIne ApaNo saMsAra na vadhArIe. jo ApaNe sAmAyika daramiyAna ke pratikramaNa daramiyAna koi kAraNosara UbhA thavuM ja paDe to ApaNe caravaLAthI namratA pUrvaka jamIna sApha karatA karatA koI paNa trasa jIva haNAya nahIM tevI rIte UbhA thavuM joIe. AdhyAtmika rIte caravaLo ahiMsA ane ApaNI AtmAne karmonA puddagalothI sApha karavAnuM sUcave che. caravaLo ane muhapatti ApaNane haMmezA yAda apAve che ke sAmayika daramyAna ApaNe samatAnA bhAvamAM rahevAnuM che D.4.2.4.4.2 kaTAsaNuM te Asana tarIke paNa oLakhAya che. te Asanano TukaDo che jenA para besI zakAya. te sapheda unano Page 53 of 307 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) banelo hovo joIe. te sAmAyika daramyAna ubhI thatI urjAne ApaNA zarIramAMthI bahAra jatI aTakAve che. te tenI nIce rahelA jIvonuM rakSaNa kare che. sapheda raMga zAMti sUcave che ane AdhyAtmika vAtAvaraNane vadhAre sAruM banAve che. D.4.2.4.4.3 muhapatti muhapatti sapheda kapaDAnI banelI corasa, 10 thI 12 IMca lAMbI hoya che, je aDadhI vALelI hoya che. tyArabAda baMdha cheDAthI eka iMca jeTalI jagyA choDIne pharIthI aDadhI vALavAmAM Ave che. tyArabAda cheDethI vALavAmAM Ave che. muhapatti sAmAyika sUtra bolatI vakhate moM ne DhAMkavA mATe vaparAya che, je ApaNane yAda Ape che ke ApaNe je bolIe chIe tenI ApaNe kALajI rAkhavAnI che. ApaNe asatya bolavAthI aTakavAnuM che. bIjA koIne utteje ke nakAmI vastuo bolavAthI paNa aTakavAnuM che. te sacitta ane garama zvAsane bahAra AvIne acitta ane ThaMDI havA sAthe bhaLato aTakAve che je ahiMsAnuM kArya che. sAthe sAthe muhapatti ApaNane bolatI vakhate saMyama pALavAnuM. phakta jarUrI hoya tyAre ja bolavAnuM tathA vinayI ane namra banavAnuM zIkhave che. mutpatti ApaNane bolanI vakhate ApaNuM thUMka dhArmika upakaraNo ane pustako para paDatA paNa aTakAve che. keTalAka jaina saMpradAyamAM muhapattine haMmezA moM nI pharate bAMdhavAmAM Ave che. D.4.2.4.4.4 sthApanAcArya sadaguru vagara AdhyAtmika pragati karavI khUba ja kaThina che. joke amuka saMjogomAM jyAre gurU mahArAja hAjara na hoya tyAre pratikramaNa ane sAmAyika daramiyAna ApaNe gurunI sthApanA karI zakIe che. tenA mATe koI paNa dhArmika pustaka jemAM navakAra mahAmaMtra ane paMcendriya sUtra hoya tene navakAravALI sAthe sApaDAnI upara mUkavAmAM Ave che, ApaNe sthApanAnI sAme pUrva ke uttara dizAmAM moM rAkhIne besIe chIe. te ApaNane sAmAyika daramyAna zista jALavavAmAM ane vinamra banAvavAmAM madada kare che. D.4.2.5 kAyotsarga - yoga mudrAmAM dhyAna kAyA eTale zarIra ane utsarga eTale tenAthI dUra thavuM ke tenI upara UThavuM. Ama kAyotsarga eTale zArIrika kriyAothI upara uThIne potAnI jAtanI aMdara dhyAna kendrita karavuM. Ama dhyAna vakhate potAnA zarIra pratye nispRhatA keLavavI. ApaNI moTAbhAganI pIDA ane du:kha ApaNA zarIra pratyenA rAgamAMthI udabhave che. kAussaga ke kAyotsarga ApaNane zarIra ane mananI kriyAo bane eTalI ochI karIne dhyAna kendrita karavAnuM zIkhave che jethI ApaNe samajI zakIe ane anubhavI zakIe ke AtmA zarIrathI alaga che. sAcA arthamAM kAyotsarga karavA mATe kaSAyothI upara uThavuM jarUrI che. Page 54 of 307 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) dharmadhyAna ane zukladhyAna karavA mATe ApaNA deha pratyeno rAga choDIne tenAthI upara UThavuM khUba ja jarUrI che. pratikramaNanI vidhi daramiyAna pazcAtApa ane kabUlAtanA sutro bolyA bAda namaskAra mahAmaMtra ane logassa sUtra bolavA dvArA kAyotsarga karavAmAM Ave che. kAyotsarga Avazyaka daramyAna bolavAmAM AvatA keTalAka sutro: pukharA-vArA-dI sUtra (tIrthaMkaronA upadezane khAda), sidhdhanAma buddhanAma sUtra bhagavAna mahAvIra ane anya tIrthaMkaro tathA te dareka tIrtha sthaLane namana ke jyAM tIrthaMkaroe nirvANa prApta karyuM), dharmadhyAna kAussaga (dharmadhyAna pratyenuM manana) ane bIjA sutro. D.4.2.6 pratyAkhyAna ke paccakhANa - dhArmika niyamo levA pratyAkhyAna ke paccakhANa eTale AtmAne hAnikAraka hoya tevI pravRttiothI aTakavuM ane AtmAne lAbhadAyI hoya tevI kriyAo karavI. paccakhANa levuM eTale ApaNI kSamatA mujaba yogya vrato ke niyamo levA, duniyAnI vastuothI upara UThavuM ane zuddhatAnI prakriyA tarapha vaLavuM. jyAre ApaNe paccakhANa laIe chIe tyAre thoDAka samaya mATe keTalIka vastuono tyAga karIe chIe ane ApaNe AtmAne zistabaddha karIe che. zrAvako aNuvrata le che jyAre sAdhuo mahAvrata le che. AtmasaMyama rAkhavo, pApabharI kriyAothI aTakavuM ane zubha kriyAo karavI tene pratyAkhyAna kahe che. D.4.2.6.1 pratyAkhyAnanA prakAro: pratyAkhyAna be prakAranA che: bAhya(dravya) - AMtarika (bhAva) bAhya vastuo jevI ke khorAka, AzrayasthAna ane bIjI vastuono tyAga karavo tene dravya pratyAkhyAna kahe che. AtmAnI AMtarika azuddhio jevI ke ajJAna, krodha-mAna-mAyA-lobha, asaMyama, rAga, dveSa vagereno tyAga karavo tene bhAva athavA to sAcuM pratyAkhyAna kahe che. koIpaNa saMpUrNa dravyano tyAga karyA vagara bhAva pratyAkhyAna karI zakAtuM nathI. udAharaNa tarIke koI svAdiSTa bhojana ane bIjI ArAmadAyaka vastuo choDyA sivAya sAdagIbharyuM jIvana jIvI zakato nathI. bhAva pratyAkhyAna jo sAcA arthamAM karavAmAM Ave to e navA karma bAMdhavAthI aTakAve che (saMvara), samatA bhAvane utpanna kare che ane chevaTe mokSane Ape che. Ama, dhArmika vrata ke niyamo dhArmika stare AgaLa vadhArIne Atma saMyama zIkhave che. Page 55 of 307 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.4.3 digaMbara paraMparA pramANe 6 Avazyaka anuSThAno digaMbara saMpradAya sarvamAnya paraMparA mujaba ja kriyAone vyavahAramAM vikasAvI che. paraMtu temaNe lokapriya evI kriyA vidhi para khuba ja bhAra mukyo che. AthI temanI kriyAomAM jaina devatAo pratye dhArmika abhivyaktinI mULabhUta rItono samAveza thAya che. deva pUjA gurupAti svAdhyAya saMyama tapa dAna koSTaka D.4.B tIrthaMkara bhagavAnanA guNonI stutio karavI ane temane Adara Apavo guru janonI sevA ane upAsanA karavI pavitra dharmagraMthono abhyAsa karavo saMpUrNa zistatA sAthe aNuvatInuM pAlana karavuM pratikramaNa, pratyAkhyAna, kAyotsarga vagere tapa karavA jarUriyAtamaMda ane supAtra vyaktione dAna ApavuM D.4.3.1 deva pUjA - paramAtmAnI pUjA pUjA eTale sarvottama AtmAnA AdhyAtmika guNonI bhaktithI prazaMsA karavI ane temane AdarathI yAda karavA. A AMtarika azuddhione dUra karavAnI, vicArone zuddha karavAno, mArI mAnasika avasthAne keLavavAno tathA AdhyAtmika zaktione jAgRta karIne teno vikAsa karavAno zreSTha rasto che. bhAva pUjA sarvottama AtmA eTale ke paramAtmAnuM dhyAna karavAno ane temanI sAthe ekarUpa thavAnA AMtarika prayatno che. bhAva pUjAnA sahAyaka paribaLa tarIke bAhya kriyA karavI e dravya pUjA ke bAhya pUjA che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, saMtoSa, vaDIlo pratyenI sevA ane bhakti, tapa ane jJAna e zuddha ane pavitra puSpo che. ApaNe paramAtmAnI bhakti karatA A puSpone arpaNa karIe chIe ane sadaguNone keLavIe chIe. A puSpone arpaNa karavA e zuddha pUjA che. dravya pUjAmAM je vastunI pUjA karIe chIe te koI pratIka ke paramAtmAnI pratimA che. jyAre bhAva pUjAmAM to paramAtmAnI khudanI ja pUjA karavAmAM Ave che. dravya pUjA amuka maryAdita samaya sudhI karavAmAM Ave che jyAM sudhI e pUrNa na thAya. bIjI bAju bhAva pUjAne samaya ane kSetranI koI sImAo nathI. jyAre mANasa takedArI pUrvaka duniyAnA vyavahAramAM ahiMsA, satya, pramANikatA vagerenuM pAlana kare che tyAre tene bhAva pUjA athavA to zuddha pUjA kahe che. A bhAva pUjA manuSyane sArA cAritranA ghaDatara karavAmAM, pramANika ane nyAyI jIvana jIvavAmAM tathA umadA banAvavA mATe madada kare che. Page 56 of 307 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) devajA eTale * * AMtarika azuddhione dUra karavI. * vicArone zuddha karavA. * sArI mAnasika avasthA keLavavI ane AdhyAtmika zaktiono vikAsa karavo. sArA cAritranuM ghaDatara karavuM tathA pramANika ane nyAyapUrNa jIvana jIvavuM. D.4.3.2 guru-upAsti - vaDIlonI sevA ane Adara karavA guru eTale vaDIla. temAM mAtA-pitA, kaLA ane vijJAnanA zikSako, parivAranA vaDIlo, jeo jJAna ane AcAramAM AgaLa vadhelA che teo, je saMto dharma zIkhavADe che te badhAno samAveza thAya che. guruupAsti eTale A badhAnI sevA karavI ane temano Adara karavo. sevA ane AdarathI ApaNe temanA hRdayane jItI zakIe chIe. temanA dvArA meLavelA jJAna ane cAritra ApaNA jIvanane umadA banAve che. mAtA ane pitA ApaNA prathama guru che. zAstro ApaNane temanI prathama pUjA karavAnuM kahe che. gurU - upAsti eTale * mAtA-pitA * kaLA ane vijJAnanA zikSako * parivAranA vaDIlo * jeo ApaNAthI jJAna ane cAritramAM AgaLa che * je saMto dharma zIkhavADe che te lokonI sevA karavI. D.4.3.3 svAdhyAya - AdhyAtmika rIte unnata kare tevI kRtiono abhyAsa karavo svAdhyAya zabda be zabdono banelo che 'sva' eTale potAnuM ane 'adhyAya' eTale abhyAsa. eno artha thAya che potAno abhyAsa karavo, potAnA jIvanano abhyAsa karavo. vAMcavuM, sAMbhaLavuM ane jIvanane unnata banAve tevA zikSaNano abhyAsa karIne tenuM manana karavuM. te ApaNA manane svastha rAkhe che. te mANasane tenA aMtaranA khAlIpAne samajavAnI preraNA Ape che. enA pariNAma svarUpa manuSyano pragati ane AdhyAtmika vikAsano mArga saraLa bane che. svAdhyAya eTale * potAnI jAtano, potAnA jIvanano abhyAsa karavo * vAMcavuM, sAMbhaLavuM ane jIvanane unnata banAve tevA zikSaNano abhyAsa karIne tenuM manana karavuM * aMtaranA khAlIpAne samajavuM Page 57 of 307 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.4.3.4 saMyama - niyaMtraNa ane zista saMyama eTale potAnI indriyo, mana, vacana, vicAro, IcchAo, krodha ane lobha upara kAbU rAkhavo. umadA Adarza evI paristhiti che je manuSyane sva-niyaMtrita ane sva-zistabaddha rAkhe che. saMyama ane zreSTha AcAronA pAlana mATe yogya vAtAvaraNa hovuM khUba ja jarUrI che. TUMkamAM saMyama pratyeno sAco Adara, umadA Adarzo, sadaguNo ane sadacAritryavALAnI bhakti ane yogya vAtAvaraNa e badhuM bheguM maLIne saMyamanA pAlanane zakya banAve che. saMyama eTale * Indriyo, mana, vacana ane vicAro para kAbU * IcchAo, krodha ane lobha para kAbU * dhyAna karavAmAM madada kare che * indriyone kAbUmAM laIne manane zuddha karIne aMtara tarapha vALe che * AdhyAtmika zAMti meLavI Ape che * sArA vicAro para manana karavuM . jJAna meLavavuM ane tene vyavahAramAM lAvavuM D.4.3.5 tapa bAhya tapa jevA ke upavAsa vagerenuM mahatva tenI pAchaLa rahelA umadA hetu para ane tapa karatI vakhate rahelI mAnasika zuddhatA para raheluM che. jo mANasa khorAka pratyeno lagAva yoga ke dhyAna karavA mATe, indriyonA saMyama mATe, manane zuddha karavA mATe, aMtara tarapha vaLavA mATe, AdhyAtmika zAMti meLavavA mATe, sArA vicAronuM manana karavA mATe, AtmAne unnata kare tevA kAryo karavA mATe athavA bIjA koi paNa sArA kArya karavA mATe choDe che to te upavAsano AdhyAtmika phAyado che. jJAna meLavavA ane tenuM pAlana karavA mATe haMmezA kAryarata rahIne saMtoe AdhyAtmika rIte unnata kare tevI kRtionI racanA karI che. temanA jJAnane meLavavA mATenA bhakti bharyA prayatno, tatvajJAna ane dharmanI draSTie vakhANavAlAyaka kRtiono satata abhyAsa karavo tathA sadaguNothI bharelI unnata kRtionI racanA karavI A badhuM tapanuM uccatama svarUpa che. A sarvottama kAryane zarU karavuM, te karatI vakhate potAnI bhUkha, tarasa, zArIrika pIDA vagere bhUlI jaIne temAM saMpUrNapaNe DUbI javuM te paNa tapanuM eka svarUpa che. Ama potAnA AtmAne zuddha karavA mATe tathA AdaraNIya ane vaDIlonI sevA karavAno zuddha umaMga te paNa tapanuM eka svarUpa che. basa phakta A ja nahIM paraMtu potAne soMpavAmAM AveluM kAma saMpUrNa pramANikatAthI karavuM te paNa tapanuM eka svarUpa che. potAnI pharaja pratye niSThAvAna rahevuM te paNa eka tapa che. Page 58 of 307 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jo yogya pramANamAM ane yogya rIte upavAsa karavAmAM Ave to te zArIrika svAsthya mATe phAyadAkAraka che. te sahanazIlatA keLave che. upavAsa zabda e 'vAsa' zabdamAMthI utAravAmAM Avyo che. 'vAsa' eTale ke ghara athavA to vasavuM. tenI AgaLa 'upa' zabda lagAvavAthI potAnI AtmAnI najIka vasavuM eTale upavAsa zabda bane che. TUMkamAM bAhya tapo karavAthI zuddha lakSyone meLavI zakAya che jemake rogothI dUra rahevuM, sahanazIlatA keLavavI jethI bhaviSyamAM bIjAonI sevA mATe, bhaNavA mATe, zAstrono abhyAsa karavA mATe, magajane zuddha karavA vagere kAryomAM kaThinAIono samatAthI sAmano karI zakIe. bAhya tapa AMtarika tapa mATenI pUrva taiyArI che. tapa eTale koI umadA kAryamAM saMpUrNapaNe khovAI javuM * bIjAonI Adara sahita sevA karavI potAne soMpavAmAM AveluM artha pramANikatAthI karavuM D.4.3.6 dAna pote kAyadesara rIte meLavelI vastuo bIjAne ApI devI eTale dAna. dAna vaDe lobhathI upara uThI zakAya che. dAnamAM abhimAnanuM koI sthAna nathI. dAna jarUriyAtamaMda ane lAyakAtavALA vyaktione yogya samaye ane yogya sthaLe thavuM joIe. potAnI badhI ja vastuono tyAga karIne vizvAsapUrvaka badhAnI sevA karavI e dAnanuM zikhara che. eka vyakti jeNe potAnI badhI ja vastuo tyAga karyo che ane je laghuttama jarUriyAtothI saMtoSa pAme che, bIjuM kazuM prApta karavAnI tenAmAM IcchA nathI ane tenI badhI ja urjA umadA kAryo pAchaLa kharce che, samAja pAsethI ochAmAM ochuM meLave che ane vadhAre vadhAre Ape che te potAnA ane bIjAnA uddhAra mATe kAryarata che. je potAnI AdhyAtmika samajane loko sudhI phakta zuddha prema mATe pahoMcADe che. tyAre tenuM jJAna ane sevA asaMkhya saMpatti ke paisAnA dAna karatA ane amIra vyaktinA dAna karatA paNa mahAna bane che. bhagavAna mahAvIra ane bIjA saMto ke jemaNe temanI saMpatI choDIne lokonI sevA karI che teo amIra vyakti karatA ane jemaNe asaMkhya dAna ApeluM che temanA karatAM paNa mahAna dAtA che. jema jarUriyAta maMdone paisAthI madada karavI e dAna che te ja rIte koIne potAnA vacanothI sAco rasto batAvavo, koIne sadaguNo bharelI salAha ApavI, potAnA vacanathI koInuM sAruM karavuM te paNa dAnanuM ja svarUpa che. Ama ApaNe dAnanuM Avazyaka ghaNI badhI rIte karI zakIe che. evI vastuonuM dAna karavuM je vastunI te vakhate te dAnanI khUba ja jarUra hoya to e vakhate te mahAdAna che. Page 59 of 307 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) saccAI ane naitikatAnA mArga para cAlatA cAlatA mahenatanuM jIvana jIvavuM, zuddha ane upayogI jJAnane ziSyomAM utAravuM, Adarza ane umadA vicArono lokomAM prasAra karavo, satkAryo pAchaLa potAnuM jIvana vitAvavA koIne bodha karavo. A badhuM paisAnuM dAna karavA karatAM paNa mahAna che. jJAnanuM dAna paisAnAM dAna karatAM khUba ja caDhiyAtuM che. sevA dAna karavAnuM zreSTha svarUpa che. dAna karavAnA cAra hetu: * anyAyI kamAI jevA pApathI dUra rahevuM ane bhUtakALamAM karelA AvA pApa badala pazcAtApa karavo. * vadhArAnI saMpattine potAnI sagavaDatA pAchaLa vAparyA bAda satkArya pAchaLa vAparavI. saMpattithI zALAo, hospiTala, dhArmika sthAno vagere baMdhAvA jevA paropakArI kAryo karavA. * sArA mANaso, saMto ane vidvAnonI sevA karavI. bhagavatI sutramAM gautama svAmI bhagavAnane pUche che ke, "bhagavAna sudhI pahoMcavA mATenA keTalA rastA che?" bhagavAna javAba Ape che, "duniyAmAM jeTalA aNuo rahelA che teTalA ja rastAo che, paraMtu zreSTha ane TUMkAmAM TUMko rasto e sevA che." A sAthe bhagavAna mahAvIra evuM paNa samajAve che ke je bImAra ane duHkhI mANasonI zraddhApUrvaka sevA kare che te mArI sevA kare che ane je mArI sevA kare che te samyaga zraddhAthI duHkhI ane bImAranI sevA kare che. dAna eTale * dAnamAM abhimAna ke lobhanuM koI sthAna nathI. * bIjAonI sevAmAM potAne saMpUrNapaNe soMpI devuM jJAnanuM sarvocca svarUpa che. * koIne sAco ane sAro rasto dekhADavo. * zuddha ane upayogI jJAnane koImAM utAravuM. * jJAnanuM dAna e paisAnAM dAna karatAM caDiyAtuM che. * sevA paNa dAnanuM zreSTha svarUpa che. digaMbara saMpradAyanA cha Avazyako zvetAmbara saMpradAyamAM paNa zrAvaka ane zrAvikA mATe dainika kriyAonA bhAga rUpe apanAvavAmAM AvyA che. vadhArAmAM keTalAka jaina viziSTa kriyAone paNa anusare che jemAM keTalIka vizeSa vidhio, khAvAmAM saMyama ane upavAsa vagere AtmasaMyama ane vItarAgatA mATe jarUrI che. Page 60 of 307 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.5.1 paryuSaNa mahAparva D.5 paryuSaNa ane dasa lakSaNa parva A varSanuM sauthI pavitra parva che ane ATha divasano upavAsa karavAno, vividha kriyAo karavAno, jaina siddhAMtone samajavAno, prArthanA ane pratyeka jIva pratye kSamApanAno avasara che. A parva zvetAmbara saMpradAya dvArA manAvavAmAM Ave che. te sAmAnya rIte ogasTa-sapTembara mahinAmAM Ave che. paryuSaNa parva ApaNI AkhA varSa daramyAnanI pravRttio para ciMtana karavAno ane azubha kriyAo para pazcAtApa karavAno samaya che. A baMdhAyelA karmone tapathI kheravI devAno avasara che. tapa sAdhanA dvArA ApaNI bhautika sukha pratyenI IcchA ochI thAya che je AdhyAtmika tAlIma mATe khuba ja agatyanuM paribaLa che. zvetAmbara saMpradAyamAM paryuSaNa parva 8 divasa cAle che. hindu paMcAMga pramANe te zrAvaNa mahinAnI vada bArasa ke terasathI cAlu thAya che ane bhAdaravA mahinAnI suda cotha sudhI cAle che. zrAvaNano mahino varSARtu cAturmAsamAM Ave che. jaina sAdhu ane sAdhvIo cAturmAsa sivAya eka ja jagyAe lAMbA samaya mATe rokAtA nathI. muzaLadhAra varasAda ane pANInI dhArAo sAdhu mATe eka gAmathI bIjA gAma javuM azakya banAvI de che. ane ahiMsAnA anuyAyI hovAnA lIdhe temanA mATe comAsAmAM haravuM-pharavuM vadhu kaThina banI jAya che kema ke varSARtumAM jIvajaMtuo ane bIjI jIvarAzi paNa puSkaLa pramANamAM hoya che. zAstro pramANe comAsAnA barAbara 50mAM divase paryuSaNa parvano chello divasa saMvatsarI Ave che ane tenA bAda bIjA 70 divasa sudhI paNa sAdhu- sAdhvIone eja jagyAe rahevAnuM hoya che. paryuSaNa daramyAna moTA bhAganA maMdiro, upAzraya ane sthAnakomAM vividha samAroha rakhAya che. paryuSaNanA prathama 3 divasa daramyAna sAdhu ane sAdhvIjI temanA pravacanamAM zrAvaka ane zrAvikAne paryuSaNanA pAMca kartavyo vize samajAve che. paryuSaNano zAbdika artha thAya che ke 'dareka dizAmAMthI bhegA maLavuM. A pragati ane badalAva sUcave che. paryuSaNa zabdanA ghaNA artha che: * parI + uSaNa = badhA prakAranA + bALI nAkhavuM = badhA prakAranA karmone bALI nAkhavA. ApaNA zAstromAM upavAsa vagere 12 prakAranA tapanuM varNana che. jenAthI ApaNe kaSAyane dUra karIne kramaza: ApaNA karmone paNa dUra karI zakIe che. Page 61 of 307 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) "uzana" no bIjo artha che najIka rahevuM. ApaNe svAdhyAya(svano abhyAsa), dhyAna ane tapa dvArA ApaNA AtmAnI najIka rahIe che (AtmAnI sAcI prakRti ane guNadharmo ne yAda karIe che). * parI + upazamana = badhA prakAranA + dabAvI devA. dareka prakAranA kaSAya(krodha, mAna, mAyA, lobha) ne dabAvI devA. jaina darzana pramANe ApaNA jIvanano dhyeya potAnA sAcA svarUpanI anubhUti karavAno ane pUrNatA, zAMti, karuNA ane jIvadayAno anusava karavAno che. AthI paryuSaNano sAco artha ApaNI bhUlone samajIne tene sudhArIne, ApaNI bhUlo mATe mAphI mAMgIne, ane ochAmAM ochI bhUlo karavAno niyama laIne ApaNI AtmAne zuddha karavAno che. paryuSaNa daramyAna ApaNe saMsAranA kAmo ochA karIne potAnA AtmAnA guNo para dhyAna kendrita karavuM joIe. paryuSaNa ApaNI AkhA varSa daramyAna thayelI bhUlonI AlocanA karavAno ane tenA mATe pazcAtApa karavAno avasara che. A samaya daramyAna ApaNe tapa karIne ApaNA kaSAyo ane bIjA durguNo ochA karIne karma khapAvIe che. tapa, bhautika sukho mATenI potAnI IcchAono kAbu e AdhyAtmika tAlImano bhAga che. A samaya daramyAna amuka loko ATha ke dasa divasanA upavAsa kare che. jo ke zAstro ochAmAM ochA 3 divasa mATe upavAsa karavAnuM sUcave che. joke chellA divase upavAsa karavuM lagabhaga pharajiyAta mAnavAmAM Ave che. upavAsamAM kaI paNa khAvAnuM ke pIvAnuM hotuM nathI paNa savAre ukALIne ThaMDu kareluM pANI divasa daramyAna vAparI zakAya che. jo koI upavAsa na karI zake to phakta eka vakhata bhojana karavuM paNa maryAdita upavAsa gaNavAmAM Ave che. A samaya daramyAna derAsaro ane upAzrayomAM judA judA samAroha thAya che. prathama traNa divasa daramyAna sAdhu ane sAdhvI pravacanamAM zrAvaka ane zrAvikAnA paryuSaNanA pAMca kartavyo samajAve che. D.5.1.1 paryuSaNanA pAMca kartavyo 1. | amAripravartana ahiMsAbharyuM jIvana jIvavuM, ahiMsaka samAja mATe kAma karavuM, prANIonA kalyANanI pravRttimAM sahakAra Apavo 2. | sAdharmika vAtsalya | sAdharmikono Adara karavo ane mANasAInA kAmomAM sahakAra Apavo 3. aThThama tapa 4. | caitya paripATI 5. kSamApanA koSTaka D.5-A Page 62 of 307 paryuSaNamAM saLaMga 3 divasa upavAsa karavo judA judA jaina derAsara, pustakAlayo, upAzrayonI mulAkAta levI ane bIjI dhArmika ane dAna-puNya karatI saMsthAone sahAya karavI ApaNI bhUlono pazcAtApa karavo, bIjAne mApha karavA ane bIjA pAsethI mAphI maMgAvI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zvetAmbara saMpradAyamAM cothA thI chellA divasa sudhI I.sa.pUrve 3jI zatAbdImAM AcArya bhadrabAhue lakhelo kalpasUtra nAmano graMtha saMgha samakSa vAMcavAmAM Ave che. kalpasUtra bhagavAna mahAvIra ane bIjA tIrthaMkaronuM jIvanacaritra, zrAvakanA AcAra ane sAdhujIvanane samajAve che. pAMcamA divase bhagavAna mahAvIranA mAtA (trizalA) nA pavitra sapanAone khAsa samArohamAM ujavavAmAM Ave che. paryuSaNano chello divasa saMvatsarI tarIke oLakhAya che. AkhA varSa daramyAna karelA ApaNA pApono pazcAtApa karavAno ane mAphI mAMgavAno A chello divasa sauthI agatya no che. 7 divasa tapa karIne ane AtmAne taiyAra karIne zvetAmbara paraMparAmAM A divase pratikramaNa karAya che. teo parivArajano, mitro ane dareka jIvanI mAphI mAMge che. D.5.1.2 kalpasUtra paraMparAthI zvetAmbara samudAya mATe eka mahatvano graMtha kalpasUtra che, aMga-bAhya AgamanA AThamA prakaraNa daza-zruta-skaMdha mAMthI levAmAM Avela A graMtha paryuSaNanA cothA thI AThamA divasa sudhI vAMcavAmAM Ave che. kalpa eTale evI kriyAo je dhArmika jJAna, cAritra ane Atma-saMyamane vadhAre, kalpasUtramAM cAturmAsa daramyAna sAdhujIvananA AcAro, tIrthaMkaronuM jIvanacaritra, gaNadhara pachInI pATa paraMparA vagerenuM varNana che. AcArya bhadrabAhu e A traNa prakaraNo ardha-mAgadhI bhASAmAM I.sa.pUrve 3jI sadImAM lakhyA jemAM 1216 zloko hatA. je kalpasUtra nAme oLakhAyA. I.sa. 453mAM vallabhIpura vAMcanAmAM prathama vakhata A graMtho tADapatrInI upara lakhavAmAM AvyA. maiM phakta sAdhuo temanI vacce ja paryuSaNamAM vAMcI sakatA paraMtu jyArathI devardhigaNie vallabhInA rAjA dhruvasena samakSa tene potAnA putranA mRtyunA zokamAMthI bahAra kADhavA kalpasUtra vAMcyuM tyAra bAda 1500 varSathI te jAheramAM vaMcAya che. 1879mAM jarmana vidvAna harmana jekobI e prathama vakhata kalpasUtranuM bhASAMtara karIne tene chApyuM. temAM bhagavAna mahAvIranA jIvananuM tema ja temanA AgaLanA 27 bhavanuM vistRta varNana che. mAtA trizalAnA svapnonuM kAvyAtmaka varNana, tIrthaMkara mahAvIrano janma mahotsava, temanA bALapaNanA amuka kissAo dIkSAno varaghoDo, temanA cAritra jIvanamAM thayelA upasargo, kevaLajJAnanuM ujAgara thavuM, nirvANa vagerenuM tAdaza varNana mana para suMdara chApa choDe che. ane tenuM vAMcana suMdara vAtAvaraNa ubhuM kare che. tIrthaMkara RSabhadeva, neminAtha ane pArzvanAthanA jIvana caritro paNa ahIM varNavavAmAM AvyA che. saMvatsarInA divase AkhuM zAstra khuba ja AdarapUrvaka vAMcavAmAM Ave che. kalpasUtrano ane hasta likhita prato jovA maLe che ane te paNa adabhUta citro sAthe. D.5.1.3 saMvatsarI - kSamApanAno divasa paryuSaNa parvano chello divasa eTale ke saMvatsarI paryuSaNano sauthI mahatvano divasa che. A divase Page 63 of 307 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jaino temanA parivArajano, mitro, duzmano ane badhA pAse mAphI mAMgI che jo temane AkhA varSa daramyAna jANatA ke ajANatA temane duHkha pahocADyuM hoya ke temanA mATe vera ke kharAba bhAva rAkhyA hoya. jaina zAstro samajAve che ke badhAne mApha karavA ane koInA paNa pratye dveSabhAva na rAkhavo e AdhyAtmika pragati mATenuM paheluM pagathiyuM che. AthI ja saMvatsarI pratikramaNano divasa jaino mATe khuba ja agatyano che. mAphI mAgavI kaThina che kema ke tenA mATe vinaya joIe che - mAnano abhAva ane krodha para kAbu joIe che. AthI ja ApaNA mahAna AcAryoe kahyuM che ke, "kSamA virasya bhUSaNama. kSamAvANI micchAmi dukkaDama." kSamA vIronuM AbhUSaNa che. jo meM koI bhUla karI hoya to huM mAphI mAMgu chu. khAmemi savva jIvA, savva jIvA kharaMtu meM, mitti meM savva bhUesu, vera majajha na keNaI, huM badhA jIvone mApha karuM chu, badhA jIvo mane mApha kare, mAre dareka jIva pratye maitrI che, mAre koI pratye vera nathI. D.5.2 dasa lakSaNa parva digambaro 10 divasanuM dasa lakSaNa parva ujave che. je zvetAMbara paryuSaNanA chellA divasanA pachInA divasathI zaru thAya che. dareka divasa eka guNane samarpita che. A mukhya guNo AtmAnA AMtarika guNadharmo che. te samyaka cAritranA vividha svarUpo che. A guNonuM AcaraNa koI eka saMpradAya ke dharma sudhI sImita nathI. te vaizvika zraddhAno bhAga che. A guNonuM AcaraNa phakta jaino mATe ja nahi paraMtu saMpUrNa mAnavajAta mATe lAbhadAyI che. vadhArAmAM teo roja tatvArthasUtranuM eka prakaraNa paNa vAMce che, je jaina dharmanA badhA ja pAsAono samAveza kare che. A graMthanA 10 prakaraNo che ane roja eka vAMcavAmAM Ave che. D.5.2.1 yatI-dharma athavA dhArmika saddaguNo (uttama-dharma) 1. kSamA mAphI ra. mArdava namratA 3. Arjava saraLatA 4. zauca saMtoSa 5. satya satyatA 6. saMyama indriyono saMyama 7. tapa tapasyA Page 64 of 307 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. tyAga dAna 9. akiMcanya aparigraha 10. brahmacarya pavitratA Compodium of Jainism - Part (II) koSTaka D.5-B A dasa saddaguNo AtmAnA zuddha ane kaSAyamukta cAritranA guNadharmo che. 'uttama' zabda AgaLa lagAvavAthI te samyaga darzana ane samyaka cAritranuM cokkasa astitva sUcave che. A pavitra guNo zuddha AtmAmAM avazyapaNe hoya che ane mithyAtvathI bharelI ajJAna AtmA pAse hotA nathI. Ama jovA jaIe to dareka jIvo mATe samyaga darzana ane samyaka cAritra Adhyatmika pragatinA pAyArUpa che. samyaka cAritranA vRkSano vikAsa thavA mATe samyaga darzana ane samyaga jJAna tenA mULa jevA che. D.5.2.1.1 kSamA(mAphI ane samatA) kSamAno artha che krodhane AvavA ja na devo ane jo Ave to AMtarika zakti dvArA tene asaphaLa banAvI devo. samatA eTale ja mAphI. samatA e zuddha AtmAno svabhAva che. kSamAno Azaro levAthI AtmAnA evA svabhAvanuM nirmANa thAya che je krodhathI mukta che. AtmA sAthe krodha anAdi samayathI joDAyelo che ane AthI AtmAno mULa guNa eTale ke samatA e khIlI zakato nathI. veravRtti krodhanuM kharAbamAM kharAba svarUpa che. jayAre koI aNagamatI paristhiti sAme tatkAla pratikriyA Ape to tene gusso kahe che. paNa jo te e samaye rAha jove ane manamAM bharI rAkhe to teno svabhAva veravRttithI bharelo banI jAya che. gussAmAM mANasa te ja samaye teno pratibhAva ApI de che paNa veramAM te manamAM bharI rAkhe che ane bhaviSyamAM badalo levAnI yojanAo banAve che. verabharyo svabhAva sAmAnya gussA karatA khUba ja khataranAka che. gusso Aga jevo che je e samaye badhuM bALI nAkhe che paraMtu vera to tamane aMdarathI haMmezA saLagatA ja rAkhe che. (gussAnA prakAra mATe B.8.5.2.4.1 juo) * kevaLajJAnI bhagavAnane eka paNa prakArano krodha hoto nathI * prabuddha sAdhu pahelA traNa prakAranA krodhathI mukta hoya che * amuka vrata sAthe zrAvakAcAra pALanAra pahelA be prakAranA krodhathI mukta hoya che * vrata na pALatA zrAvako prathama prakAranA krodhathI mukta hoya che. * pahelA guNasthAnamAM rahelA mithyAtvI jIvone dareka prakArano krodha hoya che. Page 65 of 307 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) samatAno guNa keLavavAnA pAMca rastAo * potAnI aMdara rahelA krodhanA kAraNane zodho * gusso karyA pachInA pariNAmono vicAra karo * sAmevALAnA nAdAna svabhAvane juo * AkhI paristhitine potAnA pUrva karmonA pariNAmarUpe juo . samatA ane kSamAnA phAyadA vize vicAro gussAnuM mULa kAraNa ApaNuM sukha ke duHkha je ApaNI bahAranI bhautika vastuo para AdhAra rAkhe che. ApaNe bhUlI jaIe che ke sukha ke duHkhanuM kAraNa ApaNe pote ja chIe. jayAre koI potAnI AtmAnA zuddha svarUpane samaje, tenA sAcA svabhAvano anubhava kare ane samyaga darzana sAthe rahe tyAre tene uttama samatA kahevAya che. D.5.2.1.2 mArdava (namratA) hRdayanI mRdutA ane dareka jIva pratye namratAnI bhAvanA rAkhavI eTale mArdava. jo koInI pAse sArI vastuo ke vyakti hoya to tenA mATe tene abhimAna Ave che ane na hoya to te nAsIpAsa thai jAya che. A baMne paristhitimAM namratA ke mRdutA nathI. niSphaLatA krodhanI jananI che ane saphaLatA e abhimAnanI. abhimAna svamAnathI alaga che, svamAna ghamaMDa nathI. A guNa keLavavA mATe ApaNe ApaNA jJAna, sattA, kuLa, jAti, baLa, saMpatti, tapa ke suMdaratA mATe atimAna karavuM joIe nahi jaina darzana mAne che ke dareka jIva samAna che pachI bhale te manuSya hoya ke nigoda hoya. ane jo dareka jIva samAna hoya to pachI potAne bIjAthI mahAna ke mahatvanuM mAnavAno koI matalaba nathI. A kAraNathI mAnathI yukta rahevAnuM koI kAraNa nathI. zrImada rAjacaMdra kahe che ke jo koI abhimAnathI dUra rahe to tene mukti jhaDapathI maLe che. D.5.2.1.3 Arjava(saraLatA) mAnasika TApaTIpathI dUra rahevuM - mana, vicAra ane kAyAnI kriyAonuM ekatva hovuM eTale Arjava ke saraLatA. je vyakti saraLa hoya che te sAdagIthI jIve che, te je vicAre che e ja bole che. je mANasa mAyAthI bharelo hoya te vicAre che kaMIka, bole che kaMIka ane kare che kaMIka. majabUta mANasa potAnuM kAma karAvavA krodhano sahAro le che. te potAnuM jora batAvIne bIjAne dabAvI de che ane potAnuM kAma karAve che. nabaLo mANasa mAyAno sahAro laine potAnuM kAma Page 66 of 307 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) karAve che. saraLatAno guNa keLavavA mATe mAyAthI dUra rahevuM joIe. D.5.2.1.4 zauca saMtoSa) lobhano abhAva hovo e saMtoSa. lobha eTale kaI paNa meLavavAnI IcchA ane e ja dareka pApanuM mULa kAraNa che. lobha sauthI kharAba durguNa che ane zuddhatA taraphanA AdhyAtmika vikAsanA patha para sauthI chelle jItAya che. lobhanA nikAla sAthe AtmA vyavahArika rIte kaSAya mukta thai jAya che. saMtoSa dareka guNomAM sauthI UMco ane zuddha che. D.5.2.1.5 satya (satyatA) satya eTale je hitakArI hoya te bolavuM ane kaThora zabdothI, cADI-cugalI ke apazabdo bolavA vagerethI dUra rahevuM. koInuM jIvana bacAvavA mATe satya chupAvavuM mAphIpAtra che. satya bolavA mATe satya jANavuM jarUrI che. satyatAno sthULa niyama, satyatAno sUkSma niyama, vacanamAM ane bolavAnA zabdomAM saMyama vize zAstromAM batAvela cAra stara che. A cAreya vastune vacana sAthe sabaMdha che. aNuvrata mahAvrata bhASA samiti vacana guptI koSTaka D.5-C D.5.2.1.6 saMyama satya vizenuM aNuvrata eTale ke jUThuM na bolavuM satya vizenuM mahAvrata eTale ke satya bolavuM ane bilakula jUThuM na bolavuM bhASAno saMyama eTale ke jayAre anivArya hoya tyAre ja bolavuM, mitabhASI hovuM, kaThora zabdo na bolavA ane satyane atizayoktithI na bolavuM. bolelA zabdono saMyama eTale ke saMpUrNa mauna rahevuM saMyama eTale mana, vacana ane kAyAne zistamAM rAkhavA jethI koI jIvane takalIpha na pahoMce ane jayaNA rAkhavI. saMyama be prakArano che: jIvonI hiMsAthI dUra rahevuM ane indriyonA sukhamAM magna na thavuM. AtmasaMyamamAM bahAranI vastuomAM dhyAna upayoga) sakhavAnuM nathI ane potAnI aMdara dhyAna kendrita karavAnuM che. A Atma-saMyamanI nirapekSa vyAkhyA che. saMyamano bIjo artha che pAMca mahAvrato levA, kaSAyone niyaMtraNamAM lAvavA, mana, vacana ane kAyAnI kriyAone niyaMtraNamAM rAkhavI ane iMdriyonI IcchAne jItI levI. saMpUrNa saMyama mAtra manuSya bhavamAM ja zakya che. deva ke nArakInA AyuSyamAM te zakya nathI. paMcendriya tiryaMcamAM saMyama AMzika rIte zakya che. Page 67 of 307 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) koI ema kahe che ke indriyo thakI ja sukhanI anubhUti zakya che paraMtu indriyonA saMyama ja sAcA sukhanI cAvIrUpa che. ApaNe badhA jANIye che IcchAo to anaMta che. vAstavamAM AtmAno mULa svabhAva to haMmezA AnaMdita rahevAno ja che. te bAhya vastuo jevI ke indriyothI para che. sAcI khuzI aMdarathI maLe che. je khuzI bahArathI maLe che te kSaNika che ane bhramika che. Atma-saMyama samyaga darzana maLyA pachI kaSAyo ochA karavA mATeno mArga che. D.5.2.1.7 tapa(tapasyA) tapanI pUrva zarata che ke ApaNA rAga ane dveSa niyaMtraNamAM hovA joIe. jayAre koI potAnA rAga ane dveSa choDIne zuddha avasthAmAM sthira thAya tyAre tene tapa kahevAya che. IcchAo para niyaMtraNa paNa tapa che. karmanI nirjarA karavA mATe 6 bAhya tapa ane 6 abhyantara tapa jaNAvyA che. D.5.2.1.8 tyAga potAnI jIvana jarUriyAtanI vastuo mATe saMgrahavRtti ke mAlikIbhAvane choDI devo eTale tyAga. zAstromAM cAra prakAranA dAna batAvyA che anna, jJAna, davA ane koInuM jIvana bacAvavuM naabhayadAnA dAna rAga ane dveSanA tyAgAvItarAga) nI tAlIma svarUpe che. - jayAre koIne Atma-anubhUti thAya che tyAre tene AMtarika ke bAhya koI paNa prakAranI vastunA mATe mAlikIbhAva ke rAga raheto nathI. Ane tyAga kahe che. tene bAhya vastuo jevI ke makAna, patnI, saMtAno ke saMpatti pratye lagAva ke moha hoto nathI. tene koI AMtarika rAga ke dveSa mATe paNa mAlikIbhAva hoto nathI. tenI AtmA zuddha hoya che ane koI paNa prakAranA mAlikIbhAvathI dUra hoya che. D.5.2.1.9 akriyA(aparigraha) A guNa ApaNI pAse rahelI vastuo mATe aparigrahano bhAva sUcave che. saMbaMdho ke bIjI koI paNa vastumAM mAlikIbhAvane choDavo eTale akiMcanya. te AMtarika ane bAhya ema baMne prakAra mATe lAgu paDe che. bAhya eTale makAna, patnI vagere ane AMtarika eTale rAga, dveSa ke IcchAo. AMtarika vastuonA mohathI mukta rahevuM kharekharo saddaguNa che. jeNe AMtarika vastuo pratyeno rAga choDyo che eNe bAhya vastuo mATe to choDI ja dIdho che. kadAca koIe bAhya rIte vastuo choDI dIdhI hoya paNa AMtarika rIte zakya che ke hajI pakaDI rAkhI hoya. jema ke koI e ghaNuM badhuM dAna karyuM hoya paNa e badhAne kaheto phare ke meM keTaluM dAna karyuM che. Page 68 of 307 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) eno matalaba ke eNe bhautika rIte to vastu choDI paNa e vastu vizenI IcchA ke moha choDyo nathI. D.5.2.1.10 brahmacarya brahmacarya eTale gurunI pAse rahevuM, sadAcAra pALavo, indriyono saMyama rAkhavo, vratanuM pAlana karavuM, zAstro bhaNavA ane kaSAyonuM damana karavuM. ApaNe A guNane traNa rIte samajavo joIe: sAmAjika rIte: sAmAnya paribhASA mujaba, jAtIya IcchAone niyaMtraNamAM rAkhavI ane badhAne khabara che e AcAra pALavA. eka zrAvaka mATe maryAdita brahmacarya eTale ke sva-dArA saMtoSa (potAnA sAthIthI saMtoSa) zIkhavavAmAM Ave che. nirapekSa rIte: eno matalaba che ke AtmAnA sAcA svabhAvamAM rahevuM. eka vAra samyaga darzana prApta thayA pachI koI zuddha AtmAnA svabhAvane anubhavI zake che. tenI pAse hajI pAMca indriyo ane mana che paNa teNe potAnI jAtane A pAMca indriyanI vastuothI mukta karI dIdhI che. prAyogika rIte: pAMca indriyonA kAbUne brahmacarya kahe che. brahma eTale AtmA ane carya eTale ramaNa karavuM - Ama sva-AtmAmAM ramaNa karavuM ke rata thavuM te brahmacarya kahevAya. D.5.3 kSamApanA divasa paryuSaNano chello divasa ane dasa lakSaNano prathama divasa kSamApananA divaso che ane badhA ja jaino mATe sauthI mahatvanA che. sAmAnya rIte ApaNe ApaNA doSo jotA nathI ane bIjAnA doSo moTA karIne batAvIe che. ApaNe ApaNI bhUlane jANatA hoIe chIe paNa ApaNuM annimAna ApaNane te svIkAravA detuM nathI. paryuSaNa ApaNane 'micchAmi dukkaDama' bolavA dvArA namratA zIkhave che ane ApaNI bhUlo mATe mAphI mAMgatA zIkhave che. sAthe sAthe ApaNe bIjAne paNa mApha karavAnA hoya che jemaNe ApaNane koI paNa rIte duHkha pahocADyuM hoya. ApaNe bIjAne mAphI ApavAnI jarUra kema che? kaiTalA mATe nahi ke lokone ApaNI mAphInI jarUra che, paraMtu eTalA mATe ke emane mAphI ApavAthI ApaNe krodha, verajhera ke duzmanAvaTathI dUra rahIe che ane jo na ApIe to e ApaNI aMdara ja rahe che. kSamApanA mAnavIya saMbaMdho ane maitrIne sugama ane saraLa banAve che. ghaNI paristhitio bIjA pratye kharAba bhAvanA janmAve che jema ke: Page 69 of 307 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) akramanI gerasamaja khoTI apekSAo bIjAnI bhAvanAone jANatA ke ajANatA Thesa pahoMcADavI IrSA koSTaka D.5-D jayAre koI ApaNI vicArasaraNI sAthe sahamata na thAya tyAre ApaNane teo gamatA nathI. jayAre ApaNe koIno IrAdo na samajIe tyAre ApaNe enI para gusse bharAIe che. jayAre bIjA Ape enA karatA ApaNane vadhAre joItuM hoya tyAre ApaNe nirAza thaIe che. ApaNA badhAmAM abhimAna hoya che ane jayAre koI ApaNuM apamAna kare tyAre ApaNe vyAkuLa banI jaIe che. IrSA napharata janmAve che ane ApaNe ApaNI vicAravAnI kSamatA khoI besIe che. "jayAre ApaNe mApha karIe tyAre ApaNe ApaNI AtmAnA prakAza sAthe eka thai jaIe che. mAphI vagara ApaNe evA phAnasa jevA che jenI aMdarano prakAza phAnasanI bahAra rahIne prakAza ApI zakato nathI. jayAre ApaNe napharata, verajhera ane duzmanAvaTane bhUlIne mAphI ApI zakIe tyAre ApaNo tejasvI AtmA AnaMdanA prakAza sAthe jhaLahaLe che." - gurudeva zrI citrabhAnu paryuSaNanA ATha divasa ke dasa lakSaNanA dasa divasa daramyAna dhyAna karIne Atmazuddhi karavAthI ApaNe ApaNI jAtane oLakhIe che. ApaNe paryuSaNanA parvane AtmAno parva kahIe chIe jayAre ApaNe mAphI ApIe tyAre ApaNe ApaNA AtmAnA prakAza sAthe ekarasa thaIe chIe. chellA divase tapasvIonuM bahumAna karavAmAM Ave che jethI bIjAone preraNA maLe. kalpasUtra, tatvArtha sUtra ke bIjA mahAna graMtho vAMcavA, dareka jIvonA kalyANa mATe sakArAtmaka pagalAM levA, dareka mANaso pratye bhAIcArAnI bhAvanA rAkhavI ane badhAne mAphI ApavI ke mAMgavI, tapa karavuM, najIkanA derAsaro, pustakAlayo ke upazrayonI mulAkAta levI vagere A samaya daramyAna karavAmAM AvatI mahatvanI kriyAo che. saMvatsarInuM pratikramaNa ke dasa lakSaNa mahotsava karyA bAda jaino darekanI vyaktigata rIte, phonathI ke imeila dvArA mAphI mAMge che. micchAmi dukkaDama Page 70 of 307 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.6 jaina tahevAro(pa) ane tenI ujavaNI jainomAM vividha tahevAro ane vidhionI khuba ja samRddha paraMparA che. Ama to tahevAro ujavaNI, majA, AnaMda ane manoraMjananA divaso hoya che paraMtu jaino vividha tahevAro ane kriyAomAM AdhyAtmika pAsA para vadhAre dhyAna Ape che. tapa, tyAga, zAstronA adhyayana, stotronA paThana, dhyAna ane paramAtmAnI bhaktinA avasaro che. parvonI ujavaNI ane dhArmika kriyAo jaina darzanamAM ApaNI zraddhAne puna:jIvita karIne tene vadhu majabUta banAve che. jaina tahevArone parva kahe che. parva eTale ke zubha divasa. dareka varSe ApaNA tahevAro khristI kaeNlenDara mujaba judA judA divase Ave che kema ke ApaNe caMdrane AdhArita kaeNlenDara eTale ke paMcAMgane anusarIe che. caMdra potAnI vividha avasthA pUrNa karavA 29.5 divasano samaya le che AthI paMcAMga mujaba eka varasa 29.5 * 12 = 354 divasanuM thAya che. AthI dara 2-3 varSe ApaNe khristI kaeNlenDaranI sAthe cAlavA eka vadhArAno mahino eTale ke adhika mAsa umerIe che. D.6.1 kalyANaka - zubha ghaTanAo jaino tIrthaMkaronA jIvananI zubha ghaTanAo(pAMca kalyANaka) ujave che jene kalyANaka kahe che. te nIce mujaba che: D.6.1.1 cyavana ke garbha kalyANaka A e ghaTanA che jayAre tIrthaMkaranI AtmA potAno pUrva deha choDIne mAtAnI kukSimAM praveze che. prabhu kukSimAM AvyA bAda temanI mAtA zvetAmbara paraMparA pramANe 14 ane digaMbara paraMparA pramANe 16 sapanA juve che. tIrthaMkara prabhune mAtAnI kukSImAM hoya tyAre 3 prakAranA jJAna hoya che: matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna. D.6.1.2 janma kalyANaka A e ghaTanA che jayAre tIrthaMkara bhagavAnano janma thAya che. jayAre tIrthaMkarano janma thAya che tyAre indra(devonA rAjA) bIjA devatAo sAthe paramAtmA pratyenA temanA Adara ane bhaktithI prerAIne pRthvI para Ave che. pachI teo tIrthaMkara bhagavAnane meru parvatanA zikhare lai jAya che ane tyAM temanuM snAtra ane abhiSeka kare che (janma abhiSeka mahotsava). Page 71 of 307 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.6.1.3 dIkSA / tapa kalyANaka A e ghaTanA che jayAre tIrthaMkara saMsArano tyAga karIne, potAnA parivArane choDIne sAdhu/sAdhvI bane che. te khudano sAdhupaNAmAM praveza karAve che. temanA dIkSAnA samayanA 1 varasa pahelA lokAMtika devatAo temane AvIne praNAma kare che ane temane sarva jIvonA kalyANa mATe tIrtha sthApavA mATe vinaMtI kare che. jayAre tIrthaMkara saMsAra choDIne dIkSA le che tyAre temane cothuM mana:paryava jJAna pragaTe che. D.6.1.4 kevaLajJAna kalyANaka A e ghaTanA che jayAre tIrthaMkara bhagavAna kaThina sAdhanA ane tapa karIne potAnA cAreya ghAtI karmono nAza kare che ane kevaLajJAna prApta kare che. tIrthaMkara banyA bAda devarAja indra temanA mATe 8 pratihAryanI racanA kare che ane traNa staranuM UMcuM samovasaraNa banAve che. jenI upara besIne bhagavAna dezanA Ape che. A saMpUrNa jaina samAja mATe atyaMta mahatvanI ghaTanA che kema ke A samaye bhagavAna caturvidha saMghanI sthApanA karIne tIrtha pravartAve che ane muktino mArga batAve che. devatAo, manuSyo, sAdhu-sAdhvI ane prANIo badhA ja bhagavAnanI dezanA sAMbhaLe che. D.6.1.5 nirvANa kalyANaka A e ghaTanA che jayAre tIrthaMkara bhagavAna deha choDIne janma-maraNanA pherAmAMthI haMmezA mATe mukta thaIne siddha bane che. nirvANanI pahelA tIrthaMkara bhagavAna potAnA cAreya aghAtI karmono nAza karIne anaMta sukhanI avasthA eTale mokSa meLave che. e pavitra sthaLo jyAM tIrthaMkara bhagavAnanA kalyANako thayA hatA te AjanA samayanA yAtrAdhAmo che. tIrthaMkara uttama manuSyo hoya che je ApaNane Adarza manuSyanuM draSTAMta Ape che jemAM ApaNe dhArmika zaraNa levAnuM hoya che. D.6.2 paryuSaNa mahAparva paryuSaNa mahAparvanI vadhu vigata mATe juo 051 D.6.3 dasa lakSaNa parva dasa lakSaNa parvanI vadhu vigata mATe juo D.5.2 Page 72 of 307 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.6.4 mahAvIra janma kalyANaka (mahAvIra jayaMti) mahAvIra jayaMti bIjuM agatyanuM jaina parva che. jaina samAja mahAvIra jayaMtine khuba ja bhaktithI ujave che. mahAvIra jayaMti caitra suda terasa eTale ke khristI kaeNlenDara mujaba mArca-eprilanA mahinAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIra siddhArtha rAjA ane trizalA rANIne tyAM I.sa.pUrve 599mAM lachavADa jillAnA kSatriyakuMDa nagaramAM janmyA hatA. bIjA bhAratIya tahevArothI alaga mahAvIra jayaMti jainonA tapasvI svabhAvane dhyAnamAM laine khuba ja zAMti ane bhaktithI ujavavAmAM Ave che. A zAMta ujavaNInA bhAgarUpe jaino vividha derAsaro-maMdiromAM darzana karavA jAya che, ane pUjA ane bhaktithI mahAvIra jayaMti ujave che. judA judA tIrthasthAnonI mulAkAta levI e paNa ujavaNIno mahatvano bhAga che. jaina derAsaromAM vizeSa prakAre bhakti thAya che. loko bhagavAna mahAvIranI vANI samajavA mATe vividha vyAkhyAno sAMbhaLe che. A divasa ApaNane bhagavAna mahAvIranI uttama karuNA ane muktinA mArganI yAda apAve che. bhagavAnanA janma divase khuzI ane bhakti pradarzita karavA maMdirone suMdara rIte zaNagAravAmAM Ave che. ghaNA maMdiromAM dhArmika kriyAo ke snAtrapUjA khuba ja utsAhapUrvaka bhaNAvavAmAM Ave che. ghaNI jagyAe bhagavAna mahAvIranI pratimAne suMdara rathamAM besADIne bhavya varaghoDo paNa kADhavAmAM Ave B. yuvApeDhI mATe paNa khuba ja AnaMda ane zikSaNano anubhava banI rahe che kema ke A divase bhagavAna mahAvIranA jIvanane lagatA ghaNA pravacano, nATako, gIto ke nRtya karavAmAM Ave che. mUrtipUjaka saMpradAyanA loko derAsaramAM jaIne bhagavAna mahAvIranI pratimAnI pUjA kare che ane mUrtipUjaka samudAya sivAyanA loko bhagavAnanA siddhAMtone aMtaramAM samAvAno prayAsa kare che. A parvanuM gujarAta ane rAjasthAnamAM vizeSa mahatva che kema ke jainonA prAcIna tIrtho jevA ke giranAra, delavADA, pAlItANA vagere A rAjyomAM AvelA che. mahAvIra jayaMti bihAra rAjyamAM AvelA pAvApurImAM paNa dhAmadhUmathI ujavAya che kema ke ahIM bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA hatA. D.6.5 divALI divALI dareka bhAratIya ane videzamAM vasatA bhAratIyo mATe paNa khuba ja AnaMdano utsava che. te khuzIno ane badhAe sAthe maLIne ujavavAno utsava che. A eka evo avasara che jyAM dareka potAno dharma ke Arthika paristhiti bhUlIne AnaMda manAve che. divALI ApaNane sAcA mUlyone sAcavIne ajJAnano nAza karIne, mAnavatA sAcavIne, aMdhakArane dUra karIne jJAnanA prakAzane Page 73 of 307 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) apanAvavAnuM zIkhave che. divALI zabda saMskRta zabda 'dipAvalI' parathI Avyo che. 'dipa' eTale prakAza ane 'avalI' eTale hAramALA. AthI dipAvalIno artha thAya che diponI hAramALA. divALI e azvina ke Aso mahinAnI amAse ujavavAmAM Ave che. loko mATInA dipaka pragaTAvIne, gharane raMgoLIthI sajAvIne ane mitro ane parivArajanone bhojana mATe bolAvIne potAnI khuzI vyakta kare che. jaina darzanamAM divo pragaTAvavo aMtaramAM prakAza karavA mATe pratIkAtmaka rUpe che. jema divo AjubAjumAM prakAza kare che tema ApaNI hAjarIthI ApaNI AjubAjunA lokone paNa khuzI thavI joIe. ApaNe temanA jIvanamAM ane potAnA jIvanamAM paNa zAMti ane khuzI lAvavA prayatnazIla rehavuM joIe. jaino mATe divALI I.sa.pUrve 527mAM bhagavAna mahAvIrane maLela nirvANa kalyANakanI vArSika tithi che. A tahevAra Aso mahinAnA chellA divase Ave che ke je hindu paMcAMgano chello divasa che. paNa tenI ujavaNI AgaLanA divasathI cAlu thai jAya che kema ke AgaLanA divasathI zaru karIne bhagavAne 2 divasa sudhI temanI uttarAdhyAna sUtra nAme oLakhAtI chellI dezanA ApI hatI ane divALIe madhyarAtrIe te nirvANa pAmyA hatA. uttara bhAratanA 18 rAjAo bhagavAna mahAvIranI chellI dezanAmAM hAjara hatA. temaNe evuM nakkI karyuM ke temanA gurunuM jJAna dipaka pragaTAvavAnA pratIkAtmaka rUpe jIvaMta rehavuM joIe. AthI tene dipAvalI ke divALI kahe che. paraMtu bhagavAna mahAvIranuM jJAna phakta dipaka pragaTAvavAthI jIvaMta nahi rAkhI zakAya. e to bAhya abhigama che. kharekhara to ApaNe mahAvIra bhagavAne batAvelo mArga anusarIne ApaNI AMtarika draSTino dipaka pragaTAvavo joIe. dipaka pragaTAvavA mATInuM koDiyuM, tela ane rUnI diveTa joIe che. tema ApaNA aMtarano dipa pragaTAvavA samyaga darzana, samyaga jJAna, samyaka caritra ane samyaka tapanI jarUra paDe che. bAhya dipakane oksijananI jarUra paDe che ane aMtaranA dipakane puruSArthanI jarUra paDe che. AcaraNamAM sArI vastuo utAravI divALI ujavavAno rasto che. amuka loko 2 divasa jema bhagavAna mahAvIre karyo hato tema upavAsa kare che. keTalAka loko "zrI mahAvIra svAmI sarvajJAya namaH" ane "zrI mahAvIra svAmI pAraMgatAya namaH" nA jApa mALAnA maNakA para kare che. TUMkamAM divALI aMtaranI samRddhi vadhAravA mATe che. sAmAjika draSTi e A pAraMparika bhAratIya tahevAra che jemAM badhA mitro, parivArajano ane pADosIone maLIne mIThAIo Ape che ane abhivAdana kare che. jaina vepArIo potAnA junA nAmAone baMdha karIne navA nAmAMnA copaDAnI sAdagIthI pUjA kare che. divALI pAMca divasa sudhI Page 74 of 307 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ujavavAmAM Ave che. dareka divasanuM potAnuM AgavuM mahatva ane mAnyatA che. D.6.5.1 dhanaterasa dhana eTale saMpatti ane terasa eTale Aso mahinAno teramo divasa. divALIno prathama divasa dhanaterasa che. pravezadvAra para AsopAlava(ke AMbAnA pAna ke galagoTA) nA toraNo lagAvavAmAM Ave che. mahemAnonA svAgata mATe judAjudA raMgothI raMgoLI karavAmAM Ave che. koI A divasane dhyAna terasa paNa kahe che. A pahelAno divasa vAk bArasa tarIke paNa oLakhAya che. vAk no eka artha jJAna che. D.6.5.2 kALIcaudasa dhanaterasa pachIno divasa kALIcaudasa tarIke oLakhAya che. keTalAka jaino A divasathI be divasanA upavAsa(chaTha) nI zarUAta kare che kema ke A divasathI bhagavAna mahAvIre emanI chellI dezanA ApavAnI zarUAta karI hatI. je 48 kalAka cAlI hatI(divALInI madhyarAtri sudhI). D.6.5.3 divALI rU divALInA divase 24mAM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra nirvANane pAmyA hatA. A prakAzanuM parva che. jema dipakane prajvalita rAkhavA mATe rU ane telanI jarUra paDe che tema aMtaranA dipakane prajvalita rAkhavA samyaga zraddhA, jJAna ane AcaraNanI jarUra paDe che. dipAvalI ke divALInA divase gharanI aMdara ane bahAra divA pragaTAvavAmAM Ave che. D.6.5.4 besatuM varSa bhagavAna mahAvIranA mukhya gaNadhara IMdrabhUti gautama potAnA prabhu pratyenA rAgathI mukta thai zakatA na hatA ane AthI temane kevaLajJAna pragaTyuM na hatuM. A temanuM avarodhaka paribaLa bhagavAna mahAvIranA nirvANanA thoDA samayanA zoka bAda tUTyuM. chevaTe teo vItarAgatAnA zikhare pohacyA ane temane besatA varSanI vahelI savAre kevaLajJAna maLyuM. jaino temanuM navuM varasa guru gautama svAmIne yAda karIne, nava stotra(nava smaraNa) ne bhaktithI sAMbhaLIne ane gautama svAmIno pavitra rAsa sAMbhaLIne kare che. keTalAka loko besatA varasanA divase paNa upavAsa cAlu rAkhIne saLaMga 3 divasanA upavAsa kare che. sAcI prArthanA evI hovI joIe ke "AkhuM varSa sAcA dharma, bauddhika zAMti ane samatAthI bhareluM rahe." Page 75 of 307 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.6.5.5 bhAIbIja(bhAI mATeno tahevAra) rAjA maMdivardhana bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI khuba ja zokamAM DUbelA hatA. navA varSanA bIjA divase temanI bahena sudarzanAe temane emanA ghare bolAvyA ane temane sAMtvanA ApI. A divasa bhAIbIja tarIke oLakhAya che. A parva rakSAbaMdhananA jevo che. rakSAbaMdhananA divase bahena bhAInA ghare jAya che ane rakSA(rAkhaDI - pavitra doro) bAMdhe che ane tenA lAMbA ane sukhI jIvananI kAmanA kare che, paNa bhAIbIjanA divase bahena bhAIne potAnA ghare bolAve che ane potAno Adara ane prema darzAve che. D.6.6 jJAna paMcamI(jJAnanI pUjAno pavitra divasa) jJAna paMcamI hindu paMcAMganA prathama mahinA kAratakanA zukla pakSanI pAMcame ujavAya che. A divasa samyaga jJAnanI ArAdhanAno divasa che. dareka dharmamAM jJAnanuM mahatva che. jaina dharma jJAna para eTalA mATe bhAra mUke che kema ke jJAna AtmAno sahaja svabhAva che. sAcA jJAna thakI ja koI sAcA mArga para cAlI zake che. A divase lokone jJAna Ape che tevA zAstronI vAsakSepathI vizeSa bhaktithI pUjA karAya che. jaina zAstrone vividha jagyA e darzana mATe mukAya che. loko A jagyAnI mulAkAta lai ne pote satata jJAna meLavavAnI zakti meLavI zake te mATe AzIrvAda mAMge che. A divase svAdhyAya, dhyAna, pratikramaNa vagere paNa karavAmAM Ave che. dhArmika pustakAlayomAM rAkhelA graMthone paNa bahAra kADhIne temane sApha karavAmAM Ave che ane temanI mAvajata karavAmAM Ave che. bhaNavAnA sAdhanonuM sanmAna karavA mATe pUjA daramyAna pena, pensila, noTabuko vagere paNa mukavAmAM Ave che. jJAnAvaraNIya karmane khapAvavA para bhAra mukavAmAM Ave che. A divase nIcenI paMktio gAvAmAM Ave che: samakita zraddhAvaMtane ujjayo jJAna prakAza, praNamuM pada kaMja tehanA, bhAva dharI ullAsa, A divase 'OM hrIma namo nANassa' padanI mALAno jApa karavAmAM Ave che. jenA pariNAma svarUpe jJAnAvaraNIya karmono kSaya thAya che. bhUtakALamAM varadatta ane guNamaMjarIe tenA viruddha kaMIka kArya karyuM hatuM jenA pApa temane bhogavavA paDyA hatA. D.6.7 deva divALI ke kArtakI pUrNimAM A gujarAtI kaeNlenDara mujaba prathama mAsa kAratakano paMdaramo divasa che. A divase cAturmAsa pUrNa Page 76 of 307 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) thAya che. cAra mahinAnA varSAkALa pachI sAdhuo vihAra karavAnuM cAlu kare che ane zatruMjayanI yAtrA pharIthI zaru thAya che. AkhI duniyAmAMthI badhA jaino AvIne zatruMjaya, gujarAtamAM AvelA giranAra ane bIjA tIrthasthaLoe jAya che jyAM khAsa samAroha rAkhavAmAM Ave che. cAMdanInA prakAzathI bharelA AkAzanI nIce badhA divA pragaTAvIne parivAranI sAthe divALInA pakhavADiyAnA aMtane ujave che. evuM kahevAya che ke zatruMjayano artha thAya che zatruone harAvavA. zatruMjaya tIrthanI yAtrA karma-zatrune harAvavA thAya che, AthI evuM kahevAya che ke zatruMjayanA dareka pagale pUrva bhavanA karmono nAza thAya che. jemane kevaLajJAna maLeluM che teo paNa zatruMjayano mahimA varNavavA sakSama nathI. je vyaktio zatruMjaya na jaI zake te potAnA kSetramAM zatruMjaya paTanI sthApanA karI tenA darzana kare che. zatruMjaya tIrthano mahimA adabhUta che. D.6.8 navapada oLI varSamAM be vakhata mArca-eprila(caitra) ane sapTembara-okTobara(Aso) nA mahinAmAM nava divasano AyaMbila nAme upavAsa karavAmAM Ave che. jemAM divasamAM phakta eka ja vakhata bhojana levAnuM hoya che ane te paNa khuba ja sAduM - masAlA, mIThuM, dUdha, tela, ghI, phaLo ke zAkabhAjI sivAyanuM bhojana levAmAM Ave che. te navapada - paMca parameSThi ane darzana, jJAna, caritra ane tapa para dhyAna dharIne karavAmAM Ave che. A divasomAM navapadanuM mahatva samajAvavAmAM Ave che. rAjA zrIpALa ane mayaNA suMdarI navapadanA parama bhakta hatA. karmanA siddhAMtane sArI rIte samajIne temaNe navapadanI khubaja sAdhanA ane bhakti karI. Ama karavAthI temaNe potAnA karmo khapAvyAM, potAnI paristhiti sudhArI ane chevaTe muktine pAmyA. D.6.9 mauna agyArasa A varasano sauthI pavitra divasa che. A divase judA judA tIrthaMkaronA janma, kevaLajJAna ane nirvANanA judA judA 150 kalyANako Ave che. A navembara/Disembara nA mahinAmAM, gujarAtI paMcAMga mujaba mAgasara mahinAnI suda agyArase Ave che. A divase saMpUrNa mauna ane upavAsa rAkhavAmAM Ave che ane tIrthaMkaro jemanA kalyANako hoya che temanAmAM dhyAna dharavAmAM Ave che. ghaNA loko A divase upAzrayamAM rahIne sAdhu jIvana jIve che. bharata kSetramAM 18mAM tIrthaMkara- aranAtha tIrthaMkara bhagavAnanuM dIkSA kalyANaka, 21mAM tIrthaMkara Page 77 of 307 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhagavAna neminAtha bhagavAnanuM kevaLajJAna kalyANaka ane 19mAM tIrthaMkara bhagavAna mallinAtha bhagavAnanuM jJAna, dIkSA ane kevaLajJAna kalyANaka Ave che. A divase karavAmAM AvatI koI paNa dhArmika kriyA anekagaNuM phaLa Ape che. evuM kahevAya che ke A divase karavAmAM Avato 1 upavAsa 150 upavAsanuM phaLa Ape che. D.6.10 poSa dasamI A divasa 23mAM tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAthanA janmadivasa tarIke ujavavAmAM Ave che. mAgasara mahinAnA kRSNa pakSanA 9, 10, ne 11 mAM divase maoNTe bhAge Disembara mahinAmAM seMkaDo ane hajAro jaino aThThama eTale ke 3 divasa upavAsa karIne bhakti ane sAdhanA dvArA potAnuM kalyANa kare che. zaMkhezvara je jainonuM pavitra tIrtha che tyAM khuba moTo meLo bharAya che. jo koI traNa divasa upavAsa na karI zake to te traNa divasa ekAsaNA paNa karI zake che. jemAM pahelA divase sAkaranA pANIthI, bIjA divase khIrathI ane trIjA divase bharyA bhANAnuM ekAsaNuM karavAnuM hoya che. D.6.11 varasItapa A AkhuM varasa cAlatI tapazcaryA che jemAM eka divasa upavAsa ane tenA pachInA divase ekAsaNuM ke biyAmaNuM ema vArApharatI karavAnuM hoya che. A AkhA varasanuM tapa e ghaTanAnI cAdarUpe che jayAre prathama tIrthaMkara AdinAtha bhagavAnane dIkSA pachI eka varasa sudhI gocarI maLI na hatI. A varasItapanA pAraNAM bhAratamAM hastinApuramAM khuba ja dhAmadhUmathI karavAmAM Ave che. jyAM bhagavAna AdinAthanA prapautra zreyAMsakumAre bhagavAnane zeraDInA rasathI pAraNAM karAvyA hatA. D.6.12 akSaya tRtIyA - varasItapanA pAraNAM A divase bhagavAna RSabhadeva potAnA eka varasanA upavAsa toDIne pAraNAM karyA hatA. je jainoe eka varSa sudhI dara bIjA divase upavAsa karIne tapa karyuM hoya che teo A divase zeraDInA rasathI pAraNAM kare che. A parva vaizAkha suda trIjanA divase ujavavAmAM Ave che. prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva 83 lAkha pUrvanA saMsArI jIvana pachI saMsAra tyajIne dIkSA lIdhI hatI. bhagavAna RSabhadeva gocarI mATe ghaNA gharomAM gayA, paraMtu koI temanI anna mATenI IcchAne samajI zakyA nahi. loko temane hAthI, ghoDA, AbhUSaNo ane kanyAo paNa ApavAnI taiyArI batAvI paraMtu koIe anna na ApyuM. bhagavAna RSabhadeve pUrva bhavamAM eka baLadanA moM para jALI bAMdhIne tene annathI vaMcita rAkhavAnuM kArya karyuM hatuM. te karmanA phaLa svarUpe A ghaTanA banI. chevaTe zreyAMsa kumAre temane zeraDIno rasa ApIne pAraNAM karAvyA. tyArathI A divasane akSaya tRtIyA tarIke oLakhavAmAM Ave che. Page 78 of 307 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.6.13 phAgaNa suda terasa A divasa phAgaNa mahinAnA teramA divase(mArca mahinAnI zarUAtamAM) Ave che. A divase zatruMjaya tIrthamAM 6 gAunI jAtrA karavAmAM Ave che. D.6.14 bAra tithi dareka mahinAnI baMne pakSanI bIja, pAMcama, AThama, agyArasa, caudasa, ane pUnama-amAsa ema thaine 12 tithi hoya che. moTAbhAganA jaino pAMca tithi eTale ke suda pAMcama, 2 AThama ane 2 caudasa pALe che. jaina zAstro sUcave che ke A divasomAMthI koI eka divase AvatA janmanA AyuSya karmanuM baMdha thAya che ane A divasomAM karavAmAM AvatI dhArmika kriyAnuM AgavuM mahatva che. D.6.15 comAsI caudasa kArataka, phAgaNa ane aSADha mahinAnI suda caudasane comAsI caudasa kahevAya che. D.6.16 mahAmastakAbhiSeka kadAca moTA utsavapUrvaka thatI jaina pUjAno sauthI moTuM udAharaNa mahAmastakAbhiSeka che je dara 12 varSe zravaNabelagoDAmAM thAya che. A dhArmika nAyaka bAhubalinA sanmAna mATe hoya che jemanI 57 phUTanI virATa paththaramAMthI kaMDArelI pratimA lagabhaga eka hajAra varSa pahelA banAvelI che. baMne saMpradAyanA hajAro jaino amuka aThavADiyA sudhI cAlatA A samArohamAM bAhubalInI pratimAne zraddhAMjali ApavA umaTe che; A rIte bAhubalI eka evA sanmAnanA hakadAra bane che je sAmAnya saMjogomAM mAtra tIrthaMkarone ja apAya che. jyAM sudhI A mastakAbhiSekano samAroha cAle tyAM sudhI vizALakAya pratimAnI pAchaLa moTI pAlakhI bAMdhavAmAM Ave che. jenI upara bhakto caDhIne vividha prakAranA pavitra dravya jevA ke zuddha pANI ane caMdananI pesTa vagere uparathI pratimAno mastakAbhiSeka karI zake. evuM kahevAya che ke AvA parvomAM bhAga levAthI puNya baMdha thAya che ane samyaga darzananI prApti thAya che. evI rIte kAma karo ke tamane paisAnI jarUra nathI. evI rIte prema karo ke tame kyAreya dubhAvAnA nathI. evI rIte nAco ke koI tamane jotuM nathI. evI rIte trAo ke koi tamane sAMbhaLatuM nathI. evI rIte jIvo ke pRthvI para ja svarga che. Page 79 of 307 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.7.1 jaina tIrtha sthAno: D.7 jaina maMdiro ane tIrthasthAno pavitra sthaLonI yAtrA vizvanA vyavahArika dareka dharmanI paraMparAno eka bhAga che. musApharInI muzkelIo zarIranI zistatA jALave che ane sahayAtrikono sahavAsa dhArmika zraddhAne majabUta banAve che. jyAM eka samaye tIrthaMkara bhagavAna ane mahAna saMto vicaryA hatA te sthAna prArthanA ane upAsanA mATe preraNAdAyaka ane utsAhajanaka bane che. manane zAMti maLe che ane AtmA yogyatAne prApta kare che. bhArata AdhyAtmika ane bhakti pradhAna deza che. bhAratamAM jaina maMdiro, jaina tIrthaMkaro ke jeoe ahiMsA, anekAMtavAda ane aparigrahanA siddhAMta ApyA teonA jIvana ane pravRttio sAthenA abhinna joDANanI vAta kare che. keTalAka pavitra sthaLa jyAM prabuddha AtmAno janma sthaLa, dIkSA sthAna ane mokSa prAptinuM sthAna che tenuM vizeSa mahatva che. A tIrthaMkaroe sparza karelA ane vihAra karelA sthAno pavitra sthaLa tarIke prakhyAta thayA hatA. tethI tyAM tirthaMkaronI pratimA sthApita karavAmAM AvI hatI. A pavitra sthaLo ane dhArmika vAtAvaraNathI bhaktibhAvanA Aju bAju phelAya che ane AMtarika sukha ane zAMti maLe che je AtmAnA utthAna tarapha dorI jAya che. bhArata dezanI kaLA ane sthApatya tenI dhArmika bhakti temaja Arthika samRddhinuM pratibiMba che. jenA vinA vistRta kotaraNImaya maMdiranuM nirmANa zakya na hatuM. bhAratIya itihAsamAM, kalA ane sthApatyane dareka tabakke samRddha vepArIo ane rAjakumAronuM samarthana maLyuM hatuM, jemaNe dhArmika netAo ane mAnyatAonA smaraNArthe bhavya kharca karyo hato. tIrthasthAnoe lAkho lokone AkarSyA che. bhAratIya paraMparA bhaktone mahAna jaina sthApatya jovA ane mahAna tIrthaMkaro (jemaNe kaThora tapazcaryA dvArA, jaina dharma dvArA mAnavatA ane puna:janmanA pherAmAMthI muktino mArga batAvyo hato) nA upadezone jANavA ane samajavA mATe apIla kare che. tIrthasthAno tIrthaMkaro ane anya saMtonI amara kathA darzAve che. mUrtio, bhIMta citro ane maMdiromAM zilAlekho tIrthaMkaronA saMdeza Ape che. B.7.1.1 zrI pAlitANA nIrtha mULanAyaka: UMcAI 7 phUTa padmAzana mudrAmAM bhagavAna AdinAthanI sapheda raMganI mUrti. tIrtha: A tIrtha gujarAta rAjyamAM zatruMjaya nadInA taTa para AvelA zetruMjaya parvata upara che. A zatruMjaya parvata para lagabhaga 900 maMdiro che je ekabIjAnI suMdaratA ane bhavyatAnA pratispardhI Page 80 of 307 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) che. bhakto ane mulAkAtIo mATe vismaya preraka che. bhavya ArasathI banelA maMdironA ghUmaTo ane AkAzane lakSamAM rAkhatAM zikharo advitIya che. A parvatanuM zikhara taLeTIthI lagabhaga be mAIla che ane lagabhaga 3745 pagathiyA che. vahelI savAre A parvata caDhatA suMdara sUryodaya samaye zetruMjI nadIno jhagamagATa joI zakAya che. pAlitANA tIrtha mAnava udyoga, sthApatya, kuzaLatA, udAratA ane dhArmika bhaktino saMyojana darzAve che. dareka dharmapremI jaina tIrthanI pavitratAnA kAraNe potAnA jIvanakALa daramiyAna ochAmAM ochuM ekavAra pAlitANAnI jAtrA karavAnI IcchA rAkhe che. itihAsa: zatruMjaya zAzvata tIrtha tarIke oLakhAya che. A prAcIna tIrtha sthAna para tIrthaMkara RSabhadevanA prathama gaNadhara zrI puMDarika svAmIe nirvANa meLavyuM hatuM. joke moTA bhAganA maMdiro Adhunika che, teo prAga aitihAsika samayathI ghaNI vAra punaHsthApita karavAmAM AvyA che. aitihAsika rIte hAlanuM maMdira 12mI sadImAM rAjA kumArapALanA zAsana daramiyAna banAvavAmAM AvyuM hatuM. durbhAgye 14mI ane 15mI sadImAM muslima zAsana daramyAna zatruMjayane khUba vinAza sahana karavo paDayo paraMtu pachI punaH nirmANa thayuM. sattaramI sadInA aMtathI zatruMjaya vadhune vadhu mahatvapUrNa banyuM che. dara varSe phAgaNa suda terasanA divase lagabhaga vIsa hajAra yAtrALuo 12 mAIla (cha gAva, jyAM eka gAma barAbara 3.2 kI.mI.) nI yAtrA kare che. zatruMjayanI yAtrA mahAna guNa utpanna kare che. kalA ane zilpakRtinA kAryo: mukhya maMdira be mALanuM che. eka bhavya prabhAvazALI mALakhuM che jene 72 thAMbhalAo dvArA Teko ApavAmAM Avyo che. tenI AjubAju kalAtmaka bAlkanIo che. A parvata para mukhya maMdira uparAMta maMdira saMkula che. e badhA nava TUMka tarIke oLakhAya che. emAMnA eka maMdiranuM zikhara vIsa mAilanA aMtarathI paNa dekhAya che. A badhA maMdiro judA judA samaye alaga alaga mahAnubhAvo dvArA baMdhAvavAmAM AvyA hatA tethI te badhAM teonA nAmathI prasiddha che. A badhA nAnA moTA maMdiromAM lagabhaga dasa hajArathI vadhAre tIrthaMkaronI pratimAo sthApita karavAmAM AvI che. D.7.1.2 zrI zaMkhezvara tIrtha mULanAyaka: bhagavAna zaMkhezvara pArzvanAthanI padmAsana mudrAmAM cha phuTa uMcI sapheda raMganI pratimA che. tIrtha : gujarAta rAjyanA eka gAmanI madhyamAM che. itihAsa: prAcIna zAstromAM jaNAvyA mujaba aSADhI zrAvakanI bhagavAna pArzvanAtha pratyenI bhaktithI A maMdiranuM utthAna thayuM. temanI mahAna AsthAthI prerita prAcInakALathI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnI pujA karavAmAM Ave che. A maMdiranuM nirmANa ane pachI punaH nirmANa anekavAra thayuM che. mukhya navInIkaraNa agiyAramI sadImAM sajajana zAha dvArA ane tyArabAda teramI sadImAM vastupAla ane tejapAla dvArA karavAmAM AvyuM hatuM. 14mI sadImAM allAdina Page 81 of 307 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) khIlajInI senAe maMdirane bhAre nukazAna pahoMcADyuM. paraMtu saMgha dvArA mukhya mUrtine bacAvI levAma AvI. 1760 thI A vizALa ane suMdara maMdiramAM 52 mUrtio che ane te mUrtionI AsapAsa pharavA mATeno mArgALomatI) che. A maMdiranA camatkAronuM saMpUrNa varNana aneka pustakonA saMgraha paNa karI zakatA nathI. udAharaNa tarIke evuM kahevAmAM Ave che ke bhagavAna zrIkRSNanI senAnA ghAyala mANaso yudhdha pachI zaMkhezvara tIrtha para pahoMcyA. pachI teoe temanA ghAne zuddha karavA mATe tIrthamAMthI pavitra jaLano upayoga karyo ane pANInA saMparkathI temanA jakhmo tarata ja sAjA thayA. hajAro varSothI pUjAtI A mUrti aneka zraddhALu yAtrIkone AkarSe che tethI A tIrthanuM apAra mahatva che. kalA ane zilpakAma: Aje paNa bhakto A bhavya mUrtinA camatkArano anubhava kare che. ema kahevAya che ke dharaNendra deva, zrI padmAvatI devI, pArzva yakSa ane zrI cakezvarI devInI mUrtio A tIrthanI rakSA kare che. upAsakonA avarodho dUra kare che ane teonI manokAmanA pUrNa kare che. pArzvanAtha bhagavAnanA janma kalyANaka prasaMge ane divALI para hajAro yAtrALuo ahIM AvI aThThama tapanI ArAdhanA kare che. AsapAsanI 52 derIo sAthe A prAcIna ane bhavya maMdira khUba ja suMdara lAge che. D.7.1.3 zrI tAraMgA tIrtha mULanAyaka: 9 phuTa UMcI bhagavAna ajItanAthanI sapheda raMganI mUrti che. tIrtha: gujarAta rAjyanI tAraMgA TekarI upara che. itihAsa: zrI hemacaMdrAcAryanI preraNAthI rAjA kumArapALanA zAsana daramiyAna A maMdira 1165 eDI mAM banAvavAmAM AvyuM hatuM. bhUtakALamAM aneka sAdhuoe AsapAsanI TekarImAM dhyAna dharatA nirvANa prApta karyuM che. kalA ane zilpakAma: A maMdira 50 phUTa lAMbu, 100 phUTa pahoLuM ane 142 phUTa UMcuM che. cAra mALanA derAsara pILA paththarathI baneluM che ane zikhara ane vizALa khullA cogAna sAthe adabhUta ane AkarSaka lAge che. A maMdira tenA UMcA zikhara mATe prakhyAta che. A maMdira banAvavA agni pratirodhaka evA Tagara lAkaDAno upayoga karavAmA Avyo che. D.7.1.4 zrI Abu delavADA tIrtha mULanAyaka: pAMca phUTa UMcI sapheda raMganI AdinAtha bhagavAnanI padmAsana mudrAmAM mUrti che. tIrtha: bhAratanA rAjasthAna rAjyanA mAunTa Abu parvata pAse jaina delavADAnA maMdiro AvelA che. Page 82 of 307 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) itihAsa: bharata cakravartIe A maMdira banAvyuM che ane caumukhajI cAre dizAmAM cAra mUrtio sthApita karI che. AcArya bhadrabAhu dvArA racita bRhada kalpasUtranA prAcIna tIrthano ullekha karavAmAM Avyo che. bhUtakALamAM aneka AcAryoe A tIrthanI mulAkAta lIdhI hatI. vimala vasAhI nAmanuM hAlanuM maMdira bhagavAna AdinAthanA mAnamAM vimala zAha dvArA agiyAramI sadImAM banAvavAmAM AvyuM hatuM. aMbikAdevIne khuza karIne temaNe bhagavAna AdinAthanI 2500 varSa jUnI mUrti meLavI hatI. 1230 eDImAM be udAra bhAIo vastupAla ane tejapAle bhagavAna neminAthanA mAnamAM lunAgA vasAhI nAmanuM bIjuM maMdira banAvyuM. A bhavya maMdira tejapAlanI patnI anupamA devInI dekharekha heThaLa banAvavAmAM AvyuM hatuM. mULanAyaka bhagavAnanI neminAthanI mukhya mUrti jAjaramAna che. kalA ane zilpakAma: A maMdiro zvetArasanI adabhUta kotaraNI ane nakazIkAma mATe jagavikhyAta che. vimala vasAhI maMdiranA chata, guMbaja, daravAjA, thAMbhalA, ane dIvAlo bArIka kotaraNInI kuzaLatAnA uttama namUnA che. 12 zaNagArelA, uttama kotarakAma karelA staMbhonA AdhAre banelo raMgamaMDapa AkarSaka kendrIya guMbaja ane sarasa kotaraNI sAthe bhavya lAge che. thAMbhalA para vAdhya vagADatI strI pUtaLIo ane 16 vidyAdevIo (dareka potAnA cinha sAthe) che. suzobhita thAMbhalAonA AdhAra para banelI judI judI DijAinanI suMdara kotaraNIvALA 9 laMbacorasa chatono samUha jene navacoMkI kahevAya che. chatamAM kamaLa-kaLIo, pAMkhaDIo, phUlo temaja jaina ane hindu paurANika kathAonA drazyonI kotaraNI karAyela racanAo che. maMdiranI AjubAju bIjA 59 nAnA maMdiro che. A asAdhAraNa smAraka banAvavA mATe 1400 kArIgaro ane 1200 majUrone 14 varSano samaya lAgyo hato. lUnAgA vahi maMdiramAM, derANI jeThANInA gokhalAmAnI kotaraNI khUba ja suMdara che. sapheda ArasanI kotaraNI lagabhaga pAradarzaka hoya eTalI nAjuka che. evuM kahevAya che ke ArasanI rajakaNonA vajana jeTaluM sonuM zilpakArone cukavavAmAM Avyu hatuM. mukhya hola athavA raMgamaMDapanA kendrIya guMbajamAM vistRta nakazIkAma vALI suobhita Diina che. eka goLa parikramAmAM beThelI mudrAmAM 72 tirthaMkaronI pratimA che ane tenI nIce bIjI goLa parikramAmAM 360 jaina sAdhuonI pratimA che. maMdiranA parasALa, AdhAra staMbho, kamAno ane maMDapa AkarSaka che. nava cokI maMdiramAM ArasapahANanA paththara kApavAnI kArIgarI khUba ja bhavya ane nAjuka che. nava chatanI suMdaratA ekabIjAthI caDe evI che. hAthI zIlA athavA hAthIkoSamAM 10 suMdara camakatA ArasanA hAthIo che. adabhUta kalA ane zilpakAma jovA mATe vizvabharanA loko ahIMyA Ave che. D.7.1.5 zrI rANakapura tIrtha mULanAyaka: padmAsana mudrAmAM AdinAtha bhagavAnanI lagabhaga cha phuTa uMcI sapheda raMganI mUrti che. Page 83 of 307 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) tIrtha: kudaratI sauMdaryanI vacce dUra rAjasthAna rAjyanA ratnApurI gAmamAM Avela che. itihAsa: aMbara paththaramAM adabhuta rIte kotaravAmAM AvelA rANakapura jaina maMdiro tenI suMdaratA mATe prakhyAta che. A maMdira paMdaramI sadImAM rANA kuMbhanA zAsana daramyAna banAvavAmAM AvyuM hatuM. jaina udyogapati dharaNAzAhane svapna AvyuM hatuM ke nalinI gAmamAM svargIya nivAsasthAna jevuM maMdira banAvavuM. rAjAnI paravAnagI ane sahAyathI A traNa mALanuM maMdira te samayamAM 150 karoDa rUpiyAnA kharce banAvavAmAM AvyuM hatuM. kaLA ane zilpakAma: kalAtmaka ane sAMskRtika draSTIkoNathI 48000 corasa phUTanA vistAra sAthe AkhuM maMdira suMdara ane bhavya lAge che. jANe ke vizvanI aneka ajAyabIomAnuM eka hoya. maMdiranA aMtarALamAM AdinAtha bhagavAnanI cAra mUrtio cAre dizAmAM caumukhajI ane maMdiramAM cAra praveza dvAra che. tyAM cAra nAnA maMdiro che, ane 24 staMbhovALo hola che ane 400 thI vadhu staMbhanA AdhAra para guMbaja che. judI judI bArIka kotaraNIvALA 1444 staMbho che. 40 phUTa UMcA A konaraNIthI zaNagArelA taMtra mulAkAtIo mATe vismaya ubhuM kare che. snonI capaLa goThavaNIthI maMdiranA koIpaNa sthAnathI mUrtinuM avita darzana thAya che. mukhya guMbajanI TIca maryAdAmAM kotaravAmAM AvelA paththarane jummaranI jema madhyamAM nIce kheMcavAmAM Avyo che. kevI rIte paththaranuM vajana asamarthita aTakAvI rAkhavAmAM AvyuM che te vaNaukalAyela rahasya che. zilpakAroe jaina zAstranA vizALa bhaMDAramAMthI jIvana kathAo kotarI che. AkarSaka citronA udAharaNarUpe eka ja paththaramAM bArIka kotaraNIthI banAvelI hajAranAgathI rakSita bhagavAna pArzvanAthanI mUrti ane 1000 zikharovALAM parvata che. ahIM mukhya maMdiranI AsapAsa 84 nAnA- moTA maMdiro che. sabhA holamAM 108 kilogrAma vajana vALA be moTA ghaMTa che jenA avAjano paDagho traNa mAIla sudhI saMbhaLAya che. dareka ghaMTano UMco ane nIco sAda ekabIjAnA pUraka che ane eka miniTa mATe ApaNI nAbhImAM 'oma' no avAja utpanna kare che. bhagavAna mahAvIra svAmI ane RSabhadeva bhagavAnanI mUrtio kImatI paththarothI sajja 600 varSa pachI paNa kAcanI jema camake che. D.7.1.6 zrI zravaNabelagoDA tIrtha mULanAyaka: lagabhaga 57 phUTa UMcI AchA badAmI raMganA grenAITa thI banelI kAryotsarga mudrAmAM bhagavAna bAhubalinI mUrti. tIrtha: karNATaka rAjyanA zravaNabelagoDA gAmanI najIka viMdhya gIrI TekarI para che. itihAsa: zrI gomatezvara je bAhubalInA nAme oLakhAya che te suprasiddha prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAnanA putra hatA. A tIrtha 981 eDImAM gaMgArasa rAjAnA salAhakAra mAtA Page 84 of 307 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) cAmuMDarAyanA mAtAnI preraNAthI banAvavAmAM AvyuM che. zravaNabelagoDAno artha "The Monk on the top of the hill - zikharanA Toca upara sAdhu che. 3jI sadI pUrvethI aneka saMnyAsIo, tapasvIo ane vairAgIo tyAM yAtrA karI rahyA che. dasamI sadInA madhyamAM maMdiro banAvavAnuM zarU thayuM ane te sthaLa jaina dharmanA sauthI mahatvapUrNa tIrthasthAnamAMnuM eka banyuM. zravaNa belagoDAno mukhya tahevAra 'mahAmastakAbhiSeka' che. A atulya prasaMge ahI 5 lAkhathI vadhu bhakto yAtrA kare che. pratimAnI AjubAju eka pAlakha banAvavAmAM Ave che. pavitra maMtronA jApa sAthe ghaDAmAM bharelA caMdana, phUlo ane kimatI vanaspativALA pANIthI vidhipUrvaka pratimAno abhiSeka karAya che. uparathI nIce vahetA pratimA uparanA A pANImAM AdhyAtmika UrjA prApta thAya che. paga pAse pANI bheguM karI bhakatomAM vitaraNa karavAmAM Ave che. A tahevAra durlabha jyotiSIya samayagALA daramiyAna bAra varSe phakta eka ja vAra manAvavAmAM Ave che. kalA ane zilpakAma: phakta eka ja paththaramAMthI kotaravAmAM AvelI bAhubalInI A vizALa pratimA bhavya vaibhavazALI lAge che. A pratimAM 20 kilomITaranA aMtara thI paNa dekhAya che. khUba ja saraLatA purvaka suMdara rIte darzAvelI pratimAnI vizeSatA pavitra lAge che. temano ciMtanazIla manobhAva bhAratIya zilpakAra nuM utkRSTa udAharaNa che. temanA haLavA smita sAthe marakatA hoTha jANe duniyAne anAsakta thaIne jue che evuM lAge che. D.7.1.7 zrI ayodhyA tIrtha mULanAyaka: padmAzana mudrAmAM zvetAmbara paraMparA mujabanA bhagavAna ajItanAthanI eka phUTa UMcI tAMbAnA raMganI mUrti ane kAryotsarga mudrAmAM digaMbara paraMparAnA bhagavAna AdinAthanI 30 phUTa UMcI sapheda raMganI mUrti. tIrtha: uttara pradeza rAjyanA hastinApura gAmamAM A tIrtha che. itihAsa: AdinAtha A sthAnanA prathama rAjA hatA. A bhagavAna AdinAthanuM cyavana kalyANaka, janma kalyANaka ane dIkSA kalyANakanuM sthAna manAya che. te uparAMta ajItanAtha bhagavAna, abhinaMdana svAmI bhagavAna, sumatinAtha bhagavAna ane anaMtanAtha bhagavAnanA cyavana, janma, dIkSA temaja kevalajJAna kalyANaka A sthaLe thayA hovAnuM manAya che. tethI A tIrtha khAsa zubha ane pavitra manAya che. ApaNA dezanuM nAma jemanA nAma parathI rAkhavAmAM AvyuM che te bharata cakravartIe A sthAnane temanuM pATanagara banAvyuM hatuM. te uparAMta A sthAna bAhubalI, brAhmI, suMdarI, dazaratha rAjA, zrI rAma, bhagavAna mahAvIra svAmInA navamA gaNadhara acala bhadra ane evA dhaNA dhArmika lokonI janmabhUmi che. dhaNA dhArmika rAjAo temanA salAhakAro ane mahApuruSoe ahIM asaMkhya dhArmika pravRttio karI ane mAtra jaina dharmanI mahimAno ja nahIM paraMtu bhAratanA gauravamAM vadhAro karyo. Page 85 of 307 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.7.1.8 zrI hastinApura tIrtha mULanAyaka: zvetAmbara paraMparAmAM padmAsana mudrAmAM bhagavAna zAMtinAthanI traNa phuTa UMcI sonerI mUrti che ane digaMbara maMdiramAM zAMtinAtha bhagavAnanI sapheda raMganI mUrti che. tIrtha: A uttara pradeza rAjyanA hastinApura zaheramAM che. itihAsa: A sthaLa para bhagavAna AdinAthanA prapautra zreyAMse zeraDInA rasathI bhagavAna AdinAthane varSItapanuM pAraNuM karAvyuM hatuM. A prasaMganA smaraNArthe ghaNA yAtrALuo dara varSe varSItapanA pAraNA mATe ahIM Ave che. bhagavAna zAMtinAtha, bhagavAna kuMthunAtha ane bhagavAna aranAthanA nirvANa kalyANaka sivAyanA bIjA cAra kalyANaka ahIM thayA hovAnuM manAya che. A bhUmi para bhagavAna mallInAthanuM samavasaraNa racAyuM hatuM. mahAbhAratanA samayamAM kauravo ane pAMDavonI A rAjadhAnI hatI. digaMbara paraMparA mujaba rakSAbaMdhana ane zrAvaNI pUnamanI paraMparA ahIMthI zarU thaI hatI. jaina itihAsa anusAra aneka tIrthaMkaro, cakravartIo, sarvajJa AtmAo, tapasvIo, zrAvako ane zrAvIkAo A prAcIna bhUmi sAthe saMkaLAyelA che. jaina Agama ane bIjA graMthomAM hastinApuranA ghaNA saMdarbho maLe che. kaLA ane zilpakAma: khodakAma daramiyAna ahIM ghaNI prAcIna mUrtio, sikkAo ane zilAlekha maLyA hatA. A maMdironI prAcIna mUrtio adabhuta ane preraNAdAyaka che. D.7.1.9 zrI sametazikhara natha mULanAyaka: traNa phuTa UMcI padmAsana mudrAmAM pArzvanAtha bhagavAnanI kALA raMganI mUrti che. tIrtha: A bihAra rAjyanA madhuvana najIkanA sametazikhara TekarI upara che. itihAsa: vartamAna covIsImAMnA 20 tIrthaMkaro A pavitra bhUmi para ja nirvANa pAmyA che. aneka tIrthaMkaro ane sAdhuonI nirvANa bhUmi hovAthI A bhUmino dareka kaNa mahAna, kImatI ane pavitra manAya che. A tIrthano sparza mAnava janmane zuddha kare che ema manAya che. A pavitra sthAnanI yAtrAthI muzkelI dUra thAya che, puNya maLe che ane bhaktonA kharAba karmono kSaya thAya che. jaina itihAsa ane sAhityamAM jaNAvyA anusAra A parvata para AvelA maMdironI mUrtionuM anekavAra navInIkaraNa karavAmAM AvyuM che. 1766 eDI AsapAsa murzidAbAdanA zeTha khuzAlacaMde traNa divasanI tapasyA karI ane mA padmAvatI devInI kRpAthI tene khUba ja zubha svapna joyuM. temaNe tIrthaMkaronA nirvANanA utkRSTa sthAno joyA ane tethI A dharmasthaLo e bhagavAnanA pagalAnA maMdiro banAvyA. tAjetaramAM 1934 eDImAM AcArya sAgaranaMdasurI mahArAja sAhebanI preraNAthI tIrthanuM 23mI vakhata navInIkaraNa karavAmAM AvyuM. Page 86 of 307 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) kaLA ane zilpakAma: nAma pramANe madhubana eka suMdara jaMgala che. A TekarInI taLeTI para bhomiyA dAdAnuM maMdira che jemAM eka prabhAvazALI pahADI AkAranI mUrti che. mUrtinA darzanathI vyaktinI yAtrA paripUrNa thAya che. bhomiyAdAdAnA maMdirathI thoDe dura DuMgara caDavAnI zarUAta thAya che. A pahADa para 6 mAilanuM caDhANa che. cha mAIla AsapAsa javA mATe ane 6 mAIla utarANa ema kula 18 mAIlanI saphara che. sametazikharanA mahAna parvata para 31 noMdhanIya TUMka che. dareka TUMka tIrthaMkaro, Adi jino ane gaNadharonA pagalAne samarpita che. gautama svAmInI pahelI TUMka parathI sametazikharanI badhI TUMka joI zakAya che. mULanAyaka zAmaLIyA pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti jala maMdira TUMkamAM sthApita thayela che. tIrthaMkara bhagavAna phakta A jala maMdiramAM ja jovA maLe che. jyAre anya TUMkamAM phakta pagalA che. aMtima TUMka bhagavAna pArzvanAthanI che. A parvatanI sauthI uMcI TekarI upara che. jayA bhagavAnane nirvANa prApta thayuM hatuM tyAM paththara para bhagavAnanA pagalAM che. TekarI paranuM drazya zAMta, suMdara ane dhyAna mATe yogya che. TekarI parathI madhuvananA maMdironuM drazya khUba ja suMdara lAge che. dareka maMdiranI eka alaga ane bhavya zailI che. DuMgaranI prAkRtika suMdaratA avarNanIya che. aneka vItarAgI tirthaMkaronI nirvANa bhUmi evA A mahAna tIrthanI yAtrA para yAtrALuo saMpUrNa niSThA ane bhaktimAM Ave che. D.7.1.10 zrI pAvApurI tIvra mULanAyaka: lagabhaga 7 IMca lAMbA bhagavAna mahAvIranA kALA raMganA pagalA che. tIrtha: te bihAra rAjyanA pAvApurI gAmanI bahAra taLAvanI madhyamAM che. itihAsa: bhagavAna mahAvIranuM chelluM comAsu A sthAna para hatuM. aneka rAjA ane sthAnika vepArIo bhagavAna mahAvIranA upadezo sAMbhaLavA AvyA hatA. bhagavAna mahAvIre ghaNA lokone upadeza ApI temanI zaMkAo dUra karI dIkSA ApI. 48 kalAka sudhI aMtima upadezo ApyA pachI bhagavAnane A bhUmi para nirvANa prApta thayuM hatuM tethI A bhUminuM vizeSa mahatva che. Aso mAsanI amAsanA divase jJAnanAM dIpaka samAna bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI temanI gerahAjarImAM lokoe asaMkhya divA pragaTAvyA. te divasanI smRtimAM divALInA divase hajAro dIvAonA prakAzathI Akhu zahera tejasvI bane che. bhagavAnanA moTAbhAI naMdIvardhane eka nAnuM maMdira banAvyuM ane bhagavAnanA aMtima upadezanA sthaLe teonA pagalA sthApita karyA. kahevAya che ke bhagavAnanA aMtima saMskAra sthaLethI devatAo ane asaMkhya mAnavoe bhagavAnanA zarIranI rAkha lIdhI hatI ane jeo rAkha meLavI na zakyA teoe jamInamAM khADo karI rAkha mizrita jamInanI dhULa laI gayA. A khADo maMdira banI gayo je Aje jala maMdira tarIke oLakhAya che. A maMdiramAM samavasaraNanI racanAnI sAme mULanAyaka bhagavAna mahAvIra svAmI, gautama svAmI ane sudharmA Page 87 of 307 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) svAmInI mUrtio che. A aMtima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIranI nirvANa bhUmi hovAthI A bhUmino pratyeka kaNa pavitra che. kaLA ane zilpakAma: kamaLathI bharapura taLAvanI vacce A jala maMdiranuM bAMdhakAma avarNanIya che. zvetAMbara ane digaMbara maMdiromAM prAcIna mUrtio jovA lAyaka che. khAsa karIne taLAvamAM jyAre kamaLa khIle che tyAre A sthaLa manohara ane ati suMdara lAge che. kamaLathI vaselA pANImAM pratibimbita jhaLahaLatuM jala maMdira eka bhavya drazya che. D.7.1.11 zrI giranAra tIrtha mULanAyaka: zvetAMbara maMdiramAM lagabhaga pAMca phUTa UMcI kALA ArasanI neminAtha bhagavAnanI mUrti che ane digaMbara maMdira bhagavAna neminAthanI kALA raMganI mUrti che. tIrtha: saurASTramAM gIra jaMgalanI uttarIya sarahada para giranAra parvata sthita che. itihAsa: bAvIsamAM tIrthaMkara bhagavAna neminAthanA dIkSA, kevaLa jJAna ane mokSa kalyANakanA kAraNe giranAra parvata eka dhArmika pavitra sthaLa che. yuvAna rAjakumAra nemIkumAra te samayanA krUra rivAjathI nirAza thaI gayA. jyAre teoe joyuM ke temanA lagnamAM mahemAnonA bhojana mATe seMkaDo prANIone katala karavAnA hetuthI vADAmAM rakhAyA hatA. A anyAyamAM pote kAraNabhUta hovAnI anubhUti thatA teoe potAnI badhI vastuono tyAga karyo. teo sAdhu banyA ane sarva jIvone duHkhamAMthI mukta karavAnA mArganI zodhamAM giranAra parvata para gayA. neminAthanA pagale pagale kanyA rAjula (rAjimatI)e paNa dIkSA lIdhI ane lAMbI tapasyA pachI ahIM kevaLa jJAna prApta karyuM. anya ghaNA RSione ahIM kevaLajJAna prApta thayuM che. tethI prAcInakALathI ahIM ghaNA maMdiro banAvavAmAM AvyA che. prathama Agama AcArAMga sUtramAM giranAra vizeno saMdarbha A tIrthanI prAcInatA sUcave che. keTalAka jaina sAhityakAro paNa A maMdironA samaya aMtare punarnirmANano ullekha kare che. kalA ane zilpakAma: giranAra parvata samudranI sapATIthI 1117 mITaranI UMcAIe vadhatA jvALAmukhInA mULamAMthI banelI pAMca vizALa zilA racanA che. pAMca Toca para suMdara zilpavALA 16 maMdiro bhAratanA jaina maMdiromAM sauthI prabhAvazALI che. prathama TuMkane pAyAthI 4400 pagathiyA che ane tyAM 1128 eDImAM bhagavAna neminAthanuM kALA raMganA grenAITanA maMdiranuM nirmANa thayuM hatuM. tenA staMbho para utkRSTa kotaraNI karavAmAM AvI che ane te asAmAnya raMgIna mojhekathI zaNagArelA che. bIjI TUMkamAM aMbikA devInuM maMdira che. trIjI ane cothI TUMkamAM muni zaMmbhakumAra ane muni pradyumana kumAranA pagalA che. pAMcamI TUMka je pAyAthI 10000 pagathiyA che tyAM bhagavAna neminAthanA pagalA che. rAjulanI guphA, bhagavAna neminAthanA nAnAbhAI rathaneminuM maMdira ane anya keTalAka pavitra dharma sthAna che. parvatanI lIlIchama Page 88 of 307 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) hariyALI vacce AvelA zvetAMbara ane digaMbara maMdiromAM darzana mATe A jIvanamAM ochAmAM ochI ekavAra jAtrA karavI joIe. D.7.2 sAAMza jaina maMdironuM sthApatya, zilpa ane kotaraNI bhavya che. hajAronI saMkhyAmAM teo jAjaramAna che. teonI svacchatA ane pavitra vAtAvaraNa noMdhapAtra che. zAMta dhyAnastha mudrAmAM, gauravapUrNa abhivyakti sAthe beThelA athavA sthAyI sthitimAM tIrthaMkaranI mUrti para dhyAna kendrita che. zvetAMbara paMtha mUrtine AMgIthI zaNagAre che. paraMtu digaMbara paMthI mUrtine zaNagAra vinAnI siddha avasthAmAM rAkhe che. potAnA jIvanakALa daramiyAna zAMti ane saMtoSanI bhAvanA meLavavA mATe bhAratanA vividha jaina tIrthonI yAtrA karavI joIe. A uparAMta itihAsa, sthApatya ane ghaTanAne vaNI letA asaMkhya jaina tIrtha bhAratanA khUNe khUNe jovaA maLe che. akhaMDa bhArata arthAta aphaghAnistAnathI barmA sudhI jaina dharmano prabhAva hato te spaSTa jaNAya che. A viSaya eTalo vizALa che ke enA abhyAsa mATe eka jIMdagI paNa ochI paDe. Page 89 of 307 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) D.8 yakSa ane yakSiNI jaino jina bhagavAnanI pratimAnI pUjA ane Adara nIcenA 3 kAraNothI kare che: * temaNe potAnI AtmAne svataMtra karIne mokSa meLavyo che * temaNe muktino mArga dekhADyo che. * temanA jevA banavAnI preraNA levA mATe jaina dharmano ekamAtra uddeza ApaNane saMsAranA duHkhomAMthI mukta karIne mokSa apAvavAno che. jina muktAtmA che, zarIrathI mukta che ane brahmAMDanI sauthI uparanA bhAgamAM siddhakSetramAM vase che. jinapratimAno uddeza ApaNane muktinI zakyatAne yAda karAvavAno ane tenA mATe prayatnazIla rAkhavAno che. eka jaina zrAvaka mATe te Adarzarupa che ane temane naitika mUlyo zIkhave che ane eka sAdhaka mATe te preraNAno strota che. teo temane yAda apAve che ke mokSa meLavavo zakya che. jina eka vItarAga AtmA hovAthI A saMsAramAM nathI. AthI temanA mATe bhaktonI prArthanA ke vinaMtIne purI karavI ke teno javAba devo zakya nathI. bhaktonI prArthanA ke vinaMtIne purI karavAnI temanI asamarthatA temane hindu ane bauddha devatAothI judI pADe che jemane jarUra paDe judI judI vidhi ke kriyAthI madada mATe bolAvI zakAya che. jinapratimA uparAMta jaina maMdiromAM ghaNI vakhata ApaNe yakSa ane yakSiNInI mUrtio paNa joIe che. A devatAo zAzvata ke divya nathI paraMtu teo pote jina bhagavAnanI pUjA kare che ane temanA sAcA bhakta che. teo kaSAyathI yukta che ane ApaNI jema ja janma-maraNanA cakramAM phasAyelA che. yakSa nara ane yakSiNI e nArI svarUpe che. temane zAsana devatA ane zAsana devI paNa kahevAya che. teo ApaNA mATe rakSaka ane devadUta samAna che. teo vyaMtara prakAranA devo che jemanI pAse keTalIka alaukika zaktio rahelI che. jema ke teo potAnuM svarUpa ane kada paNa badalI zake che. A yakSa ane yakSiNI athavA to indra(devatAonA rAjA) e nImelA hoya che athavA to teo pote tIrthaMkara bhagavAna sAthe AgaLanA bhavamAM saMkaLAyelA hoya che. jo ke tIrthaMkara bhagavAnane temanI rakSAnI jarUra hotI nathI ke teo enA mATe temane bolAvatA paNa nathI. paraMtu teo tIrthaMkara paramAtmA pratyenA potAnA bhaktibhAvathI temanI ane jinazAsananI jarUra paDe rakSA kare che. bIjuM teo 4thA guNasthAnamAM rahelA che, samakitane pAmelA che ane thoDAka ja janmamAM mokSa meLavavAnA che AthI paNa ApaNe temanI pUjA karIe che kema ke teo muktinA mArga para che. junA zAstro jevA ke sthAnAMga sUtra, uttarAdhyAna sUtra, bhagavatI-sUtra, tatvArthasUtra, ane pauMmacArya vageremAM yakSa ane yakSiNIno ullekha maLe che. ghaNA temanI pUjA kare che kema ke teo tIrthaMkara bhagavAna ane jaina zAsananI rakSA kare che. A kAraNathI teo jaina pratimAnI AsapAsa hoya che. Page 90 of 307 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ghaNA jaina maMdiromAM temanI svataMtra mUrti paNa hoya che. yakSa moTA bhAge jinapratimAnI jamaNI bAju ane yakSiNI temanI DAbI bAju hoya che. teonuM sthAna kyAreya jinapratimAthI UMcuM hotuM nathI. teo paropakArI yakSa ane thakSiNI che. paraMtu evA taiSIlA yakSane yakSiNI paNa hoya che ke jeo tIrthaMkara bhagavAna ane jinazAsanane nukasAna pahoMcADe che. jema ke zUlapANi yakSe bhagavAna mahAvIrane upasarga karyA hatA. AvA kharAba yakSe bIjA koIne nukasAna pahocADyuM hoya tevI bIjI paNa aneka kathAo che. ApaNe jaino yakSa ane yakSiNInI pUjA bhautika sukha, temanI kRpA, bhayathI mukti ke bImArIthI bacavA mATe karatA nathI. ApaNe temano Adara temanI tIrthaMkaro ane jaina dharmanI sevAnA lIdhe karIe che. temanI pAsethI bhautika sukhanI apekSA rAkhavI jinavANIthI viruddha che. sAmAnyata: jovA maLatA keTalAka yakSa ane yakSiNInuM varNana nIce mujaba che: D.8.1 cakrezvarI devI teo AdinAtha bhagavAnane samarpita devI che. teo praticakrAnA nAme paNa oLakhAya che. temano varNa suvarNa jevo che ane garuDa temanuM vAhana che. temanI ATha bhujAo che. jamaNI bAjunI cAra bhujAomAM varaprada cihna, bANa, cakra ane pAza tathA DAbI bAjunI cAra bhujAomAM dhanuSa, vajra, cakra ane aMkuza rahe che. D.8.2 aMbikA devI te 22mAM tIrthaMkara neminAtha bhagavAnane samarpita devI che. te aMbAI, aMbA ke Amra kusmAndInI tarIke paNa oLakhAya che. te suvarNa varNanA che ane siMha temanuM vAhana che. temane cAra bhujAo che. temanI eka jamaNI bhujAmAM AmraphaLa ane bIjI bhujAmAM AmranI zAkhA tathA eka DAbI bhujAmAM aMkuza ane bIjI DAbI bhujAmAM temanA be putro hoya che. D.8.3 padmAvatI devI te 23mAM tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAnane samarpita devI che. te suvarNa varNanA che ane temanuM vAhana kukuTasarpa (kUkaDAnA moDhA vALo sApa) che. temane cAra bhujAo che.temanI jamaNI be bhujAomAM kamaLa ane mALA ane DAbI bAjunI be bhujAomAM phaLa ane aMkuza hoya che. D.8.4 sarasvatI devI sarasvatI - vidyAnI devI, temane dareka jJAnano srota manAya che. temanI divya urjA AdhyAtmika prakAzano strota che. te ajJAnane dUra karIne jJAna meLavavAmAM sahAya karanAra che. duniyAmAM dareka Page 91 of 307 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) darzanamAM mAnanArA, saMsArI ane sAdhu dareka temano Adara kare che. temane cAra bhujAo che. eka bhujAmAM pustaka, eka mAM mALA ane bIjA be hAthathI vINA nAmanuM vAjiMtra pakaDe che. te kamaLanA Asana para bese che ane mora temanuM vAhana che je samatA ane samRddhinuM pratIka che. amuka pustakomAM haMsane emanuM vAhana batAvavAmAM AvyuM che. D.8.5 lakSmI devI te lakSmI devI e samRddhinuM pratIka che. loko saMpatti, samRddhi ane zakti mATe temanI pujA kare che. te uparanA be hAthamAM kamaLa pakaDe che, temanA nIcenA DAbA hAthamAM sikkAthI bharelo ghaDo hoya che ane jamaNI bAjunA nIcenA hAthathI teo suvarNa mudrAo varasAve che. D.sa.i mANibhadra vIra mANibhadra vIra yakSa che jemanI pUjA prAcIna kALathI bhAratIya samAja dvArA thatI AvI che. te 6 bhujAovALA yakSa che je hAthInA vAhana para savAra hoya che. D.8.7 ghaMTAkarNa vIra A devatAnI pUjA potAnA rakSaNa mATe ane bIjA kharAba yakSa ane yakSiNInI asarathI bacavA mATe thAya che. temanuM tIra duSTa tatvono nAza sUcave che. temanuM dhanuSa tIrane gati Ape che. temanuM pratIka ghaMTa che je vAtAvaraNamAM pavitra avAja ubho kare che. ghaNI vakhata loko temane bhUlathI ghaMTAkarNa mahAvIra kahe che. A bhagavAna mahAvIra ane ghaMTAkarNa vIramAM mUMjhavaNa ubhI kare che. te koI paNa rIte bhagavAna mahAvIra sAthe joDAyelA nathI. D.8.8 nAkoDA bhairava A bhairavanA deva che. te maoNTe bhAge maMdiranA pravezadvAra pAse jovA maLe che. loko potAnI IcchApUrti mATe najIka ke dUrathI temanI mulAkAta le che. te maMdiramAM sakArAtmaka urjAno saMcAra kare che. D.8.9 bhomIyAjI A devatA parvatanA AkAranA hoya che. te sametazikhara parvatanI prAkRtika sakArAtmaka urjA che. A urjA sametazikharanA yAtrALuone preraNA Ape che ane bhaktone zAMtipUrvaka yAtrA purI karavA mATe mArgadarzana Ape che. Page 92 of 307 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) SECTION E : jaina saMpradAya, itihAsa ane sAhitya E1 jaina paraMparA ane saMpradAyano itihAsa E.2 jaina graMtho ane sAhitya Page 93 of 307 * Kharvel Inscription Of Hathi Gumpha 2nd BCE - Story Showing That Risabhadeva Was Worshipped In 5th BCE Kharvel- Hathi Gumpha - 2nd BCE First Stone Inscription Mentioning "Namo Arhantanam & Namo Savva Siddhanam" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) E.1.1 Yzell coll E.1 jaina paraMparA ane saMpradAyano itihAsa A bhAgamAM jaina dharmanA ItihAsano samAveza karavo khUba ja kaparuM kArya che paraMtu ApaNe tenI vizeSatAone TUMkamAM samajavAno ahIM prayatna karIzuM. bhAratIya paraMparAmAM mukhyatve be mAnyatAo che: vaidika ane zramaNa. vaidika paraMparA brAhmaNIka mAnyatAmAM Ave che. zramaNa paraMparAmAM jaina ane bauddha paraMparAno samAveza thAya che. vaidika paraMparA veda ane vaidika sAhityanI mAnyatAne svIkAre che. jaina ane bauddha saMpradAyamAM temanA potAnA zAstro ane tenA potAnA lekhakone mAne che. jaina dharma khUba ja prAcIna ane svataMtra dharma che. joke evuM kahevuM khoTuM che ke bhagavAna mahAvIre jaina dharmanI sthApanA karI hatI. jaina dharma zAzvata dharma che. te haMmezAthI hato, atyAre paNa che ane haMmezA raheze. bhAratamAM anAdikALathI jaina dharma rahelo che. jaina dharmanI jUja vastInA pramANamAM temanuM bhAratIya saMskRtimAM kareluM pradAna adamya che. jaino AkhA bhAratamAM ane duniyAnA dareka khUNAmAM vaselA che. teo temanA rojIMdA jIvananI kaDaka custatAnA pAlananA kAraNe badhe ja jANItA che. jaina dharmanI Abhuta prAcInatA jaina dharma zAzvata dharma che AthI teno prAgaitihAsika samaya ane aitihAsika samaya rahelo che. jaina dharma dareka samayacakramAM vizvamAM pharIthI sthApavAmAM Ave che ane A te teno prAga-aitihAsika samaya che. A uparAMta jaina dharma mATe itihAsanA purAvAo e I.sa.pUrve 3000 thI 3500 sudhImAM maLe che. E.1.2 prAgaitihAsika samaya jaina zAstro mujaba asaMkhyAta kALacakro thaI gayA che ane evA ja kALacakra bhaviSyamAM paNa thatA raheze. dareka kALacakrane be sarakhA bhAgamAM eTale ke ardhacakramAM vaheMcavAmAM Ave che: utsarpiNI kALa ane avasarpiNI kALa. dareka ardhacakranA bIjA cha bhAga karavAmAM Ave che jene ArA (cakranA ArA) kahevAmAM Ave che. kALa mATe B.5.5 ane AkRti B.5.a juo. dareka aDadhA kALacakramAM 24 tIrthaMkara bhagavAna thAya che. tIrthaMkara tarIke oLakhAtA kevalI bhagavaMto temanI dezanA dvArA dharma ane tatvajJAna lokone zIkhavADe che jenA thakI manuSya duHkha ane darda bharelA bhavasAgarane tarI jAya che. tIrthaMkara bhagavaMto dareka jIvone janma ane maraNanA cakramAMthI Page 94 of 307 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) choDAvavA mATe mukti ke mokSano mArga darzAve che. A kALa cakramAM sauthI prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva thaI gayA ane aMtima tIrthaMkara eTale ke 24mAM tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmI thaI gayA. kudaratI rIte A covIsa tIrthaMkarone joDatI eka sAmAnya kaDI hoya che. joke teo itihAsanA judA judA samaya daramyAna thAya che. A kaDIno matalaba evo che ke zrI RSabhadeva dvArA je dharma prathama zIkhavADavAmAM Ave che te ja dharma bAkInA 23 tIrthaMkaro dvArA badhA ja jIvonA kalyANa mATe ane AdhyAtmikatAne pharIthI sthApavA mATe zIkhavADavAmAM Ave che. evA pramANa paNa maLyA che jemAM loko vaidika samaya pahelA bhagavAna RSabha devanI pUjA karatA hatA. ItihAsamAM evuM noMdhavAmAM AvyuM che ke kaliMganA rAjA, rAjA khAravela I.sa. pUrve 161mAM tenA magadha paranA bIjA AkramaNa samaye magadhathI keTaloka kiMmatI khajAno lAvyA hatA. A khajAnAmAM agra-jInanI pratimA eTale ke prathama tIrthaMkara RSabhadevanI pratimA paNa hatI je traNa sadI pahelA rAjA naMda dvArA kaliMgamAMthI I.sa. pUrve pAMcamI sadImA laI javAmAM AvI hatI. RSabhadevanI te samayamAM pUjA thatI hatI ane temanI pratimAne temanA anuyAyIo dvArA khUba ja sanmAnapUrvaka rAkhavAmAM AvI hatI. purAtatva vibhAganA bIjA purAvA mujaba siMdhu nadInI khINanI saMskRti eTale ke tAmra yugamAM evA avazeSo maLyA che je te samayamAM prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabha devanI bIjA devatAonI sAthe vyApaka pramANamAM pUjA karavAmAM AvatI. je jaina dharmanI prAcInattA sUcave che. siMdhu nadInI khINanI saMskRtinA avazeSo jaina dharmano vyApa I.sa.pUrve 3000 thI 3500 daramyAna sUcave che. siMdhu nadInI khINanI saMskRtimAM devInI sarakhAmaNImAM khUba moTA pramANamAM devIonA citra mATInA pAtro para dorelA maLe che. devone nagna svarUpe darzAvavAmAM AvatA hatA. eka mohara upara 6 devatAonI AkRti kaMDArelI jovA maLe che. dareka AkRti nagna mudrAmAM che. te mudrAmA temane TaTTAra UbhelA, ciMtananI mudrAmAM baMne hAtha zarIranI sAthe najIka rAkhIne ubhelA darzAvavAmAM AvyA che. A kAyotsarga eTale je ubhA ubhA dhyAnanI mudrA che te vicakSaNa mudrA jainomAM jovAmAM Ave che. ane temAM nagna sAdhuo darzAvyA che. AthI evuM anumAna karI zakAya ke A AkRtio jaina tIrthaMkarone ke sAdhuo darzAve che. A mohara upara devatAonI AkRtione ciMtananI mudrAmAM ke beThelI mudrAmAM darzAvavAmAM Ave che. te jaina tirthaMkaronI hoya tevuM mAnavAmAM Ave che kAraNa ke jaina tIrthaMkarone eka mukha sAthe darzAvavAmA Ave che jyAre hindu paraMparAmAM nara devatAo sAmAnya rIte traNa mukha athavA to traNa AMkho athavA trizULa ke bIjA koI zastranI sAthe darzAvavAmAM Ave che. vadhArAmAM moheM-jo-daromAMthI maLelI keTalIka mahoramAM AvA ja prakAranI AkRtio che jevI mathurAnI prAcIna jaina kALamAM jovA maLe che. Page 95 of 307 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mahAvIra svAmI bhagavAna chellA tIrthaMkara hovAnA kAraNe ghaNA badhA itihAsakAro mahAvIra svAmI bhagavAnane jaina dharmanA sthApaka samaje che. upara mujabanA keTalAka purAvA parathI A gerasamaja dUra thAya che. have itihAsakAroe svIkAryuM che ke bhagavAna mahAvIre jaina dharmanI sthApanA karI na hatI paraMtu temane jaina dharmano upadeza Apyo, tene pharIthI jAgRta karyo ane dharmane suvyavasthita karyo ke je anAdikALathI astitvamAM hato. hAlanA samayamAM ApaNe avasarpiNI cakranA pAMcamA ArAmAM eTale ke duHkhama ArAmAM chIe. jemAMthI 2500 varSa pasAra thaI cukyA che. A pAMcamAM ArAnI zarUAta I.sa. pUrve 527mAM mahAvIra svAmI bhagavAnanA nirvANanA traNa varSa ane sADA traNa mahinA pachI thaI. bhagavAna RSabhadeva trIjA ArAnA pAchaLanA bhAgamAM thaI gayA ane bAkInA 23 tIrthaMkaro A avasarpiNInA cothA ArAmAM thaI gayA. E.1.3 aitihAsika samaya - jaina paraMparA ane purAtatva vibhAganA purAvA E.1.3.1 eka aitihAsika pAtra tarIke neminAtha neminAtha ke ariSTanemI, je bhagavAna pArzvanAthanI pahelA thaI gayA te kRSNanA pitarAI bhAI hatA. te rAjA samudravijayanA putra ane zauryapUranA aMdhakavarSInA pautra hatA. kRSNae temanA vivAha dvArakAnA rAjA ugrasenanI putrI rAjimatI sAthe nakkI karyA hatA. neminAtha bhagavAnane raivata parvata (giranAra) nA zikhare mokSanI prApti thaI hatI. nemInAthano keTalAka vaidika zAstramAM paNa ullekha che; rAjA nebucadanajharanA I.sa.pUrve dakSamI sadImAM neminAtha bhagavAna maMdire javAnA ullekha maLe che. neminAthanI eka aitihAsika pratibhA tarIke oLakha meLavavAmAM vadhu zaMkA nathI paraMtu teno samayagALo nakkI karavAmAM keTalIka muzkelI che. E.1.3.2 pArzvanAthanI aitihAsikatA pArzvanAtha bhagavAnanI aitihAsikatA sarvamate svIkAravAmAM Ave che. te vArANasInA rAjA azvasena ane rANI vAmAnA putra hatA ane te bhagavAna mahAvIrathI 250 varSa pahelA thaI gayA. 30 varSanI vaye temaNe saMsArano tyAga karyo ane teo sAdhu banyA. tyArabAda temaNe 83 divasa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM. 84mAM divase temane kevaLajJAna upajyuM. tyArabAda bhagavAna pArzvanAthe 70 varSa sudhI vividha siddhAMto zIkhavyA. 100 varSanI uMmare sammeta zikhara parvata (pAzvanAtha hilsa) nA zikhare mokSa pAmyA. bhagavAna pArzvanAthanA samayamAM pALavAmAM AvatA cAra mahAvrato A mujaba hatA: 1) koI ne Page 96 of 307 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mAravuM nahIM, 2) jUThuM na bolavuM, 3) corI karavI nahIM ane 4) parigraha rAkhavo nahIM. brahmacaryanA vratano chellA vratanI aMdara ja samAveza karavAmAM Avato hato. joke pArzvanAtha bhagavAnanA nirvANanA 250 varSa pasAra thayA bAda jyAre bhagavAna mahAvIre siddhAMto zIkhavyA tyAre paristhiti badalAI gaI hatI ane paristhitinuM dhyAna rAkhatA bhagavAna mahAvIre pAMcamA brahmacarya vratano eka mahAvrata tarIke cAra mahAvratanI sAthe samAveza karyo. bhagavAna mahAvIranA samayamAM bhagavAna pArzvanAthanA kezI gaNadharanA anuyAyIo vidyamAna hatA. A eka aitihAsika satya che ke kezI gaNadhara ane gautama gaNadhara (je bhagavAna mahAvIranA mukhya gaNadhara hatA), te baMnee maLIne temanA taphAvatonI carcA karI hatI. gautama gaNadhara dvArA saMtoSajanaka samajUtI maLyA bAda kezI gaNadhara ane temanA sAdhu ane sAdhvIjIo je bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAne anusaratA hatA temaNe bhagavAna mahAvIranI AgevAnI svIkArI ane temanI pAse punaH dIkSA lIdhI. eka vastunI noMdha levI joIe ke bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAmAM sAdhu ane sAdhvIjIo kapaDA paheratA hatA (zvetAmbara paraMparA/mAnyatA mujaba). E.1.3.3 bhagavAna mahAvIra bhagavAna mahAvIra A avasarpiNI kALamAM covIsamAM ane chellA tIrthaMkara hatA. zvetAMbara ane digaMbara baMne paraMparA mujaba bhagavAna mahAvIranuM nirvANa vikrama saMvata zarU thavAnA 470 varSa pahelAM eTale ke I.sa.pUrve 527 mAM thayu hatuM. bhagavAna mahAvIranuM nirvANa 72 varSanI vaye thayuM hovAthI temano janma i.sa. pUrve 599 mAM thayo hovo joIe. A bhagavAna mahAvIrane buddha karatA thoDAka pahelAnA samayamAM thayA hovAnuM sUcave che kAraNake buddha I.sa.pUrve 567-487 mAM thaI gayA hatA. (vikrama saMvata i.sa. pUrve 57 mAM zarU thayuM hatuM.) bhagavAna mahAvIranA saMghamAM 14000 sAdhuo, 36000 sAdhvIo, 159000 zrAvako ane 318000 zrAvikAo hatA. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAthI jaina dharmamAM caturvidha saMgha (tIrtha) sthapAya che. temanA 11 mukhya gaNadharomAMthI phakta be, gautama svAmI ane sudharmA svAmI bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda jIvita hatA. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 20 varSa bAda sudharmA svAmIne paNa mokSa maLyo. teo agiyAra gaNadharomAM sauthI chellA hatA ke jemane mokSa maLyo. chellA kevaLI jaMbUsvAmI sudharmA svAmInA anuyAyI hatA, jemane bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 64 varSa bAda mokSa maLyo. bhagavAna mahAvIranA samayamAM be prakAranA sAdhu hatA: sacelaka (kapaDA sAthe) ane acelaka (kapaDA vinAnA). bhagavAna mahAvIranA nirvANanI keTalIka sadIo sudhI A baMne prakAranA sAdhuo sAthe astitva dharAvatA hatA. Page 97 of 307 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) E.1.3.4 jaina paraMparA ane bauddha dharma bhagavAna mahAvIre gautama buddhanA samakAlIna ane variSTha hatA. bauddha dharmanI pustakomAM bhagavAna mahAvIrano ullekha haMmezA nigaMtha nAtaputta (nigraMtha-jJAtA putra) eTale ke jJAtR saMpradAyanA sAdhu tarIke karavAmAM Ave che. vadhArAmAM bauddha zAstromAM jaina dharmane khUba ja prAcIna dharma tarIke ullekhavAmAM Ave che. bauddha saMpradAyanI ghaNI badhI pustakomAM jaina nagna sAdhuo ke je caitya ke maMdiromAM ahaMtanI pUjA kare che teno tathA 23mAM tIrthaMkara pArzvanAthanA cAturyAma ke caturvidha saMghano paNa ullekha maLe che. vadhumAM bauddha zAstro tIrthaMkaronI jaina paraMparAno ullekha kare che ane temAM jaina tIrthaMkaro jevA ke RSabhadeva, padmaprabha, caMdraprabha, puSpadaMta, vimalanAtha, dharmanAtha ane neminAthano paNa vizeSa ullekha jovA maLe che. bauddha pustaka manorathapUraNImAM bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAne anusaratA ghaNA nara ane nArIno ullekha maLe che. jemAMthI eka gautama buddhanA kAkA vappAno paNa ullekha che. vAstavamAM bauddha zAstromAM evuM darzAvavAmAM AvyuM che ke gautama buddha potAnA navA dharmanI sthApanA karatA pahelA jaina paraMparA mujaba saMyamanI ArAdhanA karatA hatA. E.1.3.5 jaina paraMparA ane hindu dharma paurANika zAstromAM darzAvyA mujaba 24 tIrthaMkaranI jaina paraMparA hindu tema ja bauddho dvArA svIkAravAmAM AvI hatI. hinduo vAstavamAM kyAre paNa vAta nakAratA nathI ke jaina dharma RSabhadeva dvArA sthApavAmAM Avyo hato ane teno samaya lagabhaga A sRSTinA sarjana samayanI AsapAsano gaNAve che. teo RSabhadevanA mAtA-pitA (pitA nAbhirAya ane mAtA marUdevI) no paNa te ja pramANe svIkAra kare che. ane e paNa svIkAre che ke RSabhadevanA jayeSTha putra bharatanA nAma uparathI A dezanuM nAma bhAratavarSa paDyuM che. RgvedamAM prathama tIrthaMkara RSabhadeva ane 22mA tIrthaMkara ariSTanemIno spaSTa ullekha maLe che. yajurvedamAM paNa traNa nIryakaro deva, jitanAtha ane ariSTanemIno ullekha maLe che. vadhumAM atharvavedamAM te samayanA hinduothI alaga karavA mATe vartya nAmanA saMpradAyano vizeSa ullekha che eTale ke jeo vratanuM pAlana karatA hoya. tevI ja rIte atharvavedamAM mahAvartya nAmano zabda che. ane evuM paNa kahevAmAM AvyuM che ke A zabda RSabhadevane saMbaMdhita che. jeo vartya saMpradAyanA eka mahAna AgevAna hatA. E.1.4 kevaLajJAnI, zrutakevaLI ane 10 pUrvI AcAryo kevaLajJAnI eTale teo ke jemaNe cAra prakAranA ghAtI karmono nAza karIne saMpUrNa jJAna meLavyuM che. Page 98 of 307 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zrutakevalI eTale teo jemaNe cauda pUrva ane 12 aMga-pratiSTha AgamanuM jJAna meLavyuM che. 17 pUrvI AcAryo eTale teo jemaNe pahelA dasa pUrva ane 11 aMga-praviSTa AgamanuM jJAna meLavyuM che. kenaLIonI vizeSa zaktio gaLavAnI ane yAda rAkhavAnI) dvArA nIrthaMkara bhagavAnanI dezanA AgaLanI peDhI sudhI pasAra karavAmAM Ave che. kevaLajJAnI, zrutakevaLI ane 10 pUrvI AcAryanA nAma bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda nIce mujaba jANavA. E.1.4.1 kevaLajJAnI AcArya zvetAmbara paraMparA nAma sudhAM svAmI jaMbusvAmI digaMbara paraMparA AcArya tarIkenA varSo nAma AcArya tarIkenA varSo 12 gautama svAmI 12 44 sudharmA svAmI jaMbusvAmI 12 38 koSTaka E.1-A E.1.4.2 zrutakevaLI AcArya zvetAmbara paraMparA AcArya tarIkenA varSo digaMbara paraMparA AcArya tarIkenA varSo nAma nAma prabhava saMyamabhava 11 23 viSNu 14 naMdImitra 16 yazobhadra aparAjita 22 saMskRtivijaya 8 govardhana 19 bhadrabAhu 14 bhadrabAhu 29 koSTaka E.1-B E.1.4.3 dasa pUrvI AcAryo zvetAmbara paraMparA digaMbara paraMparA AcArya tarIkenA varSo nAma AcArya tarIkenA varSo nAma AcArya sthUlibhadra 45 vizakha AcArya 10 AcArya mahAgIrI 30 prosthIla 19 AcArya hastina 46 kSatriya 17 | guNasuMdara surI 44 jayasena 21 AcArya kAlaka 41 nAgasena dilAyAI (IDiyA 39 siddhArtha revatI mitra surI 36 dhRtisena |||| Page 99 of 307 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AcArya dharma 24 buddhiliMga 20 madraguptasurI 39 deva 14 zrIgupta surI 15 dharmasena 16 napusvAmI 39 koSTaka E.1-C zvetAmbara paraMparA mujaba dasa-pUrvI AcAryanI paraMparA (ke jemaNe 11 aMga ane 10 pUrvanuM jJAna hoya che) te AcArya vajranA mRtyu bAda saMpUrNapaNe samApta thaI gaI. temanuM mRtyu vikrama saMvata 114 eTale ke bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 584 varSa bAda thayuM hatuM. paraMtu digaMbara paraMparA mujaba dharmasena chellA dasa-pUrvI hatA. je bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 345 varSa bAda thaI gayA. AcArya vajra bAda AcArya rakSita ke jemane sADA nava pUrvanuM jJAna hatuM te 13 varSa sudhI yugapradhAna rahyA. anuyAyIone dhyAnamAM rAkhIne ane temanI judI-judI vizeSatAo jevI ke temanuM buddhicAturya, samajavAnI zakti, yAda rAkhavAnI zakti vagerene dhyAnamAM rAkhIne temaNe AgamanA cAra bhAga ke cAra draSTikoNa (anuyoga) banAvyA. temanA samaya sudhI Agama sUtranA dareka kAryane dareka draSTikoNathI darzAvavAmAM Avato hato. E.1.5 jaina saMpradAyo ane temano TUMko itihAsa garIba ane tavaMgara, rAjA ane prajA, puruSa ane strI, purohita ke pUjArI, chUta ke achUta, sarvaguNa kakSAnA loko bhagavAna mahAvIranA saMghamAM joDAyA hatA. bhagavAna mahAvIre spaSTapaNe jAhera karyuM hatuM ke, AdhyAtmika unnatinA mArge dareka puruSa ane strI samAna che ane dareka vyaktio ucca tathA nIcanA bheda vagaranI che. ghaNI strIo bhagavAna mahAvIranA paMthane anusarIne saMsAra choDI anaMta satya ane zAzvata sukhanI zodhamAM nIkaLI paDI. jaina dharmanuM noMdhapAtra yogadAna jo koI hoya to e che ke, samAjanA cAreya vargamAM varNa bheda dUra karIne samAnatA sthApI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra uparAMta samAjanA achUtone paNa bhagavAna mahAvIre temanA anuyAyI banAvyA. bhagavAna mahAvIre temanA anuyAyIone cAra samUhamAM goThavyA: sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. A sAmAjika varga jaina caturvidha saMghathI oLakhAyo. comAsAnA cAra mahinAne bAda karatAM sAdhu-sAdhvIo eka ja sthaLe 30 divasathI vadhAre divasa rahI zakatA nathI. teo ughADA page eka jagyAethI bIjI jagyAe jatA vAhana vyavahArano upayoga karatA nathI. sAdhu munio strIone tema ja sAdhvIone sparza karatA nathI te ja pramANe sAdhvIo paNa sAdhune ke puruSone sparza karatA nathI ane sAdhu temaja sAdhvIo rAtribhojana tyAga kare che. Page 100 of 307 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhagavAna mahAvIranA nirvANanA lagabhaga 600 varSa bAda jaino be samUhamAM vaheMcAyA: zvetAMbara ane digaMbara. zvetAMbara saMpradAyanAnA sAdhuo sapheda kapaDAM pahere che jyAre digaMbara saMpradAyanA sAdhuo kapaDAM paheratA nathI. A be bhAgamAM vaheMcAvAnI prakriyA lagabhaga I.sa. pUrve trIjI sadImAM zarU thai cUkI hatI. prakhyAta jainAcArya zrutakevaLI bhadrabAhue AgAhI karI hatI ke magadhanA rAjyamAM (hAlanA samayanA bihAramAM) bhayaMkara duSkALa Avaze. duSkALanI khataranAka asarothI bacavA mATe AcArya bhadrabAhue temanA 12000 sAdhu samudAya sAthe magadhanA pATanagara pATalIputrathI dakSiNa bhAratanA zravaNa belagoDA (hAlanA samayanA karNATaka rAjyamAM) sthaLAMtara karyuM. caMdragupta maurya I.sa.pUrve 322-298) je te samaye magadhano rAjA hato ane AcArya bhadrabAhuno anuyAyI hato. teNe potAnI rAjagAdIno tyAga karyo. potAnA sthAna upara potAnA putra biMdusArane besADyo ane AcArya bhadrabAhunA samudAyamAM eka sAdhu tarIke joDAIne temanI sAthe zravaNa belagoDA prayANa karyuM. caMdragupta je AcArya bhadrabAhunA samudAyamAM sAdhu hatA te guru bhadrabAhunA mRtyu pachI 12 varSa sudhI jIvyA. I.sa. pUrve 297mAM jaina paraMparA mujaba AkarA tapa karIne ane saMlekhanA karIne caMdragupta zravaNabelagoDAnI pahADI upara ja kALadharma pAmyA. bhadrabAhu- caMdraguptanI paraMparA purAtatva vibhAganA dvArA temaja sAhityika purAvA dvArA ane zvetAMbara tathA digaMbara baMne paraMparA dvArA svIkAravAmAM Ave che. jyAre AcArya bhadrabAhuno samudAya bAra varSanA duSkALa bAda pATalIputra pAcho Avyo tyAre temanA Azcarya vacce AcArya sthUlibhadranI AgevAnI heThaLa temanI gerahAjarImAM jaina saMghamAM be mahatvanA badalAva AvyA hatA. *duSkALa samaye nagnatAno niyama haLavo karIne sAdhuone sapheda kapaDuM madhaphalaka tarIke oLakhAto paheravAnI chUTa ApavAmAM AvI hatI jethI teo godharI (temanA khosA mATe, potAnA bacAva mATe nagaramAM rahI zake. bhUtakALamAM nagnatAno niyama zakya hato kAraNa ke sAdhuo jaMgalamAM rahetA hatA ane te najIkanA gAmaDAomAM je zaheranI bahAra hatA tyAMthI teo gocarI meLavI zakatA hatA. * pavitra zAstronI yAda rAkhelI avasthA (lakhelA pustako tyAre hatA nahIM) je temanI gerahAjarImAM pATalIputranI pariSadamAM svIkAravAmAM khAtI hatI. temAM ane teoe pote je zAstro yAda rAkhyA hatA temAM pharaka hato. AnA pariNAma svarUpa te sAdhu samudAye A taphAvatono asvIkAra karyo ane temaNe evI ghoSaNA karI ke teo jaina AcAranA sAcA anuyAyIo che. chevaTe bhagavAna nirvANanA lagabhaga 600 varSa Page 101 of 307 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bAda jaina dharma be saMpradAyomAM vaheMcAi gayo. digaMbara (AkAzathI DhaMkAyelA ke nagna) ane zvetAMbara (sapheda kapaDAMthI DhaMkAyelA). paraMtu jaina darzananA tatvajJAnanI vAta karIe to baMne saMpradAyamAM kaMI vadhAre moTo pharaka nathI. baMne saMpradAyo ahiMsAmAM, karmanA siddhAMtamAM, aparigrahamAM ane anekAMtamAM mAne che. taphAvato phakta temanI kriyAvidhimAM ja che. AthI temanAmAM thoDAka taphAvato hovA chatAM baMne saMpradAyanA sabhyo jaina vyavasthA mujaba zrAvakanA pAMca aNuvrato tathA mana,vacana ane kAyAnA cAra kaSAyo upara kAbU rAkhIne temanI vividhatAmAM paNa ekatA sAdhe che. E.1.5.1 zvetAMbara ane digaMbara paraMparAnA taphAvato digaMbaro mAne che ke AjanA samayamAM koIpaNa zAstra tenA muLabhUta svarUpamAM astitva dharAvatuM nathI. teo mAne che ke AjanA samayanA badhA ja zAstro zrutakevaLI bhadrabAhunA nirvANa bAda lakhAyelA che. AthI te apUrNa che. zvetAMbaro hAlanA samayamAM paNa mULabhUta zAstrano ghaNo badho bhAga jALavI rAkhyo che evuM mAne che. digaMbara mAnyatA mujaba kevaLI bhagavaMto potAnA mukhathI kaI paNa AhAra (jene kavalAhAra kahe che te) letA nathI. teo potAno khorAka (ke AhAra vargaNA) vAtAvaraNamAMthI (je AkAza vargaNA tarIke oLakhAya che) meLave che. je temanuM AyuSya pUrNa thAya tyAM sudhI temane kAryarata rAkhe che. temanA ghAtI karmono nAza thavAthI temane anaMta vIrya (anaMta urjA) maLe che ane temanuM audArika zarIra parama audArika zarIra bane che. jemAM bekTeriyala saDo ke bagADa zakya nathI tevuM banI jAya che. AthI temane bhUkha mATenuM azAtAvedanIya karma hotuM nathI. zvetAMbara A vicArane mAnya rAkhatA nama. zvetAMbara sAdhuo zveta vastra pahere che. jyAre digaMbara sAdhuo je nigraMtha che, teo nagna avasthAmAM rahe che. jyAre bIjA prakAranA sAdhuo ke jeo amuka maryAdA sudhI brahmacArI che (elka ane sullaka), teo sapheda athavA kesarI (ke bhagavA) kapaDAM pahere che. digaMbara mAne che dareka prakAranA parigraha ke jemAM kapaDAno paNa samAveza thAya che. teno tyAga karyA sivAya mokSa zakya nathI ane strIo kapaDAM vagara rahI zakatI nathI AthI teo mokSa meLavavA mATe sazakta nathI. AthI digaMbaro mAne che ke 24 tIrthaMkaro puruSa hatA. jyAre zvetAMbara mAne che ke 19mAM tIrthaMkara mallinAtha strI hatA. jyAre bAkInA 23 tIrthaMkaro puruSa hatA. zvetAMbara mAne che ke mokSa meLavavA mATe nagnatA jarUrI nathI. AthI strIo paNa mokSa meLavavA mATe sazakta che. Page 102 of 307 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) (noMdha: - joke ahIM noMdhavAlAyaka bAbata e che ke A avasarpiNI kALanA pAMcamA ArAmAM strI hoya ke puruSa koI paNa bharatakSetramAM A samayagALA daramiyAna mokSa meLavavA mATe zaktimAna nathI.) digaMbaro mAne che ke bhagavAna mahAvIra lagnagraMthithI joDAyA na hatA. jyAre zvetAMbara mAnyatA mujaba bhagavAna mahAvIra yazodA sAthe lagnagraMthithI joDAyA hatA ane jyAre temaNe dIkSA lIdhI tyAre temane priyadarzanA nAme eka putrI paNa hatI. mUrtipUjaka digaMbaro tirthaMkaronI pratimAno zaNagAra karatA nathI. jyAre zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAyanA loko pratimAno zaNagAra kare che. zvetAmbara paraMparAmAM tIrthaMkaranI pratimA temanA rAjA tarIkenA jIvanane darzAve che jemaNe potAnA AMtarika zatruone jItI lIdhA. te eka sAmAnya rAjA nahi paraMtu AtmAnA rAjA che. te rAjavI che, eTalA mATe nahIM kema ke temaNe UMcA kuLamAM janma lIdho paraMtu eTalA mATe ke temaNe vItarAga avasthA prApta karI. digaMbara saMpradAyamAM tIrthaMkaranI pratimA temanA kevaLajJAna pachInI avasthAne darzAve che je vItarAga che ane dareka prakAranA rAgathI mukta che. jaina siddhAMto e sadIothI vyavasthita rahyA che ane temAM koI moTA badalAva AvyA nathI. AthI ema kahI zakAya ke te samayanI kasoTI pasAra karI cUkyA che. AmAM umAsvAtijIe lakhelA tatvArtha sUtra je prathama sadImAM lakhAyu hatuM teno khUba moTo phALo che. A zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyanA bhAgalA paDyA te pahelAM lakhAyeluM che ane jainonI baMne zAkhAo dvArA svIkAravAmAM AvyuM che. E.1.5.2 zvetAMbara samAjanA mukhya saMpradAyo I.sa.1451mAM amadAvAdanA eka zrAvaka lokAMzA yatIo(zvetAMbara jaina maMdironA adhikArIo) nI dhArmika zithilatAno svIkAra karI zakyA nahIM. te samaye zAstro gRhastho mATe prApta na hatA. lokAzA eka lahiyA hatA ane temanuM kAma sAdhuo mATe jaina zAstronI nakala karavAnu hatuM. zAstronA jJAnane kAraNe lokAzA maMdira ane maMdiranI vidhio (caityavAsI)nI viruddha ubhA thayA. mULa jaina AgamanA jJAnane kAraNe temaNe mULa jaina AcAronI sarakhAmaNImAM mUrtipUjAno paNa virodha karyo A sthAnakavAsI saMpradAya banavAnI zarUAta hatI, je mUrtipUjAmAM na mAnanArA varga tarIke 1474 mAM astitvamAM Avyo ane temAM prathama muni bhANajI muni banyA. sthAnakavAsI saMpradAyamAM sAdhuo mATe maMdira mArgI sAdhuo karatA kaDaka AcAra sthApavAmAM AvyA. A rIte zvetAmbara paraMparAnA be bhAga paDyA. joke A bhAgalA e yatIonA duSkarmane prakAzita karavA mATe khUba ja madadarUpa sAbita thayA. Page 103 of 307 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) thoDA samaya bAda eka samUha sthAnakavAsI saMpradAyamAMthI chUTo paDyo ane temaNe potAne terApaMthI tarIke oLakhAvyA. E.1.5.2.1 mUrtipUjaka mUrtipUjaka zvetAMbara jaina saMpradAyamAM tIrthaMkara bhagavAnanI maMdiramAM mUrti sthApIne tenI pUjA karavAmAM Ave che. teo pratimAnI sAme phaLa-phUla, caMdana vagere dharAve che ane teno bhavya AbhUSaNo ane aMga-racanA dvArA suMdara zaNagAra kare che. A saMpradAyanA sAdhuo bolatI vakhate temanA mukhane eka sapheda kapaDAnA TukaDA (muhapattithI TAMke che. ane bIjA samaye teo mutpatti temanA hAthamAM rAkhe che. teo upAzraya nAmanI vizeSa jagyAe rahe che. A sAdhuo zrAvakonA gharethI potAnA pAtramAM khAvAnuM(gocarI) svIkAre che ane teo jyAre upAzrayamAM hoya tyAre tene vApare che. mUrtipUjaka zvetAMbaro moTAbhAge mahArASTra, rAjasthAna ane gujarAtamAM rahelA che paraMtu te bhAratanA bIjA bhAgamAM paNa chUTAchavAyA vaselA che. E.1.5.2.2 sthAnakavAsI sthAnakavAsI saMpradAya e lokAzA (nIce vadhu vigatathI samajAveluM che) nI AgevAnI heThaLa sudhAraka tarIke yatIonA AcAranI zithilatA ane daMbhano tyAga karIne mUrtipUjAmAM na mAnanArA saMpradAya tarIke astitvamAM Avyo. sthAnakavAsI saMpradAyanA sAdhuo temanA mukha ne haMmezA kapaDA(muhapatti)thI bAMdhelu rAkhe che. sthAnakavAsI saMpradAya zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAyanA 45 AgamamAMthI 32 Agamane mAnyatA ApIne svIkAre che ane tene anusare che. sthAnakavAsI saMpradAyanA loko paNa moTAbhAge gujarAta, paMjAba, hariyANA ane rAjasthAnamAM vase che. E.1.5.2.3 terApaMthI terApaMtha saMpradAya sthAnakavAsI saMpradAyamAMthI chUTo paDelo che. ane tenI sthApanA svAmI bhikSu mahArAje karelI che. AcArya bhikSu sthAnakavAsI jaina saMpradAyanA sAdhu hatA ane temaNe temanA guru AcArya raghunAtha pAsethI dIkSA lIdhI hatI, paraMtu svAmI bhikSukane keTalIka dhArmika kriyAone laIne ane keTalIka dhArmika bAbate temanA guru sAthe alagAva hato. jyAre te taphAvatoe gaMbhIra vaLAMka lIdho tyAre AcArya bhikSue i.sa.1760 mAM terApaMtha samudAyanI sthApanA karI. terApaMthI samudAya sthAnakavAsI saMpradAyamAMthI 18mI sadImAM alaga paDelo che. ane te paNa sthAnakavAsI saMpradAyanI jema mUrtipUjAmAM mAnato nathI. ahIM noMdhapAtra che ke A samudAyanA sabhyo dayA ane dAnane zrAvakanI sAmAjika pharaja (laukika dharma) samaje che. joke dhArmika rIte je loko vratonuM pAlana karatA Page 104 of 307 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) hoya eTale ke virati hoya temane dayA ane dAna ApavuM e yogya che. terApaMthI samudAya phakta eka ja AcAryanI AgevAnI heThaLa rahe che. i.sa.1936 mAM A hoddo 21 varSanA AcArya tulasIne ApavAmAM Avyo. jemaNe terApaMthI samudAyamAM moTuM parivartana lAvyuM. bhAratanA lagabhaga dareka bhAgamAM temaNe saphara karI ane temaNe zikSA mATe potAnI ciMtA jatAvI ane bhaNatara para, saMzodhana para ane terApaMthI sAdhu ane sAdhvIjIo dvArA karavAmAM AvatA lakhANa upara khuba ja bhAra mUkyo. temanA prayatnone kAraNe jaina vizvabhAratI bhArata sarakAra dvArA jaina tatvajJAnane lagatI mahAvidyAlaya tarIke astitvamAM AvI. vadhArAmAM 1949mAM AcArya tulasIe naitika sudhArA mATe ane pramANika ahiMsaka ane zoSaNa mukta A samAja mATe aNuvrata AMdolana cAlu karyuM. tenA keTalAka sabhyo ajaina paNa che. 1980mAM temaNe zramaNa ane zramaNIno saMgha sthApIne eka navo AviSkAra karyo. teo sAdhu ane sAdhvInA AcAra to pALatA hatA paraMtu temane vAhana dvArA saphara karavAnI ane zrAvakanA ghare (ekalA ane alaga jagyAmAM) khAvAnI ane bIjA keTalAka Avazyaka AcAromAM chUTa ApavAmAM AvI hatI. AcArya tulasI bAda AcArya mahAprajJajI e 2003thI A hoddo saMbhALyo. vartamAna samayamAM AcArya mahAzramaNa terApaMthI samudAyanA AcArya che. E.1.5.3 digambara samAjanA mukhya saMpradAyo digaMbara saMpradAyamAM 16mI sadInA pAchaLanA bhAgathI cAlu karIne hAlanI sadI sudhImAM ghaNA badalAva AvyA che. banArasIdAsa nAme eka prakhyAta kavi ane vidvAna mahatvanA badalAvanA sAkSI rahyA che. banArasIdAsano janma eka zvetAMbara parivAramAM thayo hato ane teo eka saraLa yuvAna hatA. paraMtu temaNe samayasAra nAme graMtha vAMcyo ane tenAthI khUba ja prabhAvita thayA. tyArabAda temaNe samayasAra-nATaka lakhyuM je samayasAranu nATakamAM parivartita svarUpa hatuM. kuMdakuMdAcAryanA kAmanA prakhara vidvAna ane bhakta hovAnA kAraNe teoe bhaTTAraka jeo digaMbara maMdiranA mAlika ane vyavasthApaka kahevAya che temanA zithila AcAro sAme temaNe baLavo pokAryo kAraNa ke temane lAgyuM ke maMdiranI rojIMdI kriyAomAM vaparAtA phaLo, phUlo ane mIThAIomAM moTA pramANamAM hiMsA saMkaLAyelI che. AthI temaNe maMdiramAM phaLo, phUlo ane mIThAionA vaparAzane nAbUda karavA mATe sUcavyuM banArasI dAsanA prabhAvamAM jayapuranA paMDita ToDaramala paNa AvyA. temanI siddhAMto pratyenI gADha rUcInA kAraNe kuMdakuMdAcAryanA lakhANa mujaba temaNe nizvaya naca upara vadhAre bhAra mUkyo. temanA A siddhAMtoe digaMbara samAjane parivartita karyo ane muzkelInA samayamAM A saMpradAyane AgaLa vadhAravAmAM phALo Apyo. Page 105 of 307 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A samayagALAnA badalAvanA kAraNe digaMbara samAjanI aMdara terApaMthI ane tAraNapaMtha saMpradAyo astitvamAM AvyA. temanI mAnyatAo ane kriyAo judA judA pradezanA lokomAM thoDI judI paDe che. digaMbara saMpradAyanA mukhya peTA-saMpradAya A mujabanA che: bIsa paMtha, terApaMtha ane tAraNa ke samaiyA paMtha. E.1.5.3.1 bIsa paMtha bIsa paMtha samudAyanA anuyAyIo dharmagurune sahAya kare che. dharmaguru eTale ke bhaTTAraka tarIke oLakhAtA maThanA adhikArI ane vyavasthApaka jeo sAdhu nathI. jaina maTha e evI dhArmika saMsthAo che je jaina Agamano saMgraha karIne tene sAcave che. temaja maMdirane lagatI vividha prakriyAo mATe paisAno vahIvaTa saMbhALe che. jaina digaMbara sAdhu pAMcamI sadI sudhI zaheranI bahAra rahetA hatA. AthI koI maTha sthApavAnI ke bhaTTAraka rAkhavAnI jarUrata UbhI thaI na hatI. have mAtra be ke traNa maTha ja bacyA che ane khUba ja ochA bhaTTArako bAkI rahyA che. bIsa paMtha samudAyanA loko tIrthaMkara bhagavAnanI pratimAnI sthApanA karIne temane pUjA kare che ane temane tAjA phaLo ane phUlo maMdiramAM caDhAve che. E.1.5.3.2 terApaMtha terApaMtha samudAya i.sa. 1627 mAM uttara bhAratamAM maMdiranA adhikArIo (bhaTTArako) sAme baLavo pokArIne ubho thayo hato. kAraNa ke teoe mAtra maThanA dhArmika adhikArI tarIke nahIM paraMtu digaMbara sAdhunI jema vartana karavAnuM zarU karI dIdhuM hatuM. jenA pariNAma svarUpa A saMpradAyamAM bhaTTArakonI sattA, adhikAra ke varcasvane svIkAravAmAM AvatA nathI. terApaMthIo temanA maMdiramAM tIrthaMkara bhagavAnanI pratimA sthApita kare che. paraMtu tenI pUjA daramiyAna phUlo, phaLo ke bIjA koI paNa jIvaMta vastuone caDhAvatA nathI. E.1.5.3.3 tAraNa paMtha tAraNa paMtha samudAya temanA sthApaka tAraNa svAmI taraNa-tAraNa svAmI (1448-1515) nA nAma parathI oLakhAya che. A saMpradAya bhagavAnanI pratimAonA badale pavitra zAstronI pUjA kare che. teo digaMbara paraMparA mujabanA zAstro ane digaMbara sAdhuone mAne che. A samudAya madhyapradezanA keTalAka bhAga sudhI ja sImita hato. paraMtu hAlamAM dhIre-dhIre nAbUda thato jAya che ane keTalIka jagyAe kAnajIsvAmInI paraMparA sAthe saMkaLAyelo rahyo che. Page 106 of 307 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) E.1.6 kaThina samayamAM jaina dharmano bacAva 12mI sadI pachI vedika ane muslima dharmae vedika sivAyanA badhA ja dharmo jevA ke bauddha, jaina ane bIjA paNa ghaNA dharma para khUba ja mahatvanI chApa choDI. jaino laghumatImAM hovA chatAM temanuM astitva ane temanA AcAro kaThina samayamAM jALavI rAkhyA. A pAchaLanuM mukhya kAraNa jaina sAdhuo ane jaina zrAvakonuM paraspara avalaMbana che. jaina sAdhuo zrAvaka AcAranA pAlana upara khuba ja bhAra mUke che. samayanI jarUriyAtane dhyAnamAM rAkhIne jaina dharmanA sAra ne bhUlAya nahi tevI rIte zrAvako mATe keTalIka vadhArAnI kriyA ane vidhio umeravAmAM AvI. zrAvaka AcAra vize 40 karatAM paNa vadhu zAstro astitvamAM che. jaina sAdhuoe jaina zrAvakone mahatvanuM sthAna ApyuM. jaino Ama paNa Arthika rIte saddhara hatA. teoe zAsako ane keTalIka ajaina saMsthAone paNa madada karI. kriyA ane vidhi upara vadhu mahatva pAMcamI sadImAM mUkavAmAM AvyuM. jyAre jaino hindu dharmanI kriyA ane vidhithI AkarSAIne tenuM pAlana karavA lAgyA hatA kAraNa ke te pAlana karavAmAM saraLa hatuM. ghaNA jainoe te samaye hiMdu dharma apanAvyo. jaina sAdhuoe A parivartana rokavA mATe keTalIka kriyA ane vidhiono vadhAro karyo. bAramI ane teramI sadImAM jaina maMdiro, jaina pratimAo, jaina saMpattio temaja jaina zAstrone sAcavavAnuM khUba ja muzkela thavA lAgyuM. AthI jaina samAje keTalIka goThavaNI karI. temaNe keTalAka sAdhuone jaina saMghanuM saMcAlana soMpI dIdhuM. teo zvetAMbaramAM caityavAsI yatI tarIke oLakhAyA ane digaMbara paraMparAmAM teo bhaTTArako tarIke oLakhAyA. A baMdhAraNamAM pheraphAra karavAthI maMdiro ane zAstrono bacAva thayo. paraMtu jema jema samaya pasAra thato gayo tema tema evuM lAgatuM gayuM ke caityavAsI yatI ane bhaTTArakone khUba ja sattA ApI devAmAM AvI che. jaina sAdhuonuM mukhya dhyeya jaina muktino mArga AcaravAnuM ane bIjAone tenuM mArgadarzana ApavAno hato. ghaNA jaina zrAvako A paristhitithI vAkepha thai gayA ane temaNe caityavAsI yatInI paraMparAne baMdha karI ane bhaTTArakonI sattA upara paNa kApa mUkyo. AjanA samayamAM khUba ja ochA jaina maTha ane khUba ja ochA bhaTTArako bAkI rahyA che. E.1.7 bhAratanA judA-judA bhAgamAM jaina dharma E.1.7.1 pUrva bhAratamAM jaina dharma zizunAga rAjavaMzamAM biMbisAra athavA to zreNika ane ajAtazatru athavA to kUNika nAmanA be mahatvanA rAjAo thaI gayA. jemaNe jaina dharmane pUrepUrI sahAya karI hatI. biMbisAra ane Page 107 of 307 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ajAtazatru baMne bhagavAna mahAvIranA sabaMdhI hatA. ajAtazatru bAda naMdA rAjavaMza (I.sa.pUrve 413-322) thaI gayo. naMdA 1 rAjAe kaliMga para caDAI karI ane prathama jaina tIrthaMkara bhagavAna RSabha devanI mUrtine te tyAMthI laI Avyo. naMdA rAjavaMza bAda maurya rAjavaMza Avyo. teno sthApaka rAjA caMdragupta maurya (I.sa.pUrve 322-298) hato. teNe potAnI rAjagAdIno tyAga karyo ane AcArya bhadrabAhu sAthe dakSiNamAM sthaLAMtara karyuM. rAjA azoka (I.sa.pUrve 273-236), je caMdragupta mauryano pautra hato teNe bauddha dharmano svIkAra karatA pahelA jaina dharma apanAvyo hato. jaina dharmano kAzmIramAM phelAvo karavA mATe azoka rAjA javAbadAra hato. rAjA saMprati azokano putra ane teno anugAmI hato. te jaina dharmano khUba ja majabUta ane prakhyAta AzrayadAtA hato. ane teNe pUrva bhAratamAM jaina dharmano khUba ja phelAvo karyo. magadhanI jema kaliMganuM rAjya ke orissA paNa khUba ja zarUAtathI jaina dharmanuM mukhya mathaka rahyuM che. jaina dharma dakSiNa bhAratamAM kaliMganA raste prasaryo. I.sa.pUrve bIjI sadImAM kaliMga khAravelathI zAsita khUba ja majabUta sAmrAjya hatuM. khAravela e jaina dharmano eka moTAmAM moTo rAjavI AzrayadAtA hato. jaina dharmano prabhAva baMgALamAM paNa hato. Aje paNa jaina avazeSo, zilAlekho ane mUrtio baMgALanA vividha bhAgamAMthI maLI Ave che. baMgALamAM Aje paNa vardhamAna nAme eka jillo che. baMgALanA vividha rItarivAjo ane dharmamAM paNa jaina dharmanI mahatvanI asara jovAmAM Ave che. E.1.7.2 dakSiNa bhAratamAM jaina dharma jaina dharma karNATaka ane dakSiNa bhAratamAM rAjA caMdragupta mauryanA samayamAM pravezyo. jayAre temaNe AcArya bhadrabAhu je jaina dharmanA eka pratiSThita AgevAna hatA ane temanA samayanA chellA zruta kevaLI tarIke oLakhAtA sAdhu hatA. temanI sAthe sthaLAMtara karyuM. AcArya bhadrabAhu jaina saMgha sAthe dakSiNa bhAratamAM sthaLAMtara karyuM kAraNa ke temaNe uttara bhAratamAM bAra varSanA duSkALanI AgAhI karI hatI. AthI badhA jaina lekhako dvArA ema mAnavAmAM Ave che ke dakSiNa bhAratamAM jaina dharma i.sa. pUrve trIjI sadImAM zarU thayo. AcArya bhadrabAhunuM nirvANa zravaNabelagoDAmAM I.sa.pUrve 297mAM thayu. AcArya bhadrabAhu dakSiNa bhAratamAM jaina dharmano kAyAkalpa karavA mATe javAbadAra hatA. amuka itihAsakAro mAne che ke jaina dharma zrutakevaLI AcArya bhadrabAhu dakSiNa bhAratamAM gayA tenI pahelA tyAM astitvamAM hato. je kaMI paNa hoya, dakSiNa bhAratamAM jaina dharma I.sa. pUrve trIjI sadImAM pracalita thayo, ane 1000 varSa sudhI tyAM AgaLa pracalita rahyo. tyAM Aje paNa jaina dharmanA noMdhapAtra anuyAyIkhI rahe che. e noMdhavuM mahatvanuM che ke 14mI sadI sudhI dakSiNa bhAratanA ItihAsamAM jaina dharme eka mahatvanI bhUmikA bhajavI che. banavAsInA kadaMba zAsananA keTalAka rAjAo trIjIthI chaThThI sadI sudhI jaina dharmanA anuyAyI hatA. Page 108 of 307 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jemaNe karNATakamAM dhIre dhIre jaina dharmano phelAvo karyo. chevaTe jaina dharma kadaMba zAsanamAM prakhyAta dharma banyo. karNATakanA talakaDanA gaMgA zAsako (350 thI 999 sudhI), jaina dharmanA mukhya AzrayadAtA hatA ane kudaratI rIte ane vyavahArika rIte gaMgA zAsananA badhA ja rAjAoe jaina dharmanA hetune sara karyo hato. karNATakanA badAmInAM cAlukya vaMzanA zAsako (500 thI 757 sudhI) ane karNATakanA mAlakheDanA rASTrakUTa vaMzanA zAsako (757 thI 973 sudhI) e jaina dharmamAM mAnanArA hatA. 10mI thI 12mI sadI daramiyAna karNATakanA kalyANanA pazcima cAlukya vaMzanA zAsakoe paNa kadaMbanA zAsako. gaMgAnA zAsako ane rASTrakUTanA zAsako jevuM ja udAra valaNa jaina dharma pratye dAkhavyuM. karNATakanA hAlebIDu rAjyanA hoyasalanA zAsakoe. temanA 1006 thI 1345 sudhInA zAsana daramyAna jaina dharmane khUba ja majabUta rIte sahAya karI. A mahatvanA zAsako sivAya kalyANanA kalacurInA zAsako (1156 thI 1183) jaina hatA ane kudaratI rIte temanA samayamAM jaina dharma rAjya dharma hato. A sivAya keTalAka nAnA rAjAo paNa hatA jemaNe jaina dharma apanAvyo ane teno phelAvo karyo. AMdhra ane tamilanADumAM paNa jaina dharma pracalita hovAnA purAvA maLe che. AkhuM dakSiNa bhArata Dekkana, karNATaka, tamilanADu vagere jaina dharmanAM khAsa karIne digaMbara jainanA 1000 varSa sudhI mukhya mathaka rahyA. prAMtIya rAjadhAnIo sivAya karNATakanuM zravaNabelagoDA paNa vividha pravRttio mATenuM mukhya kendra hatuM. ane hAlanA samayamAM paNa te eka mukhya kendra che. bAramI sadImAM dakSiNa bhAratamAM jaina dharma dhIre dhIre zrIvaiSNavavAda ane vIrasaivavAdanA phelAvAne lIdhe ocho thavA lAgyo. dakSiNa bhAratamAM hinduo sAthenA saMgharSanA kAraNe jaina sAdhuono virodha karavAmAM Avyo, keTalAka sAdhuo para krUratA AcaravAmAM AvI ane temane mArI paNa nAkhavAmAM AvyA. E.1.7.3 pazcima bhAratamAM jaina dharma jaina dharmano gujarAtanA zAsako sAtheno nAto ghaNo ja najadIkI rahyo che. A rAjyamAM ApaNe jainonuM majabuta astitva hAlanA samayamAM paNa joI zakIe che. bAvIsamAM tIrthaMkara zrI neminAtha bhagavAna A rAjyanA jUnAgaDha jillAnA giranAra parvata upara mokSa meLavyo hato. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 980 varSa bAda valabhImAM jaina sAdhuonI pariSadamAM sauthI prathama vakhata jaina zAstrone lakhavAmAM AvyA hatA. jema dakSiNa bhAratamAM digaMbara jainanA mukhya mathako che tema pazcima bhArata zvetAmbara jaina samAjanI kriyAonuM mukhya kendra che. jainonA A bhAgamAM sthaLAMtara vize evuM mAnavAmAM Ave che ke I.sa. pUrve 300nI AsapAsa sthaLAMtara pUrva bhAratathI thayuM hovuM joIe. A samaya daramiyAna jaino magadhanA rAjyamAM potAnuM prabhutva dhIre dhIre khoI rahyA hatA. AthI temaNe pazcima bhArata tarapha sthaLAMtara zarU karyuM jyAM temaNe Page 109 of 307 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) potAnI vyavasthA Aja divasa sudhI jALavI rAkhI che. jaina dharma gujarAtamAM rASTrakUTa rAjAonA samayamAM khUba ja phUlyo phAlyo. temAMnA ghaNA jaina anuyAyIo hatA. ane A prakriyAmAM vadhu vega cAvaDA parivAranA AdaraNIya rAjA vanarAjanA lIdhe tene vadhu maLyo. I.sa.1100 nI AsapAsa jaina dharma gujarAtamAM uccatAnA zikhare pahoMcyo jyAre cAlukya vaMzanA rAjA siddharAja ane tenA anugAmI kumArapALe khullA hAthe jaina dharmano AvakAra karyo. ane jainonA maMdirane lagatI pravRttio ane sAhityika pravRttiotene protsAhana ApyuM. 13 mI sadInI AsapAsa jaina maMtrIo vastupALa tejapALa hatA je jaina dharmanA mukhya AzrayadAtA banyA. temaNe zatruMjaya, gIranAra ane AbumAM khUba ja suMdara maMdironI nagarInuM nirmANa karyuM. tyArabAda jainone koI pahelA jevA rAjavI AzrayadAtA to na maLyA paraMtu temanI saMkhyA ane Arthika saddharatAnA prabhAve jainoe temanA dharmane satata sanmAnanuM sthAna ApyuM che. je AjanA samaya sudhI kAyama che. gujarAtanI jema jaina dharma prAcIna samayathI mahArASTramAM paNa khUba ja vikasyo che. mahArASTramAM auraMgAbAda jillAmAM jaina maMdiro ane guphAo ilorAmAM jovA maLe che. naeNra (osamAnAbAda jivI, khaMjanerI nAsika jillo, ane bIjA ghaNA badhA aMtALa vistAromAM paNa AvA sthAno jovA maLe che. prakhyAta ane prabhAvazALI saMto jevA ke AcArya samaMtabhadra, vIrasena, jinasena ane somadeva vagere mahArASTra sAthe khUba ja gADha rIte saMkaLAyelA hatA ane teoe keTalAka pavitra pustako ane uttama sAhityika kalAkRtionuM nirmANa A vistAramAM rahIne karyuM che. trIjI sadInI AsapAsa keTalIka zaktizALI rAjya jevA ke paiThaNanA sAtavAhana, kalyANanA cAlukya ane mAlakhaMDanA rASTrakUTa, devagIrInA yAdavo, kolhApuranA siddhara ane koMkaNa vagere e jainone khUba ja moTA pramANamAM rAjavI Azraya Apyo hato. jenA pariNAma svarUpa ApaNe jaina ane jaina dharmane khuba ja sanmAna janaka sthitimAM mahArASTranA prAcIna samayamAM ane madhyakAlIna yuga sudhI paNa joIe che. E.1.7.4 uttara bhAratamAM jaina dharma I.sa. pUrve 300mAM jainonuM sthaLAMtara pUrva bhAratamAMthI dezanA judA judA bhAgomAM zarU thayu. tenI eka zAkhA uttara bhAratamAM bIjI sadInI madhyamAM AvIne sthApita thaI ane mathurAnA kSetramAM sthAyI thaI. mathurAmAM AgamonI bIjI vAMcanA ane AgamonA lakhANanuM kArya I.sa. 265mAM skaMdilAcAryanA mArgadarzana heThaLa thayuM. e spaSTa che ke mathurA lagabhaga 1000 varSa sudhI I.sa. 500 sudhI jainonuM mukhya mathaka hatuM. jainonI kriyAonuM bIjuM mukhyamathaka uttaramAM ujjaina hatuM. je maurya samrATa saMpratinuM pATanagara hatuM. jaina sAhityamAM ujjainanI nagarInA ghaNA saMdarbha maLe che ane A nagare jaina dharmanA itihAsamAM Page 110 of 307 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) khUba ja mahatvanI bhUmikA bhajavI che. muslima zAsananA samaya daramiyAna jaina dharmane rAjavI ke koI moTI sahAya maLI nahi jevI ke pahelA maLI hatI. paraMtu jaina dharma pote bacI rahevA mATe bIjI koI aDacaNo vagara saphaLa rahyo. A samaya daramiyAna moTAbhAganA jaina maMdirono nAza karavAmAM Avyo hato athavA to tene masjidamAM pheravI kADhavAmAM AvyA. jainone hastalikhita prato ane maMdirone paNa chupAvI devA paDyA hatA. AvuM ja eka jaina maMdira gujarAtamAM I.sa. 2002mAM kacarAnA DhagalAnI nIcethI maLI AvyuM hatuM. A maMdira I.sa.800 mAM baMdhAyA hovAnuM manAya che. jaino keTalAka udAra valaNavALA mugala samrATo jevA ke akabara ane jahAMgIra pAsethI temanA pavitra sthaLo ane temanA AcAro mATe keTalIka chUTachATo meLavavAmAM saphaLa rahyA. evuM noMdhavAmAM AvyuM che ke samrATa akabara jaina dharma pratye khuba ja anukULa valaNa dharAvatA hatA. I.sa.1583mAM temaNe paryuSaNa daramiyAna pazuonA katala para pratibaMdha mUkyo hato ane tenA vizALa sAmrAjyamAM tene guno darzAvyo hato. joke A mahAna mugalanI sahanazIla nItino zarUAtamAM tenA anugAmAM jahAMgIra dvArA virodha karIne uThAvI levAmAM AvI hatI. jainonuM eka pratinidhi maMDaLa 1610mAM tene maLavA gayo ane temaNe pharIthI jahAMgIranA zAsana pratye anukULa valaNa meLavyuM ane pazuonI katala pharIthI paryuSaNanA divaso daramyAna pratibaMdhita karavAmAM AvI. mugala sAmrAjya daramiyAna jo ke jaina vastI tenA pADozI rAjyo jevAke rAjaputAnA vageremAM vadhI hatI. tyAM jainoe ghaNA mahattvanA pado sAmAnya sevako ane maMtrInA svarUpe svIkAryA hatA. E.1.7.5 Adhunika yugamAM jaina dharma bhArata sarakAranA 2011 nA sensasa byuronA ahevAla pramANe * bhAratanI 2011mAM kula vastI: 1,210,854,977 * jainonI vastI: 4,451,753 (0.4%) e jainonI kula vastInA pramANamAM sauthI vadhu jaino (1400349) mahArASTramAM, mahArASTra bAda jainonI vastI rAjasthAnamAM (622023), gujarAtamAM (579,654), madhyapradezamAM (567,028), karNATaka (440,280), uttaraprade13,2673 ane dilhImAM 166,231) che. e noMdhavuM mahatvanuM che ke mahArASTranA moTAbhAganA jaino muMbaImAM rahe che ane temAMthI moTAbhAganA gujarAtI mULanA che. 19mI ane 20mI sadImAM jaina chAtravRtti, bhaNatara ane lakhANa khUba ja prakhyAta thayA. ane bhaNelA-gaNelA lokone tenA vize jJAna ApavA mATe ghaNI videzI bhASAomAM paNa tene upalabdha karAvavAmAM AvyA. jaino e bAbata pratye khUba ja jAgRta thayA che ke vadhu loko sudhI A jJAna Page 111 of 307 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pahoMcavuM joIe. bIjA dharmonI jema A dharmamAM rUpAMtarita thaine saMkhyA vadhAravAnA badale jaino temanA dharma vizeno jJAna ane tenA siddhAMtone anusaravAnuM protsAhana ApavAmAM mAne che. vadhumAM jaina itihAsamAM prathama vakhata jaina dharma e AphrikA, yuropa ane northa amerikAmAM phelAyo che jyAM ghaNA badhA jaina samudAyo vasyA che ane vikasyA che. zaikSaNika saMsthAo ubhI thaI che ane dhArmika lakhANonA prakAzanane sahAya karavAmAM Ave che. keTalIka khAsa jaina saMsthAo jevI ke bImAra pazuo mATenA AzrayasthAna vagere calAvavAmAM Ave che. have ApaNe chellI eka sadI daramyAna jaina dharma ane siddhAMto mATe vicAra karanAra ane teno phelAvo karanAra keTalAka khAsa vyaktionA udAharaNa joIe. I.sa.1893mAM amerikAmAM vizva dharma pariSada yojavAmAM AvI hatI ane tenA saMsthApakane eka jaina pratinidhinI jarUra hatI. A AmaMtraNa AcArya AtmarAmajI pAse AvyuM. eka sAdhu tarIke temanA mATe saphara karavI azakya hatI. AthI A kArya te samayanA bhAratanA jaina asosiezananA mAnanIya sekreTarI zrI vIracaMda gAMdhInA AvyuM ane temanA vidvatApUrNa vaktRtva mATe temane pariSadamAM silvara meDala ApavAmAM Avyo. temaNe iMglenDamAM paNa ghaNA pravacano ApyA. temaNe amerikA ane iMglenDamAM thaIne kula 535 pravacano ApyA. temanA eka vidyArthI harbarTa vorana jeo jaina sAhitya akAdamInA sekreTarI banyA, je vIracaMda gAMdhInI madadathI zarU karavAmAM AvI hatI. harbarTa vorane jaina dharma samajAvatI ghaNI pustako sAdI bhASAmAM lakhI. vIracaMda gAMdhI 37 varSanI khuba ja nAnI vaye mRtyu pAmyA. I.sa.1884 mAM harmana jekobI jaina dharmanA sUtrone aMgrejI bhASAmAM anuvAda karIne be pustako lakhI. te jaina dharmanA AMtararASTrIya jAgRtatA mATe eka sImAcihna rUpa hatuM. 1915mAM aMgreja lekhaka sinkalera sTIvansane 'dha hArTa opha jainIjhama' nAmanI eka pustaka prakAzita karI. te jaina dharmanuM sahAnubhUtipUrNa pustaka hatuM. paraMtu temAM majabUta khristI mizanarI draSTikoNa hatA. I.sa.1925mAM helmeTa vona glAsanepe "jainIjhama - ena inDiyana rilijiyana opha sAlvezana" (jaina dharma - bhAratamAM mokSa no eka dharma) nAme jarmanamAM eka pustaka lakhyuM. je have aMgrejImAM anuvAda thaIne upalabdha che. vadhu prakhyAta stare jaina dharmanuM jJAna ane jaino pazcima sabhyatAmAM dhIre-dhIre pravezI rahyA che. jaina samudAyanI aMdara jaina dharmanA siddhAMtone vizva vyApaka banavAnI IcchA jIve che. E.1.8 bhAratIya saMskRtimAM jaina dharmanuM pradAna Page 112 of 307 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jainoe bhAratIya saMskRtinA ghaNA badhA vistAro jevA ke bhASA ane sAhitya, kaLA ane sthApatya(maMdiro, maMdironI nagarI, guphA maMdiro, stUpo zilpo ane citro), tatvajJAna(anekAMtavAda) naitika mUlyo, dhaMdhA, rAjanaitika vikAsa, strIonI dhArmika, sAmAjika ane zaikSaNika samAnatA, AtmanirbharatA vageremAM noMdhapAtra pradAna ApyuM che. temanuM sauthI mahatvanuM pradAna e che ke nAnAmAM nAnA pAye paNa ahiMsA, zAbdika temaja mAnasika rIte ahiMsA AcaravI. jaino haMmezA temanI pramANikatA mATe jANItA rahyA che. emAM koI zaMkAne sthAna nathI ke atyAre 21 mI sadImAM jaina dharma svastha sthitimAM che. jaina dharma bhAratanI sImAonI bahAra vikAsa pAmyo che ane tenA siddhAMtomAM vizvane badalIne temAM kAyamI zAMti sthApavAnI kSamatA rahelI che. Page 113 of 307 E.2 jaina dharma graMtho ane sAhitya Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) E.2.1 jaina dharma graMtho athavA Agama sAhitya jaina zAstro jaina Agama sAhitya tarIke oLakhAya che. jainomAM mAtra eka ja dharmagraMtha nathI paraMtu temanA ghaNA badhA pustako ke lakhANone teo temanA dharmazAstra ke dharmagraMtha tarIke mAne che. judA judA saMpradAyanA loko judA judA zAstrone pramANabhUta mAnyA che. Agama sutro AcAra vizenA zAzvata satya, vaizvika lAgaNI, maitrI, tarka vize zAzvata satya jemake sApekSavAda ane anekAMtavAda vagere zIkhave che. te bIjI paNa ghaNI badhI AdhyAtmika vastuo jevI che dareka jIvo pratye Adara, AtmA, karma, brahmAMDa, sAdhuonA kaDaka AcAro, zrAvakonA niyamo, karuNA, ahiMsA ane aparigraha vagere zIkhave che. 42 varSanI vaye kevaLa jJAna meLavyA bAda bhagavAna mahAvIre bIjA 30 varSa sudhI sthAnika lokonI bhASA ardhamAgadhI prAkRtamAM sAmAnya janatAne dezanA ApI. temanA anuyAyIo gaNadhara tarIke oLakhAya che, temaNe maukhika rIte A dezanAnA sArane vyavasthita karyo je sUtra tarIke oLakhAya che. sutrone 12 mukhya bhAgamAM vibhAjita karavAmAM AvyA che. je 12 aMga Agama sUtra ke 12 aMga- praviSTa ke dvAdazAMgI (mukhya zAstra) tarIke oLakhAya che. 12mAM aMga Agama sUtranuM nAma draSTivAda che. evuM mAnavAmAM Ave che ke A aMga Agama sauthI prathama racavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu te yAda rAkhavAmAM sauthI vadhu kaThina hatuM AthI sAdhuo tene sauthI chelle bhaNatA hatA. A AgamamAM 14 pUrvano samAveza thAya che. badhA ja tIrthaMkaronA jIvana, te samaye hAjara badhA ja gotra ke jAtinuM varNana, vizeSa zaktio jevI ke pANImAM cAlavuM ke havAmAM uDavuM te kevI rIte meLavI zakAya te badhuM darzAvavAmAM AvyuM che. badhA ja jaina saMpradAyamAM mAne che ke A Agama I.sa. pUrve bIjI sadIthI bIjI sadInA samayagALAmAM lupta thayuM che (koIne yAda nathI). A 12 aMga-praviSTa sutro je gaNadharoe racyA hatA. tenA uparAMta bIjA keTalAka sAhitya (aMga- bAhya Agama) A 12 aMgane mULabhUta mAnIne zrutakevaLI AcAryo (sthavira ke moTA sAdhuo) dvArA sAdA svarUpamAM lokone samajavA mATe racavAmAM AvyA che. ane teno paNa jaina AgamamAM samAveza karavAmAM Ave che. jaina AgamomAM 12 aMga-praviSTa sUtro (jemAM cauda pUrva che) ane aMga-bAhya Agama (zvetAMbara mUrtipUjaka pramANe 34, zvetAMbara sthAnakavAsI ane terApaMthImAM 21 ane digaMbaramAM 14 evA) judI-judI paraMparAmAM che. aitihAsika rIte gaNadharo Agama sUtrone maukhika rIte yAda rAkhatA hatA ane temanA ziSyone A jJAna ApatA hatA. jeo te yAda rAkhIne bIjI peDhImAM pasAra karatA hatA. A prathA AcArya Page 114 of 307 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhadrabAhunA samaya sudhI lagabhaga 160 varSa sudhI cAlI. AcArya bhadrabAhu pachInA AcAryonI mAnasika kSamatA dhIre dhIre ochI thatI gaI ane teo Agama sUtrone saMpUrNa rIte yAda rAkhI zakyA nahIM. joke zvetAmbara paraMparA pramANe I.sa.300nI AsapAsa eTale ke mahAvIra bhagavAnanA nirvANanA 800 varSa pachI Agama sUtrone yAda karIne tene lakhI devAmAM AvyA. te samaye koIne 12mAM aMga AgamanA cauda pUrva yAda na hatA. bAkInA 11 aMga Agamo AMzika rIte yAda hatA. digaMbara paraMparA mujaba zvetAMbara paraMparAmAM lakhAyela Agama sUtromAM ghaNI badhI bhUlo che. AthI temaNe te A AgAmone bhagavAna mahAvIranA mULabhUta upadeza tarIke nathI svIkAryA. ane teo mAne che ke mULabhUta Agama sUtro samaya sAthe lupta thayA che. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA keTalAka samaya sudhI jaina zramaNoe Agamo koI pustakamAM lakhyA na hatA. paraMtu temaNe te yAda rAkhIne sAcavyA hatA. teo mAnatA hatA ke pustakamAM lakhavAthI aparigraha ane rAga-dveSathI para rahevAnA niyamano bhaMga thaze. tyArabAda evo samaya Avyo jyAre temaNe temanuM valaNa pustakonA parigraha vize saMpUrNa rIte badalI nAkhyuM kemake jaina Agamono nAza thavAno bhaya hato. game te bhoge ke te samaye vidyamAna je paNa Agamo hatA temanuM rakSaNa karIne temane sAcavI rAkhavAmAM AvyA. zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAyanI mAnyatA pramANe traNa prakAranA Agamo che. jemAM 45 Agamo divAla para athavA to tAmrapatro para lakhavAmAM AvyA che. te pAlItANA, surata ane zaMkhezvaramAM che. evI keTalIka jagyAo (jJAna maMdiro) amadAvAda, pATaNa, surata, khaMbhAta, jesalamera, piMDavADA, mahesANA, ratalAma, Ahora, gudA ane surendranagaramAM AvelA che. jyAM badhA Agamo upalabdha che. E.2.2 vAMcanA (zvetAmbara paraMparA mujaba AgamanA mahatvanA punarAvartana) jaina zAstro ane bIjA jaina sAhityane sAcavavA mATe jainAcAryo bhUtakALamAM traNa mahatvanI pariSado eTale ke jaina sAhitya mATenI traNa vAMcanAo yojI hatI. jyAre AcAryone evuM lAgyuM ke maukhika paraMparAthI zruta jJAna dhIre dhIre lupta thai rahyuM che athavA to temAM koI avyavasthA che tyAre traNa vakhata teoe A vAMcanA yojIne badhuM vyavasthita karyuM che. prathama vAMcanA daramiyAna koI paNa sAhitya lakhavAmAM AvyuM na hatuM, paraMtu dvitIya ane tRtIya pariSada daramyAna moTAbhAganA zAstro, bhASyo ane bIjI kRtione lakhavAmAM AvI hatI. vAMcanAnI jagyA Page 115 of 307 samaya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pATalIputra vAMcanA 2 mathurA ane vallabhI vAMcanA 3 vallabhI vAMcanA Compodium of Jainism - Part (II) i.sa.pUrve 367 i.sa.303 i.sa.453 koSTaka E.2.A E.2.2.1 pATalIputramAM prathama vAMcanA bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 160 varSa bAda AcArya bhadrabAhu jaina saMghanA agraNI hatA ane magadha rAjyamAM naMdA vaMzanuM sAmrAjya hatuM. magadhanuM pATanagara pATalIputra te zikSaNa ane jJAnanuM kendra hatuM. te samaye (I.sa. pUrve 350) bAra varSa duSkALa paDyo. A samaya daramiyAna achata ane taMgInA kAraNe jaina sAdhuo mATe dharmanA AcArone pALavA muzkela thaI gayA. AthI AcArya bhadrabAhue temanA ghaNA badhA anuyAyIo sAthe dakSiNa tarapha sthaLAMtara karyuM. AvA saMjogomAM teo jaina dhArmika zAstro ane sAhityane saMpUrNa rIte sAcavI zakyA nahIM. duSkALa bAda pATalIputramAM AcArya sthUlibhadranI AgevAnI heThaLa eka saMmelana yojavAmAM AvyuM. jemAM dareka jaina sAdhuone temane je zAstro yAda hatA te pUchIne saMkalita karavAmAM AvyA. AvI rIte 12mAMthI 11 aMganuM saMkalana karavAmAM AvyuM. paraMtu draSTivAda je 12muM aMga hatuM te koIne paNa yAda na hatuM. A samaye AcArya bhadrabAhune ekalAne ja draSTivAdanuM jJAna hatuM. paraMtu teo eka vizeSa prakAranA yoga mArgane anusaravA mATe nepALa gayA hatA. AthI jaina saMghe AcArya sthUlibhadra ane bIjA saMtone vinaMtI karI ke teo AcArya bhadrabAhu pAse jAya ane temanI pAsethI draSTivAdane zIkhe. draSTivAda bAramu aMga Agama hatuM jemAM cauda pUrva-sUtra hatA. A sAdhuomAMthI mAtra sthUlibhadra ja A jJAna meLavavAmAM saphaLa rahyA. joke 10 pUrvanuM jJAna meLavyA bAda temaNe A jJAna dvArA maLelI potAnI jAduI zaktino durupayoga karyo. jyAre AcArya bhadrabAhune A vAtanI khabara paDI tyAre temaNe sthUlibhadrane zIkhavavAnuM baMdha karI dIdhuM. jayAre sphUrti ane saMdhe khuba ja vinaMtI karI tyAre AcArya bhadrabAhu temane bAkI rahelA pUrvanA mAtra sUtro zIkhavavA mATe taiyAra thayA. paraMtu temaNe sthUlibhadrane A cAra pUrva bIjA koIne paNa zIkhavavAnI manAI pharamAvI. jenA pariNAma svarUpa A cauda pUrva mAtra sthUlibhadra sudhI ja sImita rahyA. temanA kALadharma bAda saMgha pAse agiyAra Agama aMganA mAtra dasa pUrvanuM jJAna rahyuM. sthUlibhadra bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 215 varSa bAda kALadharma pAmyA. TUMkamAM bAra Agamo je gaNadharo e racyA hatA temAMthI cAra pUrvane bAda karIne bAkInA agiyAra Agamo AgamanI prathama vAMcanAmAM saMkalita thai zakyA. joke A saMkalana je sAdhuoe dakSiNamAM sthaLAMtara karyuM hatuM temanA dvArA svIkAravAmAM AvyuM nahIM. temaNe evI dalIla karI ke A AvRtti amAnya che ane mULa Agama sUtro lupta thai cukyA che. bhagavAna mahAvIranA anuyAyIomAM A prathama matabheda hato. Page 116 of 307 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) E.2.2.2 mathurA ane valabhIpuramAM bIjI vAMcanA pATalIputranA saMmelana pachI paNa Agamo lekhita svarUpamAM na hatA ane upadezaka dvArA temanA ziSyone maukhika rIte ja zIkhavADavAmAM AvatA hatA. yAda rAkhavAnuM kArya dhIre dhIre kaparuM thatuM gayuM. vadhArAmAM I.sa. pUrve 150 mAM maurya vaMzanA patana bAda pATalIputra jaina dharmanI kriyAonuM mukhya kendra rahI zakyuM nahIM kAraNa ke mitra vaMzanA rAjAo jaina dharma pratye anukULa valaNa dharAvatA na hatA. AthI jaina sAdhuo ane zrAvako bhuvanezvara najIka dakSiNa pUrvamAM udayagIrImAM temaja pazcimamAM mathurA tarapha moTe pAye sthaLAMtara karyuM. A badhA kAraNone lIdhe pharIthI Agama sUtronI AvRttiomAM keTalAka taphAvato paDavA lAgyA. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 830 varSa bAda 12 varSa lAMbA duSkALa pachI sAdhuo mathurAmAM Arya skaMdilanI AgevAnI heThaLa bhegA thayA. tyAM temaNe kAlika sUtranA AdhAra upara je teo yAda rAkhI zakyA ane bolI zakyA te sUtrone bhegA karIne vyavasthita karyA. A vAMcanA mathurAmAM thaI hovAthI tene mAthurI vAMcanA kahevAmAM Ave che. mathurAnI pariSadanI sAthe sAthe AcArya nAgArjuna vallI (saurASTra)mAM sAdhuonI pariSada bolAvI ane Agamane yAda karIne temane vyavasthita karyA. tyArabAda Agamone lakhI rAkhavAmAM AvyA ane lAMbA bhAganA bhAvArthane samajAvatI samIkSA taiyAra karavAmAM AvI A vAMcanArAne nAgArjuna vAMcanA paNa kahe che. E.2.2.3 vallabhIpuramAM tRtIya vAMcanA upara mujabanI pariSada je kaMdila ane nAgArjune mathurA ane vallabhImAM karI hatI tenA 150 varSa bAda kSamA-zramaNa devardhigaNI dvArA sAdhuonI eka pariSada vallabhI (saurASTra)mAM yojavAmAM AvI. jeTalA paNa prakIrNa sUtro upalabdha hatA temane vyavasthita svarUpa ApavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM ane jeTalA aMga Agamo ane bIjA sUtro AgaLanI be pariSadamAM bhegA thayA hatA tene A pariSadamAM saMrakSita karavAmAM AvyA. vadhArAmAM A pariSada badhA sUtromAM ekarUpatA lAvavA mATe ane zakya hoya teTalA taphAvata ke bhedo dUra karavA mATe paNa karavAmAM AvI hatI. sauthI mahatvanA taphAvata ke bhedo e yurNi ke TIkAomAM lakhavAmAM AvyA. A kArya bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 980 varSa bAda thayuM. A ghaTanA bAda moTAbhAganuM Agama lakhANa je AjanA divasamAM upalabdha che, te tyAre nakkI karavAmAM AvyA pramANe ja che. E.2.3 jaina AgamonuM vargIkaraNa Page 117 of 307 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zvetAMbara ane digaMbara baMne sarvasaMmatithI mAne che ke AjanA samaye pUrve lupta thai cukyA che. paraMtu evI keTalIka kRtio che je pUrvono AdhAra laIne taiyAra karavAmAM AvI che. SaTakhaMDa Agama ane kaSAya pAhuDA pUrvanA AdhAra upara digaMbara AcArya dvArA racavAmAM Avela graMtho che. zvetAMbara dvArA paNa mAnavAmAM AvatA Agama sAhitya pUrvane strota tarIke gaNIne racavAmAM AvyA che. hAlanA samayamAM nIce mujabanA 45 Agama zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAya dvArA mAnavAmAM Ave che ane te upalabdha che. E.2.3.1 zvetAMbara mUrtipUjaka AgamanuM vargIkaraNa * 11 aMga (12 muM aMga ghaNA samaya pahelA lupta thaI cUkyuM che) . 12 upAMga Agama * 6 cheda sUtro * 4 mULa sUtro * ra cUlikA sUtro ane * 10 prakIrNa sutro E.2.3.2 digaMbara AgamanuM vargIkaraNa mULa Agama sUtronI gerahAjarImAM digaMbaro nIce mujabanuM sAhitya je teonA mahAna AcArya dvArA I.sa.100 thI 1000 sudhImAM racavAmAM AvyuM che tene AdhAra mAnIne jaina dharma anusare che. temAM - * TakhaMDa Agama (prathama mukhya graMtha) * kaSAya pAhuDA (dvitIya graMtha) * cAra anuyoga prathamAnuyoga 0 caraNAnuyoga gaNitanAnuM cIMga athavA karaNAnuyoga ane 0 dravyAnuyoga noMdha - A cAra yogamAM 20thI paNa vadhAre graMtho che jevA ke AcArya kunda kunda dvArA racita samayasAra ane pravacanasAra, umAsvAti dvArA racita tatvArtha sUtra, padmapurANa, AdIpurANa, mULAcAra ane gommatasAra, E.2.4 pUrva pUrva 14 hatA ane teo vizALa hatA. AgaLa jaNAvyA mujaba A 14 pUrve bAramA aMga Page 118 of 307 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) Agamano bhAga hatA. prathama pUrva eka hAthInA vajana jeTalA pramANanI syAhIthI lakhavAmAM AvyA hatA. bIjuM pUrva prathama pUrva karatA bamaNuM hatuM ane trIjuM bIjA pUrva karatAM bamaNuM tevI rIte cauda pUrva sudhI mAnavuM. tenI yAdI ane tenA mukhya viSayo nIce mujaba che: kramAMka pUrva nuM nAma 1 utpAda pUrva 2 astrAyanIya pUrva 3 vIryapravAda pUrva 4 astinAsti-pravAda pUrva jJAna-pravAda pUrva 6 6 satya-pravAda pUrva 9 Atma-pravAda pUrva karma-pravAda pUrva pratyAkhyAna-pravAda pUrva C 10 vidyA-pravAda pUrva 11 kalyANa pravAda pUrva 12 prANa-siddhavAya pUrva 13 kriyA-vizALa pUrva 14 loka-biMdusAra pUrva koSTaka E.2.B viSaya jIva ajIva ane tenA svarUpo (paryAya) nava tatva, cha dravya (SaTa dravya) vagere AtmAne urjA ne lagatuM, ajIva vagere anekAMtavAda, saptabhaMgI vagere pAMca prakAranA jJAna traNa prakAranA ajJAna vagere satya,saMyama,mauna,vANI vagere AtmAnA judA judA nayanA draSTikoNathI vizleSaNa karma, tenuM baMdhana, tenI prakRti, tenuM phaLa, saMtulana vagere paccakhANa, saMyama vItarAga vagere vidyA, apavAdarUpa kSamatAo, AcAro vagere AdhyAtmika jAgRtatA (apramAda) ane ALasa pramAda 10 prakAranA jIva tatvo (prANa) jIvana nuM AyuSya vagere kaLA, strIonI 64 kaLA ane puruSonI 84 kaLA vagere brahmAMDanA traNa bhAga gaNita vagere E.2.5 aMga-praviSTa Agama jainonA koI paNa saMpradAyamAM e bAbata vize matabheda nathI ke gaNadharo dvArA Agama aMganA 12 bhAga racavAmAM AvyA hatA ane te saMpUrNa jaina sAhityano AdhAra che. digaMbara mAne che ke bhagavAna mahAvIranA nirvANa bAda temaNe je Agamano upadeza Apyo hato te jaina zramaNo dvArA saMpUrNa rIte yAda rAkhavAmAM AvyA na hatA paraMtu zvetAMbaroe te AgamanuM saMrakSaNa karavAno prayatna karyo ane tene vyavasthita karyA temane e jJAna thayuM ke ghaNI badhI vastuo prAcIna AcAryo dvArA maukhika paddhatithI zikhavavAmAM AvI che ane teno jaina AgamamAM samAveza karavAmAM Avyo. jaina saMpradAya digaMbara kula aMga-praviSTa Agamo lupta saMrakSita 12 12 . Page 119 of 307 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zvetAMbara mUrtipUjaka 12 1 11 zvetAMbara sthAnakavAsI | 12 1 11 zvetAMbara terApaMthI 12 1 11 koSTaka E.2.K aMga-praviSTa mAgamanA viSayo E.2.5.1 AcArAMga sUtra (AyArAMga sutta) A Agama sAdhu jIvananA AcAro ane temanA vartananuM varNana kare che. temAM bhagavAna mahAvIranA tapa viSayanuM paNa varNana che. A bhASAkIya dRSTie jotAM sauthI junAmAM junuM Agama che. E.2.5.2 sUtra-kAMga sUtra (caDoga-suna) A Agama ahIMsA, jaina adhyAtma zAstra temaja bIjI dhArmika thIyarI jevI je kriyAvAda, akriyA vAda, ajJAnavAda ane vinayavAda vagerenuM khaMDana kare che. E.2.5.3 sthAnAMga sUtra (ThANAMga-sutta) A Agama jaina adhyAtma zAstranA mukhya viSayo ane tenI sUcino samAveza kare che. E.2.5.4 samavAyAMga sUtra A sUtra sthAnAMga sUtrathI alaga draSTikoNathI jaina dharmanA mukhya dravyo ane tenI sUcinuM varNana kare che. E.2.5.5 vyAkhyA-prajJapti athavA bhagavatI sutra (viyAha-paNatti) A Agama AtmA, dravya ane bIjA tene lagatA viSayonA gUDha jJAnane samajAve che. temAM 36000 savAlo ane javAbo carcAnA svarUpamAM darzAvavAmAM AvyA che. A agyAra aMga-praviSTa AgamamAM sauthI moTAmAM moTuM che. E.2.5.6 jJAtA dharma-kathAga sUtra (NAya dhama kahA sutta) A Agama jaina siddhAMtone udAharaNa ane kathAo dvArA samajAve che. bhagavAna mahAvIranA upadezanI rIta ne samajavA mATe A graMtha khUba ja agatyano che. E.2.5.7 upAsaka dazAMga sUtra GvAsaga sA Page 120 of 307 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A Agama bhagavAna mahAvIranA 10 zrAvakanA AcArone samajAve che. A Agama jaina dharma mujaba zrAvakanA AcArone samajavA mATe khUba ja agatyanuM che. E.2.5.8 aMtakRta dazAMga sUtra (anagaDadazAo) A Agama 10 mahatvanA sAdhuono karmono nAza karIne mokSa meLavavAnI kathAo kahe che. E.2.5.9 anuttaropa-pAtika dazAMga sUtra (anuttarova-vAi-dasAo) A Agama bIjA dasa pavitra sAdhuo jemaNe uMcAmAM uMcu svarga jene anuttara vimAna kahevAya che tene meLavyuM che tenI kathAo kahe che. E.2.5.10 prazna-vyAkaraNa sUtra (pahavAgaraNaima) A Agama jaina dharma mujaba pAMca mahAvrato ane pAMca kharAbamAM kharAba pAponuM varNana kare che. E.2.5.11 vipAka sUtra (vivAga suyama) A Agama sArA ne kharAba karmonA phaLane judI judI vArtAo dvArA samajAve che. E.2.5.12 draSTivAda sUtra bAramu aMga praviSTa Agamane badhA ja saMpradAyo lupta thayeluM mAne che. bIjA jaina sUtromAM maLatAM draSTivAdanA varNana mujaba A aMga praviSTa Agama badhA ja Agama sUtromAM sauthI moTAmAM moTuM hatuM ane tenA pAMca bhAga hatA (1)parikramA (2) karma sUtra (3)pUrvagata (4) prathama anuyoga ane (5) cUlikA. trIjA bhAga pUrvagatamAM 14 pUrvano samAveza thato hato. A pUrvamAM jaina dharmano adabhuta ane anaMta khajAno hato ane dareka viSaya uparanuM jJAna hatuM. E.2.6 aMga bAhya Agama 12 aMga Agamo je gaNadharo e racyA hatA. te AgamonI upara bIjA keTalAka dhArmika sAhityanI racanA keTalAka sthavira ke vaDIla sAdhuoe karI hatI jeno paNa jaina Agama tarIke samAveza karavAmAM Ave che. A sthavira sAdhuo be prakAranA hoI zake: zrutakevaLI - jemaNe 14 pUrveno abhyAsa karyo che ane dasa pUrvI - jemaNe 10 pUrvenuM jJAna meLavyuM che. zrutakevaLI AgamanA sArane samajavAnA draSTikoNathI vadhu jJAnI hoya che. E.2.6.1 judI judI paraMparAmAM aMga bAhya Agama = Page 121 of 307 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) digaMbaro e 14 graMthone, zvetAMbaro e 34 graMthone ane sthAnakavAsIoe 21 graMthone aMga bAhya Agama tarIke svIkAryA che. jaina saMpradAya kula aMga bAhya Agama lupta saMrakSita digaMbara 14 14 zvetAMbara mUrtipUjaka 34 deg 34 zvetAMbara sthAnakavAsI 21 21 zvetAMbara terApaMthI 21 0 21 koSTaka E.2.D digaMbaro 14 graMthone aMga bAhya Agama tarIke svIkAryA che. joke teo evuM mAne che ke A aMga bAhya Agamo bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 200 varSa bAda dhIre dhIre lupta thaI gayA che. AthI temanA mata mujaba saMpUrNa jaina Agama sAhitya bhagavAna mahAvIranA nirvANanA thoDAka varSo bAda lupta thai cUkyuM che. zvetAmbara paraMparA pramANe upAMga sUtro, cheda sutro, mULa sUtro, cUlikA sUtro ane prakIrNa sutro aMga bAhya Agamo che. E.2.6.2 zvetAmbara paraMparA mujaba aMga bAhya AgamanA peTA prakAro aMga bAhya Agamano prakAra sthAnakavAsI ane terApaMthI zvetAMbara mUrtipUjaka upAMga Agama 12 12 cheda sUtra Agama 6 4 mULa sUtra Agama 4 3 cUlikA sUtra Agama 2 2 prakIrNa sUtra Agama 10 O kula aMga bAhya Agama 34 21 koSTaka E.2.E E.2.6.2.1 upAMga Agama sUtra aMga praviSTa Agamano AdhAra laIne racavAmAM AvelA zAstrone upAMga Agama kahevAmAM Ave che. teo aMga praviSTa Agama vizenI vadhu samajUtI Ape che. E.2.6.2.1.1 aupapAtika sUtra (uvavAiyama) A Agama rAjA kUNikanA bhavya varaghoDAnI vAta kare che. jyAre te bhagavAna mahAvIranA darzana karavA jAya che. temAM e paNa samajAvavAmAM AvyuM che ke vyakti bIjA janmamAM svarga kevI rIte Page 122 of 307 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meLavI zake che. Compodium of Jainism - Part (II) E.2.6.2.1.2 rAjaprajJapti sUtra (rAcA-paseNa-Ejja A Agama kezI sAdhunI vArtAnuM varNana kare che. kezI sAdhu e bhagavAna pArzvanAthanA gaNadhara hatA. temaNe pradezI rAjAne AtmAnA astitva ane guNadharma vizenA saMdeho dUra karI ane te rAjAne jaina dharmanA anuyAyI banAvyA. temanA mRtyu bAda rAjA svargamAM deva tarIke janmyA. teo svargamAMthI pragaTa thayA ane temaNe bhagavAna mahAvIra para abhUtapUrva ThAThamATha ane vaibhavanI varSA karI. A AgamamAM 32 nATako lakhAyelA che je prAcIna bhAratanI nATya kalA para prakAza pheMke che. E.2.6.2.1.3 jIvAbhigama sUtra A Agama brahmAMDa ane temAM vasatA dareka jIvAtmAnA gUDha rahasyanI vAta kare che A jIva zAstra ane vanaspati zAstranA vidvAnone khUba ja mahatvanI mAhitI pUrI pADe che. E.2.6.2.1.4 prajJApanA sUtra (padmavaNA) A Agama judA judA draSTikoNathI AtmAnA svarUpa ne samajAve che. E.2.6.2.1.5 sUrya prajJapti sUtra (surya pannatti) A Agama sUrya, graho ane tenI sAthe saMkaLAyelA gaNitane tenI gatinA saMdarbhamAM samajAve che. E.2.6.2.1.6 caMdra prajJapti sUtra A Agama caMdra, graho ane tenI sAthe saMkaLAyelA gaNitane tenI gatinA sApekSamAM samajAve che. A baMne upAMgo caMdraprajJapti ane sUrya prajJapti e jUnA samayanA jyotiSazAstra samajavA mATe khUba ja upayogI che. E.2.6.2.1.7 jaMbudvipa-prajJapti sUtra A AgamamAM jaMbudrIpanuM varNana che. jaMbudrIpa jaina bhUgoLa zAstra mujaba madhyalokanA kendramAM Avelo moTo dvIpa che. A Agama keTalAka prAcIna rAjAo viSe paNa mAhitI pUrI pADe che. E.2.6.2.1.8 nIrayAvalI sUtra A Agama 10 rAjakumAra bhAIonI vArtA varNave che. A dasa rAjakumAro rAjA kUNikanI madadathI vaizAlInA rAjA ceTakanI sAme laDAI kare che. aMtamA A dasa rAjakumAro yuddhamAM maryA bAda narakamAM Page 123 of 307 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che. Compodium of Jainism - Part (II) E.2.6.2.1.9 kalpAvartasikA sUtra (kappAvaDamasIAo) A Agama rAjA kUNikanA putronI vArtA varNave che. teo rAjA ceTakanI sAme laDAImAM laDyA na hatA. teo saMsArano tyAga karIne sAdhu banyA ane mRtyu bAda teo svargamAM jAya che. E.2.6.2.1.10 puSpikA sUtra (pudhdhiAo) A Agama keTalAka devatAonI vArtA kahe che jemaNe potAnA pUrva janmamAM mahAvIranI bhakti karI hatI. E.2.6.2.1.11 puSpa cUlikA sUtra A Agama AgaLanA Agama jevI ja keTalIka bIjI vArtAo kahe che. E.2.6.2.1.12 vRSNidAsUtra (vanTiMsAo) A Agama varNave che ke bhagavAna neminAthe kevI rIte vRSNinA 10 rAjAone jaina dharma apanAvavA mATe manAvyA hatA. E.2.6.2.2 cheda sUtra cheda sUtramAM lakhavAmAM Avela vAto sAdhuo mATe che, zrAvako mATe nathI. te sAdhu jIvananA AcAro, tenI sajA tene pazcAtApa vagerenI mAhitI Ape che. e evuM paNa darzAve che ke sAdhuo temaNe karelI bhUlo ane pApa mATe kevI rIte pazcAtApa laI zake che. E.2.6.2.2.1 nizItha sUtra A Agama je sAdhu ane sAdhvIoe niyamono bhaMga karyo hoya temane sajAnA rUpamAM prAyazcitanI vidhi samajAve che. E.2.6.2.2.2 bRhata kalpa sUtra A Agama samajAve che ke sAdhu ane sAdhvIjIo dvArA karelA khoTA kArya mATe kayA prakAranA 10 prAyazcito zakya che. temAM sAdhu ane sAdhvInA pALavA lAyaka AcAronuM paNa varNana che. E.2.6.2.2.3 vyavahAra sUtra* Page 124 of 307 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A AgamamAM sAdhu ane sAdhvIne AcAra pALavAmAM bhUla paDe to tenI kabUlAta vizenI praNAlI samajAvavAmAM AvI che. temAM sAMbhaLanAra sAdhu ke sAdhvImAM kaI vizeSatAo hovI joIe, kaI bhAvanA sAthe kabUlAta ke AlocanA karavI joIe. temaja sAdhuoe kayuM prAyazcita levuM joIe, temAM sAdhu jIvananI bIjI maryAdAonuM paNa varNana che. E.2.6.2.2.4 dasazrutaskaMdha sUtra (AcAradazA) A sUtramAM 10 prakaraNa AvelA che. temAM asamAdhinI 20 jagyAo, AcAramAM nabaLAI lAvatA 21 moTA kAraNo, gurunI 33 prakAranI AzAtanA, AcAryanI 8 saMpadA ane tenA prakAro, citta samAdhinI 10 jagyAo, zrAvakanI 11 pratimA, sAdhu ane sAdhvIjIonI 12 pratimAo, kalpasUtra (paryuSaNa daramiyAna bolavAmAM Ave che), mohanIya karma baMdhanA 30 prakAro ane 9 nidAna (niyANA) viSenI mAhitI che. E.2.6.2.2.5 paMca kalpasUtra* A sUtra sAdhu ane sAdhvIo dvArA rojiMdA jIvanamAM karavAnI vidhionuM varNana kare che. A AgamanA mAtra chuTAchavAyA prakaraNo Aje upalabdha che. paraMtu keTalAka pahelAnA samayanA sAdhuo dvArA A sUtra para lakhavAmAM AvelA bhASyo ane yurNi Aje paNa upalabdha che. E.2.6.2.2.6 mahAnizitha sUtra A sUtra sAdhu ane sAdhvIjIo dvArA karavAmAM AvatI AlocanA ane prAyazcita varNave che. te jo koI sAdhu ke sAdhvI brahmacarya vrata bhaMga kare to keTalA pramANamAM duHkha bhogavavuM paDe tenuM varNana kare che. te sArA ane kharAba sAdhunA AcAranuM paNa varNana karIne tene samajAve che. E.2.6.2.3 mULa sUtro evA sUtro je sAdhu jIvananA prAthamika tabakkAmAM sAdhu ane sAdhvIjIo mATe bhaNavA jarUrI hatA tene mULa sUtra kahevAyA. E.2.6.2.3.1 Avazyaka sUtra AtmAnA zuddhikaraNa mATe niyamita rIte rAta ke divasa daramyAna karavAmAM AvatI jarUrI kriyA ke vidhione Avazyaka kahevAya che. cha AvazyakanuM varNana AgamamAM kareluM che. A cha Avazyako: sAmAyika, caturvizatI-stava, vaMdanA, pratikramaNa, kAyotsarga ane pratyAkhyAna che. E.2.6.2.3.2 dazavaikAlika sUtra Page 125 of 307 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A Agama sAdhu jIvananA AcAranuM TuMkamAM varNana kare che. E.2.6.2.3.3 uttarAdhyayana sUtra A AgamanuM jaina dharmamAM e ja sthAna che je dhammapadanuM bauddha dharmamAM ane gItAnuM hindu dharmamAM che. temAM dhArmika siddhAMto ane AcArane lagatI ghaNI vArtAo, saMvAdo ane A siddhAMto ane AcAra uparanA udAharaNa che. E.2.6.2.3.4 oghA niryukti athavA piMDa niryukti sUtra* A AgamamAM sAdhuonI sapharane lagatA. temanA nivAsane lagatA ane AhAra grahaNa karavAnA ane zrAvaka sAthenI jarUratane lagatA niyamo ane kriyAo che. E.2.6.2.4 cUlikA sutro evA zAstro je aMga praviSTa AgamanA arthane vadhAre che ke tene zaNagAre che tene cUlikA sutro athavA to cUlikA kahevAmAM Ave che. E.2.6.2.4.1 naMdI sUtra A AgamamAM tIrthaMkaro, gaNadharo ane pAMca prakAranA jJAna: mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa jJAnanuM vistRta varNana che. E.2.6.2.4.2 anuyoga dvAra sUtra A sUtra upadezane lagatI vividha rItonuM varNana kare che. E.2.6.2.5 prakIrNa sUtra evA zAstro je jaina dharmane lagatA keTalAka svataMtra ane chUTA chavAyA viSayonI carcA kare che tene pravINa sUtra kahe che. E.2.6.2.5.1 catu:zaraNa* A Agama cAra paropakArI lokonI prArthanAno samAveza kare che: 1) arihaMta - manuSyanA Adarza svarUpamAM rahelA bhagavAna 2) sidhdha - zuddha cetanAmAM rahelA bhagavAna 3) sAdhu ane 4) dharma. - E.2.6.2.5.2 Atura pratyAkhyAna (Aura paccakhANa)* Page 126 of 307 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A Agama eka samajadAra vyaktie bImArInA vividha tabakkAmAM levA joItA vratanu varNana kare che. ane kevI rIte maraNa pathArIe brahmAMDanA dareka jIvone kSamA yAcanA karavI joIe tenuM varNana kare che. E.2.6.2.5.3 bhakta pratijJA (bhatta pariNaNA)* A Agama upavAsanI prakriyAnuM ane maraNa pathArIe zuM ciMtana karavuM joIe tenuM varNana kare che. E.2.6.2.5.4 saMstAraka (saMthArAga)* A Agama potAnI icchA mujaba ane gaurava sAthe saMthArAnI prakriyAnuM varNana kare che. E.2.6.2.5.5 taMdUlanainAlika A Agama garbhAvasthAnI sthitinuM varNana kare che ane manuSya zarIra vize jJAna Ape che. E.2.6.2.5.6 caMdra vaidyaka A Agama dhyAnanuM varNana kare che. E.2.6.2.5.7 devendra stava* A Agama devalokamAM rahetA devonA nAma, temanI sattA ane temanA nivAsasthAnanuM varNana kare che. te caMdra, sUrya, graho ane tArAonuM paNa varNana kare che. E.2.6.2.5.8 gaNita vidyA A Agama hastarekhA zAstranuM ane te bhaviSya (nimitta) nI AgAhI karavA mATe kevI rIte upayogI che tenuM varNana kare che. E.2.6.2.5.9 mahA pratyAkhyAna* A Agama kharAba pApone kevI rIte saMpUrNapaNe choDI devA ane karelA pApo mATe kevI rIte prAyazcita karavuM tenuM varNana kare che. E.2.6.2.5.10 vIrastava* A Agama bhagavAna mahAvIranI prArthanAonuM varNana kare che. Page 127 of 307 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) *noMdha - sthAnakavAsI ane terApaMthI jaina saMpradAyo A AgamamAM mAnatA nathI. E.2.6.3 digaMbara aMga bAhya Agama digaMbara mAnyatA mujaba sthavira ke vaDIla sAdhuo 14 aMga bAhya AgamonI racanA karI hatI. je bAra aMga AgamathI alaga hatA. teo ema paNa mAne che ke A aMga bAhya Agama paNa lupta thai cUkyA che. A 14 bAhya AgamonA nAma nIce pramANe che: 1 sAmAyika 2 caturvizani stava 3 vaMdanA 4 pratikramaNa 5 vanayika kritIkarma desAvakAsika 8 uttarAdhyAna kalpavyavahAra 10 kalpakalpika 11 mahAkalpika 12 | 13 mahApuMDarika 14 nizIthika koSTaka E.2.F samatA vizenuM varNana 24 tIrthaMkaro nA nAma, temanA kalyANako, atizaya (viziSTa zaktio) ane samUha tarIke temanI prArthanA karavAnI rIto eka tIrthaMkaranI temanA maMdiramAM pUjA karavAnI vidhi vagere pratikramaNanA sAta prakAranuM varNana vinayanA pAMca prakAronuM varNana arihaMta siddha AcArya ane sAdhuo nI bhakti karavAnI rIto sAdhuone AhAra ke gocarI ApavAnI rIta sAdhuone kudaratI Aphato sAme pratikriyA ApavAnA rastA ane 24 parIsaho sahana karavAnI rIto sAdhuo dvArA AcAramAM zithilatA sAme pazcAtApa karavAnA rastA sAdhuonA AcAramAM viSaya kSetra ane bhAvanA saMdarbhamAM yogya ane yogyatA sAdhuonI zarIranI zaktio ane samayanA saMdarbhamAM sAdhuonI kriyA (saMvahana) cAra prakAranA nirvANane pAmavAnA kAraNo indra ke prati indra banAvAnA viziSTa prakAranA tapanI saMdarbhamAM kAraNo vividha prakAranA pazcAtApa ne lagatA Agama E.2.7 Agama paranI TIkAo Agama para TIppaNI prAkRta ane saMskRta bhASAmAM lakhAyelI che. prAkRtamAM je TIkAo lakhAyelI che tene niryukti, bhASya ke yurNi kahe che. niryukti ane bhASya padya(pado) nA svarUpamAM racAyeluM che. jyAre yurNi gadya(pATha) nA svarUpamAM racAyelI che. hAlanA samayanI badhI ja niryukti AcArya bhadrabAhue racelI che. teo vikrama saMvata(vi.saM) Page 128 of 307 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pAMcamI ane chaThThI sadImAM thai gayA. temanI niyuktimAM temaNe khUba ja AkarSaka rIte tatvajJAnane lagatA viSayonI carcA karI che. temaNe pramANa, naya, vikSepa vagere viSayo para lakhIne jaina tatvajJAnano khUba ja majabUta pAyo nAkhyo che. jo koIne koI cokkasa viSayane saMpUrNa rIte samajavo hoya to teNe bhASya vAMcavuM joie ke je AjanA divasa sudhI temanI racanAono saMdarbha laIne samajavAmAM Ave che. bhASAnA bIjA lekhomAM saMghadAsa gaNI ane jinabhadra sauthI vadhAre prakhyAta che teo sAtamI sadImAM thai gayA. ApaNI pAse atyAre je curNi upalabdha che te sAtamI ane AThamI sadImAM lakhAyelI che. curNinA lekhakomAM jInadAsa mahattara prakhyAta che. Agama para lakhAyelI jUnAmAM jUnI saMskRta TIkA AcArca haritadrasurIe lakhelI che. teo vikrama saMvata 757 thI 857 nI vacce thaI gayA. haribhadrasUri mukhyatve prAkRta yurNionI saMskRta AvRtti ApI che. haribhadrasUri bAda zilAMka surI dasamI sadImAM thai gayA jemaNe saMskRta TIkAo lakhI. zilAMka surI bAda sanya AcAryae uttarAdhyayana sUtra para prakhyAta saMskRta TIkA bRhata-TIkA lakhelI che. temanA bAda khUba ja prakhyAta TIkAkAra abhaya deva vi.saM.1072 thI 1134 sudhImAM thaI gayA. temaNe nava aMga upara saMskRta TIkAo lakhI che. ahIM ApaNe maladhArI hemacaMdra AcAryanuM nAma cokkasa yAda karavuM joIe jeo saMskRta TIkAkAra hatA. teo 12mI sadInA mahAna vidvAna hatA. joke Agama paranI saMskRta TIkAonA lekhakomAM malayagirinuM nAma sauthI mokhare che. teo hemacaMdrAcAryanA samakAlIna hatA. bIjA samakAlIna vidvAnoe tyArabAda bAlAvabodha TIkAo lakhavAnI cAlu karI je apabhraMza (jUnI gujarAtI) bhASA che temAM lakhAyelI che. 18mI sadImAM thaI gayelA dharamasiMha munie jUnI TIkAonA badhA arthone amAnya karyA ane temaNe potAnA navA arthaghaTano lakhyA. joke temanA arthaghaTano e temanA saMpradAyaloka gaccha)nA siddhAMto sAthe vadhu baMdhabesatA che je mUrtipUjAnA virodhamAM ubho thayo hato. E.2.8 digaMbarone mAnya sAhitya digaMbara saMpradAya mAne che ke mULabhUta 26 Agama sUtra hatA (12 aMga praviSTa + 14 aMga bAhya Agama). joke te bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 150 varSa bAda dhIre dhIre bhUlAtA gayA. AthI digaMbaro hAlanA Agama sUtro (je zvetAMbara saMpradAyanA mAne che) tene mULabhUta zAstro tarIke mAnatA nathI. Page 129 of 307 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mULabhUta zAstranI gerahAjarImAM digaMbaro be mukhya graMtha ane A be mukhya graMtho paranI TIkAo ane cAra anuyoga jemAM 20 thI paNa vadhu graMtho che. tene dhArmika tatvajJAna ane AcAronA pAyA tarIke mAne che. A zAstro I.sa. 100 thI 1000 nI vacce mahAna AcArya dvArA lakhavAmAM AvyA che. teoe mULa Agama sUtrono AdhAra laIne temanI kRtio racI che. E.2.8.1 digaMbara graMthonI yAdI mULa zAstronI gerahAjarImAM digaMbara zAstranI yAdI: zIrSaka varNana SaTakhaMDa Agama athavA mahA- mULa sUtra kamma-payaDI pAhuDA athavA lekhaka AcArya puSpadaMta ane bhUnI varSa I.sa.160 mahAkarma prakRti prAmRta kaSAya pAhuDA athavA kaSAya mULa sUtra AcArya guNadhara prAkRta dhavala-TIkA SaTakhaMDa AgamanA 1 thI | vIrasena I.sa. 780 5 bhAganI TIkA mahA-dhavala-TIkA SaTakhaMDa AgamanA 6ThThA vIrasena I.sa. 780 bhAga paranI TIkA jayadhavala-TIkA kaSAya pAhuDA uparanI vIrasena ane jinasena I.sa. 780 TIkA koSTaka E.2.G E.2.8.1.1 SaTakhaMDa Agama SaTakhaMDa Agamane mahA-kamma-payaDI pAhuDA athavA mahAkarma prakRti prAkRta tarIke paNa oLakhAya che. puSpadaMta ane bhUtabalInA nAmanA be AcAryoe I.sa. 160 mAM te lakhyuM hatuM. bIjuM pUrva Agama agarAyanIya tenA AdhAra tarIke vaparAyu che. A graMthamAM cha bhAga che. AcArya vIrasene tenA paranI TIkAo lakhI che. prathama pAMca bhAga uparanI dhavala-TIkA ane chaThThA bhAga paranI mahAdhavala- TIkA I.sa.780 mAM lakhAyelI che. E.2.8.1.2 kaSAya pAhuDA athavA kaSAya prAkRta AcArya guNadhare kaSAya pAhuDA lakhyuM che. pAMcamuM pUrva jJAna-pravAda A graMthanA AdhAra tarIke levAmAM AvyuM che. AcArya vIrasena ane temanA ziSya jinasene jaya dhavala- TIkA nAmaka graMthamAM tenI upara I.sa. 780 mAM TIkAo lakhI che. E.2.8.1.3 cAra anuyoga E.2.8.1.3.1 prathamAnuyoga dharma kathA anuyoga A anuyogamAM nIce mujabanA graMtho jemAM dhArmika kathAo, kaLA, sAhitya, itihAsa kAvya vagere Page 130 of 307 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAhitya AveluM che. zIrSaka lekhaka varSa padma purANa ravisena I.sa.650 harivaMza purANa jinasena I.sa.783 AdI purANa jinasena I.sa.783 I.sa.879 uttara purANa guNabhadra koSTaka E.2.H E.2.8.1.32 caraNa anuyoga AcAra) A anuyogamAM AcAro, siddhAMto, vartana ane tene lagatuM sAhitya AveluM che. zIrSaka lekhaka mULAcAra vattura | trivarNacAra vattura ratna-kadaMDa zrAvakAcAra samaMtabhadra koSTaka E.2.E varSa I.sa.600 I.sa.600 I.sa.600 E.2.8.1.3.3 karaNa anuyoga / gaNita anuyoga (gaNita) A anuyogamAM gaNitanA draSTikoNathI keTalAka viSayo samajAvavAmAM AvyA che. temAM nIce mujabanA graMtho che je bhUgoLa, gaNita, khagoLa zAstra, jyotiSa zAstra vagerene lagatuM sAhitya pUruM pADe che. zIrSaka lekhaka sUrya prajJapti anAmI caMdra prajJapti anAmI jaya-dhavala-TIkA gommaTasAra vIrasena, jinasena nemicaMdra, siddhAMta I.sa. 780 I.sa.1000 koSTaka E.2.J varSa zIrSaka FEBE E.2.8.1.3.4 dravya anuyoga (tatvajJAna) A anuyogamAM nIce mujabanA graMtho che je dhArmika siddhAMto, adhyAtma ane tatvajJAnane lagatuM sAhitya dharAve che. niyamasAra lekhaka varSa I.sa.100 paMcAstikAya pravacanasAra samayasAra kuMdakuMda I.sa.100 kuMdakuMda I.sa.100 kuMdakuMda I.sa.100 Page 131 of 307 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) tatvArtha sUtra umAsvAti I.sa.200 tatvArthasUtra paranI TIkA samaMtabhadra I.sa.600 tatvArthasUtra paranI TIkA pUjyapAda I.sa.700 natvArthasUtra paranI TIkA akalaMka I.sa.750 tatvArthasUtra paranI TIkA vidyAnaMda I.sa.800 Apta mImAMsA samaMtabhadra I.sa.600 Apta mImAMsA paranI TIkA akalaMka I.sa.750 Apta mImAMsA paranI TIkA vidyAnaMda I.sa.800 koSTaka E.2.K E.2.8 binamAgama sAhitya jaina dharmamAM seMkaDo ane hajAro pustako che je Agama sAhityano bhAga nathI ane A sAhitya Agama sAhitya paranI TIkAo ke tenI samajUtI athavA AcAryo ane vidvAno dvArA racAyelI keTalIka svataMtra kRtiono paNa samAveza kare che. A kRtio ghaNI badhI bhASA jevI ke prAkRta, saMskRta, apabhraMza (jUnI gujarAtI), junI marAThI, rAjasthAnI, gujarAtI, hindI, kannaDa, tamila, jarmana ane aMgrejImAM lakhAyelI che. digaMbara binaAgama graMthonI vAta ApaNe AgaLa digaMbara sAhitya vibhAgamAM joI gayA. keTalAka zvetAMbara binaAgama graMthonA udAharaNa A mujaba che: tatvArtha sUtra, zrI sanmati tarka, zrI pramANa naya, zrI syAdvAda ratnAkara, zrI vizeSa Avazyaka mahAbhASya, zrI tatva lokAlaMkAra, zrI kamma- payaDI, zrI dharma-parIkSA, zrI dharma saMgrahaNI, zrI yogadRSTi samuccaya, zrI yogazAstra, zrI yogabiMdu, zrI anekAMta jaya patAkA, zrI zAstra vArtA samuccaya,zrI jJAnasAra, zrI adhyAtmasAra, zrI adhyAtma- Atma-parIkSA, zrI anyayoga vyavadIkA, zrI zAMta sudhArasa vagere. E.2.10 keTalAka pavitra graMtho badhA ja jaina saMpradAyo sarvasaMmatithI zrI tatvArtha sUtrane Aje mukhya jaina graMtha gaNe che. A vibhAgamAM ApaNe zrI tatvArtha sUtra, zrI uttarAdhyayana sUtra (zvetAMbara zAstra) ane zrI samayasAra (digaMbara no pavitra graMtha) nI thoDI jhalaka joIzuM. AjanA samayamAM A traNe jaina dharmanA mukhya pustaka che. E.2.10.1 uttarAdhyayana sUtra (Agama sAhitya) uttarAdhyayana sUtra sauthI mahatvanA zAstromAMnuM eka che ane trIjuM mULa Agama sUtra che. pAraMparika rIte temAM bhagavAna mahAvIranI chellI dezanA hovAnuM kahevAya che. ghaNAM vidvAno mAne che ke AjanA Page 132 of 307 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) samayamAM upalabdha AvRttimAM judA judA samayanA kAryanuM saMkalana che. jo ke te mULabhUta zAstrono samakAlIna eka jUnAmAM jUno graMtha che. A graMthamAM jaina siddhAMno zIkhavavAnI judI judI rIno che. temAM draSTAMto, rUcakAo, dhArAvAhiko ane aitihAsika vArtAonA svarUpamAM udAharaNo ApelA che. temAM 36 prakaraNo ApelA che. jenA trIjA bhAganA prakaraNamAM aitihAsika vArtAo ane ghaTanAo che. keTalAka AgaLanA prakaraNamAM draSTAMto ane jaina dharmanA judA judA viSayo che. judA judA prakAranI rIto A graMthane khuba ja udAharaNa rUpa ane rasaprada banAve che. A graMtha upara navamI sadIthI zarU karIne ghaNI ja lAMbI ke TUMkI TIkAo lakhAyelI che. tenuM prathama aMgrejI anuvAda cheka i.sa.1895 mAM prakAzita thayo hato. A graMtha have ghaNI badhI bhASAomAM anuvAda thaIne upalabdha che jevIke jarmana, aMgrejI, hindI, gujarAtI vagere. anuvAdanI madadathI koI paNa mANasa tene vAMcI ane samajIne A graMthanuM mUlya AMkI zake che. cAlo have ApaNe A graMthanA mahatvanA viSayone joIe. A graMtha kahe che ke manuSyajIvana khUba ja durlabha che ane manuSya jIvana thakI ja zAzvata sukha meLavI zakAya che. AthI manuSya jIvanano zreSTha upayoga karavo jarUrI che. dareke potAnuM jIvana sArA AdarzothI ane samajaNapUrvaka jIvavuM joIe. te lokone sAdhu jIvana tarapha vaLavAnI preraNA Ape che je AMtarika sukhano rasto che. A sUtra kahe che ke nIce pramANenI cAra vastuo khUba ja durlabha che: * manuSyabhava * jinavANI zravaNa (dharmazravaNa) * samyaga darzana (zraddhA) * samyaka cAritra (saMyama) ApaNe e noMdhavuM joie ke mahAvIra temanA samayanA sAdhuomAM sauthI mokhare hatA. temanA sAcI zraddhA ane samajavALA ghaNA anuyAyIo hatA. temaNe ghaNA badhA lokone bAhya ane AMtarika sukhanI prApti mATe A mArganI preraNA ApI hatI. temaNe sAdhu jIvana, vItarAgatAno mArga vagere upara paNa bhAra mUkyo. jyAM 22 prakAranA pariSaho sahana karavA paDe che. vyaktie potAnI jAtane sAdhu banAvavA mATe zArIrika ane mAnasika kaThInAIono paNa sAmano karavo paDe che. uttarAdhyayana sUtra ApaNane kapila, namI, mRgaputra, saMjaya rathanemI, jayaghoSa, vijayaghoSa ane bIjI ghaNI vArtAo dvArA sAdhu jIvananA ghaNA badhA muddAo zIkhave che. te batAve che ke sAdhu jIvana AgaLanA sArA karmonA pariNAma svarUpe maLe che. vyaktie dareka samaye sAruM vicAravuM joIe ane sArA kAryo karavA joIe. eka prakaraNamAM eka sAdhunI vAta Ave che, jene uMcI jAtinA loko dvArA yogya mAna maLyuM na hatuM. pAchaLathI temanI dezanAe temane A mAna apAvyuM. Page 133 of 307 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mahAvIra kahe che ke sAdhu banavA mATe ane tenA guNo keLavavA mATe koI eka cokkasa jAtinI jarUra nathI. A jaina dharmanI mULabhUta vaizvikatA che. A sUtra evuM sUcave che ke bekALajI ane bedarakArI sArA nathI. temaja vadhAre paDato rAga ane bhogavilAsa paNa kharAba che. manuSyanI IcchAo ane AkAMkSAo asIma che. je asaMtoSanI lAgaNI UbhI karIne jIvanane dukhI banAve che. vyaktie sArA guNo keLavIne kharAba kriyAo ane vicArothI dUra rahevuM joIe. sArA evA prakaraNo jaina darzananA mULabhUta siddhAMtone zIkhave che. A siddhAMtano abhyAsa karavAthI AMtarika ane bAhya zuddhi thAya che. karmano siddhAMta jaina darzanano sAra che. samatAno abhyAsa (sAmAyika) ane dhyAnanI paNa carcA A sUtramAM thayelI che. lezyA (mana ane karma baMdhana mujabanI avasthA) vizenI thIyarI eka khUba ja mahatvanA mAnasika siddhAMta tarIke darzAvavAmAM AvI che. je vyaktinI vicAra prakriyA para prakAza pheMke che. jaina darzana kriyA lakSI dharma che. joke A sUtra evuM kahe che ke kriyAnA phaLa tyAre ja maLe che, jyAre te neka IrAdA sAthe ane kSatio ane bhUlathI dura rahIne karavAmAM Ave. chelluM prakaraNa duniyAnA jIva ane ajIva tatvanI samaja Ape che. te bhautikazAstra, rasAyaNazAstra, vanaspati zAstra ane prANIzAstra vizenI mAhitI Ape che. sAdhunA judA judA guNa ane vrata vizenA prakaraNamAM ahiMsA vizenI samaja maLe che. E.2.10.2 kalpasUtra (Agama sAhitya) pAraMparika rIte zvetAMbara saMpradAyamAM sauthI mahatvanuM zAstra kalpasUtra che. je paryuSaNanA cothAthI AThamA divasa sudhI vAMcavAmAM Ave che. kalpa eTale evI kriyA je dhArmika jJAna, AcAra ane saMyamane vadhAre. A zAstra ke je varSARtu daramyAna sAdhu jIvananA niyamonI samaja Ape che. te dazazrutaskaMdha nAmanA aMga bAhya AgamanuM AThamuM prakaraNa che. A prakaraNa uparathI eka alaga pustaka banAvavAmAM AvyuM che. jemAM tIrthaMkaronA jIvanacaritra ane gaNadharonI pATa paraMparA vizenI mAhitI che. AcArya bhadrabAhue ardhamAgadhI bhASAmAM I.sa. pUrve trIjI sadImAM A traNa prakaraNa (1216 pado)nI racanA karI hatI jene kalpasUtra kahevAya che. I.sa.454mAM valabhIpura vAMcanA daramiyAna sauprathama vakhata tene tADapatra para lakhavAmAM AvyuM. aitihAsika rIte sAdhuonI vacce paryuSaNa daramyAna ja tene vAMcavAmAM AvatuM. paraMtu lagabhaga 1500 varSathI jyArathI devardhigaNIe vallabhInA rAjA dhruvasena samakSa tenA putranA mRtyunuM duHkha ochuM karavA te vAMcyuM. tyArathI te jAheramAM zrAvako samakSa paNa vAMcavAmAM Ave che. i.sa.1879 mAM harmana jekobI nAmanA eka jarmana Page 134 of 307 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) vidvAne teno anuvAda karIne prathama vakhata kalpasUtrane prakAzita karyuM. kalpasUtramAM bhagavAna mahAvIranA jIvananA prasaMgonuM jIvaMta varNana, temaja temanA 27 pUrva bhavonuM varNana che. trizalA mAtAnA svapnanuM kAvyAtmaka varNana, tIrthaMkara mahAvIrano janma mahotsava, temanA bALapaNanA keTalAka kissAo, dIkSAno varaghoDo, temanI chadmastha avasthAmAM thayelA upasargo ane kevaLa jJAna tathA nirvANanuM varNana sAMbhaLanAranA manamAM tenuM citrAtmaka drazya ubhuM kare che. tIrthaMkara RSasadeva, neminA ane pArSanAthanA jIvana caritronuM paNa vistArapUrvaka varNana karavAmAM AvyuM che. saMvatsarInA divase AkhuM zAstra khUba ja AdarapUrvaka vAMcavAmAM Ave che. E.2.10.3 zrI samayasAra (bina Agama sAhitya) AcArya zrI kuMdakuMda svAmIe zrI samayasAra I.sa.100 mAM lakhyuM hatuM. tenA 800 varSa pachI dasamI sadImAM zrI amRtacaMdra AcAryae samayasAra para AtmakhyAti nAme TIkA lakhI. zrI jayasena ane amRtacaMdra AcAryae saMskRtamAM paNa TIkA lakhI che. A sadImAM zrIkAnajI svAmIe samayasAra vizenI vistRta samaja temanI gujarAtI pravacana mALAmAM ApI che, je ghaNA badhA zrAvako mATe samajavA mATenI saraLa bhASA che. samayasAranuM ghaNI bhASAo jevI ke saMskRta, gujarAtI, hindI, kannaDa, aMgrejI vageremAM paNa anuvAda thayelo che. A graMtha mukhyatve AtmA vizenA jaina siddhAMtone samajAve che. te nava tatvone sApekSatAthI samajAve che. A graMtha kahe che ke AtmAnA A baMdhano karmanA kAraNe nathI paraMtu potAnA ja puruSArthamAM khoTane kAraNe che. jyAre vyakti pote puruSArtha kare tyAre AtmAne mokSa maLe che. zAstro ane prabuddha upadezako AtmAne sAcI dizA tarapha mArgadarzana Ape che. kuMdakuMda svAmIe kahyuM ke anaMta samayathI AtmA potAno mULa svabhAva bhUlI gayo che. temaNe AtmAnI vizeSatA bIjA dravyo, tenA paryAyo vagerenA saMdarbhamAM samajAvI che. ane samyaga zraddhA upara bhAra mUkyo che. A graMtha kahe che ke sAcI zraddhA te samyaga darzana ane mokSa taraphanuM prathama pagathiyuM che. vrato, niyamo, tapa, pUjA prArthanA vagere samyaga darzananI pAchaLa pALavAmAM AvatA samyaka AcAra che. te e vAta para bhAra mUke che ke AdhyAtmika pragati sAdhavA mATe prathama mithyAtvathI dUra thavuM joIe. nizcaya draSTie AtmA zuddha che paraMtu vyavahArika draSTie tenI sAthe prAthamika ke sahAyaka kAraNothI karmo baMdhAyelA che. AtmAno mukhya guNa jJAna che ane dareka jIvAtmA dvArA te anubhavI zakAya che. A vAta upara khuba ja bhAra mUkavAmAM Avyo che. A graMthamAM 415 sUtro che jene nava bhAgamAM vibhAjita karavAmAM AvyA che. je nIce mujaba che: * jIva ane ajIva karma baMdhanA kAraNo ane tenI kriyA Page 135 of 307 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya ane pApa . Azrava * saMvara * nirjarA baMdha * mukti . saMpUrNa ane zuddha jJAna Compodium of Jainism - Part (II) jo koi A graMtha samajI zake ke je sApekSatAnI draSTie mukhyatve lakhavAmAM Avyo che, to tenI AtmAnA sAcA svabhAva viSenI samaja vadhu vistRta thaze. tyArabAda te samajI zakaze ke chevaTe puNya ane pApa baMnene choDavAnA che. jethI sAcI zraddhA prApta thaI zake ane chevaTe mokSa meLavI zakAya. aMtima lakSya AtmAne tenA mULa svabhAva ke zuddha svabhAvamAM lAvavAnuM che. A lakSyane meLavavA mATe ApaNe vrata-tapa, prArthanA vagere jevA samyaka AcAranI madada levAnI che paraMtu tenA upara saMpUrNa AdhAra rAkhavAno nathI. vadhu mAhitI mATe jo 5 bAcArya kaka E.2.10.4 tatvArtha sUtra (bina Agama sAhitya) moTAbhAganA jaina pavitra sAhitya mULabhUta rIte ardha-mAgadhI bhASAmAM lakhAyelA che. ardha-mAgadhI te samaye lokonI sthAnika bhASA hatI. paraMtu dhIre dhIre samaya badalAto gayo ane saMskRta rAjavI ane bhadra bhASA banI rahI. jaina vidvAnoe paNa dhArmika ane keTalAka bIjA graMtho saMskRtamAM lakhavAnI zarUAta karI. tatvArtha sUtra Avo prathama graMtha che je sUtramaya kathananA svarUpamAM che. tenA bIjA be nAma che: tatvArtha adhigama sUtra (tatvanA mULa svabhAva viSayanuM jJAna ApatuM pustaka) ane mokSa zAstra (mokSanA siddhAMto). joke prakhyAta rIte tatvArthasUtranA nAmathI ja oLakhAya che. tatvArtha sUtra traNa saMskRta zabdono banelo zabda che: tatva (sAco svabhAva), artha (vastuo ke vAstavikatA) ane sUtra (keTalAka zabdono samUha). AthI tene tenA viSayane anulakSIne tatvanA sAcA svabhAva vizenuM sUtra paNa kahevAya che. A graMtha kyAre racAyo tenI koi cokkasa mAhitI maLatI nathI, paraMtu evuM mAnavAmAM Ave che ke te bhavya sUtronI ke kAvyonI racanA karavAnA yugamAM racAyo haze. IsunI AgaLanI sadIomAM pUrvanA moTA bhAganA dharmanA tatvajJAnanA siddhAMto sAdI ane saraLa rIte lakhavAmAM AvyA hatA. brahmasUtra, yogasUtra, vaizeSika sUtra, nyAya sUtra vagere judI-judI mAnyatAnI sUtramaya racanAo che. tatvArtha / jaina darzananI racanA che. te I.sa. 200 thI 400 nI vacce racAyeluM hovuM joIe. sUtra Page 136 of 307 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AcAryazrI umAsvAti(zvetAMbara mAnyatA pramANe) athavA umAsvAmI (digaMbara mAnyatA pramANe) nI racanA tatvArtha sUtra badhAja saMpradAyo dvArA AjanA samayamAM mAnavAmAM AvatuM evuM jaina zAstra che. jemAM umAsvAtinA jIvana vize vadhu mAhitI maLatI nathI. teo brAhmaNa parivAramAM nayog2adhika gAmamAM jamyA hatA. temanA pitAnuM nAma svAti ane mAtAnuM nAma vattI hatuM. temaNe AcArya ghoSanaMdI (zvetAmbara paraMparA mujaba) athavA AcArya kuMdakuMda (digaMbara paraMparA mujaba) pAsethI dIkSA lIdhI hatI. purAtatva vibhAganA vizeSajJone maLelA purAvA mujaba teo bIjI sadInI zarUAtamAM athavA to prathama sadInA aMtamAM thai gayA hovA joIe. evuM mAnavAmAM Ave che ke teo hindu, vedika ane bauddha tatvajJAnanA ghaNA moTA paMDita hatA ane temane bhUgoLazAstra, khagoLazAstra, bhautikazAstra, AtmA, jIvana vagere vize paNa khUba ja UMDANapUrvakanuM jJAna hatuM. ItihAsakAro temane saMskRta bhASAnA sauthI moTAmAM moTA vidvAna jaNAve che. jaina vidvAno mAne che ke saMskRta bhASAmAM lakhanAra teo prathama hatA. tatvArtha sUtranI racanA viSe eka kathA pracalita che. sidhdhaya nAme zAstronA eka moTA vidvAna hatA. temaNe eka kAgaLanA TukaDA para lakhyuM ke, darzana, jJAna ane cAritra mokSano mArga che. tyArabAda teo koi kAraNosara gharathI bahAra gayA. umAsvAti gocarI levAnA mATe saMjogovazAta temanA ghare ja AvyA ane temaNe te vidvAna dvArA lakhelA zabdo joyA ane tenI AgaLa samyaga evo zabda lakhyo. eTale ke samyaga darzana, jJAna ane cAritra mokSano mArga che. jyAre sidhdhaya pAchA AvyA tyAre temaNe temanI mAtAne pUchyuM ke temanA vAkyanI AgaLa A zabda koNe umeryo? umAsvAti viSe temanI mAtA pAsethI jANyA bAda teo AcArya pAse gayA ane temaNe mokSa ane tene meLavavAnA mArgo vize pUchyuM. A praznonA javAba tatvArthasUtranI racanAno AdhAra che. tatvArtha sUtramAM 344 thI 357 jeTalAM sUtro che. je 10 prakaraNamAM vibhAjita karavAmAM AvyA che. A graMthamAM sauprathama vakhata jaina darzananA badhA ja saiddhAMtika ane vyavahArika muddAono samanvaya karavAmAM Avyo che. A nAno graMtha che paraMtu te jaina darzananA badhA ja mULabhUta viSayonuM varNana kare che. AdhyAtmika ane vaijJAnika baMne prakAranA jaina siddhAMtono A graMthamAM samAveza karavAmAM Avyo che. temAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, saphaLa jIvananuM aMtima lakSa e kAyamI AMtarika sukha athavA to mokSa meLavavAnuM che. A lakSya ApaNe to ja meLavI zakIe jo ApaNe samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyak cAritranA mArga upara cAlIe. A mArga para cAlavuM tyAM sudhI zakya nathI jyAM sudhI ApaNI pAse tatvo viSenuM yogya jJAna na hoya. A jJAna aMtaHsphuraNAthI maLI zake athavA to zAstrone vAMcavAthI, sAMbhaLavAthI ane tene samajavAthI ane AdhyAtmika gurunI madadathI maLI zake. A mApadaMDa to ja saphaLatApUrvaka pAra karI zakAya jo koI jJAnane, jJAnanA dareka prakArane judA judA draSTikoNathI samajI zake. A ja prakriyAno ApaNe Aje paNa jJAna meLavavA upayoga karIe che. Page 137 of 307 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) A graMtha mAtra bAhya duniyAnuM ja jJAna meLavavA mATenI rItonuM varNana karato nathI. paraMtu te aMtaranI duniyAnuM paNa jJAna meLavavAnA rastAonuM varNana kare che. tenA mATe tapa ane dhyAna dvArA mana, vacana ane zarIranI zuddhi karavI jarUrI che. A graMtha sAta prakAranA zAbdika ane azAbdika draSTikoNa ane anekAMtavAdanA siddhAMta vize paNa samaja Ape che. te samyaga jJAna meLavavA mATe pAyAnI samaja che. samyaga jJAnanI sAthe samyaga darzana Ave che. samyaga darzana ane samyaga jJAna jo sAthe hoya to samyaka AcAra paNa tenI pAchaLa Ave che. umAsvAtine A siddhAMtone mAnavIya mAnasazAstra mujaba yogya kramamAM goThavavA mATe cokkasathI mAna ApavuM joIe. AgaLanA zAstro kramanI draSTie thoDAka pheraphAro darzAve che. umAsvAtie jaina praNAlInA tArkika krama mujaba tene vyavasthita karyA che. A sRSTimAM asaMkhyAta jIvo che, ane dareka jIvane sukhI thavuM che. joke dareka jIvanA sukhI thavAnA rastA sarakhA nathI hotA. moTAbhAganA sukhI thavA mATe bhautika sAdhano upara AdhAra rAkhe che. teo bAhya vastuonI madada laine potAnI IcchAone saMtoSavAno prayatna kare che. A eka kSaNika sukha che, jyAM duHkha ane bIjI vadhu icchAo tenI pAchaLa Ave che. puruSArthano upayoga artha eTale ke dhana kamAvA thAya che jethI potAnI icchAone mANasa saMtoSI zake. ApaNA mahAna AcAryoe AvA prakAranA jIvone ochA vikasita jIvo kahyA che. tyArabAda evA loko hoya che jeo sukhI thavA mATe AdhyAtmika rastA (AMtarika sAdhano) para AdhAra rAkhe che. A rastAo svanirbhara che ane temAM puruSArtha dharma karIne kAyamI sukha ke mokSa meLavavA vaparAya che. AvA jIvone vadhu vikasita jIvo kahe che. AthI A zAstrano viSaya kAyamI sukha (mokSa) che, ane tenA prathama prakaraNanA prathama sUtramAM traNa Avazyaka vastuo je kAyamI sukha ke mokSa meLavavA mATe jarUrI che teno nirdeza karavAmAM Avyo che: samyagdarzana jJAna caritrANi mokSa mArga: tattvAryasUtra (11) - 'samyaga darzana jJAna cAritrANi mokSamArga A jaina darzanano sAra che. teno artha thAya che ke samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyak cAritra traNe sAthe mokSano mArga che. tyArabAdanA bIjA traNa pado sAta tatvonI vAta kare che. prathama prakaraNanA bAkInA sUtromAM judA judA prakAranA jJAna ane tarkanI prakriyA samajAve che. samyaka cAritra viSenI vAta AThamA ane navamA prakaraNamAM samAvavAmAM AvI che. * bIjuM, trIjuM ane cothuM prakaraNa jIva vize samajAve che. 0 bIjuM prakaraNa jIva vize samajAve che. che. trIjuM prakaraNa narka, nArakI jIva,manuSyajIvo, prANIo ane bhUgoLa vize samajAve che. Page 138 of 307 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 0 cothuM prakaraNa svarga ane devatAo vize samajAve che. * pAMcamuM prakaraNa ajIva tatva vize samajAve che * chaThThuM, sAtamu ane AThamuM prakaraNa judA judA prakAranA karma ane tenA phaLa vize tema ja Azrava ane baMdha vize samajAve che. * navamuM prakaraNa karmanI nirjarA ane saMvara vize samajAve che. * dasamuM prakaraNa AtmAnI saMpUrNa mukti ke mokSa vize samajAve che. E.2.10.5 samaNa suttama samaNa suttama samagra jaina dharmanA siddhAMtonuM ane jaina darzananuM saMkalana che. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA 2500 varSa bAda I.sa.1974mAM tenuM saMkalana karavAmAM AvyuM che. A saMkalana zvetAMbara jaina Agamo, digaMbara zAstra ane keTalAka jUnA graMtho para AdhArita che. temAM 756 sUtro ke pado che. A pustakamAM mukhya cAra vibhAgo che ane 44 peTAvibhAgo che. jaina dharmanA siddhAMtono sAmAnya paricaya ApavAnA hetuthI A graMthamAM jIvanamAM krame krame AdhyAtmika pragati karavAnI paddhati, nItimaya AcAra ane paraMparAgata bhaktimaya rItabhAtane vyApaka sthAna Apela che. E.2.11 sArAMza jaina sAhitya je gaNadharo ane zruta kevaLIo dvArA racavAmAM AvyuM hatuM tene Agama sAhitya kahe che. A sAhitya jaina dharmanA pavitra graMtho che. jaina AgamamAM 1) 14 pUrvo, 2) 12 aMga praviSTa Agama ane 3) aMga bAhya Agama (zvetAMbara mUrtipUjaka pramANe 34, zvetAMbara sthAnakavAsI pramANe 21 ane digaMbaro pramANe 14) che. badhA saMpradAyanA loko mAne che ke 14 pUryo ane draSTivAda je 12 muM aMga praviSTa Agama che te lupta thaI cUkyuM che. digaMbaro mAne che ke badhA ja jaina Agama lupta thaI cUkyA che jyAre zvetAMbara saMpradAyanA loko mAne che bhagavAna mahAvIrano upadeza zIkhavatA jaina Agamo Aje paNa astitva dharAve che. zvetAMbara mUrtipUjaka 34 aMga bAhya AgamamAM jyAre zvetAMbara sthAnakavAsI ema mAne che 21 aMga bAhya Agamo astitva dharAve che. A zAstro racavAno hetu zrotAone kAyamI sukha ke mokSano mArga batAvavAno che. Agama sUtro cAritra, samatA, vaizvikatA, maitrI ane sApekSavAda ane aneka tavAdanA mAdhyamathI vicAra prakriyA vize zAzvata satyo zIkhave che. te ApaNane dareka jIva pratye Adara rAkhavAnuM, AtmA, karma, brahmAMDa, sAdhu jIvananA AcAro, zrAvakanA AcAro, karuNA, ahiMsA ane aparigraha vize paNa zIkhave che. E.2.12 jaina Agama sAhityanA nAma Page 139 of 307 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) prakAra | pUrva pUrva pUrva krama saMskRta nAma prAkRta nAma bIjA nAma 1 utpAda pUrva gAyanIya pUrva 3 vIrya-pravAda pUrva pUrva 4 astinAsti-pravAda pUrva | pUrva 5 jJAna-pravAda pUrva pUrva 6 satya-pravAda pUrva pUrva w Atma-pravAda pUrva pUrva 8 karma-pravAda pUrva 9 | pUrva pUrva pUrva 10 vidyA-pravAda pUrva pratyAkhyAna-pravAda pUrva vidyAnuvAda-pUrva 11 | kalyANa pravAda pUrva kalyAnuvAda-pUrva pUrva 12 prANa siddhAya pUrva pUrva 13 | kriyA-vizALa pUrva pUrva 14 lauka biMdusAra pUrva aMga Agama 1 AcArAMga sUtra aMga Agama 2 |sUtra-kRtAMga sUtra triloka biMdusAra pUrva AyArAMga sutta yoga-suna aMga Agama 3 sthAnAMga sUtra ThANAMga-sutta aMga Agama 4 samavAyAMga sUtra aMga Agama 5 vyAkhyA-prajJapti viyAha-paNatti aMga Agama 6 jJAtA-dharma-kathAnga NAya-dharmI-kahA-sutta vakakha-paNatti NAyasuya aMga Agama 7 | upAsaka-dazAMga uvAsagadasAo uvAsaga-dAMga-sutta aMga Agama 8 | aMtakRta dazAMga sUtra aMtagaDadasAo aMga Agama 9 | anuttaropa-pAtika dazAMga anuttarova-vAi-dasAo aMga Agama 10 | prazna-vyAkaraNa pahavAgaraNaima paNDavAgaranA aMga Agama 11 vipAka sUtra vivAga suyama aMga Agama upAMga Agama | 1 12 draSTivAda sUtra | aupapAtika upAMga Agama | ra rAjaprajJapti upAMga Agama | 3 | jIvAbhigama upAMga Agama | 4 prajJApanA upAMga Agama |5 sUryaprApti uvavAiyama rAyA-paseNa-Ijja jIvAjIvAbhigama sUtra pannavaNA sura patti paNa vayAo surIya pati rAyapameNaIca Page 140 of 307 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) upAMga Agama |6 caMdra-prajJapti upAMga Agama | 7 | jaMbudvipa-prajJapti upAMga Agama | 8 nIrayAvalI caMda-prajJapti jaMbudAdIva prApta nIrayAvalIyAnama upAMga Agama | 9 | kalpAvartasikA kacce vAmana Akho kavacI khAnama upAMga Agama | 10 | puSpikA puSpiAo upAMga Agama | 11 | puSpa cUlikA upAMga Agama | 12 vRSNidazA puSpamUnio hiMdusAo cheda sUtro 1 nizItha cheda sUtro 2 bRhata kalpa nisiha buhana-po kampa cheda sUtro 3 vyavahAra cheda sUtro 4 | dasazrutaskaMdha cheda sUtro 5 paMca kalpa cheda sUtro 6 mahAnizA mULa sUtro 1 Avazyaka sUtra | mULa sU 2 dazavaikAlika sUtra mULa sUtro 3 uttarAdhyayana sUtra vyavahAra AcarAdasA paMcakappa manasa Avasmaya dazaveyAlIya uttarajajhayana vavahAra dasAsuyakakhAMdha jiyAkappa mULa sUtra 4 oghA niryukti athavA ohanIjajutti athavA piMDa niryukti piMDanI ta | naMdIsUyama anuyogaThAra cAraNa cUlikA sutro 1 cUlikA sutro 2 naMdI sUtra anuyoga-dvAra catu:zaraNa Atura pratyAkhyAna bhakta pratijJA prakIrNa Agama | 1 prakIrNa Agama 2 prakIrNa Agama |3 prakIrNa Agama 4 saMstAraka prakIrNa Agama 5 taMdUlavaitAlika prakIrNa Agama |6 caMdra vaidyaka prakIrNa Agama |7 devendra stava prakIrNa Agama | 8 gaNita vidyA prakIrNa Agama | 9 mahA-pratyAkhyAna prakIrNa Agama | 10 | vIrastava Aura-paccakhANa bhatta pariNaNA saMthArAga naMdukhIyAlIya caMdAvijyahA devindathAya gaNIvijA mahA- paccakhANa vIrattathava koSTaka E.2.L Page 141 of 307 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvanaya tatva, cha dravya (SaTa dravya) vagere agarAyanIya pUrvaanekAMtavAda, saptabhaMgI vagere pUrvasatya,saMyama,mauna,vANI vagere Compodium of Jainism - Part (II) cauda pUrva ( digaMbara) astinAsti-pravAda satya-pravAda karma-pravAda pUrvakarma, tenuM baMdhana, tenI prakRti, tenuM phaLa, saMtulana vagere vidyA-pravAda pUrvavidyA, apavAdarUpa kSamatAo, AcAro vagere prANa-siddhavAya pUrva 10 prakAranA jIva tatvo (prANa) jIvana nuM AyuSya vagere pUrvabrahmAMDanA traNa bhAga gaNita vagere Page 142 of 307 loka-biMdusAra utpAda pUrva jIva ajIva ane tenA svarUpo (paryAya) vIrya-pravAda pUrvaAtmAne urjA ne lagatuM, ajIva vagere jJAna-pravAda pUrvarvAca prakAranA jJAna, traNa prakAranA ajJAna vagere Atma-pravAda pUrvaAtmA nA judA judA nayanA draSTikoNathI vizleSaNa pratyAkhyAna-pravAda pUrvapaccakhANa, saMyama vItarAga vagere kalyANa pravAda pUrvaAdhyAtmika jAgRtatA (apramAda) ane ALasa pramAda kriyA-vizALa pUrvakaLA, strIonI 64 kaLA ane puruSonI 84 kaLA vagere Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zvetAMbara AgamanuM vargIkaraNa * = phakta zvetAmbara mUrtipUjaka dvArA mAnya aMga-praviSTa Agama 1 AcArAMga sUtra 11 aMga Agama (12muM aMga Agama lupta che) 2 sUtra-kRrtAga sUtra 3 sthAnAMga sUtra 4 samavAyAMga sUtra 5 vyAkhyA-prajJapti athavA bhagavatI sutra 6 jJAtA-dharma-kathAnga 7 upAsaka-dAMga 8 aMtakRta dazAMga sUtra 9 anuttaropa-pAtika darzAga 10 51-vyAkaraNa 11 vipAka sUtra 12 draSTivAda sUtra Page 143 of 307 123pAMga Agama 6 cheda sUtro aMga bAhya Agama 1 aupapAtika ra rAjaprajJapti 3 vAbhigama 4 prajJApanA 5 sUrya-prajJapti 6 caMdra-prajJapti 7 jaMbudvipa-prajJapti 8 nIrayAvI 9 kalpAvatasikA 10 puSpikA 11 puSpa cUlikA 12 vRdizA 1 nirzIya 2 bRhata kalpa 3 vyavahAra 4 dasazrutaskaMdha 5 paMca kalpa 6 mahAnizitha 1 Avazyaka sUtra 2 dazavaikAlika sUtra 4 mULa sUtro 3 uttarAdhyayana sUtra ra cUlikA sutro 10 prakIrNa Agama 4 odhA niryukti athavA piMDa niyukti 1naMdI sUtra raanuyoga-dvAra 1 catuHzaraNa ra Atura pratyAkhyAna 3 bhakta pratijJA 4 saMstAraka 5 taMdUlavaitAlika 6 caMdra vaidyaka 7 devendra stava 8 gaNita vidyA huM mahA-pratyAkhyAna 10 vIraktava Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 11 aMga Agama (12muM aMga Agama lupta che. 1AcArAMga sUtra rasUtra-kRttAMga sUtra sthAnatra sUtra 4 samavAyoga sUtra 5 vyAkhyA-prApti athavA bhagavatI sutra 6 jJAnA-dharma-kathA[ 7 upAsaka-dazAMga 8 aMtakRta darzAga sUtra zvetAMbara AgamanuM vargIkaraNa ha anuttaropa-pAtika darzAga 13 prazna-vyAkaraNa 11 vipAka sUtra 12 draSTivAda sUtra * = phakta zvetAmbara mUrtipUjaka dvArA mAnya aMga-praviSTa Agama A Agama sAdhu jIvananA AcAro, temanA vartana ane bhagavAna mahAvIranA tapa viSayanuM paNa varNana che A Agama ahIMsA, jaina adhyAtma zAstra temaja bIjI dhArmika thIyarI jevI je kriyA vAda, akriyA vAda, ajJAnavAda ane vinayavAda vagerenuM khaMDana kare che. A Agama jaina adhyAtma zAstranA mukhya viSayo ane tenI sUci no samAveza kare che. A sUtra sthAniMga sUtra thI alaga draSTikoNa thI jaina dharmanA mukhya dravyo ane tenI sUci nuM varNana kare che. A Agama e AtmA, dravya ane bIjA tene lagatA viSayonA gUDha jJAna ne samajAve che. temAM 3000 savAlo ane javAbo e carcA nA svarUpamAM darzAvavAmAM AvyA che. A Agama jaina siddhAMtone udAharaNa ane kathAo dvArA samajAve che. A Agama bhagavAna mahAvIranAM 10 zrAvakanA AcArone samajAve che. A Agama e 10 mahatvanA sAdhuono karmono nAza karIne mokSa meLavavAnI kathAo kahe che A Agama bIjA dasa pavitra sAdhuo jemaNe uMcAmAM uMcu svarga jene anuttara vimAna kahevAya che tene meLavyuM che tenI kathAo kahe che A Agama e jaina dharma mujaba pAMca mahAvrato ane pAMca kharAbamAM kharAba pApo nuM varNana kare che A Agama sArA ne kharAba karmonA phaLa ne judI judI vArtAo dvArA samajAve che bAramu aMga praviSTa Agama ne badhAja saMpradAyo lupta thayeluM mAne che aMga bAhya Agama 12 upoga Agama 6 cheda sUtro 4 mULa sUtro 2 cUlikA sutro 10 prakIrNa Agama Page 144 of 307 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) aMga-praviSTa Agama 11 aMga Agama (12muM aMga Agama lupta che) zvetAMbara AgamanuM vargIkaraNa * = phakta zvetAmbara mUrtipUjaka dvArA mAnya 12 upAMga Agama aMga bAhya Agama aupapAtika 2 rAjaprajJapti jIvAbhigama 4 prajJApanI 5 sUrya-prajJapti 6 caMdra-prajJapti 7 jaMbudvipa-prajJapti da nIrAvalI 9 kalpAvataMsikA 10 puSpikA 11 puSpa cUlikA 12vRNidazA 6 chaMda sUtro 4 mULa sUtro A Agama rAjA NikanA bhavya varaghoDAnI vAta kare che jyAre te bhagavAna mahAvIranA darzana karavA jAya che. temAM e paNa samajAvavAmAM AvyuM che ke vyakti bIjA janmamAM svarga kevI rIte meLavI zake che. A Agama kezI sAdhu nI vArtA nuM varNana kare che. kezI sAdhu e bhagavAna pArzvanAtha nA gaNadhara hatA. A Agama brahmAMDa ane temAM vasatA dareka jIvAtmAnA gUDha rahasya nI vAta kare che. A Agama judA judA draSTikoNathI AtmAnA svarUpa ne samajAve che. A Agama sUrya, graho ane tenI sAthe saMkaLAyelA gaNitane tenI gati nA saMdarbhamAM samajAve che. A Agama caMdra, graho ane tenI sAthe saMkaLAyelA gaNitane tenI gati nA sApekSamAM samajAve che. A AgamamAM jaMbudvIpanuM varNana che. A Agama 10 rAjakumAra bhAIo nI vArtA varNave che. A Agama rAjA kRNika nA putronI vArtA varNave che. A Agama keTalAka devatAonI vArtA kahe che jemaNe potAnA pUrva janmamAM mahAvIra nI bhakti karI hatI. A Agama AgaLa nA Agama jevI ja keTalIka bIjI vArtAo kahe che. A Agama varNave che ke bhagavAna neminAthe kevI rIte vRSNinA 10 rAjAone jaina dharma apanAvavA mATe manAvyA hatA. Page 145 of 307 2 cUlikA sutro 10 prakIrNa Agama Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMga-praviSTa Agama 11 aMga gama (12muM aMga Agama lupta che) Page 146 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) zvetAMbara AgamanuM vargIkaraNa * = phakta zvetAmbara mUrtipUjaka dvArA mAnya aMga bAhya Agama 12 upAMga Agama 1 nizIya sUtra 6 cheda sUtro 4 mULa sUtro 2 cUlikA sutro 10 prarkI Agama' 2 bRhata kalpa sUtra 3 vyavahAra sUtra 4 dazrutaskaMdha sUtra 5 paMca kalpasUtra 6 mahAnizitha sUtra 1 Avazyaka sUtra 2 dazavaikAlika sUtra 3 uttarAdhyayana sUtra A Agama je sAdhu ane sAdhvIo e niyamono bhaMga karyo hoya temane sajAnA rUpamAM prAyazcitanI vidhi samajAve che, 4 odhA niyukti athavA piMDa niyukti sUtra A Agama samajAve che ke sAdhu ane sAdhvIjIo dvArA karelA khoTA kArya mATe kayA prakAranA 10 prAyazcito zakya che, A AgamamAM sAdhu ane sAdhvI ne AcAra pALavAmAM bhUla paDe to tenI kabUlAta vizenI praNAlI samajAvavAmAM AvI che, A sUtramAM sAdhu ane zrAvakonA 10 prakaraNa AvelA che A sUtra sAdhu ane sAdhvIo e rojiMdA jIvanamAM karavAnI vidhio nuM varNana kare che, A sUtra sAdhu ane sAdhvIjIo dvArA karavAmAM AvatI AlocanA ane prAyazcita varNave che, AtmAnA zuddhikaraNa mATe niyamita rIte rAta ke divasa daramiyAna karavAmAM AvIka jarUrI kriyA ke vidhione Avazyaka kahevAya che. cha AvazyakanuM varNana AgamamAM kareluM che. A Agama sAdhu jIvananA AcAra nuM TuMkamAM varNana kare che. A AgamamAM dhArmika siddhAMto ane AcArane lagatI ghaNI vArtAo, saMvAdo ane A siddhAMto ane AcAra uparanA udAharaNa che, A Agama mAM sAdhuonI saphara ne lagatA, temanA nivAsane lagatA ane khorAka grahaNa karavAnA ane zrAvaka sAthenI jarUrata ne lagatA niyamo ane kriyAo che, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMga-praviSTa Agama 11 aMga Agama (12muM aMga Agama lupta che) Page 147 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) zvetAMbara AgamanuM vargIkaraNa * = kukta zvetAmbara mUrtipUjaka dvArA mAnya aMga bAhya Agama 12 upoga Agama 6 cheda sUtro 4 mULa sUtro 1 nadI sUtra ra cUlikA sutro 10 prakIrNa Agamana ra anuyoga dvAra sUtra 1 catu:zaraNa 2 Atura pratyAkhyAna 3 bhakta pratijJA 4 sestAraka 5 taMdulavaitAlika 6 caMdra vaidyaka 3 devendra stava 8 gaNita vidyA huM mahA pratyAkhyAna 10 vIrastava A Agama mAM tIrthaMkaro, gaNadharo ane pAMca prakAranA jJAna: mATI, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa jJAna nuM vistRta varNana che. A sUtra upadeza ne lagatI vividha rIto nuM varNana kare che. A Agama cAra paropakArI lokonI prArthanAno samAveza kare che. A Agama eka samajadAra vyaktie bImArInA vividha tabakkAmAM levA joItA vratanuM varNana kare che ane kevI rIte maraNa pathArIe brahmAMDanA dareka jIvone kSamA yAcanA karavI joIe tenuM varNana kare che. A Agama upavAsanI prakriyAnuM ane maraNa pathArIe zuM ciMtana karavuM joIe tenuM varNana kare che. A Agama potAnI icchA mujaba ane gaurava sAthe mAravAnI prakriyAnuM varNana kare che. A Agama garbhAvasthAnI sthitinuM varNana kare che ane manuSya zarIra vize jJAna Ape che. A Agama dhyAna nuM varNana kare che je rAdhAvedhanA varNana mujaba dareke karavuM joIe. A Agama devalokamAM rahetA devo nA nAma, temanI sattA ane temanA nivAsasthAna nuM varNana kare che, te caMdra, sUrya, graho ane tArAo nuM paNa varNana kare che. A Agama hastarekhA zAstra nuM ane te bhaviSya nimitta)na AgAhI karavA mATe kevI rIte upayogI che tenuM varNana kare che. A Agama kharAba pApI ne kevI rIte saMpUrNapaNe choDI devA ane karelA pApo mATe kevI rIte prAyazcita karavuM tenuM varNana kare che. A Agama bhagavAna mahAvIra nI prArthanAo nuM varNana kare che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digambaramAM mukhya sAhitya SaTakhaMDa Agama Page 148 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) dhavala TIkATakhaMDa Agama nA 1 thI 5 mAganI TIkA mahA-dhavala-TIkASAkhaMDa Agama nA 6ThThA bhAga paranI TIkA kaSAya pAhuDA cAra anuyoga jayadhavala TIkAkaSAya pAhuDA uparanI TIkA prathamAnuyoga padma purANa lekhaka ravisena I.sa.150 harivaMza purANa lekhaka jinasena I.sa.383 AdI purANa lekhaka jinasena I.sa.783 uttara purANa lekhakaguNabhadra I.sa.879 mULAcAra lekhaka vatura I.sa.600 caraNa anuyoga(AcAra) trivarNacAra lekhaka vatura I,sa,600 ratna-karaDa zrAvakAcAra lekhaka sammatabhadra I.sa.600 sUrya prajJapti karaNa anuyoga gaNita anuyoga caMdra prajJapti jaya-dhavala-TIkA lekhaka vIrasena, jinasena I.sa. 380 dravya anuyoga gomaTasAra lekhaka nemicadra, siddhAMta I.sa.1000 niyamasAra lekhaka kuMdakuMda I.sa.100 paMcAstikAya lekhaka kuMdakuMda I.sa.100 pravacanasAra lekhaka kuMdakuMda I.sa.100 samayasAra lekhaka kuMdakuMda i.sa.100 tatvArtha sUtralekhaka umAsvAti I.sa. 200 Apta mImAMsA lekhaka samaMtabhadra I.sa. tatvArthasUtra para nI TIkA lekhaka sammenadra I,sa,600 tatvArthasUtra para nI TIkA lekhaka pUjyapAda I.sa.700 tatvArthasUtra para nI TIkA lekhaka kalaMka I.sa. 750 tatvArthasUtra para nI TIkA lekhaka vidyAnaMda I.sa.800 Apta mImAMsA paranI TIkA lekhaka eka I,sa,750 Apta mImAMsA paranI TIkA lekhaka vidyAnaMda I.sa.200 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) digaMbara aMga bAhya Agama 1 sAmAyika samatA vizenuM varNana 2 caturvizati stava 4 tIrthaMkaro nA nAma, temanA kalyANako, atizaya (viziSTa zaktio) ane samUha tarIke temanI prArthanA karavAnI rIto OM vaMdanA eka tIrthaMkaranI temanA maMdiramAM pUjA karavAnI vidhi vagere 4 pratikramaNa pratikramaNa nA sAta prakAranuM varNana 5 vainayika 6 kitI karma vinayanA pAMca prakAronuM varNana arihaMta siddha AcArya ane sAdhuo nI bhakti karavAnI rIto ha desAvAsika sAdhuone AhAra ke gocarI ApavAnI rIta 8 uttarAdhyAna sAdhuone kudaratI Aphato sAme pratikriyA ApavAnA rastA ane ra4 parIsaho sahana karavAnI rItI huM kalpavyavahAra 10 kalpakalpika sAdhuo dvArA AcAramAM zighilatA sAme pazcAtApa karavA nA rastA sAdhuonA AcAramAM viSaya kSetra ane bhAva nA saMdarbhamAM yogya ane yogyatA 11 mahAkalpika 12 puMDarika sAdhuonI zarIranI zaktio ane samayanA saMdarbhamAM sAdhuonI kriyA (saMvahana) cAra prakAranA nirvANa ne pAmavA nA kAraNo 13 mahApuMDarika indra ke prati indra banAvAnA viziSTa 14 nizIthika prakAranA tapanI saMdarbhamAM kAraNo vividha prakAranA pazcAtApa ne lagatA Agama Page 149 of 307 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) F.1 tIrthaMkara mahAvIra F.2 tIrthaMkara pArzvanAtha F.3 tIrthaMkara neminAtha F.4 tIrthaMkara mallinAtha F.5 tIrthaMkara AdinAtha Section F : tIrthaMkaranI vArtAo Page 150 of 307 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) F.1.1 pUrva bhavo F.1 tIrthakara mahAvIra bhagavAna mahAvIranA pUrva bhavonI gaNatarI teonA nayasAranA bhavathI karavAmAM Ave che. je bhavamAM bhagavAna mahAvIrane samyakatva prApta thayuM hatuM. bhagavAna mahAvIranA mahatvapUrNa bhavomAM nayasAra (bhava-1), marIci (bhava-3), vizvabhUti (bhava-16), tripRSTa vAsudeva (bhava-18), priyamitra cakravartI (bhava-23) ane naMdana muni (bhava-25) che. naMdana muninA bhavamAM temaNe tIrthaMkara nAmakarma prApta karyuM hatuM. te pachI teo deva tarIke janmyA hatA. naMdana muninA bhava pachI trIjA bhavamAM temaNe vardhamAna mahAvIra tarIke janma lIdho hato. F.1.2 janma ane bALapaNa Azare 2600 varSa pahelA bhAratamAM dharmanuM svarUpa vikRta thaI gayuM hatuM. samAjamAM mULa cAra varNa vyavasthA hatI - brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra. te lagabhaga bhAMgI paDavAne Are hatI. brAhmaNo ja zikSita hatA ane potAnI jAtane zreSTha mAnatA hatA. to bIjI bAju zUdro pAse halakAmAM halakuM kAma karAvIne paNa samAjanI sevA karAvatA. varNabheda, liMgabheda, aMdhazraddhA, kriyAkAMDa, zoSaNa vagere dUSaNo khUba hatA. teo bIjo koI kAmadhaMdho karI zake nahi. yajJo tyAganA pratikanA badale hiMsAmaya banyA hatA. bhagavAnane prasanna karavA mATe pazuno bhoga Apavo e to sarvasAmAnya ghaTanA hatI. Izvara prasanna thaI temanI dareka IcchA paripUrNa karaze tevuM mAnatA. AvI sAmAjika ane dhArmika paristhitinA samaye bhagavAna mahAvIrano janma thayo hato. ema manAya che ke badhA tIrthaMkara kSatriya (rAjavI) parivAramAM janme che kAraNake e vAtAvaraNa, bhautika vastumAM zAzvata-kAyamI sukha nathI evuM samajavAmAM tIrthaMkarane madadarUpa che. anya tIrthaMkaronI mAtAnI jema rANI trizalAe 14 svapna joyA (zvetAMbera paraMparA pramANe). je hatA: siMha, hAthI, vRSabha, lakSmI, mALA, pUrNa caMdra, surya, dhvaja, kaLaza, padma sarovara, ratnAkara, AkAzI vimAna, ratnano Dhagalo ane dhumrahina agni. digaMbara paraMparA pramANe temaNe mIna yugala ane ucca siMhAsana paNa joyuM (digaMbara pramANe 16 svapna). jyAre temanA pati rAjA siddhArthe svapnanA ardhaghaTanakAro ane vidhvAnone svapnanA artha pUchyA tyAre teoe jAhera karyuM ke rANI trizalA tIrthaMkarane janma Apaze. bhagavAna mahAvIra jyAre mAtAnA garbhamAM hatA tyAre mAtAne takalIpha na thAya te mATe temaNe halanacalana baMdha karI dIdhuM hatuM. paraMtu AnAthI mAtA trizalA ciMtita thaI gayA. potAnA mATe Page 151 of 307 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mAtAne ciMtita joI bhagavAna mahAvIre garbhamAM ja mAtApitAnA jIvyA sudhI dIkSA na levAno ane parivArane na choDavAnuM nakkI karyuM hatuM. bhAratIya kelenDara mujaba mahAvIra bhagavAnano janma 599 bI.sI.mAM caitra suda terasanA dine thayo hato. A divasa eprila mahinAmAM Ave che ane ApaNe A divasa mahAvIra bhagavAnanA janma kalyANaka tarIke ujavIe chIe. bhagavAna mahAvIrane naMdivardhana nAme eka moTA bhAI hatA ane sudarzanA nAme eka bahena hatI. temanA janma pachI tarata ja indra mahArAja (devatAonA rAjA) bALaka tIrthaMkarane meru parvata para laI gayA. harSoullAsa ane AnaMda sAthe temano janmAbhiSeka karyo. te pachI indra mahArAja bALakane pAchA mAtA trizalA pAse mUkI gayA. AkhA dezamAM AnaMda phelAyo. je kSaNathI bhagavAnanA AtmAe garbhamAM praveza karyo te ja kSaNethI te rAjyanA sukha, saMpati, gaurava, Arogya ane khyAtimAM satata vRddhI thaI hatI ane parivAranA Adara ane pratiSThAmA vadhAro thayo hato. Aja kAraNathI bALakanuM nAma vardhamAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM jeno artha che "satata vadhatI samRddhi." vardhamAna bAlya avasthA ane yuvA avasthA daramyAna temanI hiMmata, nirbhayatA ane temanI kSamAnI asaMkhya ghaTanAo banI hatI. eka divasa ATha varSanA rAjakumAra vardhamAna temanA rAjya parivAranA mitro sAthe nagaranI sImamAM ramatA hatA. tyAre svarganA rAjA indrae rAjakumAra vardhamAnanI hiMmata ane nirbhayatAnI prazaMsA karI. bIjA eka svargIya deve A nivedanane paDakAra phekyo. teo mAnatA hatA ke badhA manuSyomAM bhayanA lakSaNa hoya ja che. temaNe vardhamAnanI hiMmatanI kasoTI karavAnuM nakkI karyuM. temaNe bhayAnaka nAganuM svarUpa dhAraNa karyuM ane bALako jayAM ramata hatA tyAM gayA. badhA bALako DarIne cIso pADI bhAgavA lAgyA paraMtu vardhamAna tyAM zAMtithI ane nirbhayatAthI UbhA rahyA. temaNe komaLatAthI nAgane hAthamAM laI ane bAjumAM ghAsamAM mUkI dIdho. nAganA rUpamAM rAjakumAra vardhamAnane DarAvavAmAM niSphaLa thayela deve pharI ekavAra temanI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. eka sAmAnya bALakanuM svarUpa dhAraNa karI te bALakonA jUthamAM joDAI gayA ane eka lakSya banAvelA vRkSa sudhInI doDanI spardhAnuM sUcana karyuM. jItanAra hAranAra para savAra thaI jyAMthI spardhA cAlu thaI hatI tyAM pAchA pharavuM evI zarata mUkI. svargIya deva ramata hArI gayA ane temaNe rAjakumAra vardhamAnane khabhA para UcakIne laI javAno prastAva mUkyo. rAjakumArane khabhA upara muktAnI sAthe ja e deve vizALa rUpa dhAraNa karyuM. paraMtu bhaya vinA rAjakumAra vardhamAne temanA khabhA para baMdha muThIthI phaTako Apyo hato. deva A phaTako sahana na karI Page 152 of 307 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zakayA ane potAnuM mULa svarUpa dhAraNa karIne rAjakumArane vaMdana karIne svargamAM pAchA pharyA. indra ane anya tamAma svargIya devoe rAjakumAra vardhamAnanI prazaMsA karI ane kahyuM ke A to mahAvIra jyAre vardhamAna 9 varSanA thayA tyAre temanA mAtApitAe vicAryuM ke have aupacArika zikSaNa ApavAno samaya AvI gayo che. teo icchatA hatA ke, kSatriya rAjakumArane anurUpa zikSA rAjakumAra zIkhe ane temaNe rAjakumArane nizALe mUkavAnuM nakkI karyuM. vardhamAna jyAre nizALe gayA tyAre temaNe sAmAnya bALakanI jema zikSakano paNa Adara karyo. svargamAMthI indradeve AvIne vardhamAnane thoDA zlokonu paThana karavA kahyuM, tyAre agAu zIkhelA na hovA chatAM vardhamAne zlokonuM askhalitapaNe paThana karyuM. zikSakane tarata ja samajAI gayuM ke vardhamAna temanA karatA vadhAre jANakAra che. vardhamAne tyAM zikSaNa pUrNa karyuM ane mahelamAM pAchA pharyA. F.1.3.tyAga F.1.3.1 dIkSAnI taiyArI yuvAnImAM rAjakumAra vardhamAna khUbaja saraLa ane zistabaddha jIvana jIvatA hatA. teo zAzvata sukhanI zodhamAM dIkSA grahaNa karavA icchatA hatA. paraMtu mAtAnA garbhamAM ja temaNe nakkI karyuM hatuM ke mAtA-pitAnA jIvana paryaMta kuTuMbano tyAga na karavo. 28 varSanI uMmare temanA mAtA-pitA mRtyu pAmyA. eTale have teo dIkSA levA taiyAra hatA. tethI temaNe potAnA moTA bhAI naMdIvardhanane dIkSAnI paravAnagI ApavAnI vinaMtI karI. rAjakumAra vardhamAnanuM gRhastha jIvananuM eka varSa bAkI hatuM, tyAre temaNe potAnI tamAma sAdhana, sAmagrI ane saMpati jarUriyAtamaMdone dAna ApavAnuM zarU karyuM. teo dararoja aneka sonAnA sikkAo, javerAta, kImatI ratno ane vastro dAnamAM ApatA. A ananya ane abhUtapUrva dAnathI lokonA manamAM prabhAva paDyo ke dAna jeo Ape che ane jene dAna maLe che te baMne mATe AzIrvAdarUpa che. udAratApUrvaka vitelA varSanA aMte rAjakumAra vardhamAne aparigrahavrata grahaNa karyuM. badhA rAga ane saMpatithI mukti svataMtratA meLavI te sAdhu vana mATe pUrNapaNe taiyAra hatA. temanA moTA bhAI naMdIvardhane dIkSA mATenI vistRta taiyArIo karI hatI ane samagra dezamAM bhAre utejanA phelAI hatI. indra mahArAjAe ane anya svargIya devatAoe paNa samArohamAM bhAga lIdho hato. sonA- Page 153 of 307 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) cAMdInA ghaDAomAM vividha pavitra sthaLonA pANI bharAyA hatA. rAjakumArane pavitra jaLathI snAna karAvyuM ane sugaMdhita lepathI alaMkRta karavAmAM AvyA. zAhI vastro paherAvIne kImatI javeratothI sajja karavAmAM AvyA. mAgazara mAsanI vada dazamanA divase zubha muhUrta rAjakumAra vardhamAne indra ane anya devo dvArA vahana karavAmAM AvelI pAlakhImAM haMmeza mATe mahela choDI dIdho. F.1.3.2 dIkSA pAlakhImAMthI utaryA pachI rAjakumAra vardhamAne temanA badhA vastro ane AbhUSaNono tyAga karyo ane teo eka azoka vRkSa nIce UbhA rahyA. hajAro lokonI hAjarImAM dIkSAnuM gauravapUrNa vrata lIdhuM. tyArabAda teoe paMca muSTi loca karyo. teoe pAMca mahAvrata - ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha lIdhA. jethI navA karmo baMdhAya nahIM ane jUnA karmono nAza thAya. dIkSA pachI tarata ja bhagavAna mahAvIrane mana:paryava jJAna prApta karyuM jenAthI badhA jIvanI lAgaNIo ane vicAronI anubhUti karI zakatA hatA. F.1.3.3 indranA rakSaNane nakAravuM saMpUrNa tyAga, rAga-dveSa rahita ane ahiMsA parAyaNa evA bhagavAna mahAvIra ekavAra kumAragrAma nAmanA gAmanI sImamAM pahocyA. teo eka vRkSa nIce halanacalana vagara sthira, maunavrata sahita pragADha dhyAnamAM UbhA hatA. tyAre eka govALa temanI pAse gayo ane baLadonI saMbhALa rAkhavAnuM kahIne tyAMthI jato rahyo. paraMtu bhagavAna mahAvIra to dhyAnastha hovAthI bhagavAna taraphathI koI pratikriyA AvI nahIM. jyAre govALa pAcho pharyo tyAre tene tenA baLado tyAM na dekhAyA tethI teNe bhagavAna mahAvIrane baLado viSe pUchyuM paraMtu maunavratanA kAraNe govALane koI javAba maLyo nahIM. rAtabhara govALa baLadone zodhato rahyo paNa tene baLada maLyA nahIM tethI te kaMTALIne pAcho jayAM bhagavAna mahAvIra hatA tyAM Avyo to tyAM teNe bhagavAnanI AsapAsa tenA baLadone beThelA joyA. govALa gusse bharAyo ane vicAravA lAgyo A koI sAdhu vezamAM cora che ane cAbuka laI bhagavAnane mAravA doDayo. paraMtu te samaye indra deva hAjara thayA ane govALane samajavyuM ke A saMta koI sAmAnya, bhaTakatA bhikSuka nathI paNa A to rAjA siddhArthanA putra rAjakumAra vardhamAna che ane emaNe hAlamAM ja dIkSA lIdhI che. indra deve bhagavAna mahAvIrane bhaviSyanI AvI ghaTanAo vakhate surakSA ApavA mATeno prastAva mUkyo tyAre bhagavAna mahAvIre khUba ja namratApUrvaka kahyuM ke, AdhyAtmika mArga para saMnyAsI potAnI rIte himaMta ane zistatAthI zuddhinA lakSa sudhI pahoMce che. svargIya devatAo ke manuSyanI madada vinA vyaktie potAnA karmono kSaya karIne mukti prApta karavI joIe. A sAMbhaLI indra deva Adara pUrvaka vaMdana karI tyAMthI cAlyA gayA. Page 154 of 307 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) F.1.3.4 zUlapANI dvArA kaSTa vicaratA vicaratA bhagavAna mahAvIra jyAre asthikAgrAma nAmanA gAmamAM AvyA tyAre teo zUlapANI nAmanA yakSanA maMdiramAM rAtri pasAra karavA mAMgatA hatA. gAmavALAoe temane cetavaNI ApI ke duSTa yakSa rAtri pasAra karavAvALA koIpaNa musAphIrane motane ghATa utAraze. paraMtu mahAvIre jarA paNa DagyA vagara tyAM ja rAtri pasAra karavAno Agraha karyo. temanI zaktio mATe A eka paDakAra che ema mAnI yakSa bahu ja krodhita thayA. teNe bhUta, hAthI, sApa ane siMhanA vividha svarUpo dhAraNa karIne bhagavAna mahAvIrane DarAvavAno prayAsa karyo paraMtu te niSphaLa gayo. tyArabAda teNe bhagavAnanI AMkho, kAna, nAka, mAthA, nakha ane pIThane vIMdhavA lAgyo paratuM A AtyAMtika vedanA paNa bhagavAnanA mananI zAMtine viMdhavAmAM niSphaLa rahI. A niSphaLatAthI zUlapANI potAnI rAkSasI zaktithI hatAza thayo ane eka divya AdhyAtmika prakAzathI prakAzita thayo. dhIre dhIre teno gusso ocho thayo, bhaya ogaLI gayo ane sad bhAvananI lAgaNI chavAI gaI. teNe mahAvIranA page paDI namratAthI temanI mAphI mAMgI. F.1.3.pa caMDakauzika asthikAgrAma choDIne mahAvIra vacAlA zaheranI dizAmAM AgaLa vadhyA. A zaherano mArga eka gADha, nirjana vanamAMthI pasAra thato hato. jyAre keTalAka bharavADoe mahAvIrane jaMgalamAM pravezatA joyA tyAre temaNe mahAvIrane te mArgamAM rahetA kALA nAga viSe cetAvaNI ApI. A sApanA phUMphADA ane trATaka zakti choDa ane vRkSane bALI nAkhatA ane uDatA pakSIo ane sthAyI manuSyonuM mRtyu karatA ema manAtuM hatuM. potAnA avadhi jJAnathI bhagavAna paristhitine jANatA hatA. potAnA sArvatrika premathI nAgane prakAzita karavA (jJAna ApavA) bhagavAna jaMgalamAM pravezI nAga jyAM raheto hato te sthAnanI najIka sthira halanacalana vinA dhyAna mudrAmAM UbhA rahyA. abhimAnI nAga phUMphADo mArato bhagavAna mahAvIranI sAme jotAM potAnA bilamAMthI bahAra nIkaLyo. paraMtu bhagavAna mahAvIra sthira, acala UbhA rahyA. AnAthI krodhita thayelA caMDakauzika nAge bhagavAna mahAvIra tarapha traNa vakhata jhera phelAvyuM. A jheranI na to bhagavAna mahAvIra para kaMI asara thaI ke na temanA dhyAnamAM khalela pahocI zakI. krodhamAM aMdha nAge potAnI pheNa vaDe saghaLuM jhera bhagavAna mahAvIranA pagamAM okayuM. paraMtu lohInA badale bhagavAnanA pagamAMthI dUdha (dUdha jevo sapheda padArtha) nI dhAra vahevA lAgI. bhagavAna mahAvIre karuNA sabhara namra najara nAga upara nAkhI. temaNe caMDakauzikane krodha para kAbU rAkhavA ane zAMti prApta thAya te mATe prakAzita(jJAna ApavA) karavAno prayAsa karyo. jyAre nAga mahAvIra bhagavAnanI animeSa draSTine maLyA tyAre temaNe potAnA aMtaramAM sukha zAMtinI lahera anubhavI. nAge ciMtana karavAnuM zarU karyuM ane temane jAti smaraNa jJAna (bhUtakALanA bhavanuM) jJAna thayuM ane samajAyuM ke tenA pAchalA be Page 155 of 307 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhavo daramiyAna bhAre gusso ane tIvra rAgane lIdhe te khUbaja pIDA ane adhogati sahana karI rahyo hato. te pastAvAnI lAgaNI anubhavI rahyo hato. temaNe AkhI jiMdagI koinI tarapha na jovAnuM ane khAvA-pIvAnA tyAganuM vacana lIdhuM. temaNe chellA traNa janmo daramiyAna karelA pAponuM prAyazcita karavA ane bhaviSyanA sudhAra mATe sthira thavAno nirNaya karyo. caMDakauzike zAMtipUrvaka potAnuM mAthuM bilanI aMdara ane zarIrano eka bhAga bilanI bahAra rAkhyo. thoDA samaya pachI jyAre lokoe sAMbhaLyuM ke caMDakauzika have koI mATe hAnikAraka nathI tyAre teo jijJAsAthI ene jovA bahAra AvyA. teoe tene zAMtithI paDelA joyA ane keTalAka loko dUdha ane bhojana ApI tenI upAsanA karavA lAgyA jyAre bIjA loko gusse hatA kAraNake temanA kuTuMbIone teNe mAryA hatA. te badhAe tenA para patthara pheMkI ane lAkaDAnI lAkaDIo vaDe mAra mAryo. tenA lohI, dUdha ane khorakanA kAraNe tyAM kiDIo AkarSAI paraMtu caMDakauzike krodhita thayA vinA zAMtipUrvaka svechAe kiDIono DaMkha ane mAra sahana karyo. thoDA divasa pachI temanuM mRtyu thayuM. Atma saMyama ane bhAvanAonA niyaMtraNathI (rAga-dveSa rahita paNuM) temanA ghaNA pApa karmono nAza thayo. tethI jIvananA aMta bAda temano janma svargamAM thayo. F.1.3.6 caMdanabALA - dIkSA pachInA bAramAM varSa daramiyAna bhagavAna mahAvIra lAMbI tapasyA pachI kauzaMbI zaheramAM pravezyA. manamAM nakkI karelo abhigraha pUro thAya pachI ja bhikSA svIkAravI evuM temaNe nakkI karyuM hatuM. e abhigraha hato - pravezadvAra para eka paga aMdara ane eka paga bahAra hoya evI vyakti dvArA TopalInA khuNAmAMthI ApavAmAM AvelA aDadanA bAluDA vahoraze svIkAraze temaja te vyakti rAjakumArI hovI joIe, jenA hAtha ane paga sAMkaLethI bAMdhelA hoya, teNe aThThama tapa (traNa divasanA upavAsa)nI ArAdhanA hoya ane AMkhomAMthI azru vahetA hoya. pAMca mahinA ane 25 divasa vItI gayA paraMtu emano abhigraha pUro thato na hato. eka divasa teo caMdanabALA pAse AvyA. je eka dhArmika vepArIne tyAM gulAma tarIke vecAela rAjakumArI hatI. te vepArInI IrSALu patnI dvArA tenuM muMDana karavAmAM AvyuM hatuM. teNe bhagavAna mahAvIranA badhA abhigrahaNazarato) pUrA karyA tethI bhagavAne bhikSAno svIkAra karyo. caMdanabALAnI saMpUrNa vArtA pachInA vArtA vibhAgamAM vistArathI joIzuM. F.1.3.7 chellI yAtanA : kAnamAM khIlA ciMtananA teramAM varSa daramiyAna carmInI gAmanI sImamAM bhagavAna mahAvIra gUDha dhyAnamAM lIna UbhA hatA. eka govALa temanI pAse gayo ane baLadonI saMbhALa rAkhavAnuM kahIne tyAMthI jato rahyo. paraMtu bhagavAna mahAvIra to dhyAnastha hovAthI bhagavAna taraphathI koI pratikriyA AvI nahIM. Page 156 of 307 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jyAre govALa pAcho pharyo tyAre teNe tenA baLado tyA na dekhAyA tethI teNe bhagavAna mahAvIrane baLado viSe pUchyuM paraMtu bhagavAna dhyAnamAM lIna hovAthI koI javAba govALane maLyo nahIM. govALa gusse thaI bhagavAna mahAvIranA kAnamAM khIlA ThokayA. bhagavAna mahAvIre A darda dhairyathI sahana karyuM. tyAMthI bhagavAna mahAvIra pAvA gayA. bhikSA mATe teoe siddhArtha nAmanA samRddha vepArInA gharamAM praveza karyo. te vepArI khAraka nAmanA cikitsaka sAthe beTho hato. bhagavAna mahAvIranA caherAnI abhivyaktithI teo tIvra pIDAmAM che evuM cikitsaka samajI gayA. khUba ja muzkelIthI mahAvIrane teno IlAja karAvavA samajAvyA. temane telathI bharelA TabamAM besADI masAja karavAmAM Avyo ane tyArabAda auSadhIya kAMTA vaDe khIlA kADhI nAkhavAmAM AvyA. du:khAvo eTalo tIvra hato ke bhagavAna mahAvIrathI paNa vedanAnI cIsa nIkaLI gaI. pachI cikitsake pATApiMDI karI, tyAre paNa bhagavAna zAMta cite dhyAnamAM rahyA. chellI yAtanAnI saMpUrNa vArtA pachInA vArtA vibhAgamAM vistArathI joIzuM. F.1.3.8 kevaLa jJAna ane nirvANa mahAvIra svAmIe sADA bAra varSa sudhI ugra tapasyA karI ane UMDA dhyAnamAM rahyA. A samaya daramiyAna temaNe jaMgalo, nirjana sthaLoe nivAsa karyo. eka divasathI laIne cha mahinAnA upavAsa karyA. badhA avarodhono ane kaSTono dhairya ane hiMmatapUrvaka sahana karI teo dhyAnanA uccatama tabakke pahoMcyA. teo jambhIkA gAme pahoMcI tyAMnI RjuvAlIkA nadInA kAMThe rokAyA. te samaye temane be divasanA upavAsa hatA. bAkI rahelA karmono kSaya karavA teo godulIkA AsanamAM beThA hatA. vaizAkha suda dazamanA divase uccatama dhyAnastha avasthAmAM sarva ghAti karmono kSaya thatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM. bhagavAnane kevaLajJAna thayuM te samaye Indra ane bIjA svargIya devonuM siMhAsana calAyamAna thayuM. bhagavAnanA cothA kalyANakano pavitra prasaMga ujavavA badhA devo bhegA thayA. temaNe bhagavAna mahAvIranA prathama upadeza mATe samavasaraNanuM nirmANa karyuM. bhagavAna mahAvIre prathama upadeza rAtre Apyo jyAre phakta devo ja hAjara hatA. pachI bhagavAne pAvapUrInI yAtrA karI ane mahAsena nAmanA bagIcAmAM rokAyA. ahI azoka vRkSanI nIce besI bhagavAna mahAvIre ardhamAgadhI bhASAmAM upadeza Apyo. F.1.3.8.1 agiyAra jJAnI brAhmaNo banyA gaNadhara aneka atizaya athavA guNothI saMpanna bhagavAna mahAvIre devatAo, manuSyo ane prANIonI sabhAmAM AtmalakSI ane hradayasparzI upadeza ApyA. te samaye nagaranA anya bhAgamAM eka mahAna balidAna yajJa cAlato hovA chatAM vizALa ToLA yajJanI viparIta dizAmA samavasaraNa tarapha jatAM Page 157 of 307 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jovA maLyA. balidAnanA mukhya pUjArI gautama gautranA indrabhUtie A ToLA kayA jAya che tenI pUchaparacha karI ane temane khabara paDI ke badhA bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamA jAya che. bhagavAna mahAvIra lokone AkarSita kare che te jANI indrabhUtino ahama ghavAyo ane sarvajJa gaNAtA bhagavAnanuM parIkSaNa karavAnuM nakkI karyuM. temaNe potAnA ziSyo sAthe samavasaraNamAM javAnuM nakkI karyuM. bhagavAna mahAvIre indrabhUtine nAmathI bolAvI pUchyA vagara AtmA viSenI temanI zaMkAonuM samAdhAna karyuM. tethI indrabhUtie potAnA 500 ziSyo sAthe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. A sAMbhaLIne yajJa pAsenA bAkInA dasa viddhavAno samavasaraNamAM AvyA ane temanI zaMkAonuM samAdhAna thayA pachI 4400 ziSyo sAthe dIkSA svIkArI. A rIte bhagavAna mahAvIre caturvidha saMghanI sthApanA karI ane mukti mArgano upadeza Apyo. 11 brAhmaNo temanA mukhya ziSyo banyA je gaNadhara tarIke oLakhavAmAM AvyA. F.1.3.8.2 bhagavAna mahAvIranI pAvapurImAM aMtima dezanA ane mokSa eka tIrthaMkara tarIkenA temanA jIvananA trIsa varSa daramyAna bhagavAna mahAvIre lAkho lokone ahiMsAno upadeza Apyo ane hajAro lokone dIkSA ApI. 527 bI.sI mAM 72 varSanI uMmare temanuM aMtima comAsuM pALavA pAvapurI AvyA. Aso mAsamAM khorAka ane pANI lIdhA vinA be divasanA upavAsa karyA. suvarNa kamaLa para kamaLa mudrAmAM besI caturvidha saMgha samakSa potAno chello ane sauthI lAMbo upadeza Apyo je 48 kalAka cAlyo. (A upadeza pachIthI jaina zAstramAM saMkalita karAyo hato ane tene uttarAdhyAna sUtra tarIke oLakhavAmAM Ave che.) amAsanI vahelI savAre, bhagavAna mahAvIranA bAkI rahelA cAra aghAti karmono kSaya thayo A rIte AThe karmono kSaya karIne bhagavAna mahAvIrano AtmA lokanA zikhara para pahoMcyo ane siddhonA kAyamI nivAsasthAna siddhazIlA para gayA. A rIte bhagavAna mahAvIra muktine pAmyA. F.1.3.8.3 svargIya devo ane mAnavo dvArA aMtima saMskAra bhagavAna mahAvIranA nirvANa samaye vividha rAjyonA 18 zAsako hAjara hatA. bhagavAnano jJAna dipaka jyAre vizvamAMthI bujAyo tyAre teoe mATInA asaMkhya dIpako pragaTAvyA. A rIte divALInA parvanI zarUAta thaI. bhagavAna mahAvIranA pAMcamA kalyANakanI jANa pachI indra ane anya devatAo ujavaNI karavA pRthvI para AvyA. temaNe bhagavAnanA zarIrane pavitra jaLathI snAna karAvyuM, caMdanano lepa karyo, kImatI vastrothI sajja karyA, tAja ane anya AbhUSaNothI zaNagAryA. temane pAlakhImAM laI javAmAM AvyA. lAkho loko zobhA yAtrAmAM joDAyA. vAjiMtro Page 158 of 307 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) para gauravapUrNa saMgIta vAgI rahyuM hatuM, sugaMdhita caMdananA lAkaDA upara pAlakhI mUkavAmAM AvI. aMtima prArthanA karyA pachI agni pragaTAvavAmAM AvI. pachIthI agni bujhAvavA attarayukta pANI chAMTavAmAM AvyuM. temanA dAMta ane hADakAM devatAo svargamAM laI gayA. F.1.3.9 upadeza bhagavAna mahAvIranA upadezonuM temanA ziSyo dvArA 12 pustakomAM sUtronA rUpamAM maukhika rIte saMkalana karavAmAM AvyuM hatuM. A pustako aMga Agama sUtra tarIke oLakhAyA. aneka viddhavAna AcAryo (zruta kevalI sAdhuo) e aMga Agama sUtrone vadhu samajAvavA ghaNA pustakonuM saMkalana karyuM hatuM. A badhA pustako gama athavA Agama sUtro kahevAmAM Ave che ane te jaina dharmamAM zAstra tarIke mAnavAmAM Ave che. A Agama sUtro samayanI sAthe sAthe maukhika rIte sAdhuonI peDhI dara peDhI pasAra karavAmAM AvyA hatA. samaya jatAM A Agama sUtromAMthI keTalAka khovAI gayA. lagabhaga eka hajAra varSa pachI yAda rahelA Agama sUtronuM saMkalana karavAmAM AvyuM hatuM ane tADapatrI para lakhavAmAM AvyuM hatuM. bodha : dareka ghaTanAmAM tIrthaMkara mahAvIranA mana ane AtmA temanI zArIrika vedanA ane yAtanA upara jItI jAya che e ApaNane A ghaTanAothI jaNAya che. temaNe dhyAna ane tapasyAthI AtmAnuM kiraNa karyuM loka, reka vastuone potAnA khAsa alaga koI bheda nA ane amara AtmAnI mukti para dhyAna kendrita karyuM hatuM. vizeSatAo : pAchalA bhavo : nayasAra (bhava 1, smayakatvanI prApti) marIci (bhava 3) vibhUti (bhava 16) tripuSTa vAsudeva (bhava 18) priya mitra cakravartI (bhava 23) ane naMdana muni (bhava 25 tIrthaMkara nAma karmanI prApti, mahAvIra tarIkenA janma pahelA 3 jIvana) 599 bI.sI. samaye rAjA siddhArtha ane rANI trizalA jemaNe 14 ke 16 svapno joyA hatA bhAI - naMdIvardhana, bahena - sudarzanA. himaMta ane dhyAnanA prasaMgo - bALapaNamAM nAga, gAyanuM dhaNa, zUlapANI rAkSasa, caMDakauzika, kAnamAM khIlA. mahatvapUrNa saMkaLAyelA nAma - caMdanabALA, 11 gaNadhara (gautama svAmI). upadezo : Agama sUtra (12 aMga) nirvANabhUmi - pAvapurI, divALI tahevAra Page 159 of 307 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) F.2 tIrthaMkara pArzvanAtha Azare 3000 varSa pahelA bhAratanA gaMgAkinAre AvelA vArANasImAM (banArasa) azvasena rAjA rAjya karatA hatA. rANI vAmAdevI sAthe azvasena rAjA zAMtipUrvaka jIvana jIvatA tathA paNa khUba ja lokapriya hatA. mAgazara vada 10 (lagabhaga Disembara mahino) nA divase vAmAdevIe rAjakuMvarane janma Apyo. garbhAvasthA daramiyAna eka divasa bAjumAMthI sApa pasAra thato joyo hato, te sApanI chApa vAmAdevInA mana para bahu gherI thaI tethI janmelA bALakanuM nAma pArzvakumAra pADyuM. saMskRta artha pramANe dhAryA keTale najIkanuM khUba ja samRddhi vacce ucharatA pArzvakumAra moTA thatAM khUba ja AkarSaka yuvAna banyA. te khUba ja vivekI, bahAdura tathA kuzaLa yoddhA hatA. AjubAjunA rAjAo tenAthI prabhAvita thai potAnI kanyAne pArzvakumAra sAthe paraNAvavA Atura hatA. pArzvakumAranA lagna pADozanA rAjAnI rAjakuMvarI prabhAvI sAthe khUba ja dhAmadhumathI thayA. pArzvakumAra potAnuM paraNIta jIvana sukhethI pasAra karatA hatA. te samaye bALapaNamAM ja mAtA pitA gumAvela anAtha bhikSuka kamaTha tyAM vArANasImAM paMcAMgni havana karavA mATe Avyo. e kriyAkAMDI hato. tenI pAse koI prakAranI mUDI nahotI. lokonI dayA para jIvato hato. tenA vidhi-vidhAnathI loko khUba ja prabhAvita thayA ane tenI bhakti karavA lAgyA. kamaThanA yajJa vize jyAre pArzvakumAre jANyuM tyAre agnithI thatI hiMsAne lIdhe teo tene tema na karavA samajAvavA lAgyA paNa kamaTha koI hisAbe mAnyA nahIM. atIndriyanA jJAnathI pArzvakumAre yajJamAM baLatA lAkaDAmAM rahelA sApane joyo. potAnA mANasone te lAkaDuM bahAra kADhI lai sApane bacAvavA kahyuM. sevake aDadho baLela sApa bahAra kADhyo. koIne sApa dekhAyo nahoto. tethI pArzvakumAre sApane joyo tenAthI badhAne khUba ja Azcarya thayuM. maratA sApane navakAra saMbhaLAvyo. sApa kSaNavAramAM mRtyu pAmyo. mRtyu bAda te sApe svargamAM rahetA nAgakumAronA rAjA dharaNendra nA rUpe pharI janma lIdho. potAnA yajJanA agnithI sApa maryo teno pastAvo thavAne badale kamaTha pArzvakumAra upara gusse thayA. badalo levAnI taka zodhyA karatA kamaThe AkarI tapazcaryA karIne marIne varasAdanA deva meghamALI tarIke bIjA bhavamAM janma lIdho. saMsArI jIvonuM duHkha joI pArzva kumArane vairAgya Avyo. tethI sAMsArika sukho ane saMbaMdho choDI vIsa varSanI uMmare teo sAdhu banI gayA. parama satyane zodhavA mATe temaNe bAkInuM jIvana Page 160 of 307 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) dhyAnamAM pasAra karavAno nirNaya karyo. teo UMDI dhyAnastha avasthAmAM rahevA lAgyA pAchaLathI teo pArzvanAtha tarIke oLakhAyA. ekavAra teo kAusagga avasthAmAM hatA tyAre varasAdanA deva meghamALIe temane joyA. pArzvakumAre potAnA yajJamAM dakhalagIrI karI hatI te pUrvabhavano banAva temane yAda Avyo ane badalo levAnI vRtti thaI. potAnI devI zaktithI hAthI, siMha, citto tathA nAga ema cAreya prakAranA hiMsaka prANIo pArzvakumAra ne mAravA mATe mokalyA paNa pArzvanAtha ne joIne teo zAMta thaI gayA. pachI meghamALIe bhAre varasAda varasAvyo. pArzvanAtha to dhyAnamAM hatA varasato varasAda cheka temanA gaLA sudhI AvI gayo. te vakhate svargamAM rahetA rAjA gharaNendrae joyuM ke meghamALInA upadravathI pUranA pANImAM pArzvanAtha taNAi jaze. tarata ja e temaNe kamaLanuM phUla temanA paga nIce mukyu jenA kAraNe pArzvanAtha pANInI sapATI upara AvI gayA. potAnI pheNa temanA mAthA para chatrInI jema dharI ane varasAdathI temanuM rakSaNa karyuM. meghamALIne kaDaka zabdomAM tenA adhama kAryo tathA varasAda ne rokavA kahyuM. meghamALInA pArzvanAthane herAna karavA nA badhA ja prayatno niSphaLa gayA. AvA dayALu bhagavAna jevA mANasane pote herAna karyA teno tene khUba ja pastAvo thayo. potAnI tamAma devI zakti pAchI kheMcI lIdhI ane potAnA duSkRtyonI mAphI mAMgato temanA pagamAM paDI gayo. zArIrika yAtanAnA A samagra samaya daramiyAna pArzvanAtha UMDA kAusaggamAM ja hatA. tethI temane meghamALIno upadrava ke gharaNendranu rakSaNa e baMne prasaMgo samAna hatA. saMpUrNa samatAno guNa vikasAvyo hovAthI dharaNendra pratye pakSapAta na hato ke na hatI meghamALI pratye dhRNA. AtmAnI utkRSTa zuddhatAne vikasAvatA teo Akhare potAnA saMsAra tyAganA 84 mAM divase kevaLajJAnI eTale sarvajJa banyA. A divasa phAgaNa vada (eprila mAsa) cotha hatI. teoe have caturvidha saMghanI sthApanA karI sAcA dharmano sahune upadeza Apyo. teo jaina dharmanA 23mA tIrthaMkara banyA. temanA ghaNA anuyAyIo hatA. dasa gaNadhara hatA. temanA mAtA-pitA tathA patnI paNa saMsArano tyAga karI sAdhu sAdhvI thayAM. bihAramAM AvelA jainonA pavitra sthaLa evA sametazikharamAM 100 varSe teo nirvANa pAmyA. bhautika padArtha nuM parigrahaNa tathA sAMsArika saMbaMdho pratyenA rAga sAme tathA loko sAthenA vairAgya ane ahiMsAnA utkRSTa pAlananuM udAharaNa bhagavAna pArzvanAthanuM jIvana che. Atma sAkSAtkAra mATe A pAyAnA guNo che. mitra ane duzmana mATe dilamAM mAdhyastha bhAva kema rAkhavo te AcaraNamAM karI batAvyuM. koInuM ApaNA taraphanuM kharAba vartana ApaNAM purva karmonu pariNAma haze ema vicArIe to ApaNane e vyakti pratye durbhAva na thAya. Page 161 of 307 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) vizeSatA: pArzvanAthanA mAtA-pitA : vAmAdevI ane azvasena. patnI : prabhAvatI. yajJa jeNe karAvyo hato : kamaTha (punaHjanma : meghamALI, varasAdanA bhagavAna tarIke). sApa je yajJamAMthI maLyo hato : punaHjanma : dharaNendra, nAgakumArano rAjA. Page 162 of 307 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) F.3 bhagavAna neminAtha bhAratamAM uttara pradezamAM yamunA nadInA kinAre Avela mathurA tathA saurIpUramAM yAdava vaMzanA rAjA samudra vijaya rAjya karatA hatA. temane zivAdevI nAme rANI tathA nemakumAra nAme rAjakumAra hato. te nemakumAra jyAre mAtAnA garbhamAM hatA tyAre mAtAe ariSTa nAmanA kALA hIrAnA cakranI nemI arthAta dhAra joI hatI tethI temane ariSTanemI paNa kahe che. mathurAnA rAjA vAsudeva samudravijayanA nAnA bhAI hatA. temane rohiNI ane devakI nAme be rANI hatI. rohiNIe balarAmane tathA devakIe zrI kRSNane janma Apyo hato. jaina paraMparA pramANe balarAma ane zrIkRSNa navamA baladeva ane vAsudeva gaNAya che. jayAre hindu paraMparA pramANe zrIkRSNane bhagavAna viSNunA avatAra manAya che. A samayamAM zikAra ane jugArane bahu priya pravRttio gaNavAmAM AvatI. dharmanA nAme pazuno balI apAto hato ane loko mAMsAhAra paNa karatA. AkhuM madhya bhArata ekabIjA sAthenA aneka kAvAdAvAthI bharelA rAjyomAM vaheMcAyeluM hatuM. temAM rAjA kaMsa ane magadhano rAjA khUba ja duSTa ane ghAtakI svabhAvanA hatA. jaina paraMparA pramANe jarAsaMgha prativAsudeva tarIke oLakhAya che. rojanA A rAjAonA trAsathI prajAne bacAvavA rAjA samudravijaya, rAjA vAsudeva, rAjA ugrasena tathA zrI kRSNa ane balarAma gujarAtanA pazcima kinAre AvI vasyA. zrIkRSNae raivataka (giranAra) parvatanI najIka dariyA kinAre moTI ane suMdara dvArikAnagarI vasAvI ane enA majabUta ane bhavya sthApatyane kAraNe te nagarI svarga samI suMdara lAgatI. giranAranI bIjI bAjue Avela jUnAgaDhamAM ugrasena rAjA rAjya karatA hatA. temanI patnI dhAriNIne rAmanI athavA rAjula nAme dIkarI hatI. te suMdara rAjavuMvarIne aneka rAjakuMvaro paraNavA icchatA hatA. nemakumAranA guNo sAMbhaLIne rAjImatI temanI sAthe paraNavA taiyAra thaI gaI. ugrasene kaheNa mokalyuM. mitro tathA vaDIloe nemakumArane khUba samajAvyA. ghaNI AnAkAnI bAda saMsArathI virakta nemakumAra rAjula sAthe paraNavA taiyAra thayA. nema-rAjula nuM Adarza joDuM banaze tevuM badhA mAnavA lAgyA. ugrasena potAnI dIkarIne dhAmadhUmathI paraNAvavA taiyArI karavA lAgyA. zrInemakumAra, sAjana-mahAjana, Dhola-nagArA sAthe bhavya jAna joDI paraNavA nIkaLyA. rastAmAM temaNe citkAra karatA pazuone pAMjarAmAM joyA. pazuonA rudananuM kAraNa temaNe sArathIne pUchyuM. tamArA lagnanA jamaNavAramAM A prANIonuM mAMsa pIrasAze ema sArathIe jaNAvyuM. temaNe sArathIne badhA pAMjarA kholIne pazuone mukta karavA jaNAvyuM. AvI hiMsA kevI rIte rokI zakAya te vicAravA lAgyA. zuM dareka jIva mATe zAMti ane salAmatI bharyA rasto nahIM hoya? jema jema teo vicAratA gayA tema tema temane sahunA zreya mATenA rastA samajAtA gayA. lagna karIne Page 163 of 307 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) saMsAramAM otaprota thayA pachI kadAca tene choDavuM agharuM bane tethI satya ane sukhanA raste potAne tathA anyane dorI javA mATe A ja yogya samaya che eM vicAryuM. ane temaNe lagna nahIM karavAnuM nakkI karyu. temanA A nirNayathI kanyA pakSa vALA sahu acaMbAmAM paDI gayA. sagAvahAlA ane mitroe temane samajAvavA khUba prayatno karyA. temaNe zAMtithI sahune samajAvyuM ke temano uddeza jIvamAtrane tamAma prakAranA duHkhomAMthI mukta karavAno che. pAMjarAmAM baMdhAyelA A prANIone jema ApaNe paNa A ApaNA gADha karmothI baMdhAyelA chIe. prANIo mukta thavAthI ghaNo ja AnaMda anubhave che. baMdhana karatA muktimAM ja sukha raheluM che. karmanA baMdhanane kApIne parama sukha meLavavA mATenA mArge huM javA icchuM chuM mATe mane rokazo nahIM ane sArathIne ratha tarata pAcho vALavA jaNAvyuM. potAnA rAjyamAM pAchA pharyA bAda nemakumAra eka varSa sudhI garIba ane jarUriyAtavALA lokone madadarUpa thayA. tyArabAda potAno rAjamahala choDIne raivata upavanamAM rahevA lAgyA. sAdhu banelA nemakumAra dhyAna avasthAmAM sAcA sukhanuM ciMtana karatA sthira UbhA rahyA. ajJAnane kAraNe buddhigamya jJAna satyathI vegaLuM rahe che. pariNAme khoTA pagalAM bharatA duHkhane darda ja maLe che. tethI te AtmAmA UMDA UtarI ciMtana karavA lAgyA. giranAra parvata upara 54 divasa sudhI adhyAtama dhyAnamAM pasAra karyAM bAda neminAthe potAnA AtmAnA sahaja svarUpa ane anaMta zaktionA ruMdhanArA potAnA ghAtI karmano saMpUrNa nAza karyo ane AtmA aMge je dhUMdhaLuM ane aspaSTa jJAna hatuM te satya rUpe prApta thayuM. temane kevaLajJAna prApta thayuM ane sarvajJa banyA. caturvidha dhArmika vyavasthAnI sthApanA karI. jaina dharmanA bAvIsamAM tIrthaMkara banyA. tyAra bAda bAkInuM lAMbuM AyuSya sAmAnya jana samudAyane muktinA mArgarUpa upadeza ApavAmA vitAvyuM. jyAre neminAthe A bhautika duniyAne choDI devAnuM nakkI karyuM tyAre rAjulanI sakhIo tenI mazkarIo karatI hatI. ane neminAtha vararAjA rUpe padhAre te ghaDIonI AturatA pUrvaka rAha jotI hatI. acAnaka nemakumAra paraNavAne badale bAraNethI pAchA pharyA che tevA samAcAra maLyA. koI nemakumAranA A nirNayane samajI nA zakyA. rAjula UMDA duHkhamAM sarI paDI. tenI sakhIo tene kalAko sudhI AzvAsana ApavA lAgI. keTalIka sakhIo nemakumArane zApa ApavA lAgI. keTalIka rAjula ne samajAvavA lAgI ke kharekhara nemakumAra tAre yogya hatAM ja nahIM. emanAthI paNa uttama vara zodhI kADhIzuM, paNa rAjule nemakumArane manomana pati mAnI lIdhA hatA, tethI koI nemakumAra viruddha kaMIpaNa bole tenAthI sahana thatu nathI. rAjula paNa AdhyAtmika svabhAvavALI hatI. nemakumAranuM pAchA pharavAnuM sAcuM kAraNa jANyuM tyAre te paNa dukhamAMthI bahAra AvI ane vicAravA lAgI ke namakumArano umadA hetu teNe paNa svIkAravo joIe. rAjula paNa nemakumArane pagale dhArmika pravRttiomAM potAno samaya vyatIta karavA lAgI. Page 164 of 307 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) nemanAthane kevaLa jJAna thayAnuM jANIne samavasaraNamAM te potAnI sakhIo sAthe gaI ane tyAM ja dIkSA lIdhI. bAkInuM jIvana sAdhvI banIne dhyAna ane sAdhanAmAM pasAra karyuM. tenA sarva karmono kSaya thatAM bhavobhavanA pherAmAMthI mukti meLavI. bhagavAna neminAthanuM jIvana prANIo pratyenI karuNAnuM uttama udAharaNa che. prANIonA vadha ane asahya pIDAnuM nimitta pote che te samajAtA duHkhamAMthI AtyaMtika nivRtti eTale ke mokSa mATenI temanI utkaMThA prabaLa banI na AvI sajA paNa AnaMda temAMmArA satya ane moTA rgane anusa vizeSatA: neminAthanA mAtA-pitA : zivAdevI ane samudravijaya bIjA nAmo : ariSTanemi janma sthaLa : saurIpUra potAnA lagnanA jamaNavAramA pazuonuM mAMsa pIrasAse e sAMbhaLI lagna na karavAno nirNaya lIdho ane A dukhamAMthI bahAra nIkaLavAno rasto gotavAnuM nakkI karyuM rAjakumArI rAjule paNa neminAthanA pagale dIkSA lIdhI. Page 165 of 307 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) F.4 tIrthakara mallInAtha ghaNA varSo pahelA jaMbudvipanA mahAvidehamA vItazokA zaheramAM mahAbala nAmano rAjA rAjya karato hato. tene cha laMgoTiyA mitro hatA. A sAteya mitronI mitratA eTalI gADha hatI ke koI koIne pUchyA vagara kazuM karatA nahIM. ekavAra dharmaghoSasUri nAmanA khUba jANItA AcArya vItazokA zaheramAM AvyA. rAjA mahAbala ane tenA mitro temano upadeza sAMbhaLavA gayA ane temanAthI khUba ja prabhAvita thayA. mahAbalane samajAyuM ke A bhautika jIvana duHkhothI bhareluM che. emaNe bhautika sukho choDavAnuM nakkI karyuM. temanA mitrone paNa temaNe potAno nirNaya jaNAvyo. ane rAjA mahAbala ane cha mitroe dharmaghoSasUri pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAdhu thaIne sAte mitro saMyama ane tapanI sAdhanA sAthe ja karatA hatA. mahAbala potAnI muktinI sAthe sAthe jagatanA jIva mAtrane du:khomAMthI mukti apAvavA icchatA hatA. karuNAnI AvI tIvra bhAvanAthI temaNe tIrthaMkara nAma karma bAMdhyuM. mahAbala ane tenA cha mitro AtmasaMyamane mArge AgaLane AgaLa vadhI rahyA hatA. teonA mRtyu bAda teone svarganA sukho maLyA. svargano samaya pasAra karyA bAda teoe judI judI jagyAe manuSya tarIke avatAra lIdho. A samaye bhAratanA mIthilA zaheramAM kuMbha nAme rAjA rAjya karato hatA. temanI prabhAvatI nAmanI rANIe garbhAvasthA daramiyAna tIrthaMkaranA AtmAnA avataraNarUpe pavitra 14 svapna (digaMbara phirakA pramANe 16 svapna) joyA. yathA samaye prabhAvatIe suMdara rAjakuMvarIne janma Apyo. jenuM nAma mallI rAkhavAmAM AvyuM. (digaMbara mAnyatA pramANe tIrthaMkara mallinAtha puruSarUpe ja avataryA hatA.) thoDA varSa bAda rANIe eka dIkarAne paNa janma Apyo jenuM nAma malladina rAkhavAmAM AvyuM. bAkInA cha mitro hastinApura, ayodhyA, caMpA, kAzI, kAMpilyapUra ane zrAvastImA rAjakuMvara tarIke janmyA. A badhA zahero AjanA uttara pradeza ane bihAramAM AvelA che. kusa ane prabhAvatI potAnA baMne saMtAnono uchera premapUrvaka karatA hatA. rAjakuMvarI mallI khUba ja suMdara ane AkarSaka hatI. malladina potAnI bahenanuM khUba ja mAna jALavato. rAjA kuMbha potAnA baMne saMtAnone uttama prakAranuM zikSaNa ApavA mAMgatA hatA. teo vivadha kalAomAM pAraMgata thAya te hetuthI sArA khUba keLavAyelA zikSako rAkhyA hatA. rAjakuMvarI mallI vivadha kalAomAM pAraMgata thaI. malladina suMdara sazakta rAjakuMvara banyo ane kuzaLa rAjyakartA thayo. rAjA kuMbhe mithilAmAM kalAbhavana sthApavAnuM nakkI karyuM. A mATe temaNe uttama prakAranA makAnanuM Page 166 of 307 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) nirmANa karyuM ane siddhahasta prakhyAta kalAkArone AmaMtraNa ApyuM. hastinApuranA eka kalAkAra pAse AgavI sUja ane asAmAnya zakti hatI. te koIpaNa vyaktinA zarIranA eka aMgane joIne tenI AbaMba chabI banAvI zakato. ekavAra rAjakuMvarI mallInA eka aMgUThAne joIne dIvAla para tenuM nakhazIkha AbehUba citra doryuM. tenA bhAI malladine tenuM A citra joyuM tyAre ghaDIbhara to tene thayuM ke ahI kharekhara mArI bahena mallI ja UbhI che hamaNAM tenI joDe vAto karaze eTale ene be hAtha tene namaskAra karyA. paNa jyAre teNe joyuM ke A to khAlI citra ja che tyAre tene navAI lAgI ke bahenanA zarIranI jINAmA jINI mAhitI A kalAkArane kevI rIte maLI? kharekhara klAkAramA rahelI AgavI AvaData ane tenI asAmAnya zaktithI citra banyuM hatuM. paNa AvI zaktino bhaviSyamAM thanAro khoTo upayoga paNa te samajI zakato hato. tethI potAnI rAjavI tarIkenI sattAno upayoga karI kalAkAranI kalA para pratibaMdha mUkyo. bhaviSyamAM thanAro teno durupayoga aTakAvavA mATe tenA jamaNA hAthano aMguTho kApI levAmAM Avyo. kalAkAra khUba nirAza thaI gayo ane badalAnI AgamAM pharavA lAgyo. gusse bharAyelo kalAkAra hastinApura gayo. tyAM tenA kalAkAra mitra pAse rAjakuMvarI mallInuM moTA kadanuM citra dorAvyuM. pahelAM karatAM paNa vadhu suMdara ane AkarSaka citra banAvIne hastinApuranA rAjAne bheMTa ApyuM. je rAjA AgalA bhavamAM mallIno mitra hato. rAjA te citra joI khUba prasanna thayA ane kumArI mallInA premamAM paDI gayAM. tene potAnI patnI banAvavAnuM nakkI karyuM. miciyAnA rAjA ane teNe lagnanuM RNa moM, e ja pramANe ayodhyA, caMpA, zrI kAMpIlyapUra ane zrAvastInA rAjAo paNa kumArI mallInA rUpathI pAgala banyA ane kuMbhane lagnanuM kaheNa mokalyuM. rAjA kuMbhane A ekeya rAjA rAjakuMvarI mallIne lAyaka na lAgyA. tethI teNe koInuM kaheNa na svIkAryuM. kuMbhano javAba sAMbhaLIne badhA rAjAo khUba ja gusse bharAyA ane kumArI malalIne meLavavA mithilA sAme yuddha jAhera karyuM. rAjA kuMbhe badhAne bahAdurIpUrvaka sAmano karyo paNa cha rAjAonI zakti sAme hiMmata hArI gayA. teNe potAnA zaheranA daravAjA baMdha karI dIdhA. cha rAjyanA rAjAono sAmano karavo mithilA mATe duSkara hato. rAjakumArI mallIne jyAre A paristhitinI jANa thaI tyAre teNe A praznano UMDo vicAra karyo. chaThThI Indriya nA pratApe te jANI zakI ke A prazna potAnI pAchalI jiMdagI sAthe joDAyo che. teNe pAchalA bhavanuM jJAna thatAM ja khyAla Avyo ke pote mahAbala hatI ane A cha rAjAo tenA mitro hatA. ekabIjA mATe uMDA prema bhAvanA kAraNe teo sahu AjubAju najIka ja hatA. kumArI mallIe nakkI karyuM ke, A prazna potAnI lIdhe ubho thayo che to tenuM nirAkaraNa paNa pote ja lAvaze. teNe potAnA pitAne nizciMta thavA kahyuM ane pote Ano niveDo lAvaze tevuM jaNAvyuM. mahelanA moTA oraDA ne cha bAraNA hatA. dareka bAraNA pAchaLa khuba ja sarasa zaNagArelA oraDA banAvyA. dareka bAraNAmAM kAca evI rIte goThavyA hatA ke oraDAmAM dareka jaNa moTA oraDAmAM zuM Page 167 of 307 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) banI rahyuM che te joi zake paNa bIjA oraDAmAM na joI zake. rAjakumArIe potAnI asala pratikRti jevuM AbehU pUtaLuM banAvyuM. pUtaLuM aMdarathI khAlI khokhA jevuM hatuM. mAthAno uparano bhAga khulato hato. moTA oraDAnI vaccovacca pUtaLuM mUkAvyuM ane dAsIo ne divasamAM be vakhata monA uparanA bhAgathI khorAka nAkhavAnuM kahevAmAM AvyuM ane tarata uparano bhAga baMdha karI devAmAM Avato. pachI kumArI e potAnA pitAne jaNAvyuM ke cha e rAjAo mane maLavA bhale Ave dareka rAjAne temanA nakkI karelA oraDAmAM besADavAmAM Ave. temaNe kAcamAMthI kumArI mallIne joI. pahelAM karatAM paNa vadhu svarUpavAna lAgI ane vadhu prema anubhavavA lAgyA. kumArI mallI gupta daravAjethI AvIne pelA pUtaLA pAchaLa ubhI rahI gai. teNe pUtaLAnuM moM kholI nAkhyuM jethI aMdara ekaThA thayelA vAsI khorAkanI kharAba vAsa AvavAne kAraNe badhA ja rAjAo potAnA nAka para kapaDuM dabAvIne ubhA rahyA. kumArIe AgaLa AvIne rAjAone pUchyuM ke tame jene jIvathI paNa adhika prema karo cho chatAM tenI pAse kema UbhA rahI zakatA nathI. teoe kabUlyuM ke teo tenI gaMdI vAsa sahana karI zakatA nathI. kumArI mallIe samajAyuM ke kudaratI rIte khAdhelo khorAka zarIramAM saDo utpanna kare che ane lohInA mAMsanA locA bane che. teNe rAjAone pUchyuM, "AvA saDelA zarIranI tamane mAyA che? kharekhara to je zAzvata che tenI zodha karo. rAjakumArI mallIe pAchalA bhavanI vAto yAda karAvI ane teo sAthe mitro khUba ja premabhAvathI rahetA hatA te samajAvyuM. teone paNa pUrvabhavanuM jJAna thayuM ane badhuM ja tyAgIne adhyAtmane mArge vaLI gayA. rAjakumArI mallIe sAMsArika jIvana choDI dIdhuM. teo sahasrAm vanamAM AtmajJAna mATe pahoMcI gayA. AkarI tapazcaryA dvArA temaNe tamAma ghAtI karmono nAza karyo ane kevaLa jJAna prApta karyuM. jaina dharmanA teo 19 mAM tIrthaMkara thayA. gAme-gAme pharIne saune karmamAMthI mukti meLavavAno mArga batAvyo. aMte teo sametazikharanA parvata para mokSa pAmyA. zvetAMbara jaina paMtha ema mAne che ke tIrthaMkara mallinAtha strI hatA. bAkInA tIrthaMkaro puruSa hatA. tIrthaMkaranI pratimA Akhare to arihaMtanA guNone darzAve che, nahIM ke temanA sthULa zarIrane. mATe tamAma tirthaMkaronI pratimAonuM bhautika dekhAva ekasarakho strI-puruSanA bheda rahita no hoya che. A zarIra AtmAne dhAraNa karanAra pAtra che. janma-maraNanA pherAmAMthI jene mukti nathI maLI tevA AtmAo mRtyu bAda bIjA zarIramAM vAsa kare che. A zarIra je cAmaDI, hADakA ane mAMsanuM baneluM che te to nAzavaMta che. zArIrika darya Naka ane chetarAmaNa che. rAjakumArIe malIe A vAta potAnA putaLA ane khorAka dvArA samajAvI. janma-maraNanA pherAmAMthI mukti meLavavI e ja mAnavajIvananuM hArda che. jIvananI bhautika draSTithI upara laI jaIne AdhyAtmika pragati sAdhavI joIe e thakI mokSa prApta karI zakIe. Page 168 of 307 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSatA: Compodium of Jainism - Part (II) chellA bhavamAM rAjA mahAbala ane tenA 6 khAsa mitro. rAjA kuMbha ane rANI prabhAvatIne tyAM janma lIdho, temanA bhAinuM nAma malladIna hatuM. 6 mitro A bhavamAM rAjA tarIke janmyA je mallI sAthe paraNavA mAMgatA hatA, paNa rAjakumArI mallIe A kSaNika zarIranA sauMdaryane potAnA putaLA ane khorAka dvArA samajAvyuM. LADY Page 169 of 307 bIjAnI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) da.ka tIrthakara AdinAtha samaya Adi ane aMta vinAno che. vikAsanA yugathI zarU karI vinAza sudhI satata vistarato rahe che. jaina paraMparA pramANe vikAsanA yugane utsarpiNI athavA caDhatA parimANano samaya kahevAya che, jemAM dIrgha AyuSya, aDhaLaka saMpatti tathA tamAma prakAranA sukha samaye-samaye vadhatA jovA maLe che. bIjI bAju paDatInA samayane avasarpiNI kALa athavA uttaratA parimANano samaya kahevAmAM Ave che. jemAM jIvanano kALa TUMko thato jAya che ane sAmAnya rIte tamAma prakAranA duHkho vadhatA jovA maLe che. A be prakAranA yugathI samayacakra cAle che. jaina dharmanI kALamImAMsA (brahmAMDamImAMsA) pramANe dareka utsarpiNI tathA avasarpiNI kALa cha ArAmAM vaheMcAyelo hoya che. atyArano samaya avasarpiNI kALano pAMcamo Aro gaNAya che. hindu paraMparA pramANe tene kaLiyuga kahe che. avasarpiNI kALanA trIjA ArA sudhI loko vadhu sAhajika ane sAdu jIvana jIvatA hatA. vastI ochI hatI. kudarata lokonI tamAma jarUriyAta pUrI karatI hatI tethI mANasane te mATe vadhu mahenata nahotI karavI paDatI. vRkSa rahevA mATe makAna tathA pAMdaDA vastro purA pADatA. vaLI bhUkha lAge to phaLa phUlathI tRpta thatA. nahAvA-dhovA pANI paNa pUratuM maLI rahetuM. TUMkamAM jIvana nirvAha mATe temane saMgharSa nahoto karavo paDato. zAMtithI jIvana cAlatuM hatuM. A samaya hajAro ke karoDo varSa pahelAno gaNAya che ane te vakhate manuSyanuM AyuSya lAkho varSonuM hatuM. teo ToLAmA rahetA. temanA nAyakane kulakara athavA rAjA kahetA. A arasAmAM nAbhirAyA kulakaranI AgevAnImAM zAMtimaya jIvana vyatita karatA hatA. temane marUdevI nAmanI rANI tathA RSabha nAmano putra hatA. RSabhanA janma pachI rAjyamAM vastIno vadhAro thayo paNa tenA pramANamAM kudarate sAtha na Apyo. tethI lokone potAnI rojiMdI jarUriyAta mATe khUba ja saMgharSa karavo paDyo. lokomAM irSA ane verabhAva vadhI paDyA. rAjA tarIke nAbhirAyAe lokonI jarUriyAta pUrI pADavA khUba ja prayatno karyA. RSabha bahAdura, catura ane khUba ja utsAhita yuvarAja hovAthI nAbhirAyAe temanA para vizvAsa mUkI rAjyano kArabhAra temane soMpyo. RSabha dIrghadraSTi vALA hatA. vicAraka ane takalIphamAMthI rastA kADhanArA hatA. jIvavA mATenA saMgharSane nivAravA mATe koI cokkasa yojanAo jarUrI hatI. temaNe lokone anAja kema ugADavuM tathA kApaDa kema banAvavA te zIkhavyuM. jIvanamAM vadhu suvidhAo prApta karavA mATe temaNe lokone vAsaNo banAvatA, rasoI banAvatA, ghara bAMdhatA, kApaDa vaNatA tathA pazupAlana jevA vyavasAyo karatA zIkhavyuM. paththara, dhAtu tathA lAkaDAmAMthI suMdara vastuo banAvatA zIkhavyuM. Ama vinItA je pAchaLathI ayodhyA nAme jANItuM banyuM te nagaranuM nirmANa thayuM. Page 170 of 307 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) RSabha lagna saMsthA ane kuTuMba jIvana vyavasthita karyA. sAmAjika nIti-niyamo amalamAM AvyA. have RSabha RSabhadeva tarIke oLakhAyA. emaNe ghaNo lAMbo samaya rAja karyuM. temanA rAjyakALa daramiyAna sahue samAnatA, zAMti ane salAmatI anubhavyAM. sahu RSabhadevane khUba ja prema karatA. RSabhadevane be rANIo hatI sumaMgalA ane sunaMdA, RSabhadevane 100 dIkarA tathA bAhmI ane suMdarI nAme be dIkarIo hatI. paNa sauthI moTA be bharata ane bAhubalI ja jANItA che. A cAra bhAI-bahena aneka kalA udhyogamA pravINa hatA. bharata bahAdura sainika ane kAbela rAjA hatA. eka evo paNa mata che ke bhArata dezanuM nAma paNa emanA nAma parathI paDyuM haze. bAhubalI paNa nAma pramANe ja guNavALA hatA. bAhu eTale bAvaDA ane balI eTale tAkAtavALA. bAhubalI temanA advitIya bAhubaLa mATe jANItA hatA. brAhmI khUba ja vidvAna hatI. lipI lakhavAnI kaLAmAM pAraMgata hatI. tenA nAma parathI brAhmI lipI astitvamAM AvI hatI. suMdarI gaNitazAstramAM pAraMgata hatI. RSabhadevane potAnI siddhio mATe saMtoSa hato. paNa eka banAva evo banyo ke emanuM jIvana AkhuM badalAI gayuM. ekavAra teo nRtyano kAryakrama nihALI rahyA hatA ne nartakI ekAeka mUrchita thaI ane mRtyu pAmI. A ghaTanAne temane vicAratA karI mUkyA. teo mRtyu vize satata vicAratA rahyA. vizvanI dareka vastu ane dareka paristhiti satata badalAyA kare che, kazuM ja zAzvata nathI. AvuM vicArIne temaNe bhautika sukhono parama zAzvata sukha mATe tyAga karyo. potAnuM rAjya potAnA putrone vahecI dIdhuM. bharatane vinItA nagarI (ayodhyA) ane bAhubalIne takSazilA ApyuM. bAkInA 98 ne potAnA vizALa rAjyanA bhAgo ApyA. aMtima satyanI zodha mATe emaNe sarvasvano tyAga karyo ane sAdhu banI gayA. emanA cAra hajAra sAthIdAro emanA dharma mArganA anuyAyI banyA. sAdhu jIvananA niyama pramANe RSabhadeva lokonA ghare gocarI mATe jatA paNa potAnA vahAlA rAjAne zuM ApavuM tenI samaja na hovAthI teo RSabhadevane potAnI pAsenI uttamamAM uttama vastu ghareNA, potAnA ghara tathA anya kiMmatI cIjavastuo levA Agraha karavA lAgyA. paNa bhojanano Agraha karatA nahIM kAraNake bhojana jevI sAmAnya vastu mahAna rAjAne na apAya ema samajatA hatA. pariNAme RSabhadevanI divaso sudhI upavAsa karavA paDyA. Ama Azare 400 divasanA upavAsa thayA. eka divasa hastinApura pAsenA zeraDInA khetaramAMthI pasAra thatA hatA je temanA prapautra zreyAMzanuM khetara hatuM. teNe potAnA prapitAmahane zeraDIno rasa svIkAravA kahyuM. Ama zeraDInA rasathI lAMbA upavAsanuM pAraNuM thayuM. A vaizAkha suda 3 no divasa hato jenI ApaNe akSaya tRtIyA tarIke oLakhIe chIe. A divasa me mahinAmAM Ave che. A banAvane anusarIne jaino Azare 400 divasanuM varSitapanuM tapa kare che. saLaMga upavAsa sAmAnya mAnavI mATe zakya na hoI teo AMtare divase upavAsa karI akSaya tRtIyAne divase zeraDInA rasathI pAraNuM kare che. Page 171 of 307 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAdhu banyA pachI RSabhadeva ghaNA sthaLoe pharyA. khorAka pANInI paravA karyA vinA dhyAnastha avasthAmAM satata rahevA lAgyA. paNa emanA anuyAyIo sAdhu jIvana kema pasAra karavuM te jANatA nahotA. vaLI teo RSabhadevanI jema upavAsa vagere karI nahotA zakatA. teo saMsAramAM pAchA pharavA nahotA IcchatA. pAsenA jaMgalamAMthI phaLaphaLAdI lAvIne khAtA ane potAnI samaja pramANe jIvavA lAgyA. thoDA samaya bAda RSabhadevane temane dayanIya paristhiti dhyAnamAM AvI. jaina sAdhu jAte phaLaphaLAdI toDIne vAparI na zake. paNa samAjanA lokonA gherathI khorAka lAvI ne vAparI zake. tethI sAdhue kema jIvavuM te temaNe zIkhavyuM. aneka varSonI ugra dhyAna tapazcaryA ane satya prAptinI sAdhanAne aMte RSabhadeva ne phAgaNa vada 11 nA divase vaDanA vRkSa nIce dhyAnastha avasthAmAM kevaLajJAna prApta thayuM. je AkharI parama siddhi ane sarvajJatAnI prApti kahevAya che. sAmAnya mAnavIne sAcA raste vALavA mATe zrI caturvidha saMghanI dharma vyavasthA zarU karI jemAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA no samAveza thAya che. rAjA bharatano putra RSabhasena mukhya vaDIla sAdhu ane brAhmI tathA suMdarI sAdhvI samudAyanI vaDI sAdhvI banyAM. dharmatIrthanA sthApaka tarIke RSabhadeva hAlanA avasarpiNI kALanA pahelA tIrthaMkara hoI teo AdinAtha (Adi eTale pahelA ane nAtha eTale Izvara) kahevAya che. saMnyasta jIvana daramiyAna bhagavAna RSabhadeve sAMsArika - zrAvaka jIvana udAra ane naitika rIte jIvatA zIkhavyuM. jaina dharmamAM jANItA varasItapa tarIke oLakhAtI Azare 400 divasanA upavAsanI ugra tapazcaryA bhagavAna RSabhadevane thayelA upavAsanI yAdamAM karAya che. zrAvaka ke sAmAnya mAnavI mATe paMcamahAvratadhArI sAdhune zuddha gocarI vahorAvavI e umadA kartavya che. A pramANe ApaNe saMnyAsI jIvana na svIkArI zakIe to sAdhune khorAka vahorAvIne ApaNe temanA pratyeno AdarabhAva vyakta karI zakIe. ApaNA zAstromAM zreyAMsanA A dAnadharmanI pravRttinI bhArobhAra prazaMsA karavAmAM AvI che. vizeSatA: rAjA nAbhirAyA ane rANI marUdevAnA putra. trIjA ArAnA aMtamAM janma thayo. A kALanA prathama tIrthaMkara. 100 putro, sauthI moTA putro bharata ane bAhubalI. be putrIo brAhmI(lipi) ane suMdarI (gaNita). zreyAMzakumAre varSitapanA pAraNA zeraDInA rasathI karAvyA. caturvidha saMghanI sthApanA karI. aSTApada parvata para nirvANa pAmyA. Page 172 of 307 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) G.1 gautama svAmI vibhAga G : gaNadhara ane AcAryanI kathAo G.2 gaNadhara sudharmA svAmI G.3 kevalI jaMbusavAmI G.4 AcArya sthUlIbhadra G.5 AcArya kuMdakuMda G.6 AcArya haribhadrasUri G.7 AcArya hemacaMdra Page 173 of 307 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G.1 gautama svAmI Compodium of Jainism - Part (II) I.sa.pUrve 607 mAM magadha rAjyanA gobara nAme pradezamAM vasubhUti ane pRthvI gautama nAme eka brAhmaNa yugala rahetuM hatuM. temane traNa putro hatA: IMdrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti. traNeya putro hindu zAstro(veda) nA jANakAra hatA ane hindu vidhi ane kriyAmAM niSNAta hatA.teo khuba nAnI vayamAM prakhara vidvAna hatA ane te darekane 500 ziSyo hatA. G.1.1. saumilano yajJa e vakhate najIkanA apApA nAme nagaramAM saumila nAmanA brAhmaNe eka yajJa rAkhyo hato. lagabhaga 4400 jeTalA brAhmaNo A yajJa mATe joDAyA hatA. 11 sauthI prakhyAta vidvAnomAM IMdrabhUti mukhya hatA je yajJanI vidhi karavAnA hatA. AkhuM nagara A prasaMga mATe utsAhita hatuM jemAM nirdoSa gheTAM ane bakarAnI balI caDhavAnI hatI. IMdrabhUti jevA yajJanI zarUAta karavA gayA tyAre lokoe devalokamAMthI keTalAka deva-devIone yajJanI jagyA bAju utaratA joyA. IMdrabhUtine A joIne atyaMta khuzI thaI. temaNe vicAryuM ke Avo yajJa pehalA kyAreya nahI thayo hoya. temaNe lokone kahyuM ke, "juo, devatAo paNa ApaNane AzIrvAda ApavA AvyA che." badhAe AturatAthI AkAza tarapha joyuM ane temanA AgamananI rAha jovA lAgyA. badhAnA Azcarya vacce devatAo tyAM rokAyA nahi ane te jagyAne pasAra karIne AgaLa mahAsena vana bAju AgaLa vadhyA. IMdrabhUtine khabara paDI ke devatAo yajJa mATe nahi paraMtu bhagavAna mahAvIra ke jemane kevaLa jJAna thayeluM che ane je temanI prathama dezanA ardhamAgadhI ke prAkRtamAM ApavAnA che temanA mahotsava mATe AvyA hatA. IMdrabhUtine gusso Avyo ke devatAoe temanA yajJano Adara na karyo. emane gussAmAM vicAryuM ke koNa che A mahAvIra? ene to saMskRta paNa nathI AvaDatuM. te to pravacana ApavA sthAnika ardhamAgadhI bhASAno upayoga kare che. IMdrabhUti devatAone sAbita karavA ke pote mahAvIrathI vadhAre jJAnI che, teo potAnA 500 ziSyo sAthe yajJa choDIne bhagavAna mahAvIra sAthe carcA karavAnuM nakkI kare che. teo pahelA kyAreya maLyA na hovA chatAM bhagavAna mahAvIra temane nAmathI bolAvIne AvakAra Ape che. pehalA to IMdrabhUtine Azcarya thAya che paNa pachI te vicAre che, "huM eTalo moTo vidvAna chuM Page 174 of 307 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) to mahAvIrane to mAruM nAma khabara ja haze." paraMtu bhagavAne to potAnA kevaLajJAnanI madadathI te brAhmaNa ane temanA vicArone jANyA hatA. mahAvIrane to e paNa khabara hatI ke te temanI sAthe carcA karavA AvyA hatA.emane e paNa jANamAM AvyuM ke IMdrabhUtine AtmAnA astitva vize saMdeha hato. mahAvIre pUchyuM, "IMdrabhUti, tamane AtmAnA astitva vize saMdeha che?" ane pachI temane samajAyuM ke AtmA che ane te zAzvata che. temane hindu zAstro(veda)nA arthaghaTana samajAvyA ane IMdrabhUtine AtmAnA astitva vize khAtarI karAvI. IMdrabhUtine Azcarya thayuM ke mahAvIrane emanA saMdeha vize ane emanA zAstro vize paNa khabara hatI. IMdrabhUtine potAnuM jJAna apUrNa lAgyuM ane teo sajAga banyA ane temaNe 50 varSanI vaye mahAvIra svAmI pAsethI dIkSA lIdhI ane te emanA prathama gaNadhara thayA. tyArathI e gautama svAmI tarIke oLakhAyA kema ke e gautama parivArathI AvyA hatA. A bAju saumila ane bIjA 10 vidvAno carcAnA vijetA IMdrabhUtinI yajJa vidhinI jagyA e rAha jotA hatA. paraMtu IMdrabhUti mahAvIranA ziSya banI gayA e jANI teo Azcaryacakita thai gayA. bIjA 10 vidvAno paNa potAnA ziSyo sAthe mahAvIra svAmI sAthe carcAmAM utaryA ane teo paNa temanA gaNadhara banyA. nirAza thaIne saumile yajJa vidhi mokUpha rAkhI ane badhA pazuone mukta karyA. A 11 vidvAno prabhu mahAvIranA mukhya ziSyo banyA ane te emanA gaNadhara tarIke oLakhAyA. A banAva banyo tyAre mahAvIra svAmI bhagavAna 42 varSanA hatA ane temane tyAre ja kevaLajJAnanI prApti thai hatI. tyAra bAda teo 30 varSa sudhI jIvyA ane dezanA aneka bhAgamAM pharIne temaNe karuNAno upadeza Apyo ane lokone muktino mArga cIMdhyo. G.1.2. AnaMda zrAvakanuM avadhijJAna gautama svAmI pAMca mahAvrato ane badhA AcAranuM pAlana karIne jaina sAdhunuM jIvana jIvatA hatA. eka vakhata gautama svAmI gocarI laine pAchA pharatA hatA tyAre temane amuka lokone AnaMda zrAvakane tyAM jatA joyA. AnaMda zrAvakane vividha tapa ane sAdhanAnA phaLa svarUpe avadhijJAnanI prApti thayI hatI. AnaMda zrAvaka prabhu mahAvIranA anuyAyI hatA. gautama svAmIe temane maLavA javAnuM nakkI karyuM. jayAre AnaMda zrAvake gautama svAmIne AvatA joyA tyAre te bahu khuza thayA. tapathI azakta hovA Page 175 of 307 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) chatAM temaNe ubhA thaine gautama svAmInuM svAgata karyuM. gautama svAmIe temanA svAsthya ane temanA viziSTa jJAna viSe pRcchA karI. AnaMda zrAvake sanmAna pUrvaka kahyuM, "he AdaraNIya guru! mane avadhijJAnanI prApti thaI che. tenAthI huM pahelA svargalokathI mAMDIne pahelA narka sudhI joI zakuM chuM. gautama svAmI e kahyuM ke eka zrAvakane avadhijJAna thai zake che paraMtu eTalA pramANamAM thavuM zakya nathI. tamAre evuM mAnavA badala prAyazcita levuM joIe. AnaMda zrAvakane mUMjhavaNa thai. temane khabara hatI ke e sAcA che paraMtu gurue emanI satyatA para saMdeha karIne enuM prAyazcita levA kahetA hatA. mATe temaNe namratApUrvaka gautama svAmIne pUchyuM ke zuM koIne sAcuM bolavA badala paNa prAyazcita levuM joIe? have gautama svAmIne paNa mUMjhavaNa thaI. temaNe kahyuM ke koI e satya bolavA badala prAyazcita levAnI jarUra nathI. pote mahAvIra svAmI pAsethI khAtarI karaze ema vicArIne emaNe AnaMda zrAvakanI rajA lIdhI. pAchA pharIne gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane AnaMda zrAvakanA avadhijJAna viSe pUchyuM. prabhu mahAvIre kahyuM ke "gautama AnaMda sAcuM kaheto hato. te pahelA svargathI mAMDIne pehalA narka sudhI avadhijJAnathI joI zake che. koI zrAvakane bhAgye ja evuM avadhijJAna maLe che. te enI para saMdeha karyo e badala tAre enuM prAyazcita levuM joIe." gautama svAmI gocarI bAju pAra mUkIne tarata ja AnaMda zrAvakanA ghare gayA ane emanI kSamA mAMgI. G.1.3 1500 tApaso ne pAraNAM bIjA eka prasaMgamAM guru gautama svAmI aSTApada parvata para 24 tIrthaMkaronA darzana mATe jAya che. A parvata caDhavo khuba ja agharo che. A parvatanI taLeTIe 1500 tApaso hatA je parvata caDhavA AyA hatA, paNa caDhavAmAM saphaLa na hatA. gautama svAmIne A muzkela sapharethI pAchA pharatA joIne tApaso temanAthI khuba ja prabhAvita thayA ane temaNe gautama svAmInA tyAM ane e ja samaye ziSya banavAnuM nakkI karyuM. guru gautama svAmIe temane sAcA dharma ane AcArano upadeza Apyo ane temane potAnA anuyAyI tarIke svIkAryA. 1500 tApasoe jaina sAdhudharma aMgIkAra karyo. gautama svAmIne khabara paDI ke tApaso bhUkhyA hatA ane e lokone temaNe eka pAtramAMthI khIra ApI. te lokone thayuM ke gautama svAmI A eka nAnA pAtramAMthI badhAne kevI rIte khIra Apaze. paraMtu gautama svAmIe temane besI javA anurodha karyo. temanI pAse akSiNa mahAnAsi labdhI hovAnA lIdhe temane eka ja pAtramAMthI badhAne khIra ApI. khIra ApatI vakhate temaNe temano aMguTho pAtranI aMdara rAkhyo. badhAnA Azcarya vacce e nAnuM pAtra badhAnI bhUkha saMtoSavA mATe pUratuM thai rahyuM. Page 176 of 307 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) u.1.4 gautama svAmInuM kevaLajJAna jema jema samaya pasAra thato gayo tema tema gautama svAmInA badhA ziSyone kevaLajJAnanI prApti thavA lAgI. jo ke gautama svAmI kevaLajJAna meLavavA hajI sudhI asamartha hatA. temane evuM lAgyuM ke kadAca A bhavamAM temane kevaLajJAna nahi maLI zake. eka divasa gautama svAmIe mahAvIra svAmIne pUchyuM, "jayAre meM tamArI pAse dIkSA lIdhI tyAre mArI sAthe bIjA 10 vidvAnoe dIkSA lIdhI. emAMthI 9 ne kevaLajJAna maLI gayuM che. mArA badhA anuyAyIone paNa kevaLajJAna maLI gayuM che. huM ja kema evo abhAgIyo chuM ke mane kevaLajJAnanI prApti nathI thai rahI?" bhagavAna mahAvIra e javAba Apyo ke,"gautama, e eTalA mATe ke tane mArA pratye khuba ja rAga che. kevaLajJAnanI prApti mATe badhA ja rAgathI dUra thavuM jarUrI che; tamArA guru pratyenA rAgathI paNa." jyAM sudhI tuM mArA uparano rAga nahi choDe tyAM sudhI tane kevaLajJAnanI prApti nahi thAya. je divase mahAvIra svAmIne nirvANanI prApti thavAnI hatI te divase temaNe gautama svAmIne najIkanA nagaramAM eka devazarmA nAme vyaktine bodha karavA mokalyA. pAchA pharatI vakhate temane khabara paDI ke prabhu mahAvIranuM nirvANa thayuM che. temane duHkha sAthe AghAtanI lAgaNI thai. " prabhu mahAvIrane khabara hatI ke A pRthvI para temano AkharI divasa hato te chatAM temaNe mane kema dUra mokalI dIdho?" emanA AMsu aTakavAnuM nAma natA letA. temaNe e paNa vicAryuM ke, "mahAvIra svAmI jIvita hatA tyAre mane kevaLajJAna na maLyuM. have jayAre e nathI tyAre to mane kevaLajJAna maLavAnI koI AzA ja nathI." jo ke thoDA samaya pachI emane emanI bhUla samajAI ane temaNe vicAryuM, "koI amara nathI. koI saMbaMdha kAyamI nathI. huM prabhu mahAvIra sAthe ATalo badho kema joDAyelo chu?" emane khabara paDI ke e pote khoTA hatA ane temaNe prabhu mahAvIra sAtheno lagAva choDI dIdho. A gahana ciMtananI sthitimAM temanA badhA ghAtI karmono nAza thayo ane temane 80 varSanI vaye kevaLajJAnanI prApti thai ane 92 varSanI vaye temanuM nirvANa thayuM. jaina hiMdu paMcAMganA chellA divase eTale ke divALI e prabhu mahAvIranuM nirvANa thayuM ane enA pachInA divase eTale ke besatA varSe gautama svAmIne kevaLajJAnanI prApti thai. bodha: gautama svAmI janmathI brAhmaNa hatA ane khuba ja prakhyAta paMDita hatA. jayAre te mahAvIrane maLyA tyAre temaNe jANyuM ke mahAvIra emanA karatA khuba vadhAre jJAnI hatA ane AdhyAtmikatAnA zikhare hatA. temaNe tarata ja potAno ahaMkAra choDI dIdho ane mahAvIranA ziSya banI gayA. prabhu mahAvIra satyanI kiMmata karatA hatA ane potAnA anuyAyInI chApa sArI rAkhavA koI divasa emanI bhUla chupAvatA na hatA. gautama svAmI paNa potAno ahaMkAra bAju para mUkI ne bIjA pAse potAnI bhUlanI mAphI mAMgatA acakAtA na hatA. Page 177 of 307 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) temanA mahAvIra svAmI pratyenA lagAvanA kAraNe temaNe kevaLajJAnanI prApti thavAmAM khuba vAra lAgI. jo ke temanA ghaNA anuyAyIone temanI pahelA ja kevaLajJAna maLI gayuM hatuM. jaina dharmamAM koInI paNa pratyenA lagAvane kaSAya mAnavAmAM Ave che. kevaLajJAna meLavavA badhA kaSAyonI upara uThavAnuM hoya che. jayAre gautama svAmI A samajyA ane badhA lagAvathI mukta thayA tyAre temane kevaLajJAna maLyuM. mukhya muddAo: * gautama svAmInA mAtA pitA: vasubhUti ane pRthvI gautama jhainama svAmInA 2 bhAIzrI. agnibhUti ane vAyubhUti * mULa nAma: IMdrabhUti gautama * bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadharamAM prathama gaNadhara * AnaMda zrAvakanuM avadhi jJAna A maNavIra svAmInuM nirvANa divALInA divase ane gautama svAmInuM kevaLadAna besatA varSanA divase thayuM. Page 178 of 307 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) u.2 gaNadhara sudharmA svAmI gautama svAmI bhagavAna mahAvIranA eka mAtra gaNadhara na hatA. jayAre bhagavAnane kevaLajJAna thayuM tyAra bAda emanA 11 gaNadhara hatA. bhagavAnanA nirvANa samaye temAMthI be gaNadhara jIvita hatA : gautama svAmI ane pAMcamA gaNadhara sudharmA svAmI. e bemAMthI gautama svAmIne bhagavAna mahAvIranA nirvANanA bIjA divase ja kevaLajJAna maLyuM. jaina paraMparAno evo niyama che ke kevalI sAdhu ke sAdhvI haMmezA dhyAnanI avasthAmAM rahe che ane sAdhuonI AgevAnI karatA nathI. AthI sudharmA svAmI samagra sAdhu parivAra ane jaina samAjanA AgevAna banyA. sudharmA svAmI kolAga, atyAranA koluA nAme bihAra rAjyanA nagaramAM dhammila nAme brAhmaNa paMDita ane temanI patnI bhaddilAnA putra hatA. baMne lAMbA samayathI eka bALakane jhaMkhatA hatA ane bhaddilAe devI sarasvatInI khuba zraddhAthI bhakti karI. evuM kahevAya che ke bhaddilAnI bhaktithI prabhAvita thaine sarasvatI devI e temane AzIrvAda ApyA ane kahyuM ke te eka uttama guNayukta bALakane janma Apaze. thoDAka ja samayamAM bhaddilA garbhavatI thai ane yogya samaye sudharmA nAme putrane janma Apyo. te I.sa.pUrve 607 mAM janmyA hatA. A rIte teo mahAvIra svAmIthI 8 varSa moTA hatA. sudharmA temanA mAtA-pitA sAthe premabharyA vAtAvaraNamAM ucharyA. yogya samaye temane AzramamAM mukavAmAM AvyA. jyAM temaNe vedo, upaniSado ane anya hindu zAstrono UMDANamAM abhyAsa karyo. tyAra bAda temaNe potAno Azrama zaru karyo je zikSaNanuM kendra banI rahyo. AkhA dezamAMthI 500 vidyArthIo temanI pAsethI AzramamAM zikSA meLavatA hatA. eka prakhyAta brAhmaNa tarIke saumila dvArA gautama svAmInA netRtva nIce thanAra yajJamAM sudharmA svAmIne paNa AmaMtrita karavAmAM AvyA hatA. IMdrabhUti mahAvIra sAthe carcA karavA gayA bAda eka pachI eka temanA bhAIo ane anya vidvAno paNa mahAvIra svAmI pAse jatA gayA ane temanA anuyAyI banatA gayA. thoDAka ja samayamAM sudharmAno paNa vAro Avyo. sudharmAnI mAnyatA hatI ke dareka jIva mRtyu pachI e ja yonImAM janme che. bIjA zabdomAM manuSya bIjA janmamAM manuSya tarIke ja janme che. temanI A samaja vanaspatinA jIvana para AdhArita hatI. eka sapharajananA vRkSamAMthI je bIja nIkaLe che temAMthI bIjuM sapharajananuM ja jhADa uge che. tema manuSya bIjA janmamAM manuSya tarIke ja janme che. Page 179 of 307 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhagavAna mahAvIre temane paNa AvakAra Apyo ane temanA vicAro samajyA. temaNe zAMtithI sudharmAne samajAvyuM ke manuSya potAnA karmanA AdhAre deva, nArakI ke tiryaMnya gatimAM paNa jaI zake che. temaNe sudharmAnA badhA saMdeho dUra karyA ane temane karmano siddhAMta samajAvyo. sudharmAe bhagavAna mahAvIranI vANImAM vidvattA joI ane temanI samajAvaTathI saMtuSTa thaine potAnA 500 anuyAyIo sAthe bhagavAnanA ziSya banyA. bhagavAna mahAvIranA gaNadhara tarIke teo sudharmA svAmI tarIke oLakhAyA. pachInA varSomAM teo prathama haroLamAM besIne bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLatA. I.sa.pUrve pa27mAM prabhu mahAvIranA nirvANa pachI jaina saMghanuM sukAna sudharmA svAmInA kAryamAM AvyuM. temane jaina saMghanI sevA karatA karatA bhagavAnano saMdezo dUra dUra sudhI phelAvyo. zvetAMbara paraMparA pramANe teo 20 varSa sudhI ane digaMbara paraMparA pramANe teo 12 varSa sudhI AcArya rahyA. zvetAMbara paraMparA pramANe A 20 varSamAM sudharmA svAmIe bhagavAna mahAvIranI vANIne 12 zAstro ke je aMga Agamo tarIke oLakhAya che temAM saMkalita karI. tene dvAdazAMgI paNa kahe che. dvAdaza eTale ke 12 ane aMga eTale ke bhAga. ghaNA Agamo prazna-uttaranA svarUpe che. sudharmA svAmInA ziSya jaMbusvAmI prazna pUche che ane sudharmA svAmI bhagavAna mahAvIranI vANIne anusaratA uttara Ape che. jo ke A Agamo kaMThastha svarUpe hatA. sudharmA svAmIne I.sa.pUrve 515mAM kevaLajJAna maLyuM ane I.sa.pUrve 57 mAM temanuM 100 varSanI vaye temanuM nirmANa thayuM. temane kaivALAna maLyA bAda jaina saMghanuM sukAna sudharmA svAmInA mukhya ziSya jaMbusvAmIne soMpavAmAM AvyuM. bodha: jaina dharmanA mULa khuba ja UMDA che ane keTalIye peDhIo thI cAlyA AvatA zAstronA kathananA AdhAra para ApaNe jaina dharma anusarIe che. bhagavAna mahAvIranI vANIne anusarIne banAvelA zAstrone ApaNe Agama tarIke oLakhIe che. A jamAnAmAM ApaNI pAse gautama svAmI ke sudhamAM svAmI kavA sUra to nathI paraMtu ApaNI pAse temanA lakhelA ro che. mATe ApaNe paraMparAthI AvelA zAstrono abhyAsa karavo joIe. mukhya muddAo: * prabhu mahAvIranA nirvANa pachI teo jaina saMghanA AcArya banyA ane pachI temane paNa vaLAna thayuM. * zvetAMbara paraMparA mujaba aMga AgamanI racanA karI . ziSya:jaMbusvAmI Page 180 of 307 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page 181 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) G.3. kevalI jaMbusvAmI bhagavAna mahAvIranA samayamAM rAjagRhI nAme nagaramAM RSabhadatta nAme eka paisAdAra zeTha rahetA hatA. I.sa.pUrve 524mAM temanI patnI dhAriNIe eka khuba ja suMdara putrane janma Apyo jenuM nAma jaMbu rAkhavAmAM AvyuM. e moTo thaine khuba ja tejasvI banyo ane badhAne e khuba ja gamato. jayAre teNe yuvAvayamAM praveza karyo tyAre ghaNA parivAra jaMbune potAnI kanyAne paraNAvavA utsuka banyA. te samaye ekathI vadhAre patnIo rAkhavAnuM sAmAnya hatuM. jaMbunA mAtA-pitAe tenA mATe 8 pratiSThita gharanI kanyAone pasaMda karI. jaMbunA badhAnI sAthe vivAha nakkI karyA. e badhA mATe khuzIno samaya hato. eka vakhata bhagavAna mahAvIranA gaNadhara sudharmA svAmI rAjagRhImAM dezanA ApavA AvyA ane jaMbu paNa te sAMbhaLavA gayA. temanI dezanA sAMbhaLyA bAda jaMbune dunyavI vastuo ane saMsAra pratye vairAgyano bhAva jAgyo. temaNe saMsAra choDIne dIkSA levAnuM nakkI karyuM. ATalI yuvAna vayamAM dIkSA levAnI temanI vAta sAMbhaLIne jaMbunA mAtA-pitAne khuba ja AghAta lAgyo. je 8 kanyAonA vivAha temanI sAthe nakkI thayA hatA, temanA mAtA-pitAne paNa A vAta sAMbhaLIne ciMtA thai. temane thayuM ke jaMbu sAthe vivAha thai gayA hovAthI have bIjuM koI temanI kanyA sAthe lagna karavA taiyAra nahi thAya. e badhAe jaMbusvAmIne sAdhu banavAnA vicAro choDI devA samajAvyuM ane kIdhuM ke sAdhu jIvananA tapa ane AcAra khuba kaDaka che ane e tenA mATe khuba ja agharuM thai paDaze. temaNe jaMbune ArAmadAyaka gRhastha jIvana jIvavA samajAvyuM ane bhaviSyanI 8 patnIo pratye temanI javAbadArI samajAvI. jaMbue zAMtithI badhAnI vAta sAMbhaLI paraMtu potAnA dIkSAnA vicAra pratye aNanama rahyA. chevaTe temanA mAtA-pitAe temane manAvavA mATe eka chello prayatna karyo. temaNe vicAryuM ke lagnagraMthIthI baMdhAyA pachI kadAca jaMbu teno vicAra badalI nAkhaze. eTale emaNe tene kahyuM ke ame tane dIkSA mATe AzIrvAda ApIe e pahelA tAre lagnagraMthithI joDAvuM paDaze. jaMbu lagna mATe eka zarate taiyAra thayo ke lagnanA bIjA ja divase te dIkSA lai leze. emanA mAtA-pitAe e zarata mAnya rAkhI kema ke temane thayuM ke lagna pachI jaMbu tenI patnIonA premamAM paDI jaze ane dIkSAno vicAra choDI deze. khuba dhAmadhUmathI lagna samAroha karavAmAM Avyo. jaMbunA ane ATheya kanyAonA mAtA-pitA e potAnI samRddhi dekhADavA pUratA prayatno karyA. khuba moTA mahemAno e prasaMgamAM hAjarI ApI. Page 182 of 307 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) hAjara rahelA badhAne IrSA upajAve e rIte nava-pariNIto para moMghA AbhUSaNo ane jhaverAtonI varSA thai. rAjagRhImAM AvI jAhojalAlI koIe pahelA joI na hatI. badhAe jaMbune AvI suMdara patnIone paraNavA badala abhinaMdana ApyA ane tenA mATe sukhanI kAmanA karI. jaMbu e te rAta suMdara rIte zaNagArelA rUmamAM potAnI patnIo sAthe vyatIta karI. paraMtu te lagnanI jhAkamajhoLa ane patnIonI suMdaratAthI alipta rahyA. te bIjA divase potAnA dIkSA levAnA nirNayamAM aDaga hatA ane temaNe A rAta patnIone dhArmika samaja ApavA mATe upayogamAM levAnuM nakkI karyuM hatuM. temaNe patnIone jIvananI anityatA ane saMbaMdhonA bhayAnaka svabhAva viSe samajAvAnuM nakkI karyuM. jayAre te patnIo sAthe dhArmika carcA karavAmAM mazagula hatA tyAre prabhava nAme lUMTAro potAnA 500 sAthIdAro sAthe mahelamAM pravezyo. eka vakhatano viMdhya rAjyano rAjakumAra prabhava potAnA mAtA-pitA sAthe khaTarAga thavAthI potAno mahela choDIne lUMTAro banyo hato ane 500 vaphAdAra sAthIono AgevAna hato. prabhava pAse tenA kAmamAM madadamAM Ave evI khAsa AvaData hatI. te koIne paNa gADha niMdrAmAM mUkI zakato hato ane koI paNa tALuM kholI zakato hato. jaMbunA lagna prasaMga viSe sAMbhaLIne te A nagaramAM adabhuta khajAnAnI corI karavA Avyo hato. teNe potAnI AvaDatano upayoga karIne mahelamAM badhAne gADha niMdrAmAM mUkI dIdhA ane badhA tALA kholI dIdhA. pachI te potAnA 500 sAthIdAro sAthe corI karavA mATe jhaDapathI mahelamAM pravezyo. paNa te jevo jaMbunA rUmanI najIka Avyo, teNe jaMbune potAnI patnIo sAthe carcA karato sAMbhaLyo. temanI vAto dhyAnathI sAMbhaLavA te daravAjAnI vadhAre najIka Avyo. tenA Azcarya vacce jaMbu dIkSA ane saMsAranI asAratA viSe carcA karI rahyA hatA. temanA zabdo eTalA prabhAvazALI hatA ke prasare sAMbhaLavAnuM cAlu rAkhyuM. teNe vicAryuM ke je khajAnA ne lUMTavA mATe huM ATalA prayatno karuM chuM eno malika to e choDIne dIkSA levAnI vAta kare che. jaMbue patnIone samaja ApavAnI cAlu rAkhI ane prabhave e vArtAlApa sAMbhaLyo. prabhavanA bIjA sAthIdAro mahelano bIjo samAna lUMTIne pAchA AvyA ne prabhavane paNa jaMbunA rUmano samAna lai levA kIdhuM ke jethI cokIdAro jAge e pahelA e loko bhAgI zake, paraMtu tyAM sudhImAM praNavane dhananI koI lAlaca rahI na hatI ane teNe lUMTArAnI jiMdI choDIne sudharavAnuM nakkI karyuM hatuM. teNe potAnA sAthIdArone kahyuM ke eNe lUTArAnI jiMdagI choDavAnuM nakkI karyuM che. e loko potAnI rIte jaI zake che. paraMtu sAthIdAroe kahyuM ke e loko prabhava vinA kyAMya naI jAya. jo teNe lUMTa ane corI choDI dIdhI che to e loko paNa choDI deze. Page 183 of 307 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jayAre jaMbu ane tenI patnIonI carcA pUrNa thai tyAre temanI ATheya patnIo paNa temanI sAthe saMsAra choDavA taiyAra thai gaI ane prabhava paNa tyAre aMdara Avyo ane teNe kahyuM ke te ahIM corI karavA mATe Avyo hato paNa jaMbu ane tenI patnIonI carcA sAMbhaLIne te ane tenA 500 sAthIdAro paNa saMsAra choDavA Icche che. prabhava ane tenA 500 sAthIdAro jaMbunA anuyAyI banavA taiyAra thai gayA. bIjA divase te nagara jaMbu ane tenI patnIo tathA prakhyAta cora prabhava ane tenA sAthIdAronA saMsAra choDavAnAnA Azcaryajanaka samAcAra vacce jAgyuM. jaMbunA mAtA-pitAne pahelA to A sAMbhaLIne duHkha thayuM ke temanA upAyo kAragata na nIvaDyA paraMtu pAchaLathI jaMbunI vAtonI asara thatA temaNe paNa jaMbu sAthe joDAvAnuM nakkI karyuM. A samAcAra sAMbhaLIne ane samajaNa AvatA ATheya kanyAonA mAtA-pitA paNa saMsAra choDavA taiyAra thayA. eka adabhuta varaghoDAmAM A badhA jaMbu sAthe joDAyA ane sudharmA svAmI pAse pahoMcyA. jaMbu e sudharmA svAmIne namana karyA ane temano ziSya banyo. prabhava ane tenA sAthIdAro paNa jaMbunA ziSyo banyA. jaMbUsvAmI bhagavAna mahAvIranA badhA ja upadezone bhaNyA. moTA bhAganA jaina mULa zAstro (12 aMga Agamo) sudharmA svAmIne jaMbUsvAmI vaccenA saMvAda svarUpe che. jayAre sudharmA svAmIne kevaLajJAna maLyuM tyAre jaMbUsvAmI jaina saMghanA AgevAna banyA. zvetAmbara paraMparA pramANe te 44 varSa sudhI ane digaMbara paraMparA mujaba 38 varSa sudhI temaNe jaina saMghanuM sukAna saMbhALyuM ane pachI temane kevaLadAnanI prApti thai. temanuM 80 varSanI vaye nirvANa thayuM. bodha: je samaye jaMbUsvAmI e sudharmA svAmInI dezanA sAMbhaLI e samayathI ja teo saMsAra choDavA mAMgatA hatA. vAstavamAM temanA vicAro eTalA prabaLa hatA ke temaNe bIjA seMkaDo lokone muktinA patharUpI zramaNa paraMparAmAM joDyA. temane khabara hatI ke bhautika sukha ane zArIrika suMdaratA phakta eka bhrama che ane anitya che. te lUMTArAno paNa zuddhatA tarapha javAno nirNaya noMdhapAtra che. AtmAnI zuddhi para dhyAna ApIne bIjAne paNa e ja tarapha doravAno ahIM cAvIrUpa ve che. mukhya muddAo: *jambusvAmI ane temanI patnIo(8), prabhava ane tenA sAthIdAro(500), jaMbusvAmInA mAtA-pitA ane temanI patnIonA mAtA-pitA(16) - A badhA e jaMbunA lagna pachI saMsAra choDyo. (kula 518) * sudharmA svAmInA mukhya ziSya ane temanA nirvANa pachI jaina saMghanA sukAnI . jaMbUsvAmI A kALacakranA AkharI kevalI hatA. Page 184 of 307 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) G.4. AcArya sthUlibhadra bihAra rAjyanI rAjadhAnI magadhano khuba ja lAMbo ane rocaka itihAsa rahyo che. mahAvIranA samayamAM tyAM zizunAga vaMzanA rAjA zreNika rAjya karatA hatA. A vaMzano rAjA zreNikanA prapotra udAyI sAthe aMta thayo. tyAra bAda tyAM naMda vaMzanuM sAmrAjya hatuM. nava peDhI pachI dhanAnaMda nAme rAjA tyAM rAjya para Avyo. A mahAvIra nirvANanA 200 varSa pachI I.sa.pUrve 300 nI vAta che. dhanAnaMda bilakula kiMmA ke nyArthI rAjA na hato. teNe pUrvajoe chupAvelA khajAnA viSe sAMbhaLyuM hatuM ane e khajAno meLavavA mATe te mathato hato. khajAno kyAM chupAvyo che enA sthAna viSe dhanAnaMdane kaI ja khabara na hatI, paraMtu te e jANato hato ke zakatAla nAme junA pradhAnamaMtrI ke je tene pitAnA rAjyamAM hatA temane khajAnA viSe khabara hatI. eTalA mATe dhanAnaMde zakatAla pAsethI mAhitI nikALavAnA potAnAthI banatA prayatno karyA, paraMtu zakatAle khajAnA viSe koI paNa prakAranI mAhitI ApavAnI nA pADI dIdhI. AthI rAjA e temane nivRtta karI dIdhA ane kArabhAra bIjA maMtrIonA hAthamAM soMpI dIdho. zakatAla rAjyano khuba ja samajadAra ane pratiSThita maMtrI hato. rAjyanA vidvAno ane ucca adhikArIo mahatvanI vAtomAM haMmezA zakatAlanI salAha letA. joke teoe have zakatAla sAthe rAjAnA bhayathI vAta karavAnuM baMdha karI dIdhuM hatuM. zakatAlane sAta putrIo ane sphulibhadra ane zrIcaka nAme be putro hatA. sthUlisa suMdara, hoziyAra ane tejasvI hato paraMtu te mahatvakAMkSI na hato. khuba ja yuvAna vayathI te magadhanI rAjadhAnI pATalIputramAM rahetI eka nartakI kozAne jovA jato hato. te baMne premamAM paDayA. temanA parivArano virodha hovA chatA te mAtra 18 varSanI vaye ghara choDIne kozA sAthe rahevA jato rahyo. teNe kozAnA mohamAM potAnI kArakirdI ke parivAra tarapha paNa dhyAna na ApyuM. dhanAnaMda rAjAe sthUlibhadrane rAjyamAM uMco hoddo Apyo paraMtu e teNe svIkAra na karyo. AthI rAjAe A hoddo tenA nAnA bhAI zrIyakane ApI dIdho. jema jema samaya pasAra thato gayo tema tema dhanAnaMdanA zAsanano kharAba samaya AvavA lAgyo. magadhanA lokoe moTI rAjanaitika uthalapAthala ane garabaDo joI. lokomAM vartamAna paristhitine laine khuba ja asaMtoSanI lAgaNI thai ane naMda sAmrAjyano aMta Ave evuM loko icchavA lAgyA. dhanAnaMda potAne asurakSita mAnavA lAgyo ane zrIyaka ane enA pitA zakatAla sahIta badhA maMtrIo para zaMkA karavA lAgyo. Page 185 of 307 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zakatAlane rAjAnI zaMkA viSe khabara hatI AthI tene potAnA nAnA putranA bhaviSya aMge ciMtA thai. AthI temaNe zrIyakanI rAjA pratyenI vaphAdArI sAbita karavA potAnA jIvananuM balidAna ApavA vicAra karyo. temaNe zrIyakane rAjA ane bIjA maMtrIonI hAjarImAM potAnuM khUna karavA samajAvyuM. temaNe zrIyakane samajAvyuM ke te potAne rAjA sAme mAre te pehalA e pote jhera khAI leze AthI potAnA pitAnA mRtyu mATe te (dhArmika ke naitika) rIte javAbadAra raheze nahi. paraMtu rAjAne lAgaze ke zrIyaka temane khuba ja vaphAdAra che kema ke teNe mArA mATe potAnA ja pitAnuM khUna karyuM. Ama kAkAtanuM potAnA putranI vaphAdArI bina karavA tenA hAthe ja mRtyu thayuM. jayAre sthUlibhadrae A samAcAra sAMbhaLyA tyAre temane AghAta lAgyo. te 12 varSathI kozA sAthe rahetA hatA. A samaya daramyAna temaNe bIjA koInI kALajI lIdhI na hatI. temanA pitAnA mRtyue emanI AMkho kholI nAkhI ane temaNe potAnA bhUtakALa viSe vicAryuM., "mArI yuvAvayanA 12 lAMbA vAraso ! meM A 12 varSomAM zuM karyuM?" syulibhadra e vicAryuM ke temaNe potAnI yuvAnImAM evuM kaI nathI karyuM ke je mArI sAthe rahe. temanA pitAnA karuNa mRtyue temane e vAstavikatA samajAvI ke darekanA jIvanano aMtato Ave ja che. "evo koI upAya nathI ke jethI mRtyune nivArI zakAya?" emaNe potAnI jAtane pUchyuM. "jiMdagInuM svarUpa zuM che? huM koNa chuM ane mArA jIvanano dhyeya zuM chetra" A vicAromAM UMDA utarIne emaNe samajAyuM ke A zarIra ane bIjA dunyavI sukho kAyamI nathI. A bhautika sukho kAyamI AnaMda ApI zakatA nathI. temaNe potAnuM pratibiMba arIsAmAM joyuM ane emAM temanA ceharA para vAsanAbharyA jIvananI spaSTa rekhAo dekhAI. pote potAnI yuvAnI barabAda kare che e samajAyA bAda emaNe kAyamI sukha zodhavAnuM nakkI karyuM. teo kozAne choDIne sIdhA AcArya saMbhUtivijaya pAse pahoMcyA ke je bhagavAna mahAvIranA 6ThThA anugAmI hatA. potAnI zaraNAgati svIkAratA temaNe kahyuM ke te vAsanAbha jIvanI khinna hatA ane potAnuM jIvana sArthaka thAya evuM kaMIka temane karavuM hatuM. AcAryae temanI vinaMtI mAnapUrvaka svIkArI. ahIM eka 30 varSano yuvAna mANasa hato je potAnI juvAnInuM joma khoI cukyo hato. enA vAsanAbharyA jIvane enA zarIranI kharAba hAlata karI hatI. paraMtu tenA mukha para tejasvI pitAnuM teja hajI camakI rahyuM hatuM. sthUlibhadranA aDaga mana ane vinamra svabhAvane joIne vidvAna AcAryane temAM jinazAsananuM ujjavaLa bhaviSya dekhAyuM ane temaNe emano ziSya tarIke svIkAra karyo. Page 186 of 307 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sthUlibhadra navA jIvanamAM khuba jhaDapathI anukULa thai gayA. yuvAnImAM je mahatvAkAMkSAnI achata hatI te pukhtAvasthAmAM temanAmAM ubharI AvI. vItelA varSonI khoTa bharapAI karavA mATe temaNe potAnI badhI zakti AdhyAtmika vikAsamAM vAparI nAkhI. temaNe khuba ja khaMtathI mehanata karI ane TUMka ja samayamAM emanA guruno bharoso jItI lIdho. temaNe potAnI vAsanA ane indriyonA vikAra para saphaLatApUrvaka kAbu meLavIne potAnA aMtara zatruone jItI lIdhA. have temanI zraddhAnI kasoTI karavAno samaya hato. comAsu AvavAnI taiyArI hatI. badhA sAdhuoe varSARtu daramyAna eka ja jagyAe rokAvAnuM hoya che. A Rtu bhAratamAM lagabhaga 4 mahinA cAle che. sthUlibhadra ane bIjA 3 sAdhuo jemaNe khUba samatA prApta karI hatI temaNe khUba ja pratikULa jagyA e rokAIne potAnI zraddhAnI kasoTI karavI hatI. dareke potAnA mATe khUba ja pratikULa jagyAo nakkI karI. eke siMhanI guphAnA dvAra pAse cAturmAsa karavAnI potAnA AcArya pAse paravAnagI mAMgI. bIjAne sApanA dara pAse potAno samaya pasAra karavo hato. trIjAne kuvAnI sapATI para cAturmAsa pasAra karavo hato. AcAryane khabara hatI ke teo A pratikULatAo sAme TakI zako AthI temaNe paravAnagI khApI sthUlibhadrae kozAnI citrazALA pAse cAturmAsa pasAra karavAnI namratApUrvaka paravAnagI mAMgI. AcAryane khabara hatI ke A parIkSA sthUlibhadra mATe atyaMta kaThina hatI paraMtu temane sthUlibhadranI draDhatA para paNa vizvAsa hato ane temane e paNa khabara hatI ke A parIkSAmAM saphaLa thayA vagara AdhyAtmika vikAsa karavo azakya hato. AthI temaNe sthUlibhadrane kozAnA ghare cAturmAsa karavAnI paravAnagI ApI. sthUlibhadra kozAnA ghare gayA ane tenI pAse enI citrazALAmAM cAturmAsa pasAra karavAnI paravAnagI mAMgI. kozAne temane joIne khUba Azcarya thayuM. sthUlibhadra kozAne evI asamaMjasa bharI paristhitimAM choDIne cAlyA gayA hatA ke kozAe kadI vicAryuM na hatuM ke e temane joI zakaze. game te hoya kozA emane khUba ja yAda karatI hatI ane e temane joI ne khUba ja khuza thai. jo ke ene temano pAchA pharavAno sAco Azaya khabara na hatI. e cAturmAsamAM te baMnenA alaga alaga dhyeya rahyA. kozA potAnI badhI AvaDatono upayoga karIne temane potAnA jIvanamAM pAchA lAvavAnI kAmanA karatI rahI. tene lAgyuM ke sAkSAta sthUlibhadranuM tenI citrazALAmAM hovuM e tenA mATe phAyadAjanaka che. enAthI ulaTuM sthUlibhadranuM dhyeya kozAnA tIvra AkarSaNamAMthI bahAra AvavAnuM hatuM. koNa jItaze? sthUlibhadranI majabUta zraddhA ane draDhatA A kasoTI daramyAna temanI sAthe rahI. emaNe emanA cittane adhyAtmika dhyAnamAM, vastuonA kSaNika svabhAva upara ane janma maraNanA pherAmAMthI mukta thavA upara kendrita karyuM. chevaTe kozAne potAnI jiMdagI nakAmI jatI lAgI ane te Page 187 of 307 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) paNa sthUlibhadranI anuyAyI banI gayI ane sthUlibhadra A anubhava pachI AdhyAtmika rIte vadhu majabUta thayA. cAturmAsa pUro thatA cAreya sAdhuo pAchA pharyA ane potapotAnA anubhavo varNavyA pahelA traNa sAdhuoe potAnI saphaLatA varNavI ane AcArye temane abhinaMdana ApyA. jayAre sthUlibhadrae potAnI saphaLatAnI vAta karI tyAre AcArya potAnI jagyAethI ubhA thai gayA ane evuM duya kArya pUruM pADavA mATe temanA khUba ja vakhANa karyA. bIjA sAdhuone IrSA thai. sthUlibhadranuM kArya potAnA kArya karatA ATaluM vadhAre prazaMsanIya kevI rIte hoI zake? temaNe to cAturmAsa khUba ja zArIrika takalIpho veThI ne pasAra karyo hato. jayAre sthUlibhadra to ArAmathI surakSA vacce rahyA hatA. AcAryae samajAvyuM ke e bIjA koInA mATe paNa azakya kArya hatuM. prathama sAdhu e baDAI hAMkatA kahyuM ke AvanArA cAturmAsamAM te e kAma AsAnIthI karI zakaze. AcAryae emane evuM na karavA samajAvyA kema ke teo e jANatA hatA ke A kAma temanI kSamatAnI bahAra che. te sAdhu potAnI AdhyAtmika kSamatA sAbita karavA mAMgatA hatA ane AcArya pAse vAraMvAra mAMgaNI karIne AvanArA cAturmAsa mATe paravAnagI laine rahyA. AvatA varSe cAturmAsamAM e sAdhu kozAnA ghare gayA. kozAnI citrazALAmAM rahelA citro ja temane uttejita karavA mATe pUratA hatA. jayAre temaNe kozAne sAkSAta joI tyAre temano rahyo sahyo saMyama paNa ogaLI gayo. temaNe kozA pAse tenA premanI bhIkha mAMgI. sthUlibhadranA pavitra jIvana parathI kozA sAdhu jIvananI mahattA samajI hatI. kozAe sAdhune pATha bhaNavAnuM nakkI karyuM. teNe kahyuM ke jo te nepALathI ke je pATalIputrathI 250 kI.mI. dUra AveluM hatuM tyAMthI ratnajaDita vastra lAvI Ape to ja te emane prema karavA sahamata thaze. e sAdhu kozAthI eTalA AkarSita thayA hatA ke tarata ja nepALa javA ravAnA thayA. teo e paNa bhUlI gayA ke cAturmAsa daramyAna saphara karI na zakAya. khUba ja muzkelIo veThIne teo e ratnajaDita vastra kharIdIne kozAno prema meLavavAnA vizvAsa sAthe pATalIputra pAchA pharyA. kozAe te vastra para potAnA paga lUchyA ane tene kacarAmAM pheMkI dIdhuM. te sAdhu Azcaryacakita thai gayA. temaNe kahyuM, "kozA tuM pAgala to nathI thai gaIne? ATalI muzkelIo veThIne lAvela moMghI bheTane te pheMkI kema dIdhI?" kozA e javAba Apyo, "tame ATalI mahenatathI maLelA sAdhujIvanane kema pheMkI do cho?" te vinamra sAdhune potAnI murkhAmI samajAI gaI ane tarata ja temaNe AcArya pAse jaIne potAnI niSphaLatAno svIkAra karyo. te divasathI samagra Page 188 of 307 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) saMghamAM sphulibhadra mATe khUba ja mAna vadhI gayuM. pachInA varSomAM myulibhadra e jaina zAstro, temAM paNa mukhyatve 12 aMga khAgamo ane 14 pUrvAna sAcavavA mATe khUba ja pAyAnI bhUmikA bhajavI. jaina itihAsa batAve che ke AcArya saMbhutivijayanA anugAmI AcArya bhadrabAhu e chellA AcArya hatA jemane saMpUrNa jaina zAstronuM jJAna hatuM. AcArya saMbhUtivijaya ane AcArya bhadrabAhu baMne AcArya yazobhadranA ziSya hatA. e jamAnAmAM guru maukhika rIte zAstro zIkhavADatA ane ziSyo yAda rAkhatA, te kyAMya lakhavAmAM AvatA na hatA. bhadrabAhunA netRtva nIce sthUlibhadra e 12 mAMthI 11 aMga Agamono abhyAsa karyo. jo ke laMbAyelA duSkALe sphulibhadrane 12mu aMga Agama bhaNatA rokyA ke jemAM 14 pUrveno samAveza thato hato. duSkALanA samaye bhadrabAhue potAnA 12000 ziSyo sAthe dakSiNamAM sthaLAMtara karyuM. je loko pATalIputramAM rokAyA te sAdhu samAjanA AgevAna sphulibhadra banyA. duSkALanA lIdhe sAdhuone temanA AcAra sarakhI rIte pALavAmAM muzkelI pADavA lAgI. vadhArAmAM ghaNA sAdhuonI yAdazakti nabaLI paDI gaI ane ghaNA zAstro bhulAI javA lAgyA. A duSkALa 12 varSa cAlyo. duSkALa pachI sthUlibhadrae badhA jaina zAstro vyavasthita karavA vicAryuM. sthUlibhadranA netRtva nIce pATalIputramAM eka saMmelana rAkhavAmAM AvyuM. A saMmelanamAM 12 mAMthI 11 aMga Agamone yAda karavAmAM AvyA ane lakhavAmAM AvyA. paraMtu koI paNa sAdhu 12 muM aMga Agama ke tenA 14 pUrvone yAda na karI zakyuM. phakta AcArya bhadrabAhu pAse ja A jJAna hatuM paraMtu teo have dakSiNa bhArata choDIne nepALanA parvatomAM cAlyA gayA hatA ane tyAM khAsa prakAranA tapa ane dhyAnamAM magna hatA. AthI jaina saMghe sthUlibhadra ane bIjA vidvAna sAdhuone bhadrabAhu pAse jaI ne 12muM Agama ane 14 pUrve zIkhavA mATe vinaMtI karI. eka vakhata sthatizananI baheno ke je jaina sAdhvIo hatI temaNe myulibhadrane maLavA nepALa javAnuM nakkI karyuM. A samaye sthUlibhadra 14 mAMthI 10 pUrve zIkhI cukyA hatA. temane evo vicAra Avyo ke temane 10 pUrve ane 12mAM AgamanA jJAnathI je jAduI zakti prApta thai che te batAvIne potAnI bahenone prabhAvita karaze. AthI temaNe potAnA zarIrane siMhanA svarUpamAM parivartita karI dIdhuM ane temanA AvavAnI rAha jovA lAgyA. jayAre temanI bahenoe praveza karyo tyAre temaNe potAnA bhAInA badale eka siMhane joyo. potAnA bhAIne zuM thayuM haze e vicAre gabharAIne teo tarata ja bhadrabAhu pAse gayA. AcArya bhadrabAhu samajI gayA ke zuM thayuM che ane temanI bahenone pAchA guphA tarapha javA samajAvyuM. A vakhate sphulibhadrae potAnuM sAcuM svarUpa pAchuM meLavI lIdhuM hatuM. temanI baheno emane jIvaMta Page 189 of 307 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ane svastha joIne khUba ja khuza thai. joke AcArya bhadrabAhu A vAtathI khuba ja nirAza thayA kema ke spalisanae eka najIvA hetu mATe potAnI zaktiono durupayoga karyo hato. temane lAgyuM ke syulibhadra sA AdhyAtmika pragati mATe paripakva nathI ane temaNe bAkInA 4 pUryo bhaNAvavAnI temane nA paDI dIdhI. zistabaddha sthUlibhadra e temane manAvavAnA ghaNA prayatno karyA paraMtu AcArya bhadrabAhu draDha hatA. jayAre jaina saMghe AcArya bhadrabAhune sthUlibhadrane bAkInA 4 pUrve bhaNAvavA vinaMtI karI tyAre AcArya bhadrabAhue sphulibhadra mATe nIcenI be zarato rAkhI: te myulibhadrane bAkInA 4 pUrvIno artha nahi samajAve Uzizna A 4 pUrve bIjA koI sAdhune nahi zIkhavI zake, sthUlibhadrae zarato mAnya rAkhI ane bAkInA 4 pUrve zIkhyA. jaina zAstro kyAMya likhita svarUpamAM na hatA ane AcArya sthUlibhadra svAmIe duSkALa daramyAna tene bacAvavAnA khuba prayatno karyA, AthI jaina itihAsamAM temanuM khuba mAnavaMtu sthAna che. AjanI tArIkhamAM paNa temanuM nAma zvetAmbara paraMparAmAM bhagavAna mahAvIra ane guru gautama svAmI pachI levAmAM Ave che. bodha: uMcA dhyeya rAkhavAnI koI umara nathI hotI ane jo niSThApUrvaka prayatna karo to koI paNa muzkelI agharI nathI ke temAMthI bahAra na AvI zakAya. te 30 varSanA hatA ane temaNe jIvananA 12 varSo veDaphI dIdhA hatA to paNa temaNe saMsAra choDI dIdho ane sAdhu jIvananA AcAronuM sArI rIte pAlana karyuM. draDhatApUrvaka temaNe potAnA IcchA rUpI aMtara zatrune paNa e jagyAe jaIne parAsta karyA je jagyAe temanI IcchAo caramasImA para hatI. chevaTe e eka evA sAdhu banyA jemane temanA adabhuta dhArmika kAryo mATe Aje paNa prArthanAmAM yAda karavAmAM Ave che. mukhya muddAo * sthUlibhadrae potAnA pralobhano para potAnI pUrva premikAnI jagyAe jaIne vijaya meLavyo ane te mATe teo eka AdaralAyaka sAdhu banyA. * duSkALa bAda amuka sAdhuoe dakSiNamAM sthaLAMtara karyuM ane AgamonA lupta thavAno bhaya hato tyAre sthUlibhadra e pATalIputramAM prathama vakhata saMmelana rAkhIne AgamonI vAcanA karI. * AcArya bhadrabAhu pAsethI Agamo bhaNyA, chellA zruta kevalI(jene AgamonuM saMpUrNa jJAna hatuM); zaktionA durupayoganA lIdhe chellA 4 pUrve bIjA koI sAdhune bhaNAvI na zakyA. Page 190 of 307 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAdhu kozAnI suMdaratA joIne tenI tarapha AkarSita thayA vinA rahI zakatA nathI ane teno prema meLavavA potAnA AcAro bhUlI jAya che Page 191 of 307 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) u.5 kuMda AcArya maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautamo gaNi ! mala kuMdakuMdo, jaina dhamonuM jaMgala bhagavAna mahAvIra zubha che; gaNadhara gautama svAmI zubha che; AcArya kuMdakuMda zubha che; jaina dharma zubha che. kuMdakuMda AcArya jaina dharmanA khuba ja prakhyAta AcAryomAMthI eka che. AcArya bhadrabAhunA anugAmI evA AcArya kuMdakuMdano janma 1lI sadInI zarUAtamAM dakSiNa bhAratamAM AMdhrapradezanI konDA-konDA nAmanI jagyAe thayo hato. kuMdakuMda "naMdI" saMgha nAme eka prAcIna saMghanA sabhya hatA ke jyAM badhA sAdhuonA nAmamAM chelle "naMdI" evo zabda Avato. dIkSA lIdhA pachI temanuM nAma padmanaMdI hatuM, paraMtu teo potAnA janma sthaLanA nAma parathI vadhAre pracalita thayA. puniyA zrAvakanI kathAmAM kozA kahe che ke temanA pUrvabhavamAM kuMdakuMda eka govALiyA hatA ane temaNe prAcIna pratone sAcavIne eka vicAratA sAdhunA AzIrvAda meLavyA. teo 11 varSanI uMmare sAdhu banyA hatA ane 33 varSanI sAdhanA ane tapa bAda 44 varSanI vaye temane AcAryanI padavI ApavAmAM AvI. teo 95 varSa sudhI jIvyA ane temanuM AcArya pada temanA anuyAyI umAsvAmI digaMbara paraMparA, ne ApyuM. kuMdakuMda AcAryanA UMDA abhyAsa ane naitika caritrae rAjA ziva kumAra jevA rAjazAhI ziSyone paNa temanI tarapha AkarSyA hatA. kuMdakuMda AcAryanI keTalIka daMtakathAo paNa pracalita che - evuM kahevAya che ke teo havA para cAlI zakatA hatA. paraMtu temano prabhAva jaina dharmathI AgaLa paNa phelAyelo che. prAcIna bhAratamAM dhArmika carcAoe buddhimattA bharI jIvana zailInuM eka agatyanuM pAsuM hatuM. temAM kuMdakuMda AcArye jaina zAstro racIne sabhAna ane baMdhAraNIya badalAva lAvyo. temaNe zAbdika mALakhAono upayoga karIne vijJAnanA adyatana siddhAMto jevA ke aNunuM baMdhAraNa, brahmAMDanA parimANo, brahmAMDanI racanAo ane manovijJAna viSe samajAvyuM. hindu ane bauddha ciMtakone emanA jaina AcAra ane tatvajJAna samajAvavA paDakAra pheMkavAmAM Avyo. Ama AcArya kuMdakuMda bhAratavarSamAM thatI dhArmika carcAone vidvattAnA navA zikharo para lai gayA. jaina tatvajJAnanA khuba ja agharA viSayonA mahAna Ayojaka kuMdakuMda AcArya e pAMca prakhyAta pustako lakhI che: * samayasAra (AtmAnA sAcA svabhAva viSeno graMtha) * pravacanasAra (pravacana viSeno graMtha) Page 192 of 307 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) niyamasAra (AcaraNanA niyamo viSeno graMtha) * paMcAstikAya (pAMca dravyo viSeno graMtha) * aSTa-pahuDA (ATha pagalAM - ATha lakhANono samUha) temaNe A badhuM kArya prAcIna ardhamAgadhI prAkRtanA jevI zaurasenI prAkRta nAme sthAnika bolImAM lakhyA che. jaina siddhAMtonA amuka saMbaMdho ane mALakhAo je AjanA samayamAM khuba AsAnIthI samajI zakAya che te temanA prayatnonuM phaLa che. temano A vicAra eTalo asAdhAraNa hato ke tyAra bAda temanA ziSyo ane bIjA vidvAno dvArA lakhAyelA aneka pustako ane graMtho mATe teo ja mULa stotra hatA. digaMbara paraMparAmAM maMgalAcaraNamAM bhagavAna mahAvIra ane guru gautama svAmI pachI temanA ja yAda karavAmAM Ave che. digaMbara paraMparAnA amuka jaino potAne kuMdakuMda anvaya (kuMdakuMda nA saMgha) tarIke oLakhAve che. joke dareka samudAyanA vidvAno temanA graMthone khuba ja Adara sAthe bhaNe che. kuMdakuMda AcAryane A 'aMdhArayugano prakAza' kahevAya che. samayasAranA ghaNA bhASyonuM saMskRta ane bIjI Adhunika bhASAomAM bhASAMtara thayeluM che. AjanA samayamAM banArasIdAsa, taraNasvAmI, zrImada rAjacaMdra ane gurudeva zrI kAnajI svAmI jevA ghaNA vidvAno ane netAo samayasArathI prabhAvita thayelA che. AcArya jayasena samayasAra vizenI potAnI TIkAmAM lakhe che ke potAnI AdhyAtmika zaktinI madada thI teo potAnA audArika zarIrano upayoga karIne mahAvideha kSetramAM jatA ane sImaMdhara svAmI bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne jJAna meLavatA. Aje dakSiNa bhAratanA tAmilanADu rAjyamAM ponnura malAI nAme TekarI para eka caMpAnA vRkSanI nIce temanI caraNapAdukAnA darzana thAya che. A caraNapAdukA eka evA ciMtakanu pratIka che ke jemaNe 2000 varSa pahelA jaina dharmanA sauthI prabhAvazALI graMtho lakhyA. Page 193 of 307 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) u.4. AcArya haribhadrasUri chaThThI sadImAM haribhadra nAme eka brAhmaNa paMDita hatA. te dareka dharmanA tatvajJAnamAM khuba ja vidvAna ane nipuNa hatA. temanI ghaNI badhI pratibhAomAMthI eka hatI ke temane harIphanI dalIlono pahelethI ja aMdAja AvI jato hato. te samayamAM vidvAno mATe bIjA pradezamAM jaIne bIjAne carcAmAM utArIne potAnA jJAnane vadhAravAnI prathA sAmAnya hatI. mATe haribhadrae paNa ghaNI jagyAe saphara karIne ghaNA vidvAno sAthe carcA karI hatI. bIjA vidvAno temanI sAthe dalIlamAM jItI zakatA nahi. teo temanI pratibhAthI dareka dalIlane jItI letA hatA. thoDAka ja samayamAM temanI pratiSThA khuba ja phelAI gaI ane vidvAno temanI sAthe carcA karavAnuM TALavA lAgyA. jayAre koI temanI sAthe carcA karavA AgaLa na AvyuM tyAre temaNe mAnI lIdhuM ke AkhA dezamAM temano koI harIpha nathI. koI paNa viSayamAM carcA karavAnI potAnI AvaDatamAM AtmavizvAsa hovAne lIdhe temaNe jAheramAM paDakAra pheMkyo ke jo koI paNa temane evo viSaya kahe ke je te na samajI zake to te tarata ja e vyaktinA ziSya banI jaze. eka vakhata teo eka gAmamAMthI pasAra thatA hatA tyAre sAme eka zAhI hAthI temanI sAme Avyo. hAthI khuba ja gussAmAM hato ane AthI kAbu bahAra hato. mahAvata tene kAbumAM levA khuba prayatna karI rahyo hato paraMtu te kAbumAM Avato ja na hato. te hAthI haribhadranI sAme ja dhasI Avato hato. haribhadra hAthIthI kacaDAI javAnI bIkathI tenAthI bacavA mATe AsapAsamAM surakSita jagyA zodhavA lAgyA ane temaNe eka jaina maMdira joyuM. madonmata hAthIthI bacIne ekadama samayasara teo jaina maMdiramAM pravezyA. teo aMdara zvAsa khAvA ubhA rahyA ane pachI maMdira para anAdarathI najara nAkhI. haribhadrane jaina dharma pratye bilakula Adara na hato. temanA A pakSapAtanA lIdhe teo jaina tatvajJAnathI sAva ajANa rahyA hatA. te samayamAM brAhmaNo kaTTara zivabhakta rahetA ane jaina dharmane mAnanI draSTi e jotA nahi. teo AsapAsa najara karatA hatA tyAM temaNe prabhu mahAvIranI ArasanI pratimA temanI sanmukha joI. tIrthaMkaranI AMkhomAMthI varasatI karuNA jovAne badale haribhadranI najara temanA peTa para gaI ke je eka tapasvI sAdhunA kRza peTanI sAkSI pUratuM na hatuM. temaNe evuM mAnyuM ke jaina tIrthaMkaro cokkasa mIThAIonuM sevana karatA haze. mATe temaNe AvI TIkA racI ke: Page 194 of 307 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtAvavAne Compodium of Jainism - Part (II) ma mA-jetAbena* "tamAruM peTa e vAta nI sAkSI pure che ke tamane mIThAIo khAvI khuba bhAve che." jayAre hAthI jato rahyo tyAre teo sAcavIne maMdiranI bahAra nIkaLyA ane rastAmAM eka sAdhvIjInA upAzraya pAsethI pasAra thayA. temaNe yAkInI mahattarAnA mukhethI nIce mujabano zloka sAMbhaLyo: cakkInA harIpaNAnA paNAgAma kI A dezoM cakkI kezava cakkI kezava du cakkI kezI yA cakkI yA mahattarA A avasarpiNI kALamAM cakravartI ane vAsudeva kayA kramamAM janmyA e samajAvatA hatA. jaina tatvajJAna eka pachI eka cAlatA lAMbA kALacakramAM mAne che. A cakrano aDadho bhAga utsarpiNI eTale ke caDhato krama kahevAya che jyAM satata sudhArA AvatA jAya che ane bIjA aDadhA bhAgane avasarpiNI eTale ke utarato krama kahevAya che jyAM satata kharAba paristhiti AvatI jAya che. paraMparAthI evuM paNa mAnavAmAM Ave che ke dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM 24 tIrthaMkaro, 12 cakravartIkho, huM vAmadeva ke nAsayaNa ha pranivAsudeva ke pratinArAyaNa vAsudevanA kAmano ane 9 baLadeva thAya che. eka vidyArthI tarIke haribhadrae jaina tatvajJAnano thoDo ghaNo abhyAsa karyo hato. joke temaNe gahana abhyAsa karyo na hato ane AthI mahattarA sAdhvIjI je bolI rahyA hatA te teo samajI na zakyA. haribhadra hArI cukyA hatA. chevaTe emane eka evo viSaya maLyo jemAM temanuM prabhutva na hatuM ane temAM vadhAre jJAna meLavavA sAdhvI mahattarAnA vidyArthI banavAnI jarUra hatI. haribhadramAM bhale ghamaMDa hato paraMtu te temanA vacananA pAkkA hatA. saheja paNa khacakAyA vinA te tarata ja sAdhvI mahattarAnI sAme AvyA. temaNe potAnI zarata viSe samajAvyuM ane temane potAnA ziSya banAvavA viMnaMtI karI. mahattarA e samajAvyuM ke jaina sAdhvI eka puruSane vidyArthI tarIke na svIkArI zake. temaNe haribhadrane potAnA guru jinamasurI pAse javAnI salAha ApI. temaNe kIdhuM ke teo A paMktino artha samajAvI zakaze ane haribhadra temanA vidyArthI paNa banI zakaze. temanI salAha mujaba haribhadra jinabhaTTasurI pAse gayA jemaNe e paMktino barAbara artha samajAvyo. AcArya pAsethI e paMktinI samaja lIdhA bAda haribhadra ne jaina dharmanI vadhAre samaja levAnI IcchA thai ane temaNe AcAryane emane ziSya tarIke svIkAravAnI vinaMtI karI. jinabhaTTasurIe temano ziSya tarIke svIkAra karavAnI to ja hA paDI jo te temanA parivAra ane najIkanA sagA- vhAlA pAsethI paravAnagI laine Ave. haribhadra jANatA hatA ke jaina dharma zIkhavAnI maMjUrI levuM e Page 195 of 307 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) agniparIkSA jevuM hatuM ane kharekhara temanA parivAre tarata ja temano virodha karyo. temanA pitAe kahyuM ke, "te brAhmaNa paMDita banavA mATe ATalA prayatno karyA che have tAre e kema choDI devuM che?" temanA bIjA sagA-vhAlA ke je temanI khyAtithI khuba khuza hatA temaNe kahyuM, "AkhA dezamAM tane carcAmAM koI jItI zakatuM nathI. have tuM zu banIza?" paraMtu haribhadrae potAno pratikAra cAlu rAkhyo. temaNe samajAvyuM ke jaina dharmano vistRta abhyAsa karyA vinA temanuM jJAna adhUruM raheze. A hetuthI ane potAnI pratijJA purI karavA paNa temanA mATe jaina sAdhu banavuM anivArya che. chevaTe parivArajanonI maMjUrI levAmAM te saphaLa rahyA. temaNe saMsAra choDI dIdho ane AcArya jinabhadrasUrinA ziSya banyA. teoe jaina zAstro ane bIjA pavitra pustakono khaMtathI abhyAsa karyo. temanI buddhimattA ane draSTikoNanA samanvayathI teoe khuba ja ochA samayamAM jaina zAstromAM prAvINya meLavI lIdhuM. jaina AgamonI madadathI teo satyanI zodha mATe jaina tatvajJAnanA UMDANane samajyA. jayAre temaNe badhA zAstrono abhyAsa karI lIdho ane jayAre temanA guru jinabhaTTasUrine temanI zraddhA para pAkko vizvAsa besI gayo tyAre temaNe harine khAcAryanI padavI ApI. eka jaina AcArya tarIke temaNe jaina saMghanI javAbadArIo khuba ja sArI kSamatAthI ane asarakAraka rIte nibhAvI. temanI buddhimattA ane jJAnanI madadathI temaNe ghaNA lokone jaina dharma tarapha AkarSita karyA. temAMthI ghaNA saMsAra choDIne temanA ziSya banyA. temanI AgevAnI heThaLa jainadharme lokapriyatAnA navA zikharo sara karyA. temanA ghaNA ziSyo vacce be ziSyo hatA: haMsa ane paramahaMsa jeo temanI bahenanA putro hatA. teo khuba ja tejasvI hatA ane haribhadrasUrine temanAthI ghaNI AzAo hatI. eka vakhata haMsa ane paramahaMse AcArya haribhadrasUri pAse eka jANItA bauddha maThamAM jaI ne temanI khAmIone samajavA mATenI paravAnagI mAMgI. jethI teo bauddha sAdhuone carcAmAM harAvI zake. zarUAtamAM haribhadrasUri e maMjUrI na ApI paraMtu temanA vAraMvAra Agraha karavAnA lIdhe temane maMjUrI ApavI paDI. teo bauddha sAdhunA vezamAM maThamAM gayA paraMtu temanuM A rahasya lAMbA samaya sudhI chUpuM na rahI zakyuM. teo e vezamAM ja maTha choDIne nIkaLI gayA paraMtu bauddha loko e temano pIcho karIne temane pakaDI paDyA ane chevaTe temane potAnI jAnathI hAtha dhovA paDyA. jayAre haribhadrasUrine potAnA bhatrIjAonA karuNa aMta viSe khabara paDI tyAre temane khuba ja gusso Avyo ane temaNe bauddha sAdhuone temanI krUratA mATe pATha bhaNAvAnuM nakkI karyuM. temaNe temane zAhI darabAramAM carcA karavA paDakAra pheMkyo ane zarata rAkhI ke je carcAmAM hAraze tene phAMsInI sajA karavAmAM Avaze. haribhadrasUrinA temanA bhatrIjAonA mRtyu para AvA hiMsaka pratibhAva joIne jinabhaTTasUri ane sAdhvI mahattarAne duHkha thayuM. haribhadrasUri mukAbalo jItI gayA. nasIbajoge Page 196 of 307 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mahattarAe temaNe koInA mRtyuno vicAra mulatavI rAkhavA samajAvI dIdhA hatA. A banAva parathI haribhadrasUri samajI gayA ke haMsa ane paramahaMsanA lagAvane kAraNe teo hiMsAbharyuM pagaluM levA taiyAra thai gayA hatA. temaNe jinabhaTTasUrine prAyazcita ApavA mATe AjIjI karI ane guru jinabhaTTasUri e temane evI racanAo lakhavA preraNA ApI ke je lokonI zraddhAne sAcA mArga para dorI zake. A temanA jIvanano bIjo agatno vaLAMka banI rahyo. haribhadrasUri atyaMta prabhAvazALI lekhaka hatA. temaNe jaina dharmanA judA judA viSyo para 1444 graMtho lakhyA. saMjogovasAta temAMthI mAtra 170 graMtho ja AjanI tArIkhamAM sulabha che. dazavaikAlika sUtra, tatvArtha sUtra, paMcasUtra ane Avazyaka sUtra paranI TIkAo temanI khuba ja prakhyAta racanAomAMthI che. A uparAMta temaNe lalita-vistAra, dharma saMgrahiNI, upadezapada, zoDASTaka, dharma biMdu ane anekAMta jayapatAkA lakhI che. yoga viSe lakhanAra kadAca e prathama jaina vidvAna hatA. yogabindu, yoga-vIMzIkA, yoga-zataka ane yogadRSTi samuccaya AvI keTalIka racanAo che. AvI racanAonA kAraNe haribhadrasUrine temanA jaina sAhityanA amUlya yogadAna mATe kAyama yAda karavAmAM Avaze. bodha: haribhadrasUrinuM AkhuM jIvana temanA jJAna pratyenA UMDA rasanI sAkSI pure che. te eka mahAna brAhmaNa paMDita hovA chatA eka sAmAnya jaina sAdhvI pAsethI zIkhavA mATenI temanAmAM saraLatA hatI. A namratAnuM eka uttama udAharaNa che. jJAna meLavavA mATe abhimAnane vacce AvA devuM joIe nahi. jaina Agama jaina siddhAMtone saraLa ane tArkika rIte raju kare che. jaina Agamono gahana abhyAsa tamane jaina siddhAMtone vadhAre draDhatAthI ane zraddhApUrvaka anusaravAnI preraNA Ape che. haribhadrasUrinI racanAo khuba ja kiMmatI che ane te ApaNane khuba ja jaTila paraMtu mALakhAbaddha ane tArkika dharmane sArI rIte samajavA madada kare che. Page 197 of 307 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page 198 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) haribhadrasUri - yAkInI mahattarAne jaina tatvajJAna samajAvatA sAMbhaLe che 11] E_FOLDE karinA sUra bajAre janasUra pAse mAdha svIkAre che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) G.7 AcArya hemacaMdra AcArya hemacaMdra I.sa. 1088mAM gujarAtamAM amadAvAdathI 60 mAIla dUra AvelA dhaMdhukA nagaramAM moDha vaNika jAtimAM janmyA hatA. cAMcadeva temanA pitA ane pAhinIdevI temanI mAtA hatA. pAhinI devI jayAre garbhavatI hatA tyAre temaNe eka suMdara svapna joyuM. temaNe potAnuM A svapna AcArya devasUrine kahyuM ke je e samaye dhaMdhukAmAM hatA. AcArya devasUrie AgAhI karI ke te eka khuba ja tejasvI putrane janma Apaze ke je AdhyAtmikatA, AcAra ane tarkanA kSetramAM khuba ja pragati karaze. jayAre temane putra thayo tyAre tenuM nAma cAMgadeva rAkhavAmAM AvyuM. pharIthI jayAre AcArya devasUri dhaMdhukA AvyA tyAre temaNe pAphinane putrI sAthe joyo. temaNe pAhinIne kahyuM ,"A tejasvI putranI saMbhALa mane rAkhavA de. tenAmAM mahAna AdhyAtmika guru banavAnI kSamatA che." zarUAtamAM to pAhinI devIe temano putra soMpI devAnI nA paDI dIdhI paraMtu AcArya devasUri e satata samajAvyuM ke A putra eka mahAna AcArya banIne jaina saMghanI mahimA vadhArI zake che. AcArya e pAhinIne potAnA putra pratyeno moha ane svArthane choDavA jaNAvyuM ane mAnavajAtanA kalyANa mATe vicAravA samajAvyuM. chevaTe pAhinIdevI mAnyA ane temanA putrane AcAryane soMpyo. temaNe cAMgadevano jaina sAdhudharmamAM praveza karAvyo ane temanuM somacaMdra evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. somacaMdra khuba ja hoziyAra hatA ane thoDA ja samayamAM tatvajJAna, tarka, zAstro, naya, vyAkaraNa evA dareka viSayamAM niSNAta thai gayA. sAthe sAthe temanAmAM sahanazIlatA, samatA, pavitratA, sAdagI, zista, dayA ane karuNA jevA guNo paNa keLavAtA gayA. somacaMdra vahIvaTakuzaLatA ane kAryakSamatAmAM anupama hatA.teo mAtra 21 varSanA hatA tyAre devasUrie temane AcAryanI padavI ApI ane temanuM nAma hemacaMdra AcArya rAkhyuM. hemacaMdra AcAryanA jJAnanI suvAsa cAre dizAmAM phelAI gaI. hemacaMdranA prayatnone lIdhe gujarAtanA rAjA siddharAjanA rAjyamAM saMskAra ane saMskRtinA UMcA dhoraNo sthApita thayA. jayAre siddharAja mRtyu pAmyA tyAre kumArapALa rAjA banyA. rAjA kumArapALa ane hemacaMdrAcArya jIvanabhara guru- ziSyanA suMdara saMbaMdhamAM rahyA. A AdhyAtmika saMbaMdhanA bIja pahelethI ja vavAI cukyA hatA. hemacaMdra AcArya e sAta varSa pahelA ja AgAhI karI hatI ke kumArapALa rAjA banaze. vadhArAmAM emane bhaviSyanA thanAra rAjAno eka vakhata jIva paNa bacAvyo hato. AthI kumArapALa hemacaMdrAcAryane AdhyAtmika guru ane zubhaciMtaka mAnatA ane temane khuba ja mAnavaMtu sthAna ApatA. kumArapALa rAjyanA vikAsa mATenA badhA nirNayomAM hemacaMdrAcAryanI salAha letA ane thoDAka ja samayamAM gujarAta e ahiMsA, zikSaNa ane saMskRtinuM kendrasthAna banI rahyuM. Page 199 of 307 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) hemacaMdrAcArya koI divasa potAnA phAyadA mATe vicAratA na hatA paraMtu mAtra prajAjanonA hitano ja vicAra karatA. joke amuka brAhmaNone A vAta khaTakatI ane te hemacaMdrAcArya ane jaina dharmanuM nIcuM dekhAya tevA prayatno karatA. temaNe kumArapALa rAjAne kahyuM ke hemacaMdrAcArya e khuba ja abhimAnI che ane hindu devatAonuM sammAna karatA nathI. rAjA kumArapALa potAnA guru paranA AvA Aropo mAnavA taiyAra na hatA. AthI brAhmaNoe rAjAne vinaMtI karI ke te potAnA guru ne ziva bhagavAnanA maMdiramAM bolAve. temaNe vicAryuM ke teo rAjAnI hAjarImAM hemacaMdrAcAryanuM apamAna karaze kema ke te ziva bhagavAnanA maMdiramAM jaIne temane namaze nahi. jayAre hemacaMdrAcArya maLyA tyAre rAjA kumArapALe temane kahyuM ke ApaNe ziva bhagavAnanA maMdiramAM jaizu. hemacaMdrAcAryae koI paNa khacakATa vagara temanI vAta mAnI lIdhI. brAhmaNo temanA kAvatarAne saphaLa thatuM joIne khuba ja khuza thayA. temanA Azcarya vacce hemacaMdrAcArya bhagavAna zivane namyA ane bolyA, " bhavabIjAnkura jananA rAgadveSamyahaM kSayamupAgatAH yasya, brahmA vA viSNuravA haro jIno vA nAmastasmai" "jeNe saMsAra vadhArAnArA evA potAnA rAga ane dveSa jItyA che te pachI bhale brahmA hoya viSNu hoya ziva hoya ke jina hoya, tene huM namana karuM chuM." hemacaMdrAcAryae potAnI A vinamra vartaNukathI bIjA dharma pratye potAnA Adarano ane anya devatAo pratye sanmAnano paricaya Apyo. jaina philasUphImAM A udAra vartAva sahaja che. jaina darzana potAne bIjA dharma karatA UMcuM mAnatuM nathI paraMtu badhA sAthe zAMtipUrvaka sahajIvanathI rahevAmAM mAne che. hemacaMdrAcAryanA prabhAvathI rAjA kumArapALe jaina dharma aMgIkAra karyo ane potAnA rAjyamAM prANIonA vadha karavAnI manAI pharamAvI ane bIjA paNa evA ghaNA niyamo banAvyA jenAthI jaina dharmane protsAhana maLyuM. zAkAhAra mAtra jainomAM ja nahi paraMtu gujarAtanA lokomAM paNa pracalita banyuM. hemacaMdrAcAryae ghaNI sAhityika racanAo paNa racI.teo ahiMsAne rAjakIya phalaka para mukanArA prathama AcArya hatA ane gujarAtanI mahAna saMskRti ane ekatAnA ghaDavaiyA hatA. AdhyAtmika draSTie teo yogI hatA. yoga-zAstra - temanA yoganA vivaraNa viSeno graMtha khuba ja prakhyAta che. loko temane 'kalikAlasarvajJa' eTale ke 'A kaLiyugamAM badhuM ja jANanAra' evuM kahIne saMbodhatA. teo I.sa.1173mAM 84 varSanI uMmare kALadharma pAmyA. hemacaMdrAcAryanA prayatnonA lIdhe ja jaina samAja Aje paNa gujarAtamAM damadAra sthAna dharAve che. Page 200 of 307 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha: mAtA pAhinIno temanA putra pratyenA premano tyAga khuba ja vakhANavAlAyaka che kema ke temaNe potAnA svArtha ane mohathI upara uThIne samAjanI sevA karavAnuM uttama udAharaNa pUruM pADayuM che. hemacaMdrAcAryanA guru tarIkenA prabhAvanA lIdhe kumArapALa rAjAe jaina dharmano svIkAra karyo. A kAraNe gujarAtamAM jaina dharma ane zAkAhArane protsAhana maLyuM. hemacaMdrAcAryanuM sAhityika kArya ApaNA mATe khajAnArUpa che. phakta e pustako vAMcavA thakI ja ApaNe temane zraddhAMjali ApI zakIzu. mukhya muddAo: * * I.sa. 1088 mAM mAtA pAhinI devInA kukhe cAMgadeva janmyA. AcArya devasUrie temane bIjuM nAma ApyuM. pahelA rAjA siddharAja ane pachI vadhAre agatya rAjA kumArapALa sAthenA saMbaMdhanA lIdhe gujarAtamAM jaina dharma ane zAkAhAra para prabhAva paDyo. * hindu devatAonA guNone namana karyuM, ane jainonI bIjA dharmanA loko sAthe zAMtipUrvaka sahajIvanathI rahevAnI rItano paricaya Apyo. Page 201 of 307 " dvA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) vibhAga H : tIrthaMkara mahAvIranA samaya pahelAMnI kathAo H.1 bharata ane bAhubalI H.2 rAjA megharatha H.3 sAdhu naMdISeNa H.4 rAjA zrIpAla ane mayaNAM suMdarI H.5 IlAcIkumAra H.6 sAdhu kuraguDu Page 202 of 307 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) H.1 bharata ane bAhubalI bhagavAna RSabha deva athavA AdinAtha saMsArane choDyA pahelA rAjA RSabha deva tarIke oLakhAtA hatA. temane sumaMgalA ane sunaMdA nAmanI rANI hatI. sumaMgalAthI 99 putro thayA hatA. jemAM bharata sauthI moTo ane suvikhyAta hato tathA brAhmI nAme eka dIkarI hatI. sunaMdAne bAhubalI nAme eka dIkaro ane suMdarI nAme eka dIkarI hatI. saune tamAma prakAranA vyavasAya ane kaLAmAM yogya tAlIma ApavAmAM AvI hatI. bharata mahAna yoddho ane kuzaLa rAjakAraNI banyA. bAhubalI UMco majabUta bAMdhAno saMskArI yuvaka hato. bAhu eTale bAvaDA ane balI eTale tAkAtavAna. jenA bAvaDAmAM khUba ja tAkAta che te bAhubalI. brAhmI sAhitya kaLAmAM khUba ja pravINa hatI. teNe brAhmI nAmanI lIpI pracalita karI hatI. suMdarI gaNita vidyAmAM kAbIla hatI. bhagavAna RSabhadeva sarvajJa banyA eTale baMne dIkarIe paNa saMsArano tyAga karI temanI ziSyA thaI gaI. rAjA tarIke RSabhadevanA mAthe vizALa rAjyanI javAbadArI hatI. sarvajJa thayA pachI vinItA zahera je pachIthI ayodhyA tarIke khoLakhAnuM ne bharatane ApyuM ane tarjilA digaMbara staprata pramANe potanapura) bAhubalIne ApyuM. bAkInA dIkarAone vizALa rAjyanA judA-judA bhAgo ApyA. bharata khUba ja mahatvAkAMkSI hato. te AkhA vizvano samrATa banavA mAMgato hato. A hetuthI teNe sudaDha sainya vikasAvyuM ane yuddha mATenA Adhunika sAdhano vikasAvyA. tenI pAse cakraratna nAmanuM alaukika sAdhana hatuM je kadApi nizAna cUkatuM nahIM. koInI pAse tenA jevuM kasAyeluM sainya na hovAthI teNe eka pachI eka vinItAnI AjubAjunA rAjyo sahelAithI jItI lIdhA. tenA 98 bhAIone potAnuM Adhipatya svIkAravA samajAvyA. teo bhagavAna RSabhadeva pAse zuM karavuM tenI salAha mATe AvyA. bhagavAne samajAvyuM ke bahAranA duzmanone jItavAno koI artha nathI, kharI jIta to aMdaranA duzmano upara meLavavAnI che. sAcuM sAmrAjya muktimAM raheluM che tema samajAvyuM. bhAI sAthenA yuddhanI nirarthakatA teone samajAI gaI, ane potAnA tamAma rAjyo bharatane suparata karI dIdhA. rAjapATa temaja saMsAra choDIne teo bhagavAna RSabhadevanA ziSya banI gayA. have ekalA bAhubalIne ja jItavAno bAkI hato. te koIpaNa saMjogomAM tAbe thavA taiyAra na hatA. pitA taraphathI maLeluM rAjya yogya rIte calAvavA tenA AgavA draSTikoNa hatA. tenAmAM duzmano sAme laDavAnI tAkAta ane zakti hatA. tethI jyAre bharata taraphathI Azrita rAjavI tarIke rahevAnuM kaheNa AvyuM to te na svIkAratA yuddha karavAnI taiyArI karI. banne bhAIo tAkAtavAna hatA, tethI yuddha lAMbu cAlaze ane moTApAye lohI reDAze tevI AzaMkAthI baMne pakSanA salAhakAroe A mahAna saMgrAma aTakAvavA ghaNA prayatno karyA paraMtu bemAMthI koI pIchehaTha karavA taiyAra na hatA. Page 203 of 307 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) chellA prayatna rUpe temanA salAhakAroe sUcavyuM ke tamArA bemAMthI koNa zreSTha che e ja jo nakkI karavAnuM hoya to binajarUrI lohI vahevaDAvyA vinA tame baMne laDAI karo ane vijetAne sarvoparI banAvo. baMnene lAgyuM ke A uttama vicAra che ane tethI baMne sahamata thayA. baMnee dvandva yuddhanAM niyamo jANyA ane kabUla karyA. yuddhano divasa AvI pahoMcyo. bharate aneka jAtanA zastrothI bAhubalIne haMphAvavA prayatna karyA paNa saphaLatA na maLI. bharatane potAnI bahAdurInuM khUba ja abhimAna hatuM. tethI parAjaya keTalo zaramajanaka lAgaze te vicAravA lAgyo. jo te hArI jaze to AkhA vizva para rAjya karavAnI tenI mahatvAkAMkSA pUrNa nahIM thAya. te khUba ja hatAza thaI gayo. teNe tenA alaukika zastra cakraratnano upayoga karyo, ane jANI joIne dvandva yuddhanAM niyamano bhaMga karyo. paraMtu te zastranI maryAdA hatI ke, lohIno saMbaMdha hoya tene nukasAna na karI zake. tethI choDeluM cakra bharata para pAchuM AvyuM ane bAhubalI bacI gayA. dvandva yuddhanAM niyamonA bhaMga badala bAhubalI khUbaja gusse thayA. potAnA zaktizALI mukkAthI moTAbhAIne chUMdI nAkhavAno vicAra Avyo. te hetuthI uMcakAyelI muThThI joIne loko bharatanA bhayAnaka mRtyunA vicArathI DarI gayA. * bAhubalI gussAmAM AvIne mUko ugAmavAmAM jatA hatA tyAM ja manamAM vicAra Avyo, " are! hu A zuM karuM chuM? huM gAMDo to nathI thaI gayo ne, je rAjya mArA pitAzrIe choDI dIdhuM ane mArA bAkInA bhAIo e jatuM karyuM tene mATe huM moTA bhAIne mAravA taiyAra thayo chuM?" bhAInA bhayAnaka mRtyunA vicAra mAtrathI te dhrujI uThyA. te ja kSaNe temaNe vicAra badalyo. mAna ApavA lAyaka bhAIne mAravAnA kharAba phaLanA vicAre mAravA mATe UMcI thayelI muThThI nIce karavAne badale potAnA mAthAnA vALa kheMcI lIdhA. (sAdhu dIkSA samaye loca kare tema) ane sarvasvano tyAga karIne potAnI jAte sAdhu thayA. ja paNa haju bAhubalInuM ahama ane abhimAna gayA na hatA. jo teo bhagavAna pAse jAya to temanAthI pahelA temanA 98 nAnA bhAIo je sAdhu thayA che temane namaskAra karavA paDe. je temane temanA abhimAnanA kAraNe maMjUra na hatuM. teoe vicAra karyo ke pote ja kevaLa jJAna prApta karIne jo bhagavAna pAse jAya to pachI koIne paNa namaskAra na karavA paDe. tethI bAhubalI potAnI jAte ja kevaLa jJAna prApta karavA jyAM UbhA hatA tyAM ja dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahI gayA. te dhyAnamAM evA UMDA UtarI gayA ke keTalo samaya pasAra thaI gayo te paNa temane khabara na paDI. bhoMya paranA velAo temanA paga para caDavA lAgyA. Amane Ama eka varSa pasAra thaI gayuM paNa temane kevaLa jJAnanI prApti na thaI kAraNake abhimAna choDyA vagara kevaLa jJAna thAya nahIM. temane sAcA raste lAvavA mATe Akhare bhagavAna RSabhadeve brAhmI ane suMdarIne mokalyA. teoe joyuM to bAhubalI eka khaDaka jevA acaLa ubhA ubhA dhyAna karI rahyA che. baMne bahenoe zAMtithI Page 204 of 307 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bAhubalIne samajAvyuM ke hAthI para savAra thavAthI kevaLajJAna prApta na thAya. te mATe to nIce UtaravuM paDe. bahenono paricita avAja kAne paDatA temaNe AMkho kholI. te hAthI para to beThA hatA nahIM. ghaDIvAra to temane bahenonI vAta samajAya nahIM pachI temane khyAla Avyo ke abhimAna rUpI hAthInI A vAta che. tarata ja manamAMthI abhimAna kADhI nAkhyuM ane bhagavAna RSabhadeva pAse jaI 98 nAnA bhAIone vaMdana karavAnuM vicAryuM. have abhimAna ogaLI gayuM. ane namratAe tenuM sthAna lIdhuM. kevaLajJAnanI tarata ja prApti thai ane teo sarvajJa banyA. digaMbara paraMparA pramANe A yugamAM saMsArathI mukti meLavanArA bAhubalI prathama hatA. (zvetAMbara mAnyatA pramANe RSabhadevanA mAtA marUdevI A yuganA sau prathama saMsAramAMthI mukti meLavanAra hatA) A banAvanI smRtimAM dakSiNa bhAratamAM beMglora najIka zravaNavelagoDAmAM bAhubalInI pa7 phUTa UMcI vizALa mUrti banAvavAmAM AvI. jenA upara dara 12 varSe mahA abhiSeka karavA deza- paradezathI hajAro jaino tyAM Ave che. A zilpa eka ja paththaramAMthI banAveluM lagabhaga hajAra varSa jUnuM che. yAtrIo ane mulAkAtIo A adabhuta mUrtine jovA Ave che. khullA AkAza nIce hovA chatAM haju A mUrti aNIzuddha ubhI che. A samaya daramiyAna bharata vizvanA cakravartI banyA. A avasarpiNI kALanA prathama cakravartI hatA. temanA rAjyakALa daramiyAna prajA sukhI hatI. bhArata te samaye bhAratavarSa tarIke jANItuM banyuM. bharata paNa badhI ja rIte sukhI hatA. temaNe ghaNo lAMbo samaya rAjya karyuM. ekavAra emanA hAthanI AMgaLI parathI vITI nIkaLIne nIce paDI gaI. vIMTI vinAnI AMgaLI zobhatI nahotI. jIjJAsA khAtara temaNe zobhA ApatA badhA ja AbhUSaNa tathA rAjamugaTa kADhI nAkhyA. arIsAmAM joyuM to te pahelA jevA suMdara nahotA lAgatA. AthI emanA magajamAM vicAranI hAramALA cAlavA lAgI. "huM mArI jAtane suMdara ane sazakta mAnuM chuM paNa e zobhA to A dAgInAnA pratApe che, je zarIrano bhAga nathI ane zarIra paNa kevaLa hADamAMsanuM ja baneluM che. to pachI e zarIranI ATalI badhI mAyA zA mATe? A zarIra kAyama rahevAnuM nathI. badhuM pAchaLa choDI ja devAnuM che. kAyama rahe evuM to eka AtmA ja che." emaNe eka mahatvano nirNaya karyo. "A kSaNabhaMgura nAzavaMta vastuono tyAga karI pitAnI jema zAzvata AtmAne kema na ArAdhuM?" Ama duniyAnA sukho pratye udAsInatA AvI gaI. zvetAmbara paraMparA pramANe emanI vicAradhArA utarotara zuddha thatA emane sAcA jJAnanI prApti thaI ane te ja samaye temane kevaLajJAna thayuM. digaMbara paraMparA pramANe saMsArano tyAga karI sAdhu thayA ane tarata ja kevaLajJAna prApta thayuM ane AyuSya pUruM thatAM mukti maLI gaI. Page 205 of 307 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) bodha: ahaMkAra ane AtmasAkSAtkAra para prakAza pADatI A vArtA che. abhimAna ane ahaMkAra thI mANasa nakArAtmaka karmo bAMdhe che ane te A vArtAmAM batAvyA pramANe saMhAraka vartana kare che. ahaMkAra gussAnuM kAraNa bane che ane te abauddhika kArya karavA prerAya che. AtmasAkSAtkAra ane sarvajJatA nA mArga para ahaMkAra ane abhimAna para vijaya meLavavo paDe che. jaina dharmano pAyAno siddhAMta namratAno guNa sahue keLavavo joIe. Page 206 of 307 nava Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) H.2 rAjA megharatha svarganA deva indrae devInI sabhAmAM pRthvI paranA rAjA vaidharayanI bahAdurI ane dayALupaNAnI khUba prazaMsA karI. emaNe kahyuM ke, rAjA megharatha potAnA zaraNe AvelAne rakSaNa ApavA mATe potAnA prANa ApatA paNa acakAya nahIM. be devoe IndranI vAtono virodha karyo. tethI indrae temane pRthvI para jaIne jAte ja joI levA jaNAvyuM. teo evI spaSTatA karI eke kabutaranuM tathA bIjAe zikArI bAja pakSInuM rUpa lIdhuM. pRthvI para rAjA megharatha sabhAmAM temanA rAjavI parivAra sAthe beThA hatA. acAnaka khullI bArImAMthI eka kabUtara beThA hatA tyAM dhasI AvyuM ane goLa goLa AMTA mAravA lAgyuM. rAjAnA Azcarya vacce kabutara temanA khoLAmAM AvIne besI gayuM. te bhayanuM mAryuM khUba dhrujatuM hatuM. rAjAne lAgyuM ke kabUtara koI bhayathI phaphaDI rahyuM che mahelamAM te Azraya zodhatuM AvyuM che. eTalAmAM eka bAja pakSI uDatuM uDatuM rAjasabhAmAM AvyuM. teNe rAjAne kahyuM, "A kabUtara mAro khorAka che, te mane ApI do." rAjAe to bAja pakSInI vAta sAMbhaLI javAba Apyo ke, "A tAro khorAka che e sAcuM paNa te atyAre mArI zaraNamAM rakSaNa mATe che. huM tane A kabUtara nahIM Apu enA badalAmAM tAre je joIe te khorAka ApuM." rAjAe cAkarone TopalA bharIne zAkabhAjI tathA phaLaphaLAdI lAvavA kahyu. bAja pakSI e kahyuM, "huM kAMI mANasa nathI ke zAkAhArI paNa nathI. mane to khorAka tarIke mAMsa ja joIe.rAjA megharatha e kahyuM, "kabUtaranA badalAmAM huM tane mAruM mAMsa ApuM." rAjAnI vAta sAMbhaLI darabArIoe mAMsane badale bajAramAMthI kasAI pAsethI mAMsa lAvavAnuM sUcavyuM. rAjAe manAI karI kahyuM, "kasAI mAMsa mATe bIjA prANIne mAraze. A kabUtara mArA zaraNe AvyuM che ane tenuM rakSaNa mArI javAbadArI che. sAthe bIjA koI prANIne IjA na thavI joIe. tethI huM mAruM mAMsa ApIza." ATaluM kahIne rAjAe charI hAthamAM lIdhI ane potAnI sAthaLanuM mAMsa kApIne bAjane ApyuM. Akho darabAra stabdha thai gayo. bAje kahyuM, "mAre to kabUtaranA vajana jeTaluM ja mAMsa joIe." rAjAe sabhAmAM trAjavA maMgAvyA. eka pallAmAM kabutara mukyo ane bIjA pallAmAM rAjAnuM mAMsa mukayuM. rAjA kApI kApIne mAMsa mUkatAM ja gayA paNa kabutaranuM palluM bhAre ja rahyuM. aMte rAjAe potAnuM AkhuM zarIra trAjavAmAM mUkavAnI taiyArI batAvI. ajANyA pakSI mATe rAjA potAnA prANa ApavA taiyAra thayA te joI AkhI sabhA stabdha thai gaI. rAjA to zaraNe AvelA pakSIne bacAvavA potAnI pharaja bajAvI rahyA che. rAjA to sAmenA palaDAmAM AMkho baMdha karI dhyAnastha mudrAmAM besI gayA. Page 207 of 307 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jevuM dhyAna zarU karyuM ke kabUtara ane bAja temanA asala deva svarUpamAM pragaTa thayA. baMne jaNA rAjAne namI paDyA ane kahyuM, " he mahAna rAjavI, indrae tamArA je vakhANa karyA hatA te yathArtha ja hatA. ame kAna pakaDI kabUla karIe chIe ke tame mahAna dayALu rAjA cho." pharI pharI rAjAnI prazaMsA karatA rAjAne praNAma karIne cAlyA gayA. Akho darabAra AnaMdita thaI gayo ane ghoSaNA karavA lAgyo, rAjA megharatha ghaNuM jIvo" A rAjA megharathano jIva trIjA bhavamAM soLamA tIrthaMkara zAMtinAtha banyA. # bodha: A vArtA zIkhave che ke kamanasIba du:khI lokonuM rakSaNa karavAnI ApaNI mukhya pharaja che. koInuM duHkha darda joIne ApaNane dayA Ave eTaluM ja nahIM paNa tenI pIDA ochI karavAnA prayatna karIe toja sAcA dayALu kahevAIe. sAco dayALu garIbone Arthika sahAya kare ane bhUkhyA tathA jarUrIyAta vALAne khAvAnuM Ape. dayALu mANasa potAnI jiMdagI bacAvavA bIjAne nukasAna na kare, paraMtu bIjAne jIvana mATe potAnI jiMdagIno bhoga Ape. Page 208 of 307 BATEIN Avy gIra so Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ma.3 sAdhu nadISeNa sAdhu naMdiSeNa mahAna jJAnI ane sevAbhAvI sAdhu hatA. emanA sevAbhAvanI svargamAM paNa prazaMsA thatI. eka divasa indrae potAnI sabhAmAM potAnA devo samakSa naMdiSaNanI prazaMsA karI. Indra dvArA karAyelI naMdiSaNanI prazaMsAthI zaMkAzIla baneA be devoe maMdiSaNanI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM. daivI zaktine kAraNe devo game tyAre game te rUpa dhAraNa karI zakatA ane kSaNamAM game tyAM pahoMcI zakatA. be devo,eka gharaDA ane yuvAna sAdhunuM rUpa laIne naMdiSaNa je gAmanI bahAranI vADImAM hatA tyAM AvI pahoMcyA. Aje naMdiSaNane upavAsanuM pAraNuM hatuM. hamaNAM ja gocarI laIne AvyA hatA ane pAraNuM karavA besatA hatA. naMdiSaNa ne jotA ja vRddha sAdhu tADUkI uThayA, "o,mahAnAlAyaka huM ahIM piDAI rahyo chuM ane tuM mArI koI darakAra ja nathI karato?" naMdiSeNa sahanazIla ane kSamAvaMta hovAthI sAdhunA gussAno koI javAba na Apyo. khuba ja zAMtithI kahyuM, "guruvarya, mane mApha karo, huM ApanA mATe pANI lAvyo chuM." naMdiSeNe vRddha sAdhune pANI pAyuM. temanuM moDhuM, kapaDA vagere sApha karyA ane besavA mATe madada karI. vaLI pAchA vRddha sAdhu gusse thayA, "huM azakta chuM mArAthI besAtuM nathI ane tuM mane besADe * naMdiSeNe kahyuM, "huM Apane besavAmAM madada karIza. ciMtA na karazo. Apa Iccho to huM Apane vadhu sagavaDa lAge te mATe upAzrayamAM laI jAuM. sAdhue javAba Apyo, "mane pUchavAnI zI jarUra? tane ThIka lAge to mane laI jA." sAdhu naMdiSeNe sAcavIne vRddha sAdhune potAnA khabhA para besADIne dhyAnapUrvaka saMbhALIne pagalAM bharatAM upAzraya tarapha lai javAnuM zarU karyuM. vRddha sAdhu naMdiSeNanI vadhu parIkSA karavA icchatA hatA. tethI temaNe potAnuM vajana dhIme dhIme vadhAravA mAMDyuM. vajana vadhavAne kAraNe naMdiSeNa thAkI javA lAgyA ane paDavA jevA thaI jatA. tethI vRddha sAdhue gusse thaine kahyuM, "zuM thayuM che tane? joIne saMbhALapUrvaka calAtuM nathI? mAruM AkhuM zarIra halAvI nAkhe che. mAMdA mANasane AvI rIte laI javAya?" sAdhunA kaDavA ane gussA bharyA zabdo sAMbhaLavA jatA naMdiSaNa khUba ja svastha rahyA ane kahyuM, "mApha karo, have huM khUba ja dhyAna rAkhIza." sAdhunI khoTI khoTI TIkAo sAMbhaLavA chatAM naMdiSaNa khUba ja kALajIthI cAlavA lAgyA ane sAdhune kevI rIte sArA karavA te vicAravA lAgyA. Page 209 of 307 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) aMte vRddha sAdhune laIne naMdiSeNa upAzraya AvI gayA. AkhA raste vRddha sAdhue joyuM ke game teTalA apamAnita karavA chatAM naMdiSaNa khUba ja samatAmAM rahyA. vRddha sAdhue potAnuM asala rUpa dhAraNa karyuM ane naMdiSaNane namI paDyA ane kahyuM, "kharekhara, tame sAcA sAdhunA udAharaNarUpa cho. indrae tamArI prazaMsA karI hatI tene mATe tame yogya ja hatA. huM paNa khUba ja prasanna chuM. tame je mAMgazo te sarva tame prApta karI zakazo." "are deva, A mAnava avatAra ghaNo kIMmatI che. mAnava astitvathI kImatI bIjuM kAMI nathI. mane je maLyuM che tenAthI saMtoSa che. mArI koI IcchA nathI." deva naMdiSaNanA pagamAM paDI gayA ane potAnA sthAne pAchA vaLI gayA. bodha: A vArtA zIkhavI che ke sahanazakti, zista ane saMtoSa e jaina dharmanA pAyAnA mUlyo che. pahelI ane ati mahatvanI vAta e hatI ke saMta naMdiSeNe potAnI jiMdagI sAdhunI sevA karavA mATe samarpI dIdhI. A uttama kArya vadhAremAM vadhAre tyAga ane zista mAMge che. naMdiSaNanI sahanazIlatAnI kasoTI gaMdharva karI rahyA che te jANyA vinA teo saunI sevA karatA e mahatvano muddo che. eno artha e che ke teo sAdhuonI sevAmAM saMpUrNa samarpita hatA. pote je karatA hatA temAM atUTa zraddhA hatI. jyAre gaMdharvoe varadAna mAMgavAnuM kahyuM tyAre paNa temaNe potAnA jIvanamAM pUrNa saMtoSa che te batAvyuM. AmAM paNa temano aparigrahano siddhAMta sUcaka bane che Page 210 of 307 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) H4 rAjA zrIpAla ane mayaNAM suMdarI caMpA nagaranA rAjA siMharatha ane rANI kamala prabhAne zrIpAla nAmano eka dIkaro hato. zrIpAla pAMca varSano hato tyAre rAjAnuM avasAna thayuM. rAjA siMharathano bhAI ajItasena mahatvAkAMkSI hato, tethI A takano lAbha lai rAjya laI lIdhuM. potAnA rAjya pada mATe zrIpAla kAMTA barAbara hato. mAtA kamala prabhAne ajItasenanA kharAba IrAdAnI jANa thaI eTale kuMvarane laIne rAja choDI jatI rahI. A vAtanI jANa ajitasenane thaI eTale tenA vizvAsu sipAIone tenI pAchaLa doDAvyA. eka strI bALakane ucakI doDatI keTalI dUra jaI zake? sipAIo tenI najIka AvI gayA. tyAMthI koDhIyAonuM ToLuM jatuM hatuM temAM temanI sAthe joDAI gaI. teoe bALakane koDhanA rogano cepa lAgaze tevI cetavaNI ApI paNa bALakane bacAvavA ATaluM jokhama to uThAvavuM paDe tema hatuM. zrIpAla ghaNo bahAdura ane dekhAvaDo hato. tethI koDhiyAo tenI khUba ja kALajI rAkhatA hatA. chatAM zrIpALane paNa AkhA zarIre koDha phUTI nIkaLyo. zrIpALa yuvAna thayo eTale tene potAnA netA banAvyA ane tene uMmararANA nAme oLakhavA lAgyA. pharatA pharatA eka divasa teo mALavAnI rAjadhAnI ujjainImAM AvI caDyA. ujjainImAM prajApAla nAme rAjA rAjya karato hato. tene saubhAgya suMdarI tathA rUpasuMdarI nAme be rANI hatI. saubhAgya suMdarIne surasuMdarI ane rUpasuMdarIne mayaNAsuMdarI nAme dIkarI hatI. te khUba suMdara ane catura hatI. rAjAne baMne dIkarIo khUba ja vahAlI hatI. baMnenA yogya ane uttama ghaDatara mATe khAsa sagavaDa karI hatI. baMne dIkarIo badhI kaLAmAM pAraMgata thaI gaI eTale rAjAe temanI parIkSA levAnuM vicAryuM. baMnene darabAramAM bolAvI rAjAe je kaMI prazno pUchyA tenA sarasa javAbo ApyA. aMte chellA prazna rUpe rAjA e pUchyuM ke, A badhI sAhyabI tathA sagavaDo tamane konA pratApe maLI? khUba ja namratApUrvaka surasuMdarIe rAjAnI maherabAnIthI maLyuM che tema jaNAvyuM. rAjA khUba ja prasanna thayA. pachI rAjAe mayaNAsuMdarIne paNa prazno pUchI jJAnanI cakAsaNI karI aMtamAM tene paNa pUchyuM ke konA pratApathI A badhuM maLyuM che? evA praznanA javAbamAM mayaNAsuMdarIe jaNAvyuM, "pitAjI! Apane praNAma! paNa mane maLela A rAjavI vaibhava mArA pUrvajanmanAM puNya karmonuM ja phaLa che. darekane potAnA bhAgyamAM nirmAyeluM ja maLe che. koI koIne kaMI ApI ke laI zakatA nathI." rAjA to mayaNAsuMdarIno javAba sAMbhaLIne DaghAI ja gayA. pharI pharI mayaNAne e savAla pUchyo paNa teNe to namratApUrvaka potAnA karmanuM ja phaLa che tema jaNAvyuM, rAjakuMvarI tarIkeno janma paNa karmanA pariNAme ja che temAM koI mekha mArI na zake. Page 211 of 307 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) rAjA to khUba ja gusse thaI gayA. karma vize teo kaMI paNa mAnavA taiyAra ja na hatA. tethI mayaNAsuMdarIne pATha bhaNAvavAnuM nakkI karyuM. tenA mANasone taddana kadarUpA garIba mANasa zodhI lAvavAnuM kahyuM. mANaso koDhiyA uMmararANAne laI AvyA ane rAjAe vicaryA vagara ja mayaNAsuMdarIne tenI sAthe paraNAvI dIdhI. jarUrI sAdhanasAmagrIthI sajja nAnuM sarakhuM ghara ApI mayaNAne karmanA sahAre mokalI dIdhI. tenI mAtA rUpasuMdarI rAjAnA nirNayathI khuba dukhI thayA. bIjI bAju surasuMdarIne zaMkhapurInA rAjakuMvara arIdamana sAthe paraNAvI mayaNA khUba ja dhArmika prakRtinI hatI. uMmararANAnA vezamAM rahelA zrIpAlane potAnA pati tarIke svIkArI lIdho ane tenI sevA karavA lAgI. pati sAthe te derAsaramAM bhakti karatI tathA sAdhunA mukhethI pavitra upadeza sAMbhaLatI. eka divasa mayaNA ane teno pati vidvAna AcArya munIcaMdrane vaMdana karavA gayA, ane potAnA prazno tathA patinA koDhanI pRcchA karI. temaNe navapadanI AyaMbilanI oLInI ArAdhanA karavA kahyuM. sADA cAra varSa eTale ke nava oLI karavI paDe. oLInA nava divasa hoya che ane te samaya daramiyAna arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu( paMca parameSThI) jJAna, darzana, cAritra ane tapa ema navapadanI ArAdhanA karavI paDe. AyaMbila eTale divasamAM eka ja vAra ekadama sAduM, marI masAlA, ghI, tela, dUdha, mIThA vagereno tyAga karI lUkhuM jamavAnuM. varSamAM caitra ane Aso ema be vAra oLI Ave. mayaNA ane zrIpAle khUba ja zraddhA ane bhaktithI oLInuM tapa zarU karyuM. oLImAM saLaMga nava divasa sudhI eka TAIma lukhkho AhAra levAnuM pariNAma Azcarya pamADe tevuM hatuM, zrIpAdatanI cAmaDI parathI DAghA dhIme dhIme jatA rahevA lAgyA. ema karatA pahelA jevI kAMtimaya cAmaDI thaI gaI. cAmaDI paranA samagra DAghA jatAM rahyA. have te rAjakumAra jevo suMdara dekhAto hato. mayaNA potAnA karmane dhanyavAda ApavA lAgI. navapadanI oLI nava vAra thaI javA chatAM teoe cAlu ja rAkhI. ekavAra teo derAsaramAM hatA tyAM mayaNAnI mAtA rUpasuMdarI temane acAnaka maLyA. mayaNAne koI koDhIyAne badale suMdara rAjakumAra sAthe joIne temane dhrAsako paDyo. mayaNAe vigatavAra badhI vAta kahI. rUpasuMdarI vAta jANI khUba ja prasanna thayA. temaNe jaIne rAjAne vAta karI ke mayaNAnI karma vizenI vAto sAcI TharI che. rAjAe paNa satya joyuM. manamAM ne manamAM potAnI jAtane dhikakaravA lAgyA ke meM mArI lADakI dIkarIne duHkhI karI. have temaNe dIkarI-jamAine potAnA ghera AvavA teDuM mokalyuM. zrIpAla vAstavamAM koNa che tenI badhAne jANa thaI. nasIbajoge zrIpAlanI mAtA paNa mahelamAM AvIne sAthe rahevA lAgyA. ekavAra rAjAnI savArI nIkaLI hatI te samaye zrIpAla prajApAla rAjA sAthe hAthI para beTho hato. koIe zrIpAla tarapha hAtha karIne te rAjAno zuM sago che tema pUchyuM. te rAjAno jamAI che evo javAba maLyo je zrIpAle sAMbhaLyuM. sasarAnA nAmathI oLakhAvuM zrIpAlane gamyuM nahIM. huM Page 212 of 307 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mArI jAte mArI oLakha ubhI karuM ane saunI paravAnagI laIne te nIkaLI paDyo. cAre bAju ghaNA sthaLonI mulAkAta lIdhI. game tevI agavaDo vacce paNa navapadanI ArAghanA bhUlyo nahoto. e samayanA rivAja mujaba potAnA buddhi baLe ghaNI strIo sAthe lagna karyA. aDhaLaka saMpatti prApta karI. ghaNA tenA vicArone anusaryA- anuyAyIo banyA. pAchA pharIne ujjainanI bahAra paDAva nAkhyo. sainya vizALa hovAne lIdhe jANe AkhA zaherane ghero ghAlyo hoya tevuM lAgyuM. rAjA prajApAle vicAryuM ke koI duzmana caDI Avyo che. paNa jyAre jANyuM ke te potAnA jamAI che tyAre tene maLavA taMbumAM gayA. koI mahAna sanmAna sAthe gAmamAM pravezyA. temane joIne temanI mAtA tathA mayaNAM khUba ja prasanna thaI gayA. zrIpAle potAnI ati priya patnI mayaNAM sAthe lAMbo samaya vitAvyo. have temaNe potAnuM asala rAjya caMpA nagara pAchuM meLavavAno vicAra karyo. emaNe kAkA ajItasenane rAjya pAchuM ApI devAno saMdezo mokalyo. ajItasene rAjya pAchuM ApavAnI nA pADI. zrIpAle potAnA vizALa sainyanI madadathI ajItasenane baMdIvAna banAvI caMpA nagara para vijaya meLavyo. ajItasenane mApha karyo. ajItasena samajI gayA ke potAnA divaso bharAI gayA che. temaNe saMsAra choDavAno nirNaya karyo. caMpA nagarano rAjA banIne zrIpAla e potAno rAja vahIvaTa sarasa rIte calAvyo. zrIpAla rAjA ane mayaNAsuMdarIe jIvanabhara navapadajInI ArAdhanA karI jIvanane dhanya banAvyuM bodha : mayaNAsuMdarInI A vArtA karmavAdamAM zraddhA ane navapada pratyenA bhaktibhAvanI che. potAnuM bhAgya badalavAnA tenA prayatnonuM mahatva batAvavAmAM AvyuM che. mayaNA karmanA svabhAvane jANatI hatI. pote potAnA bhAgyathI saMtuSTa na hatI. te ane teno pati prArthanA ane prayatnothI potAnI paristhiti badalavA tanatoDa mahenata karavA lAgyA. aMte teone saphaLatA maLI. karma eja temane vartamAna paristhitimAM mukyA hatA te temaNe svIkArI lIdhuM hatuM. teo jANatA hatA ke jo teo sArA karmo prApta kare ane kharAba karmono nAza kare to teo potAnuM bhAvi badalI zake. sukha athavA dukha e mananI sthiti che. tame jo duHkhI chuM evuM vicAro to tamArI jAtane duHkhI ja juo. karmanI sattAmAM pUrepUro vizvAsa rAkhI sukha ane saMtoSa meLavavA jarUrI che. Page 213 of 307 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page 214 of 307 Compodium of Jainism - Part (II) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) H.5 IlAcIkumAra IlAvardhana zaheramAM dhanadatta nAmano moTo vepArI raheto hato. tenI patnI IlAcIe khuba suMdara putrane janma Apyo. ekano eka dIkaro hovAthI jIvita rahe tevI mAnyatAthI tenuM nAma pADyuM na hatuM. paNa te ilAcIno dIkaro hovAthI sahu tene ilAcI putra kahIne bolAvatA. ene khUba ja lADakoDathI ucheravAmAM Avyo. koI vAtanI kamI na hatI. suMdara navayuvAna banyo eTale sahu tene IlAcI kumAra kahIne bolAvatA. tenA mAtA-pitAe tenA lagna karavAnuM vicAryuM. IlAcI kumAranuM kuTuMba khUba ja sukhI ane khAnadAnI hatuM. IlAcIkumAra dekhAve suMdara hovAne kAraNe ghaNAM mAtA- pitA potAnI dIkarI enI sAthe paraNAvavA utsuka hatA. eka divasa IlAvardhanamAM naTano khela karatI ToLI AvI. teo khullI jagyAmAM vAMsa khoDIne doraDA bAMdhIne khela batAvatA. Dhola vagADI potAnA AvyAnI ane khela zarU thavAnI jAherAta karatA. AkhuM gAma khela jovA bheguM thatuM. naTa vArApharatI doraDA upara caDhIne cAlatA cAlatA nRtya karatA karatA eka cheDethI bIje cheDe pahoMcatA. temanI eka kaLA joine sahu prekSaka varga ApharIna pokArI uThato. IlAcIkumAra paNa A khela jovA gayo. naTanA saradAranI khuba ja suMdara ane sarasa nRtya karatI chokarI ilAcI kumArane khUba ja gamI gaI. tenI najara tenA para ja coTI gaI hatI. khela pUro thayA pachI naTa doraDA, vAMsa vagere saMkelIne tyAM bhegA thayelA loko pAsethI paisA ugharAvatA. sArI evI rakama bhegI karIne teo temanA taMbUmAM rAta rokAtA. khela pUro thatAM sahu potapotAne ghera gayA. IlAcI kumAra paNa svagRhe pAchA pharyA. paNa tenA magajamAMthI naTanI suMdara chokarI khasatI nahotI. rAtre jamavAnA samaye paNa te sUnamUna besI ja rahyA. pitAe ghaNuM pUchyuM paNa teNe kaMI javAba na Apyo. chevaTe rAtre tenI mAtAe khUba ja premapUrvaka pUchaparacha karI tyAre teNe naTanI chokarI sAthe lagna karavA che tevuM jaNAvyuM. tenI mAtAne A sAMbhaLI AghAta lAgyo. ApaNA samAjamAMthI ucca komanI khAnadAnI khUba ja suMdara ane suIla chokarIo sAthe tane paraNAvI, te phlA kuLanI chokarIne nuM bhUlI jA,paNa IlAcIkumAra potAnA vicAromAM makkama hato. jyAre dhanadatte A vAta jANI to temane paNa AghAta lAgyo. dhanadatte khUba ja samajAvyuM paNa te ekano be na thayo. dhanadatta khUba ja samaju hatAM. potAnI AbarunA bhoge pote dIkarAne gumAvavA taiyAra na hatA. tethI naTanA nAyakane bolAvI IlAcI kumAra mATe tenI dIkarIno hAtha mAMgyo. potAnI jAtinI bahAra lagna na karI zakAya evo niyama hovAthI naTe potAnI dIkarInA lagna IlAcI kumAra sAthe karavAnI nA pADI. dhanadattane lAgyuM ke tene dIkarInA badalAmAM paisA joItA haze eTale mAMge te ApavA taiyAra thayA paNa naTa mAnyo nahIM. dhanadatte temanI jAtino rivAja Page 215 of 307 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pUchyo. naTe jaNAvyuM ke amArI jAtimAM chokaro rAjAne potAnI naTane lagatI avanavI kaLAthI prasanna kare ane rAjA prasanna thaI ene inAma Ape to ja ame tene amArI dIkarI paraNAvI zakIe. ane InAmanA paisAthI ame nAta jamADIe. dhanadatta nirAza thaI gayA kAraNa ke potAno dIkaro evI koI kaLA jANato ja nathI. dhanadatte patnIne badhI vigatavAra vAta karI. temaNe dIkarAne samajAvyuM ke pAraMgata naTa ja e chokarIne paraNI zake mATe tuM ene bhUlI jA. IlAcI kumAra uparathI zAMta hato paNa tenA magajamAM to vicAronA ghoDA doDatA hatA. e chokarI vinA pote sukhI nahIM thaI zake mATe je bhoga Apavo paDe te ApavA e taiyAra thayo. tenA maunano mAtA-pitAe khoTo artha ghaTAvyo. mane lAgyuM ke samaya jatA bhUlI jaze. teo tenuM mana bIje vALavA prayatna karavA lAgyA. IlAcI kumAre upara uparathI temane sahakAra Apato hoya tevo dekhAva karyo paNa manathI te makkama hato. naTanI maMDaLI e jyAre IlAvardhana choDIne javAnuM nakkI karyuM tyAre IlAcI kumAre mAtA-pitAthI chAnAmAnA ghara choDI dIdhuM ane naTanI TukaDImAM bhaLI gayo. eNe naTano paheraveza apanAvI lIdho. naTavidyA zIkhavAnI zarU karI. naTanI chokarI paNa IlAcI kumAranA premamAM gaLADUba hatI tethI te paNa IlAcI kumArane madada karavA lAgI. aMte te kuzaLa naTa banI gayo. jyAre teo benAtaTa nagaramAM gayA tyAre IlAcI kumAre chokarInA pitAne kahyuM ke mane tamArA rAjA pAse hAjara karo. huM mArI kaLAthI temane khuza karIza. naTanA nAyake rAjAne vinaMti karI ke yuvAna naTanA khela joine tene yoga InAma Apo. rAjAe kabUla karyuM ane yogya samaye AvIne potAnI jagyAe besI gayA. temane namaskAra karI IlAcI kumAra doraDA para caDI kUdakA mArato nRtya karato siphatathI sarakI rahyo hato. jokhamI khela dvArA prekSakonuM mana jItI lIdhuM. chatAthI kumArane lAgyuM ke teNe yogya mahenata mA potAnI kaLA sArI rIte rajU karI che. nIce utarI rAjAne namaskAra karI yogya inAmanI jAherAta karavA vinaMtI karI. A samaya daramiyAna rAjAnuM dhyAna ilAcI kumAranA jokhamI khela karatA te suMdara chokarI tarapha vadhAre hatuM. te IlAcI kumArane premathI protsAhana ApyAM karatI hatI. naTanA nAyake rAjAne ilAcI kumAranI kalAthI AnaMda Avyo ke kema te pUchyuM? rAjAe DhoMga karI khoTuM khoTuM kahyuM ke rAjyanA aneka praznomAM mAruM mana eTaluM vyagra hatuM ke meM barAbara khela joyo ja nathI. teNe IlAcI kumArane pharIvAra khela karavA jaNAvyuM. IlAcI kumAre pharIvAra bamaNA utsAhathI avanavA khela karI rAjAne prasanna karavA prayatna karyA. pharivAra paNa rAjAe khoTuM bahAnuM kADhI pharI khela karavA kahyuM . IlAcI kumArane gaLe rAjAnI vAta na UtarI. tene khyAla Avyo ke kaMIka khoTuM thaI rahyuM che, chatAM te suMdara chokarIne pAmavA pharI potAno khela batAvavA taiyAra thayo. Page 216 of 307 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jyAre te pharI khela karavA doraDA para caDyo tyAre teNe cAre bAju najara doDAvI. teNe joyuM ke sAmenA makAnamAM eka suMdara yuvAna strI yuvAna sAdhune gocarImAM mIThAI vhorAvI rahI che. Azcarya vacce ilAcI kumAre noMdhyuM ke te sAdhu nIcI najare UbhAM che ane te strInI suMdaratA sAme najara paNa karatA nathI. tenAthI potAnI jAtanI sarakhAmaNI thaI gaI. eka suMdara chokarI khAtara teNe potAnI AkhI jiMdagI badalI nAkhI ane A sAdhu AvI suMdara strI sAme hovA chatAM vicalita thatA nathI, jotA paNa nathI. sAdhuno AtmasaMyama ane te strI taraphanI upekSA vRtti te joI ja rahyo. sAdhunA mukha para parama zAMti hatI. sAdhunI AvI vRtti IlAcI kumAranA manane sparzI gaI. zA mATe huM A suMdara chokarInI upekSA nathI karI zakato? vaLI vicAravA lAgyo ke rAjA zA mATe vAraMvAra khela karavAnuM kahe che? cokkasa rAjA A suMdara chokarIthI AkarSAyo che, ane huM doraDA parathI paDI jAu tenI ja rAha jue che. huM doraDA parathI paDI jAuM to khUba ja ghavAi jAuM ane pharivAra AvA khela karavA zaktimAna na rahyuM ane e saMjogomAM huM A suMdara chokarIne jenA mATe meM mArA mAtA-pitA tathA samAja ane dharma choDyA tene paraNI na zakuM. e samajI gayo ke te jene sukha mAne che te eka bhramaNA che. ene pote AcarelA dharmanA siddhAMto yAda AvyA. zarIramAM rahelo AtmA ane tenI anaMta zaktinI vAta e sArI rIte samajato hato. naTa tarIkenI kuzaLatA tene AMtarika zaktine kAraNe ja prApta thaI hatI. sAdhu A badhAthI para rahI zakyA kAraNa ke teo khUba ja jAgRta ane sAvadha hatA. naTa tarIke doraDA para cAlatA mAre khUba sAvaceta rahevuM paDe che nahIM to uMce thI paDI javAya ane kadAca mRtyu paNa Ave. to zA mATe AvI jAgRti rAkhIne AdhyAtmika vikAsa mATe prANa na ApuM? A bhava pahelAnI jiMdagImAM teNe ghaNo AdhyAtmika vikAsa sAdhyo hato. te saMskAra UMDe UMDe AtmA saMgharAyelA hatA. sAdhue udIpakanuM kAma karyuM. te saMpUrNa jAgRta thaI gayA ane AtmAne uddhAre te ja sAcuM bAkI badhuM bhrAmaka che ema samajAI gayuM. doraDA para cAlatA cAlatA ja te potAnA AtmAmAM UMDA UtarI gayA ane tyAM ja temane kevaLajJAna prApta thayuM. thAMbhalA parathI nIce utarI saunI vidAya laIne te sthAna choDI cAlyA gayA. bodha: A vArtA vairAgyanA siddhAMtane kendrita kare che. bhautika cIjo, mANaso athavA temanI pratye rAganuM AkarSaNa ja ApaNA mATe ke bIjA mATe duHkhanuM kAraNa bane che. bAhya duniyA pratyenuM ApaNuM AkarSaNa ochuM karavAnA prayatna karavA joIe ane ApaNA AtmA pratye ApaNuM dhyAna kendrita karavuM. Atma sAkSAtkAranA mArgamAM mohamAyA naDatararUpa che. sAdhuno suMdara strI sAme najara suddhA na karavI e ilAcI kumArane sAcA raste dore che. Page 217 of 307 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page 218 of 307 Compodium of Jainism - Part (11) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) H.6 sAdhu kuraguDu jUnA samayamAM dhanadatta nAmano khUba ja dhArmika vRtino vepArI hato. teno dIkaro paNa tenA jevo ja dhArmika hato. e gAmamAM eka divasa moTA AcArya dharmaghoSasUri padhAryA. dhanadatta ane teno dIkaro temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA. AcAryanI vAtothI dhanadattanA dIkarAe temanA ziSya banavAnuM nakkI karyuM. badhuM ja choDIne yuvAna sAdhu banI gayo. AcArya A juvAna jaina sAdhumAM rahelI agAdha zaktine oLakhI gayA. tene kalAguru evuM nAma ApyuM. tyAMnI grAmya bhASAmAM tene kuragaDu(ghaDo bharIne bhAta khAnArA) kahevA lAgyA. kuragaDue badhA pavitra dhArmika pustakono abhyAsa karyo ane tenA sArane yogya rIte pustakarUpe utAryA.mAnava jIvanamAM karmanI sattA mahatvano bhAga bhajave che e tene sAcA arthamAM samajAI gayuM. tethI te ucca jIvana jIvavAno prayatna karavA lAgyA. sAdhunA tamAma guNo temanAmAM jovA maLatA, paNa eka mUMjhavaNa temane kAyama satAvatI. te bhUkhyA na rahI zakatA ane tethI te upavAsa karI na zakatA. divasamAM ekavAra to khAvA joIe ja. paryuSaNa parvanA divasamAM te ekAda upavAsa paNa na karI zakatA. te pote potAnI jAtane upavAsa na karI zakavA badala Thapako ApyA ja kare. A badhuM potAnA koI karmano ja udaya hoya tema lAgatu. anya sAdhu upavAsa kare to temanI sevA te uttama rIte karatA ane manamAM vicAratA ke koka divasa pote paNa A pramANe upavAsa karI zakaze. ekavAra comAsAmAM evo banAva banyo ke temanI paristhiti ja badalAI gaI. comAsAmAM jaina sAdhu pravAsa na karatA eka ja sthAnamAM rahe che. paryuSaNa paNa A divasomAM ja Ave. te samaye AcArya dharmaghoSasUri potAnA kuragaDu sahita aneka ziSyo sAthe zaheramAM hatA. ghaNA ziSyo lAMbA upavAsa karatA. koI to mahinAnA upavAsa karatA. pote eka paNa upavAsa karI nathI zakatA tenuM kuragaDune khUba ja duHkha hatuM. saMvatsarInA divase temaNe upavAsa karavAnuM nakkI karyuM. manamAM pastAvo karatA rahyA, upavAsa karavAno temaNe prayatna paNa karyo, paNa bapora thatAM thatAM to tIvra bhUkhathI pIDAvA lAgyA ane temane lAgyuM ke have bhUkhyA nahIM rahevAya. manamAM pastAvo karatA rahyA evA te kevA potAnA gADhA cIkaNA karmo che ke eka upavAsa paNa na karI zakAya? khacakATa sAthe temaNe guru pAse gocarI mATe javAnI AjJA mAgI. gurue khUba ja samajAvyA. kuragaDue kahyuM ke huM paNa upavAsa karavA IcchuM chuM ane mArI upavAsa nahIM karI zakavAnI zaktine kAraNe huM paNa ghaNuM dukha anubhavuM chuM. gurune tenA bhAgya para dayA AvI ane gocarI mATe javAnI rajA ApI. kuragaDu je kAMI maLyuM te vahorIne pAchA AvyA. AvIne namrapaNe sAdhunA niyama pramANe gurune gocarI batAvI ane vAparavAnI AjJA mAMgI. gurue AjJA ApI bIjA sAdhuo tenI TIkA karavA lAgyA ke saMvatsarInA divase paNa pote khAI rahyA che ane moTuM karma bAMdhI rahyA che. bIjA Page 219 of 307 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAdhuo dhRNAnI draSTithI joI rahyA ke jANe te sAdhu banavAne lAyaka nathI. kuragaDu cUpacApa badhuM sAMbhaLI rahe che ane eka khUNAmAM jaIne gocarI vAparavA besI jAya che. keTalAka tapasvI sAdhu tiraskArathI temanA pAtramAM thUMkyA to paNa samatA rAkhI temanA tapathI prazaMsA karavA lAgyA. kuragaDu potAnI A azaktithI duHkhI thAya che ane tene mATe te potAnA koIka janmanA karmano doSa gaNe che, potAnA AtmAnA guNothI pote vAkepha che eTale te samaje che ke A karmo paNa eka divasa pUrA thaI jaze. temaNe manamAM dRDha nirdhAra karyo ke mAre A jIvanamAM ja mArA karma khapAvI devA che. zarIranI ane mananI kamajorInA dukhane pAra karIne teo AtmAnA vicAramAM lIna thaI gayA ane dhIme dhIme temanA karmono kSaya thavA lAgyo. bhojana letA letA ja karmono kSaya thayo ane temane kevaLajJAna prApta thayuM. jyAre koI kevaLajJAna prApta kare tyAre svarganA devo tene vaMdana karavA padhAre che. svarganA devone AvatA bIjA sAdhue joyA tyAre teo ema mAnavA lAgyA ke amArI AkarI tapazcaryAne biradAvavA AvI rahyA che. paNa teo to kuragaDu pAse gayA, ane temane vaMdana karavA lAgyA. sarva sAdhu samudAya mUMjhavaNamAM mukAI gayo. pote ATalI AkarI tapazcaryA karI che to amane tenuM koI ja phaLa nahIM, ane te kuragaDu kaMI ja karatA nathI chatAM devo vaMdana kare ane emane pUrNa jJAna maLe! AvI mUMjhavaNa anubhavatA teo AcArya dharmaghoSasurI pAse zuM banyuM te jANavA gayA. AcAryae kahyuM ke tamane badhAne tamArI AkarI tapazcaryAnuM abhimAna hatuM ane kuragaDune upavAsa nahIM karI zakavAne kAraNe binajarUrI utArI pADatA hatA. paNa A badhuM pAchalA koI karmanuM ja pariNAma che ema te samajatA hatA. kSamA guNa hovAne kAraNe badhuM ja sahana karI letA hatA. vartamAna jIvanamAM udayamAM AvelA karma khapAvavA, te AtmAne jAgRta karavA jJAnano upayoga karatA hatA. tame badhAe kuragaDune khoTI rIte mUlavyAM che. potAnA pUrvanA karmono koIpaNa prakAranuM baMdhana vadhAryA vagara nAza karavAmAM teone A samatA madadarUpa banI. teo dharmanA hArdane samajayA che. pUrvanA saMcita karmo temanI tapasyAmAM bAdhArUpa banyA hatA. teone te aMge duHkha hatuM. udayamAM Avela karmone niSThApUrvakanA pazcAtApathI khapAvyA che. te karmo badala dilagIra hovA chatAM te karmonI asara tarapha teo samatAvALA hatA. udayamAM AvelA karmone vadhAvIne teone samyagadarzana prApta thayuM ane Akhare navA karmo na bAMdhatA ane jUnA karmono kSaya thatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM. na bodha: badhA ja sAdhuo samajI gayA ke sAcuM jJAna meLavavA potAnuM binajarUrI mithyAabhimAna naDatararUpa hatuM. AcArya e paNa samajAvyuM ke AtmAne zArIrika sthiti ke pravRtti joDe kAMI levAdevA nathI. zarIra to bAMdhelA karmone bhogavavA mATe maLeluM che. karmanA sAcA svabhAvane jANavA mATe kevaLa eka sAdhana tarIke upayoga karavo joIe. teno yogya upayoga thAya to te asarakAraka sAdhana che. AtmAnu sAcuM svarUpa samajI levuM e dharmano sAra che, ane te ja ekamAtra A jIvanamAM karavA yogya che. koI saMyama ke prAyazcita na karI zakatA hoya athavA dharmanA siddhAMto na Page 220 of 307 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ne pALI na zakatA hoya teo tarapha aNagamo karavAnI jarUra nathI. AvA mANasone nIcA pADyA vagara temane prAyazcita mATenI sahAnubhUtipUrvaka hiMmata ApavI joIe. jethI tene samajAya ke potAnA karmone kAraNe te kaMI karI zakato nathI. tapazcaryA karanAre kadI potAnI tapazcaryAnuM abhimAna na karavuM. L La Page 221 of 307 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) vibhAga / bhagavAna mahAvIranA jIvanakALanA samayanI vArtAo 1.1 mahAvIrasvAmI ane govALa 1.2 caMDakauzika 1.3 caMdanabAlA 1.4 kAnamAM khIlA - bhagavAna mahAvIrano chello upasarga 1.5 megha kumAra 1.6 aImUttA muni 1.7 AnaMda zrAvaka 1.8 pUNiyA zrAvaka 1.9 zAlIbhadra 1.10 rAjA zreNika ane rANI celaNA 1.11 rAjA zreNika ane anAthI muni 1.12 rAjA zreNikanuM bhAgya 1.13 sAdhu prasannacaMdra 1.14 abhayakumAra ane cora rohINeya Page 222 of 307 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1 mahAvIra svAmI ane govALa eka vakhata mahAvIra svAmI eka gAmathI bIje gAma jaI rahyA hatA tyAre teo eka jhADa nIce dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahI gayA. te samaye eka gAyono govALa gAyo sAthe tyAM Avyo. tene koI kAma mATe javAnuM hovAthI tenI gAyonuM koI dhyAna rAkhe te jarUrI hatuM. teNe dhyAnastha ubhelA mahAvIra svAmIne thoDo samaya potAnI gAyonuM dhyAna rAkhavAnuM kahyuM. paraMtu mahAvIra svAmI dhyAnamAM hovAthI tene koI javAba Apyo nahIM. govALe mAnI lIdhuM ke meM kahyuM che eTale te gAyone sAcavaze. gAyo ghAsanI zodhamAM AgaLa pAchaLa pharavA lAgI. thoDA samaya pachI gAyono govALa pAcho Avyo ane joyuM to tenI gAyo tyAM hatI ja nahIM. teNe mahAvIra svAmIne pUchyuM, "mArI gAyo kyAM gaI? tame tenuM zuM dhyAna rAkhyuM?" mahAvIra svAmI to haju paNa dhyAnamAM ja hatA tethI temaNe koI javAba Apyo nahIM. govALe cArebAju tapAsa karI paNa gAyo kyAMya na maLI. e gAyonI zodhavA gayo hato te daramyAna gAyo mahAvIra svAmI jyAM dhyAna dharatA hatA tyAM pAchI AvIne UbhI rahI gaI. govALa cArebAju rakhaDI rakhaDIne pAcho Avyo tyAre tenA Azcarya vacce gAyo tyAM ja ubhI hatI. govALa mahAvIra svAmI para khuba ja gusse thayo kAraNa ke teNe evuM mAnyuM ke temaNe gAyone kyAMka saMtADI dIdhI hatI. gussAmAM teNe potAno doraDuM hAthamAM lIdhuM ane mahAvIra svAmIne mAravA jato rahyo. eTalAmAM svargamAMthI eka devadUta Avyo ane tenuM doraDuM pakaDI lIdhuM ane Thapako ApatAM kahyuM, "tuM joI nathI zakato ke mahAvIra svAmI UMDA dhyAnamAM che" govALe kahyuM, "paNa teNe mane chetaryo che." devadUte kahyuM, "e UMDA dhyAnamAM che mATe te je kaMIka kahyuM haze te temaNe sAMbhaLyuM ja nathI. e sAdhu banyA pahelA rAjakuMvara vardhamAna hatA. emane tArI gAyonuM koI kAma nathI. emane mArIne tuM bhAre karma bAMdhIza." govALane khyAla AvI gayo ke pote moTI bhUla karI rahyo hato. teNe mahAvIra svAmInI mAphI mAMgI ane cAlyo gayo. devadUte mahAvIra svAmIne namaskAra karyA ane vinaMtI karI, "he bhagavAna, tamArI AdhyAtmika saphara daramyAna mane tamArI sevAmAM rahevA do." mahAvIra svAmIe javAba Apyo, "AdhyAtmika pragatimAM koI koIne madada nA karI zake ane kevaLa jJAna paNa na pAmI zake. kevaLajJAna prApta karavA ane arihaMta banavA mATe jAte ja puruSArtha karavo paDe ane to ja sarvajJa banAya ane mukti maLe." mahAvIra svAmIne temanI muzkelImAM madadarUpa thavAnA saMtoSa sAthe devadUta svargamAM pAchA pharyA. mahAvIra svAmIne govALa para to zuM paNa koInA para paNa durbhAva na hato. Page 223 of 307 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha : ApaNe kyAreya utAvaLe koI nirNaya na karavo kAraNa ke ApaNe kyAMya khoTA paNa hoI zakIe. koIpaNa nirNaya letA pahelA cAre bAjuno vicAra karavo. bIjuM ApaNe kyAreya koI kAraNasara koIne du:kha na pahoMcADavuM paNa gusse thayA vinA kSamA ApavI joIe. A rIte ApaNe ApaNA AtmAne lAgatA kharAba karmo ne rokI zakIe. Page 224 of 307 1.2 caMDakIka Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhagavAna mahAvIra jyAre sAdhu hatA tyAranI A vAta che. teo upavAsa karatA, dhyAna karatAM ane tapa karatA. teo eka sthaLethI bIjA sthaLe tathA eka gAmathI bIje gAma khullA page jatA. ekavAra teoe vAcAlA gAme javAnuM nakkI karyuM. tyAM javA mATe temaNe jaMgala pasAra karavAnuM hatuM. te jaMgalamAM mahA jherI caMDakauzika sApa raheto hato. te koI mANasa ke prANI sAme najara kare to paNa temanuM tAtkAlika mRtyu thatuM tevuM kahevAtuM. te jaMgala pAsenA gAmanA loko bhayabhIta banIne jIvatAM hatAM. gAmanA lokoe jyAre jANyuM ke bhagavAna mahAvIra A jaMgalanA rastethI javAnA che to teoe bhagavAna mahAvIrane jaMgala choDIne lAMbA rastethI javAnuM sUcavyuM, paNa bhagavAna mahAvIrane to koI prakArano Dara na hato. teone koInA pratye tiraskAra na hato. kAraNa ke bhaya ane tiraskArane teo hiMsA gaNatA hatA. teo ahiMsAmAM mAnanArA hatA. teo pote zAMta hatA ane bIjA pratye zAMti rAkhanArA hatA. temanA mukha para dayA ane zAMtinA bhAva ja dekhAtA, tethI temaNe gAmalokone gabharAvAnuM koI kAraNa nathI tema samajAvyuM ane jaMgalanA rastethI javAnuM nakkI karyuM. thoDe AgaLa gayA ane baLeluM ghAsa dekhAyuM. jaMgala AkhuM raNa jevuM lAgatuM hatuM. jhADa tathA choDavA sukAI gayA hatA. bhagavAna mahAvIrane lAgyuM ke caMDakauzika najIkamAM ja hovo joIe. bhagavAna mahAvIra tyAM dhyAna mATe rokAyA. bhagavAna mahAvIranA hRdayamAM dareka mATe zAMti, dayA ane karuNAnA bhAva ja rahetA. caMDakauzikane khyAla Avyo ke potAnA dara najIka koI AvyuM che eTale te daramAMthI bahAra Avyo. tenA Azcarya vacce koI mANasa tyAM Ubho hato. te gusse thayo ane vicAravA lAgyo, "ahIM mArI jagyAmAM AvavAnI tenI hiMmata kema cAle?" caMDakauzika bhagavAna mahAvIrane gabharAvavA phuphADA mAravA lAgyo. tene bhagavAna mahAvIranI svasthatAnI khabara na hatI. te gusse thayo najIka AvIne pheNa caDAvIne temane DaMkha mAravA taiyAra thayo. teNe joyuM ke A mANasa to gabharAto paNa nathI ke nAsI paNa nathI jato, tethI te vadhu gusse thayo ane traNa vAra jherI DaMkha mAryA. bhagavAna mahAvIrane temanA jheranI koI asara na thaI na to teo dhyAnabhaMga thayA. have caMDakauzika vadhu akaLAyo ane temanA aMguThe DaMkha mAryo. pharIthI teNe te mANasa tarapha najara karI to tenA Azcarya vacce temaNe joyuM ke te mANasane kaMI thayuM nathI. balake tenA aMgUThAmAMthI lohIne badale dUdha nIkaLavA lAgyuM. mahAvIra svAmInA mukha para bhaya ke gusso na hatA, paNa karuNA hatI. temaNe AMkha ughADI caMDakauzika sAme joyuM ane kahyuM, "he caMDakauzika zAMta thA, zAMta thA, tuM zuM kare che te samaja." A zabdomAM prema ane lAgaNI hatA. caMDakauzika zAMta thayo ane manamAM jANe prakAza thayo ke AvA ja sAdhu eNe pahelAM kyAMka joyA che. ane tene acAnaka potAnA pAchalA be bhava yAda AvyA. tene jIvananuM Page 225 of 307 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) satya samajAyuM ane gusso tathA abhimAnane kAraNe thayeluM nukasAna yAda AvyuM. teNe mahAvIra svAmIne khUba ja Adara sAthe mAthuM namAvyuM. caMDakauzika zAMtithI potAnA daramAM jato rahyo. lokoe jANyuM ke caMDakauzika have koine nukasAna kare tevo nathI rahyo. teo jijJAsAthI prerAIne tene jovA AvyA. tene zAMtithI paDelo joyo. keTalAka to tene dUdha tathA khorAka ApIne tenI pUjA karavA lAgyA, jenA sagAone teNe mArI nAkhyA hatA teo haju paNa tenA para gusse thayA hatA, ane paththara tathA lAkaDI vaDe tene mAratA hatA. lohI, khorAka tathA dUdha ne kAraNe tyAM kIDIo ubharAI chatAM caMDakauzika gusse thayA vinA, hAlyA cAlyA vinA ema ja zAMta paDI rahyo. thoDA divasa bAda te maraNa pAmyo. jAta uparanA tathA krodha paranA kAbu ne kAraNe tenA kharAba karmono nAza thayo ane te svargamAM gayo. bodha : bhaya, tiraskAra ane ahama e anya pratye nahIM paNa potAnA pratye nI hiMsA che. potAnA pAchalA bhavamAM karelA gussA ane abhimAnano hubahu citAra caMDakauzika nA vartamAna jIvanamAM jovA maLe che. bhagavAna mahAvIre tene je AtmajJAna karAvyuM tenAthI tene potAnI bhUla samajAI ane potAnA kAryo mATe pastAvo thayo. tenA kharAba karmono nAza thayo ane tene svarga tarapha dorI gayA. A vArtAmAMthI ApaNe eTaluM ja zIkhavAnuM che ke gusso tyajIne zAMta rahevuM joIe. gabharAyA vagara tenA tarapha samyaka valaNa dAkhavavuM joIe. Page 226 of 307 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.3 caMdanabALA bhAratanA bihAra rAjyamAM Avela caMpApurInA rAjA dadhivAhana ane rANI dhArINInI vasumatI nAme suMdara dIkarI hatI. eka divasa kosaMbI pAse rAjA dadhivAhana ane pADozI rAjA zatAnIka vacce yuddha thayuM. yuddhamAM rAjA dadhivAna ArIne nAma gayA.jyAre rANI dhAriNI ane kuMvarI vasumatIne A hAranI khabara paDI to teo paNa nAsI chUTyA. teo mahelathI thoDe dUra gayA tyAM to duzmananA sainike temane pakaDI lIdhA, banne gabharAi gayA. have teo nuM zuM thaze tenI ciMtA karavA lAgyA. sainike dhArINIne potAnI sAthe lagna karI levA kahyuM ane vasumatIne vecI devA taiyAra thayo. A sAMbhaLIne rANI tyAMne tyAM ja AghAtathI mRtyu pAmyA. te sainika vasumatIne laIne kosaMbI gayo. te vasumatIne vecavA bajAramAM Ubho hato te samaye dhanAvaha nAmanA zeTha tyAMthI pasAra thayA. temaNe vasumatInA bhoLA tathA gabharAyelA mukhane joI vicAryuM ke A koI khAnadAna gharanI chokarI che. koI gulAma kanyA nathI. A cokkasa tenA mAtA pitAthI chUTI paDI gaI haze. tene gulAma tarIke vecI devAze to te atyaMta duHkhI thaze. A lAgaNIthI prerAIne dhanAvahe vasumatIne pote kharIdI lIdhI ane potAne ghera laI gayo. rastAmAM teNe vasumatIne te koNa che? tenA mAtA pitA koNa che? vagere vigato pUchI paNa vasumatIe koI javAba na Apyo. dhanAvahe tene hiMmata ApIne koI gabharAvAnuM kAraNa nathI tema samajAvyuM. dhanAvaha zeThe ghera jaIne tenI patnI mUlAne kahyuM, "priye, A chokarIne huM ApaNA ghera lAvyo chuM. bahu pUchavA chatAM teNe potAnA vize kaMI kahyuM nathI. tene dIkarI gaNIne rAkhaje." vasumatine zAMti thaI. khUba ja AdarathI teNe te vepArI tathA tenI patnIno AbhAra mAnyo. vepArInuM kuTuMba tenAthI khUba ja khuza hatuM. vasumatIe potAnuM sAcuM nAma kahyuM na hatuM tethI teoe tenuM nAma caMdanabALA rAkhyuM. caMdanabALA te vepArInA gharamAM tenI putrInI jema ja rahevA lAgI. caMdanabALAnA AvavAthI vepArI dhanAvaha khUba ja khuza hato. bIjI bAju mulAne caMdanabALA ane potAnA patinI vartaNUka para zaMkA rahetI. te khUba ja suMdara hovAne kAraNe dhanAvaha kadAca tenI sAthe lagna karaze tethI caMdanabALAnuM gharamAM hovuM tene gamatuM na hatuM. ekavAra dhanAvaha kAma-dhaMdhethI ghare AvyA tyAre tenA paga dhovaDAvanAra nokara hAjara na hato. tethI pitAtulya dhanAvahanA paga dhovaDAvavA caMdanabALA AvI. te nIce namI paga dhovaDAvatI hatI tyAre tenA vALa nIce sarI paDatA hatA. dhanAvaha zeThe joyuM ke AnA AvA suMdara lAMbA vALa nIce paDIne melA thaze eTale pakaDIne UMcA karyA. mulAe A joyuM ane te gusse Page 227 of 307 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) thaI. tene lAgyuM ke tenI zaMkA sAcI ja che. jema bane tema jaldI caMdanabALAthI chuTakAro meLavavo joIe. ekavAra dhanAvaha zeTha vepAra arthe traNa divasa bahAragAma gayA tyAre mulAe A taka jhaDapI lIdhI. eNe hajAmane bolAvIne caMdanabALAnA suMdara vALa kapAvI nAkhyA ane muMDana karAvI nAkhyuM. bhAre sAMkaLothI tenA paga bAMdhIne tene makAnanA bhoyarAmAM pUrI dIdhI. nokarone kaDaka sUcanA ApI ke dhanAvaha zeTha Ave tyAre caMdanabALA kyAM che te tamAre nahIM kahevAnuM. nahIM to tamArA hAla paNa caMdanabALA jevA thaze. mulA tarata ja potAnA piyara cAlI gai. dhanAvaha jyAre pravAsethI pAchA AvyA tyAre temaNe caMdanabALA ke mulAne na joyA. temaNe nokarone pUchyuM tyAre nokaroe mulA piyara gaI che ema jaNAvyuM. paNa mulAnI bIke caMdanabALA kyAM che te kahyuM nahIM ciMtAtura vadane temaNe nokarone vAraMvAra puchyA karyuM, "mArI dIkarI caMdanabALA kyAM che? mane tame je jANatA hova te satya kaho." chatAM koIe eka zabda sudhdhA na kahyo. teo khuba khinna thai gayA ane zuM karavuM te vicAravA lAgyA.eka gharaDI nokarabAI vicAravA lAgI, "huM to gharaDI chuM, lAMbu jIvavAnI nathI, mulA karI karIne mane zuM karaze? bahu to mane mArI nAkhaze." Ama vicArI caMdanabALA pratyenI sahAnubhUtithI prerAIne mUlAe caMdanabALA sAthe zuM karyuM ane atyAre caMdanabALA kyAM che te vigatavAra kahyuM. te zeThane caMdanabALAne jyAM purI hatI tyAM laI gaI. dhanAvahe bhoyarAnA tALAM kholyA ane caMdanabALAne joIne temane khUba ja AghAta lAgyo. temaNe caMdanabALA ne kahyuM, "mArI vahAlI dikarI, huM tane ahIMthI bahAra kADhIza, tuM khUba bhUkhI tarasI hoIza, pahelA mane tArA mATe khAvAnuM lAvavA de." teo rasoDAmAM gayA paNa tyAM kaMI ja khAvAnuM na hatuM. eka vAsaNamAM bAphelA aDada hatA. te lAvIne caMdanabALA ne khAvA ApyA. tenI beDIo toDAvavA mATe teo luhArane bolAvavA gayA. caMdanabALA vicAravA lAgI ke tenuM jIvana kevuM badalAI gayuM che. bhAgya mANasane kyAMthI kyAM laI jAya che? kyAM huM sukhI gharanI rAjakumArI ane kyAM mArI A asahAya dazA? teNe koI sAdhu ke sAdhvIne potAne maLela bhojanamAMthI kaMIka vhorAvyA bAda ja pote khAze te vicAryuM. te uThI, bAraNA pAse gaI ane eka paga uMbarAnI bahAra ane eka paga ubarAnI aMdara rAkhIne beThI. tenA Azcarya vacce bhagavAna mahAvIra svAmIne tenI tarapha AvatA joyA. temane jotAM ja caMdanabALA bhAvavibhora thai ane tenI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. AMkhamAM AMsu sAthe teNe kahyuM, "he pUjya guruvarya, mArA A bAkuDA svIkAro. "bhagavAna mahAvIre abhigraha karyo hato. te abhigraha pramANenI vyakti pAsethI ja gocarI vahorI zake. temano abhigraha hato ke, khorAka vahorAvanAra rAjakuMvarI hovI joIe, tene mAthe muMDana hovuM joIe, tenA pagamAM beDIo hovI joIe, eka Page 228 of 307 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) paga uMbarAnI bahAra ane eka paga uMbarAnI aMdara rAkhI aDada laIne beThI hoya te ja vahorAve. tenI AMkhamAM AMsu hovA joIe. bhagavAna mahAvIre joyuM ke potAnA abhigraha pramANe badhuM barAbara che. abhigrahanI tamAma zarato pUrNa thatA mahAvIre khuza thaIne caMdanabALAnA bAkaDA vhoryA. abhigrahane kAraNe mahAvIrane pAMca mAsa ane 25 divasanA upavAsa thayA hatA. pAraNuM thavAthI svarganA devatA paNa khuza thayA. tyAM ja camatkAra thayo ane caMdanabALAnI beDIo tUTI gaI. mAthAnA vALa UgI gayA ane rAjakuMvarI jevA vastromAM te zobhI rahI. devaduMdubhinA nAdathI rAjA zatAnIka vicAramAM paDyA. te potAnA rAja parivAra tathA gAmaloko sAthe caMdanabALAne maLavA AvyA. potAnA pitAnA samayanA cAkare caMdanabALAne oLakhI. te caMdanabALA pAse gayo ane namaskAra karI raDI paDyo. rAjAe pUchyuM, "are bhAI, tuM zA mATe raDe che?" tyAre samapula nAmanA sevake javAba Apyo, "rAjAjI, A caMpApurInA rAjA dadhivAhana ane dhArINInI dIkarI vasumatI che." rAjA rANI have ene oLakhI gayA ane potAnI sAthe rahevA bolAvI. jyAre bhagavAna mahAvIra svAmIne kevaLajJAna prApta thayuM ane emaNe caturvidha saMghanI sthApanA karI tyAre te samaye caMdanabALAe dIkSA lIdhI ane prathama sAdhvI banyAM. zrAvikAonA jaina saMghamAM teo mukhya vaDA sAdhvI banyAM. pAchaLathI temane paNa kevaLajJAna prApta thayuM ane janma- maraNanA pherAmAMthI mukti meLavI bodha: A vArtA dvArA aneka sArI vartaNUka vize zIkhavA maLe che. mulAnA manamAM bhArobhAra IrSAthI bharelI che. tethI te caMdanabALAnI dIkarI tarIkenI vartaNUMka samajI na zakI ane tenA patinA pitA tarIkenA premane oLakhI nA zakI. teNe caMdanabALAne bhayaMkara trAsa Apyo ane nIca karma bAMdhyA. A uparathI ApaNe IrSAnI vinAzakArI zakti joI zakIe chIe ane tenAthI dUra rahevuM joIe te samajAya che. vRddha dAsIe nisvArtha bhAve je kaMI banyuM hatuM te jaNAvyuM, teNe A kevaLa dayA bhAvathI prerAine ja karyuM jenA kAraNe mulAnA hAthe tene ghaNuM sahana karavuM paDyuM hatuM. A sAruM kArya tenA AtmAne sArA karmothI bhare che jene puNya kahIe je jaina dharmano mahatvano siddhAMta che. teja pramANe dhanAvahano dayAbhAva ane caMdanabALAne pitR bhAvathI AdhAra Apavo tathA anAthane madada karavAnI IcchA ApaNane tevI dayA rAkhavA jaNAve che. chelle caMdanabALAno potAnI dayAjanaka sthiti hovA chatAM bhagavAna mahAvIra svAmIne bhikSA ApavI e aMtaramAMthI pragaTelo nisvArtha pUjyabhAva che. jaina dharmanA A siddhAMtonuM pAlana caMdanabALAne mokSanA mArga tarapha laI gayA. Page 229 of 307 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.4 kAnamAM khIlA : bhagavAna mahAvIrano chello upasarga tIrthaMkara mahAvIre 12 varSa dhyAna ane tapamAM saphaLatApUrvaka pasAra karyA. temanuM jIvana udAharaNa rUpa hatuM. emaNe atya, ahiMsA, kSamA, dayA, niAyapaNuM, yoga ane sAcA jJAnane udAharaNarUpe apanAvyA. teramAM varSamAM eka navI Aphata AvI. chammANI gAma pAse teo dhyAnastha avasthAmAM ubhA hatA. te samaye eka gAyono govALa potAnA baLada temanI dekharekha nIce mUkIne gAmamAM kAme gayo. tIrthaMkara mahAvIra to dhyAnastha avasthAmAM hatA. teoe govALane kAMI paNa javAba Apyo na hato. gAmamAM gayelo govALa moDethI pAcho Avyo. baLado caratAM caratAM kyAMka dUra jatA rahyA hatA. tenA baLada nahIM maLavAthI teNe sAdhune pUchyuM, "e sAdhu, mArA baLada kyAM gayA?" bhagavAna mahAvIra UMDA dhyAnamAM hatA, tethI A badhA thI sAva ajANa hatA. govALe pharI pUchyuM paNa pharI paNa koI javAba na maLyo. te akaLAyo ane bUmo pADIne pUchavA lAgyo, "he DhoMgI sAdhu, tuM bahero che ke tane kaMI saMbhaLAtuM nathI?" tIrthaMkara mahAvIre haju paNa koi pratibhAva na Apyo. govALa khUba ja gusse thayo. "he DhoMgI sAdhu, tArA baMne kAna nakAmA thaI gayA che ke zuM? jarA vAra thobha, tArA baMne kAnano upAya karuM chuM. "teNe bAjumAM paDelA ghAsanI aNIdAra zULo kAnamAM paththarathI UMDe sudhI ThokI dIdhI. koI kADI nA zake e mATe bahArano bhAga kApI nAkhyo. AvA tIvra kaSTadAyaka prasaMge paNa mahAvIra temanI dhyAnastha avasthAmAM ja rahyA. emaNe na to pIDAno anubhava karyo ke na to dhyAnamAMthI jAgRta thayA. dhyAna pUrNa karI gocarI mATe gAmamAM gayA. teo siddhArtha nAmanA vepArInA ghera gayA. te samaye vepArI sAthe temanA vaida mitra beThelA hatA. baMnee mahAvIra svAmIne gocarI vhorAvI. *. vaide siddhArthane kahyuM, " mitra, sAdhunA mukha para daivI teja hatuM paNa duHkhanI chAyA paNa hatI. koI aMdaranuM duHkha tenI AMkhomAM dekhAtuM hatuM. A mahAna sAdhu koi dardathI pIDAya che." siddhArthe javAba Apyo, "AvA mahAna sAdhune koI darda hoya to ApaNe tarata ja upAya karavo joIe." gocarI laIne bhagavAna mahAvIra svAmI pAchA pharyA. vaida ane siddhArtha temanI pAchaLa pAchaLa teo jyAM utaryA hatA tyAM gayA. temane tapAsatA temanA kAnamAM ghAsanI aNIdAra zULo khoselI joI. temaNe jarUrI davAo tathA upacAranA sAdhanonI sagavaDa karI. zULo kADhavAmAM saraLatA rahe te mATe Page 230 of 307 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhagavAnane telathI bharelA kuMDAmAM besADI telathI AkhA zarIre mAliza karIne kAnanI zULo kheMcI kADhI. asahya vedanAne kAraNe mahAvIra svAmIthI cIsa paDAi, vaide ghA para davA lagAvI. tIrthaMkara mahAvIra tyAM ja tarata ja zAMtithI ane sthiratAthI UMDA dhyAnamAM cAlyA gayA. bodha: musIbatanA dareka prasaMge zArIrika kaSTa ane pIDA upara mahAvIranA mana ane AtmAno vijaya dekhAya che. temanuM dhyAna ane prAyazcita temanA AtmAne zuddha kare che. Ane lIdhe teo potAnI jAtane bhautika kSaNa bhaMgura cIjothI alaga karI zAzvata evA AtmAnI mukti upara potAnuM dhyAna kendrita kare che. Page 231 of 307 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.5 meghakumAra bhAratanA bihAra rAjyamAM AvelA magadha prAMtamAM rAjA zreNIka tenI suMdara patnI dhArINI sAthe rAjya karato hato. eka vakhata rANI sutA hatA tyAre tenA moMmAM sapheda hAthI pravezyo tevuM svapna AvyuM. te tarata ja jAgI gaI ane teNe rAjAne potAne AvelA sapanAnI vAta karI. rAjA zreNika jANatA hatA ke te mAMgalika sapanuM hatuM. rAjAe svapna pAThakone bolAvI svapnano artha karAvyo. teoe jaNAvyuM ke thoDA ja samayamAM rANI suMdara ane hoziyAra putrane janma Apaze. rAjA ane rANI A sAMbhaLIne khUba ja prasanna thayA. garbhAvasthAnA traNa mAsa pachI rANIne AkAzamAM vAdaLo chavAyelA hoya, vIjaLInA kaDAkA thatA hoya ane varasAda paDato hoya tevA vAtAvaraNamAM rAjAnI sAthe hAthI para besIne pharavAnI tIvra icchA thaI. bhAratamAM lagabhaga jUnathI okaTobara daramiyAna comAsuM hoya che ane te divasomAM varasAda paDato hoya che. dhAriNInI icchA thai tyAre comAsAnI Rtu na hatI. tethI tenI IcchA pUrNa karI zakAya tema na hatuM. garbhavatI rANInI IcchA na saMtoSAya to tenI asara tenA tabiyata para ane na janmelA bALaka upara thAya eTalA mATe rAjyanA vaDA pradhAna tarIkeno hoddo saMbhALatA moTA dIkarA alayakumArane tenA ukela mATe kahyuM. akSayakumArano eka mitra camatkAra karI jANato hato. mitrae rANInI icchA mujabanuM vAtAvaraNa UbhuM karyuM ane rAjA rANI sAthe hAthI upara savArI karI zakayA. yogya samaye rANIe suMdara putrane janma Apyo. varasAdane megha paNa kahevAya che. rANIne garbhAvasthA daramyAna varasAdamAM hAthI para pharavAnI IcchA thaI hatI tethI tenuM nAma meghakumAra rAkhavAmAM AvyuM. 8 varSanI uMmare tene nizALe besADavAmAM Avyo. yuvAna thatAM te 7ra jAtanI kalAo tathA udyogomAM kuzaLa thayA. yogya uMmare tenA lagna thayA ane duniyAnA tamAma sukho AnaMdapUrvaka bhogavyA. eka vakhata mahAvIra svAmI magadhanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarImAM guNazIla upAzrayamAM padhAryA. zaheranA lagabhaga badhA ja loko temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA. meghakumAra paNa mahAvIra svAmInA darzane gayA. meghakumAra para temanA upadezanI UMDI asara thaI. A duniyAnA kSaNabhaMgura sukhone choDI devAnuM nakkI karyuM. temanA mAtA-pitA temanI icchA jANIne khuba dukhI thayA. duniyAnA sukhono tyAga karavAnAM temanA nirNayane aTakAvavA zakya teTalA prayatno karyA paNa te makkama hatA. mAtA-pitAne saMtoSa ApavA mATe phakta eka divasa mATe rAjA thavA taiyAra thayA, ane rAjyAbhiSekanI tamAma vidhi karI tAja paherI rAjA banyA. tarata ja badhuM choDIne jagatanA tamAma sukhono tyAga karIne te bhagavAna mahAvIranA ziSya banI sAdhu thayA. Page 232 of 307 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) eka rAtre te navadIkSita nAnA sAdhu hovAthI temane bAraNA pAse sUvAnI jagyA maLI. rAta daramiyAna bIjA sAdhuo laghuzaMkA javA mATe temane kUdIne jatA. upAzrayamAM rAtre dIvo na hovAthI janAra sAdhunA paga temane aDI jatA. vaibhavamAM ucharelA meghakumAra AkhI rAta UMghI na zakyA. temanuM zarIra ane saMthAro dhULathI bharAI gayA. temane lAgyuM ke te AvI kaThora jiMdagI pote nI nakI nAke. ane tethI sAdhupaNuM choDI devAnuM vicArya savAre teo bhagavAna mahAvIra pAse ghare pAchA javAnI AjJA mAMgavA gayA. rAtanA meghakumArane paDelI takalIphothI bhagavAna mAhitagAra hatA tethI temaNe kahyuM, "meghakumAra, tamane yAda nathI paNa pAchalA bhavamAM tame ghaNI takalIpho veThI che." "pAchalI jiMdagImAM tame meruprabhu nAme hAthIonA rAjA hatA. ekavAra jaMgalamAM bhayaMkara Aga lAgI hatI tyAre temAMthI tame mahA mahenate chaTakI zakyA hatA. tame vicAryuM ke jaMgalamAM pharI Aga lAge to badhA prANIone Azaro maLe tevuM karavuM joIe AnA mATe tame jaMgalanI ghaNI badhI jamIna parathI jhADapAna dUra karI dIdhA. tyAM AjubAju ugeluM ghAsa paNa kADhI nAkhyuM." "ekavAra jaMgalamAM pharI bhayAnaka dAvAnaLa phATI nIkaLyo. badhA prANIo doDIne tame sApha karelI jagyA para Azaro levA AvI pahoMcyA. tame paNa tyAM ja hatA. paga para khaNaja AvavAthI paga UMco karyo. te samaye eka sasaluM tamArA paga nIcenI jamIna para Azaro levA doDI AvyuM. sasalAne rakSaNa ApavA tame tamAro paga UMco ja rAkhyo. be AkhA ane trIjA aDadhA divasa bAda Aga bujhAI. A badhA ja samaya daramiyAna tame paga UMco rAkhIne ubhA hatA." "Aga bujhAi gayA pachI badhA prANIo pAchA pharyA tyAre tame paga nIce mukavAno prayatna karyo. paNa paga evo akaLAI gayo hato ke tame tamArA saMtulana na jALavI zakyA ane paDI gayA. asahya vedanAne kAraNe tame ubhA na thaI zakayA. traNa divasa ane rAta tame asahya pIDAmAM paDI rahyA. emane ema tamAruM mRtyu thayuM. sasalA pratyenI dayAne kAraNe rAjA zreNikanA putra tarIke janmyA. eka sasalA mATe tame ATaluM badhuM sahana karyuM to badalAmAM A janme kImatI mAnava avatAra maLyo, to pachI ajANatAM ja sAthI sAdhuonA paga lAgI javuM ke dhULa AvI javI kema sahana nathI karI zakatA? A duniyAnA sukhono tyAga karI sAdhu banavuM mukti taraphanuM paheluM pagaluM che. duHkha sahana karavA ke sukha prApta karavA e ApaNA karmonuM pariNAma che. A sukha duHkha to kSaNika che kAcI sukha to muktimAM raheluM che." meghakumAra maMtra mugdha banIne bhagavAnanI vANI sAMbhaLI rahyA. temane temanI bhUlano ahesAsa thayo. temaNe bhagavAnane vinaMtI karI ke saMsAramAM pAchA javAnI tIvra IcchA pragaTa karIne meM sAdhutvanI pratijJA toDI che to pharI mane svIkArI jJAna Apo. bhagavAna mahAvIre temanI Page 233 of 307 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) IcchAne pUrNa karI tyArathI teo medhamuni tarIke oLakhAyA ane teo kaDakapaNe ati saMyamI jIvana jIvyA. potAnA karma khapAvavA ghaNA divaso sudhI dhyAnamAM ja rahetA ane tethI tamane ghaNA divasonA upavAsa thayA. Ama karatAM teo khUba ja azakta thaI gayA. tapa karavAnI koI zakti na rahI tyAre mRtyuparyaMta upavAsa karavAnuM nakkI karyuM. mAne saukhanA vrata kahevAya che. rAjagRhI najIka AvelA vaibhava giri parvata para teo upavAsI thaI besI gayA. mRtyu bAda teo svargamAM janamyA. bhagavAna mahAvIre gautama svAmIne kahyuM ke svargIya jiMdagI pUrI thaze eTale e pharI mAnava tarIke janma leze ane pachI mukti meLavaze. bodha: A vArtA karuNAnuM eka uttama udAharaNa che. nAnA jIvane bacAvavA hAthI agavaDa tathA kaSTa sahana kare che. ApaNe vadhu vikasita ane vadhu buddhizALI chIe to ekabIjAne madadarUpa thavAnuM A prANI pAsethI zIkhavuM joIe. vadhAremAM koI sAdhu jIvana jIvavAnI pratijJA kare to tene duniyAnI sukhomAM pAchA lAvavAno prayatna na karavo joIe. sukha bhogano tyAga karanAranuM jIvana kaThora ane kaSTadAyaka hoya che. jenAthI te AtmAnA sAcA svarUpane samajI zake che. A sAcuM jJAna prApta karavA mATe duniyAnA sukhone kAyama mATe eka bAja mUkI devA paDe kAraNa ke te vastune vikRta rUpe rajU kare che, muzkelIo Avaze kAraNa ke pAchalA karmo che tene samatApUrvaka sahana karavA joIe ane te samaye ApaNI draSTi AtmAnA sAkSAtkAra upara ja kendrita karavI joIe. Page 234 of 307 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.6 aImuttA muni eka vakhata bhAratanA polAsapura gAmanI zerImAM cha varSano aImuttA tenA mitro sAthe ramato hato. te rAjA vijaya ane rANI zrImatIno kuMvara hato. ramatA ramatA teNe sAdhune joyA. te mahAvIra svAmInA ziSya gautama svAmI hatA. temane mAthe muMDana hatuM ane khulle page hatA. teo gocarI mATe eka gharethI bIjA ghare jatA hatA. teNe doDatA jaIne sAdhune kahyuM ke jo Apa mArA mahelamAM gocarI mATe padhAro to mane tathA mArI mAtAne AnaMda thaze. gautama svAmI tenA mahelamAM javA taiyAra thaI gayA. aImuttAnI mAtA rANI zrImatI jharUkhAmAM ubhA ubhA bagIco jotA hatA. temaNe potAnA putra tathA gautama svAmIne potAnA mahela tarapha AvatA joI khUba khuzI thaI ane temane AvakAravA gaI. bhaktibhAvathI temano satkAra karyo ane kahyuM, "mattheNa vaMdAmi." temaNe aImuttAne potAne bhAvatA khorAka gautama svAmI mATe lai AvavA kahyuM, te lADu laI Avyo ane gautama svAmInA pAtramAM mukavA ja lAgyA. gautama svAmIe kahyuM ke ATalA badhA lADunI jarUra nathI. aImuttA sAdhune gocarI vahorAvavAthI khuza thayo. gautama svAmI tyAMthI pAchA pharyA tyAre aImuttAe kahyuM, "ApanI jhoLI bahu bhAre che, mane ucakavA do. saunama svAmIe kahyuM. "adamuttA, meM huM breIne uMcakavA mATe na ApI zakuM sivAya ke jeNe dIkSA lIdhI hoya ane sAdhu thayA hoya te ja ucakI zake." teNe pUchyuM, "dIkSA eTale zuM?" gautama svAmIe samajAvatA kahyuM ke jeNe jagatanA tamAma sukho, kuTuMba tathA sagAvahAlA temaja sAmAjika ane vyApArI saMbaMdhono tyAga karyo hoya te ja dIkSAno saMkalpa karI zake, ane to ja te sAdhu thaI zake. loko potAnA junA karma khapAvavA ane bhavobhavanA pherAmAMthI mukti meLavavA dIkSA le che. rojiMdA jIvanamAM mANasa potAnI rojiMdI pravRttio dvArA karma bAMdhe che. bIjI bAju sAdhu tathA sAdhvI AvI koI pravRttio na karatA hovAthI teo navA karmo bAMdhatA nathI. # aImuttAne jijJAsA thaI ane teNe pUchyuM, gurudeva! tame pApa karatAM ja nathI? tamAre khAvA joIe, rahevA joIe, A badhI pravRttithI tame kharAba karmo bAMdho ja cho." bALakanI vadhu jANavAnI utkaMThA joIne gautama svAmI khuza thayA. temaNe kahyuM, "ame khorAka laie kharA paNa khAsa amArA mATe banAvyA hoya tevo khorAka ame letA nathI. ame upAzrayamAM rahIe kharA paNa te amArI mAlikIno na hoya. tyAM ame thoDA ja divasa rahI zakIe. ame paisA paNa na rAkhIe ane koI dhaMdhAkIya vyavasthAmAM paNa ame bhAga na laIe. Ama eka sAdhu pApa thAya tevI koi pravRttimAM bhAga na le." Page 235 of 307 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) aImuttAe kahyuM, " gurudeva, to mAre dIkSA levI che." aImuttA ane gautama svAmI jyAM mahAvIrasvAmI upadeza ApatA hatA tyAM pahoMcI gayA. aImuttA jyAM bIjA sAMbhaLavA beThA hatA tyAM besI gayo. upadezamAM mahAvIre samajAvyuM ke jIvana zuM che ane koI kevI rIte jIvananA duHkhono tyAga karI zake. aImuttAe potAnI sAdhu thavAnI icchA mahAvIra svAmI pAse pragaTa karI. mahAvIrasvAmIe kahyuM, "tArA mAtA pitAnI AjJA vinA ame tane dIkSA na ApI zakIe." aImuttAe kahyuM, "A to bahu sahelI vAta che, huM ghare jaIne teonI AjJA lai AvuM chuM." aImunnA dhare gayo, teNe tenI mAtAne kahyuM, "mA, huM dIkA levA icchuM chuM. tame ja kaho cho ke ApaNI gharelu jiMdagI aneka pApo tathA hiMsAcArathI bharelI che. gautama svAmI ane mahAvIra svAmI paNa tema ja kahe che. mAre pApamAMthI mukta thavuM che tethI maherabAnI karIne mane dIkSA levAnI anumati Apo." aImuttAnI mAtA A sAMbhaLI AzcaryamAM paDI gaI. pote dhArmika vRttinI hovAthI aImuttAno pApano Dara ane dIkSA levAnI icchA jANIne manathI khuza thaI. dIkSA levI eno artha te barAbara samajyo che ke kema teo cakAsavA mAMgatA hatA. tethI temaNe kahyuM, "dIkarA,dIkSA levI e ghaNI agharI vAta che. kema bahu zistabaddha jIvana jIvavuM paDe. tyAM tArI saMbhALa levA mAtA-pitA nahIM hoya. badhA kaSTa tuM kevI rIte sahana karIza?" aImuttAe kahyuM, "mAtA, A gharelu jIvanamAM paNa ghaNI takalIpha hoya che. sAdhu thavAthI je kaI takalIpha paDaze te karmano nAza karaze ane mukti tarapha lai jaze." A sAMbhaLIne tenI mAtA khuza thayAM, chatAM tenA dIkSA levAnA nirNayane vadhu cakAsavA mAMgatA hatA. temaNe kahyuM, "dIkarA, zA mATe dIkSA levAnI utAvaLa kare che? thoDA varSa thobhI jA. amArA ghaDapaNane sAcava ane tArA potAnA kuTuMbanuM paNa dhyAna rAkhavuM paDaze ne!" aImuttAe kahyuM, "mAtAjI, mahAvIra svAmInA upadezamAMthI huM zIkhyo chu ke, koI juvAna nathI ke koI gharaDuM nathI. kAle zuM thavAnuM che tenI koIne khabara nathI. koNa paheluM maraze ke pachI maraze te paNa khabara nathI. to pachI zA mATe rAha joIne mane Aje maLelI taka javA devI?" have mAtAne khAtarI thai gaI ke dIkarAne dIkSA levAno artha barAbara khabara che ane tethI teo khuza thayA. Page 236 of 307 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) temaNe dIkarAne kahyuM, "dIkarA, khUba abhinaMdana! mane tArA mATe garva thAya che. tuM sAro sAdhu banI zakIza. tAruM dhyeya mukti che te tu bhulIza nahIM. AkhI jiMdagI ahiMsAnuM pAlana karaje. huM tane dIkSA jaivAnI anumati Ape che. muttAe kahyuM. mukhya mAtA, Apano khuba khuba AbhAra. tamArI sonerI salAha huM kAyama yAda rAkhIza." aImuttAnA mAtAe temane AzIrvAda ApyA ane navA jIvananI saphaLatA icchI. pachI temaNe pitAzrI rAjA vijaya pAsethI paNa anumati apAvI. aImuttA thoDA divasa pachI dIkSA laIne sAdhu banyA. sahu temane bAlamuni aImuttA kahetA hatA. eka divasa bAlamunie keTalAka chokarAone khAbociyAmAM kAgaLanI hoDI banAvI ramatA joyA. tene ramavAnI tIvra icchA thai. te bhUlI gayo ke sAdhu thaIne pANI sAthe ramAya nahIM. te doDato chokarAo pAse gayo ane ramavAnI IcchA pragaTa karI. bALako paNa eka sAdhu potAnI sAthe ramavA AvyA che te jANI khUba khuza thayA. emaNe emanAM pAtrAnuM DhAMkaNa kholI nAkhyuM ane e jANe ke hoDI hoya tema ramavA lAgyA. temaNe badhAne kahyuM, "juo, mArI hoDI paNa tare che." eTalAmAM bIjA sAdhuo tyAM AvyA ane joyuM to bAlamuni pANI sAthe ramatA hatA. temaNe kahyuM, "bAlamuni! A zuM karo cho? sAdhu thaIne pANIthI na ramAya te bhUlI gayA? pANI sAthe ramavAthI pANInA jIvane duHkha thAya. sAdhu tarIke ApaNe pratijJA lIdhI che ke koI paNa jIvane duHkha nahi ApIe. tame tamArI pratijJAno bhaMga karyo ane kharAba karmo bAMdhyA." bAlamuni aImuttAne potAnI bhUla samajAI. emaNe tarata ja prAyazcita karavA mAMDyuM. "are! meM A zuM karyuM?" meM mArI mAtAne vacana ApyuM hatuM ke pApa lAge evuM koI kArya huM nahIM karuM. A sAdhuo ghaNA dayALu che ke mane mAruM kartavya yAda karAvyuM. jo A sAdhuo na AvyA hota to mAruM zuM thAta? te bIjA sAdhuo sAthe upAzrayamAM pAchA pharyA. sAdhu bahArathI potAnA upAzrayamAM pAchA phare tyAre temane rastAmAM thayelI hiMsAnA prAyazcita mATe iriyAvahIyaM karavuM paDe. A banAva aImuttAnI sAta varSanI uMmare banyo hato. tyArapachI temaNe vaDIla munio pAse 11 aMga Agamano abhyAsa karyo 13 varSanI uMmare eka vakhata iriyAvahIya bolatA bolatA teo pANakakamI, biyAmaNe, hariyama, osA taMtra, paga daga mI bolatA daga zabda para vicAratA pUrvanA prasaMganuM smaraNa thatAM vicAravA lAgyA jo meM koIpaNa pANI, lIlotarI, athavA mATImAM thatAM jIvaMta jIvane duHkha pahoMcADyuM hoya to huM mAphI mAguM chuM. tenA prAyazcittano koI cheDo na hato. pote je kaMI karyuM tene mATe teo duHkhI hatA. teo vicAravA lAgyA, "meM A zuM karyuM? kevaLa AnaMda khAtara keTalA badhA jIvaMta jIvo ne duHkha pahoMcADayuM? huM A pApamAMthI kevI rIte mukta thaIza? he jIvo, huM tamArA du:khanuM nimitta banyo chuM. mArA pApo mATe mane mApha karo. pharI Page 237 of 307 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AvuM pApa huM kyAreya nahIM karuM. "sAcA prAyazcitanA kAraNe temanA badhA ja kharAba karmono kSaya thayo ane temane kevaLajJAna prApta thayuM. have teo kevaLa muni kahevAyA. pachI kevalI aImuttAmuni mahAvIrasvAmInI sabhAmAM gayA ane jyAM kevalI sAdhuo beThA hatA tyAM besavA gayA. keTalAka sAdhuoe A joyuM ane kahyuM, "aImuttA tuM kyAM jAya che? e jagyA to kevalI munI mATe che. mATe jyAM bIjA sAdhuo beThA che tyAM jaIne beso." mahAvIra svAmIe tarata ja kahyuM, "sAdhuo, kevalI muninuM apamAna na karo. te have koI sAmAnya sAdhu nathI. jyAre iriyAvahIyA karatA hatA tyAre ja temanA badhA ghAtI karmono nAza thayo che ane teo kevalI banyA che." sAdhuone temanI bhUla samajAya ane temane vaMdana karavA lAgyA.ane vicAryuM kevaLajJAna prApta karavA mATe uMmarano koI bAdha nathI hoto. aMte bAlamuni aImuttAne bhavobhavanA pherAmAMthI mukti maLI. bodha: jaina dharma samajavA ane tenA pAlana mATe uMmaranI koI maryAdA nathI. tene mATe sAcI zraddhA, samaja ane jaina dharmanA siddhAMto samajavA ane amalamAM mUkavA mATenI dhIraja mahatvanA che. ApaNe bhUlo karIe chIe ane khoTA karmo bAMdhIe chIe. te bhulo pachI sahetuka hoya ke ajANatA thatI hoya. zakya che ke karmone lIdhe ajANatA thayelI bhUlone sAcA ane hRdaya pUrvakanA prAyazcitathI sudhArI zakIe. game tema paNa pAchaLathI prAyazcita karI bhUlo sudhArIzuM tema mAnIne koi e jANI joIne sahetuka bhUlo na karavI joIe AvuM prAyati vya che. Page 238 of 307 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.7 AnaMda zrAvaka bhAratanA vANijya gAmamAM jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato. e gAmamAM AnaMda nAme eka samRddha sukhI gRhastha potAnA kuTuMba sAthe raheto hato. enI pAse 40 lAkha sonAnA sikkA, eTaluM ja nagada nANuM, dhaMdhAmAM rokelI eTalI ja muDI, dara dAgInA ane bIjI ghaNI badhI sthAvara-jaMgama mUDI hatI. tenI pAse 40 hajAra gAyo paNa hatI. rAjA tathA vANijya gAmanI prajA tene khUba mAna ApatA hatA. ekavAra bhagavAna mahAvIrasvAmI te gAmamAM upadeza ApavA padhAryA. temano upadeza sAMbhaLyA pachI AnaMde jaina dharma svIkArI zrAvakanA bAra vratono niyama lIdho. AnaMde A niyamo 14 varSa sudhI pALyA ane te dvArA AdhyAtmika pragati karI. eka divasa AnaMda zrAvakane avadhijJAnanI AgavI zakti tapa, saMyama ane dhyAna dvArA prApta thai. ahIM maLeluM avadhijJAna anya AdhyAtmika pragati karatA sAmAnya mANasa karatA vadhu zuddha ane zaktizALI hatuM. A samaye bhagavAna mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmI vagere temanA ziSyo sahita te zaheramAM vicaratA hatA. jyAre gautamasvAmI gocarI laI pAchA pharatA hatA tyAre joyuM ke loko avadhijJAna prApta karela AnaMda zrAvakane vaMdana karavA jatAM hatA. temaNe paNa tenI mulAkAta levAnuM nakkI karyuM. AnaMda potAnA AdhyAtmika guru gautamasvAmIne joI ne khuza thayA. tapane kAraNe te khUba ja azakta hovA chatAM gautama svAmIne premathI AvakAryA. gautama svAmIe tene zAtA pUchI. pachI tene maLelI khAsa AgavI avadhijJAnanI zakti vize pUchyuM. AnaMde khUba vivekathI javAba Apyo, "AdaraNIya gurudeva, mane je AgavI zakti maLI che tene AdhAre huM upara sauthI paheluM svarga ane nIce sauthI paheluM narka joI zakuM chuM." gautama svAmIe AnaMdane samajAvyuM, "sAmAnya mANasa avadhijJAnanI AgavI zakti meLave to paNa ATaluM vyApaka joI na zake, mATe AvA vizALa darzana nI kalpanA tuM kare che paNa satya na hoya te mATe tAre prAyazcita karavuM paDe." AnaMda mUMjhAyo, pote samaje che ke eNe je kahyuM che te satya che, chatAM gurudeva tenA para vizvAsa nathI karatA ane prAyazcita karavAnuM kahe che. teNe pharI khUba ja namra bhAve gautamasvAmI ne pUchyuM, "koIe satya bolavA mATe prAyazcita karavuM paDe?" gautama svAmI paNa mUMjhAyA ane javAba Apyo, "satya bolavA mATe koIe prAyazcita na ja karavAnuM hoya." teo AnaMdanA gharethI nIkaLIne bhagavAna mahAvIra svAmIne puchavA mATe cAlyA. gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrasvAmI pAse AvIne vaMdana karIne AnaMdanI AgavI zakti vize pUchyuM. bhagavAna mahAvIre jaNAvyuM, "gautama, AnaMda sAcuM ja kahe che. eNe sAcA arthamAM vyApaka svarUpamAM avadhijJAna meLavyuM che. sAmAnya mANasa bhAgye ja AvI zakti ane jJAna Page 239 of 307 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) meLavI zake mATe tAre tArI bhUla mATe prAyazcita karavuM paDe." gautama svAmIe potAnI gocarI eka bAju mukIne tarata ja AnaMda pAse tenI pramANikatA ane saccAI mATe zaMkA karI tenI mAphI mAMgavA pAchA gayA. jaina dharmanI evI khAsIyata che ke guru paNa ziSya prati bhUla kare to ziSyanI mAphI mAMge ane sAdhu sAmAnya mANasa pratye bhUla kare to temane sAmAnya mANasanI paNa mAphI mAMgavI paDe. pAchalI jiMdagImAM mRtyu na Ave tyAM sudhI AnaMda upavAsa para ja rahyA. mRtyu bAda svargamAM saudharma devalokamAM janamyA. svarganI avadhi pUrI karaze eTale te pharI mAnava janma leze ane mukti meLavaze. bodha: jaina dharmanA AcAranA niyamo pramANe mAnava jIvanamAM ApaNe 12 vratanuM pAlana karavuM joIe. gRhastha zrAvakane satyamAM rahelI dRDha zraddhAnI A vArtA che. vaLI A vArtA batAve che ke gautama svAmI bhagavAna mahAvIranA sAdA, namra ane sAcA anuyAyI hatA. jyAre bhagavAne temanI bhUla batAvI tyAre saheja paNa acakAyA vagara te AnaMda pAse gayA ane pote mahAvIra svAmInA paTTa ziSya hovA chatAM AnaMda zrAvakanI mAphI mAMgI. bhagavAna mahAvIra paNa keTalA bhedabhAva rahita hatA te paNa A vArtA parathI jANI zakAya che. kAraNa ke gautama svAmI paTTa ziSya hovA chatAM temanI bhUlone chAvaratA nathI. paNa satyano pakSa laI gautamasvAmIne emanI bhUla samajAve che. Page 240 of 307 ||" Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.8 pUNiyA zrAvaka puNiyA zrAvaka tathA tenI patnI khUba ja garIba hatA. teo eka gAmaDAmAM mATI ane ghAsathI banAvelI jhUMpaDImAM rahetA hatA. puNiyAne niyama hato ke jIvavAne mATe ochAmAM ochI jarUriyAna jeTaluM ja kamAvavuM. e samaye bAra dokaDA rUpiyAno AThamo bhAga) eka divasa mATe joie je te rU kAMtine tene vecIne kamAI leto. bIjo evo niyama hato ke koI sadaguNI mANasane roja jamADavo. roja jamADavAnI zakti na hovAthI te eka divasa upavAsa kare to bIje divase tenI patnI upavAsa kare. garIba hovA chatA teo sAdharmika mahemAnagati karatA. A rIte A daMpatI jarUriyAtavALAne madada karatA. puNiyA zrAvaka dararoja sAmAyika karatA. eka divasa sAmAyika daramyAna teo barAbara dhyAna na dharI zakyA. Aje zA mATe dhyAnamAM rahevAtuM nathI teno bahu vicAra karyo paNa kAraNa na zodhI zakyA. eTale teNe tenI patnIne pUchyuM, "Aje evuM te zuM banyuM che ke huM barAbara dhyAna na karI zakyo?" pahelA to tenI patnI kaMI ja vicArI na zakI. bahu vicAratA tene khyAla Avyo ke bajAramAMthI pAchA pharatA zerImAMthI rasoi karavA mATe chANAM lAvyA hatA. A vize teNe puNiyAne vAta karI. potAnA roja kamAyelA paisAmAMthI ja kaMIpaNa lAvavuM joIe e sivAya ApaNe kaMI paNa na laI zakIe. zerImAM paDelA sukAI gayelA gAyanA chANanI kiMmata nathI ane tenI mAlikI paNa koInI na hoya chatAM ApaNe tene laI na zakIe. A rIte ApaNA gharamAM maphata Avela vastunA hisAbe mArAthI dhyAna barAbara na thaI zakayuM. puNiyAnA jIvana dhoraNo khUba ja ucca hovAthI te sAcuM sAmAyika karI zakato hato. mahAvIra svAmI paNa temanA vyAkhyAnamAM puNiyAnA vidhipUrvakanA sAmAyikanI prazaMsA karatA. zreNika rAjAe AvatA janmamAM naraka javAnuM karma bAMdheluM hatuM. bIjA janmamAM narakanI yAtanAo na bhogavavI paDe te mATe potAnA kharAba karmo badalavA mATe zreNika rAjAe bhagavAna mahAvIra svAmIne jaNAvyuM mAre bIjA janmamAM narakanI yAtanA bhogavavI na paDe te mATe huM mAruM samagra rAjaya ApI devA taiyAra chuM. paraMtu AyuSya karmano siddhAMta evo che ke bAMdheluM AyuSya karma koIpaNa saMjogomAM badalI zakAtuM nathI. tethI bhagavAna mahAvIra svAmIe A vAta rAjAne barAbara samajAvavA mATe kahyuM, "tamAre puNya karma eTale ke sArI gativALA karma kamAvavA hoya to puNiyA zrAvakanA sAmAyikane kharIdo ane to ja tame tamArA AyuSya karmane badalI zako. rAjA zreNika puNiyA zrAvakanA ghare gayA. puNya karma mATe temanI karelI eka sAmAyikanuM puNyakarma ApavA vinaMtI karI. badalAmAM zreNika rAjA potAnuM AkhuM sAmrAjya ApavA taiyAra hatA. puNiyA zrAvake kahyuM, " rAjA, mAre paisA nathI joItA. amArI jIvana jarUriyAtanI tamAma vastuo tame ApI che. huM mArI mAlikInuM badhuM ja mArA jIvana sahita Apane ApavA taiyAra chuM. tame khUba ja mahAna Page 241 of 307 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) dayALu rAjA cho. paNa mAtra sAmAyikanuM puNyakarma Apane kevI rIte ApavuM te huM jANato nathI. sArA karmo kharIdI zakAtA nathI, eto dareke jAte ja karavA paDe che." rAjA zreNika samajI gayA ke potAnI game teTalI saMpatti paNa puNiyA zrAvakanA sAmAyika dvArA maLatA puNya karmane meLavavAM pUratI nathI. potAnA rAjyamAM pote sauthI garIba mANasa che evuM te anubhavavA lAgyA. rAjA zreNika nirAza thavA chatAM puNiyAnI zraddhAnI anumodanA karatA tyAMthI cAlyA gayA. ane manamAM dRDha saMkalpa karyo ke puNiyA jevI dharma zraddhA huM paNa keLavIza. bodha: A vArtA batAve che ke maryAdita AvakamAM paNa saMtoSathI jIvI zakAya. paNa aNahakanuM ApaNAthI kaMI paNa grahaNa karI zakAya nahIM jIvavA mATe jarUra karatAM vadhu paDatA paisAno saMgraha na karo. saMkalpo ke dharma saMbaMdhI kriyAo AdhyAtmika unnati mATe hoya che nahIM ke Arthika lAbha mATe. sAmAyika ane dhyAnanI bIjI kriyAo tathA prema dvArA maLatA lAbha aMtara AtmAnuM preraka baLa che nahIM ke saMgharSa tarapha prere tevA udezayonuM. Page 242 of 307 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.9 zAlIbhadra eka garIba strI tenA dIkarA sAthe eka gAmamAM rahetI hatI. ekavAra koi moTA utsava nimitte pelA garIba chokarA sahita gAmanA badhA chokarA sAthe ramatA hatA. ramI lIdhA pachI garIba chokarA sivAya badhA chokarAo gharethI lAvelI khIra khAvA beThA. garIba chokarA pAse khAvA mATe khIra na hatI. tene bahu ja kharAba lAgyuM ane te tenI mA pAse doDI gayo. mAne kahevA lAgyo ke bIjA chokarAo khIra khAI che tevI tame paNa mane khIra banAvI Apo. mAe kahyuM beTA, ApaNe khIra banAvI zakIe tema nathI. me je rAMdhyuM che te tuM khAI le. khIra nahIM maLavAne lIdhe te raDavA lAgyo. tenI mA tene raDato joi na zakI. tethI te pADozI pAsethI uchInuM dUdha, khAMDa ane cokhA lAvI ane dIkarA mATe khIra banAvI. khIra ThaMDI karavA vADakAmAM kADhIne kuve pANI bharavA gaI. chokaro jevo khIra khAvAnI taiyArI karato hato tyAM ja "dharmalAbha" (jaina sAdhu-sAdhvI gocarI mATe jAya tyAre AzIrvAda sUcaka AvA zabdo bole) zabdo tenA kAne paDyA. teNe joyuM to bAraNAmAM jaina sAdhu UbhA hatA. tarata ja te bhUkhyA chokarAe sAdhune gharamAM AvakAryA ane khIra levAno Agraha karyo. teNe potAnA vADakAnI badhI ja khIra sAdhunA pAtrAmAM vhorAvI dIdhI. potAne mATe jarA paNa khIra na rAkhatAM sAdhune badhI ja khIra vhorAvIne te chokaro khUba ja khuza thayo. teno umadA hetu ane pavitra kAryane kAraNe teNe sArA karmo bAMdhyA. bIjA janmamAM te zrImaMta kuTuMbamAM zAlIbhadra nAme janmyo. sukha to jANe svargamAM hoya tevuM hatuM. tenA mAtA-pitA bhadrA zeThANI ane gobhadra zeTha hatA. zAlIbhadra yuvAna thayo tyAre tenA pitA saMsAra choDI sAdhu thayA hatA. tenI mAtA tene saMpUrNa sukha sAhyabImAM rAkhatA. temane Dara hato ke A paNa kyAMka tenA pitAnI jema sAdhu na thaI jAya tethI tene mahelanI bahAra kyAMya javA na detA. svarganA devatAone paNa zAlIbhadranA sukhanI adekhAI AvatI. yogya uMmare tenA batrIsa suMdara chokarIo sAthe lagna thayA. ekavAra nepALanA vepArIo kiMmatI hIrA jaDelI zAlo vecavA mATe gayA. paNa rAjAe AvI kiMmatI zAla kharIdavAnI azakti darzAvI. vepArIo khUba ja nirAza thaI gayA. rAjAe ATalI kiMmatI zAlo kharIdavAnI azakti darzAvI to loko pAse to A kharIdavAnI saMpatti na ja hoya. tethI A zaheramAMthI koI A zAla kharIdI nahIM zake ema mAnI pAchA pharavAnuM nakkI karyuM. bhadrA zeThANIe A vAta jANI to mANasa mokalIne vepArIone potAne ghare teDAvyA. teonI javAnI jarA paNa IcchA na thai kAraNake teo vicAravA lAgyA ke rAjA AvI kimatI zAla na kharIdI zakayA to gAmano sAmAnya mANasa to kevI rIte kharIdI zake? teo jyAre bhadrA zeThANI pAse gayA tyAre zeThANIe pUchyuM, "tamArI pAse keTalI zAla che?" vepArIe jaNAvyuM ke 16 zAla Page 243 of 307 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) che. zeThANIne kahyuM, "basa 16 ja che! mAre to 32 zAla joIe che kAraNake mArI 32 putravadhUo che." vepArI lAgyuM ke A mArI mazkarI kare che. eka kharIde to paNa sAruM. zeThANIne kahyuM, "jAo, zAla lai Avo." temaNe saheja paNa vicAryA vinA 16 zAla kharIdI lIdhI. vepArIone khUba ja Azcarya thayuM. AthI vadhu navAi to emane tyAre thaI jyAre zeThANIe dareka zAlanA be kaTakA karI nAkhyA, ane dareka putravadhUne temanA paga lUchavA ApyA. vepArIo to AzcaryathI digmUDha thai gayA, paNa rAjI thatA cAlyA gayA. putravadhuoe paga lUchI te kaTakA pheMkI dIdhA. mArnizananA mahelanA nokaromAMthI eka nokarANI rANIne jANanI hatI. tethI mAlano eka kaTako rANI mATe lai lIdho. eka bAju rANI mUMjhAyA paNa sAthe potAnA rAjyamAM AvA zrImaMto paNa che te jANI AnaMda thayo. temaNe rAjA zreNikane zAla vizenI vAta karI ane rAjA paNa potAnA rAjyamAM AvA sukhI mANaso vacce che. jenAthI rAjyanI kIrtI vadhe te jANI garva anubhavyo. temaNe zAlibhadrane birAdAvavA potAnA darabAramAM AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM. bhadrA zeThANIe jANyuM to teo rAjA pAse gayA ane kahyuM ke mAro dIkaro khUba zaramALa prakRtino che A mATe Apa amArA mahela padhAro, zreNika rAjAe AmaMtraNano svIkAra karyo ane zAlibhadranA mahela para gayA. zreNika rAjAe zAlibhadrano mahela joyo to temane lAgyuM ke AnI sarakhAmaNImAM mAro mahela to kaMI ja nathI. bhadrA zeThANIe temane besavA jaNAvyuM ane zAlibhadrane nIce AvI rAjAne mAnapAnathI AvakAravA jaNAvyuM. zAlibhadrane to rAjA ke rAjya vize kaMI ja khabara na hatI. eTale ene to ema thayuM ke koI vepArI Avyo haze ane teno mAla jovA mane bolAve che eTale eNe kahyuM, "mAre kaMI jovuM nathI tamane yogya lAge to tame kharIdI lo." tenI mAtAe kahyuM, "A koI vepArI nathI, te ApaNA rAjA che, ApaNA mAlika che eTale tAre nIce AvavuM joIe, temane mAnathI AvakAravA joIe." mAlika zabda enA kAnamAM guMjavA lAgyo. tene navAI lAgI, "mArA upara vaLI mAro mAlika kema? huM ja mArI jAtano mAlika chuM." AvuM vicAratA vicAratA te nIce Avyo. rAjAne mAnathI besADyA. paNa te lAMbo samaya tyAM UbhA rahyA. tenA mATe rAjAe mAlika che evuM jANatAM enA magajamAM 'huM svataMtra vyakti nathI' e ja vicAro cAlavA lAgyA. ene enA pitAnA vicAro AvyA je sAdhu banyA hatA ane jiMdagIno sAco artha samajAyo. emaNe e ja kSaNe sAdhu banavAnuM nakkI karyuM ane potAnA kuTuMbane potAnA nirNayanI jANa karI. emanI mAtAe ane patnIoe tene thoDo vadhu samaya rokAI javA samajAvyA. temaNe saMsAra choDavAno to nakkI karyuM hatuM. paNa potAnA kuTuMbano tAtkAlika tyAga karavAne badale 32 patnIo sAthe eka eka divasa rahevAnuM nakkI karyuM. batrIsamAM divasa pachI sAdhu banI jaze. e ja divasathI temaNe teno amala zarU karI dIdho. Page 244 of 307 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) zAlibhadrane subhadrA nAmanI bahena hatI je dhannA zeThane paraNI hatI. dhannA zeThane ATha patnIo hatI. eka divasa subhadrA dhannA zeThane snAna karAvatI hatI. ekAeka dhannA zeThanA zarIra para subhadrAnA AMsu paDyA. zA mATe raDe che? ema pUchatA subhadrA e kahyuM ke mAro bhAI badhuM choDIne sAdhu thavAno che. e dareka patnI sAthe eka eka divasa pasAra karIne 32 mAM divase sAdhu thaze. dhannAe mazkarI karI ane subhadrAne kahyuM, "tAro bhAI kAyara ane Darapoka che, ane sAdhu thavuM ja che to zA mATe 32 divasanI rAha jovI?" A sAMbhaLIne subhadrA duHkhI thai ane tenA patine kahyuM, "kahevuM saheluM che paNa karavuM agharuM che." A sAMbhaLIne dhannAnA magajamAM jhabakAro thayo ane patnIne kahyuM, "huM A kSaNe ja AThe patnIono tyAga karIne sAdhu thaI jAva chuM." subhadrAne navAI lAgI, tene lAgyuM ke teno pati mazkarI kare che. ghannAe kahyuM, "have ghaNuM moDuM thAya che, meM sAdhu thavAnuM makkamapaNe nakkI karyuM che. tamAre paNa mArI sAthe joDAvuM hoya to bahu AnaMdanI vAta che." dhannA zeThanI makkamatA joine subhadrA tathA bIjI sAta patnIo paNa sAdhvI thavA taiyAra thaI. dhannA zeTha pachI tyAMthI tenA sALA zAlibhadranA mahele gayA ane paDakAratA kahyuM, "he zAlibhadra, jo tuM tArA kuTuMbane ane anya vastuone choDavA mAMgato hoya to zenI rAha jue che! kALano bharoso na rAkha cAla mArI sAthe joDAI jA." zAlibhadra e tenI vAta sAMbhaLI ane teno paDakAra svIkArI lIdho. eNe enI patnIone tathA kuTuMbanA anya sabhyone kahyuM, "huM tamArA badhAno tyAga Aje ja karuM chuM." te nIce gayo ane tenA banevI sAthe nIkaLI paDyo. tenI patnIo paNa tenI sAthe thaI. badhA mahAvIra svAmI pAse gayA dIkSA laI sAdhu-sAdhvI banI gayA. sAdhu tarIke AkarI tapazcaryA karyAM bAda dhannA ane zAlibhadrano navo janma svargamAM thayo. tyAMno samaya pUro thatAM pharI navo mAnava janma dhAraNa karaze ane mukti meLavaze. bodha: nisvArtha sevA haMmezA sAcuM sukha Ape che. pADozInI madadae samAjanI sevA ke darakAra che. dayA tathA paropakArano guNa jIvanamAM e nAnA bALakane aneka gaNo badalo Ape che. pariNAme te sahelAyathI badhuM choDI zake che. satkAryo haMmezA ApaNA AtmA upara potAnI chApa aMkita kare che. satkAryo ane prAyazcita AtmAne mukti bhaNI lai jAya che. Page 245 of 307 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 10 rAjA zreNika ane rANI ceraNA bhagavAna mahAvIranA samayanI vAta che. te vakhate vaizAlIno rAjA ceTaka hato. tene celaNA nAme suMdara rAjakumArI hatI. eka vakhata eka citrakAre celaNAnuM citra doryuM ane magadhanA rAjA zreNikane batAvyuM. celaNAnI suMdaratA joI zreNika tenA premamAM paDI gayA. eka vakhata celaNA magadha AvI hatI. jyAM teNe zreNikane joyo ane te paNa tenA premamAM paDI gaI. baMnenA bahu jaldI lagna paNa thai gayA. rANI calaNA jaina dharmane bahu custa rIte mAnatI hatI. jyAre zreNika bauddha dharmane mAnato hato. Ama to rAjA udAra ane vizALa hradayano hato chatAM koNa jANe kema tene celaNA jaina sAdhuo pratye bhakti rAkhatI te gamatuM nahIM. jaina sAdhuo DhoMgI hoya che tevuM te sAbita karavA mAMgatA hatA. rAjA zreNIka dRDha paNe mAnatA hatA ke jaina sAdhu jaina tatvajJAnamAM batAvyA pramANe jAta parano saMyama tathA ahiMsAnuM pAlana pUrNapaNe karI zakatA ja nathI. teono mananI zAMti ane sthitaprajJa jevo vyavahAra upara challo ja hoya che. celaNA rAjAnA A valaNathI khUba vyathita rahetI. ekavAra rAjA zreNika zikAra karavA gayA hatA. tyAM temaNe jaina sAdhu yamadharane UMDA dhyAnamAM joyA. zreNIke potAnA zikArI kutarA sAdhu pAchaLa choDyA paNa teo to zAMta ane UMDA dhyAnamAM ja rahyA. sAdhunI svasthatA ane zAMti joIne kutarA paNa zAMta thai gayA. rAjA zreNIka gusse thayA ane vicAravA lAgyA ke sAdhue koI jAdu karyo lAge che tethI temaNe sAdhu tarapha tIra choDavA mAMDyA paNa tIra dhAryA nizAna para jatA na hatA, tethI rAjA zreNika bahu asvastha thayA. aMte marelA sApa yamadharanA gaLA pharate bharAvIne teo mahelamAM pAchA AvI gayA. rAjAe mahela para AvIne rANI celaNAne Akho banAva vigatavAra kahyo. rANIne yamadhara mATe bahu dukha thayuM. teo jyAM yamadhara sAdhu dhyAna karatA hatA tyAM rAjAne laI gayA. marelA sApane kAraNe kIDIo ane bIjA jIva jaMtu sAdhunA zarIra para caDI gayA hatA paNa sAdhu saheja paNa DagyA na hatA. e daMpatI sAdhunI amaryAdita zaktinA sAkSI banyA. rANIe khUba sAcavIne sAdhunA zarIra parathI kIDIo vagere dUra karyA ane temanA zarIra parathI marelA sApane dUra karyo. kIDIone kAraNe lAgelA ghA sApha karyA. caMdanano malama lagAvyo. thoDA samaya pachI sAdhue AMkho kholI ane baMnene AzIrvAda ApyA. potAne takalIpha ApanAra rAjA ke potAnA duHkha dUra karavAnA prayatna karanAra rANI baMne vacce koI bhedabhAva na joyo. A joI rAjA zreNika temanAthI khuba ja prabhAvita thayA ane kabUla karyuM ke jaina sAdhu koI paNa prakAranA baMdhana ke gamA-aNagamAthI para hoya che. Ama rANI celaNA sAthe rAjA zreNIka paNa jaina dharma ane bhagavAna mahAvIranA parama bhakta banyA. Page 246 of 307 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha: jo uccakakSAnI tapazcaryA ane bhakti na karI zakatA hoya to je vadhu dharmiSTha che tenA manobaLa ane bhaktimAM zaMkA na karavI joIe.kharekhara to AvI vyakti pratye UMco AdarabhAva hovo joIe. AvA mANasone pIDA ane takalIpho ApavA karatA temanI sevA karavI tathA madadarUpa thavuM mahatvapUrNa che. A kArya tamArA kharAba karmone aTakAvaze. bIjAnA sadaguNo ne svIkAro ane tenI kadara karo. Page 247 of 307 ame= Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.11 rAjA zreNika ane anAthI muni magadhanA rAjA zreNika ghoDA para jaMgala pharavA nIkaLyA. jyAre te maDIkulI bagIcAmAM pravezyA tyAre temaNe eka sAdhune eka jhADa nIce dhyAnamAM joyA. camakatA kapALavALA AvA sukhada caherAne joIne te Azcarya pAmyo ane sAdhuthI prabhAvita thayo. rAjAe Azcarya vyakta karyuM ke sAMsArika jIvananA kayA hRdayasparzI ane AghAtajanaka anubhavothI te yuvA jIvananI khuzIo ane AnaMdane choDI zake che ane tapasyAne samarpita sAdhu jIvanano Azaro laI zake che. rAjAe sAdhu samakSa praNAma karyA ane namratAthI pUchyuM, "huM tamane vinaMtI karuM chuM ke mArA manamAM udabhavatI zaMkAnuM samadhAna karo. tamane A yuvAvasthAmAM dIkSA levA mATe koNe dabANa karyuM che? jyAre huM tamArA zarIranI asAmAnya suMdaratA ane tamArI yuvAnInI uMmara jouM chuM, tyAre mArA manamAM prazna thAya che ke tamane ATalI nAnI uMmare tamArA kuTuMba, saMpatti ane priyajanono tyAga karavAnI kema pharaja paDI che?" premALa svaramAM sAdhue kahyuM, "he rAjA, huM A duniyAmAM ekalo ane lAcAra hato. na to koI rakSaka hato, na koI mitra. AvI lAcArIne kAraNe meM sAMsArika jIvanano tyAga karyo. " rajA zreNika hasyA ane kahyuM, "o sAdhu, jo tame asurakSita ane anAtha anubhavo cho, to huM tamAro rakSaka (nAtha) banIza. taduparAMta, tamArA rakSaka tarIke mArA jevI vyaktithI tamane niSThAvAna mitro, najIkanA loko ane priyajanone rAkhavAmAM koI samasyA nahIM hoya. temanA sathavArAthI tame saMpatti, zakti ane krAMti jevA tamAma AnaMdone mANI zakazo. yuvAnImAM svIkRta A sAdhutvano tyAga karo ane mArI sAthe mArA sthaLa para Avo. " A mATe sAdhue kahyuM, "he magadhanA rAjA, jyAre tame pote asurakSita cho tyAre tame mArA rakSaka kevI rIte banazo? tamArI jema mArI pAse amUlya saMpatti hatI, paraMtu ekavAra jyAre mArI AMkhomAM tIvra pIDA ane mArA aMgomAM baLatarA thatI hatI, tyAre koI mane madada karI zakyuM nahIM. na to mArA pitAnI saMpatti, na koI tabIbI madada ke na to mArI mAtAno madhura prema. mArI samarpita patnIe tamAma AbhUSaNono tyAga karyo ane mArA bhAIo ane bahena raDyA. huM lAcAra hato. teo paNa lAcAra hatA. AvI lAcArIthI bacavA mATe, meM dIkSA levAnuM nakkI karyuM, je mane lAgyuM ke mArI badhI pIDAono avirata upAya che. mArA saMpUrNa AzcaryamAM te pIDA tarata ja zamI javAnI zarUAta thaI. divasa ugyo tyAM sudhImAM, pIDA saMpUrNapaNe adRzya thaI gaI. huM saMpUrNa svastha hato. pahelAnI rAtanA mArA nirNaya mujaba, meM dIkSA lIdhI ane Ama eka saMpUrNapaNe asurakSita anAthane bhagavAna mahAvIramAM teno rakSaka (nAtha) maLyo. anAthI muninA upadezathI khUba prabhAvita thaIne rAjA zreNike bhagavAna mahAvIranuM zaraNa levAnuM nakkI karyuM. Page 248 of 307 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha: anAthI muninI A vArtA batAve che ke dunyavI pIDA ane yAtanAothI pIDita vyakti, tenA najIkanA ane priyajano ane apAra dhana hovA chatAM, asurakSita ane asahAya paNa anubhavI zake che. je vyakti potAno AtmA jAgRta kare che te kharekhara sanAtha che, kAyama mATe surakSita vyakti che. zAstro kahe che ke AdhyAtmika AnaMdanI aMtima sthiti prApta karyA pachI, anAthI munie siddha pada prApta karyuM, je AnaMdamAM rahevAnI kAyamI sthiti che. Page 249 of 307 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.12 rAjA zreNikanuM bhAgya ekavAra, rAjA zreNikanA tenA AgAmI janma vizenA praznanA javAbamAM, bhagavAna mahAvIre kahyuM ke te AgAmI bhavamAM narakamAM jaze. enA kAraNanI vadhu pUchaparachamAM, bhagavAna mahAvIre nIcenI ghaTanA tarapha dhyAna doryuM jenA dvArA rAjA zreNike te prakAranuM AyuSya karma meLavyuM hatuM. ekavAra rAjA zikAra mATe gayo hato. teNe bhAgI rahelA haraNane joyuM. rAjAe tenA ghoDAne uzkeryo ane teno pIcho karyo. teNe potAnI tamAma zaktithI potAnuM bANa calAvyuM. tIre haraNanA zarIrane vIMdhI nAMkhyuM jethI haraNa temaja tenA zarIramAM ajAta bALakanI hatyA thaI, hiMsA mATe dilagIra thavAne badale, rAjAne tenI zaktio para garva ane khUba AnaMda thayo. hiMsA mATe atizaya ghamaMDanI lAgaNIe tenA mATe narka jIvana jIvavAnuM karma prApta karyuM hatuM. rAjAne e ghaTanA yAda AvI. te samaye je banyuM tenA mATe tene khUba ja dukhI thayA. te karmano nAza karavA mATe te becena hato ane bhagavAna mahAvIrane pUchyuM ke te A bAbatamAM zuM karI zake? bhagavAna mahAvIre dhyAna doryuM ke temanuM karma avinAzI che AvA tIvra karmone phaLa ApyA vinA bhUMsI zakAtA nathI. karmanuM zAsana sarvocca che, ane tenI kAmagIrI para koIne koI adhikAra nathI. rAjA zreNika bhAgya sAthe samAdhAna karI zakyA nahIM. teNe vAraMvAra bhagavAna mahAvIrane narakamAM javAthI bacavA mATe koI rasto pUchyo. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke TALavAnA rastAo che, paraMtu rAjA temanA karmonA avibhAjya svabhAvane kAraNe temAMthI koIpaNano saphaLatApUrvaka upayoga karI zakaze nahIM. rAjAe rIto vize jANavAno Agraha karyo, bhagavAna mahAvIre temane nIcenA cAra vikalpo sUcavyA: I.12.1 4 paryAya 1) rAjagRhImAM pUNiyA zrAvaka tarIke oLakhAtA eka atyaMta dhArmika gRhastha hatA. temaNe badhI IcchAo choDI dIdhI hatI ane saMpUrNa AdhyAtmika jIvana jIvI rahyA hatA. potAnI AjIvikA mATe te rU kAMtavAnA vyavasAya para nirbhara hato. tethI teo puNiyA zrAvaka tarIke jANItA hatA. teNe temAMthI khUba ochI kamANI karI paraMtu te je paNa meLavI zake tenAthI saMtoSa anubhave che. te moTA bhAgano samaya sAmAyikamAM vitAvato hato. bhagavAna mahAvIre rAjAne sUcavyuM ke puNiyA zrAvaka pAsethI eka sAmAyikanI yogyatA meLavo. rAjAe vicAryuM ke te khUba ja saraLa che. teNe te mANasano saMparka karyo ane mAtra eka ja sAmAyikanI yogyatA mATe vinaMtI karI. puNiyAe kahyuM ke tene koI vAMdho nathI, paraMtu te e kevI rIte karI zake kAraNake Page 250 of 307 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sArA karma kharIdI zakAtA nathI te to dareke jAte ja karavA paDe che. rAjA te sAMbhaLI nirAza thayA. 2) rAjA pAse kapilA nAmanI dAsI hatI. teNIe kyAreya koIne bhikSA ApI na hatI. bhagavAna mahAvIre rAjAne sUcavyuM ke tene ochAmAM ochA eka divasa bhikSA ApavA mATe tene manAvo. tethI rAjAe teNIne te pramANe karavA kahyuM. joke teNe javAba Apyo ke te bhikSA ApavA mATe tenA hAthamAM kaMI leze nahIM. tethI rAjAe tenA hAthamAM eka vATako bAMdhavAnI vyavasthA karI ane tene bhikSA ApavA kahyuM. Ama karatI vakhate, nokarANIe baDabaDATa karyo ke rAjAno vATako bhikSA ApI rahyo che, huM nahIM. A yojanA paNa niSphaLa gaI. 3) rAjA pAse kAlasaurika nAmano eka kasAI hato je prANIonI katala karavAnuM pasaMda karato hato. bhagavAna mahAvIre rAjAne sUcavyuM ke khAtarI karo ke kasAI kAlasaurika ochAmAM ochA eka divasa katala na kare. rAjAne A bahu saraLa lAgatuM hatuM. teNe kAlaurikane bIjA divase katala na karavAno Adeza Apyo. kasAIe javAba Apyo ke tene prANIonI katala karavAnI eTalI Adata che ke te eka divasa paNa katala karyA vagara rahI zakato nathI. rAjAe tenA mANasone Adeza Apyo ke kasAIne kUvAmAM UMdho laTakAvI do jethI te katala karavAnI koI kriyA na karI zake. jo ke, kAlasaurika eTalI Adata dharAvato hato ke teNe kalpanA karI ane prANIone kUvAnA pANImAM citaryA ane temanI katala karI. Ama, rAjA rokI zakyo nahIM ane te prayAsa niSphaLa gayo. 4) bhagavAna mahAvIre pachI rAjAne eka navakArazInA niyamanuM pAlana karavAnuM kahyuM jemAM sUryodaya pachI 48 miniTa sudhI koIe kaMI khAvAnuM ke pIvAnuM nathI. rAjA bIjA divase Ama karavA saMmata thayA. joke savAre te tenA manapasaMda bagIcAmAM gayo ane pAkelA jAMbu joyA. te navakArazIne bhUlI gayo ane tene jAMbu khAvAno vicAra Avyo. tethI, mAtra khAvAno vicAra karIne, teNe saMyama toDyo. bodha: A kathA ApaNane jaNAve che ke kevI rIte rAjA zreNike tenuM AyuSya karma prApta karyuM, je avinAzI hatuM. ekavAra te hastagata karyA pachI, tene badalI 3d an Page 251 of 307 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) I.13 sAdhu prasannacaMdra eka divasa rAjA prasannA vAdaLonuM nirIkSaNa karI rahyA hatA ane tarata ja badhA vAdaLo AkAzamAMthI gAyaba thaI gayA. Ama, rAjAe jIvananI prakRtine samajI ane vicAryuM ke jIvana vAdaLo jevuM che, je game tyAre samApta thaI zake che. janma ane mRtyunuM cakra kyAreya samApta thatuM nathI. Ama, teNe potAnA sAMsArika AnaMdono tyAga karavAnuM nakkI karyuM ane sAdhu banavAnuM nakkI karyuM. teNe tenI zAhI sattA tenA putrane soMpI, je phkta kizora hato. ekavAra, prasannacaMdra, je have sAdhu che, bhagavAna mahAvIra sAthe rAjagRhImAM AvyA. eka paga para ubhA rahIne, hAtha ucA karIne, teo samavasaraNanI bahAra dhyAnamAM magna hatA. rAjA zreNika sahita moTI saMkhyAmAM loko bhagavAna mahAvIrane jovA mATe temanA dhyAnamAM khalela pADyA vagara pasAra thayA. prasannacaMdrano zAMta cahero, dhyAnanI sthitimAM magna joI rAjA zreNikanA maMtrI duramukhane IrSyA thaI teNe sAdhunI zAMtimAM khalela pahoMcADavA ToNo mAryo, "tamArA eka sagIra putrane, tamArA rAjyanI bAbatonA sukAna para choDIne, tame naciMta sAdhu banyA cho. zuM tame jANo cho ke tamAro yuvAna putra AvI paristhitimAM keTalo bhayabhIta che? duzmanoe tene cAre bAjuthI gherI lIdho che! rAjya ane tenuM jIvana baMne dAva para che! jo tamArI pAse koI rasto hoya to batAvo. tamArA bALakane A jokhamothI bacAvavAnI tamArI pharaja che, tyArabAda tamAre AdhyAtmika siddhio vize vicAravuM joIe." bahArathI, prasannacaMdra svastha hatA, paraMtu aMdarathI, temanuM mana azAMta thaI rahyuM hatuM. teNe tenA yuvAna, asahAya putranA DarI gayelA caherAnI kalpanA karI ane tenA putranI surakSA mATe mAnasika rIte potanapura khAte hAjara hato. mAnasika rIte, teNe sainyane yuddha mATe taiyAra rahevAno Adeza Apyo ane tenI senAne AdezanuM pAlana karatA joyA. te paNa, yuddhanA medAnamAM hathiyAro sAthe Avyo ane jeNe tenA putrane nukasAna pahoMcADavAnI dhamakI ApI te badhAne ghAyala athavA jelamAM keda karyA. hiMsA ane bhayathI bharelI mananI A pIDAdAyaka sthiti zAMtipUrNa bAhya svabhAvanI viruddha hatI je te pragaTa karI rahI hatI. navA vicAro tenA manamAM krodha ane veranI Aga saLagAvI rahyA hatA. jo ke, temaNe eka namra sAmAnya mANasanA prazaMsApAtra zabdo sAMbhaLyA hatA jeNe temanI anukaraNIya jIvanazailI mATe temano AbhAra mAnyo hato. "tamAma sAMsArika sukha -suvidhAo choDIne sAdhanA karavI kharekhara umadA che". sAdhu kharekhara vicAravA lAgyA: kono dIkaro? konuM sAmrAjya? huM zuM vicAruM chuM? A dharatInuM dhyAna mane zA mATe pIDAya che? anya mATe nukasAnanI icchA karavAthI zuM sAruM thaI zake? mAre Page 252 of 307 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jIta ane hAranI AvI aspaSTa lAgaNIone nakAravI joIe. AvA atArkika puruSonA vicAro che. huM AvI bAbatothI aLago rahevA mAMgu chuM. temanA vicAro have yogya dizA tarapha doravAmAM AvyA hatA. prasannacaMdra pAse zuddha vicAro ane navA darzana hatA. mAnasika duzmano adRzya thaI gayA. bhrAMtino aMta Avyo. Ama tenA tamAma avarodhono mArga sApha thayo. sarvajJatA prApta thayI. jyAre prasannacaMdra sarvajJatA prApta karatA pahelA mAnasika rIte yuddha karI rahyA hatA, tyAre rAjA zreNike bhagavAna mahAvIrane pUchyuM "jo sAdhu prasannacaMdra atyAre mRtyu pAmaze to teno AtmA kyAM jaze?" bhagavAna mahAvIre javAba Apyo, "he rAjA! jo prasannacaMdra have mRtyu pAmaze, to te sAtamA narakamAM punarjanma leze! " A javAbathI rAjAne Azcarya thayuM. 15 teNe pharIthI e ja prazna pUchyo, tyAM sudhImAM prasannacaMdrae potAno vicAra sApha karI lIdhA hatA, ane mahAvIre javAba Apyo ke jo have sAdhu marI jaze, to te 12 mA svargamAM punarjanma pAmo have rAjA zreNika A javAbothI khUba ja Azcaryacakita thaI gayo, ane TUMka samayamAM teNe AnaMdanA avAjo sAMbhaLyA. teNe bhagavAna mahAvIrane A vicitra avAjo vize pUchyuM, ane bhagavAna mahAvIre javAba Apyo, "he rAjA! sAdhu prasannacaMdra kevaLajJAna prApta karI cUkyA che!" pachI bhagavAna mahAvIre rAjAne samajAvyuM, "jyAre tame mane pUchyuM ke te prathama vakhata kyAM jaze, tyAre meM javAba Apyo ke te sAtamA narakamAM punarjanma pAmaze kAraNa ke te samaye te mAnasika rIte laDato hato ane senAne mArI rahyo hato. pachI teNe potAnA manane kAbUmAM rAkhyuM ane tamArA maMtrI durmukhanA kAraNe tenA kharAba ciMtana mATe pastAvo karI rahyo hato. te samaye, tame pharIthI mane pUchyuM ke jo te tAtkAlika mRtyu pAmaze to teno janma kyAM thaze, ane meM javAba Apyo ke te 12 mAM svargamAM janmaze. pachI sAdhue tenA vicArone zuddha karavAnuM cAlu rAkhyuM, ane teNe Akhare kevaLajJAna prApta karI ane tame ujavaNInA avAjo sAMbhaLyA! " bodha: vicAro ApaNane narakamAM laI jaI zake che ane vicAro ApaNane svarga tarapha paNa laI jaI zake che. vicAro AtmAne mukti tarapha paNa dorI zake che. Page 253 of 307 T Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1.14 abhayakumAra ane cora rohiNeya mahAvIra svAmInA samayamAM lohakhura nAmano cora hato. rAjagRhI nagaramAM vaimAgIrI parvatanI khUba dUra dUranI guphAmAM te raheto hato. te potAnA dhaMdhAmAM khuba ja pAvaradho hato. corI karyA pachI pAchaLa koI nizAna choDato nahIM. te ane tenI patnI rohiNIne rohiNeya nAmano dIkaro hato. te jema moTo thato gayo tema te paNa tenA pitAno dhaMdho zIkhI gayo ane gharaphoDa corImAM hoziyAra banI gayo. cabarAkapaNuM ane caturAimAM te tenA pitA karatAM paNa savAyo nIkaLyo. te gupta vezamAM hoya to tene oLakhavo paNa agharo paDato. koI teno pIcho kare to te kyAMya bhAgI jato. e sukhI ane samRddha mANasone lUMTato ane koI ajANI jagyAe khajAno chupAvI deto. teNe prApta karelI mUDIthI te garIbone madada karato. ghaNA badhA teno upakAra mAnatA ane tenAthI khuza rahetA.ane rAjya sarakArane rohiNeyane pakaDavAmAM madada na karatA. lohakhura have gharaDo thayo hato. tene potAnI jiMdagIno aMta najIka dekhAto hato. maraNa pathArIe paDelA lohakhure rohiNeyane bolAvIne kahyuM ke ApaNA dhaMdhAmAM tArI hoziyArI ane bAhoza joine mane khUba ja saMtoSa thAya che. pote potAnI jiMdagImAM saphaLa thayo hovAthI teNe tenA dIkarAne zikhAmaNa ApI ke kyAreya mahAvIra svAmIno upadeza sAMbhaLavA na jaIza kAraNa ke temanI vAto ApaNA dhaMdhAnI viruddhanI hoya che. rahiya pitAne vacana ApyuM ke huM tamArI zikhAmaNa barAbara pALIza. lohakhuranA maraNa pachI rohiNa potAnuM corIno dhaMdho eTalo vistArI dIdho ke sukhI mANasone jo teo kyAMka bahAragAma jAya to potAnI saMpattinI salAmatI na lAgatI. teo satata bhayathI phaphaDatA rahetA ke ApaNI gerahAjarImAM rohiNeya ApaNA gharethI dara-dAgInA tathA anya kiMmatI vastuo corI jaze. keTalAka loko rohiNeyanI corIthI bacavA mATe rakSaNa meLavavA rAjA zreNika pAse gayA. moTA moTA polIsa adhikArI paNa kaMI na karI zakyA. tethI rAjAe potAnA bAhoza mukhyamaMtrI abhaya kumArane rohiNeyane pakaDavAnuM zrama soMpyuM. ekavAra rohiNeya chAno chupAto jagRhI tarapha jato hato tyAM rastAmAM mahAvIra svAmInuM samavasaraNa AvatuM hatuM. tene mahAvIra svAmInA upadeza nahI sAMbhaLavo tevI pitAnI zikhAmaNa yAda AvI. teNe tenA kAna para hAtha dAbI dIdho. e ja vakhate teno paga aNIdAra kAMTA para paDyo, ane kAMTo pagamAM UMDe sudhI khUTI gayo. eTale kAMTo kADhavA kAna parathI hAtha lai levA paDyA ATalA samaya daramyAna teNe bhagavAna mAnavIno nIce jaNAvela upadeza sAMbhaLyo. "badhI ja jiMdagImAM mAnava jIvana uttama che. mANasa tarIke ja mukti meLavI zakAya. koIpaNa mANasa jAta, dharma ke raMganA bhedabhAva vinA mokSa meLavI zake che. sArA kAryothI mANasa svarga meLavI zake che. jyAM jIvananA tamAma sukho maLe che." Page 254 of 307 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) "svarganA devatA cAlatA temanA paga dharatI ne nA aDe, temano paDachAyo nA paDe, temanI AMkho palakArA na kare ane temanA gaLAnI phUlonI mALA karamAtI nathI. svarganI jiMdagI mokSa apAvatI nathI eTale ja svarganA devatA paNa mAnavajIvana jhaMkhe che." A samaya daramiyAna rohiNeye pagano kAMTo kADhI nAMkhyo hato ane pharIthI kAna baMdha karI dIdhA ane te zahera tarapha cAlavA lAgyo. abhayakumAre chUpA vezamAM lazkarI mANasone zaheranA badhA daravAje goThavI dIdhA hatA. pote paNa dekharekha rAkhI rahyA hatA. rohiNeya chupA kheDUtanA vezamAM hato chatAM keLavAyelA sainiko tene tarata ja oLakhI gayA. sainikoe abhayakumArane saMdezo mokalyo ke koI ajANyo mANasa zaheramAM pravezyo che. abhayakumAra sajAga thaI gayA. chupAIne ubhelA abhayakumAre pasAra thatA rohiNeyane joI lIdho. chUpA vezamAM hovA chatAM te gharaphoDa corane te oLakhI gayA. tenA mANasone rohiNeyane gherI levA kahyuM. cabarAka evo rohiNeya AvelA bhayane oLakhI gayo. te killAnI divAla bAju doDyo, kamanasIbe tyAM sainiko hAjara ja hatA. tene pakaDI lIdho ane jelamAM pUrI dIdho. bIje divase tene rAjAnA darabAramAM hAjara karavAmAM Avyo. gupta vezamAM hovAthI te ja rohiNeya che te nakkI karavuM agharuM hatuM. abhayakumArane khAtarI hatI ke te rohiNeya che paNa cokkasa purAvA vinA tenI oLakha thAya nahIM ane tene sajA paNa na karAya. jyAre rAjAe tene tenI oLakha ApavA jaNAvyuM tyAre teNe kahyuM ke pote zAlIgrAma gAmano durgAcaMdra nAmano kheDuta che. te rAjagRhInI mulAkAte Avyo hato ane atyAre te pAcho pharato hato tyAre cokIdAro e mane pakaDI lIdho. rohiNeye gAmanA lokone potAnI navI oLakhANa mATe zIkhavADI rAkhyuM hatuM. jyAre zAlIgrAma tapAsa arthe mANaso mokalyA to gAmanA lokoe rohiNeye je kahyuM hatuM te ja kahyuM. paraMtu rohiNeya pAsethI tenI corInI kabulAta karAvavA alayakumAre eka chaTakuM goThavyuM. rohiNeya dArU pIvAno khUba zokhIna hato. tethI tene hada karatA vadhAre zarAba pIvaDAvavAmAM AvI. vadhAre paDatA dArUnA sevanathI te bhAna bhUlavA lAgyo. have tene cokhkho karI sarasa khuzbadAra kapaDAM paherAvI kImatI ghagInAthI zaNagArI taiyAra karyo. tene pAchuM bhAna AvyuM tyAre tene ema lAgyuM ke pote svargamAM che. zvAsa thaMbhI jAya tevuM suMdara drazya AjubAju hatuM. divAla, chata ane jamIna jANe sphaTikanI banelI hoya tevuM lAge. suMdara dAsIo hIrA jaDelA paMkhA vaDe sugaMdhita havA nAkhatI hatI. pAchaLathI khUba ja madhura dhImuM saMgIta vAgatuM hatuM. parI jevI suMdara chokarIo saMgItanA tAle nRtya karatI hatI. daivI saMgIta samrATo saMgItanA jalasA mATe taiyAra hatA. rohiNeyane ghaDIbhara to lAgyuM ke pote kyAM che? eNe eka chokarIne pUchyuM ke pote kyAM che ane zA mATe badhA mArI sevAmAM hAjara cho? chokarIe javAba Apyo ke A to svarga che ane te emano navo rAjA che. ene badhI svargIya sagavaDo pUrI pADavAmAM Avaze, je have tenI potAnI ja che ane svarganA rAjavI indra jevuM jIvana te svarganI taruNIo sAthe AnaMdathI jIvI zakaze. Page 255 of 307 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) eNe enI jAtane puchyuM, "cora mATe A badhuM zakya hoI zake?" tene yAda AvyuM ke te garIbo ane jarUratamaMdone madada karato hato tethI tene lAgyuM ke bhagavAna badhuM karI rahyA che. pachI eNe vicAryuM ke A kadAca abhayakumAranI koI yojanA to nahIM hoyane? kharekhara satya zuM che te nakkI karavuM tenA mATe agharUM thai paDyuM. thoDIvAramAM suMdara vastromAM sajja mANasa eka hAthamAM pustaka ane sonAno daMDa laIne Avyo. ane taruNIone pUchyuM, "tamArA navA svAmI jAgyA ke nahIM?" taruNIe javAba Apyo, "teo hamaNAM ja uThyA che ane teo svargamAM AvyA tenA mAnamAM ame devI utsava karavAnA che." "emanA Agamana aMge tame je taiyArIo karI che te barAbara che ke nahIM te mane cakAsI levA do. temanI pAsethI svarganA adhikArIone joItI mAhitI jANI levA do." ATaluM kahIne teo rohiNeya pAse AvyA. copaDI kholIne tene svarganI parama zAMti bhogavavA pAchalI jIMdagImAM karelA kAryo kahevA kahyuM. rohiNeya cArebAju joyA karato hato. tene yAda AvyuM ke jyAre teno paga kAMTA upara paDyo hato tyAre mahAvIrasvAmInA upadezamAM svarganA devo kevA hoya teNe sAMbhaLyuM hatuM. atyAre te vAto te samajavA mathI rahyo hato. eNe joyuM ke A badhA to jamIna para ja cAle che. temanA zarIrano paDachAyo paDe che ane temanI AMkho sAmAnya mANasanI jema palakArA mAre che. te tarata ja samajI gayo ke A svarga nathI paNa abhayakumAre mArA corInA purAvA bhegA karavA bhramathI ubhu karelu svarga che. tethI teNe javAba Apyo ke pAchalI jiMdagImAM meM yogya kAma mATe paisAnuM dAna karyuM che, maMdiro bAMdhyA che, pavitra tIrtha sthaLonI yAtrA karI che ane jarUriyAtavALAne madada karI che. je mANasa tenI vAto noMdha karanA hatA teoe kahyuM ke je koI khoTuM kAma karyuM hoya te paNa jaNAvo. rohiNI kahyuM ke huM kALajIpUrvaka khoTA kAmathI dUra raheto hato. ane tethI ja huM svargamAM janmayo chuM. Ama abhacakumAranI tene pakaDavAnI cojanA saphaLa na thaI. rohiNeyane nirdoSa kheDuta mAnIne choDI mUkavAmAM Avyo. rohiNeya chUTI to gayo paNa kharekhara je banyuM te aMge tene satata vicAro AvyA hatA. ene samajAI gayuM ke Akasmika rIte sAMbhaLelA mahAvIrasvAmInA zabdoe tene bacAvI lIdho to pachI pitAe ApelI zikhAmaNamAM pitA sAcA kevI rIte Thare? mahAvIra svAmI kharekhara mahAna vyakti che. Akasmika sAMbhaLelA zabdo jo ATalI madada kare to vicAro ke temano upadeza zuM kare? mahAvIra svAmIno upadeza na sAMbhaLIne teNe potAnA varSo veDaphI nAkhyA che. lAMbI lAMbI vicAraNAnA aMte teNe nakkI karyuM ke mahAvIrasvAmInA caraNomAM ja rahevuM. te temanI sabhAmAM pahoMcI gayo ane potAne ziSya tarIke svIkAravA kahyuM.. sAdhu thavAnI potAnI IcchA jaNAvI. Page 256 of 307 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mahAvIrasvAmIe kahyuM, "tuM tArI sAcI oLakha jaNAva ane saMsAra choDatA pahelA rAjA pAse jaIne bhUtakALamAM karelA pApanI kabulAta kara." potAnI sAcI oLakha sabhAmAM hAjara rahelA rAjAne ApI yogya zikSA karavA kahyuM. teNe abhayakumArane vinaMtI karI ke corI daramyAna prApta karelI tamAma saMpatti teo svIkArI le. rohiNeya potAnI badhI corI kabUla karI che ane je kaMI meLavyuM che te pAchuM ApavA paNa taiyAra che te joI rAjAe tene mApha karyo ane sAdhu thavA mATe maMjUrI ApI. rohiNeyane kharekhara pote je kaMI bhUtakALamAM karyuM hatuM teno khUba ja pastAvo thato hato. potAnA khoTA kAryo dvArA prApta karelA karmone khapAvavA teNe tapa karavAnuM zarU karyuM. vRddhAvasthAmAM eNe mahAvIrasvAmInI AjJA laI saMlekhanA vrata lIdhuM ane marIne teo svargamAM gayA. bodha: pramANikatA ane acauryanA siddhAMto A vArtAno mukhya muddo che. koInuM corIne teM dhana garIbone sakhAvata rUpe ApavuM na joIe bhale tame dhanano anya kSetramAM sArA kAma rUpe upayoga karo to paNa khoTuM khoTuM ja che. kharAba karmono kSaya karavA mATe pastAvo jarUrI che ane pachI AcaraNa badalavAnuM. bIjI vAta A vArtAmAM jaNAya che ke mAnava avatAramAM ja mokSa zakya che. svargIya devone paNa mokSa meLavavA mAnava avatAra levo paDe che. mAnava tarIke janma maLe eTale ApaNe nasIbadAra ane tethI teno sAco upayoga karI zakya teTalA kharAba karmono kSaya karavA prayatna karavA joIe. bhagavAnamahAvIranA upadezanI zakti paNa juo. upadezanA thoDA zabdo e paNa sahiranA AkhA jIvanane badalI nAkhyo to tenA saMpUrNa upadezane sAbhaLo to? durbhAgyavaza ApaNe temanA upadeza temanA mukhathI sAMbhaLI zakatA nathI paraMtu ApaNe upadeza Agama dvArA meLavI zakIe chIe. zakya eTaluM Agamano abhyAsa karo ane tene samajavAno prayatna karo jethI rohINeyanI jema ApaNe paNa ApaNuM jIvana vadhu sAruM karI zakIe. Page 257 of 307 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) J.1 vrajakumAra vibhAga - J bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo J.2 rAjA saMprati 7.3 delavADAnA maMdiro J.4 uddayana maMtrI ane temanA putro AMbaDa ane bAhaDa J.5 savAcaMda ane somacaMdanI khAnadAnI Page 258 of 307 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) J.1 vrajakumAra tuMbIvana zaheramAM dhanagIrI nAmano paisAdAra brAhmaNa raheto hato. tene sunaMdA nAme suMdara patnI hatI. teo khUba ja AnaMdI jIvatAM hatAM, sunaMdA jyAre garbhavatI hatI tyAre eNe eka suMdara svapna joyuM hatuM. tenA vidvAna patine teNe svapnanI vAta karI. tenA patie kahyuM ke tuM suMdara ane tejasvI bALakane janma Apaze. eka divasa siMhagIrI nAmanA jainAcArya te zaheramAM AvyA. dhanagIrI ane tenI patnI sunaMdA temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA niyamitapaNe jatA. AcAryano upadeza sAMbhaLI ne dhanagIrIno AtmA jAgRta thaI gayo ane tene saMpatti, kuTuMba tathA jagatanA tamAma sukhomAMthI rasa UDI gayo. tene saMsAra choDIne sAdhu thavAnuM nakkI karyuM. teNe potAnI patnIne potAno nirNaya jaNAvyo, tene khUba ja AghAta lAgyo. teNe potAnA patine sAthe ja rahIne jiMdagI vitAvIe tema samajAvyuM. ApaNane jyAre bALaka AvavAnuM che to ApaNe baMne sAthe ja bALakano uchera karIe. paNa dhanagIrI koI hisAbe potAno nirNaya choDavA taiyAra na hatA. teNe potAnA kuTuMbane Arthika muzkelI na paDe te mATe yogya vyavasthA karI. sunaMdA dharmiSTha vepArI dhanapAlanI dIkarI hatI tethI tene dharmamAM UMDI samaja hatI, tethI teNe dhanagIrIno nirNaya svIkArI lIdho. pote eka sadaguNI mANasanI patnI hatI temAM potAnI jAtane AzvAsana ApyuM. thoDA samaya bAda sunaMdAe suMdara putrane janma Apyo. te khUba ja hasamukho hovAthI saune vahAlo hato. jotA veta ja saune gamI jato. sunaMdAe tenA janma prasaMganI AnaMdathI ujavaNI karI. dIkarAne ucheravAnuM sukha tene maLyuM paNa lAMbo samaya na TakyuM. ekavAra pADozamAMthI maLavA AvelI strIo tenA pati vize vAto karavA lAgI. eka strIe kahyuM, "jo dhanagIrIe dIkSA na lIdhI hota to putra janmanI ujavaNI dhAmadhUmathI karI hota." bALaka nAnuM hoya to paNa dIkSA zabda sAMbhaLatA vicAramAM paDI gayo. ene ema lAgyuM ke dIkSA zabda pahelAM kyAMka sAMbhaLyo che. vicAra karatA karatA ekAeka tene teno pAchalo bhava yAda Avyo. ene samajAyuM ke te sAcA AdhyAtmika mArga para che. teNe nakkI karyuM ke mane mAnava avatAra maLyo che to eno huM mArA AtmAnA uddhAra mATe pUrepUro upayoga karIza. e paNa enA pitAnI jema sAdhu thaze. potAnI mAtA tene dIkSA nahIM levA de e paNa tene samajAI gayuM, kAraNa ke e ja enuM sarvasva hato, tethI mAtAnI AjJA meLavavA zuM karavuM te aMge vicAravA lAgyo. ane teNe evuM nakkI karyuM ke, mAtA tene manathI hA nahIM pADe to evI paristhitinuM nirmANa karo ke tenAthI kaMTALIne tene javA de. te pAraNAMmAM sUto nAno bALaka hato ane e vicAravA lAgyo, "huM satata raDayA ja karIza to mArAthI kaMTALI jaze ane chuTakAro meLavavA prayatna karaze." teNe potAno vicAra bIjI ja paLe amalamAM mUkyo. teNe jorathI raDavAnuM zarU karyuM. tenI mAtAe AvIne tene zAMta karavA mAMDyo paNa te zAMta na thayo. tenA badhA ja prayatno niSphaLa gayA, te tene vaida pAse Page 259 of 307 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) laI gaI paNa temanI davAthI paNa kaMI pharaka na paDyo. bALakanI yukti kAragata nIvaDI. bALakane khuba prema karatA pADozIo paNa bALakanA raDavAthI kaMTALI gayA. tenI mAtA bALakanuM zuM karavuM te nakkI na karI zakI. bALaka cha mahinAnuM hatuM tyAre sAdhu dhanagIrI (bALakanA pitA) ane AcArya siMhagIrI pharI te nagarImAM AvyA. sunaMdAe jyAre jANyuM tyAre teNe bALaka tenA pitAne ApavAnuM vicAryuM. rojanA gocarInA samaya pramANe dhanagIrI munie gocarI mATe AcAryanI AjJA mAMgI. AcArya siMhagIrIe kahyuM, "dhanagIrI Aje koI tamane jIvaMta vastu Ape to paNa tame svIkArajo." AcArya pAse agamya zakti hatI ane temane khabara hatI ke dhanagIrI zuM vahorIne lAvaze. roja judA judA ghare gocarI levA jatA khAruM sunaidyanA dhare pahoMcyA, "dharmalAbha tamane yogya dharmano lAbha thAo)" karIne UbhA rahyA. sunaMdA avAjane oLakhI gaI. temaNe muni dhanagIrIne AvakAryA ane AnaMda vyakta karyo ane gocarI mATe gharamAM padhAravA kahyuM. e nAnA chokarAe paNa munI dhanagIrIno dharmalAbha' zabda sAMbhaLyo. teNe vicAryuM ke potAnI yukti mATe A uttama samaya che. tethI teNe jorajorathI raDavA mAMDyuM. A raDavAnA avAjathI tenI mAtA akaLAI gaI ane sAdhune kahyuM, "tame tamArA AtmAnA uddhAra mATe nasIbadAra cho paNa huM tamArA A dIkarA thI kaMTALI gaI chuM, te raDavA sivAya kaMI ja karato nathI. te mane ArAma paNa karavA deto nathI, huM to khUba duHkhI thaI gaI chuM. maherabAnI karIne tame Ane svIkAro to gharamAM zAMti thAya." bALake A zabdo sAMbhaLyA ane manathI khUba ja prasanna thayo. munI tenI mAtAnI darakhAsta svIkAraze tevI tene AzA baMdhAI. gocarI samaye teo jyAre gurunI AjJA levA gayA hatA tyAranA gurunA zabdo temane yAda AvyA. have guruno IrAdo temane samajAyo. temaNe kahyuM, "sunaMdA, tuM kharekhara A bALakane mane ApI devA mAMgatI hoya to huM eno svIkAra karIza paNa barAbara vicArI le. ekavAra mane vahorAvI daIza to tuM pAcho nahIM meLavI zake. pachI bALaka para tAro koI hakka dAvo raheze nahIM." A sAMbhaLatA vaLI bALaka jora jorathI raDavA lAgyo. teNe kahyuM, "A eno raDavAno avAja have mAre sAMbhaLavo nathI, huM tenAthI khUba ja kaMTALI gaI chuM. have ene huM mArI AjubAju paNa IcchatI nathI. tame khuzIthI ene lai jAva." teNe bALakane UMcakIne muninI jhoLImAM nAkhI dIdho. bALaka jevuM muninI jhoLImAM paDyuM ke tarata ja raDavAnuM baMdha karIne hasavA lAgyo. sunaMdAne bahu ja navAI lAgI ane te bALakane joI ja rahI, paNa teNe tene ApI devAnuM ja nakkI karyuM hatuM. muni bALakane laI upAzrayamAM pahoMcI gayA. AcArya siMhagIrIe joyuM ke munI dhanagIrI kaMIka vajanadAra vastu lAvyA hovAne kAraNe AcAryazrIe te bALakanuM nAma vraja kumAra rAkhyuM. AcArya siMhagIrIe koI custa jaina zrAvakane e jaina dharmanA siddhAMto barAbara zIkhavaze evI khAtarI sAthe vrajakumAranI dekharekhanuM kAma soMpyuM. jethI tenAmAM rahelI bhAvi AcArya thavAnI Page 260 of 307 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) suSupta zakti vikase. zrAvake vrajakumArane potAne ghera laI javA potAnI patnIne soMpI AcAryanI icchA jaNAvI. te paNa khUba ja dhArmika svabhAvanI hatI tethI AcAryanI AjJAne khuzIthI svIkArI. tene bALaka eTalo badho vahAlo hato ke ene ekalo kyAM javA na detI. te dararoja tene upAzraya sAdhvIjIne vaMdana karavA laI jatI. te khUba ja nAno hovA chatAM sAdhvIjI je sUtro bolatA te badhA te yAda rAkhI leto. te traNa varSano thayo tyAM sudhImAM to teNe 11 aMga Agama zIkhI lIdhA. te bahu vivekI ane cabarAka hato. eka divasa sunaMdAnI sakhI enA ghare AvI ane kahyuM, "tAro je dIkaro Akho divasa raDayA ja karato hato te tenA divasano moTA bhAgano samaya amArA upAzrayamAM pasAra kare che. meM ene kyAre rato joyo nathI. e bahu vAto ane premALa chokaro che." zarUAtamAM to sunaMdAe sakhInI vAta ne gaMbhIratAthI na lIdhI paNa aMte to e vrajakumAranI mA hatI. tene paNa dIkarAne pharI jovAnI IcchA hatI, te vicAravA lAgI, "meM vaLI AvI bhayaMkara bhUla kema karI? meM mArA vahAlA dIkarAne munine kema ApI dIdho? game tema paNa e mAruM bALaka che. mAre tene pAcho meLavavo joIe." thoDA divasa pachI AcArya siMhagIrI ane dhanagIrI pharIthI te nagarI mAM AvyA. te upAzraya gaI ane dhanagIrIne maLI ane kahyuM, "maherabAnI karI mane mAro dIkaro pAcho Apo. huM tenA vinA have rahI zakatI nathI." munI dhanagIrIe kahyuM, "meM tamane e ja samaye kahyuM hatuM ke ekavAra ApyA pachI tamane e pAcho nahi maLe. yAda karo, tame kahyuM hatuM ke mAre koI saMjogomAM e joIto nathI. ekavAra ame lIdheluM pAchuM na ApI zakIe." sunaMdAe kahyuM, "mane khabara nathI ke meM AvuM kema karyuM hatuM? huM mArA dIkarA vinA nathI rahI zakatI te mane pAcho maLe tevo rasto zodho." AcArya siMhagIrI ane muni dhanagIrIe tene samajAvavA khUba ja prayatna karyA paNa te to putrane pAcho meLavavA makkama hatI. aMte te rAjA pAse gaI ane vinaMtI karI, "maherabAnI karIne mane mAro dIkaro pAcho meLavavA madada karo. mArA pati sAdhu thaI gayA che ane huM ekalI ja chuM. e mAruM ekanuM eka saMtAna che. temane kaho ke mAro dIkaro mane pAcho Ape." rAjAe sunaMdA pAsethI AkhI vAta sAMbhaLI. teNe kahyuM, "zuM banyuM che te mane jANavA do. huM tamane thoDA samayamAM jaNAvIza." rAjAe paristhitinI tapAsa karI to jANavA maLyuM ke potAno dIkaro satata raDayA karato hato tethI sunaMdAe potAnI icchAthI potAnuM bALaka ApI dIdhuM hatuM. rAjAe sunaMdAne bolAvI ane kahayuM, "sunaMdA, jyAre muni dhanagIrI tArI pAse gocarI mATe AvyA hatA tyAre te tArI potAnI icchAthI ja bALaka ApI dIdhuM hatuM kAraNa ke tuM tArA bALakathI kaMTALI gaI hatI. ekavAra tame ApI dIdhelI vastu pAchI nA maLe." Page 261 of 307 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * sunaMdAe kahyuM, " are rAjAjI, Ama vAta nathI, A mAruM potAnuM lohI mAMsa che ane te eka ja mArI AzA che. kaMIka karo ane mane mAruM bALaka pAchuM apAvo. huM tenA vinA rahI nahIM zakuM." rAjA tenA avAjamAM rahelI mAnI mamatA tathA niSThA samajI zakatA hatA. e paNa guMcavAI gayA. aMte temaNe sunaMdAne kahyuM, "huM tane ane muni dhanagaurIne darabAramAM bolAvIza, vajrakumArane jenI sAthe rahevuM haze te ja nakkI karaze, barAbara che ne?" sunaMdAe kahyuM, "hA sarakAra." bIjA divase darabAra hakaDeThaTha bharAI gayo. saune bALakanuM zuM thaze te jANavAnI IMtejArI hatI. sunaMdA vrajakumArane AkarSavA ramakaDA, mIThAi tathA aneka avanavI vastuo laIne AvI. rAjA ane tenA pradhAno paNa AvI gayA. munI dhanagIrI bIjA sAdhuo sAthe AvI gayA. darabAramAM rahelA rAjA sahita tamAma darabArIoe sAdhune praNAma karyA, vrajakumAra paNa Avyo. rAjAe vrajakumArane kahyuM, "vrajakumAra, tame khUba nAnA cho paNa khUba ja catura cho." enI mA tarapha AMgaLI ciMdhIne kahyuM, "A tamArI mAtA che. ghaNI mAyALu ane premALa che. enI pAse tamArA mATe ghaNA badhA ramakaDA, mIThAI temaja suMdara kapaDAM che. e tamane pAchA emanI sAthe laI javA Icche che." bIjI tarapha sAdhu dhanagIrI tarapha AMgaLI ciMdhIne kahyuM, "tyAM eka sAdhu che jeNe saMsAra choDI dIdho che. teNe potAnI tamAma vRttione saMyamamAM rAkhI jiMdagInA sukhono tyAga karyo che. te sadaguNI ane vaMdanane lAyaka che. e paNa tamane potAnI pAse rAkhI AdhyAtmika jIvananI tAlIma ApavA mAMge che. have tAre nakkI karavAnuM che ke tuM tArI mAtA sAthe javA mAMge che ke sAdhu sAthe? TAMkaNI paDe to paNa saMbhaLAya evI zAMti hatI. dareka jaNa vrajakumAra zuM nirNaya jAhera kare che te sAMbhaLavA utsuka hatA. te Ubho thaI cAlavA mAMDyo. teNe eka najara mAtA sAme nAkhI to eka najara muni dhanagIrI sAme karI. sunaMdA moTethI bolavA lAgI, "dIkarA, Ama Ava, jo huM tArA mATe ramakaDA, mIThAI, navA kapaDAM vagere lAvI chuM. maherabAnI karIne mArI pAse AvI jA." A bAjunI dhanagIrI pAse oghA sivAya kazuM na hatuM. teo tene ogho batAvavA lAgyA. vajramAre odho lai lIdho ane tenAthI kramano hasato nRtya karavA lAgyo. teNe muni dhanagIrI sAthe besI javAnuM nakkI karyuM. darabAramAM hAjara rahelA sahu koI rAjA tathA sunaMdA paNa bALakanI mojazokhanI jiMdagIne badale sAdhutvanI duniyAnI pasaMdagI jANI acaMbAmAM paDI gayA. sunaMdAe vajrakumAranA nirNayane vadhAvI lIdho ane saphaLatAnA AzIrvAda ApyA. teNe AnaMda ane utsAhathI vrajakumArano dIkSA mahotsava ujavyo. pAchaLathI vrajakumAra moTA AcArya banyA. bodha: game te uMmare manuSyano AtmA dharmanA ucca mUlya tathA zraddhA dharAvavA zaktimAna che. Page 262 of 307 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) vrajakumAranI vArtA ApaNane spaSTa rIte samajAve che ke, dharmanI kriyAo tathA dharmanI mahattA zIkhavA mATe uMmarano bAdha kyAre Avato nathI. mukhya muddAo * vrajakumArano janma eka brAhmaNa parivAramAM dhanagIrI ane sunaMdAne tyAM thayo hato. * jainAcArya siMhagIrI nA vyAkhyAna sAMbhaLIne dhanagIrI e dIkSA lIdhI hatI. * . * * . . jyAre vrajakumAra nAnA hatA tyAre temane dIkSA zabda sAMbhaLyo ane temane potAno pAchalo bhava yAda Avyo ane temaNe tarata ja nakkI karyuM ke e dIkSA leze paraMtu e jANatA hatA ke tenI mAtA A vAta mATe nahIM mAne. tethI temaNe jora jorathI raDavAnuM cAlu karyuM ane raDavAnuM tyAM sudhI cAlu rAkhyuM jyAM sudhI tenI mAtA tenAthI kaMTALI na gaI ane tenI mAtAe kaMTALIne sAdhu dhanagIrI ne A bALaka vahorAvI dIdhuM. thoDA varSo pachI vrajakumAra moTA thayA tyAre tenI mAtAne temanA dIkarAne pAcho meLavavAnI IcchA thaI. te rAjA pAse gaI ane emane vinaMtI karI ke vrajakumAra temane pAcho maLavo joIe. rAjAnA darabAramAM vrajakumAra konI pAse raheze teno nirNaya vrajakumAra para ja rAkhyo. vrajakumAranI sAme tenI mAtAe ghaNA badhA ramakaDA, navA kapaDA vagere rAkhyuM ane bIjI bAju temanA pitA pAse ogho hato. vajakumAre auvAne lIdho ane tenI mAtAe tenA A nirNayane vadhAvI lIdho. Page 263 of 307 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) J.2 rAjA saMprati I.sa. pUrvenI trIjI sadInA pAchalA bhAgamAM ane bIjI sadInI zarUAtamAM mahAna jaina rAjA saMprati thaI gayA. te mahAna rAjA azoka no pautra ane rAjA kuNAlano putra hato. jaina itihAsa temanA jIvananI keTalIka vigato Ape che. bauddha sAhitya temano ullekha prAkRta nAma saMpadIthI kare che. temanA nAmano ullekha keTalAka hiMdu purANomAM paNa jovA maLe che. jyAM temanuM nAma saMprati, saMpatti ane saptati vagere maLe che. vaLI calaNI sikkA para temanuM nAma ane ardhacaMdrakAra maLe che. sikkA uparanI ardhacaMdrAkAra chApa jaina dharmanuM siddhazilAnuM pratika che. nIce Apela traNa TapakAM jaina dharmanA pratIkAtmaka samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyaka cAritra sUcave che. keTalAka sikkA upara traNa TapakAMnI nIce sAthIo jovA maLe che. A emano jaina rAjA hovAno nakkara purAvo che. rAjA saMpratino uchera ane abhyAsa avaMti nagarImAM thayA hatA. I.sa. pUrve 232 mAM teo avaMtI nagarInA rAjA thayA. e rAjakumAra hatA tyAre emaNe jaina paraMparAnA mukhya AcArya suhastisurI dvArA doravAto jaina varaghoDo joyo hato. AcAryane joIne rAjA saMpratine lAgyuM ke pahelA meM kyAMka tamane joyA che. bahu vicArane aMte temane jJAna thayuM ke mArA pahelAnA bhAvamAM A AcArya mArA guru hatA. rAjA saMpratie gurUne vaMdana karyA ane temane pUchyuM ke Apa gayA bhavamAM mArA guru hatA te Apa jANo cho? thoDI vAra vicArIne AcAryane yAda AvyuM ke rAjA saMprati gayA bhavamAM temanA ziSya hatA. ke AcArya suhastisurI jyAre kausaMbImAM hatA tyAre bhayaMkara dukALa paDayo hato. dukALa daramiyAna jaina sAdhune gocarI meLavavAmAM bahu ja kalIka paDatI hatI. jaina gRhastho sAdhune gocarI maLI rahe tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. te samaye eka khUba ja garIba mANasa bhukhe marato hato. eNe joyuM ke AvA bhayaMkara dukALamAM paNa sAdhune pUratuM khAvAnuM maLI rahe che. teNe potAnA khorAka mATe AcAryane vinaMtI karI. e mANasa pachInA bhavamAM bahu moTo jaina zrAvaka thaze tevI tenI zakti che evuM jANatA temaNe tene sAdhu thAya to khAvA maLe tema kahyuM. garIba mANasato tarata ja taiyAra thaI gayo. niyama pramANe ene dIkSA ApI ane tene khAvAnuM maLyuM. keTalAya divasano bhUkhyo hovAthI teNe bhUkha karatAM vadhAre khAdhuM. tarata ja tene peTamAM khUba ja dukhAvo thavA lAgyo. vadhu paDatuM khAvAne lIdhe te potAnI jAtane zApavA lAgyo. bIjA sAdhue tenI khUba ja cAkarI karI paNa dukhAvo ocho na thayo, balke vadhato ja gayo. ane aMte nava dIkSita sAdhu te ja rAtre maraNa pAmyA. sAdhu thavAne kAraNe temaNe potAnI jAta para saMyama rAkhIne pIDA zAMtithI sahana karI tethI te mahAna rAjA azokanA pautra tarIke janamyo. Page 264 of 307 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AcAryae A Akho banAva tene kahI saMbhaLAvyo. e sAMbhaLIne saMprati khUba khuza thayA ane thoDA samaya mATe paNa jaina dharma svIkAravAthI thayelA lAbhane samajI zakyA. emaNe zraddhAthI AcAryane potAnA guru banAvIne jaina dharma svIkAryo. jyAre te rAjA thayA ke temaNe potAnuM AkhuM rAjya gurune caraNe dharyuM kAraNa ke temanI kRpAne kAraNe temane A badhuM maLyuM hatuM. jaina sAdhu potAnI mAlikInuM kAM rAkhe nahIM tethI AcAryae te svIkAravAnI nA pADI. temaNe jaNAvyuM ke rAjA tarIke saMpratie jaina dharmane potAnA rAjyamAM phelAvo joie ane lokone te dharma pALavA protsAhita karavA joIe. saMpratie AcAryanI salAha mAnI lIdhI. e custa jaina banI gayA. te khUbaja baLavAna rAjA hovAthI teNe dakSiNamAM vidhyAcala sudhI ane pazcimamAM arabI samudra sudhI potAnA rAjyano phelAvo karyo. temaNe ghaNAM jaina maMdiro baMdhAvyA eTaluM ja nahIM paNa AMdhra pradeza, karNATaka ane madhyapradezanA rAjAone maMdiro bAMdhavA protsAhita karyA. jaina paraMparA jaNAve che ke potAnA zAsanakALa daramiyAna temaNe savA karoDa ArasanI tathA eka lAkha karatA vadhu tIrthaMkaranI dhAtunI pratimAo bharAvI ane 36 hajAra jeTalA maMdiro baMdhAvyA tathA jINoddhAra karAvyA. A dharmakAryamAM phelAvavA mATe temaNe potAnA sevakone aphaghAnistAna, nepALa, zrIlaMkA, bAM tA. cIna mokalyA rAjA azokae paNa bauddha dharmano phelAvo A rIte karyo hato. tethI itihAsakAra vinseTa smitha saMpratine jaina azoka jo kahe temAM navAI pAmavA jevuM kAMI nathI. jaina dharmIo pratye khUba ja udAra bhAvanA rAkhatA hatA. ane temane badhI rIte madadarUpa thatA. temaNe spaSTa paNe potAnA AgalA bhavano bhUkhamaro yAda hovAthI te garIbo pratye sahAnubhUti rAkhatA ane temanI bhUkhyA na rahevuM paDe tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. temaNe 700 jeTalI dharmazALAo baMdhAvI hatI jyAMthI lokone maphata jamavAnuM maLatuM. saMprattine koI saMtAna nahotuM. Ane paNa te potAnA AgalA karmone kAraNabhUta mAnatA. jaina dharmanA badhA ja siddhAMtone barAbara anusarIne 53 varSa vizALa rAjya para rAja karyA bAda I.sa. pUrve 179 mAM temanuM avasAna thayuM. pachI teo svargamAM janmyA ane tyAMthI manuSya bhavamAM jaI mokSe jaze. bodha: bIjAnI sevA karavI e jaina dharmane anusaravAnI uttamamAM uttama rIta che. rAjA saMprati e A guNa batAvyo che. temaNe maMdirono jIrNoddhAra karyA tathA navA maMdira baMdhAvyA. eTaluM ja nahIM paNa garIbone temanA dukha darda dUra karavAmAM paNa madadarUpa thayA che. ApaNe bIjAne madada karavA haMmezA taiyAra rahevuM joIe. thoDA samaya mATe paNa karelA dhArmika kAryo anekagaNuM pariNAma Ape che, tevuM emanA jIvana dvArA jANavA maLe che. Page 265 of 307 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) mukhya muddAo: * . temanA pAchalA bhavanA puNya karmane kAraNe rAjA saMpratie rAjA azokanA pautra tarIke janma lIdho hato. temaNe pAchalA bhavanA banAva vize temanA guru AcArya suhastisUrie jaNAvyuM hatuM. * teo custa jaina banI gayA hatA ane jaina dharmanA badhA siddhAMtonuM pAlana karatA hatA. * temaNe savA karoDa ArasanI tathA eka lAkha karatA vadhu tIrthaMkaranI dhAtunI pratimAo bharAvI ane 36 hajAra jeTalA maMdiro baMdhAvyA tathA jINoddhAra karAvyA hatA. Page 266 of 307 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) J.3 delavADAnA maMdiro rAjasthAnamAM parvatanI Toca para mAunTa Abu nAmanuM suMdara zahera AveluM che. zaheranI bAjumAM be bhavya delavADAnA jaina derAsara AvelAM che. A baMne derAsaronI kotaraNI zvAsa thaMbhAvI de tevI che. maMdiranI ArasanI chatanI kotaraNI evI bArIka ane gUMcavaNa bharelI che ke enI nakala kAgaLa para karavI paNa agharI che. A derAsaro 'ArasamAM kAvya' tarIke oLakhAya che. vimalazAe paheluM maMdira I.sa.nI 11mI sadImAM 1800 lAkha rUpiyA kharcIne baMdhAveluM. bIjuM je lUNIga vasahi tarIke oLakhAya che te vastupAla-tejapAla nAmanA be bhAioe temanA moTAbhAI lUNIMganI mUrtimAM I.sa.nI teramI sadImAM 1200 lAkha rUpiyA khacIne baMdhAveluM. A baMne maMdiranA nirmAtAonI vArtA ahIM rajU karavAmAM AvI che. J 3.1 vimalazA bhAratanA gujarAta rAjyamAM jyAre rAjyanI sattA ane saMpatti enI Toca para hatA tyAre e solaMkI yugano suvarNayuga hato. gujarAtanI A sthitino jaza mukhyatve te samayanA rAjAnA salAhakAra ane senApati jenA hAthamAM A paristhitinuM sukAna hatuM teone jAya che. te samayanA ghaNA badhA salAhakAro ane senApatio jaina hatA. vimalazA keTaleka aMze eka zaktizALI, samartha, ane prasiddha senApati hatA. te samayanA solaMkI yuganA rAjA mULarAjanA salAhakAra vIramahattama hatA. tenI patnInuM nAma vIramatI hatuM. temane nedha, vimala ane cAhila ema traNa saMtAna hatA. teo traNe nAnA hatA tyAre ja temanA pitA A saMsAranA sukho choDI sAdhu thayA hatA. tethI tenI mAtA potAnA piyara cAlI gai hatI ane tyAM ja traNe dIkarAono khUba kALajIthI uchera karyo. nedha khUba ja catura ane DahApaNa vALo hato. jyAre vimala bahAdura ane cabarAka hato. ene ghoDe savArI ane tIraMdAjIno zokha hato. e kalAomAM pAvaradho thayo ane prakhyAta nipuNa tIraMdAja banyo. dIkarAo moTA thatAM temanI mAtA temane rAjadhAnI pATaNamAM pAchA laI AvyA. jethI teo temanI pasaMdagI pramANe kAma karI zake. te potAnA rasa pramANe nedha rAja darabAramAM ane vimala sainyamAM joDAyA. baMne khUba ja jhaDapathI potAnI kuzaLatAthI khUba AgaLa AvI gayA. ane temanI AgavI AvaData mATe khUba jANItA banyA. vimala khuba suMdara ane bahAdura hovAthI pATaNanA dhanika zeTha jemane zrIdevI nAme suMdara dIkarI hatI teo tenAthI khUba ja prabhAvita thayA. temaNe vicAryuM ke zrIdevI mATe vimala bilakula yogya pati che. zrIdevI ane vimalanA lagna thaI gayA. nasIba baMne bhAio para maherabAna hatuM. I.sa.1021mAM bhImadeva gAdI para AvyA. temanA rAjyakALa daramiyAna nedha rAjAno salAhakAra ane vimala senApati banyA. vimala nasIbadAra hato Page 267 of 307 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ke nAnI uMmaramAM ja suMdara premALa patnI pAmyo ane sainyamAM paNa khUba UMcI padavI pAmyo vaLI tenA maLatAvaDA svabhAvane lIdhe te saune priya thaI paDayo. ane tethI vimalazA nAmathI jANIto thayo. keTalAka vighnasaMtoSI lokone vimalazAnI pragati sahana na thaI. teo tenI IrSA karavA lAgyA ane tenA dUSaNo zodhavA lAgyA. temaNe joyuM ke vimalazA koIne namana karato nathI, rAjAne paNa nahIM. kevaLa sarvajJa evA jaina tIrthaMkarane ja namana kare che. teoe bhImadevanA kAna bhaMbheravA mAMDyA ke vimalazAha bahu uddhata thaI gayA che. te rAjAne paNa namana karatA nathI. enI mahatvAkAMkSAne koI sImA nathI. kadAca te ApanuM rAjya paNa chInavI le. bhImadeva e lokonI vAtomAM AvI gayA ane vimalazA pratye zaMkAzIla rahevA lAgyA. jyAre vimalazAe rAjAne asaMtuSTa jANyo tyAre teNe pATaNa choDavAnuM nakkI karyuM. teNe mAunTa Abu (je te samaye caMdrAvatI nAme jANItuM hatuM) potAnA sAthIdAro sAthe javAnuM nakkI karyuM. tyAM jaIne tene khabara paDI ke caMdrAvatIno rAjA dhaMdhuka sarvazreSTha rAjA bhImadevathI svataMtra thavAnI icchA rAkhe che. vimalazAe potAnA sAthIdAro sAthe humalo karyo ane dhaMdhuka sAmano na karI zakayo ane hArI gayo. Ama vimalazAe caMdrAvatI meLavI lIdhuM. teNe rAjA banavAnI koI mahatvAkAMkSA na hatI tethI caMdrAvatI teNe rAjA bhImadevanA nAma para lIdhuM ane tyAM te tyAMno gavarnara banIne rahyo. vimalA caMdravatImAM potAnI patnI sAthe sukhethI raheto hato. zrIdevI ghaNI lAgaNIzIla strI hatI. ane vimalazAne badhI rIte sukhI karatI hatI. tene koI bALako na hatA. dhArmika prakRtinA hovAthI teo tene potAnA karmanuM phaLa mAnatA.eka vakhata teo e samayanA jANItA AcArya dharmaghoSasurIne maLyA. vimalazA niyamitapaNe temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA jatA ane tethI teo vadhu dhArmika vRttinA banyA. bhUtakALamAM laDelA yuddha yAda karatA teo potAnI jAtane hiMsA ane pApa mATe gunegAra mAne che. sAcA dilathI te prAyazcita kare che. sAcA prAyazcitarUpe AcAryae tene caMdrAvatImAM jaina maMdiro baMdhAvavA kahyuM jethI caMdrAvatI moTuM yAtrAdhAma bane. A sUcana sAMbhaLIne vimalazA prasanna thayA ane eNe bhavya derAsara banAvavAnuM nakkI karyuM. teo bhagavAna zrIneminAthanI sevAmAM rahetA temaja aMbikAdevInA paNa bhakta hatA. temanA AzIrvAda mATe temaNe temanuM AhavAna karyuM hatuM. tenI bhaktithI prasanna thaIne devIe temane zuM joIe che te pUchyuM. temaNe dIkaro mAMgyo ane caMdrAvatImAM maMdiranA nirmANa mATenI zakti mAMgI. devIe bemAMthI eka ja pasaMda karI mAMgavA kahyuM. vimalazAe maMdiranI pasaMdagI karI ane devI e temanI icchA maMjUra karI. Page 268 of 307 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) pachI vimalazAe parvatanI Toca para maMdira mATe jagyA pasaMda karI ane 4,53,60,000 sonAnA sikkA ApI kharIdI lIdhI. pUrNa zraddhAthI pAyAnA paththara mUkyA. game tema paNa maMdira nirmANanuM kAma saraLa na hatuM. sthAnika kArIgaro maLatA na hatA. taLeTIthI Toca para javA mATe koI rastA paNa na hatA. Arasa ghaNo dUrathI lAvavAno hato. A kAma game te bhoge pAra pADavA vimalazA makkama hatA. mAla-samAna parvatanI Toca para pahoMcADavA mATe temaNe vAhana vyavahAranI sagavaDa karI ane dezanA khUNe khUNethI kArIgaro tathA sthapatio ekaThA karyA. kArIgarone koI paNa prakAranI takalIpha na paDe tenI zakya eTalI takedArI rAkhavAmAM AvatI tathA hAthamAM lIdhelA kAmamAM koI muzkelI na AvavI joIe tenuM dhyAna rAkhatA. 14 varSe maMdira nirmANanuM kAma 18,53,00,000 sonAnA sikkAnI kiMmata e pUrNa thayuM. dharmaghoSasurI, vardhamAnasurI temaja anya AcAryonI doravaNI heThaLa maMdiramAM pratiSThA vidhi moTA AnaMda ane utsAha vacce karavAmAM AvI. te vizALa ArasanuM bhavya maMdira che. tenA guMbaja, kamAno tathA dIvAlo para suMdara kArIgarI karelI che. tenuM sthApatya uttama che. je jhINavaTa ane cokasAI jovA maLe che te mINamAM paNa azakya lAge tevI che. kalAkAroe je kotaraNI ArasamAM kaMDArI che te adabhUta che ane mulAkAtIonuM tatkALa sAnaMdAzcarya dhyAna kheMce che. enA jevI kotaraNI AkhA vizvamAM kyAMya jovA maLatI nathI. evuM kahevAya che ke vimalazAe kalAkArone kotaraNI daramiyAna ArasanI je bhUkI ane karaco paDatI tenuM vajana karI ne tenA badalAmAM teTaluM sonuM ApatA. temanI udAratA ane maMdiranA sauMdarya e vimalazAne amara banAvI dIdhA. te kharekhara duniyAnI eka ajAyabI che. pachIthI vimalazA pAlItANAnA zatruMjaya parvata para jaina saMghane 400 lAkha sonAnA sikkA kharcIne laI gayA. tyAM temaNe vimalavasahi maMdira baMdhAvyuM. parvatanA mukhya maMdiramAM javAnA rastA para AveluM che. te nAnuM paNa khUba ja bhavya maMdira che. te bhulabhulAmaNI maMdira tarIke jANItuM che. gujarAtanI uttara sarahade Avela ArAsuranI TekarIo para khUba jANItuM kuMbhAriyAjInuM derAsara paNa baMdhAvyuM. rAjadhAnI pATaNamAM paNa khUba suMdara maMdiro baMdhAvyAno jaza emane ja che. eka saphaLa paNa TUMkI bodha dAyaka vArtA temanI pAchalI jiMdagI sAthe saMkaLAyelI che. evuM kahevAya che ke zrIdevInA svapnamAM devI AvyA hatA. devIe zrIdevIne tenA pati sAthe khAsa divase aDadhI rAte maMdiramAM jaIne je joIe te mAMgavA kahyuM hatuM. banne jaNAne eka dIkarAnI khUba IcchA hatI. tyAM pahoMcIne teo aDadhI rAtanI pratIkSAmAM beThA hatA. tyAM teone tarasa lAgI vimalazA bAjumAM AvelA kuvAmAMthI pANI levA gayA. kUvAnI aMdara pANI sudhInA pagathiyAM hatAM. te pagathiyA utarIne pANI mATe jaI rahyA hatA tyAM koIe ke tene pANI mATe jakAta ApavA kahyu. vimalazAne e sAMbhaLI Azcarya thayuM ane pIvAnA pANI mATe jakAta kema mAMge che ema pUchyuM. A kUvo banAvanArano huM vaMzaja chuM. pote garIba hovAne kAraNe kuvAnuM pANI vAparanArA pAsethI Page 269 of 307 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jakAta le che. A sAMbhaLIne vimala zAha pAchA pharyA. potAnI jAtane puchyuM, "eka divasa mArA potAno vaMzaja paNa meM baMdhAvelA maMdira mATe jakAta leze to zuM thaze?" A vicAra mAtrathI te kaMpI uThayA. temaNe manomana nakkI karyuM ke AvA saMjogomAM bALaka na hoya te ja sAru. teo upara gayA ane patnIne A banAvanI jANa karI. patnI patinA vicAro sAthe saMmata thaI. aDadhI rAtre jyAre devIe AvIne temane zuM joie che tevuM pUchyuM to zrIdevIe teone have bALaka nathI ja joituM tema jaNAvyuM, vimalAe potAne kUvAmAM ja anubhava thayo hato te varNavyo ane kahyuM A ja kAraNe teo niHsaMtAna rahevA Icche che. J 3.2 vastupAla ane tejapAla gujarAtanA rAjA vIra dhavalanA darabAramAM vastupAla tejapAla nAmanA be bhAIo hatA. tejapAla sainyano khUba ja jANIto sainika hato. baMne bhAioe potAnA parAkrama ane niSThAthI nAmanA meLavI hatI. teo rAjAne duzmanone jItavA mATe tathA rAjyamAM kAyado ane vyavasthA jALavavAmAM madada karatA hatA. tejapAlanI patnI anupamA devI khUba DAhI ane bAhoza strI hatI. te haMmezA tenA patine kuTuMbanI vAtomAM madadarUpa thatI. te dhArmika prakRtinI ane dayALu svabhAvanI hatI. tejapAla haMmezA tenI vAta mAnato hato. ekavAra banne bhAIonuM kuTuMba tathA bIjA ghaNA badhA yAtrAe nIkaLyA. teo eka nAnA gAmamAM AvyA. yAtrALuo mATe A rasto salAmata na hato. cora DAku avAranavAra tyAM trATakatA hatA. potAne paNa rastAmAM cora DAku maLI jAya to? evA vicArothI prerAIne baMne bhAIoe potAnI sAthenI saMpattine kyAMka chupAvavA athavA kyAMka dATI devAnuM vicAryuM. yogya sthaLe teoe khodavAnuM zaru karyuM. to temanA Azcarya vacce jamIna mAMthI javerAta tathA sonAnA sikkA bharelA caru maLyA. A maLelA dhananuM zuM karavuM te teone samajAyuM nahIM. baMne bhAIoe mAunTa Abu para maMdiro baMdhAvAnuM nakkI karyuM. te maMdiro lUNIga vasahInA maMdiro tarIke oLakhAya che. tIrthaMkara bhagavAna neminAthanA samavasaraNanI racanA paNa tyAM karavAmAM AvI che. tejapAle baMne bhAIonI patnIonI yAdagIrI mATe suMdara gokhalA banAvavAnuM nakkI karyuM. A gokhalA 'derANI-jeThANInA gokhalA' tarIke oLakhAya che. 52 deva kulIkA(bAvana jinAlaya) paNa mukhya derAsaranI AjubAju banAvavAmAM AvI jemAM tIrthaMkaranI mUrti rAkhavAmAM AvI che. mAunTa Abu para Arasa pahoMcADavA mATe hAthIno upayoga thato. maMdira bAMdhavAmAM hAthIono mahatvano phALo hato te batAvavA maMdiranA parisaramAM hastizALA bAMdhavAmAM AvI hatI. temaNe ghaNA maMdiro baMdhAvyA paNa hAlamAM phakta delavADAnA derA (maMdiro) ane giranAra paranAM Page 270 of 307 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) nemInAthajInAM derAsara astitvamAM che. bodha: vimalazA, vastupAla ane tejapAle jaina maMdironI bAMdhaNImAM Apelo phALo khUba ja preraNAdAyI che. potAnA dharma pratyeno samarpaNa bhAva, tenI dhIraja ane namratA kharekhara prazaMsAne pAtra che. jaina maMdironI bAMdhaNIne kAraNe temano A phALo ApaNo amUlya vAraso che. mahatvanA mudAo: . . . * * * * . vimala viramatI ane vIra mahatama (solaMkI vaMzanA sthApaka rAjA mularAjanA salAhakAra) nA putra hatA. vimala bahu hoziyAra hatA. tene ghoDesavArI ane tIraMdAjI pasaMda hatI. temaNe te kaLAomAM nipuNatA meLavI ane samaya jatAM jANItA azvArohaNa ane kuzaLa tIraMdAja banyA. vimalanA pitAe dIkSA lIdhI ane tenI mAtAe tene ane tenA be bhAIone ucheryA. vimala rAjAnI senAmAM joDAyo. temaNe zrIdevI nAmanI pATaNanI eka karoDapatinI putrI sAthe lagna karyA hatA temane koI saMtAna nahotuM ane teNe tIrthaMkara neminAthanI sevAmAM devI aMbikA devInuM AhvAna karavAnuM nakkI karyuM ane tenA mATe AzIrvAda mAMgyA. devI prasanna thayA ane tene pUchyuM ke te zuM icche che. te mAtra eka ja icchA mAMgI zakato hovAthI, teNe putrane badale caMdrAvatI khAte bhavya maMdira banAvavAnI kSamatA mAMgI. pachI vimalazAe eka parvatanI Toca para maMdira mATe eka sthaLa pasaMda karyuM ane 45, 360,000 sonAnA sikkAo mATe jamIna kharIdI. maMdira pUrNa karavAmAM 14 varSa lAgyA ane maMdira 185,300,000 sonAnA sikkAnA kharce banAvavAmAM AvyuM. * vimalazA ane tenI patnIne haju paNa eka bALaka joItuM hatuM, paraMtu pachInI eka ghaTanAnA kAraNe temaNe te IcchA choDI dIdhI. . be bhAIo, vAstupAla ane tejapAla, gujarAtamAM rAjA vIra-dhavalanA darabAramAM maMtrI hatA. * ekavAra temanI potAnI saMpatti chupAvavA mATe khodakAma daramiyAna teone eka moTo khajAno maLyA. tejapAlanI patnI anupamA-devIe temane kahyuM ke A saMpattino zreSTha upayoga te parvatanI Toca para maMdira banAvavA mATe kharca karaze. . bhAIoe lUNagIvasahI maMdira tarIke oLakhAtA mAunTa Abu para maMdira banAvavAnuM nakkI karyuM. Page 271 of 307 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) tejapAle temanI baMnenI patnIo mATe be gokhalA paNa banAvyA hatA,jene "derANI-jeThANI nA gokhalA" tarIke oLakhAya che. Page 272 of 307 ..... pRSTha:yt Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) J 4.1 udayana maMtrI J.4 uddayana maMtrI ane temanA putro AMbaDa ane bAhaDa solaMkI yuganA rAjA kumArapALanA rAjyakALa daramiyAna gujarAta rAjyanI samRddhi sarvocca zikhara para hatI. te teno suvarNayuga hato rAjyanI A kakSAe pahoMcADavAmAM tenA maMtrIono phALo mahatvano hato. solaMkI yuganA maMtrIo moTebhAge jaina hatA. rAjA kumArapALanA rAjyane vRddhi ane saphaLatAmAM udayana maMtrI ane tenA be dIkarA AMbaDa ane bAhaDano mahatvano phALo hato. udayana rAjasthAnanA jhAlora zaheranI bAjumAM AvelA vAgarA gAmano sAmAnya vepArI hato. tenI jiMdagI bahu takalIpho vacce pasAra thaI hatI. be cheDA mAMDa bhegA thatA hatA. tenI patnI suhAdevIe vepAranI draSTi vikasita hoya tevA mALe rahevA javA sucavyuM. e samaye gujarAtamAM siddharAjanuM rAja hatuM. ane tenI jAhojalAlI kUdakene bhUsake vadhI rahI hatI. udayane gujarAtamAM javAnuM vicAryuM te samaye siddhArja gujarAtamAM pautAnA pitA karNadevanI smRtimAM karNAvatI amadAvAda) nAmanuM navuM zahera vasAvyuM hatuM. karNAvatI jhaDapI vikasatuM zahera hovAthI uMdayane tyAM javAnuM vicAryuM. tyAM koIne oLakhato na hato tethI tyAM jaina maMdiramAM te gayo. udayana tyA gayo tyAre dhArmika vRttivALI lacchI nAmanI strI tyAM bhakti karatI hatI. te maMdiranI bahAra AvI tyAre ajANyA daMpatIne joI teo kyAMthI AvyA che tevI pUchaparacha karI. udayane jaNAvyuM ke te dhaMdhArthI rAjasthAnathI Avyo che. lacchI dayALu strI hatI. AvanAra daMpatI jaina che ema mAnatA sAdharmika bhakti mATe be cAra divasa mATe temane potAne ghera laI gayA. temane rahevA mATe potAnuM jUnuM ghara ApyuM. udayane tyAM rahI nAno sarakho dhaMdho zarU karyo. nItithI dhaMdho karatA TUMkAgALAmAM teno dhaMdho sAro cAlavA mAMDyo ane thoDI bacata thatA jUnA gharanuM samArakAma karAvyuM. gharanI jamIna khodAtI hatI tyAre jamInamAMthI dATeluM dhana maLyuM. te khuba ja pramANika hovAthI te dhana laIne te ghara lacchInuM hovAthI tene ApavA gayo. have te milakata udayanI hovAthI te dhana paNa udayanuM ja gaNAya ema kahIne teNe dhana levAnI nA pADI. udayana pAse have moTI mUDI bhegI thavAthI moTo dhaMdho zarU karyo. dhaMdhAmAM te ghaNuM kamAyo ane karNAvatIno sauthI dhanika mANasa gaNAvA lAgyo. sajAe paNa tene karNAvatInA pahelA nAgarikano darajjo Apyo. teNe paNa karNAvatInA lokonI uttama sevA karI. e samaye khaMbhAta pazcima bhAratamAM khubaja mahatvanuM upayogI baMdara hatuM. rAjakAraNIo zaheranA gavarnara thavA paDApaDI karatA. I.sa.1120nI sAlamAM udayananI yogyatA ane zakti joIne Page 273 of 307 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) temane khaMbhAtanA rAjyapAla banAvavAmAM AvyA. udayane ghaNA lAMbA samaya sudhI te pada sArI rIte zobhAvyuM. temanA sevAkALa daramiyAna be mahatvanA banAvo zaheramAM banyA. 1. rAjamAtA mInaLadevInA sUcanathI bholAdano yAtrALuo kara mApha karyo. 2. pAMca varSanA cAMgadeva nAmanA bALakane jenAmAM mahAna sAdhu thavAnI suSupta zakti hatI tene dikSA ApavAmAM devacaMdrasUri mahArAjane sahAya karI. (pAchaLathI cAMgadeva jainAcArya hemacaMdra banyA). rAjA pratyenI udayananI niSThA nirvivAda hatI. tethI rAjA siddharAjathI gAmegAma chupAtA pharatA kumArapALane madada karavA mATe temane dvIdhA hatI. chatAM jyAre AzrayanI zodhamAM kumArapALa khaMbhAta AvyA to hemacaMdrAcAryae udayanane madada karavA kahyuM. AcArya pratyenA ahobhAvane lIdhe temaNe kumArapALane potAnA gharanA bhoyarAmAM chupAvI dIdhA. thoDA ja samayamAM sidhdharAjanuM avasAna thayuM ane kumArapALa gujarAtanA rAjA banyA. rAjA kumArapALe udayanane emanI jagyA para ja khaMbhAtanA rAjyapAla tarIke cAlu rAkhyA.thoDA ja vakhatamAM pATaNamAM potAnA aMgata salAhakAra tarIke nImyA. potAnA kharAba vakhatamAM sahAya ApanAra potAnA jaina dharmane udayana bhUlyA na hatA. tethI jaina dharmanI prabhAvanA karavA mATe temaNe potAnI padavI ane paisAno upayoga karyo. dharma pratyenI zraddhA rUpe temaNe keTalAka jaina maMdiro baMdhAvyA. temAMnA traNa to jaina itihAsamAM noMdhAyelA che. eka to karNAvatImAM AveluM udayana vihAra, bIjuM dAvahI dhoLakAmAM (karNAvartInI najIkamAM AveluM ane trIjuM khaMbhAtamAM hatuM. jIvananA pAchalA bhAgamAM kumArapALe udayanane saurASTranA tophAnI humalAkhora sumavArane pakaDavA mokalyA. A kAma mATe temaNe pAlItANAmAMthI pasAra thavuM paDe. temaNe zatruMjaya parvata para AvelA tIrthadhAmonA darzane javAnuM nakkI karyuM. tIrthadhAmamAM potAnI jAtrAnI smRtirUpe eka UMTa para besADeluM potAnuM pUtaLuM derAsaranA mukhya saMkulamAM javAnA rastAmAM mukAvyuM. hAlamAM te pApa puNyanI bArI tarIke oLakhAya che. te samaye parvata para lAkaDAnuM maMdira hatuM. jyAre udayana tyAM bhagavAnanI bhakti karavA beThA hatA tyAre eka uMdara saLagatI rUnI vATa momAM laIne AjubAju pharyA karato hato. temaNe uMdaranA momAMthI vATa to laI lIdhI paNa temane thayuM ke koka divasa A uMdarane kAraNe Aga lAge, tethI temaNe tyAM navuM ArasanuM maMdira banAvavAnuM nakkI karela. sumavArane pakaDavAmAM teo saphaLa thayA paNa jhapAjhapImAM teo bahu ja kharAba rIte ghavAyA ane mota sAme jhajhUmyA. maraNa pathArIe paDelA udayane potAnA dIkarAone zatruMjayanI TekarI upara Page 274 of 307 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) AvelA maMdirano jIrNodhAra karavAnuM kahyu. teoe pitAne temanI icchA pUrNa karavAnuM vacana ApyuM. potAnI IcchA paripUrNa thaze ema jANatA udayananuM khuba ja zAMtithI mRtyu thayuM. J 4.2 AMbaDa ane bAhuDa udayanane cAra dIkarA hatA. AMbaDa, bAhaDa, cAhada ane sollaka. AMbaDa kavi ane bahAdura yoddhA hato. te rAjA kumArapALano amaladAra banyo. eNe zatruMjayanI TekarInA pazcima vibhAge pagathI (rasto) banAvI, je Aje gheTInI pAya tarIke oLakhAya che. eNe ghoLakAmAM AvelA udavasI daherAsarano vistAra karyo, ane bharUcamAM AvelA zukanIka vIhArano jANItAra karyo. AMbaDe rAjA kumArapALane vacana ApyuM hatuM ke rAjyanI sevA niSThA ane nItithI karIza. rAjA pachI tenA vArasadAra rAjA ajayapAla gAdI para AvyA. teNe rAjA kumArapALanI tamAma nItio badalI nAkhI. ajayapAle AMbaDane tAbe karavA TukaDIne mokalI. AMbaDa ajayapAlane tAbe na thayo. ane laDatA laDatA mRtyu pAmyo. bIjo dIkaro bAhaDa (je vAhada tarIke paNa oLakhAto) mutsaddI ane rAjakAraNI hato. teNe pahelA rAjA siddharAja sAthe kAma karyuM ane rAjA kumArapALanA amala daramiyAna temano vizvAsu jamaNo sAya banIne rahyo. jyAre kumArapALe somanAthanA maMdiramAM jIrNoddhAranuM kAma zarU karyuM to AkhuM kAma bAhaDane soMpavAmAM AvyuM je ene khUba ja siphata pUrvaka pAra pADyuM. pitAe ApelI pratijJAnuM pAlana karavA teNe zatruMjaya parvata para derAsara bAMdhavAnuM kAma I.sa. 1555mAM zarU karyuM. ekavAra tIvra vaMToLiyAne kAraNe derAsarano eka bhAga tUTI paDyo. bAhaDe bhaviSyamAM game tevo vaMToLa Ave to paNa tUTI na paDe te pramANe maMdiranuM samArakAma karAvyuM. maMdiranA bAMdhakAma pAchaLa eka rasika TUMkIvArtA saMkaLAyelI che. bAhaDe jyAre maMdiranuM kAma hAthamAM lIdhuM tyAre ghaNA loko temano phALo A kAmamAM ApavA mAMgatA hatA. sakhAvata karanAranI yAdI taiyAra karavAmAM AvI. e samaye bhIma nAmano ghI vecato garIba mANasa te gAmamAM raheto hato. jyAM yAdI banatI hatI te jagyAe eka divase te pahoMcI gayo. tene paNa A kAmamAM phALo ApavAnI tIvra IcchA hatI. paNa e divase tene phakta eka ja sikko maLyo hato. loko jyAM lAkho sikkA ApatA hoya tyAM potAnA eka sikkAnI kiMmata zuM? bAhaDa tenI utkaMThA jANI gayo. tene eka bAju bolAvyo. eNe khUba ja namratAthI e je kaMi ApavA icche te ApavA kahyuM. bhImane khUba ja saMkoca thayo. chatAM teNe kahyuM, "AjanA divase e je sikko kamAyo che te phALAmAM ApavA Icche che." bAhaDe sikko svIkAryo eTaluM ja nahIM paNa bhImanuM nAma dAtAranI yAdImAM Toca para lakhyuM. bIjA badhAe ema karavAno khulAso mAgyo hato to bAhaDe jaNAvyuM ke, bIjA phALo ApanAra -pote suddhAM potAnI mUDIno thoDo bhAga Ape che jyAre bhIme to samagra mUDI AmAM ApI che. Page 275 of 307 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bhIma ghare gayo tyAre tenI patnI gAyane bAMdhavA mATe lAkaDAno thAMbhalo lagAvavA kahyuM. te khodI rahyo hato tyAMthI jamInamAM dATelI lAkaDAnI peTI maLI. teNe peTI kholI to temAM sonAnA sikkA ane bIjI krImanI vastuo hatI. teNe vicAryu ke meM maMdiramAM phALo Apyo tenuM A pariNAma che. te khajAno bharelI peTI bAhaDa pAse lai gayo ane maMdiranA nirmANamAM ApI dIdhI. maMdira nirmANanuM kAma I.sa.1157 mAM be karoDa 97 lAkha sikkAnA kharce pUrNa thayuM ane teno bhavya pratiSThA mahotsava AcAryazrI hemacaMdranI hAjarImAM ujavavAmAM Avyo. bodha: dharmiSTha, sakhata mahenatu zrAvaka udayananI vArtA sahune preraNA Ape tevI che. te khubaja namra hatA ane potAnA para upakAra karanArane kyAreya paNa bhUlatA nahi. AMbaDa ane bAhaDanA nAme khUba ja guNiyala jaina saMghanA hIrA jevA be dIkarAone temaNe ucheryAM. bhImanI udAratA paNa khUba ja vakhANavA lAyaka hatI. dAtAonI yAdImAM bhImanuM nAma sauthI upara mukavAnuM bAhaDanuM kAma bIna pakSapAtI netRtva ane dharmanI sAcI samaja sUcave che. mukhya muddAo: * udayana rAjA kumArapAlano maMtrI hato. * * * . . e jyAre khaMbhAtanA gavarnara hatA tyAre temaNe rAjA kumArapaLane Azraya Apyo hato. pAchaLathI te temanA maMtrI banyA hatA. teNe tenA putra pAse rotruMjaya para ArasanuM maMdira banAvavAnuM vacana lIdhuM hatuM kAraNake te maMdira lAkaDAnuM hatuM jemAM kyAre paNa Aga lAgI zake che. enA putra bAhaDe eka maMdira I.sa. 1155 mAM baMdhAvyuM hatuM tyAre vaMToLiyAne lIdhe maMdirano eka bhAga paDI gayo hato. eNe e maMdira pharIthI baMdhAvyuM ane tenuM kAma I.sa. 1157mAM pUrNa thayuM. garIba bhImanuM nAma dAtAonA lisTamAM sauthI upara lakhavAmAM AvyuM hatuM kAraNake eNe enI badhI ja mUDI dAna karI hatI (bhale pachI e eka sikako hato). Page 276 of 307 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) J.5 savAcaMda ane somacaMdanI khAnadAnI jainonA tIrthadhAmomAM zatruMjaya parvata ghaNo ja pavitra gaNAya che. gujarAtanAM amadAvAdathI lagabhaga 240 kI.mI. dUra AvelA pAlinANA zaheramAM te khAvelo che. te tenI nava TUMka mATe jANIto che. temAMnI eka parvatanI Toca para caumukhajI TUMka AvelI che. ahI tyAM baMdhAyelA maMdironI rasapracura vArtA rajU thAya che. 16 mI sadInI vAta che. jyAre mogala samrATa akabara bhArata para rAjya karato hato tyAre gujarAta rAjyamAM AvelA saurASTra prAMtamAM vaMthaLI nAmanA nAnA zaheramAM savAcaMda jerAma nAmano vepArI raheto hato. teno vepAra ghaNo moTo hato. inDoneziyA ane bIjA dezomAM mAlanI nikAsa karavA ghaNA vahANano upayoga karato. musApharI daramiyAna eka dezamAMthI mAla kharIdato ane bIjA baMdare sArA naphAthI vecato. kImatI mAla sAmAna sAthe eka vakhata temano bAra vahANano kAphalo nIkaLyo. temanA mANasoe paradezanA baMdare badho mAla vecI dIdho ane pAchA pharatAM evo ja kImatI mAla kharIdatA AvyA. pAchA pharatA samudranA pracaMDa tophAnamAM teo phasAyA ane eka TApu para rokAI javuM paDyuM. e samaya daramiyAna comAsu besI javAthI TApu para mahinAo sudhI teone rokAI javuM paDayuM. lAMbA samaya sudhI vahANo pAchA na pharavAne lIdhe savAcaMdanA vahANa vibhAganA pratinidhi vahANo kyAM aTavAyA che. tenI tapAsa zarU karI. ghaNA prayatno karavA chatAM vahANano kAphalo kyAM che te jANI nahiM zakavAthI temaNe vahANo guma thayA tenI jANa savAcaMdane karI. savAcaMdane A ghaNuM moTuM nukasAna hatuM. teNe para dezanA vepAra mATe ghaNI mUDI rokI hatI ane vahANo pAchA pharatA moTo vepAra karI sAruM evuM meLavIne Avaze evI AzA hatI. vahANone kAraNe je nukasAna thayuM te ghaNuM moTuM hatuM. tene paisAnI taMgI vartAvA lAgI. leNadArone paisA pAchA ApavAnI paNa muzkelI paDavA lAgI. vahANo guma thayAnA samAcAra lokomAM phelAyA tenI sAthe loko savAcaMdae badhuM gumAvI dIdhuM che tevI vAto karavA lAgyA, ane potAnI mUDI na DUbe te hetuthI kaDaka ugharANI karavA lAgyA. savAcaMda khUba ja prAmANika ane dhArmika prakRtino mANasa hato. tenI pAse je kaMI bacyuM hatuM temAMthI zakya eTaluM temanI mUDI pAchI ApavAno prayatna karyA. vaMthaLInI najIka AvelA mAMgaroLano rAjakumAra paNa temAMno eka hato. teNe rUpiyA eka lAkha savAcaMdane tyAM mukyA hatA. A ghaNI moTI mUDI kahevAya kAraNa ke tyAMranA eka rUpiyA barAbara AjanA rUpiyA aDhIso thAya. jyAre rAjakumAre savAcaMdanA vahANo DUbI gayAnuM jANyuM tyAre te paNa adhIro thai gayo ane potAnI mUDI pAchI mAMgI.savAcaMda AvaDI moTI rakama tAtkAlika ApI zake tema na hato. eNe rAjakumArane pote paisA meLavI zake tyAM sudhI thobhavA kahyuM. paNa rAjakumArane nau tAtkAlika paisA Page 277 of 307 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) joItA hatA. savAcaMdanuM nAma ane AbarU atyAre dAva para hatA. potAnI AbarU bacAvavA eNe rAjakumArane paisA ApavAno rasto zodhavAno hato. te samaye amadAvAdamAM somacaMda amIcaMda nAmano sAdharmika vepArI raheto hato. savAcaMdane enI sAthe koI dhaMdhAdArI saMbaMdha na hato. paNa teNe somacaMdanI peDhI vize ane tenI khAnadAnI vize sAMbhaLyuM hatuM. tenA manamAM ekAeka eka vicAra Avyo. rAjakumArane somacaMdanI peDhInA nAme eka hUMDI lakhI ApavI jethI rAjakumArane zAMti thAya. rAjakumAra to A rIte paNa paisA maLatA hoya to kabUla hato. somacaMdanI maMjUrI vagara teNe rAjakumArane somacaMdanI peDhInA nAme hUMDI lakhI ApI. koI dhaMdhAdArI saMbaMdha na hovAne kAraNe savAcaMdane evo koI haka na hato tethI te khUba udAsa thayo ane tenI AMkhomAMthI AMsu nIkaLI ne gAla para relAvA lAgyA. AMsunA thoDA TIpAM lakhelI hUMDI para paDIne phelAyA. bhAre haiye savAcaMde te hUMDI rAjakumAranA hAthamAM ApI ane somacaMdanI peDhI para jaIne vaTAvavA kahyuM. rAjakumAra ghaDIno paNa samaya bagADyA vagara pahoMcI gayo, ane somacaMdanI peDhI para hUMDI vaTAvavA mATe ApI. khajAnacI e hUMDI hAthamAM laIne hAtha nIcenA kArakunane savAcaMdano hisAba jovA kahyuM. mANase Akho copaDo uthalAvI joyo paNa kyAMya savAcaMda nAmanuM khAtuM na hatuM. kArakune jaNAvyuM ke savAcaMdane koI dhaMdhAdArI saMbaMdha nathI. khajAnacI somacaMda pAse gayo ane jaNAvyuM ke vaMthaLInA savAcaMde hUMDI lakhIne vaTAvavA mokalI che paNa ApaNe tema karI zake tema nathI. A jANIne somacaMda mUMjhavaNamAM paDI gayo. savAcaMda vaMthaLIno bahu moTo vepArI che ane tenuM nAma bahu moTuM che evuM te jANato hato. savAcaMdane mArI peDhI sAthe koI dhaMdhAkIya saMbaMdha na hovA chatAM ATalI moTI rakamanI huMDI kema lakhI haze te tene samajAtuM nathI. e hUMDI hAthamAM laIne joyuM to savAcaMdanA AMsuthI akSaro kharaDAyelA hatA. AMsunA TIpA paDavAthI te samajI gayA ke savAcaMda koI moTI musIbatamAM haze ane bahu zaramajanaka sthitimAM nirAza banIne A hUMDI lakhI ho. savAcaMde mArAmAM AMdhaLo vizvAsa mUkIne A hUMDI lakhI che tevuM somacaMda spaSTapaNe samajI gayA.have mAre e vizvAsa caritArtha karI batAvavAno che. AvI ApattimAM AvI paDelA khAnadAna mANasane madada karavA mATe mArI mUDI kAma na Ave to te mArI saMpatti zA kAmanI? eNe madada karavAnuM nakkI karyuM ane khajAnacIne hUMDInA nANAM cUkavI ApavA kahyuM. khajAnacI mUMjhAyo. savAcaMdanuM khAtuM to hatuM nahIM to A mUDI kayA khAtAmAM udhAravI? somacaMdae potAnA vyaktigata khAtAmAM e mUDI udhAravA kahyuM. hUMDI svIkArI ane rAjakumArane temanA paisA maLI gayA. kharekhara to rAjakumArane paisAnI atyAre koI jarUriyAta ja na hatI paNa savAcaMdanI Arthika sadhdharatAmAM zaMkA paDavAthI ja Ama karyuM hatuM. Page 278 of 307 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) ene savAcaMdanI AbarU mATe je zaMkA karI teno pastAvo thavA lAgyo. ghare jatA rastAmAM savAcaMdanI peDhI para jaI potAnI mUDI amadAvAdathI maLI gaI che te jaNAvyuM. savAcaMde kharA hRdayathI somacaMdano AbhAra mAnyo. A bAju varSARtu pUrI thatA vahANa no kAphalo badhA mAlasAmAna sAthe pAcho pharyo. savAcaMda ghaNo ja khuza thayo ane nirAMtano zvAsa lIdho. e mAla sAmAna vecIne eNe moTI mUDI UbhI karI. vahANo guma thayA pUrve je Abaru hatI tenA karatAM paNa tenI AbarU aneka gaNI vadhI gaI. somacaMdane paisA pAchA ApavAno have eno samaya hato. A hetuthI te amadAvAda gayo ane eka lAkha rUpiyA vyAja sAthe pAchA vaLyA. somacaMdanA copaDAmAM savAcaMdanA khAte koIpaNa rakama bAkI bolatI na hatI tethI teNe te paisA svIkAravAnI nA pADI. devuM cUkavyA vinA ghare pAchA paNa kema javAya? eNe somacaMda ne khUba dabANa karIne te je rakama kaheze te ApavAnI taiyArI batAvI. vadhumAM kahyuM ke jo te ApavAmAM niSphaLa jaze to hUMDI lakhyAno aphasosa thaze. somacaMde javAba Apyo ke AMsunA badalAmAM hUMDI kharIdI hatI. e AMsunA be TIpA vALo mANasa rUpiyA be lAkha karatAM paNa vadhu kiMmatI hato. me to rAjakumArane rUpiyA eka lAkha ja ApyA hatA, bAkI rUpiyA eka lAkha ApavAnA to haju bAkI che. paNa savAcaMda e kema svIkArI zake? somacaMda potAnI huMDI svIkArI potAnA para kRpA karI che tethI te to teno RNI hato. somacaMda kahe teTalI rakama te ApavA taiyAra hato. rakama svIkAravAne badale somacaMda to sAmethI rUpiyA eka lAkha tene haju ApavA mAMgato hato. savAcaMda vAraMvAra hUMDInI rakama svIkAravA kAlAvAlA karato hato. to somacaMda kaheto ke mArA copaDAmAM tamArA nAmanI bAkI rakama che nahIM to huM kema svIkAruM? eka rIte joIe to somacaMda sAco hato kAraNake hUMDInI rakama eNe potAnA vyaktigata khAtAmAMthI ApI hatI. rAmAyaNamAM eka bahu sarasa prasaMga che. jyAre rAma ane bharata bannemAMthI koi rAjya svIkAravA taiyAra nathI tyAre baMne ekabIjAne rAjya svIkAravA samajAve che. enA jevo ghATa ahIM savAcaMda ane somacaMda vacce thayo che. baMne jaNA bahu moTI rakama eka bIjAne ApavA icche che paNa be mAMthI koI te svIkAravA taiyAra nathI. savAcaMda hUMDInI rakama svIkAravAnI vAta satata cAlu rAkhI to somacaMde nA to pADI paNa have to bAkInA eka lAkha rUpiyA paNa savAla ja nathI svIkArI levA joie tevI jIda karI. chevaTe jaina saMghane lavAda tarIke nImI te jema kahe tema karavuM te nakkI karyuM. amadAvAdanA jaina saMghanA agraNIoe baMnene sAthe ja bolAvyA. baMnene zAMtithI sAMbhaLyA pachI nakkI karyuM ke baMnemAMthI koIne te rakama svIkAravI nathI to te paisA sArA umadA kAmamAM vAparavA joIe. baMne jaNA sahamata thatAM te rakamamAM sArI evI rakama umerI zatruMjaya parvata para maMdiro baMdhAvavA. vahelAmAM vahelI take bAMdhakAma zarU karavAnuM nakkI karyuM. maMdiranuM kAma pUrNa thatA I.sa. Page 279 of 307 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) 1619mAM khUba dhAmadhUmathI tenI pratiSThA vidhi karAvavAmAM AvI. temanI smRtimAM te maMdira Aje paNa savA-somanI TUMka tarIke oLakhAya che. bodha: jIvanamAM temaja vepAramAM pramANikatA ghaNuM vaLatara Ape che. somacaMdanI udAratA prazaMsAne pAtra che. duHkhamAM phasAyela mANasano te khoTo lAbha nathI uThAvatA. ApeluM kazuM ja pAchuM meLavavAnI apekSA rAkhyA vinA ajANyA mANasane paNa teo madadarUpa thatA. mukhya muddAo: * * . * * * * . * gujarAta rAjyamAM AvelA saurASTra prAMtamAM vaMthaLI nAmanA zaheramAM savAcaMda jerAma nAmano vepArI raheto hato. ekavAra emanA kImatI mAla sAmAna sAtheno vahANono kAphalo dariyAnA tophAnamAM gAyaba thaI gayo ane badhAne lAgyuM ke te kAphalo pAcho Avaze ke nahIM. leNadAro savAcaMda pAsethI paisA pAchA mAMgavA lAgyA. temAMthI eka rAjakumAre hamaNAM ne hamaNAM paisA pAchA mAgavAnI jIda karI. savAcaMde somacaMdanI peDhInA nAme hUMDI lakhI ApI. somacaMda savAcaMdane jANato hato paraMtu koI dhaMdhAkIya saMbaMdha na hatA. paNa jyAre savAcaMdanA AMsuthI kharaDAyelI hUMDI joI tyAre somacaMdane thayuM savAcaMda kharekhara koI moTI musIbatamAM che ane A ThaMDI paNa teNe bahu nirAza banIne lakhI che. jyAre savA caMdanA vahANono kAphalo pAcho pharyo tyAre te somacaMdane te hUMDInA paisA pAchA ApavA gayA paraMtu somacaMde te levAnI nA pADI. savAcaMda e paisA potAnI pAse rAkhavA nA pADatA hatA ane somacaMda paisA levAnI nA pADatA hatA. aMte baMnee te paisA koI sArA kAmamAM vAparavAnuM nakkI karyuM ane temaNe konuMjaya para maMdiro baMdhAvyA ane Aje paNa e savA-somanI nA nAme khAparA pA ka oLakhAya che. Page 280 of 307 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) K.1 zrImada rAjacaMdra vibhAga - K samakAlIna jaina vibhUtio K.2 viracaMda Ara. gAMdhI K.3 digaMbara ane zvetAMbara paraMparAnA mahAna AcAryo Page 281 of 307 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K.1 zrImada rAjacaMdra Compodium of Jainism - Part (II) K.1.1 paricaya zrImada rAjacaMdra mahAna draSTA ane Adhunika yuganA eka suprasiddha saMta hatA. teoe jaina tatvajJAna tathA sAhityamAM amUlya phALo Apyo hato. teo mahAna tatvavettA, kavi, samAjasudhAraka, vicAraka ane AtmasAkSAtkAra karanAra saMta hatA. mahAtmA gAMdhIjI zrImadanA AdhyAtmika jIvanathI khUba ja prabhAvita hatA. zrImadanuM lakhANa temanA Atma anubhavano sAra hato. atyAre paNa AdhyAtmika jAgRti ane AtmasAkSAtkAranI zodhamAM ghaNA jaina ane hindu sAdhako temanA upadezane anusare che. K.1.2 janma ane bALapaNa zrImada rAjacaMdrano janma navembara 10, 1867 eTale ke vikrama savaMta 1924nA kArataka mahinAnI pavitra pUnama (deva- divALI) ne divase gujarAtamAM AvelA morabI jillAnA vavANIyA gAmamAM thayo hato. temanA pitA ravAbhAI ane mAtA devabA hatuM. janmanuM temanuM nAma lakSmInaMdana hatu paNa cAra varSa pachI temanuM nAma badalIne rAjacaMda rAkhyuM. pAchaLathI teo rAjacaMdranA nAmathI jANItA banyA. rAjacaMdranA pitA tathA dAdA vaiSNava(hindu) dharma pALatA hatA. teo bhagavAna kRSNanA bhakta hatA. temanA mAtA devabA jaina kuTuMbanA hatA. Ama bALaka rAjacaMdra jaina ane hiMdu ema bevaDA saMskArathI moTA thayA. bALavayamAM rAjacaMdrane jAta jAtanAM pustako vAMcavAno khUba ja zokha hato. eka vakhata temaNe jaina pratikramaNa sUtra vAMcyuM. temAM varNavavAmAM AvelI prANI mAtra pratye karuNAnI bhAvanA tathA rojanI pratikramaNanI kriyA daramyAna temaja paryuSaNa daramyAna kharA hRdayanI kSamAnI bhAvanAnI vAto temane bahu asara karI gaI. jaina dharma AtmajJAna, saMyama, parama zAMti, tyAga karavo, duniyAnA sukhathI dUra rahevuM tathA dhyAna karavuM evI kriyA upara bhAra mUke che. tethI temanI jaina dharma pratyenI zraddhA vadhI gaI. saMpUrNa satyanI zodhamAM jaina dharmanuM tatva jJAna tathA saMskAra ja aMtima satya tathA parama zAMti apAvaze te zrImadane samajAI gayuM. sAta varSanI uMmare evo banAva banyo ke emanuM jIvana AkhuM badalAI gayuM. eka prauDha aMgata paricayavALA bhAI zrI amIcaMdabhAI sApa karaDavAthI avasAna pAmyA. bALaka rAjacaMdrae potAnA dAdAne pUchyuM, "marI javuM eTale zuM?" tenA vahAlAdAdA e samajAvyuM, "temano AtmA temanuM zarIra choDI cAlyo gayo. have te khAI zake nahIM ke hAlI cAlI paNa na zake. temanA zarIrane gAma bahAra laI jaIne bALI mukavAmAM Avaze." rAjacaMdra cUpacApa smazAne pahoMcyA ane mRta zarIrane baLatuM Page 282 of 307 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) joyuM. teo UMDA ciMtanamAM paDI gayA. acAnaka jANe mana paranA paDaLo khasI gayA ane pAchalA janmanA bhava yAda AvavA lAgyA. eka jIvanathI bIjA jIvananA janma-maraNanA pherAno temane sAkSAtkAra thayo. A banAva temanI AdhyAtmika jAgRtinuM nimitta banyo ane temaNe karmanA baMdhana tathA duHkhane bhava baMdhananA pherAmAMthI jIvanane mukta karavAnuM nakkI karyuM. sAta varSanI uMmare teo nizALe gayA. joyeluM, sAMbhaLeluM ke vAMceluM akSaraza: yAda rAkhavAnI temanI AgavI zaktinA baLe zALAno sAta varSano abhyAsa lagabhaga be varSamAM puro karyo. gAmanI zALAmAM to sAta dhoraNa sudhIno ja abhyAsa karAvavAmAM Avato hovAthI temanA zALAkIya zikSaNano aMta Avyo. paNa temaNe potAnI jAte copaDIo vAMcIne zIkhavAnuM cAlu rAkhyuM. prAthamika zikSaNa pUruM karIne temaNe temanA pitAno dhaMdho prAmANikatA ane niSThAthI karavA mAMDyo. emaNe 8 varSanI uMmare prathama kAvya racanA karI pachI temaNe sAmAjika banAvone sparzatA kAvyo lakhyAM ane te kAvyo sthAnika samAcAra patramAM prasiddha thayA. uMmaramAM nAnA hovA chatAM temaNe strI zikSaNanI sudhAraNA, bALa lagna, paisAdAro dvArA thato mUDIno durvyaya jevA gaMbhIra viSayo para lekha lakhyA. ghaNI nAnI uMmare bhaviSyamAM zuM banaze te jovAnI alaukika zakti temane hatI. tethI ghaNA lokone AvI paDanArI takalIphomAM madada karI hatI. 16 varSanI umare temaNe jaina mArgane muktino sAco mArga batAvatI "mokSa mALA" nAme pustaka lakhI. aDhAra varSanI uMmare teo niSNAMta jyotiSI banyA. teo copaDI khAlI aDIne oLakhI batAvatA tathA rasoI cAkhyA vinA tenA svAda vize kahI zakatA. AvI badhI asAmAnya zaktionA vikAsanI sAthe sAthe teo prANImAtra tarapha dayALu ane ahiMsAnA custa AgrahI banyA. 4.1.3 kuTuMba 20 varSanI uMmare I. sa. 1888 mAM vi.sa.1944 mAM rAjacaMdranA lagna jhabakabena sAthe thayA. jhabakabena rAjacaMdranA dhaMdhAdArI bhAgIdAra zrI revAzaMkara bhAInA moTAbhAI popaTalAla jagajIvanadAsanI dIkarI hatA. temane cAra saMtAno hatA. be dIkarA zrI chaganalAla ane zrI ratilAla tathA be dIkarIo zrImatI javalabena ane zrImatI kAzIbena. zrImadane manasukhabhAI nAme nAno bhAI hato. 20 varSanI uMmare (I. sa. 1888) zrImada rAjacaMdra muMbaImAM hIrAnA dhaMdhAmAM bhAgIdAra thayA. dhaMdhAnA tamAma vyavahAramAM teo bilakula naitika, prAmANika ane dayALu hatA. dhaMdhAkIya sujha ane DahApaNane kAraNe ghaNA TUMkA samayamAM temano dhaMdho deza-paradeza sudhI vikasyo. satya mATenuM mAMna, naitika mUlyo mATenI prIti tathA yogya hoya te karavAnI makkamatAe bIjAne paNa tema karavAnI Page 283 of 307 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) preraNA ApI. I.sa. 1890 (vI.4.1955)mAM 31 varSanI uMmare temaNe dhaMdhAmAMthI saMpUrNa nivRtti lai lIdhI. K.1.4 avadhAna zakti 17 varSanI uMmare zrImade koIne ATha judA judA kAma eka sAthe karavAno prayoga joyo jeNe aSTAvadhAna kahe che. enI paddhati teo zIkhyA pachInA divase teoe bAra jAtanA kAma eka sAthe karyA. tarata ja temanI dhyAnanI zakti vadhAratA gayA ane bAvana avadhAna eka sAthe karavA zaktimAna banyA. teo jyAre 19 varSanA hatA tyAre muMbaInA mukhya nyAyamUrti ane bIjA mahAnubhavonI hAjarImAM temane AvadhAnanA prayoga mATe AmaMtraNa ApavAmAM Avyu. temaNe 100 avadhAna kriyAo saphaLatApUrvaka karI batAvyA je zatAvadhAnanA nAme oLakhAya che. 100 avadhAnamAM judI judI pravRttio jevIke pAnA ramavA, cesa ramavI, dhaMTanA avAja gaNavA, gaNitanA saravALA, bhAgAkAra, guNAkAra karavA,judA-judA viSayo para kAvyo racavA, aMgrejI, grIka, erebika jevI 16 judI judI bhASAonA zabdo goThavavA vagereno samAveza thato. ahIM e yAda rAkhavuM jarUrI che ke zrImada e prAthamika zALAnA gujarAtI sAta dhoraNa sudhIno ja abhyAsa karyo hato. A eka mAnI na zakAya tevI moTI siddhi hatI, ane mukhya samAcAra patro jevA ke TAImsa opha InDiyA, pAyonIyaramAM temanI siddhinI jAherAta thaI. zrImadane potAnI asAmAnya zakti darzAvavA mATe yuropanuM AmaMtraNa AvyuM paNa temaNe teno asvIkAra karyo kAraNa ke jaina dharmanA dhoraNo pramANe tyA rehevuM agharuM paDe ane AdhyAtmika pragatino potAno mukhya hetu mAryo jAya. 20 varSanA thatA thatA to temanI kIrti AkhA bhAratamAM phelAI gaI, paNa temane samajAyuM ke potAnI AgavI zaktine kAraNe teo je meLavI rahyA che te kevaLa sthULa lAbha ja che je teonuM dhyeya na hatuM. temaNe A badhI pravRtti sadaMtara choDI dIdhI ane AtmasaMyama, duniyAdArInA sukhono tyAga, ciMtana manana ane AdhyAtmika pragati mATe dhyAna para ja manane sthira karyuM jethI janma maraNanA pherAmAMthI mukti meLavI zakAya. K.1.5 zrImada rAjacaMdranuM sAhitya temanA zarUAtanA varSomAM zrImade kAvyo lakhyA ane sAmAjika sudhAraNA mATe lekho lakhyA, jenAthI dezaprema jAgRta thAya. temaNe 14 varSanI uMmare saMskRta ane prAkRta bhASA zIkhI lIdhI hatI ane pitAnI dukAnamAM kAma karatA jaina Agama ane anya graMthono UMDo abhyAsa karyo hato. 16 varSanI uMmare emaNe mokSamALA lakhI ane eno ja saMkSipta graMtha bhAvanA bodha' lakhyo. Page 284 of 307 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) jeno sAhityaka artha 'muktino hAra' evo thAya. tenA nAma pramANe ja e muktinA mArga tarapha javAnI samaja Ape che. te sAdI saraLa bhASAmAM lakhAyela che paNa jaina dharmanI saMpUrNa mAhitI Ape che. temaNe mAtra traNa divasamAM ja tenA 108 pAThanI racanA karI hatI. amadAvAda pAsenA naDiyAdamAM teo nivRtti arthe rokAyA hatA tyAre teoe sa. 1952nA Aso vada-1nA roja sAMjanA samaye Atmasiddhi zAstra' jevA zAstra ziromaNI A mahAkAvyanI racanA karI hatI. eka pavitra sAMje phakta 90 miniTamAM temaNe Atmasiddhi zAstranA 142 zlokanI racanA ekI beThake karI hatI. zrImada AvuM vistIrNa chatAM badhuM ja samAvI levAya tevuM kAma TUMka samayamAM karyuM te ja temanI AdhyAtmika zaktino paraco Ape che. Atmasiddhi zAstrano viSaya AtmAnA cha zAstrIya lakSaNo che - AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmono karatA che, AtmA karmano bhoktA che, AtmAnI karmathI mukti che ane karmothI AtmAnI muktinA upAya che. te jaina dharmanA tatvajJAnane vyApaka rIte varNave che ane jaina dharmano anekAMtavAda anya bhAratIya darzana ne kevI rIte samAvI le che te batAve che. 'apUrva avasara' e emanuM ati mahatvanuM kAvya che. e daivI kAvyamAM aMtima mukti mATenI AdhyAtmika pragatInA 14 kramazaH pagathiyA varNavyA che. apUrva avasara kAvyane mahAtmA gAMdhIjInA gAMdhI AzramanI prArthanAnI Azrama bhajanAvalI copaDImAM samAvI levAmAM AvyuM che. zrImadanuM saMpUrNa sAhitya 35 thI vadhu kAvyo tathA temanA paricayamAM AvelA mahAnubhAvone lakhelA lagabhaga 950 patromAM samAyeluM che, je zrImada rAjacaMdra vacanAmRta' nAme oLakhAya che. temanA lakhANamAM UMcI kakSAnI AdhyAtmikatA jovA maLe che. koI temanA sAhityamAM UMDA UtarIne jue to jaNAze ke emanuM lakhANa AtmasAkSAtkAra dvArA muktinuM uttama saMbhASaNa che. mahAtmA gAMdhI zrImada rAjacaMdranA daivI guNothI bharelA jIvanathI khUba ja prabhAvita hatA. temaNe zrImad rAjacaMdrane purA mAna ane Adara sAthe potAnA AdhyAtmika mArgadarzaka mAnyA hatA.jyAre gAMdhIjI dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre tyAMnA temanA khristI tathA muslima mitroe temanA dharmane apanAvavA khUba ja dabANa karyuM hatuM. temaNe mArgadarzana mAMgato zrImadane patra lakhyo. zrImada rAjacaMdrae temane potAno hiMdu dharma ja AdhyAtmika pragatimAM madadarUpa thaze te samajAvyuM. gAMdhIjIe khUba ja AdarapUrvaka zrImada vize potAnI AtmakathAmAM lakhyuM che ane ghaNI prasaMge temano mahimA vadhAratI aMjali ApI che. temaja vAraMvAra kahyuM che ke dayA ane ahiMsA vize emane zrImada pAsethI zIkhavA maLyuM che. gAMdhIjInA jIvana para zrImadanuM AdhyAtmika jIvana ane temanA AdhyAtmika lakhANe TolsToya ane raskina karatAM vadhu asara karI che. K.1.6 AdhyAtmika vikAsa zrImad rAjacaMdranA jIvanamAM temanA koI AdhyAtmika gurU na hatA. sAta varSanI uMmare jyAre Page 285 of 307 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) teone potAnI pAchalI jiMdagInA bhava yAda AvI gayA tyAre bhagavAna mahAvIra svAmI sAtheno samAgama temane spaSTa yAda Avyo. I.sa. 1891mAM (vi.sa. 1947) 23 varSanI uMmare zrImad ne samyagdarzana eTale ke sAcI zraddhA athavA sahaja jJAnano anubhava thayo. potAnI pragati sAdhavA mATe dhIme dhIme duniyAthI dura thaI dharma graMthono UMDo abhyAsa karatA, sadaguNo keLavatA, duniyAnA sukhone ochA karatA ane lAMbo samaya sudhI dhyAnamAM ja rahetA. mahinAo sudhI muMbaIthI dura ekAMta jagyAmAM jaIne rahetA. zarUAtamAM potAnA mArgamAM ghaNI musIbato AvatI kAraNa ke ghara tathA dhaMdhA tarapha nI keTalIka javAbadArIo ubhI hatI. I.sa 1896 mAM (vi.sa. 1952) teo uttarasaMDAnA jaMgalomAM, IDara ane kAviThAmAM ghaNA mahinAo sudhI ekAMtamAM rahetA. eka TaMka bhojana jamatA, khUba ja thoDI UMgha letA. teo temano samaya UMDA dhyAnamAM pasAra karatA. 28 varSanI uMmare teone AtmajJAna prApta thayuM. dhaMdhAmAMthI 31 varSanI uMmare I.sa 1899 mAM (vi.sa. 1955) mAM saMpUrNa nivRtta thaI gayA. mAtA pAse saMsArane kAyama mATe choDIne sAdhu thavAnI AjJA mAMgI paNa prema ane lAgaNIne lIdhe mAe nA pADI. be varSa sudhI mAne ghaNuM dabANa karyuM ane temane AzA hatI ke mA sAdhu thavAnI paravAnagI Apaze paNa e samaya daramiyAna temanI tabiyata bagaDI jatI hatI ane te vadhune vadhu bagaDatI gaI. I.sa 1901 caitra vada 5 (vi.sa. 1957)mAM 33 varSanI nAnI uMmare rAjakoTamAM emanuM avasAna thayuM. 6.1.7 anuyAyIo zrImada e temanI AdhyAtmika jiMdagI badhAthI aMgata rAkhavA prayatna karyo hato chatAM temane oLakha maLI che ane ghaNA loko aMtima mukti mATe temane temanA mArgadarzaka mAnatA hatA ane temanI bhakti karatA hatA. temanA keTalAka aMgata anuyAyIo nIce pramANe hatA. K.1.7.1 zrI sobhAgabhAI 950 patromAMthI 350 patro to zrImad rAjacaMdrae zrI sobhAgabhAIne jeo temanAthI 40 varSa moTA hatA temaNe lakhyA hatA. pahelI ja mulAkAtamAM sobhAgabhAIe zrImadane AtmajJAnI mANasa tarIke oLakhyA hatA ane temane sAcA guru mAnyA hatA. teo vartanamAM bahu sAdA hatA ane bhaktimAM khUba ja gaMbhIra hatAM. teo rAjakoTa najIka AvelA sAyalAnA rahevAsI hatA. temanI vinaMtIne mAna ApIne zrImade geya mahAkAvya Atmasiddhi zAstranI racanA karI hatI. jethI tene yAda karavuM khUba saraLa bane. temane AtmajJAna prApta karyuM ane samAdhi avasthAmAM ja temanuM mRtyu thayuM. Page 286 of 307 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) K.1.7.2 zrI laghurAja svAmI zrI laghurAja svAmI sthAnakavAsI jaina sAdhu hatA ane zrImadanA ghaNA bhaktomAnA eka anuyAyI hatA. teo sAdhu hovAne kAraNe saMsArI zrImada pratyenI bhaktinA lIdhe jaina samudAya taraphathI temane ghaNA moTA prazno UbhA thayA hatA. zrImada rAjacaMdranI hAjarImAM ja emane AdhyAtmika jJAna prApta thayeluM ane vaDodarAnI najIka agAsa AzramanI temaNe sthApanA karAvI. zrImada rAjacaMdranA badhA lakhANo sAcavavAno ane moTApAye loko sudhI pahoMcADavAno jaza A Azramane jAya che. zrImada rAjacaMdranA anuyAyIo mATe agAsa mahatvanuM sthAna che. Aje paNa bhAratamAM ane bhAratanI bahAra zrImad rAjacaMdranA 50 karatAM paNa vadhu Azramo che. jyAM zrImad rAjacaMdranA anuyAyIo bhakti kare che ane zrImad rAjacaMdranA sAhityano abhyAsa kare che. K.1.7.3 zrI aMbAlAlabhAI khaMbhAtanA rahevAsI zrI aMbAlAlabhAI eka niSThAvAna ziSya hatA. jeoe potAnI jhaLahaLatI vakIlAta zrImada rAjacaMdranI sevA mATe choDI dIdhI. zrImada rAjacaMdra temane temanI asAmAnya zaktine kAraNe dharmagraMthonI nakala karavAnuM tathA potAnA patronA utArAnuM kAma soMpyuM hatuM. teo ane zrImada rAjacaMdranA nAnA bhAI manasukhabhAI zrImada rAjacaMdranA patro, sAhitya bheguM karatA ane tene chapAvavAnuM kAma saMbhALatA. zrImada pachI cAra varSe I.sa.1905(vI. saM. 1961) mAM aMbAlAlabhAI ne AtmajJAna prApta thayuM ane samAdhi avasthAmAM ja nAnI uMmare mRtyu pAmyA. K.1.7.4 zrI juThAbhAi zrImad rAjacaMdranA daivItattvane pichANanArA sauprathama juThAbhAi hatA. temaNe zrImad rAjacaMdrane temanA AdhyAtmika mArgadarzaka tarIke svIkAryA hatA. temanA saMbaMdho gADha hatA. juThAbhAi 1890 (vI.saM. 1946)mAM 23 varSanI nAnI uMmare potAnuM AtmakalyANa sAdhI samAdhi mRtyune varyA. K.1.8 zrImada rAjacaMdrano upadeza ane temanuM pradAna rAjacaMdranuM tamAma sAhitya bhagavAna mahAvIranA upadeza para AdhArita che. temaNe Adeza kAvyane gadyanA rUpamAM saraLa gujarAtI tathA hindI bhASAmAM rajU karyuM che. ApaNe zrImad rAjacaMdranA lakhANono UMDo abhyAsa karIzuM to jaNAze ke temaNe sAcI AdhyAtmikatAne navo prakAza ApavA pracaMDa puruSArtha karyo che. aMdhavizvAsa dUra karI sAcI AdhyAtmika jAgRti lAvavAmAM teo saphaLa paNa thayA hatA. bAhya vartana ane paheraveza parathI ja koIne guru mAnavAnI bhUla che evuM lokone samajAvyA. Aja temanuM moTuM yogadAna hatuM. AdhyAtmika saphara ayogya gurunA mArgadarzana dvArA Page 287 of 307 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) thatA ziSya jiMdagInA cakra vadhArIne du:kha ane pIDA ja pAme che. to bIjI bAju sAdhaka sadagurU dvArA apAtA upadezane jANIne, samajIne sAcI svataMtratA ane mokSa meLavI zake che. K.1.8.1 naitikatA sArI rItabhAta, sArI pravRttio ane sArI vartaNUka pavitratAnuM pratika che. dareka jIvaMta vyakti samAna che. tethI koI AtmAne duHkha na pahoMcADo. dareka AtmAnI kSamatA ane tAkAtathI vadhu kAma na levuM. K.1.8.2 mAnavajIvana jIvaMta astitva dharAvatA tamAma jIva kAyamI sukha ne jhaMkhe che. emAM koI apavAda nathI. A icchA kevaLa mAnava jIvanamAM ja pUrNa karI zakAya. mAnavI duHkhanI ja pasaMdagI kare che. mohanIya karmanA udayane kAraNe te dunyavI IcchAo ane mAlikImAM paNa sukha jue che je kharekhara teno bhrama che. k.1.4.3 dunyavI sukhothI vimukha thavuM . vairAgya dunyavI ane bhautika sukho tathA kauTuMbika saMbaMdhothI mukta thavuM tene vairAgya kahevAya che. je zAzvata sukha mATe khUba ja mahatvanuM che. sAco tyAga AtmAnA sAcA jJAnathI ja pragaTe che. te vinA AtmajJAna maLavuM asaMbhava che. koI sarvasva tyAgamAM ja aTakIne AtmajJAnanI IcchA ja na rAkhe to teno mAnava avatAra veDaphAI jAya che. K.1.8.4 jJAna ane DahApaNa yogya jJAna dvArA ApaNe duniyAnA padArthonA guNa ane badalAtA paryAya jANI zakIe chIe. jaina dharma graMtha "uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke, "jJAna e doro parovelI soya jevuM che. doro parovelI soya khovAtI nathI tevI ja rIte dharmane raste cAlanArA jJAnI manuSya A duniyAmAM khovAto nathI." sAcuM jJAna e ja che je bAhya lAgaNIo para kAbU rAkhe, kuTuMba jIvana tathA duniyAnA sukho taraphano lagAva ghaTADe, ane sAcuM satya pragaTAve. jo tame tamArI jAtane jANo to jANI zako. paNa jo tamArI jAtane na jANyuM to tamAruM jJAna arthahIna che. K.1.9 upasaMhAra zrImada rAjacaMdra mahAna saMta hatA ane AtmasAkSAtkAra pAmela guru hatA. AgavA zikSaNavid hatA, Page 288 of 307 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) janmajAta kavi hatA, temanI yAdazakti advitIya hatI, samAjasudhAraka hatA, ahiMsAnA upAsaka ane pracAraka hatA, ane sarva dharma pratye samabhAvavALA hatA. bIjA mahAna puruSonI jema ja zrImada rAjacaMdranI mahAnatAnI temanA jIvanakALa daramiyAna khAsa noMdha na levAI. jaina samAjamAM zrImad bahu priya na hatA kAraNa ke temaNe jaina samAjanI yogya samaja ane hetu rahita khoTI praNAlIo vize ullekha karyo hato. emanA mRtyu bAda temanI mahAnatAnI pichANa lokone thaI. AdhyAtmika vikAsa ane AkharI mokSa mATe jIvanamAM sadagurunI jarUriyAta para temaNe khUba bhAra mUkyo hato. zrImada haMmezA mAnatA hatA ke teoe dIkSAgrahaNa karela na hovAthI mokSamArgano upadeza ApavA mATe teo adhikArI nathI. tethI potAnAmAM vizALa jJAna hovA chatAM teo lokone upadeza ApatA nahIM. temane AzA hatI ke pAchalI jiMdagImAM teo sAdhu banaze ane yogya samaya Ave jaina samudAyane yogya upadezo Apaze. jaina dharmamAM pravezelA ayogya kriyAkAMDane tilAMjali ApavA samajAvaze. bodha: zrImada rAjacaMdra potAnA aMgata satsaMga prati lakheluM lakhANa tathA vyaktigata TippaNImAM jaina dharmanuM tatva jovA maLe che. patra, nibaMdha ane kAvyo tathA mokSamALA, Atmasiddhi zAstra, apUrva avasara ane bIjA ghaNA AdhyAtmika lakhANa temanI amUlya bheTa che. TUMkamAM 33 varSanI uMmara daramyAna temaNe zAzvatano mahimA samajAvato AdhyAtmika saMdezo Apyo. bhagavAna mahAvIranA upadezane saraLa vANImAM samajAvyo. temano A upadeza sAmAnya mAnavI sahelAIthI meLavI zake che. ApaNane sAcA AtmasAkSAtkAra pAmelA mAnavIne samajavAnI advitIya taka temanA lakhANo dvArA prApta thAya che. mukhya muddAo: * zrImad rAjacaMdrano janma kArtika mahinAnI pUrNimA devadivALI)nA zubha divase navembara,1867) gujarAtanA morabI jillAnA vavAnIyA gAmamAM thayo hato. * pitA ravajIbhAI (hindu) ane mAtA devabA(jaina) hatA. * temaNe ATha varSanI uMmare temanI prathama kavitA racI hatI * 16 varSanI uMmare, temaNe "mokSamALA" ane tenuM saMkalana "bhAvAnA-bodha" lakhyuM. * 20 varSanI uMmare, rAjacaMdrae jhabakabena sAthe lagna karyA. * 23 varSanI uMmare, zrImad ne samyakadarzana samajAyuM . temaNe saphaLatApUrvaka 100 avadhAna karyA jethI teone zatAvadhAnI tarIke oLakhavAmAM Ave che Page 289 of 307 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) * . * . * * . * 1896mAM "AtmasiddhizAstra" nAme eka mahAkAvya gujarAtImAM zrImad dvArA lakhavAmAM AvyuM. apUrva avasara temanA chellI mukhya saMkalana hatI. lagabhaga 350 jeTalA patro zrImad rAjacaMdra dvArA zrI sobhAgabhAI mATe lakhavAmAM AvyA hatA zrI laghurAjasvAmI eka sthAnakavAsI jaina sAdhu hatA ane zrImad nA sauthI prakhara anuyAyIomAMthI eka hatA. aMbAlAlabhAI, khaMbhAtanA mULa vatanI, zrImad rAjacaMdranA khUba samarpita ziSya hatA. juThAbhAI prathama vyakti hatA jemaNe zrImadane potAnA AdhyAtmika mArgadarzaka gaNAvyA zrImad nI AdhyAtmikatA oLakhI ane tene svIkArI hatI. zrImadae AdhyAtmika pragati ane Akhare mukti meLavavA mATe jIvanamAM eka sadagurunI jarUriyAta para khAsa bhAra mUkyo che zrImad haMmezA kahetA ke temaNe dIkSAnuM vrata lIdhuM na hovAthI, teo muktinA mArgano upadeza ApavA mATe lAyaka nathI. Page 290 of 307 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) K.2.1 jIvana ane kavana K.2 viracaMda Ara. gAMdhI (ogasTa 25, 1864 thI ogasta 7, 1901) sapTembara 11, 1893no e yAdagAra divasa hato. zikAgo nAma ane kalA saMsthAno (ArTa insTiTayUTa zikAgo) kolaMbasa hola judA judA deza ane dharmanA lagabhaga 3000 pratinidhiothI khIcokhIca bharAyelo hato. jagatanA dharmonI pariSadano e udaghATanano divasa hato. mAnava itihAsamAM AvI pariSada A prathama vakhata ja bharAI hatI. A pariSadano hetu jagatanA judA judA dharmonuM jJAna phelAvavAno ane anuyAyIo vacce bhAIcArAnI bhAvanA vikasAvavI jagatanI zAMti kAyama rAkhavAno hato. A pariSada 17 divasa cAlI hatI. A badhAmAM temanA bhAratIya pozAka ane pAghaDI paherelA be juvAna mANaso khAsa AkarSaNanuM kendra hatA. temAMthI eka jaga prasiddha svAmI vivekAnaMda jeoe hindu dharmanuM pratinidhitva karyuM hatuM ane bIjA zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI jeoe jaina dharmanuM pratinidhitva karyuM hatuM. temaNe yu.esa.enI pariSada daramiyAna dharma sabhAmAM potAnA vaktavya ane vyaktitvathI saune prabhAvita karyA ane tethI temane yu.esa.e.mAM vadhu rokAIne judAjudA zaheromAM bhASaNa yojavA jaNAvyuM. tyAM hAjara rahelA sabhAsado 29 varSanA yuvAna zrI vIracaMda gAMdhInA vaktavyathI ja prabhAvita thayA eTaluM ja nahIM paNa temanA jJAnathI paNa prabhAvita thAya. jaina dharmanuM samagra draSTikoNa ane te raju karavAnI vAkchaTAthI sabhAsada cakita thaI gayA. amerikana chApAmAM chapAyu ke, "pUrvIya tamAma vidvAnomAM jaina dharmanI zraddhA ane rIta rasama aMgenA A yuvAnanuM bhASaNa khuba ja sarasa ane dhyAnathI sAMbhaLavAmAM AvyuM." zrI vIracaMda gAMdhI ogasTa 25, 1864 mAM gujarAtamAM bhAvanagaranI najIka AvelA mahuvAmAM janmyA hatA. prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa bhAvanagaramAM pUruM karyA bAda teo muMbaInI elphisTana kolejamAM joDAyA. temaNe bIe.honarsanI DIgrI muMbaI yunivarsiTImAMthI I.sa. 1884mAM meLavI. samagra jaina samAjamAM teo prathama ja grejyueTa hatA. teo bauddha dharma, vedAMta, tatvajJAna, yoga, khristI dharma ane pazcimanA tatvajJAnanA saMpUrNa jANakAra hatA. temaNe ghaNA badhA dharmanA tatvajJAnano tulanAtmaka abhyAsa karyo hato jene lIdhe judA judA viSayo para khUba ja prabhutva ane vizvAsI bhASaNa ApI zakatA. temaNe gujarAtI, hindI, baMgALI, aMgrejI, prAkRta, saMskRta, sainya jevI 14 bhASAno abhyAsa karyo hato. I.sa. 1885mAM 21 varSanI uMmare zrI vIracaMda gAMdhI sarvaprathama jaina dharma sabhAnA mAnada maMtrI banyA. maMtrI tarIke teoe pavitra yAtrAdhAma bhAratanA gujarAtamAM AvelA pAlitANA pAsenA zatruMjaya parvata para levAmAM AvatA yAtrALu verAne nAbUda karAvyo. e divasomAM zAsana karatA Page 291 of 307 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) sAme virodha noMdhAvavo e AkharI sajAne pAtra athavA mRtyune AmaMtraNa ApavA samAna gaNAtA. temaNe samAdhAna mATe zarato nakkI karI. te samayanA muMbaInA rAjyanA gavarnara lorDa re tathA sarakArI adhikArI voTasana sAthe nakakara dalIlo dvArA yAtrALuo tathA dhArmika sthaLonI surakSA peTe vArSika cokkasa rakama rU. 15000 nA badalAmAM mAthAdITha vero temaNe mApha karAvyo. I.sa. 1891mAM boDama nAmanA eka aMgreje bhAratanA bihAra rAjyamAM AvelA kalakattA najIkanA pavitra tIrthadhAma sameta zikhara parvata para phakkarane mArIne temAMthI carabI kADhavAnuM kArakhAnuM zarU karyuM. zrI vIracaMda gAMdhI pavitra yAtrAsthaLa paranA kArakhAne baMdha karAvavA kalakattA pahoMcyA. teo tyAM cha mahinA rokAyA, baMgALI zIkhyA ane kArakhAnA viruddha kesa taiyAra karyo ane cukAdo meLavyo. "sameta khara jainonuM pavitra yAtrAnuM sthaLa che ane tyAM koIpaNa prakAranI hiMsaka pravRtti karI na zakAya." aMte kArakhAnuM baMdha karAvyu. khUba nAnI uMmare teo sAmAjika sudhAraka banyA. 22 varSanI nAnI uMmare emaNe samAjanA dUSaNa dUra karato lAMbo lekha lakhyo ane khoTA rivAjo sAme satata laDatA rahyA. keTalAka rivAjone to saMpUrNapaNe nAbuda karyA. I.sa 1893 mAM vizvadharma pariSadamAM hAjarI ApavA amerikA svAmI vivekAnaMda sAthe gayA. dharma pariSada patyA pachI paNa teo amerikAmAM lagabhaga be varSa rahyA ane zikAgo, bosTana, nyUyorka, voziMgTana jevA zaheromAM bhASaNo ApyA. temaNe iMglenDa, phrAMsa, jarmanI ane yuropanA bIjA dezonI mulAkAta paNa lIdhI. paradezamAM teo lAMbo jhabhbho paheratA, khabhA para sapheda zAla nAkhatA, sonerI kinArI vALI kAThIyAvADI pAghaDI ane dezI buTa paheratA. A paheravezamAM temanI bhAratIyatAnI chApa upasI AvatI hatI. temaNe jaina dharma, yoga, bhAratIya tatvajJAnanI zAkhAo, bhAratIya saMskRti, taMtra vidyA tathA AdhyAtmikatAnA viSayo para lagabhaga 535 thI vadhu dhArmika pravacano ApyA. larDananI korTe temane berisTaranI DIgrI ApI paNa paisA kamAvavA mATe temaNe kyAreya teno upayoga na karyo. na zrI vIracaMda gAMdhI jaina dharmanA siddhAMtone evI sarasa ane saraLa rIte samajAvatA ke tyAMnA amuka chApAvALAo temanA bhASaNane saMpUrNapaNe chApatA. jaina dharmanA agharAmAM agharA pAribhASika zabdo teo khUba ja saraLa rIte samajAvatA. temanI pAse potAnI vAtane susaMgata ane tArkika rIte samajAvavAnI AgavI zakti hatI jethI pariSadamAM jaina dharmanA siddhAMtone TUMkamAM chatAM spaSTa rIte raju karatA. temaNe jaina dharma ane tatvajJAna, jaina dharmanI jIvana jIvavAnI rIta tathA jaina dharmanA siddhAMtone bahu ja spaSTapaNe samajAvyA. zrI vIracaMda gAMdhInA jaina dharmanA bhASaNonI AgavI Dhaba hatI ke teo bIjA koI dharmanI TIkA karatA nahIM. sAMpradAyikatAnA gamA-aNagamAthI para rahIne potAnA vicArone bina pakSapAtI rIte Page 292 of 307 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) vyakta karavAthI teo AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAMtavAda AcaranAra eka Adarza jainanI pratibhA pragaTa karatA hatA. jaina dharmanI pramANabhUta ane bauddhika dhArmika paraMparAone teo jAgRta amerikano AgaLa rajU karatA ane tenI pratIti teo potAnA vaktavyamAM uttama rIte karAvatA. temanA bhASaNo zaheranA AgaLa paDatA chApAomAM khAsa jagyA zobhAvatA. zrI vIracaMda gAMdhI bhAratIya saMskRti ane dharmanA mahAna patha darzaka hatA. jaina dharmanA prakAMDa paMDita hatA. dharma pariSadamAM temaNe ApelA bhASaNamAM bhAratanI saMskRtino sAco paDagho jovA maLato. amerikAmAM evI chApa hatI ke bhArata to vAgha, sApa, jAdugara tathA rAjAono deza che. khristI pAdarIo e paNa bhAratanuM behudu citra loko samakSa doryuM hatuM. zrI vIracaMda gAMdhI ane svAmI vivekAnaMde paradezamAM bhAratanuM sAcuM citra rajU karavAnA prayAso karyA. paradezIone bhAratIya saMskRtinI samaja ApatA kahyuM ke, "paradezIo e vAraMvAra bhArata para humalA karyA che. chatAM teno sAmano karatAM bhAratanI prajAno AtmA jIvaMta ane sAvadhAna che. tenI vartaNuMka ane dharma salAmata che. AkhI duniyA bhArata tarapha mITa mAMDIne beThI che e Azcaryajanaka satya che." zrI vIracaMda gAMdhI haThAgrahI vyakti na hatA. teo jaina tarIke bhASaNa ApatAM paNa pariSadamAM videzIonA prahArathI hiMdu dharmano bacAva karatA kAraNa teo jaina karatA prathama bhAratIya hatA. temaNe amerikA ane bIjA dezomAM klaba, sAhityika ane dhArmika maMDaLo, tatvajJAnanI zALAo ane AdhyAtmika saMgaThano dvArA zreSTha kadaradAnI ane premALa AvakAra prApta karyo. potAnA bhASaNomAM pazcimanA lokone bhAratIya saMskRtinI viziSTatAonuM jJAna ApyuM. bhAratanI AjhAdInA pAMca dAyakA pahelA zrI vIracaMda gAMdhIe bhaviSya darzana thayeluM. temaNe tenA eka bhASaNamAM kahyuM hatuM, "mArA bhAIo ane baheno tame jANo cho ke ApaNuM rASTra svataMtra nathI ApaNe mahAna rANI vikToriyAnA tAbA heThaLa chIe, paNa ApaNI potAnI ja sarakAra ane potAnA ja zAsana karatA hoya to ApaNe ApaNA kAyadA ane saMsthAno mukta ane svataMtrapaNe vahIvaTa karI zakIe. to huM khAtarI ApuM chuM ke ApaNe jagatanA tamAma rASTro sAthe zAMtimaya saMbaMdho sthApI zakIe." zrI vIracaMda gAMdhI mAtra tatvajJAnI vicAraka ja na hatA paNa dilathI rASTranA hita ciMtaka paNa hatA. teo jyAre amerikAmAM hatA tyAre 1896mAM bhAratamAM dukALa paDayo hato. te samaye rUpiyA 40000 nA anAja vahANamAM bharIne amerikAthI bhArata mokalyA hatA. amerikAmAM vIracaMda gAMdhIe judA judA maMDaLo zarU karyA hatA. * zrI gAMdhI tatvajJAna maMDaLa. . paurvAtya (pUrvIya) tatvajJAna zALA * bhAratIya strIonuM zikSaNa maMDaLa. Page 293 of 307 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) misTara hAvarDa A saMsthAonA maMtrI hatA jeo zuddha zAkAhArI hatA. roja sAmAyika karatA ane jaina dharmanA nIti-niyamono custapaNe pAlana karatA. temaNe iMglenDamAM jaina sAhitya maMDaLanI zarUAta karI ane jaina dharma zIkhavyo. misTara hArbarTa vorana nAmanA utsAhI dharmapracAraka e zuddha zAkAhAra apanAvyo ane jaina dharma svIkAryo. emaNe vIracaMda gAMdhInA bhASaNono sArAMza kADhI pustakarUpe prasiddha karyA je harbaTa voranano jaina dharma' nA nAmathI prasiddha thayo. teo jyAre iMglenDamAM hatA tyAre ekAeka emanI tabiyata bagaDI, teo bhArata pAchA pharyA. 7 ogasTa, 1901mAM 37 varSanI nAnI uMmare muMbaImAM zrI vIracaMda gAMdhI avasAna thayuM. zrI vIracaMda gAMdhInuM sAhitya . prAzananuM varSa bhASA pAnA jaina tatvajJAna 1907 aMgreja 375 karmanuM tatvajJAna 1913 aMjA 221 yoganuM tatvajJAna 1912/1993 aMjA 309 bhAratIya darzano 1970/1993 aMgrejI 188 vI.Ara.gAMdhInA cUMTelA 1963 aMgreja 85 pravacano jaina dharma ane tatvajJAna 1993 aMgrejI 264 nibaMdha - raDavA phUTavAnI 1886 gujarAtI 37 hAnikAraka cAla - dhyAna 12 bhASaNa 1916 aMgreja ja jIsasa krAIsTanI ajJAta 1894 aMjA 128 jI savIrya dhyAna 1902/1989 gujarAtI 158 harbarTa voranano jaina dharma 1961/1983 aMgre 164 Page 294 of 307 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha: pazcimanA dezomAM bhAratIya saMskRti ane dharmano pracAra temaNe uttama prakAre karyo. teo tejasvI, saMpUrNa AzAvAna, dharma ane samAjanI sevA karavAnI utkaTa icchA dharAvanAra hatA. tenuM nAma bhAratIya saMskRti ane jaina dharmamAM prabaLa pracAraka tarIke sadAya amara raheze. mukhya dharmo- . . zrI viracaMda Ara. gAMdhIno janma 25 ogasTa, 1864 nA roja gujarAtanA bhAvanagara najIka mahuvA gAmamAM thayo hato. temaNe 21 varSanI vaye 1885mAM bhArata jaina esosiyezananA prathama mAnad sekreTarI banyA. * teo 1893mAM svAmI vivekAnaMda sAthe vizva dharma pariSadamAM hAjarI ApavA yuesa gayA. . . . temaNe jaina dharma, yoga, bhAratIya tatvajJAna, bhAratIya saMskRti, guptavAda ane adhyAtmavAda para 535thI vadhu pravacano ApyA. teo jyAre amerikAmAM hatA tyAre 1896 mAM bhAratamAM dukALa paDayo hato. te samaye rUpiyA 40000 nA anAja vahANamAM bharIne amerikAthI bhArata mokalyA hatA. 7 ogasTa, 1901 nA roja muMbaImAM 37 varSanI nAnI uMmare temanuM avasAna thayuM. Page 295 of 307 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) K.3 digaMbara ane zvetAMbara paraMparAnA mahAna AcAryo AcArya kuMda kuMda dvArA lakhAyela mahAna lakhANo je lagabhaga 2000 varSa jUnA che, jene tamAma digaMbara temaja anya ghaNA jaino dvArA AdaraNIya manAya che. AcArya puSpadaMta ane bhUtabalI dvArA likhita SaTakhaMDaAgama digaMbara dvArA svIkRta sauthI prAcIna (50-80AD) zAstromAMthI eka che. AcArya umAsvAtI dvArA likhita tatvArtha-sUtra zvetAmbara ane digambara baMne mukhya paraMparAo dvArA svIkAravAmAM Ave che. AcArya siddhasena divAkara je rAjA vikramAdityanA samayamAM thayA hatA ane temaNe jaina dharmanA ghaNA pAsAo vize lakhyuM hatuM. temanuM saMmatitarka eka siddha graMtha mAnavAmAM Ave che ane vartamAna samayamAM paNa vidvAno dvArA utsAhapUrvaka teno abhyAsa karavAmAM Ave che. sarvArtha siddhi pUjyapAda-svAmI 5 mI ke 6ThThI sadImAM, ane AcArya guNadharanA kaSAya-pAhuDA, AgamanA saMkalana pachI lakhAyelI keTalIka mukhya kRtio che, sAthe ja AcArya haribhadrasUrInuM SaDadarzana samuccaya ane yoga draSTi samuccaya 8 mI sadImAM lakhAyeluM che. te samaya sudhImAM, mUrti pUjA nizcitapaNe sthApita thaI gaI hatI, ane ghaNA maMdiro sthApavAmAM AvyA hatA. A paristhitie mUrtione sAcavavA ane vividha dhArmika vidhio karavA mATe kuzaLa lokonI madadanI jarUra hatI. zvetAMbara saMpradAyamAM, A yati tarIke oLakhAtA sAdhuono udaya thayo. teo maMdiromAM rahetA hatA ane tethI caityavAsI tarIke oLakhAyA. teo samRddhimAM rahetA hatA ane jIvananI tamAma sukha-suvidhAono lAbha letA hato. haribhadrasUrIe temanA atirekanI prathama TIkA karI hatI. jo ke, te pachI paNa A prathA cAlu ja rahI. A samayagALA pachI mahApurANa digaMbara AcArya jinasena dvArA(770-850) ane triSaSTi zalAkApuruSa hemacaMdrAcArya (1088-1173) dvArA lakhavAmAM AvyA. A baMne kRtio vizALa che ane tIrthaMkaro ane anya prakhyAta hastIonA jIvana sAthe saMkaLAyelI che. A samayagALA daramiyAna,vardhamAnasUrI dvArA 11mI sadImAM atirekane ghaTADavA mATe noMdhapAtra prayAsa karavAmAM AvyA hatA. temanA anugAmIo jinezvarasUrI ane jinadatta-sUrIe prayAsa cAlu rAkhyo hato. tyAra bAda, je dAdA gurudeva tarIke jANItA che, temaNe lagabhaga 1150 mAM khaDatara gaccha (zuddha saMpradAya) nI sthApanA karI hatI. joke, yatIonI atirekatA AnathI paNa bacI gaI hovAnuM jaNAya che. hIravijayasurI 16 mI sadInA jANItA AcArya hatA. temaNe mugala bAdazAha akabarane paNa Page 296 of 307 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) prabhAvita karyA hatA. jemaNe amuka divasa mATe prANIonI katala para pratibaMdha mUkato jAheranAmuM bahAra pADyuM hatuM. AgAmI be jANItA vyaktio yogI AnaMdaghanajI ane upAdhyAya yazovijayajI che. AnaMdaghanajInuM sAcuM nAma lakhAnaMdajI hatuM, paraMtu teo AtmAnA svabhAvamAM samAI gayA hovAthI, teo lokapriya rIte AnaMdaghanajI tarIke oLakhAya che. temaNe ghaNA sarasa pado lakhyA; sauthI jANItA temAM AnaMdaghanajI covIsI che jemAM tamAma 24 tIrthaMkaronI prazaMsAmAM bhakti gIto che. upAdhyAya yazovijayajI paNa eka utkRSTa lekhaka hatA. temaNe jaina dharmanA lagabhaga dareka pAsA vize saMskRta, prAkRta ane jUnA gujarAtImAM lakhyuM che. K.3.1 kAnajI svAmI zrI kAnajI svAmI (1889-1980 eDI), janmathI zvetAMbara sthanakavAsI hatA. khUba ja nAnI uMmare sthAnakavAsI sAdhu tarIke temaNe zarUAta karI hatI. 30 varSanI uMmare, temaNe "samayasAra"no abhyAsa karyo. temaNe "samayasAra" para pravacano ApyA ane moTA pAye dakSiNa bhAratanA mahAna digambara jaina saMta AcArya kuMda kuMdanA jUnA pavitra graMthone lokapriya banAvavAmAM saphaLa rahyA. teo 45 varSanI uMmara sudhI khUba ja prakhyAta sthAnakavAsI sAdhu tarIke rahyA, ane pachI temaNe digambara zrAvaka banavAnuM nakkI karyuM. teo dareka lokone khAsa karIne zikSita janatAne sauthI muzkela jaina siddhAMtono abhyAsa karavAnI kSamatA mATe uttejIta kare che je teonI sauthI moTI krAMti che. temane lagabhaga 95 maMdironA paMca kalyANaka (tIrthaMkara mUrtino dIkSA samAroha) mATe zreya ApavAmAM Ave che. AcArya kuMdakuMdanA lakhANonuM arthaghaTana karatI vakhate, kAnajI svAmIe sAmAnya gRhasthone vyavahAru ane nirapekSa draSTikoNa samajAvyA ane vyavahAra nayanA, vyavahAru dRSTikoNa karatAM nizcaya nayanA (AtmAnA dRSTikoNa) ne vadhu mahatva ApyuM. temaNe 1934mAM zarU karelI caLavaLa, bAhya dhArmika vidhine badale AMtarika vicAra para bhAra mUke che, je temanA anuyAyIone AkarSita kare che. Page 297 of 307 Acharya Scripture Upadhyay Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (ll) L.1 rAjA haMsa vibhAga - L bodha kathAo L.2 kamalasena L.3 vipula ane vijana L.4 be deDakAo Page 298 of 307 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) L.1 rAjA haMsa rAjapura nAmanA zaheramAM haMsa nAme ati suMdara rAjA rAjya karato hato. tenI satya ane ahiMsA pratyenI bhaktine kAraNe te lokomAM jANIto hato. rAjapura zaherathI bahu ja dUra Avela ratnaga parvatanI Toca para banAveluM suMdara jaina maMdira jainonA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadevane arpaNa karyuM hatuM. caitra mahinAnI pUname loko dUra-dUrathI te maMdiramAM pUjA mATe AvatA. ekavAra rAjAe te maMdiranI mulAkAta levAnuM nakkI karyuM. potAnI lAMbI gerahAjarInA kAraNe temanA pradhAnone rAjyanI dekhabhALa rAkhavAnuM soMpyuM. ane AdhyAtmika hetusara rAjavI parivAra sAthe UpaDI gayA. rAjA haMsane gayAne thoDA divasa thayAne pADozI rAjyanA rAjA arjune rAjya para humalo karyo. joradAra mukAbalo karavA chatAM rAjA haMsanI sainya hArI gayuM. moTA mahArathIo yuddhamAM mAryA gayA. arjune rAjya ane prajA para potAnI sattA sthApI dIdhI. arjune rAjya siMhAsana meLavI lIdhuM. samagra rAjya para tenI ANa varatAvA lAgI. maMdira jatA rastAmAM rAjA haMse potAnA sainyanA hAranA samAcAra jANyA. rAjAnA salAhakAra nirAza thaI gayA ane pAchA pharavAnI salAha ApI. rAjAe kahyuM, "have me rAjaya to gumAvI dIdhuM che. ApaNe AdhyAtmika hetusara jaI rahyA chIe to ApaNe te aMge vicAravuM joIe. tethI ApaNe pUjA mATe maMdire jaIe." rAjAnA nirNayathI badhA darabArI nirAza thayA ane potAnA kuTuMbIjanonI salAmatInI ciMtA karavA lAgyA. eka pachI eka badhA darabArI vikhUTA paDavA lAgyA. chevaTe ekalo chatra pakaDanAra sevaka ja rAjA sAthe rahyo. maMdira javA mATe rastAmAM bhayAnaka jaMgalamAMthI pasAra thavuM paDyuM. rAjAe temano rAjavI pozAka tathA alaMkAro utArI kADhyA ane nokarane ApI dIdhA. jaMgalamAMthI pasAra thatI vakhate nokara paNa rAjAthI chUTo paDI gayo. rastAmAM rAjAne eka haraNa dekhAyuM ane doDIne adrazya thaI gayuM. eka zikArI hAthamA dhanuSabANa laI doDato tyAM Avyo ane rAjAne haraNa vize pUchavA lAgyo. rAjA samajatA hatA ke jo teo satya kahe to zikArI haraNane pakaDIne mArI nAkhajo. eNe manamAM nakkI karyuM ke te zikArIne koI javAba Apaze nahIM. zikArI sAthe asaMbaMdha vAto karavA lAgyA. teNe kahyuM pote rAjapurathI Ave che. zikArI enI vAta sAMbhaLyA vagara pharIthI haraNa vize pUchavA mAMDyo. teNe javAba Apyo pote rAjA che. zikArI rAjAnA javAbathI gusse thaI gayo. gussAmAMne gussAmAM te cAlyo gayo. te daramyAna rAjA khUba ja thAkI gayA hovAthI eka jhADa nIce ArAma karavAno vicAra karyo. tyAM jhADImAMthI temaNe lUMTAruMo vArtAlApa sAMbhaLyo ke A rastethI be divasa daramiyAna pasAra thanAra sAdhuone teo lUMTI leze. A vAta sAMbhaLI rAjA sAdhuonI salAmatI mATe ciMtita thayA. rAjA vicAravA lAgyA ke te AmAM zuM karI zake? te vicArato hato te daramiyAna sainiko tyAM AvyA. Page 299 of 307 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) guMDA jevA lAgatA koI mANasa joyA che ke kema te pUchavA lAgyA. temaNe kahyuM, "e mANaso khUba khataranAka che ane rastethI pasAra thatA pavitra mANasone herAna kare che tethI ame teone pakaDavA AvyA che. jarUra paDaze to pavitra mANasonA rakSaNa mATe teone goLIthI uDADI daIzuM." rAjAne pharI ekavAra satya kahevuM ke nA kahevuM te aMge dvidhA thaI. rAjAe vicAryuM ke jo te polIsone lUMTArUo vize sAcuM kaheze to teo temane pakaDIne sajA karaze ane nahIM kahe to lUMTArUo sAdhune herAna karaze. rAjAe vicAryuM ke jo satya kahevAthI koIne nukasAna thavAnuM hoya to satya sAcI pasaMdagI nathI. satya rakSaNa mATe che, koIne nukasAna karavA mATe nathI, teNe polIsane kahyuM, "mitro, tame sAdhune rakSaNa ApavA mAMgo cho to lUMTAruonI ciMtA karyA vagara sAdhune bacAvavA emanI sAthe ja raho." polIse tenI vAta sAthe sahamata thayA ane sAdhuo sAthe joDAI gayA. jhADImAM chupAyelA lUMTAruoe A badhI vAta sAMbhaLI. A ajANyA mANase batAvelI dayAthI teone navAI lAgI. teo jhADImAMthI bahAra AvyA ane potAnI jiMdagI bacAvI tethI AbhAra mAnyo, koIpaNa prakAranI madadanI jarUra hoya to jaNAvavA kahyuM. rAjAe kahyuM, "mitro, lokone trAsa ApavAnuM choDI do. A nAsabhAganI jIdagI karatA sArA nAgarika banIne raho." lUMTAruoe sAdhuone koI rIte herAna nahIM kare tenI khAtarI ApI ane sArA nAgarika banavAnuM vacana ApyuM. ATaluM pUratuM na hoya tema keTalAka sainiko tyAM AvyA ane rAjA haMsa aMge pUchavA lAgyA. rAjAe pUchyuM, "tamAre rAjAsa nuM zuM kAma che?" temaNe kahyuM, "ame rAjA arjunanA vizvAsu mANaso che ane jo ame rAjAhaMsane pakaDIe ke mArI nAkhIe to amane ghaNo moTo badalo maLe." rAjAhaMse kSaNavAra vicAra karyo ane kahyuM, "huM ja rAjAhaMsa chuM. tamArA rAjAe kahyA pramANe tame tamArI pharaja bajAvo." ATaluM kahIne te AMkho baMdha karIne dhyAnastha avasthAmAM navakAra maMtranuM smaraNa karatA UbhA rahI gayA. eTalAmAM eka devadUta Avyo ane kahyuM, "he rAjA, tArA jevA satyavAdI ane dayALuthI huM jItI gayo chuM, rAjA arjunane baMdIvAna banAvIne meM pakaDI lIdho che. tamAruM rAjya tamArA pradhAnone pAchuM soMpI dIdhuM che. bhagavAnanI prArthanA mATe Ajano divasa uttama che paNa maMdira ahIMthI dUra che ane tyAM tame samayasara pahoMcI zako tema nathI. mAro ratha tamArI sevAmAM hAjara che temAM huM tamane tyAM laI jaIza." rAjA A camatkArika banAvathI AzcaryamAM mukAI gayA. ratnazRMga parvatanI Toca para AvelA maMdiramAM te devanI sAthe samayasara pahoMcI gayA. pachI deve rAjAne potAnA rAjyamAM pahoMcADI dIdhA. rAjA haMse arjunane mApha karI dIdho ane tenA sainikone mukta karI dIdhA. devadUte rAjA haMsanI ane tenA rAjyanI salAmatI mATe cAra pratinidhione niyukta karyA ane pachI te cAlyA gayA. rAjAhaMse pharIthI rAjapura para rAjya karyuM ane lokone sukhI karyA. Page 300 of 307 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) bodha: satya ane ahiMsA ane tenI vaccenA saMbaMdhano mahatva samajAvavAno jaina darzananA siddhAMta A vArtAnA mukhya muddo che. keTalIkavAra eka jain siddhAMtano amala karatA bIjA siddhAMtane hAni pahoMcADIe chIe. jeno rAjA haMsane sAmano karavo paDyo. dareka paristhitino kALajIpUrvaka vicAra karIne bIjA koI siddhAMtane ke bIjA koIne hAni na pahoMce te rIte suMdara racanAtmaka sAro ane lAbha thAya tevo ukela teo meLavatA. AmAMthI ApaNane temanA jaina dharma paranI bhakti ane siddhAMtone vaLagI rahevApaNuM jovA maLe che. chelle jyAre arjunanA sainikono sAmano karavo paDayo tyAre satya bolavAthI jIva jokhamamAM hovA chatAM koI na karI zake tevuM satyanuM pAlana karyuM. temane kadAca teo mArI paNa nAkhe chatAM satya bolavAnA jaina siddhAMtane vaLagI rahyA. mukhya muddAo * * * * * rAjA haMsa potAnA jIvanA jokhame paNa jaina siddhAMtone haMmezA vaLagI rahyA. emaNe zikArIne javAba na ApIne eka haraNano jIva bacAvyo hato. polIsane coranI pAchaLa javAne badale sAdhunI sAthe rahI rakSA karavA kahyuM ane emaNe corone paNa bacAvyA hatA. jyAre sainiko rAjA haMsane zodhatA zodhatA AvyA tyAre paNa temaNe satya kahyuM ke huM ja rAjA haMsa chuM. A badhuM joIne rAjA haMsanI madade devadUta AvyA. Page 301 of 307 G Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) L.2 kamalasena ekavAra zrIpata zeTha ane temanA patnI suMdarI AcAryazrIzIlaMdharasUrine vaMdana karavA gayA. AcAryae te baMnene kahyuM, "tame namaskAra mahAmaMtra gaNavAnuM, navakArazI karavAnuM tathA dararoja sAmayIka karavAno niyama karo," teoe tema karyuM paNa temano dIkaro kamala AmAMnuM kaMI karato nahIM. kamalasenanA mAtA-pitA dIkarAnI bhakti ane AdhyAtmikatAnI zraddhA na hovAne kAraNe duHkhI hatA. temaNe AcAryane potAnA dIkarAne zIkhAmaNa ApavA kahyuM. jethI te A janmamAM to sukhI thAya paNa pachIno janma paNa sAro jAya. sAdhue tema karavAnI taiyArI batAvI. ghera gayA pachI vepArIe potAnA dIkarAne kahyuM, "mArA DAhyA dIkarA, sAMbhaLa, ApaNA zaheramAM bahu mahAna guru AvyA che, e khUba ja vidvAna che ane temanA pravacano sAMbhaLavA jevA che." bIjA divase teo dIkarAne sAthe laIne gurunuM pravacana sAMbhaLavA gayA. AcAryane vaMdana karyA pachI teo temane sAMbhaLavA besI gayA. AcAryae svarga, naraka, dayA, duHkha tathA kevaLajJAna vize vAto karI. mAtA-pitAe kamalasenane AcAryanA vyAkhyAna vize pUchyuM. kamalasene javAba Apyo, "huM to khAcAryanuM gaLuM keTaluM UMcuMnIcuM thatuM hatuM ne jato hato." tenA mAtA-pinA nAhiMmata thayA ane nirAza thaI ghare gayA. thoDA divasa pachI mahAna saMta AcArya guNasAgarasUri zaheramAM AvyA ane kamalasena tathA tenA mAtA-pitA gurune vaMdana karavA tathA temanuM pravacana sAMbhaLavA gayA. AcAryae zrotAone bahAdurI, hAsya, duHkha tathA kuTuMbane sparzatI vArtAo dhArmika saMdezA sAthe kahI. kAraNake AvI vArtA lokone jaldI AkarSI zake. kamalasenane AcAryanI vArtAomAM rasa paDyo tethI te dararoja temane rasapUrvaka sAMbhaLavA javA lAgyo. thoDA divasa pachI AcAryae zahera choDIne javAnI taiyArI batAvI. kamalasena paNa anya lokonI sAthe temane vidAya ApavA pahoMcI gayo. ghaNA mANaso AcArya pAsethI koIne koI niyama letA hatA. AcAryae kamalasenane paNa koI niyama levA kayuM. teNe kahyuM, "huM divasa ke rAta sivAya jUThuM nahIM boluM. huM AkhuM tarabUca nahIM khAva, gAyanuM chANa nahIM khAva." kamalasenanA niyama arthahIna hatA. eTale gurue bIjo koI niyama levAnuM kahyuM. teNe kahyuM, "huM gAmanA TAliyA kuMbhAra sImelAne joyA vinA jamIza nahi." niyama vicitra hato chatAM AcArya khuza thayA. ekavAra simelo jaMgalamAM mATI levA gayo hato. kamalasena tenI mAtA sAthe jamavA besato hato. mAtAe tene te niyama yAda karAvyo. e turata ja TAliyA simelAne zodhavA jaMgala tarapha doDyo. teNe joyuM ke te jamIna khodI rahyo hato. khodatAM khodatAM tene kiMmatI ratno ane hIrA bharelA Page 302 of 307 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) carU maLyA. jevo kamalasena tyAM AvI pahoMcyo ke sImelA e tarata ja mATIthI te carU saMtADavAno prayatna karyo te joI kamalasene moTethI kahyuM, "huM joI gayo chuM." (kharekhara teNe TAlIyA kuMbhArane joyo che ema kahyuM hatuM.) kuMbhArane lAgyuM ke te kiMmatI ratnothI bharelo caru joyuM che. te koIne ja carumAMthI bhAga ApavA rAjI na hato. eTale teNe kamalasenane kahyuM ke A carU aMge koine kazuM kahIza nahi. ApaNe baMne aDadhA bhAge vaheMcI dezuM. zarUAtamAM to simelo zuM kahe che tenI kamalasenane kaMi samaja na paDI. paNa pachI tene samajAI gayuM. tethI khajAnAno aDadho bhAga lai lIdho ane ghare pAcho AvI gayo. ghare pAchA AvIne te uMDA vicAramAM paDI gayo. "eka sAdo niyama je kevaLa majAkamAM ja lIdho hato tenAthI paNa mane ATalI badhI saMpatti maLI. jo meM gaMbhIranApUrvaka koI niyama lIdho hota to mane vadhu moTo lAbha thayo hato." A banAvathI kamalasenanI AkhI jiMdagI badalAI gaI. pachI to tene ghaNA niyamo lIdhA ane te khUba sukhI thayo. bodha: jyAre koI kaMI karavAnI pratijJA kare che to tene pAra pADavA tyAre jaina dharma darzana susaMgata sAcI bhakti ane zista jarUrI che. vaLI jaina dharmanA siddhAMto pramANe tyAga karavAnI taiyArI joIe. dharma saMgata na hoya tevA kAryonI pratijJA karavI arthahIna che. pratijJA levI ane tenuM yogya rIte pAlana karavuM koInA AtmAnA lAbhArthe che. A lAbha kadAca A janmamAM paNa maLe athavA AgaLanA koI bIjA bhavamAM paNa maLe. game tema paNa karelI pratijJAo tamArA vartamAna jIvanane zistabaddha banAve che. Page 303 of 307 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) L.3 vipula ane vijana pratiSThAnapUranA jaMgalamAM eka prakhyAta vanavAsI saMnyAsI rahetA hatA. teo bhaviSyanA banAvo viSe kahI zakatA hatA. ghaNI vakhata gAmanA loko tenI AjubAju bhegA thaI jatA ane temanA jIvanamAM have zuM banavAnuM che te pUchatA. joke te saMnyAsI haMmezA temanI jijJAsA saMtoSI zakato nahIM. te saMnyAsI lokothI bacavA jaMgalamAM khUba dUra gayA. be mitro - vipula ane vijana pratiSThApuranA jaMgalamAM bhUlA paDyA. aMdhAruM thavAne lIdhe temane motano Dara lAgavA mAMDyo. Azraya mATe AjubAju jovA lAgyA. moDI rAtre temane dUra eka jhUMpaDI dekhAya ane gabharAtA gabharAtA tyAM pahoMcyA. temaNe jhUMpaDInA DokiyuM karI ane joyuM to saMnyAsI dhyAnamAM beThelA hatA. temaNe mAnyuM ke A eka saMnyAsI lAge che je temanA bhaviSya kathana mATe jANItA che. teo temanuM dhyAna pUruM thAya tenI rAha joIne besI rahyA ane pachI jaMgalamAM bhUlA paDyAno Akho banAva kahyo. saMnyAsIe temanI vAta sAMbhaLI ane tene khAvA mATe phaLaphaLAdI ApyA. dayALu saMnyAsIe tene ArAma karavA kahyuM. bIje divase savAre te sanyAsIe temanA eka ziSyane teone gAmano rasto batAvavA mokalyA. vipula ane vIjana jatA jatA be hAtha joDIne saMnyAsIne potAnuM bhaviSya kathana kahevA vinaMtI karI. saMnyAsIe khUba ja namratAthI jaNAvyuM ke bhaviSya jANavuM e DahApaNabharyuM nathI. vaLI koI vAra bhaviSyakathana khoTuM paNa paDe. chatAM baMne mitroe khUba ja Agraha karyo eTale saMnyAsIe temanuM bhaviSya kahyu. temaNe vipula sAme joyuM ane kahyuM ke ekAda varSamAM tuM rAjA banIza jyAre bIjAnI sAme joI ne kahyuM ke eja samaya daramyAna koI krura mANasanA hAthe tAru mRtyu thaze. kudaratI rIte ja jaMgalamAMthI bahAra nIkaLatA vipula AnaMdathI pAgala thai gayo jyAre vijana khUba ja nirAza ane khinna thaI gayo. zaheramAM pAchA AvyA bAda vipula uddhatAIthI vartavA lAgyo ane badhAne kahevA lAgyo ke jo tame koI aziSTa vartana karazo to jyAre huM rAjA thaIza tyAre tamAruM mAthuM chUMdI nAkhIza.gAmanA badhA ja loko tenAthI gabharAvA lAgyA. te samaya daramiyAna zikSaka banelo vijana teno samaya bhaktibhAvathI prArthanA karavA mATe samAjanA kAmomAM pasAra karavA lAgyo. te badhA pratye khubaja namra hato ane udAsImAMthI bahAra AvavA prayatna karato. te mRtyuthI gabharAto na hato. have potAnI jAtane nasIbane bharose rAkhI hatI. cha mahinA pachI vipule vijanane potAnA mahela mATe jagyA pasaMda karavA madada karavA jaNAvyuM. teo koI ujjaDa pradezane joI tapAsI mApatA hatA te daramiyAna vipulane anAyAse sonAnA sikkA bharelo caru maLyo. te khUba ja AnaMdamAM AvI gayo ane vijanane kahyuM A sikkAthI pote tAja kharIdaze. tarata ja te carU jhUMTavI levA jhADanI ghaTA pAchaLathI lUMTAro tUTI paDayo. vizvana potAnA mitrane choDAvavA gayo. lUMTAruoe kaTArathI tenA para humalo karyo. vijana bacAva karavAnI yuktIo jANato hovAthI lUMTArUne bhagADayA. paNa lUMTArUo tenA khabhA para kaTArano ghA Page 304 of 307 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) karatA gayA. potAne bacAvyo tethI AbhAra vaza thaI vipule carUmAMthI aDadhA bhAganA sikkA vijanane ApavAnuM nakkI karyuM. paNa vizvane namratApUrvaka jaNAvyuM ke mAruM mRtyu najIka che tethI sonAnI mAre koI jarUra nathI. vipule maLelA dhanane khAvA-pIvAmAM veDaphavA lAgyo. eka AkhuM varSa pasAra thaI gayuM paNa nahoto vipula rAjA thayo na to vijana maryo. baMne mitro pAchA jaMgalamAM te vanavAsI saMnyAsI pAse khulAso mAgavA gayA. saMnyAsI dhyAnamAM hatA. temaNe kahyuM, "tArA varSa daramiyAnanA vicAryA vagaranA kAryothI tAruM bhAgya badalAI gayuM. je tAja tArA mATe ja nirmAyo hato te kevaLa jamIna mAMthI maLelA sonAno banIne rahI gayo." temaNe vijanane kahyuM, "tArI prArthanAo, mAnavatA ane dharma pratyenA vizvAsane kAraNe tAruM bhAgya paNa badalAI gayuM je khUnIne hAthe tAruM mota thavAnuM hatuM te nAnA sarakhA ghA thI pUruM thaI gayuM. baMne mitro potAnA kAryo tathA tenA pariNAmano vicAra karatA jiMdagIno hetu samajIne gAmamAM pAchA karyA bodha: darekanA bhAgyane temanuM karma calAve che athavA A janmamAM pAchalA koI janmamAM karelA sArA kArya ane umadA vicAro tamArA karmane calAve che. potAnuM bhAvi jANIne vipula tathA vizvane temanuM vartana badalI nAkhyuM ekanI vartaNUka kharAba thaI to bIjAnI sArI thaI. uddhatAI ane bhautika vastuo pratyenA rAgane kAraNe vipulanA kharAba karma baMdhAyA. jethI tenI avaLI gati thaI. sAme pakSe mAnavatA, prArthanA ane daivI tatvamAM vizvAsane kAraNe vijananA sArA karma baMdhAyA. jene lIdhe tenuM bhAvi sAru banyuM. ApaNe sahu sArI vartaNUka dvArA vartamAna tathA bhaviSya kajaLa karI AvIe e Page 305 of 307 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) L.4 be deDakAM deDakAnI eka TukaDI khetaramAM ramatI hatI. tophAna mastI karatA temAMnA be deDakA dUdha bharelA ghaDAmAM paDI gayA. potAnA sAthIdArone bahAra kADhavA zuM karI zakAya te vicAratA bAkInA deDakAo ghaDAnI AsapAsa bhegA thaI gayA. temaNe jyAre jANyuM ke ghaDo ghaNo UMDo che ane temane bacAvavA azakya che eTale teo nirAza thaI gayA ane baMne deDakAone kahyuM ke have tame tamArA bhAgyanA bharose besI raho kAraNa ke mRtyu lagabhaga nizcita che. potAnA krura bhAgyane svIkAravA teo taiyAra na hatA. potAnI badhI tAkAta ekaThI karI teo bahAra nIkaLavA kUdakA mAravA lAgyA. pahelethI ja javAbadArI pUrvaka dhyAna rAkhyuM hota to AvI dazA na thaI hota. have kUdAkUda karavI e vyartha che. ema ghaDAmAM moM nAkhI keTalAka deDakA bUmo pADIne kahevA lAgyA. kUdAkUda karavAne badale potAnI zakti bacAvI jeTaluM jIvAya eTaluM jIvavA prayatna karavo kAraNa ke mRtyu nizcita ja che. ema bIjA deDakAoe duHkhI banI bUmo pADavAnuM cAlu rAkhyuM. paNa baMne deDakAe potAnI tamAma tAkAta ekaThI karI kUdakA mAravAnuM cAlu rAkhyuM. ema karatAM thoDI vAramAM teo thAkI gayA. aMte eka deDako potAnA sAthI mitronI vAta sAMbhaLI zAMtithI potAnA nasIbane bharose besI rahyo ane ghaDAnA taLiye DUbIne marI gayo. ja bIjA deDakAe potAnAmAM jeTalI zakti hatI te ekaThI karIne kUda mAravAnuM cAlu rAkhyuM. tenuM zarIra paNa thAkIne dukhavA lAgyuM. pharI tenA sAthIdAro tene potAnA bhAgyane bharoMse motanI rAha joI besI rahevA kahyuM, paNa thAkelo deDako jIvavAnI IcchAthI vadhu ne vadhu tAkAtathI kudakA mAravA lAgyo. ane kautuka thayuM ke tenI A kUdAkUdane kAraNe dUdhanuM mAkhaNa thaI gayuM. TaiDako have mAkhaNanA thara para Ubho rahI zakyo. have bahAra nIkaLavAnI AzA jaNAI. chelle teNe pUrI tAkAtathI joradAra bhUsako mAryo ane ghaDAnI bahAra pheMkAi gayo. badhA AzcaryathI daMga rahI gayA. bIjA deDakA AvI tenI mukti AnaMdathI vadhAvI teo tene pUchavA lAgyA, "ame tane bahAra nIkaLavAnuM azakya che ema kahetA hatA chatAM tuM kUdakA kema mAryA karato hato?" AzcaryathI deDakAe teone samajAvyuM ke te bahero hato. eNe teonI ghATA pADavAnI ceSTAo joI to te ema samajavuM ke sahu tene tenA prayatno mATe birAdAve che. jene te preraNA samajyo hato ane enAthI ja tene vadhu ne vadhu jora karI kUdakA mAravAnI hiMmata maLI ane kharekhara aMte saphaLatA maLI. bodha: eka kahevata che ke, 'paDe caDe jIbha vaDe ja mAnavI' tamArA preraNAdAyI vayano koinuM jIvana UMce laI jAya ane divasa sudhArI de. tamArA vinAzaka zabdo koInA hRdayane uMDu duHkha Ape, te zastranI garaja sAre ane temanA jIvanane pAyamAla banAve. tamArI bedarakArIthI bolAyelA zabdo mANasane bIjAnI najaramAMthI utArI pADe che. bIjA upara temanI koI sArI chApa rahetI nathI. samajI vicArIne bolo. tamane maLatA darekanI sAthe protsAhanathI vAta karo. tamArI bIjAne udAratAnA, prazaMsAnA tathA preraNAtmaka zabdo kahevA hoya to Aje ja kaho. tamArA aMtarAtmAne sAMbhaLo ane te mujaba varto. Page 306 of 307 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Compodium of Jainism - Part (II) dareka mahAvIrane potAnI bhASAmAM samaje che. eka siMha haraNanI bAjumAM ane eka rAjA bhikhArInI bAjumAM bese che. dareka ekabIjAno Adara kare che. kAraNa ke te potAnA paDozImAM mAtra zarIra nahi paraMtu jIvaMta AtmA jue che. manoja jaina mahAvIra:ahiMsAnA mahAnAyaka Page 307 of 307